SAKSFRAMLEGG Sakshandsamar: Haakon Stauri Begby Arkiv: MTR 172/33 Arkivsaksnr.: 16/137 Klagehandsaming - vedtak om avslag på krav om dekking av sakskostnadar ved oppføring av garasje i Solvorn gbnr. 172/33 Rådmannen si tilråding: Klage frå Håkon Walaker på Luster kommune sitt vedtak av 18.12.2015, d-sak 533/15, vert ikkje teken til følgje. Saka vert sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg klagehandsaming.
Saksutgreiing: Prenta vedlegg: -Brev frå tiltakshavar av 26.06.2015 -Brev frå tiltakshavar av 05.08.2015 -Luster kommune sitt brev av 12.08.2015. -Luster kommune sitt brev av 19.11.2015. -Brev frå tiltakshavar av 08.12.2015. -Luster kommune sitt vedtak av 18.12.2015. -Klage frå tiltakshavar av 05.01.2016. Uprenta vedlegg: Samandrag: Tiltakshavar fekk ved Luster kommune sitt vedtak av 18.12.2015, d-sak 533/15, avslag på sitt krav om dekking av sakskostnadar i samband med oppføring av garasje på sin eigedom i Solvorn. Vedtaket vart påklaga av tiltakshavar i brev av 5.01.2016. Rådmannen har vurdert klagen og tilrår å oppretthalde vedtaket av 18.12.2015, d-sak 533/15. Utval som har vedtaksmynde: Formannskapet, jf. delegeringsreglementet. Fakta: Saka gjeld: Saka gjeld klage over Luster kommune sitt av 18.12.2015, d-sak 533/15. I vedtaket vart kravet om dekking av sakskostnadar ved oppføring av garasje avvist. Klagefrist: Vedtaket vart fatta 18.12.2015. Luster kommune mottok klage på vedtaket i brev av 5.01.2016. Klagen er rettidig, jf. fvl. 29. Klagen kan difor takast opp til handsaming. Bakgrunn for saka: Saka strekk seg noko tilbake i tid. For å sikre at saka vert forsvarleg opplyst finn rådmannen det rett å gjere greie for den tidlegare handsaminga av saka. Byggesøknad 2011: Luster kommune mottok 8.07.2011 søknad frå tiltakshavar om oppføring av garasje. Garasjen vart søkt oppført i nabogrense mot regulert ubebygd bustadtomt på naboeigedomen. Luster kommune avslo søknaden i vedtak av 15.11.2011. Avslaget vart grunngjeve med at oppføring av tiltaket som omsøkt var i strid med reguleringsplanen og avstandsføresegna i plan- og bygningslova 29-4 andre ledd samt pbl. 29-2 om estetiske krav til byggverk. Advokat Jan Erik Mardal klaga på avslaget på vegne av tiltakshavar i brev av 5.09.2011. Grunngjevinga for klaga var mellom anna overskriding av tidsfristen i byggesaksforskrifta 7-4. Det vart også sett fram krav om erstatning for dei advokatutgifter tiltakshavar hadde hatt som følgje av Luster kommune sitt vedtak av 15.08.2011.
Klagen vart handsama politisk av plan- og forvaltningsstyret (heretter PFV) i møte 4.10.2011 som ikkje tok klagen til følgje. PFV tok inn eit nytt punkt i vedtaket som oppmoda tiltakshavar om å søkje dispensasjon frå reguleringsplanen. Saka vart så sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for avgjerd ved brev av 7.10.2011. Fylkesmannen fatta vedtak i saka 6.01.2012. Fylkesmannen stadfesta då Luster kommune sitt vedtak av 15.08.2011. Byggesøknad 2012: I etterkant av Fylkesmannens vedtak av 6.01.2012 mottok Luster kommune 25.01.2012 ny søknad om oppføring av garasje med tilhøyrande dispensasjonssøknad. Det vart sendt førebels svar 1. februar der kommunen etterspurde ytterlegare opplysningar før søknaden om dispensasjon kunne realitetshandsamast. Saka vart handsama i PFV i møte 5.06.2012. Det vart der gjeve dei naudsynte dispensasjonane, men plasseringa av garasjen vart ikkje godkjend. Vedtaket vart påklaga i brev av 26.06.2012. Det vart på nytt framsett krav om dekking av kostnadar knytt til advokatbistand i brev av 4.07.2012. Klagen på Luster kommune sitt vedtak av 5.06.2012 vart handsama av PFV i møte 18.09.2012 PFV tok ikkje klagen til følgje og vedtaket av 5.06.2012 vart ståande. Saka vart på nytt sendt Fylkesmannen for avgjerd ved Luster kommune sitt brev av 24.09.2012. Ved Fylkesmannens vedtak av 12.12.2012 vart klagen teke til følgje. Luster kommune kravde i etterkant av dette at søknaden vart endra frå ein søknad etter pbl. 20-2 til 20-1.(frå eigen ansvarsrett til føretaks-ansvarsrett.) Samstundes vart det kravd brannsikring etter reglane i byggteknisk forskrift kapittel 11. Bakgrunnen for endringa frå 20-2 til 20-1 var at bygningen skulle/kunne plasserast 0,25 m. frå tiltakshavars to-etasjars uthus.(nærare avstand enn kommunen hadde føresett i si handsaming.) Dette uthuset står mindre enn 4 meter frå tiltakshavars bustadhus. Tiltakshavar protesterte på dette i brev av 21.01.2013. Luster kommune svarte på tiltakshavars brev 28.01.2013. Byggesøknad 2013: Luster kommune gav løyve til oppføring av garasjen i administrativt vedtak av 14.02.2013. Det vart sett som vilkår at garasjen skulle brannsikrast som eige branncelle og at vatn og snø skulle takast hand om på tiltakshavars eigedom. Tiltakshavar klaga på dette vedtaket i brev av 28.02.2013, motteken her 01.03.2013 Klagen vart supplert i brev av 4.04.2013, motteke her 08.04.2013. Klagen gjaldt vilkåret om at garasjen skulle oppførast som eige branncelle. Klagen vart handsama av PFV i møte 9.04.2013 som ikkje tok klagen til følgje. Saka vart sendt Fylkesmannen for klagehandsaming i brev av 11.04.2013. Fylkesmannen tok i vedtak av 12. 09.2013 klaga til følgje og Luster kommune sitt vilkår om brannsikring vart omgjort. Tiltakshavar vart orientert i brev av 17.09.2013 at garasjen no kunne førast opp utan at det måtte gjerast tiltak for å hindre brannspreiing. Krav om erstatning vart på nytt sett fram i brev av 7.11.2013 utan at det vart kravd eit spesifikt beløp. Kommunen mottok purring 29.11.2013. Krav om dekking av utgifter 2015 Luster kommune mottok nye brev 28.07.2015 og 05.08.2015 med krav om dekking av sakskostnadar til advokatbistand i samband med byggesaka i 2011 og 2012 samt krav om dekking av meirkostandar tiltakshavar hadde hatt med oppføring av garasjen som følgje av at bygginga hadde trekt ut i tid. Advokatkostnadane er oppgjeve å vere på totalt 6142 kroner inkludert rentar. Ekstrakostnadar for oppføring av garasje er oppgjeve å vere 83160 kroner.
Kommunen gav førebels svar i brev av 11.08.2015. Kommunen mottok nytt brev frå tiltakshavar 28.08.2015 der det vart purra på svar. Luster kommune avslo i brev av 19.11.2015 kravet om dekking av utgifter. Luster kommune mottok i etterkant av dette eit nytt brev frå tiltakshavar 8.12.2015 der det vart påpeika at avgjerda om avslag på sakskostnadar skulle vore fatta som einskildvedtak. I brevet vart det også samt sett fram påstandar om at tilsette i Luster kommune har brukt sine kunnskapar om plan- og bygningslova til å mobbe tiltakshavar. På bakgrunn av dette fatta Luster kommune vedtak om avslag på sakskostnadar i vedtak av 18.12.2015 som einskildvedtak. Dette vedtaket vart så påklaga i brev av 5.01.2016. Det er klagen av 5.01.2016 som skal handsamast no. Om klagen av 5. januar 2016 Klagar viser til at denne saka gjeld kommunal spisskompetanse sett i system for at hans byggeprosjekt ikkje skal kunne gjennomførast. Dei framsette krava er vidare tufta på sakshandsamingsfeil og at denne saka har drege ut i tid på grunn av mobbing av tiltakshavar som person ved at tilsette i Luster kommune har nytte sine kunnskapar om plan- og bygningslovgjevinga for å stoppe tiltakshavar sitt byggeprosjekt. Etter fvl. 17 skal saka vere så godt opplyst som mogleg før vedtak vert fatta. Klagar meiner at vesentlege fakta som kjem fram i hans skriv av 8. desember 2015 ikkje er omtala i Luster kommune sitt vedtak av 18. desember 2015. Klagar meiner vidare at plan- og forvaltningsstyret si handsaming av saka i 2011 resulterte i ei endring i høve forvaltninga sitt forslag til vedtak. Denne endringa gjeld punkt 2 i vedtaket frå plan- og forvaltningsstyret kor tiltakshavar vart oppmoda om å søkje dispensasjon frå gjeldande reguleringsplanar. Etter tiltakshavar sitt syn var dette eit vedtak til hans gunst. Saka skulle difor ikkje har vore sendt Fylkesmannen, men sendt tilbake til tiltakshavar med opplysningar om det nye vedtaket. Det vart heller ikkje gjeve opplysningar om klagerett, noko som er ein sakshandsamingsfeil. Denne feilen vart, slik tiltakshavar ser det, medverkande til at saka trakk ut i tid. Brevet av 19. november 2015 skulle vore eit enkeltvedtak med klagerett. Klagar meinar at grunnen til at brevet av 19. november ikkje var eit enkeltvedtak er fordi forvaltninga ikkje såg det formålstenleg. Rådmannen vise elles til klagen og brevet av 8. desember i sin heilskap. Rådmannen sine vurderingar: Rådmannen nemner innleiingsvis at feilen med at brevet av 19. november 2015 ikkje vart utarbeidd som einskildvedtak er vurdert som reparert ved at det vart fatta formelt vedtak i saka 18. desember 2015. Spørsmålet er etter dette om tiltakshavar har krav på å få dekka sine sakskostnadar. Det rettslege utgangspunktet for vurderinga er forvaltningslova 36. Føresegna har følgjande ordlyd: «Når et vedtak blir endret til gunst for en part, skal han tilkjennes dekning for vesentlige kostnader som har vært nødvendige for å få endret vedtaket, med mindre endringen skyldes partens eget forhold eller forhold utenfor partens og forvaltningens kontroll, eller andre særlige forhold taler mot det.» Som det går fram av ordlyden har ein tiltakshavar rett til å få erstatta sine kostnadar ved å få endra eit vedtak dersom endringa er «til gunst» vedkommande.
Ved PFV si handsaming av saka 04.10.2011 vedtok plan- og forvaltningsstyret å ta inn eit nytt punkt i tilrådinga frå rådmannen. Vedtaket frå PFV fekk difor eit nytt punkt 2 som hadde følgjande ordlyd: «Det omsøkte tiltaket er i strid med godkjende reguleringsplanar for området og Plan- og forvaltningsstyret oppmodar søkaren om å søka om dispensasjon frå gjeldande reguleringsplanar.» Tiltakshavar meiner at denne endringa er ei endring til hans gunst samt at den er sterkt instruerande, jf. tiltakshavars brev av 08.12.2015. Spørsmålet er etter dette om denne endringa er ei endring «til gunst» for tiltakshavar. Slik rådmannen forstår ordlyden må endringa innebere ein fordel for tiltakshavar. Etter rådmannen si vurdering inneber ikkje endringa ein fordel for tiltakshavar all den tid endringa ikkje seier noko om utfallet dersom tiltakshavar skulle søkje dispensasjon. Eit eventuelt avslag stenger ikkje for at det kan fremjast ny søknad på eit seinare tidspunkt. Dette er også påpeika av Fylkesmannen tidlegare, jf. sitatet nedanfor frå Fylkesmannen sitt vedtak av 06.01.2012. Rådmannen vurderer det vidare slik at ei oppmoding om å søkje dispensasjon ikkje har innverknad på ein person sine rettar og pliktar, jf. definisjonen av einskildvedtak i fvl. 2 bokstav b. Oppmodinga frå PFV er difor etter rådmannen sitt syn ikkje noko vedtak i forvaltningslova sin forstand og skulle difor slik sett ikkje vore med i vedtaket av 4.10.2011 frå PFV. Rådmannen vurderer det vidare slik at ei oppmoding om å søkje dispensasjon ikkje legg føringar på administrasjonen si seinare handsaming av saka. Rådmannen nemner i samband med dette at Fylkesmannen i vedtaket av 06.01.2012 kommenterte følgjande om denne problemstillinga: «Eit avslag i denne saka, stengjer ikkje for at du kan fremje dispensasjonssøknad seinare, om du vil det. Det er ditt val om du vil sende inn slik søknad. Det er truleg også det Plan- og forvaltningsstyret har meint då dei i klagehandsaminga den 04.10.2011 i pkt. 2 oppmodar søkaren om å søkje om dispensasjon frå gjeldande reguleringsplanar. Fylkesmannen presiserer at vi med dette ikkje legg føringar på om det skal gjevast dispensasjon i saka om du søkjer.» Rådmannen gjer elles merksam på at ingen har rettskrav på å få dispensasjon. Eit positivt vedtak om dispensasjon frå ein reguleringsplan inneber at det vert gjeve løyve til å fråvike planen i den konkrete saka som den aktuelle søknaden gjeld. Rådmannen finn elles grunn til å peike på at det i forarbeida til plan- og bygningslova (Ot. prp nr. 32 2007-2008 nr. 32, på s. 242) er understreka at det ikkje skal vere ein kurant sak å fråvike gjeldande plan. Rådmannen konkluderer etter dette med at punkt 2 i vedtaket frå PFV ikkje innebar ei endring «til gunst» for tiltakshavar. Rådmannen går så over til å vurdere dei andre vilkåra i fvl. 36. Utgangspunktet er vidare etter fvl. 36 tredje ledd at ein har krav på å få dekka «vesentlige» kostnadar ved saka. Avgjerd om dekking av sakskostnadar vert avgjort av Fylkesmannen som klageinstans. Dette følgjer av same føresegn. Kravet om dekking av sakskostnadar må vere sendt klageinstansen innan tre veker etter at klageinstansen sitt vedtak er motteke. Luster kommune mottok søknad om oppføring av garasje 08.07.2011. Ved Luster kommune sitt administrative vedtak av 15.08.2011 vart søknaden avslegen. Dette avslaget vart påklaga av advokat Jan Erik Mardal. Klagen vart handsama av PFV i møte av 04.10.2011 som ikkje tok
klagen til følgje. Saka vart deretter sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane som stadfesta Luster kommune sitt vedtak i brev av 06.01.2012. All den tid Fylkesmannen stadfesta Luster kommune sitt vedtak er det rådmannen sin oppfatning at vedtaket ikkje vart endra «til gunst» for tiltakshavar, og rådmannen vurderer det difor slik at det ikkje kan tilkjennast sakskostnadar i samband med byggesaka frå 2011. Luster kommune fatta også vedtak i saka 05.06.2012 og 14.02.2013. I vedtaket av 05.06.2012 vart plasseringa av garasjen ikkje godkjent, men det vart gjeve dispensasjon frå reguleringsplanen for plassering av garasjen ein meter frå tomtegrensa og dispensasjon frå kravet om takvinkel. I vedtaket av 14.02.2013 vart det gjeve løyve til oppføring av garasje på vilkår om at garasjen vart oppført som eige branncelle. Desse vedtaka vart påklaga. Vedtaket av 5.06.2012 vart påklaga i brev av 29.06.2012. Klagen vart handsama av PFV i møte 18.09.2012 som ikkje tok klagen til følgje. I vedtak av 12.12.2012 tok Fylkesmannen klaga frå tiltakshavar til følgje. Luster kommune sitt vedtak av 14.02.2013 vart endra av Fylkesmannen i vedtak av 12.09.2013. Ved handsaminga av desse sakene førte difor klagene fram. Slik saka er opplyst for rådmannen var det tiltakshavar som skreiv klagene i dei to sakene som vart omgjort av Fylkesmannen. Det følgjer av tvistelova 20-5 fyrste ledd, tredje punktum at: «Parten kan kreve rimelig godtgjøring for eget arbeid med saken når det har vært særlig omfattende eller det ellers måtte ha vært utført av en prosessfullmektig eller annen fagkyndig hjelper» Av forarbeida til tvistelova, Ot. prp. nr. 51 (2004-2005) følgjer det at: «Det skal ikke være kurant for en part å få tilkjent sakskostnader for eget arbeid i anledning saken. En part må som et utgangspunkt finne seg i å bruke tid og arbeid på sine forretningsmessige og private affærer, også om de leder til rettstvist, uten at kostnadene kan belastes andre» Det er vidare utgangspunktet at den som fremjar eit krav mot nokon har bevisbyrda for at omstende og vilkår som må vere oppfylt for kravet skal føre fram er til stades. For å kunne konstatere erstatningsansvar for kommunen i eit vedtak i byggesak som seinare har vorte oppheva og endra av staten som klageinstans må dei alminnelege erstatningsrettslege vilkåra for erstatning vere oppfylt; det må liggje føre eit ansvarsgrunnlag, økonomisk tap og det må vere adekvat årsakssamanheng mellom ansvarsgrunnlaget og det økonomiske tapet. I norsk rett er reglen den at ein kommune vert erstatningsansvarleg dersom kommunen ved ein tilsett eller tilsette har handla aktlaust. For at Luster kommune skal verte erstatningsansvarleg må kommunen difor ha handla aktlaust. Rådmannen har ikkje funne eksempel frå rettspraksis der ein kommune har vorte pålagt objektivt ansvar for utøving av uheimla offentleg mynde innanfor plan- og bygningsretten. Rådmannen vel her å vise til Høgsterett si avgjerd i Rt. 2010 s. 291. Denne saka gjaldt eit ugyldig vedtak om å nekte bruksendring fordi kommunen ikkje hadde lovheimel for sitt vedtak. Spørsmålet for Høgsterett var kor strengt ansvar ein kommune har for uheimla utøving av offentleg mynde innanfor plan- og bygningsretten. Høgsterett kom til at det ikkje var grunnlag for noko ulovfesta objektivt ansvar innanfor plan- og bygningsretten og at heller ikkje reglane om kommunen sitt ansvar som arbeidsgjevar etter skadeserstatningslova av 1969 2-1 nr.1, basert på at tilsette har utvist aktløyse, kunne nyttast ettersom Høgsterett meinte at kommunen si lovforståing var forsvarleg. Når det gjeld reglane om arbeidsgjevaransvar etter skadeserstatningslova 2-1 nr. 1 er det også eit relevant moment om kommunen har brukt urimeleg eller unødvendig lang tid på
handsaminga av saka. Det er på det reine at kommunen ikkje kan vere ansvarleg for den tida som Fylkesmannen har brukt på sin handsaming av saka som klageinstans. Det framgår innleiingsvis av Fylkesmannen sitt vedtak av 12.09.2013 at «vi beklagar på nytt at saka har blitt gamal hjå oss.». Det går også fram av dette vedtaket at «saka har reist kompliserte tolkingsspørsmål av teknisk og byggfagleg art, og at praksis truleg kan variere lokalt». I Fylkesmannen sitt vedtak av 12.12.2012, kor tiltakshavar fekk medhald, går det fram at vedtaket er fatta etter ei konkret vurdering, og at dei vurderer saka som så spesiell at faren for presedensverknadar i seinare saker i området eller andre stader i kommunen er liten. Det er også på det reine at Luster kommune ikkje kan vere ansvarleg for den tida som tiltakshavar sjølv har nytta til utarbeiding av søknadar om løyve til tiltak eller den tida som har gått frå endeleg løyve låg føre til garasjen faktisk var oppført. Klager viser elles til fvl. 17 og føresegna om at ein sak skal vere så godt opplyst som mogleg før vedtak treffast. Klager meiner at vesentlege ting i hans brev av 8.12.2015 ikkje er omtala i kommunen sitt vedtak av 19.12.2015. Slik rådmannen forstår dette meiner tiltakshavar at påstanden hans om mobbing skulle vore vurdert i vedtaket av 19.12.2015. Til dette vil rådmannen gjere merksam på at Luster kommune i handsaminga av byggesaker følgjer planog bygningslova med tilhøyrande regelverk. Så vidt rådmannen kan bringe på det reine har Fylkesmannen ved si klagehandsaming ikkje hatt avgjerande merknadar til Luster kommune si sakshandsaming i denne saka. Rådmannen finn elles at det ikkje er kome fram nye moment i saka som gjev grunn til å endre det tidlegare vedtaket. På bakgrunn av dette tilrår rådmannen at klagen ikkje vert teken til følgje. Rådmannen tilrår elles at saka vert sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg klagehandsaming. Dato: 01.02.2016 Jarle Skartun rådmann Arne Ingjald Lerum Plansjef Særutskrift skal sendast: m/kopi til: Håkon Walaker, Gamlevegen 8, 6879 Solvorn