''18;<<),-1=1)88>8 )1<<,?"-< ),">8?< 5>8 )1<<"-) >=->)" 2=!7 = 87 8)<-2 2=1 <))- ),)8)81@! "!#$%&' &()* + "!#$%&',*-./)*- *'% 0 $ 12%"*. )(*3. %*)3(43%* *3.(53(*(3%3*6(!7 8( 933*/5( * (3 Stikkord for de presenterte arbeidene er%*((5%*5.58' 8%'*5-)')-%5-)$-)%5/% 3*5:/* 3//%* (.
!" #$!%&# '!" (!"!" ( ( (**** 2*3 4/(**(%*.*5*.**(( >*.**/%5.4(/%5 *5*44(3%*!")" ( ( '3,)-AB%(3%69*/3 %*(( '3,*(%****% %*(39(5***/%.3 (63*%*%*%36 93*3(4**((9 %*/%'3,(.45( 3,%-%* 3-C -5*** 3&3'3!7D!E '3, <%*6(6%* (/3.* '3,!703 (%**%64((% "F****3%*(*69(% /(*!"*" ( ( '3,*(3(/34 /5*.3//4 (3 /*4(('3,(/4 1.*33.*.*%(4*./ /(('3, (% //*.36364/ *(/((%( *(% **.(((46 )" + # )"!" ( + '3,&5&59*(3'3, & (4/35(3(%**4% & 36( 4 ) * %**%&*/5('3,/4*6.* */6'3, '3,:/(56&(*43( ***5.*36*%4(4*&!
3(((3.*/*/5G-5 '3, &63(3G-6( :/ *6%( ((:/*63% 3/(.*5*3.*.5.*:/33.* /3&/5*(3*4.( 143((&G-3/( /34(45(5565 (.((H65%5/5%5/.5*( 4(.%3. //*G- /(34.(/%*3 **.(*4 4(/4*(( :/36%. % / /345(*G-5 :/ %*.((/(***%3 4* '.(/%*(4( '34/ 6/(.(* 3443/534%.(%4 :/*/6 *G- **&(://3G-* *4% (&3(4%4% '3,(*(EI( -6(* 4/%'3,*(59(%*636(/( /(3.* %(.((5*4.(34( /%'3,( -(/**6 %646**3(/(%/ ((*((/ 64/%(3636%3.4.(5* /(3.*'3,:/5(6/ %***.( 6/ *( 33(**(6/ > **3 G-*(:/ 6/43*.(56.3/4 >636.4%(6(%5 6 %(*(/3(64% 4% )")" #( + *4(6.((46(69( (*.(%/3636.4% *.6 3 *(6*936%. )"*", ( >64.*4%*./ 3(/(((*/%**.4A &8*&8B3636*/ % / **(6 *6*4% (%*6/**( /3 36*(6 **( +
(% *.((( %((6**44% *6* (/36%6% (%* 3G : % **(6*(*3(6 **4% > 3 ((% /* ( '3,.6/4%.*(*((3%( %(.*(/5*6(/( (/%'3,:/ >6%4.(4%%(*%/%(* %5**636 *((%3(( 3/4** '.666**3.*.( >.*3(/(ABAB.,(63**/ 3*3(%*5 (**663(**(6! + -18=81?-" %&(3. 69%/*3.*5/4%( 4%63% / 6/3*(4.* 4 1&464 *33((((34/ (66%*((*4% *. 6%3 *4*(3*((*( 4%(((6 %((.*(%*6 4/% 4 /% 3%* *(5(( 4(/9(/%6(45( (/6:/ *.*6 *(3 5***((4* (6*6%36%3%*! +! -18)-81?-" 69%/5&('3, :/*/3.**G- (3. 363.35(3.( 3.*///(6%. 45*6'3, 69(3/%// 4%& /***66/( (((.3/ '3,% ((*. 363%4%((.. '.(% **/6%4%6& 0
(:/** (&4*4% */(/ >(6/4*.*('3,(( ( /(3*%*4 4((*(* 3 **3/%((((&6,6/%'3,(( (/.%**9 (. './44%( 3(3 *G-'3,5 *4(456/5(9 *.36/(*4% 3(6'3,6.5 %9/%*H. 93 3 (.3( ((*5*& (6(((/36 ((( (*6 1/(3 ( ((3! + +,)"),?-" 2*.*((3*%(3/** -../ 0/123 <(3*%* 45 62 75658 *9((4*(* 222860/.18/8 6. 3. 88 "2 2 2-4(9 222 4 /%9 3(34 <*64 ((6( -. -858./ // 8 9 '3,(( ( 648565 58./* 22280/./ 6 4% 5/2// '.(63 3/ 63663%* 264/36222../.0./ /8 4 61/.0 / :5/6.**3(3.* *.9.*((3(5**((*( 3(%**34** #
. 43*3%6 *.*& *" ; *"!" ( <3%4(/%3 (//( %%3. >*%((%( ( >3>*%! <((%( (. *")" #- # +! 1'8?,-,)8'-1 /(%(*.(((6 (/% +!! 1<'8?,-,)8 /(%*(((3(.5* *.4/3/*4( +! + >;82=8) /(%/%*4*(((34 :/5*(*G-56/((4%.. +! 0 )"8'8?,-,)8 /(%*.G-4 &5/*/
*"*" #-, -# '%%*&*3( 2* *6(//%(.53 %((63.4(3%3%* + + -)8)188<,--2>8)&& &%%/*3.*/((.(/(4 &(*( '3,:/*/3**G- + +! 1'8?,-,)81&& &%('3,:/36.(/ **/4% *"<" #-(- ;! >*%((%( (3 *.* ( /% 4*((&(((%('3,:/6 3. ((%3*6-)' & ((%*6(//6.(34* /((%('3,5*45-1' /(''+*/3(.4%%((3% *.G- ( *((*.&5**:/ <" #, + (- ( <"!" -( ;, '3,&% 3,%-%!#*!7(,%( *((*6 -/(3%*(((&*'3,:/ J
36/%((.4**((*6 '3,&/%*6 3-C3** (6**43 *%/*46*((6*3(*33* //3,%-%!7 (/ 3//3 *A- 1'B(3(''+ 2*% 33* //3*)-&*(/6-6(6*%6 %*33. (.%*/4 - A 3:B*"*(4 G-5(/%**3:/54 -C- 2*/%5G-1,%%/4( *(G-1 <")" -( -/(9%(***( %* >(63**/%/3 ***36 ) 43(6636%*64( /(/%6*(6(%(/.*3*5*( ((.4((((*(% 3(* ((4(6/(4(( (664(%*6 =3'5**(* %*(A!B =" ( ="!" # /5G-15(/% / 3 /%5(**6/ ** -(* 344(/%6((%( ( >6%/4(66 3 *(/%64 2*3 / 5/K=(5(4/%* ( 43./( / (*/K=(*33. 2***66 6/*/ 3*65 /K-( 1/K-(/K=(33( (.((3(* 3/ (/ -33(*(3%* (6./356*3 /( 7
"# $$ >*%4/ *%/K=(5/K-(5 K(133*K&%13(((/ 3 '3,:/(/%* /(*6/%/ **3/*. # ;1)8 %&&&& '( / 4 64 //.*/ 333. %&&&& ')*.(* %**6* (./45((%*6 636/5. ((356**6*.6(6 2*3*6%3.(//%*(6 (6 */ 3./(/% 4*636 /& %&&&"& ()'+ **(://*/K* 6 /:/3**G-1636 *3.*%((5%1353&,6 **3.*((/%*%1363% *(( 3.*3 3( E
/34*6 1 3.*3.((*/ / %&&&,& ()' * %/63/K133& 5K* (*./*35K,%((*. (%*63%.*5*K,%1L(.(.. 3 /K133&((% ) %/ **3.*(/((.5*/(%M %K&%13369(% ( 3/K133&%/**/%39%66.. ) /4*%6((** %3.5(((*/4(/ #! <--181)85<81,8-<1 >8 1/. > 87 1/. > 87-/ 1/ /%**(/% >-/ 1/ /%:/ > 4// 1/ %/%3.* >8 / 1/ /%3.* > 1/ (** ((%( (:/*/%*. >667 1/ ( (3.:/. /
=")" ## #! ).**(63 (. *656*%* /3%*.*G-1 #!! ''+.(**6 /% (((**''&((6((%( -(''+&A!B #! + ''& )- ) (((''+/%6((%( ** ((8>&E+E$'33'+ A+B #! 0 ) --)" /(*63*3 * *(**3 *(/6 ((*3*(/ (((/( 2*/%N%/( C%'/*3C%/,-3%A#B 2*
*6/4(**(3* 3G %(5 G *38*G %(%*&OAB ="*" + # /(/60H'.51'.5>42% **'. 1((.*3.& > /653(*''+ -*63%64*3% %*(*(66 3P3% P(*5(//(/3% 33*%63%(*/**3/4 *5((* */%3* 3%6,- ) >*%03(343(34/(5%( (3 ((**/ /(!
# + 1'8?,-,)8'-1 *333.*(6% *3 364 3*.*6 > /3(/44**(* (/5*%(%/%(* /* 2*(6336.35*36% 4*6 *3*6(''+ 1&'D'/*( ''+ /8>&E+EA+B5( ((((3.(6(Q< $88(/%((* /(/%%36 ''+ ((5**/4(*''+ (*3%61&'A!B 3.(((/(=-8*')-- (**(=-83. 66366( ***(**4(* ''+/%-1)1((363 % (**6*./(*664(( 818((5*((3*((( *56/(%( (C=1((5( %*66(( /(**( # +! 1<'8?,-,)8 /(/%34*5(H/%( (.54(5*3.**4(.R4*3633 *53 *3/4 6((/(6(**( 3(8>&!7!!AJB ) *3%)-&5( (*%!J3 ** -3* /%5*/ 4**5* )-&*(6( 3 *(**3 8>&!7!! >*%#(6(**5*. *./6 &14(%D(L5(/4(/ (**( (3 */%4AB (/ *3(* /. >*%#(6(** &43*3 *(((&13 * /%3 (* *.6(**3( // ((*3&363% -//6(*)-&* /*333(4 +
*(**5/%&1463634*635* %3*(/%*(&13* 4*66****% 43(* /(%63 *(** 2* (*(3 *./45. ****(5*.*G %( 3(3 *%3* 3.5 /45&14L(%4(9 N% / C%/*(3*%)-& 1*(3%)-&/*PMP3%** (*% PM!P ( ((6* *AMB**)-&*5(6(N% /6*.(6**66(6AM+B 6* %3.36/(**(*(.. 6.(((**(6*6( >(**(6 %(( 14****(/((%3 3(&4*&13* 1*(** /6/6(*/443**G-15(*6 (**(*(.3. > 3G %( *3%((***36/(3.*(( 6%(5(*%366% %(* 1%(/6%/* ( %(((((**/((/ ( ** 1(6*/6% 0
8%'T (U V 83( (( A (( W!+ 70! XB /4(+ A7 + 7D7 + #B:- 1'(0E&",0JJ 3T%U VH>5E 4!700Q!A -1B 83(-1=)'+7AW!+!00 0XB /4 (( A7 + 0D7 + 0D/+*+B:- 1'(0E&"#C#! 3T%U VH>5E 4!70Q! >(Y YT (U V 1T%U V -%/ *(** >5E 4!70!0Q! *T7/Z7!3/+Z773EZU(U V, &14(%D(LH /%4MYMKL'KKJK&7> 0+#&+Y [ 333%! 1L)L\0:%&/0E(1 "),':4;L)MM &*%* 1(%(* 3( MKL'KKJK&7> 0+#&+ &14(*D*H (MY *Y &13*/0 &(H 3(MY *Y DED0))C-@28*))C);)*))D!:)))C)C)C)C)C)C)C) C)C)C ] CDEM MKL'KKJK&7> 0+#&+ %../.) *//6 /36((** (/ # + + >;82=8) %&"&"&& 0 / 3/(.% 3%( %**4*6((((**H *95. 66% *(*/(6** (* -*6**( //%3/5/4.((/56(6 (((3.**(*(%*.6/4% * ** 634 (6 */4%((%% 6 S /4(5./4(*6/4( 6* /(/(5*(((('3, /56((**%%3.(3(* 4*3(/. *((6%3.& #
28//3/8 //% 4(// 3(. 44 (/, /(/%3(644533* 3% /( / **3%.*. (6*'3, /((//%.3/ 3 /%4./4%3/H3( *(* 1*//4(3(*( &(63 6*5./(/G- %&"&"&& ( =**%3((***(/6H5 (5(* *(*(. G-1***(**3(63*6 (.*( -* /K=(5%.4(6 ** (6/4(/4 /(636396. >4**/( 3.****/% 3( /(9**3.(3/ *. 3.*/%((6/63.*(.* )% / *((** -((**/663***.*((3 *(*(*G-1 32% *((*% 5( 3%*/(
1. )' * *4*. 3*66(6 *(%3 *! / (3G-1(6. ) %6/*%* (3% + > >*/ / -.%/*(*/4. >.3%5.( (3*.4*,( M#5%*/ 6./.*( 6#5*6/**(. 0 6*3%% ** G-14*/ # + 0 )"8'8?,-,)8 >..*(64*(./ % '6/*%*((32%%5/ J
3/K*( 3 3(/3 6.*G-1 3.4/K*( ((=*=13(./ &!(( 6*./K133&(353. *4/K*(.%9((/6 **%**%*( /(*63 *6(((6(**5(3 ***/* (6 /5(/*(/( $" ( $"!" ( + 1*/(3*6 2*44(%* (364% 1*3(4(*6 (36(*(((3/(3%* 3 1-1),1'8?,-,)8'-1 2**(%/%%* (( *3(* (3. /( (9/( 6/(/%3*/%% 6/(6.6/( 6*((%(''+(( 3 8>&E+E 2***((*% (*3 ((*(*(( 63%*3%* *6*(6%3 ** (**! 1-1),1<'8?,-,)8 /*6((46 (*3 *46* %9 *9636%*. 3/***36 9 /3 *%4)-&/ ) /%%*(3)-&**(* /4(**.(( 6*** (9.%3*636%/3/4 4/46*(6**(((3*3 *(% /%***3%6* * *((3(4 3( -/*(% 3*((***%*(* ( (%*%/((*(( /3 **(( 7
+ 1-1),>;82=8) 6*%*(*6((65* %*(636 1(*3**%* 2* %(6**G-1 (6*/%3 3 */*3 (**G-13 / '6.3%*/5( /(./%***(95.* 6 *.433.*/*46(66G-1 1(/%%**G-1*6*%*% 3 *.(( 2*((*3 *.(6(*3. '. ***(6.** *%*/% 3%*/# + + 6*(*%*0 3.((3, /(/4 2*%66*3 *. 3% %%((*6*((((4 3366 6.**6(/3 3% %**63*%**#3 (*(6%6(*** 0 1-1),)"8'8?,-,)8 /66 **G-1 **%3. *6* 4/K*/5*4 /K133&(/**(34 /K* %96 /(/ ((./3((**(4. /.6%K&%13 % 5(* /# +5 3.**%*%13 (/ 3.*%536.*3 ((** 3%**?" -(?"!" -( ;# 2**%**6(3( 3/% (*/*46.4(*/*3(* 2*3*3.* /%%/G-*3%* 2*3((* 3 *.(/%(( 2**6(* (***. **%3 //((** (*%**%53.* /*4*//63(*5%9(/ (((** 2*63(*/*6.(%.5*((%3(*(( / /*6(4* =*9*((** *(%/% 2**3*3/3 3.5***%(//(*56 96636(*3(6 *6/% 2* 9(***.*4/ 2* E
/%*4/3(***33 (36%9 ) 4**36( /%5*((*3(6%3%*(?")" - ; /((/6(% **.( ((6 /((P'.P5P1 '.P5P>42%P*P*'.P36%((% ** 3*%**%*!(**(.*36363%%%(./ //%3 P-/3&P *P.&P ((***%5(/ 3* @" -!"#$!%&'() *+ *!"" *,!"+-. /0!)!+- /1 23( *+ *!""!"# + 45 6+67" *7"+,!66 7/%7" 6+6# 8 3!9:#;/</ *!"" 60)8,!" /1 23")9:# <!"# =)/7!(*//3 ), (!- ( "/%>?)/7!(*7//!4!/%! //) )"% @.5()! 5()! 7 "! A *!/5*B*(!*C% *'""%)"%"!8.', *'" "%)"%"!!"#.45 7, ""!%5! '* 7/% #!
)" ()%=&#- & ' ( / " -)')":^*/%3:(4*3:(4 * N%G 3-%G "(45<%(* (0+ (4(#% (*\5-)' /H-)'/53H-)'85 (*/( 1 /(/33:-)'3:% )% 3-)'H-)',%5*4/%35(4 )(%5%4:J#(3 1(3(-)'^::/ G :1"/!3!7 3/ (5%*4 -)'%(/#:*4 13*%/%45*:433 3*%/3(4 A/ " -)':3%G (5"(4EJ!5/433( *(5 G 5'5<%15&%G % 1*( :_ 4(55%'*P 1:/% 3:3(/%* )34533%* 3::( 13(/3%%(33: (::_8D4(P58(*(* )4E7^5#3*"(%3(:-)'%( -)'8D+ 4E^-)':L% 13:: % (-3(/4E^-)'*((%4 3% -)'*((%8'%%* :((43:/*4 '*4!: %5-)'%(3%%-)'G :%4*3 ((5:3 3( 14-)'%( -)3G 3( 13(3:%4* (5(4%*:/*:/3 5 /5B B2/" -)'((%3:* 3::(45 3:/:(5/:(4%(533** %*\44(4: 13: 3%(/5L(*5(%(*4:: /4((* (*%**:% (%5%:(4/ G :%R1 :%(4%53* /6 B//6 B %*3: G */:_4P5:4 %*3333:3(4 8%'* :5/(*4(5:%/: 1* (( 3:*334 % *( %%% 43%8' % (\( /%3%%/4* *!
(*:33/%(((*3% /43/% )3(*3%%* /%8'543 /((%:( ((%((%(3/3 -% /%5(%(5(*4(3*4 *5((/34*/% : *%(/%// 133*(/3:(( /53%(%4* L 33(3( *%((/%3:/:(4 33*( 1%*(3 18'(:%% 4% 3: 1( *3( 8'5 8N%('* 133*53( 3:5: 13*3: 3(%* 33 %55%( 1(3*/%4*** **%3( 1\ %*/(**:%*5(/ 4%5%*(*(**33:3(5* %( ) :((4:-%4& *(5 -& 1*3%43%*L3% 3(*3(4 33*3 4/4 (*3:5(L/*3 1(%4*3*(3* B1%*(*3/%^/(!B1*:(/(*4(*/\ +B1(3(%\3(((%4( 14(:3%((*(5(% (*(5(*(((%5/ 4%*%: %4 *44(*5N%4%4 14( /3L%(% 4:3%4%( L(*53(5%54(545:% 4($*5*5*5/*5:%*5%*5N%4 5/*(4( &((:((314( ((H%45((5%5/* 14(/(%%45((\3* *3(L(\%*3(4%N%( 14( ((%/414(3%3** 5 :%4 1(**3:/%* *3%4/%3% 14((%/5/%(/53:*3%4 ((5/4%/%((% 3: 5%:*543=-3(>L 4%*EE#:=-+ *(%(4:%3(Z#/4 )4 /%4**35:3Z7(3((!!
( 1R)%*8'3:((5(/:(%% ((3%(:%**/ ::1 4(:/(5/%(*(3*:4N% 1( (4::(%3%4/33 %3: 1:3::*\: N%3:*3313%%%(4( (%*(43((3(:%* N%4 18'4(:-)' 1-)'^/3:(%( 4(_3P5:/4>L 4%*&(4:*( /(33%5:(4(%*04 G :: /%4((:4 ((5:( /%(%:%4>L 4%*(( "/*%5%*1%(( N%%*3/% 3/%5/4 (*5%4( 3%(((4^ :5:(14(((( %*5/*4 %33 %/%%335 (%3:5/%%3*(*(%* 3* *-%4& *(/4*L 8' 4(5/:33433/% 4% 3 33*5(33% (* 1 /:/%( -(L( %(3%533%(5%*5%%*54 *5_L(4P%4(*( 1((3% /%3(4:%(5%%(*( 1%(L4(**/%3%5 1(%5:% *(*(%*3*** 1 3*:(%38'4( * *8'4(4(5/%(4_// 1:-)'( 1-)'3:%//3(45* 3*:(4( -)'(+#43L(*3:5 %*%*3/%%% /:/ %3%%(5:(/% 1 :-)' * (333/%5( *:*/44 */%%3 1L:%%/%453%/434( (*% 434( <:*(*3(3 /(*4 (((//:L 5%(*( <*3 4%%(5: 5/3/4(3/*/ %(%3 N%%3%:****: %5% *%*%( :5(545:4*/%!+
5 %*( -(&8 5/%:% /% A5A%(%*( 14* (4-5/5 5 %4*( )(3(_P:* 5 % 4( 14(//%(L 3( 4(* C 5C%4*( 4( %* ** %5:5*534*/(* %33%(\3 =% 4_/ P3/4*% 5%34*( )3%5%* 1:%(/3((%3:8'3: ((3%3%:(53 45/%/%(*( '4 */%33:4(5:3/% :%33 :(3*%:*4(3(:_(4-)'8'P3:/% 33(%5:(% %(/3 %4* $&2..*))3!0
$&42*.& $"&4*.& $,&45+..&6)...&434 3).)4* 4& 4. 4..&!#
$%&47**8*.& $1&47*). *& $9&4)*&:43 *.44&!
>$;&4+.)*& $<&4:# )&444..*4 *344&!J
$&4 43. 4.*.8.4 *4*44 4 *.& >(3*%:43:*4(L ) %3 3%3:(/5 (4((%(4(4%/3\* 3:^ 3:/% B6/4/ -4)-) ')" <*/*)%($%-)'' 5'%34 *(. -4%(8'3:/%R3% G %03338'3:::5/%/ %:: />*%5:-)'/%:\3( G N%'-3%*!0 1(: 3-)'(3D'-3D2 : 1 */-*"%*:**% 3(*3: ::_4(P5:/%4:/(*3(43(: %* 34( 1#8'%3(JI3 %4^::%!0 1#%/3(8'5 --)"/5:/%*!7
& 2==*4434>.$=7)?$$, 1*:38'( */4*:*3-) (:%3% 48'( 1/3*% 4*/% %-)'4(/*4*L: :4 _-)P 5B/ -)')":45!75:_//%P\ G 4( /%!D+38'(%%34 1:/_8'%*(P53(3-)'(%_G & -' *(-%!7 =-3(G *(%*-)'3Z(5(*-)'8' ((3*%3(/4-)'L%8'3: 433/%=-( )*G *(^54:(_%3/L%*P 1 /(-)':: 5/% 3(G!7 BD./ 1:3:^*(%3%5> &(4& / *%4(*(%5/-)'_(4-)'-& P _(4-)'&8 P -)':/4:(3(5/%4 L5*//%%53*5(44L *(/% ')""(4%*-)'/3(( 1(:: (-)'((/4*%: %'\ (3%((5-)'N% 4% 3: 1:*'%4%*-)'5/% 44(*((*5:(4(*: 14 :3:/*::4(')" "(4 1:((%(%:4:**3 (%4((%(!E
/ 87 75 7 45 5(%4(%43* %*/%5*)*5%*%34 -)3 13%% :33L* /% 13%4%:*4( *((**%*%4* -)3%% AB5://%:/(/% /% 1((%:/4*3( 5/4*4/::( -)3 /%%5*3(3/%(%*(% *((* 1(/33-)L(433% 1(4/%3 (%35(* 4/4 *%/5%*433%43( (/3 '=431:(**3( \*_1*\8N%(-(\ )%))4L(3/4 (\P53/ 333-) >-)* @2*4* *.* )*343 *.) ***)*44..) *&43 834 8..**444*. )*&A A/ 6 %4:_DP%(*3'' 13 %*:3D 1%(-):%43%EE05/4)L'54" (3(-)5(3%/:A: /%BA:/(*(4(B 1:"4584-%;3(5%/EE3-)5 *((/4!:%*(53 * >(!(:*4**:/%: (/%%*:/ A!B1%3% *3: (3-)4 5 /:5B B2/" )%(3435:*( 1:5: ((( */:34(( 1* %(3 *(*(/%4% *4 +
\%:44(^%5%% 4(% %4( 1:3:%*3*4(^ 3( 1(%%/*5%*34(^*/4 L )%*3:4(^ */%:/*%3%5/4((* /%*/%((3 4(: /%(/ ((*:4%**3(5/%4 * :(%/45/%34%3(* *4%%*5*% 3((-)-5-% :(:* 3-)(( &2**4*))3 @2B& -)%/%/(33( ::3 G /% % 1(33:(34((%: (33: -)/%3%43://:3: %-) %54%(%(*%34%/% 143-)//4-3/%3%4:/% 4 133(4(*%*3(3L/43 /4%/%4(/433%% - 1 -%5: &4 +
3(%* -%4/4 -(*(*** 1*%(:4L5/%/ 133-^ :45((/*%(N% 34/ 3 13 3/4* 1*(:/%3%: - (/:%( L-^:/3*/:%( 1%((*/334 1-A-%B :33((%: >L(:*3 :*4((L &8 4(A%L5G /-B *4(A 3(4(5>1'((%B "*4(A%L52 -B 84(AG :5G /-B )(433 *4(53(5)' G &8 :((%:/*4(5*4( %*/%/453L/43% 1(( L(4%((%H3(* 4\ :(:3:! "# $$% & $ +!
B6/4/ ::: ( ::: ( ( ::: % (. 1(31(*%*((4(3 4 G %%%33*453/% (*3(*3%*513%%5 1:43*%1* *^/%5(L(/3/4(* *3* 5B/ *3,*=-5 _(!7P-(-)&3 3:#4)5: 44%/3 >%%( *4(4* -)'5 35 ( /-)/%5((4* ^%::* 5:( L54(5(4*5-)*45/%( 3/% DD:::+ /( (D3:D:/DD(!7D BD./ < (%%L*3(%*[ < :(/3P***P * ((343(% -!! (*::: % (5::: ( ( -%(4 /%(:4*( * % 1*3(/%(/4*/* 3 477/.8B57/6D. 6B..7 647 /E >5*( 5 %///4*53(: 3% 14((*((/4(L 14N%(*%*5(5: (4(3/%^//14(5%*4/ %*(* 14(3(43%%53 *(4^%% 3(414( %35(14(** G : */%-)'5 355'-35(L%33(33 54(4((L3 1*(*(3* (L4(4/34( )%4 %58'(((%%*53/3/3 L 14/ 4 *((5( 5_P ) 5 4:%(%%4/*:* *\5%4/ 1:3-)%/(* 1:43 */%3:(* 4*N%334: ++
%//*8'3:(5/%3(%( ( (%*(( 1/:-)4 34(4/34(: 1/43333:(%//((%5 /* 3(:4 )(335%3 /*((%/4*% 3%( :4*3:/5^(:/L%%\ /4% 43%3(%(* *4((:5(%3 1% L(3(_%P%/4(4*(%4(44 3 %*\%::::%:%_/43 3:P(/:%4%* %:^5/%: :3*%:::3(:^( (( 2%(%*8'4(%(4*%( 35(*(%38'4(:(4 3**:(:3/48'3:4% *35 %%*34( G :*("%/% 3%4/% %*%((4/(5 /%3*%N%3**53(8'^3: "&( =7 3)4 34)*&2==*4 2=.&2..*.&4.=*7.=. $$% $$1B*C4.4# ) 13%:%\34*3:4*45/% (% G :3%*(*5:3 *:4:3 )%***% :(/4(5:%(* G 3* 35/%%:3*3/4 &*%*5 (3 /%L(%3%4 1**5* ( /%:5^%%% 1%( ^/(/4*45/%/%** +0
G (4%*((3:338'3:4(5 %/8' 8'(*%'8** 8' %3(45/%3%*3433%/% (%%%4*/% 8'3* *%*%(3(4 14%/ 335N%45%(3(%/:3 '8((3HP*'8%P/4 %3 :*:** ( 1*(5% 1//3 *\:553'8^4(4:(4 1C%4 *(5/4*43 1/ (4**%%3(*( *(( : 33 %**3%454\* *3:43(( 1(*%5* 3%43%5(*/(5(** >(% 4(3:54/5/%3:((*% 1 :(3:(%3%3 :5(%%% *434%_/:%P53%:*%* /* ::*:(:%/ /(*4 )%5%(5::(*:5/%:3* %33 -)L5% 4*%/ 14*:4 3333:* -)'35(* _-)P(%*N%/:4 ****4( 1(3:*(%3 (3(3((%4:**3:% L*3(3/:33(%33: 1 /%%((3_P(%(%8'3: *5(:/_4P((%%/4333: 3( /**L:((* %3338'(%3(33**(8'4( %/3 1(338':4*/%/(( :3%4(L/( *: ) 4(L **: / 4/::4%:%((8'4( )4(4( %/%5/( 4 4::* 3%4%4%(/44 )( 5%*%(% *3((38'3: :3%%(/3% G :44/% 5(*4 334L ((*%*(L34(3(:(8'5/:43 /%* /:433%*L%3 /%/4:://44*8' (%3%3(L% 3%(L4N% 45 +#
N% 4: ::4/(*L 4: 5:( *L 4: *%%L4(4 / ':3(((4 G ( *:*^((/*3-)454 3(*L/3:*/* 8'3:*4* (4%/34% (_P:*8'3:(4 33:3( 1/3(*8'3:/% :4% 3/5:*%: : )^**/*8'(( 4/:53-)4N%(4*:*\ 4%*438'3:%4 _18'%4^(/3 -)4%4/%P%/( %% (%(44**43-)*3* (%:(44( ((5%**L 54 1(*38'3:53%3%5 %(3 %%(3(( 43: 4:33/%/4*( -)4*(%43*3/ % (%L%*3/3335%* 335/((\ ):-)//4:( _-)P$)$ )% 1(*%/:/** 7 )^4/4(43(43:/% 67/& & %(( *(A!JB)+4 7*5 & -)'1)3/%-4(*A!JB:*& C@D= "& '3))%A!+B37 *,& -%A!0B )2&+4..@D= %& 1C%4 *(ABC4&@B34 5 1& %'8**A+ *!#BB # *4 J '4***A+ %*#!JB"<%3(* )<%3( ;& **A!B)42*44 E 3(-4( *('AJ!B& *:E =5&.7*5 1-*A!!B76*4 & **34*A!B6F75G 6 +
& '3/.A! *!!B-)B4)4B 24 + *3%*A+ %*!JB-)C*C 4) 0 ::-C%4 *2H.2I7*4.:3J # 83&%*"% ::: 3%* ( ) 88::: ( ( J -)')"::: ( 7 -= 4(::: % ( E 8)&::: (! 3::: (3 (! ::: /( (!! )-4(::: / (!+ "::: * (!0 =`1 ::: %!# >/ *\ ::: 3/ (! 18%/::: %/ (!J %%::: %% %!7 & *\::: (!E &L *\::: L(* ( + 18'>&%/=>%(::: 3 ( + ::: : ( +! ::: * ++ ::: * +0 ::: : * +J
*" ()%=& #- ; ( #( (,# ( (- #)7.B/ 5 /2 )4! +*#J#/> **&?1: /:/*3!&(4:(3*%! 0/*#7# 1 :/*%/%1 1(:/% &(4(* % -/L & > 57. 1/!&(43%( (4:(%3% :%*55/*((%( 1 %%((4 -*!J3 4/4 4:%*:/L(/:/%/* ^ 3 :>.**?:3(L::% )#/'\*G /=/4/42/ DD::: % (D\*DG *(3(!&(4 1%/(454 5:1%: G **(3:(3%%% G (L3%^%/4*(3(3 ((4:%L3:((( 1:/ :3(*%%5%*( 1^4: 4(*:/*( +7
75/88 1*(:*:1 45/%4%4(4% (/3&--A>4%*BA[B1 A'3/43(*%B 13:((:/%*:* / 5B/ %* "* 8. 4 @ & 1(%53(3*%! 0:4:/ L( G (4*3(34/(%(1%/ 4*/(1%: 1(3* 1* /(* G *%((:/(4/ 1/:%*/%::/4 /%*4*(4^:% = 3%*/ )4%3%*%/ )(:((4/%(/5%: % *(3(* /%*(4 G /%^%3% L3%(:/ G (/L**3((% %%(4 )*/'\*G /=/4 /L%/*/%:(%L/ G (3***3**:%( G *3!&:/ )*(%**3 G ^ /*:(3%**((*( %%(4:(:/** +E
"B.* 43& #)#7. 5 /2 G :*3*(%3!(4 )4! 0*#E! 1%%* ):*5*4*3(%5:** )/(4* )4(5:(/%%/:*/ =3 N%(4:4 133(* DN%(34 ):3%% '%3*%5:4///4% 3(/%(5( 1*((%(4%N% (:/(/3%( G ((:3 83%3% 1: 3(4^(4*5L:%/L35/%(% **( ((*3%:%(::%%( /%/:%(5N% )%*4 G 33>- A8A44 *. 4H348***..4..).&?1*(:5*L:%//4 *3*( 0
57. 1//!&(4(4:(( 44( 1%/%(4!(4 /3%*!#/ 4/4 G %*:/(3*3(* 1^ _:P*:/(*3L* :/ G *:*%*5\(%* G (3*N%(3 G 3L3%4:3**( 2% (34***(3%43(: *:^%%%(/* **/4 DD::: : *D*D:DD+!=*: :>.**?:/ (*:(3:%*(3/:%*(4 1//:L3((443%*3( %)#%(( 75/88 8/ G) ':4-C'G (4/%*%33: L3G :/%::)5 4-C'':%* 4(%L4%(*4 */3 1((%:^*4/(:%(*( G) ':/3%DD::: :( (.75 1%:/:(% F 1% 4-C/:(3*5**\* (%(:(*/%3%3(4 A 1**%*:44:3% ''%3 **3(%/*/3(3% / G %(((*4:5( 1/43%45*:4 3 : ; ;8 7. G 42-%5/%%4(3 (*//5**%3%L4:::% :*4(3 4:%3(34*/3 N% GHIA 4:(4:[1 /%(3/3(* *(( >4*[1 :%*4/%%*4%[1 :%* %*(:*:(/L(4/3:% 0
/4/ / &(4*%* 1*:%/ (* ): :3% )\((%3*5::%/(% )(%(3*33% )* -3%* %(/5::%^^4 3%* )334*5*3( 1%3%5:(*_3 P 1%3*333 \((%5/3(4* -4(%54%* /7 /6 54 6D A./2 1*(L((%3 N%:3%(5% 4N%:/:/4 (%D(4 %:33%53%( : %4N%5:4:/43: (4 G *3%:*N%/:/4 * %%(%3 3%( 1*(L(_..** 3.)43&P 1(/*5%3%::4 3(( :%% 53 % :(443 / (%3(3:( 0!
3L%(5/%:%( :*/:L%3( 4// &::%/5N%5*4*(*3:5 (%(* "*%**(N%33 *(4% >*%#,:*: A./2./ &3(/4*/*(53 (% &%*(3(4%* : %(* %( * 1+* 0+
(4::N%/4*%/3 * 923* 1(43%(( > (3(33%/ 3%(L /(4%%( 00
;(.* G /:^( )(3 *%(*/ 1%( % B/ 1* %/:3:N% //4^%( 4(:*/ ( :/%%/* 3N%:5(*\%% 3%4:/(( >(4%(%3: *(5: :*/ %::% //43%:%(_*:P3 *:*/54:34*5*%343N% 4*:*%:%**3%:% //4 /(:%//(*% 0#
<!3 //2 1/3(3(4^(4* ) %3 /5/%4(%5 % G (/%344%/5 4*4(3((/* /%(/*:4 / %/ 4/4*/* ) 3/ */ 0
$4344*4& -)344)*& 0J
)%:(5% **(% >2?:>2?:/ 1 / :(L*%5:>K?% (4 )L%43%5*/L*%3( /3%3(4( 23 & =_3P*/ 1>-*?3%**%*/ (%*43*%5/%( N% 1* >$3(*((4(4: +.. ** $3%(4:/:*N% )($5%5( / &5:( 4% 3(L&(43(* *3*% ) %N%L (4 07
" & )(%L*%%* * 14%(>2?33% B/ 1:*(4:%%5(*5:5* (5(43(5** 43:(%/ ::%(* (*3%: _2*P/L_:33*P*: G ((:%/3L: *( :(5/%:/ ::3% 0E
,43.& 1(:*::%/* &* %3 /3%(%3 3 %**5( 35: (%4: 1: 45::: G ((3:/ G;-G;":*(3%3(*: G 5G 4(5>&<14 &/%\(43 (:((((: /: G 3 4 *3G 4(3**/3/:33 1_33*P_83P*%(4%43 L4 1*3/%: 1G; 3_G P3%45*5*5/%545 %5/ 1:4:/(3::%3: %%3((4 :* G;--;" %G; % 4(( )%* : (: (((/:4%44 #
%:3L3*.34# & 1::3 :* DD4( (L (DL(K3% RL(M%13*/% :4(4/%(*3(*( L//% ;%4(33%4/%3%4/4 (34*(2-(((*4%: ^::>3L DD::: 3 D(13(%14 & 4(%33*L(%:: 4: H DDL (D :4*3: 1%(%/ 3/G;-G;"(4%*%%:4 (L N%*L3:(% 1%3 (%/%4(5/%/:3 + DD( :4( *D( (G % 4%:G; : ((/::/ 4L4:::*3 14* :*%%*3(*(%*3 :/ 1G; G;-G;"3434 #
5/%G;-G; _:4%(P 44%^(%434% L5/%%%(*(*4%43 1%(* :(:*% /:( 5 *:%(% 4 4%:( (%% :**5: ( 1+.34)*& :5((%*L* /*\*(5:5(*5% 1(%3/%3%(* *..67 (3(3(453*%5( ) %(*5/%4:3*%* 143(3:%((/%:^ 4 ::443( 1:3L: %*4(*((:(3("*)' DD ** (DDD1"*)'(%%3* %(/%(L %:^4(L/%*"* (3%: 4)'%%(=8*//*/ G 3%43:%::%4 4:3% )(\*4"*:/%%L G %3 /33(3 1:/4(* *"*)':3% 1()'%3 4*(3(4((43 #!
94.*& ;4.*34)*&..7/ 1* %3(4 ) :%N% /3*: 13((4* #+
<+..*.& &4*35*355,/4* $& 75D G ((/L%*% %3(%45:((:*3% :%(%3: )/5:L: % *48& 74 545 /JB5 B58" -4:/(5((/5:^(% (3%%(%3:((% :%N% G (L3%%4/%4 %**(:%%43%:%/ 5(::5(:\(%3:*( N% 3:^((*(:333%5:(* ((% %4:(%L%* %/4/((%%5:(/ :*Q*((*:*Q*(Q(%% G /%(433(%%:4(* #0
: ):\:*:3%%%4% /: *:/ **%(*%( 4*( 4%:(4-4(&8 58'5 354 4( /3 14(*/ L:L:/*%:& - G /%/ % 1/( )(%3:aG /%% %*((*/%3/ 4*''D 4-C ((2- G %L(4%3%"*&)':: :(43%% >*%/4:%/: L533()# *%:/( 3/*:* G %*(%3::*3(:: 34*(:%*5*:*:% (%(/%3/:5*(3((*/ 3%4 %:(/%:*35 %*^L4:*(35:43::^%% 67/ %&(( *(/4&334 '\*G /=/4/42/ 1 bg) 'DD::: :( (D )-:''/ 4-C- "*&$&)'DD ** (DDD QQA&(BDD % %3* D%D ( &% )#$%(( "!#B$ ##
<"#$!%#A( ;;- ((, 6**(3.(5/** /* (/%3.(.)&A)* -:5!B-%((/*(4!E /%.*/%9* 63(3.*%%36 3639*5%***5*(/6*/%.* /%9*,3(*6%%.6/4(9*5 *5%**/(*59*5/%*(*(4(A -B5 %9*(***/%.*/%9*! *(*3%33(9*3(5-59*5 9**% 9*(.!DD( %/ DDD:D3%DE## #
>.*(* *((6*6*( 9*5366*.33.*3<1**((6( *((63*(**6 *(*9*3( *-5*%3%* 6+% 3(-3A-B 1%(*.%.(* %3.5/9/6%*3*(3%% 2* (.6*/5*//(*6/(%*(6 K Andersen og Schwencke (2006) sier at formålet ved et prosjekt først og fremst skal angi hvilke langsiktige effekter man ønsker at prosjektet skal gi. På bakgrunn av dette kan man si at formålet med mitt prosjekt er todelt. Det ene delmålet er de egenskaper jeg som prosjektdeltager kan utvikle gjennom de læringsprosessene jeg går gjennom. Altså det å tilegne meg reell erfaring med prosjekt som arbeidsform. Det andre delmålet er å bli godt kjent med Sloodle, slik at jeg på sikt kanskje kan bruke det i skole undervisning eller brukeropplæring. 2**63(*.(/9*((3(/* *(/43(3%*5*6 (%*4+(%/9(* "%** (*5(3.*3(3(% *(/4+((%*35((%* (/9* *3(*% (+5**9(4(634 *.(3(*(9%5*(6(*/% 4(*69(6 # (.(/9*(*(*%*3(*/%6 /%((**%.* 3/(*(**3*** */(**%36((%*%/4* )** *(*/(*?5)4) 4.M) :N? ; /%3.33 *( (/3 %%9*(5(*%(6/%1%* '%*6 ***(D6:/ 5* *-6-33( 2*%3.4(( /%- 34.%.(* %3..%./%3.6*%5* /%3.69.**%/6**% ** *3%(*(-%('(35***66 -%*(.-3 '/%3.3 7 7 #J
L( **9*R(*696(( /%9**%*5*/3(*%3*( (****9*/* <3-.AEJEB/(*36** 3*3*(9*R%//(66.(6P (%**(9*RP -/*%3(%*%5* **( A!B <%((/9*6( B?*% <%/**(9* 9*(66 /%6 ((*(6.((63 A(5!B!B " *3( )* %5%/*%/3 4A959/B 33%636/%3 A(5!B +B 1**353(**(6**(/*D 4 9*44*5*93 A(5!B 0B -(/ (3(*3(*(9* %A/B(* /% 3(*%6(( **(*/9 A(5!B #B -(36 *6%69*(4*3* <%**69*696*4(6 A(5!B 3**3%**(3*(9*5* 36 (P9*/*(696 9636P A(5!B>63%-** 3**9*6*63 *9* *6%6 2***%9**(6( 3/(*( ***.63<(3 *(3.9**6%6593( * <-18=<1,- (A!B%(3%636933%(5* /*6%*(*((%*( %/** 32 '* ((**$*(. (6((5*.*((*6/( 9*3'* /963* '*(5 (9*(/%96 '*3.*6 /* */*36/(59* / *( 6/95( 9***,*3/*(3 (/ 9* A(5!B --)<-18=<1,- -(*%(3%( 9* ((( 5-*-39( 9*/4**3.*3( 64%%4*,4*4 /65 *%(* 1( (/9**%/(9*%369*( #7
((*(5*/(%% * ( (3*(.4(*6%.43 (9( A)(65!0B%33AEE+B/(/9*(A *).*44.* 3*34*.. 4*.. 43*4A -6/%,4*4 /*%(5*3/3((%% 9(* -(AEE#B%((3(*(/9* ( (<1/9(. God deling av informasjon, konsepter og konklusjoner mellom individene som deltar. For eksempel ved å komme med en felles problemstilling. Arbeidsdeling, der rollene til de deltakende aktørene skal være mest mulig utfyllende for å få et optimalt sluttprodukt. Prøve å utnytte hverandres sterke sider til det beste for fellesskapet. ( <13*36%(/.( <1 *3**%5(%(633* c%/%*.4 <%.33(*%**3* A=*5!B.%**(%*5*634*( 3*33(3 39/. PP( 3.4//3(( 9/.% *. 9/.36%(663444( 3((36%* 6** 9*((*3%* 65(/*%/**(% 3 ((% >*6**.63%* *54(/** (((33% (*9*563 3(*(43(/*((%(63%,8)<1"8 8,8 6/%<1((%*.3* (( 3.***65*(***563 /4 * *<1/9%/**(3669* ( 3%*/6((3*(**(4%33* 9*(6(/%3%*%5* **639 6*63//5((3.%(*536* *(4*3*(/.6/%*%* %4 %*6**6% 3( /(*<15 *6%% ****( -*((3*5**9 (%*633%*6(63. - + ( 6(9****( +DD D(%D(D %K: LRM!0J#d*%*M #E
8) >)<188 -<1( 3*9*56((3((69 6 1(*((33( **(4 **343*9 3*(6 *(69*96(6 9*6.(6 *.4/%9*% **635 *9*.4.6/%3%*3 9 8((33*(6*696* */% *(((-3 0 9I**6**.4* ((6%* -3( 3*3*345**6*3.4/9 6.-6/9/(,(6%3.****( /%//6/ *6((/*/4-5*(- /4%*6 1%(*/(( 33*6*5(<1**(6 3 3(*6P'*(3*(PA!0!7B I 2008 skal norske utdanningsinstitusjoner ha tilgang til infrastruktur og tjenester av høy kvalitet. Læringsarenaene skal ha teknisk utstyr og nettforbindelse med tilstrekkelig båndbredde. Utvikling og bruk av IKT i læringsarbeidet skal støttes av sikre og kostnadseffektive driftsløsninger. I 2008 skal digital kompetanse stå sentralt i opplæringen på alle nivåer. Alle lærende, i og utenfor skoler og universiteter/høgskoler, skal kunne utnytte IKT på en sikker, fortrolig og kreativ måte for å utvikle de kunnskaper og ferdigheter de trenger for å kunne være fullverdige deltakere i samfunnet. I 2008 skal det norske utdanningssystemet være blant de fremste i verden når det gjelder utvikling og pedagogisk utnyttelse av IKT i undervisning og læring. I 2008 skal IKT være et integrert virkemiddel for innovasjon og kvalitetsutvikling i norsk utdanning, basert på organisasjons- og arbeidsformer som fremmer læring og nyskaping. c8,2!75)8 )<11cc c')r <%.3(/3.!*6(*3* *(4 3*,6*((3*(* 9/3(6<1%*!7 (6 //6****9*.*/%5(R 2*(/(5*3.(%**3*%6 %*((*,"!J**3 %**!7% ((3(%*(( '&(**/5*/ A#+IB3/(*//6 **6 0-3+% */(/*(*667
((3(1=****(A1=!JB% /%<1%*(3(% 3(((*6'&*.4*/%%*363((9** (%* **(3.4/ */**.*65*/%33 <*** *63.*3(%*((( >.(%3(%*66(6*((5*( ((**6****6%4563(.46 ***/%'& 3/(*/%(- /%66**4* % /%5(9%(%*3.4/ 3(%/% *65.**%3.4/5(*6 (6*%3%* (9/( %*(*/ "%(*%.H *((6*% 63%**5(*.4* *. *(((*5*/%-3%%6 *64*66(6* *((3*(563 **((3( **(6/%- 3.63%*53636 **** 1(9*/%<1(6 3*5(*4.%(3%3*9(*/% <1 6 ((666%**%*(.(6(* (*(36/%4*/9 **636 %*(953(63./(6 (6* *( %*96(6 3.**((6(9( *6(4*(6(5((*/66* '6/*%6(*-/%*64* (%(* Figur 4. Poenget med figuren er å illustrere at ting henger sammen. Rett bruk av teknologi i skolen er et samspill mellom flere rammefaktorer som må være tilstede, og som utfyller hverandre til en helhet. (Program for digital kompetanse, s.30)
ADD( *DB4(3P@* @* )P **9*3(A -(*6 B5( %*3)%*(/66 *9*3( *.436*6(5** **3%6!! (/!J/%/( +* (0(/%3650( 3 *% AG B *3696%D3*((%*3 %/6%9*5(**46* /9%/9* 3%(3(:5*( (%*3(/9*539* -1))-2), >6***%*3*(6*36 6 / (**3.5**/%366.(** (3((( %3 *(%5*(*.6/656% *3 2*/((*3/ /6%5*6.(*3( >.(%>%* ((*9/**/3(* /(/((*:/(66 %36* 96*.3. 66 3 DD: ( *D5**6/ 6 % 7 0 3*((56* %3*:/(6( # 6 33* 566**:/(6( 6 3*666/*****:/ * %**9(66*.6a2*3%*6 :/ /(*(.66* *3%*(3*%* 6.* 3**563*/(%63(4*% G / *((66(6(/6*.%*(6*. 6*/* ( %3% 6(:/(6 #DD( ( De0#D!
Figur 5, 6 og 7. Dette er bilder som jeg tok under installasjonsprosessen. De viser Moodle sitt fine webgrensesnitt for installasjonsprosessen. -3+% (/*/!+ /( -3:/%5*6P/4**P5((%( *(PP *3(3 /4**%35(. /4**5*56% **%5**%** 3-3*(*%(/P PAZB5 3.*3%/4/(*% AG B%+ *(%*3449* -(%*5 *(%*3% ////%(6( *6% 9*(.(-3(%*6***9( ((%/(.*5(36*3.% (/9*( (% -6*3%*66-3/*4(%* %*% (%*6((%3*((*3%(6363.6 ((%PP*(%/%* *(4(* *95*((4(4(3%36%* (%*.* +
-*.-33.6**6/(% >6*.6*(*3(DD3 (D((%4D: 36 *(( >..*6**6(4/9/(5( 3%*6** ((*33/ /%*6*.6*(( 2*.63.*(6** 4*33(*4L3:5( 1% 6***3((%9* 2*.66-36(9=/%%%L* 6% 2*(6.((*96%*6 /-%L6 2*(*5** ((%*(*6/9/( 3.*(63 %L***G :['6( 6***( 63%*-*5*3%3* 2*(6.((*3.4-35*3** 93.**3(* 3 *(6(( * =4& *.4-A<((B%(%((* * *(4/3(*5*/%(4 6*((693* -%.4-5(-3(% *9*3*6 '* 96*(-(**5*.( (*/.-56**(*%3*(*%3 (-(9*3( /(/93(/((6/ P\P 36%*.-5*(*/(( *3*3((( 2*4/( 6***%/36/%-(9*3(34* 6 6( - %6/3(%(95*3 */3 '/(***(/4 (/(59(%(%** /(*(*/634**9636 6*. *6*9*5*366* (3(/%4**((3/ 1**H 9%(%*6 (536* ((66 (.363.*(6*. -3 2*.%( J.%*5 (3%*%( 364%*6(*%(*6 *.%*(,*((*633(/9* (6.5 6*% *6 (%*6/(35*9*6* *(9*6/%3*9 5*(%*6%. 33/%. 2*3(6--( 3*3/./* *3.4.49**/ *((P@P JDD::: (D7 ( 0
6*-3*39*6(/ %9(9*5*%(+*:// */4 -%% 69***3%(39*5 (*6(*366(6 A*>%/*5!+B -4(3P * * )?5* ( (/*66 -%(*** %*.3% 7-69%-3* (. *(((A/63B -*!/ (%(.-3 >(6! 3*% (3***(36- Figur 8. Bildet over illustrerer hvordan Moodle sin 2D struktur reflekteres i Sloodle. (Kemp og Livingstone, 2006, s. 17) --8=8,-" -3.4/*.439%*6-3 3(5+3 (% '6(**-6 %34 (3%*% -+3%*6-33(56 ( 69 %* -3%*% 7DD::: % * %D3% #
%65*6( (534*%**.9*(*** *( - (3365*3/3!*( *69 -/4 Figur 9. I likhet med figur 8 så illustrerer bildet over hvordan Moodle sin 2D struktur reflekteres i Sloodle. (Kemp og Livingstone, 2006, s. 17) -/6 *-*.- *- %469* 4**(**46*/ 9%/9* -3(6%G /! 3%(3 (/**5:*((%*3(/9*%.*6 9* ((4*(-63(((/9*5* (.((%<(&-&*(56(3 <(*( >(6%/**6%*((* %*.5***6((* %363(/( %*.6%/%N%\5*6%- )6- %*5(**3<(&)*( -1))-2),- = ( 56*%**%**( *% **-(% ( *6 3****3*66*.(** 3* 3%* ( 75(**5* (%*6%3D(*6 ) 34* *56**66-(%3
DD: ( D- \ 3*6*% 6((5366-*(*( 2***66 (5**P)(P(4 ( %(*// (-* 2*/%6 (***((6*66 DD( ( De0#D(D-DK% 36_(:P //%6%/-6((%( 93*%((5 %(((%4 6% (3 6**!+0#J7E(*%(( 6/%((6/4-/6*.* % 2**6646PP 3*6* %*-/%((%(***P P 3./* >0)O4.0LL4&4&LP$,$1% 0.3O",%19;< 0'*O? --111 -*(- %(A \\*(-B(-/(36**. 9//-%* -/63 $*6(P3*%P %$%3(*66/5**. %**6 %46/-- *3564%6% /%($/%%(*/3%(- 14636-/*, JL /-)5-)5-%( /5-*\5-*\5- "5-//%5 -/5-N%\5-*/*-:/ ( >6*((6%46*%((3 2*((/ 3%3 *.4 '3(*$14*(3 3*4* -/*%3(5%**34% 335** /3 % )%3(%3(%- A-:B J
Figur 10. Avataren min står her foran Sloodle settet som jeg konfigurerte på Kamimo (HiM sin øy i Second Life). 1-2<1)=1 )1 -(6/6-/%(3.4/3 *.4 % *.633%.4%34 -)&$/64/63**(6%- (**6/%-! -)&$((3%(-)&5( 369/6(6/*5*((*6. > 3(66.56%6* (6(()& 3%*(( /.*(-5*(%56*6 *( + -($1/%-36( %6 0 -*@$/(/%6*3 56/%- # - "$1/%636** 44(/3- -//%$1/%/- J -/-$1/4 /%- 7 -C%\&$**/%(%.3-5**(% /(* 3%*( 6/**56/**( 3%6*5*(3 396 *6 */**3.4/ 1*(.(6#!5!0*%* 3.6(*N%\ E -8*$1/%-6/6 -G /($/*-( /( (-* 5* **- ) (/*6G /((/3.*** 7
<>"=8)-2),--111 3.**6*6-(6-336 J# - **(636.63*% >6*.6.*3*6**.53* : A-:B3*3(- / 2*(6**3*%-(%(5 9(66*.6 (*(6%6((.%*6[ 8'& %*69(6 36/%( (**9*(6 34*563%*33(* ** 146 (46/*5**46P- P 1( 6 -DDD( ( De0# 4*6/*6 4*6P**P5(3. (/6 2***66 ((( 14P;P6%- "/-3 63**5***% <3*%3*a **3 */(/%(6**36*P P33(*(4 2*3663(66 **6D( -,8<1?;2) *(*%6*6-(6-3-.4.4/%%5**(6 %((6(**(- (**..4 3-36(6/4**56/9%6A B65*6***.43.4/3%(%*36/**3-5* (%*36*.(*/*H(3(66.4** /*%.%(4* (3*%.4 *4(% P-K3*P ((%**6 D- 4*46 >.4.*6.45**:,.466/*6((%**.*64.46(5** -P-K3*P(3.*(.4 < **4P-K3*P(%*** 6%!.4.*65** 1/(34/5*%% E
146*/ 1/4(34/9/% 6%.4%(6.53(P1.4P5 %*6 %6(.43%*66PP6.4 (3%*6%*63/**** *(- 6%*6%*6/**** 1%/*6**5*64(%% /** 14%6P*P6.6/**** 5*(463(4(6/** % 3**6/**6,8=1,<"),- -%*5*3636f(.6/** 3(6*.(6%-6Cd)3%( E *%( 34%*.4-5**6 %69.4( (*%63%(6(' (35((-(5(*(** %33.%*(*%39( 3(3-6*.-/56*(36 *-A/6+/*B56*.(%*6*66 3%(*:3- *%6*.-/63(* - /93.4/6 %(((* %*(5**6 /.63 **** /%( 6-///69365* *-(5(*(.5 3/*/%3-/%(****(* A-G B **-3(% -(36%(3%*% -6(636*3-3/* %6'(.%*3( 2(4 <(*((3*/( *%6;%1%/ 3/(5**6 /(..43.*3*- +5( 66%D( 6*.%*56(%*6/***:3-56* **((%*6 "%6*. (%*3(/9* %3(/%/**(3%* 3/5 6*%.*%* *(%* 6/6((*3 EDD::: - *D(D3%(D% RM+E+O+0 DD::: 4%%/ (D:RM,==()"0 J
**3%/** AG 3.*?3B6*:6 *3(//**6(*% 3( /%6%//(63%( /:3%*( 33*/ /3%*3 * 36*3.%.*%933* ( ( A<\45!JB'6*%*/***:.4(9 9**36.%3((6*(%3% %*5%%**%9*3( '**.%*6364%*3 /%/ %3*5*(. %*- -3.*(6-/**6DD:/ % %DDL D8( / %***6((56*. 5*(( Figur 11. Her er jeg på virtuelt møte med utviklerne av Sloodle på området deres i Second Life. #-L( - (3*!E/%.*/%9*AB /%9* (*6*(3*(% %%3.- 64*/%9* %%%%3.*%636/((/ >6 J
6*/%9*4***(*.(63 *%*( (**%*R ( /36(R >6%/.(65(6*%**%(6(3%*5 3%*5((*%****36/4 ( 6(3%**%4*9*6-35 **6 (*6*/%-.4 %%%%3.*/* *3%***(*(-3 %*3.%!E%5**%6% % (*%*(645*3* *633(63 (%-3 1((6%*6 #(%5/**6 (*%*%/% 8%****(%*36*''545 (5%6(-3*63(( ( =34*****%*( * *((4**%%( *.4* 5 %*5**%*% 6 -**6/%%(6**6/4''6 /4* 4*%-5*6%3*% (%*/ 2**6 6'' 64 2* 9*f6 %*.- 6%3(6;%1%/ "% (( 5*6* % **(**.* (%36/(6% %3.* 2**6%% 6%(%(5%%*66 (4 4* %9*(/%%.(*.5* *3%%3%%.%. %3.(6 (*%*((*%%%**6 %*( %(6* 5*%*3*66* 6(%.6/( D-D-R >.6(6*%3*(43(/6.(** ***3%%33 *3(* (-D D-/( J!
6*-/(6* 6/.::: - * 3%%(PC%P.5*%6 P">%(P5P>%(P*P-AG BP ) (43(((- *(%%66** /6*3%(**6* 3%(5(3*% -**5*( -%%*3% 5 *6**63%(5 %9(3 % 633(%*36-3 3(*6 -*.4-3%*(%*3636 > 6((*.44%66::: - *%%P,% :(*P P%))P**36**5 6P-P /*5(*6 (.69*(3*%*/%-.4 *6 *9*(5(%**%((((* * =-.6/4(3 *%.(6*( %(63.*- 36 6(.*6/(6 6/% -G /((.(6%6::: ( **% % %%-1 5(%36DD( *.*-1(-)**>=(6 3/%<1%*5*%+3(39* % /6%*96((**(.(6-36/.%/.DD% :/0 3 (D((%4D% % 46*.-6 3.**(%*3 %3(*66P'%/P* 5 %((*3%/4**( **33(5(/ 3-.(6**(/(%,-, *(.%.((/%-* -3 '6.%.6%*95*6.%.6%*%6% "%6* *(*6.(%(-6(6 %(***%9 '63*3(6/%*P-%4(4P! 36.%.5( *43.4 >636*(3.%.6*(66.*66.(6( (%*5**.*666(*.(636 *6 %4(4/4* %36%.(6(*5 (*4*.*-.1.*!DD::: %4(4 ( J+
"%**%.(6*%*3 *(5 *.%6%(6(%. 6(%%.*6%(/%9* %6%.<6%3.*R,(/%9* 6-*R *.*66/4.(6(((6/%.45-3*(-9*.4363((9* ***.(65(36(6(*3% 9%. 6(9%.*6/4(*(((* (%((3596/%-R**/4* -3(3(39*3.4/R6/*4( %*5 (%%R.(-R3% %*636((-R****.(65/*.(6(5.* (36 *(9(%.53(4*939( 634*,*6( /(*5*/.93(%*9(3636((%* *3.**%**6.(*.%. - %3.*.%.5(% **(3 2***6/%.(635* 3.**%(*636 %4.(6*% *6563%*6%** J0
M 9) J#
J
JJ
J7
) JE
7
8><-288=18-=1)1 9%. 7
%./J579 %*.* )E9-*5!:@*=-) 3*3*(4(6D3 (3-33 %. )%757I(.-35(E+5#I%/%- -696/%-R-%5+I%( %*6/%--%*566*4* %-3(3(39**669*65+J5#I %/%-3%*((( (( 36/*4(%**669 <%5+I%4-33%*6*(3(39*5*J#I6(%*- 6*%(-6 #5+I(.( -3.5(-430+5JI 6*3% (%*636((-3 5J50I %(4(/%%/6( (%6(3-9(*6(3*3* 4*(%96((-6*6 (/ *5(3/5:(.3 ((55%%(*% 96(69 %***.**936%/%-33(* %.3369*4( 9%4/**3 %*-5*6(3( ) *% 173 **% -.6 *%3!# %3/%*3(3.*3% 5*-*.63(/%-.46/** 3-6/%**%6 (3.*-3 %/%-.466.(6 *5366/(.%.63* *%** -*(//5*3((/((*6/9/ ((636*((6 <%07*%*66 %.5(%(#*%( "%%( #*%(*%** c/6 %4(4(*./***(%/%6(** // 6(%%.(**6%( /%9*%6%. "%3 9((*.43%/4 56 *%(6*(3.*63.3. *.(**%51%6463.3.6 (* '6*%*%(6*(3.63. 3.56(3636( **6 6%3.* (((*9 #I*%(-3%*/ (3(39*5(#I*%4-/ I*% 9/-((( ((%* **% **.(-3. *((/%9**65*% 4*5!*%4*5**%4*6* *%6*(3.*5((6 7!
3.** *(-/***6 *%4 /***5*%%*!*%4/ ) *% 6-94*.4-3%* "% ((%4(4/6((/**.45* **(/%*6/** - ; *(63%-5**3**9*5 *(/%%* >6%/ *6/4*33 *( (/3%% 9*(5(** ***(D (3.6%3. 6:/ 5*6**- (% 5(6-6-33( 2*%3. 4((/%-5/6.%.*3%(*(*(-% 6-*66*3%%-3.4/*.439%*6-33(H+3 ( % 2**-6(%*6/3%* -+3%* 6-33(56( %* 3.**%((6((*3/3.(((6* *3 (6/%/.4/%/36 -.45*(3%3-6 *D.(%/((6/%-5 *3.**(3. 3 959(6 94*%*3636( % /((-3.4//5(*%%*(6 % (((*%*( *./(%/%- (%** ((63- +( ((%(( 6*-*3**9*6** %%9*( *3%- * -%469* 4**6*/9 %/9* 4*(9*-363(( (/9*53( (%*6(. -( -D.4%.%*5*36*. (%*(-3%* 3%* P'(P56*((%**.**-(** ** :*/**(-3(-3(6%*6* *3(%*3(/9* G 3(3%*(33* / / ) 4%*3.*-%(( + /(*.(6(-/% 5****6%( * /4%%*.%.36.6((3(* 1*6*3%99363-/%5( 36/(66%%/4/9/( 7+
6*%/((3(6.-36/9/( (3(/56%** /(***6(*6 6* 6(3*6%3.9*(4( -%* *3(* 4-%**-*/ (69/3*( 2**((( %((*3 8'" + 9(4(634 %*(*9 *6(+ D(GG 0 *,635639((*6 R 6*/((*%56*(,* 39(635*39(/% ((6:*6.** -93636* 35(*6*%3.3696/ (/6(*6%%4-33(* -6/46 *(3(] " ; Andersen og Schwencke (2006) sier at erfaringer som man gjør, legger et grunnlag for læring. De sier at neste gang du står ovenfor en tilsvarende situasjon, så baserer du deg på det du har opplevd tidligere (*/6*6 (3 *6((6(6.((6-5*6/( /3( 3.*)*-:*(/%6/%- %*%5 6/(/(/3(%/ '8 >8 =8"->)- 3.*6%6(4((%*5*3.* 4*( *93*/56* * -(**6.%*(*(5*(*% 3(*/%6/%((** >6*./(* *(**/ 2*3/(6663.*/ 3*((* "%36****%*3 * %/(%(/(* * (/(*6*56.3%/6**6/* *%*(3.%/(*5*3 6* /(*?5)44).. / /)/ M..?&-(**6*(6.(* + 4 %48'4*"( 0G 3G 3 70
P*****RP 3( /(***3*(/3*Y*Y56 9**6* ((,6** -**P*P6(65((/% -5 6.4%* *%*/%6366*(3.% 9***5%(*( -( 5** 6(*4%/5*%/(3%/*( /(*(*4**36/463(6 /(*/*5*4(3.*?5)4) 4.M):N?& "2 >?8"->)- *36*/ *.6 %((*33*6 (* 6(((6(6 **6 *-(% /(4*-3% 536//( 3%* 6*3.(*(%/-/%5666/( - (6*( **9 %*6(-.4(*%*3 -* 6*5*94(36*(.((6 ( *(69966* 4(5*3(34( (( %3/%*3(3.*3%5* -*.63(/%-.46/** 3- -6/%**%6(3.*-3 % /%-.466.(6*5366/(%46 3* *4*(*- 3%* (**6%4(%*64 3( 1/%*(46 */.(**5 *3.*<14( 2**6**((345*6363(* / 2*43*6*6%(9*5*6 ((*( ((6*(-5 *-3 >(. <3P/%9*$%%*P*63.(56/. (*****%3%* ),,<"->)- 3.**3636/(*6**3 *(**66*5*6..6,6*6 *5363(*(3(((((%*%* 3.* 2*.**63 *6 2*(*66 3 **339*36 9/6***3 >(**H3*( %*.***%*39* **%63%6/% *6%* 7#
- )(65)%*"A!0B _-)-!MP )*-:A!B P7) P )( 3A!JB P-($$90$$9P WX1***3 DD::: % D3D1=K KJ 3 *>%/*A!+B P+)3")P /*( 3?+4 0!3# 2*74*QG )? WX1***3 DD::: %(% De/D%/D2&D %335< AEE+B P+)P (2=4' (5"%A!B P))..P 5=3* <(25* A!B P7* )P WX1***3 DD::: - (D: 3 <35.A!JB P@..M )P <\45'A!JB?# #.*4? WX51***3 DD::: *D2%D2KJD! ( <(51(4AEEJB P74 **402*P 8.5)A!JB P=.. 5R 0M. P 1A!JB P-. /P WX1***3 DD::: * D4DD RM70# -%6/!JD!75P-B$<B..MP WX1***3 DD( %/ DDD:D3%DE## G (( 3A!!B?+)7.7*7*- **? WX1***3 DD::: %/ D'DD&-&DK*(K/* *3 G 5PB4)P WX1***3 DD : *D:D( G 5PB&&P WX1***3 DD : *D:D > K- G 5?+...*.)3? WX1***3 DD : *D:D&(%K%KK: G 5?C7? WX1***3 DD : *D:D2K'* G 5?)G? WX1***3 DD : *D:D,4*4 G 5PP WX1***3 7
DD : *D:D G 5P* P WX1***3 DD : *D:D-K3 G 3.*?35PBP WX1***3 DD: 3 DL D** 5P-)P WX1***3 DD ( *DD *KK =*5P!. $1P WX1***3 DD::: % D(D%D1 K"%**>* LRM!E7d*M# =*5P7.$$, $$;P WX1***3 DD::: %* D%D-*(D'*(K3K*K( K!0!7 3 -(5" AEE#B5?# 44 *)++=S43# - *N? WX1***3 DD:::E# %DE#D%D!K-( ( -G 5P-4P WX1***3 DD:/ % %DDL D *KK-K % -G 5PP WX1***3 DD:/ % %DDL D-K- -G 5P*P WX1***3 11'DD--G -2-= =D-D[ ''D-K =K-1)&- 7J