Årsmelding 2012 2015 Utdanningsforbundet i Hordaland 01.08.12 31.03.15
Årsmelding Innhald Årsmelding... 1 1. Samansetjing og organisering av styret... 3 1.1.Fylkesstyret:... 3 1.2.Rådgjevande utval valde av fylkesstyret:... 6 1.3. Medlemstal:... 8 2. Organisasjonen... 10 2.1.Skuleringsverksemda... 11 2.2 Arbeid med personalsaker... 13 2.3 Oppfølging av lokallaga og nettverks- og kompetansebygging på lokallagsnivå... 15 2.4 Ivaretaking av små medlemsgrupper... 15 2.5 Spesialundervisning... 16 2.6 Informasjonsarbeid overfor medlemmer og tillitsvalde og mediestrategi... 16 2.7 Ekstern kontakt... 16 2.8 Verving... 17 2.9 Ungpolitikk... 18 3. Utdanningsforbundet som profesjonsorganisasjon og utdanningspolitikk i eit samfunnsperspektiv.... 18 3.1 Profesjonsetikk... 18 3.2 Kvalitet... 18 3.3 Auka pedagognorm og barnehagepolitisk offensiv... 19 3.4 Profesjonsutvikling: Rettleiing av nyutdanna, etter- og vidareutdanning... 19 4. Styring, leiing og medråderett... 19 4.1 Lov om barnehagar... 19 4.2 Rammeplan for barnehagane... 19 4.3 Kunnskapsløftet... 20 4.4 Ungdomstrinnsmeldinga... 20 4.5 Kommunevalet... 20 4.6 Kommunereforma... 20 4.7 Økonomiske rammevilkår, budsjettarbeid... 20 5. Løns- og arbeidsvilkår... 21 5.1 Arbeidstidsordningar... 21 5.1.1 Arbeidstidsordningar for våre medlemmer i statssektoren... 22 5.2 Tariffoppgjera... 22 5.2.1 Tariff 2012... 22 5.2.2 Tariff 2013... 24 5.2.3 Tariff 2014... 25 5.2.3.1 Tariffhøyringa... 25 5.3.3.2 KS-oppgjeret 2014: Eit historisk tariffoppgjer... 26 5.2.3.3 Andre sektorar... 29 5.2.3.4 Økonomisk resultat KS:... 29 5.2.3.5 Evaluering og refleksjon... 29 5.2.3.6 Lokale forhandlingar Hordaland fylkeskommune... 35 5.3. Arbeidet med tariffavtale med private arbeidsgjevarar... 36 6. Fysisk og psykososialt arbeidsmiljø... 37 7. Klima og miljø... 37 1
8. Meldingar frå medlemsråda og leiarrådet... 37 8.1 Årsmelding for medlemsråd barnehage... 37 8.2 Årsmelding for medlemsråd grunnskule.... 39 8.3 Årsmelding frå medlemsråd VGO/fagskule... 40 8.4 Årsmelding frå HT-V... 43 8.4.1 Gjennomgåande aktivitet i perioden.... 43 8.4.2 Sluttmerknad frå HT-V... 46 8.5 Årsmelding for medlemsråd FAS... 46 8.6 Årsmelding medlemsråd UH... 47 8.7 Årsmelding for Leiarrådet... 48 9. Pensjonistlaget... 49 9.1 Årsmelding 2012... 50 9.2 Årsmelding 2013... 53 9.3 Årsmelding 2014... 56 10. Drift og økonomi... 59 2
ÅRSMELDING FOR UTDANNINGSFORBUNDET HORDALAND 2012-2015 1. Samansetjing og organisering av styret 1.1.Fylkesstyret: John G. Torsvik Leiar Mildrid Kronborg Økland Nestleiar Nina Beate Jensen Kontaktperson BGH 01.08.2012 31.12.2012 Åse Opheim Kontaktperson BHG 01.01.2013 - Anita Knapskog Kontaktperson GRS Turid Strømmen Kontaktperson VGO/fagskole Torunn Herfindal Kontaktperson UH Gro Hartveit Kontaktperson FAS 01.08.2012 31.12.2012 Hallvard Rydland Kontaktperson FAS 01.01.2013 - Magne Blom Leiarrepresentant Kari Løkensgard Bjørnsvik HT-F og styremedlem Kjersti Valland Fykse Styremedlem Bjørn Olav Tveit Styremedlem Frode Wollberg Styremedlem Inger Kvifte Styremedlem Varamedlemmer: Berit Dale 1. vararepresentant Jon Severud 2. vararepresentant 01.08.2012 30.06.2014 Sølvi M. Mangerøy 3. vararepresentant, 2. vararepresentant frå 01.08.2014 Hovudtillitsvald Hordaland fylkeskommune: Kari Løkensgard Bjørnsvik Hovudtillitsvald-fylke Rune Stadsnes Hovudtillitsvald-fylke Brita Bøyum Hovudtillitsvald-fylke 01.08.2012 31.10.2013 Benedicte Meyer Vara Hovudtillitsvald-fylke 01.08.2012 31.10.2013 Hovudtillitsvald-fylke 01.11.2013 - Eivind Johannessen Vara Hovudtillitsvald-fylke 01.01.2014 - Møteverksemnd fylkesstyret: Frå 01.08.2012 31.12.2014 Frå 01.01.2015 19.03.2015 Det har vore 26 møte og 245 saker har vore handsama Det har vore 3 møte og 22 saker har vore handsama Medlemsråd barnehage: Nina Beate Jensen Bergen Leiar 01.08.2012 31.12.2012 Åse Opheim Bergen Styremedlem 01.08.2012 31.12.2012 Leiar 01.01.2013 Tove E.J. Karlsen Askøy Nestleiar Kristine Halvorsen Bergen Styremedlem Maria Aaraas Bergen Styremedlem Permisjon 01.08. 2012-31.07.15 Kristin Aasheim Osterøy Styremedlem 3
Ann Iren Sæle Kvinnherad Styremedlem Line Elmore Bergen Styremedlem Siren Risti Bergen Styremedlem frå 01.01.2013 Merete Molland Askøy Styremedlem frå 01.09.2013 Varamedlemmer: Merete Molland Askøy 1. varamedlem og styremedlem frå 01.09.2013 - Ann-Kristin Mangerøy Radøy 2. varamedlem og 1. vara frå 01.09.2013 - Turid Bang Kvam 3. varamedlem og 2. vara frå 01.09.2013 - Kjerstin Valland Fykse Kvam 4. varamedlem frå 01.08.2012 31.07.2013 Solfrid Furre Stord 3. varamedlem frå 01.01.2014 Aud Iren Lavik Voss 4. varamedlem frå 01.04.2014 Medlemsråd grunnskole: Anita Knapskog Austevoll Leiar /Bergen frå 01.01.2015 Frode Wollberg Askøy Nestleiar Anders Pedersen Bergen Styremedlem Asgeir Eide-Olsen Bergen Styremedlem Kenn Kroknes Bergen Styremedlem Magne Blom Bergen Styremedlem Marit Himle Pedersen Stord Styremedlem Brita Ringheim Ullensvang Styremedlem Nina Zandstra Fjell Styremedlem Varamedlemmer: Kåre Grevle Voss 1.varamedlem Mette Johnsen Walker Bergen 2.varamedlem 01.08.2012 27.05.2014 Morten Thunestvedt Fitjar 3. varamedlem og 2. vara frå 28.05.2014 Bjørn Olav Tveit Kvinnherad 4. varamedlem og 3. vara frå 28.05.2014 Inger Kvifte Osterøy 5. varamedlem og 4. vara frå 28.05.2014 Sølvi M. Mangerøy Radøy 6- varamedlem og 5. vara frå 28.05.2014 Medlemsråd VGO/fagskole: Turid Strømmen Bergen Leiar Jon Severud Bergen Nestleiar 01.08.2012 30.06.2014 Arild Ingvaldsen Stord Nestleiar frå 01.08.2014 - Torgeir Larsen Regionstillitsvald Bergen sentrum Vidar Tufteland Regionstillitsvald Bergen nord 01.01.2013 31.07.2013 Jo Magne Drønen Regionstillitsvald Bergen nord 01.08. 2013 Bjørn Lie Regionstillitsvald Bergen vest Roy Sørskår Regionstillitsvald Bergen sør Benedicte Meyer Regionstillitsvald Sunnhordland 01.08.2012 31.10.2013 Tor Gunnar Halleraker Reg.tillitsvald Sunnhordaland 01.11.2013 Anne-Karin Dugstad Regionstillitsvald Voss/Hardanger Marit Tokheim Skoleleiarrepresentant Anders Breivik OT/PPT/FAS 01.08.2012 30.06.2014 Sigfrid Teigland OT/PPT/FAS 01.01.2015-4
Varamedlemmer: Eivind Johannessen vara regionstillitsvald Bergen sentrum Jo Magnar Drønen vara regionstillitsvald Bergen nord 01.08.2012 31.07.2013 Nils Gunnar Thunestvedt vara regionstillitsvald Bergen nord 01.08.2013 Elise Feet Sundal vara regionstillitsvald Sunnhordaland Linda Solhaug vara regionstillitsvald Bergen sør Ragnar Karevoll vara regionstillitsvald Voss/Hardanger Eivind Lie vara regionstillitsvald Bergen Vest 01.08.2012 30.11.2012 Jon Hove vara regionstillitsvald Bergen/Vest frå 01.12.2012 - Jorunn Johannessen Hovudverneombud med møterett Benedicte Meyer Omstillingstillitsvald Hord.fylkeskom. 01.01.2013 31.10.2013 med møterett Sigrid Låstad Omstillingstillitsv. Hord.fylkeskom. med møterett 01.11.2013- med møterett Hovudtillitsvald Hordaland fylkeskommune: Rune Stadsnes Hovudtillitsvald Kari Løkensgard Bjørnsvik Hovudtillitsvald Brita Bøyum Hovudtillitsvald 01.08.2012 31.10.2013 Benedicte Meyer Hovudtillitsvald 01.11.2013 Eivind Johannessen vara hovudtillitsvald 01.01.2014 Medlemsråd UH: Torunn Herfindal Bergen Leiar Hilde Hjertager Lund Bergen Nestleiar Margareth Eilifsen Bergen Styremedlem Nils Tore Økland Stord Styremedlem Astrid H. Øien Bergen Styremedlem Varamedlemmer: Ingun Reigstad Bergen 1. varamedlem Ann Britt Ervik Stord 2. varamedlem Åshild Berg Brekkhus Bergen 3. varamedlem Marie Furulund Bergen 4. varamedlem Alf Aronsen Stord 5. varamedlem Medlemsråd FAS: Gro Hartveit Bergen Leiar 01.08.2012 31.12.2012 Hallvard Rydland Lindås Nestleiar 01.08.2012 31.12.2012 Leiar 01.01.2013 Frank Hansen Bergen 1.varamedlem frå 01.08.2012 31.12.2012 Nestleiar frå 01.01.2013 - Tor Solsvik Bergen Styremedlem frå 01.08.2012 31.08.2014 2. varamedlem frå 01.09.2014 Torill Sælen Bergen Styremedlem Astrid Guddal Bergen Styremedlem Jon Fjeldstad Bergen Styremedlem 5
Trine Hesjedal Vaksdal Styremedlem Renid Breivik Bergen styremedlem frå 01.09.2014 - Varamedlemmer: Kari Nesvåg Fleime Bergen 2. varamedlem frå 01.08.2012 31.12.2012 1. varamedlem frå 01.01.2013 Kari M. Rasmussen Bergen 3. varamedlem frå 01.08.2012 31.12.2012 2. varamedlem frå 01.01.2013 til 31.12.2014 Mons Stamnes Bergen 4. varamedlem 01.08.2012 31.12.2012 3. varamedlem frå 01.01.2013 30.04.2013 Arne Aarseeth Bergen 5. varamedlem frå 01.08.2012 31.10.2012 Vigdis Berg Bergen 5. varamedlem 01.11.2012 30.04.2013 3. varamedem frå 01.05.2013- Leiarråd: Magne Blom Bergen Leiar Berit Dale Kvinnherad Nestleiar Frode Nilsen Bergen Styremedlem Anita Shepherd Bergen Styremedlem Øyvind Oddekalv Lindås Styremedlem Berit Skeie Bergen Styremedlem Leif B. Hopland Lindås Styremedlem Ann Therese Stamnesfet Vaksdal Styremedlem Ole Marius Worren Bergen Styremedlem Trude Femsteinevik Kvam Styremedlem Varamedlemmer: Tor Sander Bergen 1. varamedlem Pål-Stian Pedersen Fjell 2. varamedlem Turid Granheim Bergen 3. varamedlem Laila Næs Kvinnherad 4. varamedlem Birgitte Flom Lindås 5. varamedlem 1.2.Rådgjevande utval valde av fylkesstyret: Arbeidsutvalet: John G. Torsvik Mildrid Kronborg Økland Åse Opheim Anita Knapskog Turid Strømmen Torill Aspelund Leiar Nestleiar Medlem Medlem Medlem Sekretær Møteverksemd: Frå 01.08.2012 til 31.12.2014. Det har vore 76 møte og 557 saker har vore handsama. Frå 01.01.2015 til 26.03.15. Det har vore 7 møte og 50 saker har vore handsama. 6
Forhandlingsutval Hordaland fylkeskommune, kommunalt kap. 3, 4 og 5: Kari Løkensgard Bjørnsvik Forhandlingsleiar kap. 3, 4 og 5 Rune Stadsnes Medlem av utvalet 01.08.2012 - Brita Bøyum Medlem av utvalet frå 01.08.2012 31.10.2013 Benedicte Meyer Medlem av utvalet frå 01.11.2013 John G. Torsvik Forhandlingsutval Spekter Helse: Hallvard Rydland Eva Steinfeld Bente Schouw-Hansen Elin Gravdal Konfliktutval: UNIO stat lokale konfliktsberedskapsutval, Torunn Herfindal og John G. Torsvik Utdanningsforbundet Bergen konfliktutval KS Rune Stadsnes, Kari Løkensgard Bjørnsvik, Mildrid Kronborg Økland Konfliktutval: Norlandia barnehagar frå 01.02.2015: John G. Torsvik, Åse Opheim, Tove J. Karlsen, Elin Gravdal, Bjørn Lie, Nina Zandstra, Venke Engelsen Forhandlingsutval UNIO ved UIB ved Torunn Herfindal Andre områder stat NHH, Mildrid Kronborg Økland UiB, Bente Myrtveit Kriminalomsorgen Region Vest, Bente Myrtveit Bufetat Region Vest, Hallvard Rydland, Marit Tinnan Hagen Andre rådgjevande organ i fylkeslaget: Personalnemnd: Mildrid Kronborg Økland, leiar Tove E.J. Karlsen Anita Knapskog Frode Wollberg Benedicte Meyer frå 01.11.2013- Brita Bøyum frå 01.08.2012 til 31.10.2013 Rune Stadsnes Magne Blom Torunn Herfindal Hallvard Rydland Eva Steinfeld Kontakt opp mot Pedagogstudentane: Anita Knapskog Torunn Herfindal Arild Ingvaldsen frå 01.08.2014 - Mildrid Kronborg Økland Skuleringsutval: Turid Strømmen, leiar Åse Opheim Frode Wollberg frå 01.08.2014 - Bjørn Olav Tveit Mildrid Kronborg Økland Jon Severud frå 01.08.2012 til 30.06.2014 Bente Myrtveit Gunn Hellesø Arbeidsgruppe nettverksbygging i lokallaga: Bjørn Olav Tveit, leiar region Sunnhordland Lars Even Mongstad, leiar region Nord Ingrid Kjørsvik, leiar region Midthordland Bjarne Olsvold/Grete Monsen, Bergen Mildrid Kronborg Økland Åse Opheim 7
Gruppe for Spesialpedagogikk: Anita Knapskog, leiar Eivind Johannessen Nina Zandstra Bente Myrtveit Linn Vatnedal Astrid Guddal Frank Hansen Trine Hesjedal Marit Haaskjold Gruppe for Arbeidstid i barnehage og skule: Anita Knapskog, leiar Åse Opheim Tove E.J. Karlsen Frode Wollberg Kari Løkensgard Bjørnsvik Turid Strømmen Mildrid Kronborg Økland 1.3. Medlemstal: MEDLEMSTAL 2013 2014 2015 14916 15165 15537 Arbeidsplass 01.01.2013 01.01.2014 01.01.2015 Barnehage 2442 2502 2645 Grunnskole 6742 6691 6802 Vidaregåande opplæring 1869 1873 1875 FAS 718 714 716 UH 163 171 179 Andre 423 458 412 Pensjonistar 2559 2756 2908 Til saman 14916 15165 15537 Utdanningsforbundet Hordaland har vore representert i følgjande fora: Arbeidsmiljøkonferansen i Ulvik arrangørgruppa Jon Severud frå 01.08.2012 til 30.06.2014 Frode Wollberg frå 01.08.2014 31.12.2014 Arild Ingvaldsen frå 01.01.2015- Medlem i programkomiteen for Bergenskonferansen - Anita Knapskog Gnist-partnarskapet Hordaland Arbeidsutvalet Mildrid Kronborg Økland Glød-nettverket Hordaland Tove E.J. Karlsen Styringsgruppe Ny i Hordaland rettleiing av nyutdanna Mildrid Kronborg Økland Kontaktmøter med KS John G. Torsvik, Mildrid Kronborg Økland og Anita Knapskog 8
Hordaland fylkeskommune: Der tidsperiode ikkje er nemnt, gjeld vervet for heile perioden Organisasjonsavdelinga drøftingsmøte Kari Løkensgard Bjørnsvik, Rune Stadsnes, Brita Bøyum til 01.11.2013, Benedicte Meyer frå 01.11.2013. Omstillingstillitsvald skulebruksplanen Benedicte Meyer 01.01.2013 01.11.2013, Sigrid Sve Låstad 01.11.2013-01.08.2015 Administrasjonsutvalet Kari Løkensgard Bjørnsvik og vara Rune Stadsnes HAMU, hovudarbeidsmiljøutval Rune Stadsnes Kontaktperson IA Rune Stadsnes Arbeidsgruppe for ny IA-avtale Rune Stadsnes Akan-utval Rune Stadsnes Arbeidsgruppe for fellesskolering av AT-V og rektorar, SFS2213 Arbeidstidsavtalen, opplæringsavdelinga Kari Løkensgard Bjørnsvik og vara Rune Stadsnes, 2015 Arbeidsgruppe for fellesskolering AT-V og leiarar, organisasjonsavdelinga Kari Løkensgard Bjørnsvik og vara Rune Stadsnes, 2015 Arbeidsgruppe for erfaringsseminar personalseksjon, opplæringsavdelinga Brita Bøyum og Kari Løkensgard Bjørnsvik, 2013, 2014 og 2015 Referansegruppe Verksemdsbasert vurdering Kari Løkensgard Bjørnsvik Referansegruppe Førebudd på framtida Kari Løkensgard Bjørnsvik frå 2014 Kvartalvise møter med rådmannen Kari Løkensgard Bjørnsvik Arbeidsgruppe for nytt lønns- og personalsystem Rune Stadsnes KS effektiviseringsnettverk Kari Løkensgard Bjørnsvik til vår 2014 Rektor-kollegiet Brita Bøyum til 31.10.2013 og Benedicte Meyer frå 01.11.2013 Referansegruppe Økonomisk handlefridom II 2012 Kari Løkensgard Bjørnsvik og vara Brita Bøyum 2012/2013 Arbeidsgruppe Undervisningsevaluering Kari Løkensgard Bjørnsvik til 2013 Arbeidsgruppe Ny Giv og Fleire fullfører Brita Bøyum til 2013 Arbeidsgruppe Kompetanseutvikling / Kompetanse for kvalitet Brita Bøyum til 30.10.2013 og Rune Stadsnes frå 01.11.2013 Arbeidsgruppe Lokal lønnspolitikk 2013/14 Kari Løkensgard Bjørnsvik Arbeidsgruppe for reise 2014/15 Kari Løkensgard Bjørnsvik Arbeidsgruppe for ufrivillig deltid Kari Løkensgard Bjørnsvik Tilsetjingar av rektor/ass.rektor Brita Bøyum til 31.10.2013 og Benedicte Meyer frå 01.11.2013 Arbeidsgruppe Tidsregistrering, organisasjonsavdelinga 2014/15 Kari Løkensgard Bjørnsvik Referansegruppe Profesjonsutvikling, opplæringsavdelinga 2015 Kari Løkensgard Bjørnsvik Arbeidsgruppe Øvingslæraravtale, HFK, UIB 2014/2015 Kari Løkensgard Bjørnsvik Arbeidsgruppe Leiarutvikling 2013/2014 Brita Bøyum og Kari Løkensgard Bjørnsvik Arbeidsgruppe Leiar- og medarbeidarundersøking 2014 Kari Løkensgard Bjørnsvik Arbeidsgruppe Samarbeid arbeidsgjevar og organisasjonane 2014 Kari Løkensgard Bjørnsvik Arbeidsgruppe Produksjonsskolen 2014 Benedicte Meyer Arbeidsgruppe Arbeidsmiljødagen 2015 Rune Stadsnes Arbeidsgruppe Variabel lærarlønn 2014 Rune Stadsnes 9
Leiarkurs for nye leiarar i Fylkeskommunen 2014 og 2015 Rune Stadsnes, Benedicte Meyer og Kari Løkensgard Bjørnsvik Programkomiteen for fagleg-pedagogisk dag ved Universitetet i Bergen Jon Severud frå 01.08.2012 til 30.06.2014. Kontaktperson Arild Ingvaldsen frå 01.08.2014 Sentral representasjon / verv: Representanskapet: John G. Torsvik Anita Knapskog Nina Beate Jensen til 01.01.2013 og Åse Opheim frå 01.01.2013 medlem av sentralt Kontaktforum Barnehage Anita Knapskog medlem av sentralt Kontaktforum Grunnskole Turid Strømmen medlem av sentralt Kontaktforum Vidaregåande opplæring Torunn Herfindal medlem av sentralt Kontaktforum UH Gro Hartveit til 01.01.2013 og Hallvard Rydland frå 01.01.2013 medlem av sentralt Kontaktforum FAS Magne Blom medlem av sentralt Leiarråd Jon Severud medlem av Utdanningspolitisk utval sentralt John G. Torsvik medlem av arbeidsgruppe kartlegging av ressurssituasjonen og bemanning i fylkeslaga. I Sentralstyret har følgjande sentralstyremedlemmer vore frå Hordaland: Nina Beate Jensen, sentralstyremedlem Gro Hartveit, sentralstyremedlem Anita Rose Bakke, vara sentralstyremedlem Valnemnda sentralt 2012 2013 Sjur Veim Valnemnda sentralt 2013 d.d. Mildrid Kronborg Økland 2. Organisasjonen Arbeidet i Utdanningsforbundet Hordaland har tatt utgangspunkt i vedtak fatta på årsmøtet 2012, på landsmøtet same år og sentralstyret si strategiske plan for perioden. Fylkesstyret har laga årlege handlingsplanar gjennom innsatsområde for å prioritere innsatsen og organisere arbeidet. I tillegg til å vere eit styringsdokument for fylkesstyret sitt arbeid, har dette også vore ein del av grunnlaget, og til hjelp for arbeidet i underliggande ledd, som medlemsråda, leiarrådet og ulike utval og grupper som fylkesstyret oppnemner. I inneverande periode har fylkeslaget hatt ein struktur med fylkesstyre, medlemsråd og leiarråd. I tillegg er det sett ned ulike referansegrupper og utval, som saman med 10
medlemsråda og leiarrådet har hatt ein rådgjevande funksjon for fylkesstyret. Dette er mellom anna skuleringsutvalet, personalnemnda, utval for arbeid med privat tariff, referansegruppe for ungpolitikk og utval for spesialpedagogikk. 2.1.Skuleringsverksemda Skulering av tillitsvalde på arbeidsplassar og i lokallag er ei sentral og prioritert oppgåve for fylkeslaget. Tillitsvalde på alle nivå i organisasjonen treng grundig skulering i lov og avtaleverk, i Utdanningsforbundet sin politikk og i praktisk arbeid for tillitsvalde. På bakgrunn av dei tilbakemeldingane vi får på vår skuleringsverksemd, kan ein hevde at Utdanningsforbundet Hordaland har eit godt skuleringstilbod, men at dette er eit område som heile tida må evaluerast og vere i utvikling. Skuleringsutvalet er i denne perioden eit utval på 6 personar, samt sekretær. Me har vidareført å ha med eitt medlem frå lokallaget Bergen. Elles har medlemsråda BHG, GRS og VGO representasjon i utvalet. Denne perioden har me også hatt med nestleiar i Hordaland. Dette for å ha moglegheit til å ha ofte møte, og tett samarbeid med arbeidsutvalet. Målsetjing for skuleringsarbeidet Utdanningsforbundet Hordaland vedtok på årsmøtet i 2012 følgjande om skuleringsarbeidet: 1. Utdanningsforbundet Hordaland skal syta for at alle tillitsvalde får skulering i høve til dei oppgåvene dei skal løysa. 2. Skuleringa skal vera ein arena for kunnskaps- og erfaringsutveksling. 3. Kurs og nettverksamlingar skal nyttast til å byggje ein kultur med vekt på einskap, tilhøyrsle og fagforeiningsmedvit. Desse samlingane skal vera arena for å diskutera og utvikla politikk, og gje tilbakemeldingar til høgare nivå i organisasjonen. I tillegg har me hatt som mål for skuleringsarbeidet at det skal omfatte følgjande: Gje dei tillitsvalde den skuleringa som dei treng for å utføre verva sine Tilpasse skuleringa i høve ulik kvardag, kunnskaps- og erfaringsnivå (m.a. modulskolering og valfrie økter) Bygge organisasjonen og organisasjonskulturen vertikalt og på tvers : geografisk, etter utdanning, stilling, tariffområde og etter type arbeidsplass Gje særleg skulering til grupper med ulike behov (t.d. ulike arbeidsplassar, avtaleområde, seksjonar, lokallag, fylkesnivå) Ivareta tillitsvalde for små medlemsgrupper sine særlege opplæringsbehov Skuleringsoppdrag i perioden Arbeidsplasstillitsvalde Grunnskuleringa i Utdanningsforbundet, den såkalla modulskuleringa for nye tillitsvalde, har som overordna målsetjing å bygge opp ein samanhengande opplæringsstige med 4 modular Denne skuleringa vektlegg ei sterk orientering mot dei praktiske faglege utfordringane dei tillitsvalde møter i sin kvardag, og bruker i dette metodar i kursa som skal aktivisere og engasjere deltakarane. Fylkesstyret har også i denne perioden prioritert dei arbeidsplasstillitsvalde. Dei nye har fått tilbod om modul 2 og 3, alle har hatt tilbod om modul 4 og for dei fleste også regional 11
skolering organisert for den einskilde medlemsgruppe. I tillegg kjem einskildkurs for ulike medlemsgrupper. UH, FAS, VO, privat tariff Desse gruppene har samlingar på sentralt nivå. Mellom anna sentrale modulkurs, aktuelle temakurs og forhandlingskurs. I tillegg har UH, FAS og VO eigne samlingar på modul 4-kursa kvar vår. Dette for å ivareta tillitsvalde for små medlemsgrupper sine særlege opplæringsbehov. Regional skulering I perioden har det vore gjennomført regional skulering for tillitsvalde innan medlemsgruppene barnehage, grunnskule og vidaregåande 1 2 gongar i året. Tema er oftast utdjuping og praktisering av lov og avtaleverk, aktuelle saker, samt stort fokus på jobben som tillitsvald på arbeidsplassen. Med desse kursa når vi mange, særleg innafor barnehage når vi fleire her enn på andre kurs. Lokallagsnivået Kvar haust vert det arrangert kurs over to dagar for nyvalde HT, lokallagsleiarar med vara. Det har vore faste samlingar for lokallagsleiarane gjennom heile perioden. Nokre av desse saman med hovudtillitsvalde i lokallaga. I tillegg til årlege kurs for alle lokallagsstyra. Modul 5-tema er for lokallagsnivået; lokallagsleiarar, hovudtillitsvalde og andre. Denne perioden, og har hatt følgjande utvalde tema: berekningskurs og grunnkurs i forhandlingkompetanse. Målgruppa er nye medlemmer i forhandlingsdelegasjonane i lokallaga. Dette er eit aktivt kurs som kombinerer teori og praksis. I tillegg til det som er nemnt under modul 5, tilbyr sentralleddet i Utdanningsforbundet ulike kurs for lokallagsnivået, som kurs i forhandlingsleiing og budsjett. I denne perioden har skuleringa i Hordaland hatt eit særskilt fokus på hovudtillitsvalde, og særleg kurs i ulike sider ved personalsakarbeid. I samband med modul 2-skuleringa har det vore arrangert kurs for HT med fokus på ulike tema innafor lov- og avtaleverket. Slik har me også kunne nytta HT-ar som ressurspersonar i skuleringa av nye AT-ar. Leiarskulering Kursrekkja på fire kurs for leiarmedlemmer i Utdanningsforbundet som vart innført i førre periode, er i denne perioden to dagsamlingar. Dette er eit tilbod mot betaling også til dei som ikkje er medlemmer av vårt forbund. I perioden har tilbodet spesielt retta mot leiarar vore slik: 2013: Styrarforum i samarbeid med LL Bergen. 2014: Eitt kurs for skuleleiarar i VGO. 2015: To dagsamlingar Fylkesstyret har vald å prioritere desse kursa av eigne driftsmiddel, sidan berre få av leiarane er tillitsvalde som kjem inn under ordninga med OU middel. Anna skulering og samlingar For dei organisasjonstillitsvalde i lokallagsstyra har det kvart år i perioden vore arrangert eit stort lokallagstyrekurs. Det har vore arrangert eitt kurs for lokallagskasserarane i perioden. Delar av fylkesstyret har også delteke på Nordisk konferanse i 2012 og 2014, samt 2 nasjonale arbeidsmiljøkonferansar, årlege barnehagekonferansar, Fylkestyre- og lokallagleiarkurs i Berlin, der siktemålet var nettverksbygging mellom lokallaga. 12
Skuleringsutvalet har denne perioden hatt to samlingar over to dagar i forkant av skuleringsåret. Her blir mykje av den langsiktige planen for skuleringsarbeidet lagt. Skuleringstilbod for unge tillitsvalde og ungseminar Som eit tiltak for å oppfylle fylkesårsmøtet sitt vedtak om å ha eit særleg fokus på unge medlemmer, har vi i perioden vidareført referansegruppa for ungpolitikk. Når det gjeld skulering, har denne gruppa m.a. ansvar for årleg å arrangere eit ungseminar. Dette er eit tilbod til tillitsvalde under 35 år på alle nivå i organisasjonen. Desse seminara er no godt etablerte, og får gode tilbakemeldingar. Seminara er og ein arena for unge tillitsvalde til å bygge nettverk mellom unge tillitsvalde. Økonomi Skuleringsverksemnda vert for ein stor del finansiert med middel frå OU-fondet, tilskot frå tilsvarande fond for PBL og eigne middel. Oversyn over tildelte og brukte OU-middel 2012-2014 Årstal Tildelt ramme Forbruk Under-/overforbruk 2012 3611907 3828925-217018 2013 3628158 3726129-97971 2014 3782310 3910726-128416 Utfordringar framover Fylkeslaget saman med skuleringsutvalet vil halde fram med å meisle ut ein langsiktig skuleringsplan for hovudtillitsvalde. Målet er å utarbeide ein skuleringsplan for lokallagsnivået, med fokus på mellom anna personalarbeid, lov- og avtalerett og utdanningspolitikk. Skuleringsutvalet er avhengige av at at heile fylkesstyret og tillitsvalde på lokallagsnivå stiller opp som kursleiarar og medhjelparar på kurs og samlingar. Dette har fungert i godt i perioden. Ny tillitsvaldopplæring frå Utdanningsforbundet sentralt vil legge føringar for skuleringsutvalet sitt arbeid i perioden 2016 2020. Stikkord i denne skuleringa vil vere medlemsnærleik, profesjonsforankring og fagforeiningsmedvit. Vår oppgåve vert å definere kva for kunnskap, ferdigheiter og haldningar ein tillitsvald skal ha for etterleve desse føringane. 2.2 Arbeid med personalsaker I kvart fylkeslag er det oppretta personalnemnd med ansvar for all sakshandsaming, medlemshjelp og rådgiving til tillitsvalde på lågare nivå i høve personalsaker. Nemnda gir også innstilling til sentralleddet i saker som gjelder juridisk bistand. Nemnda er samansett av tillitsvalde på fylkesplan, slik at ulike medlemsgrupper er representert. Leiarmedlemmene er representer i nemnda, og for medlemmer tilsett i Hordaland Fylkeskommune har dei hovudtillitsvalde eit særskilt ansvar. Det er ein tilsett med i personalnemnda, noko som er viktig for å sikre kontinuitet og kompetanse i organisasjonen. Forvaltningsloven sine reglar om teieplikt og habilitet gjeld for handtering av personalsaker. 13
I nokre personalsaker er det naudsynt at personalnemnda gir hjelp til partane direkte eller tek over ansvaret for vidare oppfølging av saka. Grunnen til at fylkeslaget har gått inn i einskildsaker kan til dømes vera at: saka har vore forsøkt løyst på lokalt plan utan hell tillitsvald på kommunenivå kjenner seg ugild i saka medlemmer på lokalplan har bede fylkeslaget ta saka saka krev spesiell kompetanse, t.d. saker om trygd og pensjon eller oppseiing saka krev rettsleg oppfølging. Slike saker vert sendt til Utdanningsforbundet sentralt for juridisk vurdering Personalnemnda har i perioden handsama ca 40-50 saker årleg. Frå august 2014 til januar 2015 har det vore ein markant auke 38 saker. Det er særleg saker om oppseiing som har vore aukande. Type saker som har vore handsama i perioden: Saker om tilsetjing Saker om oppseiing eller avskjed Nedbemanning og omstilling Saker som gjeld yrkesskade Konflikt mellom leiar og tilsett ( rektor lærar, styrar førskulelærar) Mobbesaker Lærar/barnehagelærar som er påstått ikkje å fungere tilfredsstillande Tilrettelegging for arbeidstakarar med redusert arbeidsevne Sjukemelde arbeidstakarar, oppfølging av desse Omplassering og overføring til anna arbeid Mellombels stilling (t.d. i meir enn fire år). Krav om fast stilling Åtvaring Saker som gjeld ytringsfridom Yrkesforbod. Sak til Sivilombodsmannen Arbeidsmiljøsaker Lagring av sensitive personopplysninger. Sak til Datatilsynet Personalnemnda handsamer i større grad saker om oppseiing på vårt nivå, med juridisk rådgjeving frå Utdanningsforbundet sine tilsette og advokatfirmaet Raugland. Vi nyttar i stor grad vårt videokonferanseutstyr i dialog med sentralleddet, noko som fungerer svært godt. Skulering I denne perioden har personalnemnda hatt ei særleg satsing på ein omfattande skulering av dei hovudtillitsvalde og lokallagsleiarane i handsaming av personalsaker. I tillegg har vi hatt eit større fokus på personalsakarbeid i modulskuleringa. Tema for skuleringa har mellom anna vore rutinar og retningsliner for arbeid med personalsaker, forvaltningsrettslege prinsipp i arbeidstilhøve, konflikthandtering, omstilling nedlegging av verksemder og nedbemanning, personalmappa oppbevaring og handsaming av personopplysningar, handsaming av klage/personalsaker, handtering av mobbing/trakassering på arbeidsplassen, ulike arbeidsrettslege problemstillingar. På desse kursa er det medlemmene i nemnda eller eksterne ressurspersonar som skulerer. Personalnemnda blir årleg skulert av Utdanningsforbundet sentralt i personalsakarbeid. 14
Særlege utfordringar Vi erfarer auke i saker av juridisk karakter og det er oftare behov for juridisk bistand, særleg rådgjeving. Det er auke i oppseiingssaker. Særleg private barnehagar. Fleire komplekse og tidkrevjande saker. Personalnemnda er uroa over nokre kommunar og barnehageeigarar sin handtering i personalsaker. Dette handlar om sakshandsaming, prosessar, oppfølging og rettleiing. Personalnemnda meiner nemnda er eit viktig organ for å sikre forsvarleg handtering av vanskelege, konfliktfylte saker for det einskilde medlem. 2.3 Oppfølging av lokallaga og nettverks- og kompetansebygging på lokallagsnivå Ei av hovudoppgåvene til fylkesstyret er å gje inspirasjon og støtte til lokallaga. Det er eit mål at alle medlemmer får det same tilbodet uavhengig av kva lokallag dei tilhøyrer, noko som kan vere utfordrande når lokallaga våre varierer svært mykje i storleik og kapasitet. Fylkesstyret initierte i byrjinga av perioden eit arbeid med å etablere nettverk mellom lokallaga i dei ulike regionane. Målet var å etablere ein arena for erfaringsdeling og at lokallaga blir knytt sterkare saman og utviklar kompetansebyggjande nettverk. Lokallaga er delt inn følgande: Meland, Modalen, Masfjorden, Austrheim, Fedje, Radøy, Lindås, Osterøy Kvinnherad, Etne, Sveio, Stord, Bømlo, Fitjar, Tysnes, Austevoll Øygarden, Fjell, Sund, Askøy, Os. Voss, Ulvik, Eidfjord, Granvin, Kvam, Fusa, Samnanger, Jondal, Ullensvang, Odda, Vaksdal Lokallaga melder at dette har vore eit nyttig grep. I samråd med lokallagsleiarane vart det avgjort at nettverka skulle drive seg sjølve, utan innblanding frå fylkesstyret. Det er ulike saker som blir handsama i nettverka, som lokale lønsforhandlingar, praktisering av hovudavtalen, praktisering av ulike særavtalar, medlemspleie osb. Fylkesstyret registrerer at det er ulik aktivitet i dei fire nettverka og at ein må gjere nokre grep for å følgje desse tettare opp. Av saker framover som blir viktige å handsame i nettverka, er m.a. kommunereforma. Denne kan også føre til eit behov for revidering av samansetjinga av nettverka. Fylkesstyret har også i denne perioden hatt jamlege lokallagsleiarsamlingar og har m.a. knytt ei av desse samlingane til Modul 2-kursa for nye tillitsvalde. Medlemmer i fylkesstyret er ofte representert på årsmøte og medlemsmøte i lokallaga og var i alle lokallaga i samband med tariffhøyringa hausten 2013. Hausten 2014 fokuserte skuleringa av lokallaga på lokale lønsforhandlingar. Ein ser det er både ønskjeleg og nødvendig å vere tett på lokallaga og bistå i heile prosessen. 2.4 Ivaretaking av små medlemsgrupper Det er i byrjinga av perioden utarbeidd ein ny rettleiar for små medlemsgrupper. Med små medlemsgrupper meiner vi til dømes medlemmer som er den einaste/svært få i sitt tariffområde i lokallaget eller som ikkje har ein naturleg møteplass for fagleg fellesskap t.d. klubb. Dette kan også vere pedagogar innafor verksemder der dei er viktige, men i mindretal, medlemmer som er i sterkt mindretal innafor si medlemsgruppe eller medlemmer som ikkje nyt godt av dei vanlege ordningar for medråderett og informasjon. Fylkesstyret har eit tett samarbeid med lokallaga og då særskilt Utdanningsforbundet Bergen for å samarbeide om og klargjere ansvaret for desse medlemmene. Sjølv om hovudansvaret 15
for oppfølging av alle medlemmene ligg hos lokallaget, ser ein at det er behov for tettare oppfølging frå fylkesnivå av nokre grupper. Som døme kan oppfølging av tillitsvalde og medlemmer i vaksenopplæringa nemnast. Fylkeslaget hadde eiga samling for dei tillitsvalde i vaksenopplæringa i samband med Modul 4-kurset i 2015. Utdanningsforbundet arrangerer også kvart år sentralt kurs for tillitsvalde ved vaksenopplæringa. I tillegg til tillitsvalde ved vaksenopplæringa i Hordaland, deltek også fylkeslaget sin kontaktperson for vaksenopplæringa på dette kurset. Det er oppretta ei kontaktgruppe på epost for tillitsvalde på innan vaksenopplæringa, der vi kan sende ut felles informasjon og svare på aktuelle spørsmål. 2.5 Spesialundervisning Fylkesstyret har i perioden hatt eit særskilt fokus på spesialundervisning i opplæringssektoren. Utval for spesialpedagogikk er eit nytt utval som vart sett ned av fylkesstyret i løpet av perioden. Utvalet kom i gong med arbeidet sitt hausten 2014. Utvalet har hatt 9 medlemmer. Dette er ei breitt samansett temagruppe med representantar frå fylkesstyret og underliggjande ledd. Desse representerer barnehage; ein pedagogisk leiar og ein representant frå pedagogisk fagsenter, grunnskulen, vidaregåande, PPT, OP-PPT og Statped. Det har og vore ønskeleg med leiarrepresentant og representant frå høgskule eller universitet, men det har ikkje latt seg gjere i denne perioden. Utvalet har hatt fire møte og har handsama 10 saker. Blant desse sakene er gruppas mandat og arbeidsområde, innspel til høyring om utdanning og forsking på spesialpedagogikk i framtida, samt planlegging og gjennomføring av skulering om spesialpedagogiske utfordringar for tillitsvalde på modul 4 i 2015. Arbeidet i utvalet har så vidt kome i gong, men det har vore stort engasjement knytt til utvalet og ønske om at eit liknande utval vert sett ned i neste periode og. 2.6 Informasjonsarbeid overfor medlemmer og tillitsvalde og mediestrategi Utdanningsforbundet Hordaland har eiga nettside der vi legg ut aktuelle saker. Fylkeslaget har som mål å vere særskilt aktiv i riksdekkande media i Hordaland, slik som NRK Hordaland. I samband med hovudtariffoppgjeret og streiken hausten 2014, var det stor pågang frå både aviser og radio/tv. Det er i perioden oppretta Facebookside for Utdanningsforbundet Hordaland. Medlemmene i arbeidsutvalet administrerer sida. 2.7 Ekstern kontakt For å sikre den vertikale kommunikasjonen i organisasjonen, har sentralleddet ulike samlingar som representantar i fylkesstyret deltek på. Dette er fylkesleiarsamlingar, kurs for leiinga i fylkeslaget (leiar og nestleiar), kontaktforum for den einskilde medlemsgruppe og leiarråd. Utdanningsforbundet Hordaland ønskjer også å styrkje den horisontale kommunikasjon gjennom kontakt med andre fylkeslag. Denne perioden har vi hatt eit tett samarbeid med fylkeslaga Østfold og Rogaland i samband med profesjonsetikken. Fylkeslaget samarbeider med andre organisasjonar i Unio og med andre organisasjonar som LO og Delta. Dette er spesielt i samband med beredskaps- og streikearbeid i tariffområda KS, PBL og Spekter. Utdanningsforbundet Hordaland har vore representert i arbeidsutval for Glød og Gnist i Hordaland. Glød har som målsetjing å styrke dei barnehagetilsette sin kompetanse, heve 16
status for arbeid i barnehagen og å auke rekrutteringa av barnehagelærarar. Dette er eit nettverk som har jamlege møter og samlingar for m.a. kommunerepresentantar. Gnist var frå starten i 2009 ei brei satsing for å auke status og styrke kvaliteten på lærarutdanninga og vidareutvikle lærarprofesjonen. Rekruttering av lærarstudentar gjennom nasjonale kampanjar var også noko ein jobba mykje med i Gnist. I 2014 vart Gnist-partnarskapet avvikla og i Hordaland har ein vald å fortsetje noko samarbeid gjennom eit nettverk der Utdanningsforbundet er ein av mange aktørar som har ein felles møtearena. Ein har enno ikkje meisla ut korleis ein vil jobbe vidare i dette nettverket. Begge desse prosjekta er leia av Utdanningsavdelinga ved Fylkesmannen i Hordaland. Heilt sidan fusjonen i 2001, har fylkeslaget hatt eit nordisk samarbeid med lærarorganisasjonane i Århus, Gøteborg og Åbo saman med Utdanningsforbundet Bergen. Saman med lokallaget gjennomførte vi ei samling i Bergen i 2012 og i 2014 deltok representantar frå fylkesstyret på samling i Århus. Representantar i fylkesstyret har delteke årleg med førebuing og gjennomføring av arrangement knytt til 1. mai og 8. mars, og i samband med politisk streik 28.1.14 grunna endringar i arbeidsmiljølova. 2.8 Verving Fylkesstyret har vidareført arbeidet frå førre periode med konkrete handlingsplanar og årshjul for verving i fylkeslaget. Det har vore fokusert både på å rekruttere og å behalde medlemmer. Vervearbeidet er samordna gjennom både sentralleddet og lokallaga sitt arbeid med verving. Saman med særskilt lokallaget Bergen og til dels også Stord, som begge har studentmedlemmer gjennom Pedagogstudentene, har ein inngått eit tettare samarbeid med studentorganisasjonen vår gjennom jamlege møte. Ivaretaking av pensjonistmedlemmene har vore eit område som også har vore sett på dagsorden på lokallagsleiarsamlingane i samband med tema som rekruttere og behalde medlemmer. Fylkeslaget har og delteke med stand på viktige arenaer. Fagleg-pedagogisk dag på Universitetet i Bergen og Hordaland fylkeskommune sine kurs for nytilsette er døme på dette. For våren 2015 har fylkeslaget ein person i frikjøp som skal ha verving i private barnehagar som sitt hovudfokus. Dette arbeidet skal skje i nært samarbeid med lokallaga. Prosjektet har eit omfang på 20% i november og desember 2014 og 60 % frå 1.1.2015-31.7.2015 og rettar seg primært mot private barnehagar. Prosjektet er ei satsing på rekruttering av medlemmer, skape engasjement i klubbane, fleire tillitsvalde, gjera Utdanningsforbundet og vårt arbeid synlig samt å skapa kontakt mellom lokallaga og dei ulike barnehagane. Til no har prosjektleiar vore i 10 kommunar i 16 ulike barnehagar på fleire ulike tariffområder. Underteikna har delteke på klubbmøter, medlemsmøter, styrarmøter, samt hatt kontakt med tillitsvalde i dei ulike barnehagane. Lokallaga har bidrege på ein framifrå positiv måte og vore representert på alle barnehagebesøka. I slutten av perioden har sentralleddet intensivert arbeidet med å skaffe tillitsvalde eller kontaktpersonar ved alle arbeidsplassar der vi har medlemmer. Dette er eit område som må prioriterast i komande periode. 17
2.9 Ungpolitikk Referansegruppa for ungpolitikk har hatt 7 faste medlemmer i perioden. Medlemmene har representert barnehage, grunnskule, vidaregåande og FAS. Det har vore lett å rekruttera frå barnehage og grunnskule, men vanskelegare frå dei andre medlemsgruppene. Til dømes er vidaregåande representert av di at ein av medlemmene skifta frå barnehage til vidaregåande i løpet av perioden. Referansegruppa har hatt 17 møte og har handsama ca 65 saker. Referansegruppa har hatt fokus på verving av medlemmer og har samarbeidd tett med verveansvarleg i fylket. Vidare har gruppa hatt fokus på saker knytt til profesjonskvalifisering, debatten knytt til sertifisering, rettleiing av nyutdanna og lønns- og arbeidsvilkår for unge. Fylkeslaget har kvart år i perioden arrangert kurs for unge tillitsvalde. Dette har referansegruppa hatt ansvar for planlegging og gjennomføring av. Kurset har vore populært, med fleire deltakarar for kvart år. Tema på kurset har vore fagforeiningsmedvit, likestilling, verkstad knytt til mediearbeid om arbeidstid og samarbeid med andre instansar. Kursa får gode tilbakemeldingar og det visar seg at deltaking her er ein medverkande årsak til at unge tillitsvalde held fram i verva og søkjer andre verv i organisasjonen. 3. Utdanningsforbundet som profesjonsorganisasjon og utdanningspolitikk i eit samfunnsperspektiv. 3.1 Profesjonsetikk Arbeidet med profesjonsetikk er eit prioritert område for alle ledd i organisasjonen denne perioden. På sentralt nivå er det utarbeidd ein strategiplan for dette arbeidet, som har som mål å spreie kunnskap og skape eit eigarforhold om den profesjonsetiske plattforma og profesjonsetisk medvithet. Planen forpliktar alle nivå i organisasjonen og for å støtta lokallaga i dette arbeidet har fylkesstyret difor satt dette temaet på dagsorden i fleire kurs og samlingar denne perioden. Lokallagsstyrekurset i 2013 hadde profesjonsetikk som hovudtema, med fokus på ytringsfridom og lojalitet. Hausten 2014 skulerte vi hovudtillitsvalde i kva inneber punktet om varsling i den profesjonsetiske plattforma vår, og fleire lokallag presenterte døme på korleis ein kan arbeide aktivt med dette ovanfor skuleog barnehageeigar. I tillegg har fylkesstyremedlemmer delteke på ulike arrangement for studentar og praksislærarar. Årsmøtet i 2012 meinte at den profesjonsetiske plattforma skulle tydeleggjere pedagogen sin rett og plikt til å varsle om uforsvarlege forhold og ytre seg fritt i offentlege rom. Fylkeslaget får stadig fleire meldingar frå lokallag om saker som omhandlar varsling av kritikkverdige forhold. For å dra nytte av korleis andre fylkeslag arbeider med desse områda, har representantar frå fylkesstyret inngått eit samarbeid med fylkeslaga Østfold og Rogaland. Det er særskilt tema knytt til varsling av kritikkverdige forhold vi har snakka om på desse samlingane. Mellom anna har vi utarbeidd eit felles brev til vårt sentralledd om dette. 3.2 Kvalitet Kvalitet er eit område som vi blir stadig utfordra på og som vi har meiningar om. Fylkesårsmøtet i 2012 vedtok i at Utdanningsforbundet må arbeide for ein sterk profesjonsorganisasjon som koplar utdanningspolitikk, samfunnspolitikk og løns- og arbeidsvilkår. Det er fleire aktuelle tema som inngår i arbeidet med kvalitet og desse sakene må sjåast i samanheng. Det er viktig å setje fokus på alle sider av kvaliteten i sektoren. I sitt 18
arbeid med utdanningskvalitet og rammene for dette i barnehage og skule, har fylkesstyret involvert tillitsvalde, medlemsråda og leiarrådet. 3.3 Auka pedagognorm og barnehagepolitisk offensiv Utdanningsforbundet vedtok i 2014 ein barnehagepolitisk offensiv med eit overordna mål om 50% pedagognorm. Målet føreset at ei lovfesta bemanningsnorm er på plass. Det har vore mykje diskusjon rundt språk og slagord i prosessen fram mot starten på offensiven i februar 2015, og Utdanningsforbundet Hordaland har vore sterkt involvert og engasjert i dette. Me har meint at dei fyrste slagorda som vart føreslåtte utfordra barnehagens eigenart og barndommens eigenverdi, med utdanning og lærar som sentrale omgrep. No er offensiven i gang og me meiner slagorda no er meir nyanserte og i tråd med hovudbodskapen: barnehagen er grunnmuren i utdanningssystemet, med danning, leik, læring og omsorg som det sentrale. Barnehagelæraren sin kunnskap sikrar dette. Både fylkes- og lokallag må arbeide målretta med offensiven fram mot kommunevalet i 2015. 3.4 Profesjonsutvikling: Rettleiing av nyutdanna, etter- og vidareutdanning Fylkesstyret har arbeidd med det mål at vi i vår sektor oppnår gode etter- og vidareutdanningssystem og rettleiingssystem for nyutdanna lærarar og barnehagelærarar. Årsmøtet i 2012 meinte at rettleiing av nyutdanna må vere nedfelt i sentrale kollektive avtalar. Desse områda har vore tema på kurs og samlingar i perioden og vi har uttalt oss om saken i media. Utdanningsforbundet Hordaland har hatt ein representant i styret for Ny i Hordaland. Ny i Hordaland er eit statleg finansiert program i samarbeider med Utdanningsdirektoratet og Kunnskapsdepartementet. I tillegg er Fylkesmannen i Hordaland, Kommunenes Sentralforbund, Utdanningsforbundet, Gnist i Hordaland og skuleeigarar i Hordaland representert i programmet lokalt. Målet er å støtte og rettleie leiarar og rettleiarar for nyutdanna i barnehage og skule slik at de nyutdanna utviklar seg profesjonelt og bevarer motivasjonen og engasjementet for yrket. 4. Styring, leiing og medråderett Fylkesstyret har vore aktiv i høve tema som styringspolitikk /styringssystem, aukande privatisering av utdanningssektoren, revidering av finansieringsmodell for UH-sektoren, praktisering av hovudavtalen m.m. Dette har vore tema på fleire av våre samlingar for lokallagsnivå og plasstillitsvalde. Døme på aktivt arbeid er til dømes høyringssvar i samband med reforhandling av hovudavtalen og som foredragshaldarar på fellesskuleringar i hovudavtalen i lokallaga. 4.1 Lov om barnehagar I november 2014 kom forslag om endringar i barnehagelova. Det mest dramatiske var forslaget om at eigar skal få rett til å velgje system, verktøy og observasjonsmetodar i barnehagen. Dette er vi svært kritiske til, og ser på det som eit åtak på vår faglege autonomi. Saka har vore handsama både i medlemsråd barnehage, i fleire fylkesstyremøte og på fleire kurs for tillitsvalde, og vi har sendt høyringsvar. Proposisjonen som skal leggjast fram for handsaming på Stortinget vart utsett til hausten, og vi må halde fram påverknadsarbeidet overfor lokale og sentrale politikarar. 4.2 Rammeplan for barnehagane Den førre regjeringa sette ned eit Rammeplanutval som hadde som oppdrag å koma med forslag til endringar i Rammeplanen. Utvalet kom med to høyringsutkast som vi handsama i 19
medlemsråd barnehage og fylkesstyret og sende innspel på. I 2014 kom meldinga om at arbeidet med Rammeplanen vart lagt til side. No er det nyleg kome signal om at forslag til ny Rammeplan vil koma hausten 2015. 4.3 Kunnskapsløftet Stortingsmeldinga om evalueringa av Kunnskapsløftet, «På rett vei», kom i 2013. Fylkesstyret har følgt den politiske debatten kring Kunnskapsløftet, og har mellom anna satt arbeidet til Ludvigsenutvalet på dagsorden. Kontaktpersonane for fleire av medlemsgruppene og fylkesstyremedlemmer har delteke på konferansar og samlingar der dette har vore eit tema, til dømes i sentrale kontaktforum. Vi har også hatt dette som diskusjonstema på fleire av våre kurs for tillitsvalde. 4.4 Ungdomstrinnsmeldinga I 2013 fekk Gnist eit særskilt ansvar for å implementere ungdomstrinnsmeldinga i sine fylke, eit ansvar Fylkesmannen normalt ville hatt. Fylkesstyret var soleis aktiv i høve denne implementeringa, då spesielt arbeid knytt opp mot skulebasert kompetanseutvikling. Etter at Gnistpartnarskapet blei avvikla i 2014, blei det vidare arbeidet med skulebasert kompetanseutvikling i ungdomsskulen overført til Utdanningsdirektoratet og tre regionale utviklingskoordinatorer i Hordaland. Dette er eit samarbeid med kommunane i fylket. Fylkeslaget har hatt dette oppe som tema for lokallagsleiarane og dei hovudtillitsvalde, der hovudfokus har vore på korleis skulebasert kompetanseutvikling blir implementert på ein god måte. 4.5 Kommunevalet Fylkesstyret hadde ein dialog med lokallaga og lokallagsnettverka i forkant av stortingsvalet hausten 2013. Valet var tema på fleire samlingar og fylkesstyret oppfordra dei lokale tillitsvalde til å ta kontakt med lokale stortingspolitikarar og vere aktive i lokal media. Utdanningsforbundet har ein omfattande digital ressursbank i samband med val som ein nyt godt av i underliggande ledd i organisasjonen. Ein er berre i startgropa på det komande kommune- og fylkestingsvalet for hausten 2015. 4.6 Kommunereforma Fylkesstyret har drøfta sak om kommunereform, både innhald og prosess. Vår viktigaste rolle har vore å yte hjelp til tillitsvalde som er involvert i prosessar lokalt. Det er dei lokale tillitsvalde som merker presset for kommunesamanslåing, det føregår arbeid med denne saka i alle kommunane i Hordaland, og det varierer i kva grad våre tillitsvalde tek del i prosessane. Fylkesstyret har vore representert i møte med Fylkesmannen hjå Hordaland på ei samling der ein drøfta korleis ein skal skape engasjement i kommunereforma og korleis ein skal handtere medråderetten. Fylkesstyret meiner dei tillitsvalde lokalt må koplast på tidleg i prosessen og presse på for å bli tatt med på råd. Dette er ei sak som vil bli meir aktuell i tida framover og ein må også initiere eit Uniosamarbeid og eit samarbeid med dei andre hovudsamanslutningane lokalt. 4.7 Økonomiske rammevilkår, budsjettarbeid Fylkesstyret ønskjer at ulike konsekvensar av forverring i ressurssituasjonen i sektoren skal synleggjerast. I perioden har vi hatt eit fortsatt fokus på skulering av tillitsvalde for mellom anna gje auka kompetanse i budsjettarbeid og statistikk (GSI, Kostra), slik at dette kan 20
nyttast i arbeidet lokalt. Dette har vore eit tema på kurs både for arbeidsplasstillitsvalde (Modul 4) og på kurs for hovudtillitsvalde og lokallagsleiarsamlingar. «Skulesjefen hev sett i verk nye innstrammingstiltak» 5. Løns- og arbeidsvilkår 5.1 Arbeidstidsordningar Arbeidstid i barnehage og skule har vore eit aktuelt tema i mange år, men i denne perioden har det blitt særskilt aktuelt ved nemndskjenning i barnehagesektoren og brot i forhandlingane i skuleverket på KS området. Arbeidsgjevar sitt ønskje om lokal tilpasning og sterkare styring av profesjonen står i motstrid til profesjonen sitt ønskje om autonomi, råderett og handlingsrom for si arbeidstid. Fylkesårsmøtet i 2012 vedtok følgande om arbeidstid: Utdanningsforbundet skal arbeide for Sentrale, kollektive tariffavtalar om arbeidstid for pedagogar i barnehage og skule Ein reduksjon av både leseplikta og den bundne tida i skulen At tid til føre- og etterarbeid og leseplikta vert sett i samanheng i arbeidstidsavtalen. Å sikre tid til kjerneoppgåvene, må tid til for- og etterarbeid knytast direkte til undervisningsoppgåvene På landsmøtet var også arbeidstidsordningar i barnehage og skule eit sentralt tema og landsmøtet vedtok at Utdanningsforbundet skal arbeide for: Sentrale arbeidstidsavtaler for lærarprofesjonen i heile utdanningsløpet. Avtalane må sikre eit profesjonelt handlingsrom, vern mot for høg arbeidsbyrde og setje lærarar og leiarar i stand til å ivareta samfunnsoppdraget og dei profesjonsetiske forpliktingane. Lærarane må få auka innverknad på organiseringa av og kva arbeidstida skal brukast til, gjennom sentrale avtaler som sikrar tid til blant anna individuelt for- og etterarbeid, samarbeid, fagleg ajourføring og kompetanseutvikling. Arbeidstidsavtalane må byggje på at den einskilde arbeidsplass er sikra ressursar, gjennom forskrift og lovverk, som står i forhold til talet på barn og elevar og deira lovfesta krav til opplæring. Fylkesstyret har i perioden hatt eit særskilt fokus på arbeidstid i barnehage og skule. Det vart i 2013 sett ned ei arbeidsgruppe på fylkesnivå med fylkesstyremedlemmer som har arbeidd særskilt med dette temaet og førebudd saker for fylkesstyret. I tillegg har arbeidstid vore på saklista i medlemsråd barnehage, grunnskule og vidaregåande opplæring jamleg. I heile perioden har me arbeidd svært mykje med utfordringar rundt tolking og praktisering av SFS 2201, særleg pkt 3.2. (Arbeidstid pedagogisk personale i barnehagen). Vi har laga vår eigen faldar med Utdanningsforbundet Hordaland si tolking av avtalen, og denne har vi også delt med dei andre fylkeslaga. I tillegg har vi vore rundt i fylket på klubb- og medlemsmøte med dette som tema. Det er nokre arbeidsplassar som melder om tilfredsstillande ordningar, men 21
svært mange melder om tap av tid og at avtalen svekkar pedagogane i barnehagen sine vilkår for å gjere ein god jobb. Vi meiner difor at sentralt i reforhandlingane til hausten blir å vinne tilbake råderett, autonomi og tillit og få ein avtale som vernar og sikrar den enkelte individuell planleggingstid. På barnehageområdet er det kun i KS at ein har mista ubunden tid. På dei ulike private tariffområda - PBL,FUS, KA, Spekter, Virke - er det framleis 4 t ubunden tid. Likevel får vi stadig meldingar om medlemmer frå desse områda som har redusert planleggingstid, og ubunden tid er generelt under press. Difor blir reforhandlingane av SFS 2201 hausten 2015 viktige for heile barnehageområdet. 5.1.1 Arbeidstidsordningar for våre medlemmer i statssektoren Tilsette i universitets- og høgskulesektoren (UH) har i lang tid rapportert om manglande tid til forsking og utviklingsarbeid. Årsmøte i 2012 vedtok at det skulle arbeidast for at dei vitskaplege tilsette i UH-sektoren skulle vere sikra tid til forsking og ulike undervisningsoppgåver. Medlemsrådet for UH-sektoren starta kartlegging av tidsbruk og retningsliner for tidsbruk ved dei einskilde institusjonane. Så langt ser det ut til at det er store skilnader mellom institusjonane og internt ved institusjonane. 5.2 Tariffoppgjera 5.2.1 Tariff 2012 Tema: SFS2213, frontfagsmodellen og etterslep Forhandlingane om arbeidstid i skuleverket braut saman i januar, og det såg ut for at saka ville gå inn som ein del av det ordinære tariffoppgjeret. I starten av februar kom likevel partane til semje etter forhandlingar på overtid. Utetter vinteren fokuserte Unio på det store lønsmessige etterslepet i skuleverket, og på uheldige verknadar av frontfagsmodellen. Når partane i det offentlege legg til grunn ramma i frontfaget for sine forhandlingar, vil det oppstå eit etterslep når frontfaget, og spesielt funksjonærane, år etter år sprenger desse rammene gjennom sine lokale forhandlingar. I april vart det semje mellom partane i frontfaget, med ei ramme på 2,15 ekskl lokale forhandlingar. I tillegg vart det innført to veker pappaperm. Unio og Akademikerne hevda at den samla ramma i industrien ville bli kring 4,25% etter lokale forhandlingar, og la dette til grunn for sine forhandlingar med stat og KS. Gjennomføring I slutten av april braut forhandlingane i staten saman og gjekk til mekling. Både LO og Unio sine forhandlarar gav uttrykk for stor frustrasjon med staten sine forhandlarar. Dagen etter brotet i staten, vart det også brot i forhandlingane i KS, tre dagar før forhandlingsfristen gjekk ut, og oppgjeret gjekk til mekling. Nokre dagar etter vart det også brot i Oslo-forhandlingane. Natt til 24.5. braut meklinga saman i både stat og kommune, og med dette var storstreiken eit faktum og 25 tusen medlemmar i LO, YS og Unio stod klare til å streike. Unio vurderte situasjonen som eit angrep på det inntektspolitiske samarbeidet. Mimi Bjerkestrand sa fylgjande til bladet Utdanning: 22
- Dette er et politisk ansvar, og det handler om at våre medlemmer både i stat og kommune har et behov for å si tydelig i fra at vi ikke bærer ansvaret for moderasjon alene. Vi har en forventning om en lønnsvekst på lik linje med resten av arbeidslivet I Hordaland vart medlemmar i lokallaga i Bergen og Askøy tekne ut i streik, og som vanleg markerte begge lokallaga seg på ein framifrå måte, til trass for at streikegrunnlaget var komplisert og vanskeleg å kommunisere. 2. juni kom YS og LO til semje med staten, og Unio stod att åleine i denne konflikten. 5. juni vart det semje mellom partane i KS-oppgjeret, dagen etter vart det løysing i Oslo kommune, og 7. juni vart det semje mellom staten og Unio om å ta i bruk frivillig lønsnemnd. Med dette var eit svært komplisert og konfliktfylt tariffoppgjer over. I etterkant av oppgjeret i KS reagerte medlemmane i UDF på Lektorlaget sin strategi under oppgjeret. Akademikerne var ikkje i konflikt I august kalla Statsministeren inn partane for å diskutere årets oppgjer. Holden-III-utvalet vart sett ned 11.09. Resultat KS Dei viktigaste elementa i ny avtale var: eit generelt tillegg til alle på 2,7 prosent, minimum 12 000 kroner. Gjeld frå 6.6. justering av minstelønssatsane, med ei prioritering av høgskulegruppene og lærargruppene med lengst utdanning lokal pott med 1,2 prosent av lønsmassen, verknadsdato 1.8.2012 alle lokale tillegg gitt etter 1.8.2010 skal flyte oppå dei nye minstelønene alle kompetansetillegg gitt f.o.m. 1.5.2008 skal flyte oppå dei nye minstelønene Av nye element i Hovudtariffavtala, nemner vi spesielt den nye føresegna om forhandlingar om løn for auka kompetanse, HTA 4.A.4. I tillegg inneheldt meklingsskissa ein protokoll der partane var samde om å gjennoføre ei samanlikning av lønsutviklinga i KS-området og i industrien, og at denne samanlikninga skulle danne grunnlag for tariffoppgjeret i 2013. Lokale forhandlingar kommunar og Hordaland fylkeskommune Det vart gjennomført lokale forhandlingar hausten 2012 i alle kommunane i Hordaland. Sjå samla omtale av lokale forhandlingar under 2014-oppgjeret. Resultat stat Oppgjeret i staten enda med ei ramme på totalt 4,07 prosent, dette inkluderar 0,1 prosent resirkulerte midlar. Det generelle tillegget var svært høgt, kr 12 000. Resultatet av den frivillige nemnda var at Unio sine medlemmar fekk sine tillegg med verknadsdato 1.8.2012. 23
Resultat PBL og andre private område Oppgjeret i PBL enda med ei økonomisk ramme på 4,1 prosent, med kronetillegg på dei ulike trinna i lønsstegen og med tilsvarande justering av minstelønssatsane. Med ei slik ramme fekk våre 5200 medlemmar på dette tariffområdet ei lønsutvikling tilsvarande dei kommunalt tilsette. I tillegg vart det gjeve auka utteljing for kompetanse. Partane gjorde ingen endringar i arbeidstidsavtala, men avtalte at lokale partar skulle diskutere korleis ein nyttar den ubundne tida i barnehagane. Evaluering og refleksjon Lønsutvikling Den endelege rapporten frå TBU synte at Unio sine forhandlarar hadde rett i mange av sine spådomar under forhandlingane, og at streiken var naudsynt for at tilsette i det offentlege skulle halde fylgje med lønsutviklinga til andre sektorar: - samla lønsvekst for arbeidarar og funksjonærar i industrien vart over 4,2 prosent. Samla lønsvekst for funksjonærane i NHO-området vart 4,25 prosent. - Årslønsveksten i staten vart 4,1 prosent - Årslønsveksten i KS-området vart 4,1 prosent, medan den var 4,0 prosent for undervisningspersonale. TBU-rapporten for 2012 inneheldt for første gong ei oversikt over lønsutviklinga for kommunalt tilsette minus undervisningspersonale. Dette hadde Unio arbeidd for lenge, og det vil gjere det enklare å samanlikne lønsutviklinga til skuleverket med øvrige tilsette i kommunal sektor. SFS2213 Arbeidstidsavtala for undervisningspersonalet vart i hovudsak vidareført, med nokre mindre justeringar: - Talet på planleggingsdagar vart auka frå fem til seks. Tida til den sjette dagen vart henta frå arbeidsplanfesta tid. - Byrdefullressursen vart heitande tidsressurspotten, og vart auka med 30 minutt pr elev. Det vart presisert at ressursen også kunne nyttast til å redusere undervisninga for kontaktlærarar. 5.2.2 Tariff 2013 Oppgjeret i frontfaget enda etter mekling med ei ramme på 3,5 prosent. Unio stilte spørsmål ved realismen i denne ramma, og Anders Folkestad hevda at spesielt funksjonærane ville sprenge ramma i dei lokale oppgjera. Oppgjeret i staten vart fullført utan mekling, og resultatet vart eit generelt tillegg på hovudlønstabellen med ei totalramme på 3,5 prosent Også oppgjeret i KS vart sluttført utan mekling, med ei berekna ramma på 3,5 prosent. Midlane vart fordelt med 0,75 prosent, minimum 3 100 kroner, i generelt tillegg, og ei tilsvarande justering av minstelønssatsane. SFS2201, arbeidstid i barnehage 24
Nemndskjenninga i 2011 om arbeidstid for pedagogar i barnehage var ei forsøksordning med utløp 30.06.2013. Dei sentrale partane forhandla gjennom sumaren, men utan å bli samde om ny avtale. KS sitt krav var å fjerne sentral sikring av tid til planlegging for pedagogane og å stryke punktet som regulerer styrar si minimumstid til leiaroppgåver, og partane stod med dette svært langt ifrå kvarandre. Forhandlingane gjekk til ny nemnd, denne la fram kjenninga si 9.1.2014 og slo fast at SFS2201 skulle prolongerast til 31.12.2015. Våre sentrale forhandlarar valde å akseptere avtala, fordi dei meinte resultatet var det beste ein kunne oppnå. Eit anna alternativ ville vore å bringe konflikten om arbeidstid i barnehage inn som ein del av det ordinære oppgjeret. Utdanningsforbundet Hordaland har vore sterkt kritiske til denne avtala, og vi uttrykte dette i alle fora der me hadde høve til det. Den nye avtala grip svært uheldig inn i arbeidets art for pedagogane, dei opplever tap av autonomi, tillit, råderett. 5.2.3 Tariff 2014 5.2.3.1 Tariffhøyringa Hausten 2013 gjennomførte Utdanningsforbundet er svært omfattande tariffhøyring blant alle klubbar, lokallag og fylkeslag. Det vart gjennomført klubb- og medlemsmøte i alle klubbar og lokallag, og fylkesstyret var representert på møte i nær alle kommunane i Hordaland. Innhaldet i tariffhøyringa - utdanning skal løne seg - strategi for å heve lønsnivået i barnehagen - kriterier for leiarløn - flyte oppå - lokale forhandlingar Fylkesstyret sine innspel var basert på innspela frå lokallaga og vedtak frå årsmøtet i fylkeslaget i 2012. I hovudsak kan våre innspel oppsummerast slik: - vi går imot systemendingar som aukar effektane av lokal lønsdanning - dersom lokale tillegg skal flyte oppå, må det lagast eigne føresegner i tariffavtala for desse, td tillegg for kompetanse - vi er negative til strategien om å innføre ei garantiløn for å heve lønsnivået til barnehagelærarane. Dette tiltaket er blodfattig, og står på ingen måte i stil med den store utfordringa. - Vi stør ei vidareutviking av lokale og sentrale forhandlingsføresegner som gjev lærarar i skule og barnehage auka utteljing for kompetanse. Særskild viktig er dette for barnehagelærarane. - Vi er negative til at tillegget til pedagogisk leiar skal utviklast utelukkande lokalt. - Vi er negative til lokale forhandlingar i PBL-området - Vi sluttar oss til prinsippet om at utdanning skal løne seg betre i skuleverket, men vi meiner det samstundes er viktig å ivareta td yrkesfaglærarane. - Vi stør prinsippet om at det å vere leiar skal gje ei monaleg lønsmessig nivåheving. 25
- Vi stør strategien med at leiarane si løn i hovudsak skal utviklast lokalt, men vi meiner at ein på sikt må arbeide for sentral lønsdanning for lærarar og leiarar i skule og barnehage. - Vi er negative til at Universitet og høgskular skal få auka handlingsrom til å forhandle meir løn lokalt. - I høgskulesektoren må både lektorstillingane og førstestillingane prioriterast lønsmessig, men det er særskild viktig å prioritere lektorgruppene. - FAS-medlemmar i staten og i Spekter vil vere best tent med ein kombinasjon av sentrale prosentvise generelle tillegg og lokale tillegg. - FAS-medlemmar i KS-området kan vere best tent med særskilde lokale forhandlingar, men då må føresegnene og forhandlingsordningane i HTA 5.2 gjerast monaleg betre. - I tillegg lyfta fylkesstyret fram fylgjande element i høyringa: o Arbeidstid for lærarprofesjonen o Gruppestorleik o Byråkratisering o Lokal lønspolitikk o Livsfasepolitikk 5.3.3.2 KS-oppgjeret 2014: Eit historisk tariffoppgjer Tariffoppgjeret 2014 vart eit oppgjer for historiebøkene, med dei fleste store samfunnskreftene i sving på slagmarka. For å skjøne bakteppet for oppgjeret må vi sjå til utviklinga i arbeidstid for lærarane i Danmark. Danmarks Lærerforening opplevde at kommunane sin organisasjon og regjeringa la ein felles plan for å knuse lærarane og bruke arbeidstidsavtala i skuleverket som ein del av finansieringa av ein ny heildagsreform i den danske skulen. Den nye arbeidstidsavtala innførte i praksis normalarbeidstid for dei danske lærarane, utan eit skilje mellom undervisning og anna arbeidstid, og med uinnskrenka styringsrett for rektor og skuleeigar. Den danske stat ville med dette spare om lag 3 milliardar kroner. Dette gav blod på tann til ulike aktørar også her i Noreg, og vi såg m.a. auka aktivitet i Civita og på bloggen til Kristin Clemet i tida etterpå. Civita fekk produsert ein rapport om arbeidstid i fleire offentlege yrke, m.a. i skuleverket, der dei like hardnakka som kunnskapslaust argumenterte for å innføre ei liknande arbeidstidsordning i Noreg som i Danmark. Hausten 2013 vart det regjeringsskifte i Noreg, og med ei ny regjering såg vi fleire arbeidsgjevarorganisasjonar som tok i bruk ein hardare tone. Dette gjaldt også for KS, som like etter valet gav sparken til Sigrunn Vågeng som administrerande direktør, og overlot styringa til styreleiar Gunn Marit Helgesen frå Høyre. Kort tid etter dette dramatiske skiftet sa KS opp avtala om arbeidstid i skuleverket med lærarorganisasjonane og krov at forhandlingane kom i gong. Samstundes føregjekk det forhandlingar om arbeidstid for pedagogar i barnehage i KS, SFS2201, desse forhandlingane vart avslutta i desember med eit resultat der forsøksordninga i nemndskjenninga vart endeleg særavtale. Utdanningsforbundet Hordaland var sterkt kritiske til denne avtala, og vi uttrykte dette i alle fora der vi hadde høve til det. Likevel valde våre sentrale forhandlarar å akseptere avtala. Eit anna alternativ ville vore å bringe konflikten om arbeidstid i barnehage inn som ein del av det ordinære oppgjeret. I forhandlingane om arbeidstid i skulen var Utdanningsforbundet sine krav m.a. redusert undervisning og elles ei vidareføring av dei sentrale elementa som komprimert årsverk og individuell tid til førebuing og fagleg ajourføring. KS sine krav var innføring av 26
normalarbeidstid etter den danske modellen, og partane stod med dette svært langt ifrå kvarandre. Forhandlingane braut saman i januar, etter at forhandlingsfristen fleire gonger vart utsett, og arbeidstidsavtala for skuleverket gjekk dermed inn som ein del av det ordinære tariffoppgjeret. Utetter vinteren hardna tonen mellom partane, og det var svært mykje merksemd om saka i media og i opinionen. Mange av våre medlemmar, klubbar og lokallag gjorde ein heroisk innsats med folkeopplysning og påverknadsarbeid i denne fasen, noko som m.a. resulterte i uttalar frå fleire lokale politiske parti til støtte for lærarane si sak. Etter kvart vart det stilt stadig større spørsmål ved KS sitt mandat og forhandlingsstrategi, og vi fekk m.a. uttalar frå kommunestyret i fleire kommunar om støtte til lærarane. Ei gruppe på Facebook, kalla Arbeidstidsforhandlingene, fekk i løpet av vinteren auka talet på medlemmar frå nokre hundre til over 30 tusen, og mange lærarar utveksla synspunkt og delte mediesaker her. I slutten av mars uttalte KS sin forhandlingssjef at Utdanningsforbundet hadde vunne kampen om opinionen, og gav inntrykk av at KS ville komme lærarane i møte før hovudoppgjeret. Då dette synte seg å vere spel for galleriet, dundra SFS2213 likevel inn som ein del av dei ordinære forhandlingane og tok det aller meste av merksemda der. I slutten av april braut forhandlingane oppskriftsmessig saman og gjekk til mekling. I slutten av mai vart partane i samde om å sende ei meklingsskisse ut på uravrøysting, inkludert ei ny avtale om arbeidstid i skuleverket, og med dette starta den mest krevjande perioden i forbundet si soge. Skolenes Landsforbund og Norsk lektorlag gjekk til brot utan å sende skissa ut på uravrøysting. Skissa som vart sendt ut på utavrøysting inneheld ei avtale om arbeidstid i skuleverket som inneheldt dramatiske endringar, m.a.: - Arbeidsårets lengd skulle avgjerast etter forhandlingar lokalt, der arbeidsgjevar avgjorde om forhandlingane skulle føregå på kommune/fylkeskommunenivå eller på den einskilde skule. - Lærarane skulle vere til stades på skulen underlagd arbeidsgjevar sin styringsrett i 37,5 timar pr veke i heile elevane sitt skuleår, og den samla bindinga utgjorde med dette minimum 1470 timar på årsbasis for alle skuleslag. - Innafor denne tida skulle 1200 timar vere avsett til undervisning og anna undervisningsrelatert arbeid. - Endra reglar for utbetaling av overtid for undervisning utover årsrammene. Dei nye reglane tok ikkje høgde for lærarane si auka arbeidsbelastning som fylgje av fleire undervisningstimar, og det gjorde det billegare for arbeidsgjevar å nytte lærarar i full stilling som vikarar. Den nye avtala tufta på eit trufast tillitsforhold mellom Utdanningsforbundet og KS, og ein var avhengig av det same tillitsforholdet mellom partane ute i kommunane, fylkeskommunane og på skulane dersom denne avtala skulle gje ein betre skule. Det vart tidleg klart at medlemmane og lokale tillitsvalde ikkje opplevde tilliten til lokal arbeidsgjevar like sterkt som mellom dei sentrale partane, og medlemmar uttrykte sterkt sinne både mot KS og eiga leiing. Situasjonen var ekstra utfordrande for organisasjonen sidan dei andre lærarorganisasjonane ikkje ville anbefale skissa til sine medlemmar. Medlemmane reagerte også negativt på uttalar frå sentralleiinga og fleire fylkesleiarar om at det var 27
kunnskapsmangel som gjorde at medlemmane ikkje såg det positive i den føreslegne skissa, dette vart tolka som arroganse og mangel på innsikt i kvardagen på arbeidsplassane. Både gjennom media og sosiale media kunne ein lese at skepsisen til skissa var stor, og at ein stor del av medlemmane kom til å røyste nei. Medlemmar som var i tvil om kva dei skulle røyste, fekk god hjelp av m.a. Gunn Marit Helgesen i KS til å sjå korleis arbeidsgjevarar kom til å utnytte alle smutthol i avtala. Fylkesstyret i Hordaland valde å vere nøytrale til innhaldet i skissa i vår kontakt med lokallag, tillitsvalde og medlemmar. Det var viktig å presentere innhaldet i avtala, men utan å påverke medlemmane si røysting i uravrøystinga. Samstundes var fylkesstyremedlemmane fristilt til å formidle eigne personlege oppfatningar av avtala, også å gje til kjenne korleis ein sjølv ville røyste. Vi opplevde kontakten med lokale tillitsvalde som god i denne fasen, og vi opplevde at lokallaga sine syn på avtala i stor grad var samanfallande med fylkesstyret sitt syn. Mange lærarar i barnehage hadde også røysta nei til den føreslegne skissa, men deira grunngjeving var knytt til eit svært dårleg økonomisk resultat. Fleire av desse hadde forventningar til at også det låge lønsnivået for pedagogar i barnehage vart kommunisert som eit grunnlag for streiken, men måtte innsjå at arbeidstid i skuleverket fekk all merksemd. Uravrøystinga enda med at 2/3 av medlemmane røysta, og at 73 prosent av desse røysta ned skissa. Utdanningsforbundet var med dette i konflikt. Som einaste arbeidsplass i landet, vart medlemmane ved Rothaugen skole i Bergen tekne ut i streik. Både lokal streikeleiar i Bergen og den plasstillitsvalde ved skulen måtte handtere mykje merksemd frå media gjennom sumaren, og dei framstod som truverdige og engasjerte talspersonar for lærarane si sak. I august vart streiken trappa opp ved skulestart, og fleire skular i Bergen og Askøy vart tekne ut i streik. Det vart arrangert streikemarkering fleire stadar i Hordaland, også i lokallag som ikkje var tekne ut i streik, og oppslutnaden om streiken var ekstremt høg. Presset mot KS auka etter kvart som skuleåret kom i gong og etter kvart som Utdanningsforbundet trappa opp streikeuttaket. Første september vart partane samde om å anbefale ei skisse til sine medlemmar. Skissa vart sendt på ny uravrøysting i Utdanningsforbundet, og medlemmane gav si tilslutning. Av viktige element i den nye avtala, var m.a.: - Lokale forhandlingar ned til skulenivå om viktige element som arbeidsårets lengd og samla arbeidstid på skulen. - Tvisteordningar med sikringar mot auka binding Utdanningsforbundet gjennomførte ei grundig evaluering av tariffoppgjeret 2014. I tillegg til ei ordinær evaluering, vart det gjennomført ei særskild evaluering av oppgjeret på KSområdet og ei medlemsundersøking utført av Fafo. Fylkeslaget deltok aktivt i alle evalueringar der vi var invitert, og det vart prioritert å levere grundige og ærlege uttalar. 28
2012 2013 2014 Innmeldt Utmeldt Innmeldt Utmeldt Innmeldt Utmeldt Juni 97 13 20 36 22 40 Juli 23 31 6 19 17 56 August 43 22 55 17 122 27 September 48 54 73 73 82 70 Tabellen viser inn- og utmeldingar i Hordaland. Både i 2012 og i 2014 var det streik i KS, i 2012 var det også streik i statssektoren. 5.2.3.3 Andre sektorar I april enda forhandlingane i frontfaget med ei samla ramme på 3,3 prosent. Unio sine krav i det statlege oppgjeret var å redusere lønsgapet til privat sektor. Sigrid Lem, forhandlingsleiar i Unio stat uttalte fylgjande ved inngangen til oppgjeret: Vi følger frontfagsmodellen og vårt krav er heller ikke i strid med modellen. Fra i fjor er det et lønnsetterslep på 0,5 prosent i forhold til industrien, som det må tas hensyn til i forhandlingene med staten. Det vil verken true modellen eller industrien. Tvert i mot vil en stat som ikke leverer det utdanningstilbudet, den samfunnssikkerhet og de velferdstjenestene den skal, på sikt svekke norsk konkurransekraft, sier Lem. I slutten av april vart det brot i forhandlingane, og meklinga tok til i starten av mai. I slutten av mai vart partane samde om ei ramme på 3,3 prosent, den same ramma som i frontfaget. 5.2.3.4 Økonomisk resultat KS: Den økonomiske ramma var på 3,3 prosent, men med ei ramme for undervisningspersonalet på 3,55 prosent. For barnehagelærarane var ramma 3,34 prosent. Det vart avsett ein pott på 1 prosent av lønsmassen til lokale forhandlingar, med verknadsdato 1.8.2015 5.2.3.5 Evaluering og refleksjon Frontfaget og lønsutvikling i ulike sektorar Dersom vi ser tariffoppgjeret i 2014 i samanheng med føregåande tariffoppgjer, ser vi at ei forsterking av verdsettingsdiskrimineringa mellom tilsette i privat og offentleg sektor. Spesielt gjeld dette for tilsette med lang utdanning, der vi ser at nær samtlege grupper i det offentlege tapar i lønsutvikling samanlikna med utdanningsgruppene i det private. Særleg alvorleg er dette for undervisningspersonell i skuleverket, desse har hatt ei svært svak lønsutvikling samanlikna med alle andre grupper, både på kort og på lang sikt. Tabellen under syner ei samla lønsvekst for undervisningspersonell i perioden 2009-2014 med 18,7 prosent. Industrien samla har hatt ei lønsutvikling i same perioden med 21,7 prosent, og industrifunksjonærane har hatt ei lønsutvikling med 22,4 prosent. Til tross for forbundet sin politikk om at utdanning skal løne seg, ser vi at øvrige tilsette i kommunen har hatt 2 prosent høgare lønsvekst enn skuleverket denne perioden. Sjølv om det også er tilsette med utdanning blant dei øvrige tilsette, også nokre av våre medlemmar, 29
er det store fleirtalet tilsette med låg eller ingen utdanning, og det er urovekkjande at kommunane ikkje vil prioritere utdanning høgre. Lønsutvikling i KS-området Lønsutviklinga internt i KS-området syner at skuleverket er lønstaparen både på kort og lang sikt, sjå tabellen under. Tabellen syner at tilsette i kapittel 5 har hatt ei god lønsutvikling siste åra, men her er skilnadane store innad i kapitlet. Tilsette i kapittel 5 har berre lokale forhandlingar, og vi veit at mange kommunar prioriterar andre grupper enn våre medlemmar, spesielt ingeniørar og legar. Sidan vi berre har tilgang til den samla lønsutviklinga i kapitlet, og sidan svært få kommunar fører ein meir detaljert lønsstatistikk for kapittel 5, er det svært utfordrande for fagforeiningane å halde oversikt over den reelle lønsutviklinga i den einskilde kommune og for dei einskilde gruppene. Tilsette i kapittel 3 opplevde ei ekstrem god lønsutvikling i perioden då mange kommunar omorganiserte frå tre til to nivå, og vi ser at lønsutviklinga i kapitlet no flatar ut og harmoniserer meir med utviklinga i tariffområdet for øvrig, sjølv om kapitlet ligg over kapittel 4 i lønsutvikling. I Hordaland har no dei aller fleste kommunane plassert både styrarar og rektorar i kapittel 3. Berre tre kommunar har rektorar og sju kommunar har styrarar plassert i kapittel 4, og vi opplever at dette skapar store utfordringar i lokale pottforhandlingar. Lønsutviklinga for desse leiarane er også dårlegare enn for leiarar i kapittel 3. 30
Utdanning skal løne seg? Utdanningsforbundet organiserer medlemmar med utdanning, og har ein politikk om at utdanning skal løn seg. Som tidlegare omtalt, leverte fylkeslaget i 2013 ei uttale i tariffhøyringa der vi sa oss samde i denne politikken, men med fleire atterhald. Samstundes som vi meiner at lønsskilnaden mellom tilsette med høgskuleutdanning og td ufaglærte eller fagarbeidar er for låg, meiner vi at lønsskilnaden innad i høgskulegruppa ikkje bør bli større. Lønsstatistikken i tabellane under syner lønsutvikling for ulike stillingsgrupper i skule og barnehage i to periodar, frå 2008-2013 og frå 2011-2013. Her ser vi tydeleg korleis lærargruppa ligg langt etter i lønsutvikling både på kort og lang sikt, dette er svært uheldig for yrkesfaglærarane. Vi ser at medan adjunktar i perioden frå 2008 hadde ei lønsutvikling på linje med adjunkt med tilleggsutdanning og lektor, har dei i perioden sidan 2011 falt ned til ei svært låg lønsutvikling. Vi registrerar elles at ingen av gruppene i skuleverket har hatt ei lønsutvikling i nærleiken av snittet for øvrige tilsette i kapittel 4. Sjølv om adjunkt med tillegg er den gruppa i skuleverket med den høgaste lønsutviklinga, ligg denne gruppa likevel lågare enn snittet i kapittel 4 både på kort og lang sikt. I barnehagen ser vi at ped.leiarane har hatt ei lønsutvikling på linje med resten av kapittel 4B. Dette skuldast i hovudsak god utteljing i lokale forhandlingar og ei positiv utvikling av ped.leiar-tillegget. 31
32
Lokale forhandlingar i kapittel 4 i Hordaland Det vart gjennomført lokale forhandlingar jmfr HTA 4.A.1 i fylkeskommunen og i alle kommunane i Hordaland i 2012 og i 2014. Utdanningsforbundet si utteljing føl det same mønsteret som vi har sett også tidlegare år, der våre medlemmar i kap 4B gjer gode oppgjer medan våre medlemmar i skuleverket gjer det svakt. I 2012 oppnådde Utdanningsforbundet sine lokallag i Hordaland samla 113 prosent av pro rata, fordelt mellom 4B og 4C med hhv 191 og 98 prosent. Dette året har vi ikkje statistikk som syner utteljinga i fylkeskommunen. I 2014 oppnådde våre lokallag samla 100 prosent av pro rata, fordelt mellom 4B og 4C med hhv 213 og 75 prosent. Mykje av årsaka til den svake utteljinga for 4C skuldast at oppgjeret i Bergen kommune enda med ei utteljing på kring 50 prosent av pro rata. Sidan medlemmane 33