SAKSFRAMLEGG. Sakshandsamar: Arne Abrahamsen Arkivsaksnr.: 11/984

SAKSFRAMLEGG Sakshandsamar: Arne Abrahamsen Arkivsaksnr.: 11/984 Arkiv: Q13 Fv.55 Esefjorden - strategi for framtidig opprusting Vedlegg: Fylkesveg 55 Sognefjellet Vadheim overordna utgreiing, Statens vegvesen, desember 2012. Oppsummering frå ope møte 16.01.2013. Brev avklaring av bruk av rassikringsmidlar til finansiering av bru, Sogn og Fjordane fylkeskommune, 14.06.2012 E-post avklaring av bruk av rassikringsmidlar til finansiering av bru, Statens vegvesen, 17.01.2013 Bakgrunn: Formannskapssak 87/12 Utdrag frå Statens vegvesen si utgreiing av vegalternativ, nov 1995; - Illustrasjon av bru etter alternativ B Storasva-Gjerde - Illustrasjonar av vegutbetring og rassikring i Esebotn Kommuneplan for Balestrand kommune 2010-2020, arealdelen Utgreiingar i samband med Kommunedelplan for Esefjorden Presentasjonar frå ope møte 16.01.2013 Lovheimel: SAKSOPPLYSNINGAR Bakgrunn og føremål Sak om framtidig strategival for framtidig opprusting av Fv. 55 rundt Esefjorden har vore sett på dagsorden av formannskapet med målsetjing å ta ei avgjerd våren 2013. Dette for å kunne jobbe med full tyngde inn i mot arbeidet med Regional transportplan (RTP) for Sogn og Fjordane 2014-2023, då det er gjennom dette planverket framtidige vegutbetringar på fylkesvegnettet vert avklart og vedteke. Gjennom 2012/13 har formannskapet drøfta saka ved fleire høve, det har vore gjennomført møte med Statens vegvesen og fylkeskommunen, samt vore på synfaring. Saka vart handsama av formannskapet i sak 87/12, 06.12.2012 (vedlegg). Det vart her gjort følgjande vedtak: Formannskapet tek utgreiinga til orientering. Den politiske prosessen vidare vert slik: Det vert helde eit ope møte der alle relevante partar lokalt vert inviterte til å drøfte saka. Her vert representantar for Sogn og Fjordane fylkeskommune og Statens vegvesen invitert med. Eit slik møte skal bli helde i løpet av januar 2013.

I etterkant av dette vert det lagt fram ei sak for formannskapet i mars og med endeleg vedtak i kommunestyret i april 2013. Samrøystes I samsvar med vedtaket vart det helde eit ope møte 16.01.2013 der representantar frå fylkeskommunen og Statens vegvesen deltok. Frå fylkeskommunen vart arbeidet med Regional transportplan (RTP) for Sogn og Fjordane 2014-2023 presentert. Frå Statens vegvesen vart presentert «Fylkesveg 55 Sognefjellet Vadheim overordna utgreiing, Statens vegvesen, desember 2012». Denne utgreiinga, som vart offentleggjort til dette møtet, er ei av i alt 9 fagutgreiingar som vert lagt til grunn for arbeidet med RTP for Sogn og Fjordane. Det er skrive ei eiga oppsummering frå møtet der presentasjonar frå møtet er lagt ved (vedlegg). Ut i frå saka sitt omfang og bakgrunn vert den lagt fram som eiga sak der Balestrand kommunestyre gjer eit prinsippvedtak for kommunen si haldning og strategi til framtidig opprusting og rassikring av Fv. 55 Esefjorden. Dette vedtaket vert ut i frå dette samordna med, og lagt til grunn for, kommunen sin uttale til arbeidet med RTP for Sogn og Fjordane 2014-2023. Løysingsalternativ Det er to hovudalternativ til løysing i saka. 1. Rassikring og vegutbetring Rassikring av Kjenesskreda og Hølskreda med tunnel. Utbetring av vegen Bakkaviki - Esebotn, og også utbetring Ese Balestrand sentrum, om lag i dagens trase. 2. Bru over Esefjorden. Ei bru kan i teorien plasserast fleire stader og få ulik utforming. I saka så langt har det vore lagt til grunn ei bru frå Storasva Gjerde i tråd med alternativ B i Statens vegvesen si utgreiing frå 1995 (vedlegg). VURDERING I det følgjande er viktige moment som status i høve fylkesvegplan, kostnadskalkyler, finansiering/ rassikringsmidlar og status i høve kommuneplan og plankrav kort opp summert og vurdert. Posisjon i gjeldande fylkesvegplanverk Rassikring av Kjenesskreda ligg inne som siste prosjekt i prioriteringslista Fylkestinget vedtok i desember 2009 på 10 prosjekt for gjennomføring i perioden 2010-2019. Denne lista er også teke inn i Strategisk plan for samferdsle for Sogn og Fjordane 2010-2019. Desse tiltaka er føresett finansiert av særskilde statlege rassikringsmildar. Opprusting av vegparsellar kring Esefjorden ut over dette, er ikkje med i gjeldande Fylkesvegplan.

Det er svært viktig å halde fram det store behovet for å få ein rassikker veg rundt Esefjorden. Balestrand kommune må vere tydelege på ar prioriteten som rassikringstiltak i gjeldande fylkesplanverk ikkje må bli ned justert. Kostnadskalkyler I Statens vegvesen sine utgreiingar frå 1995 var kostnad for bru ved Storasva med 15 m seglingshøgd kalkulert til 78 mill. kr, medan rassikring og vegutbetring var kalkulert til 53 mill. kr. Bruløysinga var då nær 50% dyrare enn vegutbetring og rassikring samla. Sjølve rassikringa var då kalkulert til 30 mill. og utgjorde då berre 38% av kostnaden med bru. I Statens vegvesen si utgreiing «Fylkesveg 55 Sognefjellet Vadheim, overordna utgreiing, desember 2012» er dette bildet snudd på hovudet. Vegutbetring og rassikring rundt fjorden er kalkulert til samla kr 538 mill. (vegen Ese Balestrand sentrum er då heller ikkje med), mot bru med ein kostnadskalkyle på kr 400 mill. Sjølve rassikringa med tunnel er på kr 444 mill, og er no aleine dyrare enn bru. Då kalkylane i dag er inkl. mva og store marginar har kalkylane for begge alternativ auka mykje. Auka krav til tunnel og auka standardkrav til vegutbetring har derimot endra det interne forholdet mellom alternativa til fordel for bru. Dei nye kostnadstala snur dei økonomiske argumenta for å velje rassikring/vegutbetring framføre bru på hovudet. Når berre rassikringa i seg sjølv har ei kostnadskalkyle på nivå med og høgare enn ei bru, fell også argumentet med stegvis utbygging med hovudvekt på rassikring og trygging av vegen vekk. Finansiering - rasmidlar Det er klargjort i brev frå fylkeskommunen, samt seinare med e-post, at det ikkje er noko i regelverk eller intensjonar i ordninga med rassikringsmidlar, som er til hinder å nytte desse til finansiering av bru, dersom tiltaket sikrar vegen for ras. Det vert vist til vedlagde brev frå Sogn og Fjordane fylkeskommune og seinare e-post frå Statens vegvesen. Ut i frå at det er ei eiga økonomisk ramme til rassikringstiltak er det svært viktig jobbe for at utbetring av vegen også ved eit eventuelt brualternativ for Esefjorden må kunne finasierast med rassikringsmidlar. Når ei bru også er vurdert å vere marginalt rimelegare enn eit tradisjonelt rassikringstiltak med tunnel, må det vere opning for å nytte rassikringsmidlar ikkje berre som delfinansiering, men til fullfinansiering av tiltaket. Planstatus og planavklaring Er gjeldande kommuneplan lagt opp til utbetring av vegen rundt fjorden og med rassikring av Kjenesskreda og Hølskreda ved tunnel/rasoverbygg. Ei løysing med bru over Esefjorden krev ny kommunedelplan. I utgangspunktet vil ikkje ei utbetring av vegen rundt fjorden krevje dette, men dersom det vert lagt opp til større endringar av traseval kan dette føre til ynskje om ny kommunedelplan også for dette alternativet. I Statens vegvesen si

utgreiing «Fylkesveg 55 Sognefjellet Vadheim overordna utgreiing, desember 2012» er vegen Esebotn-Bakkaviki føreslege lagt i ny trase heilt nede i strandsona i staden for å følgje eksisterande trase slik Statens vegvesen tidlegare har lagt til grunn. Dersom dette trasevalet vert lagt til grunn i det vidare arbeidet, kan ein det vere aktuelt med ein meir overordna planvurdering også for dette alternativet. I ein kommuneplanprosess er det, slik det vart gjort i 1995, fullt mogeleg å utgreie begge løysingsalternativa. Ein vil då nytte kommuneplanprosessen til å få eit godt fagleg grunnlag til å gjere eit endeleg val for den framtidige vegløysinga for FV 55 Esefjorden. Så langt har fylkeskommunen skissert at kommunen sjølv må ta ansvar for og kostnadene med å utarbeide ein kommunedelplan. I framlegg til felles uttale til utarbeiding av forslag til RTP m/handslingsprogram for Sogn og Fjordane 2014-2023 er det bede om at det i perioden 2014-2018 også må setjast av midlar til planlegging og vidare avklaring av FV 55 Esefjorden. Dersom det vert lagt opptil ein ny planprosess med ny kommunedelplan, må dette bli teke inn i den kommunale planstrategien med overordna føringar for kva planen skal avklare og legge til rette for. Etter dette vil det måtte bli utarbeidd eit planprogram som meir detaljert skildrar, føremål med planen, eventuelle alternativ som skal vurderast, framdriftsplan, føresett medverknad og utgreiingskrav. Natur og samfunnsmessige konsekvensar/verknader Dei ulike alternativa vil virke ulikt inn på natur og samfunn. Det vil kunne vere fleire moment ein ynskjer å sjå nærare på i det i vare arbeidet, men som ein må komme attende til i eit eventuelt konkret planarbeid. Desse momenta vart trekt fram i formannskapssak 87/12, og er vurdert i hovudsak vurdert likt, men dels noko justert i høve nye føresetnader i Statens vegvesen si utgreiing «Fylkesveg 55 Sognefjellet Vadheim, overordna utgreiing, desember 2012»: 2.4.1 Framtidig ansvar for veg trasé rundt Esefjorden. Fv. 55 vil bli utbetra og framleis vere fylkesveg. Parsellar utsida tunnel vert nedlagde som kjøreveg, men vert truleg oppretthalde som gangveg. Alternativ - Bruløysing Vegen rundt Esefjorden vert omklassifisert til kommunal veg, jf. brev frå Sogn og Fjordane fylkeskommune 14.06.12. (vedlegg). Dersom ei bru vert plassert ved Storesva etter alternativ B i utgreiingane frå Statens vegvesen frå 1995, vert vegparsellen ca. 5,0 km. Kostnader og drift vert eit kommunalt ansvar. Ved rassikring/veg vert det ingen endring i ansvarsforhold. Ved eit brualternativ vert vegen kommunal. Slik ein ser det må det meste av vegen bli oppretthalden med omsyn på tilkomst til bustader, skytebane, vassbehandlingsanlegg, campinghytter m.m. Kostnadene med drift og framtidig vedlikehald må i så fall innarbeidast i kommunale budsjett. 2.4.2 Nærleik til bustadområda på Lunde, Dragsviksida Vert som i dag.

Alternativ - Bruløysing Det er vurdert ei innsparing i kjørelengd på 5,6 km med ei bruløysing etter alt B som vart utgreidd i kommunedelplanen i 1995. Avstanden frå Balestrand sentrum til Lunde bustadfelt vil etter dette bli ca. 3 km. Vert brua plasser lenge inn i fjorden, t.d. Ese Bakkaviki vil innsparing i avstand bli ca. 3,5 km, medan avstanden mellom sentrum og Lunde vert ca. 5 km. Fordel med samanknyting av Lunde/Dragsviksida og sentrum vil vere størst ved eit brualternativ lengst ute i Esefjorden, og avta raskt jo lenger inn i Esefjorden ei bru ev. vert passert. Førebels er alternativ B, Storesva Gjerde vurdert som aktuelt alternativ. Dette vil knytte områda noko tettare saman sjølv om det nok er i lengste laget med omsyn på gangavstand. 2.4.3 Innspart kjøreavstand og kjøretid - transportnæring Vert i hovudsak som i dag. Alternativ - Bruløysing Det er vurdert ei innsparing i kjørelengd på 5,6 km med ei bruløysing etter alt B som vart utgreidd i kommunedelplanen i 1995. Med gjennomsnittsfart på 60 km/t vert det ei innspart kjøretid på ca. 5 min 30 sek. Fordel med bru då dette reduserer kjøretid og kjørelengd. Dette er ein fordel for transportkostnader. I næringssamanheng er dette positiv for transportnæring og verksemder som er avhengig av å transportere produkt ut/inn av kommunen. 2.4.4 Landskapsbilde - reiselivsnæring Dersom vegen vert utbetra i eksisterande veg trase vert biletet i hovudsak som i dag, men med nokre inngrep og nærføring av vegtrase ved Skrednes. Ny trase i strandlina mellom Bakkaviki Esebotn vil gje nye og dels omfattande inngrep. Alternativ - Bruløysing I konsekvensvurdering frå 1995 var inngrep i eit særprega landskapsbilde sett på som den største negative faktoren ved bru. Esefjorden er ei merkevare for Balestrand i reiselivssamanheng. Ei bru vil utvilsamt vere eit inngrep som vil påverke denne kvaliteten i Balestrand. Ved sist handsaming av kommunedelplanen for Esefjorden i 1995, var det også sterke lokale innvendingar til ei bruløysing frå reiselivsnæringa i tillegg til frå allmenne interesser. Det rimeleg grunn til å tru at denne problemstillinga og motsetnaden er aktuell også i dag. Utforming og ikkje minst seglingshøgd vil vere avgjerande for korleis dette vil innverke på landskapet. Dette må i så fall bli vurdert nøye i ein ny kommuneplanprosess. Ein har tidlegare vurdert ei vegutbetring og rassikring til å ha langt mindre landskapsmessige inngrep enn ei bru. Dersom vegutbetring av vegen rundt fjorden i større grad enn tidlegare vil måtte ha nytt traseval, og krevje større og nye inngrep mellom anna i strandsona, vil også dette alternativet i større grad få ein negativ konsekvens.

Samla vurdering Rådmannen har tidlegare vurdert trygg veg og gjennomføring av sikring av vegen innan akseptabel tid som viktigaste moment når ein tidlegare har tilrådd å jobbe vidare med rassikring og vegutbetring av vegen rundt fjorden. Dette ikkje mist ut i frå at Statens vegvesen tidlegare har lagt til grunn at ei rein rassikring av Kjenesskreda og Hølskreda kunne gjennomførast til langt under halvparten av kostnadene med ei bru, samt at tiltaket har lege inne som eit prioritert rassikringstiltak med potensiell finansiering frå dei statlege rassikringsmidlane. Den nye utgreiinga til Statens vegvesen Fylkesveg 55 Sognefjellet Vadheim, overordna utgreiing, desember 2012» snur dette på hovudet! Når berre rassikringa i seg sjølv har ei kostnadskalkyle på nivå med og høgare enn ei bru, fell også argumentet med stegvis utbygging med hovudvekt på rassikring og trygging av vegen vekk. Eit bruprosjekt har sine klåre fordelar i at det gjev raskare kjøretid mellom Sentrum og Tjugum/Lunde. Det vil knytte desse områda samt Fjordane nærare sentrum, sjølv om det ikkje gjev ein direkte nærtilknyting. Forhold til landskap vil i utgangspunktet vere det same for ei bruløysing som i 1995, medan verknadene med vegutbetring vil vere meir negative med ny eventuell ny trase i strandsona mellom Bakkaviki og Esebotn. Utforming og traseval og seglingshøgd for bru vil vere avgjerande. Ei vidare utgreiing av begge alternativ vil kunne avklare dette nærare. Slik saka framstår no, etter framlegging av Fylkesveg 55 Sognefjellet Vadheim overordna utgreiing, Statens vegvesen, desember 2012, samt avklaringar om prinsipielt mogeleg bruk av rassikringsmidlar til finansiering av heile brukostnaden, vil rådmannen tilrå at kommunen ber om at det som utgangspunkt vert vald ei løysing med bru for å rassikre, og også utbetre, vegen rundt Esefjorden. Det bør vidare bli sett i gang eit arbeid med ein kommunedelplan for Esefjorden. Eit slikt arbeid må forankrast i kommunal planstrategi. Arbeidet bør ta utgangspunkt i gjeldande kommuneplan, arealdelen og Statens vegvesen si overordna utgreiing av Fv. 55. Sognefjellet Vadheim, desember 2012. For tiltak av eit slikt omfang som her, bør begge løysingsalternativ utgreiast i samband med planarbeidet. Dersom Fylkeskommunen ikkje tek inn dette planarbeidet i sitt handlingsprogram for RTP 2014-2018, slik kommunane har bede om i sin uttale, må Balestrand kommunen sjølv vurdere å koste og utarbeide slik plan. Det vil i så fall vere naturleg å vurdere dette i samband med budsjettet for 2014. Rådmannen si tilråding Balestrand kommune vel som strategi for framtidig opprusting av Fv. 55 Esefjorden at det i utgangspunkt vert vald ei løysing med bru over Esefjorden for å rassikre og utbetre vegen.

Eit slikt strategival er gjort med grunnlag i Fylkesveg 55 Sognefjellet Vadheim overordna utgreiing, Statens vegvesen, desember 2012 som viser at det er sannsynleg at eit bru er rimelegare enn berre eit tradisjonelt rassikringstiltak med tunnel av Kjenneskreda og Hølskreda, og heilt sikkert er rimelegare enn rassikring og vegutbetring rundt fjorden samla. Utgreiinga viser også at løysingar for rassikring og vegutbetring truleg vil få store og nye inngrep i strandsone og med dette også i landskapsbiletet i området Esebotn-Bakkaviki. Balestrand kommune skal jobbe aktivt for å få inn rassikring og vegutbetring inn i Regional transportplan (RTP) for Sogn og Fjordane 2014-2023. Det skal vidare bli sett i gang eit arbeid med ein kommunedelplan for Esefjorden. Eit slikt arbeid vert å forankre i kommunal planstrategi. Arbeidet skal ta utgangspunkt i gjeldande kommuneplan, arealdelen og Statens vegvesen si overordna utgreiing av Fv. 55. Sognefjellet Vadheim, desember 2012. For tiltak av eit slikt omfang som her, vert det lagt opp til at begge løysingsalternativ skal bli utgreidd i samband med planarbeidet.