Saksframlegg Arkivsak: 14/1367-1 Sakstittel: NYTT FINANSFORVALTNINGSREGLEMENT 2014 K-kode: 202 &00 Saken skal behandles av: Formannskapet Kommunestyret Rådmannens tilråding til vedtak: Randaberg kommunestyre vedtar nytt finansforvaltningsreglement. Grunnlagsdokumenter: Forslag til nytt finansforvaltningsreglement 2014 Vedtatt finansforvaltningsreglement fra 2010 Uttale frå Rogaland Revisjon om nytt finansforvaltningsreglement Bakgrunnen for saka: Ny forskrift om finansforvaltning i kommunar og fylkeskommunar kom i juni 2009. Med bakgrunn i denne og finansforvaltningsreglement for Randaberg kommune frå 2009 vart det laga nytt finansforvaltningsreglement i 2010. I punkt 1.1 i vedtatt reglement heiter det: «reglementet skal vedtas minst en gang i hver kommunestyreperiode». I KST-sak 35/14 Tertialrapport 1. tertial 2014 vedtok kommunestyret: Formannskapet får seg fremlagt forslag til revidert finansreglement til neste planlagte møte 28.08.14. Kommunestyret skal vedta finansforvaltningsreglement for kommunar, derfor går denne saka vidare etter behandling i formannskapet. I 2010 vart reglementet endra i samsvar med ny forskrift. Viktige element i den nye forskrifta var at finansforvaltninga skulle hindra kommunar i å ta vesentleg finansiell risiko etablera rutinar for å vurdera finansforvaltninga fortløpande rapportera jamnleg til kommunestyret
Rådmannnen sitt forslag til finansforvaltningsreglement i 2010 var ei vidareføring av eit stramt og konservativt reglement frå 2009. I kommunestyret si behandling vart dette ytterlegare forsterka. Eit finansforvaltningsreglement skal regulera: Korleis plassera overskottslikviditet (aktiva)? o Dette står det om i kapittel 6 og 8 i forslaget til nytt reglement, og i kapittel 4 og 5 i vedtatt reglement. Korleis låna pengar (passiva)? o Dette står det om i kapittel 7 i forslaget til nytt reglement, og i kapittel 6 i vedtatt reglement. I tillegg står det om formål og rammer for reglementet, relevante begrep er definert, og det er fokusert på rapporteringa frå rådmannen. Vedtatt reglement frå 2010 bygde på ein mal me fekk frå dåverande bankforbindelse, og på grunn av ny forskrift var det forholdsvis store endringar frå reglementet frå 2009. Rådmannen har ikkje lagt opp til store endringar i innholdet i reglementet i denne saka, men har valgt å bruka eit anna oppsett som me har tilpassa eksisterande reglement og ønska endringar. Oppsettet bygger på Norges Kemner- og kommuneøkonomers forbund (NKK) sin mal for finansforvaltningsreglement og er vidareutvikla av Bergen Capital Management (BCM) og kommunar i Rogaland og Hordaland. Avviket i innhold frå vedtatt reglement er: I vedtatt reglement kunne rådmannen inngå framtidige rentebytteavtalar (FRA). Dette er eit instrument som har vore lite brukt av kommunar, og rådmannen har ikkje sett det som aktuelt for Randaberg kommune. I forslag til nytt reglement er derfor dette tatt ut. I vedtatt reglement står det at netto gjeldsportefølje bør vera slik at 20-50% er knytta opp til fastrenteavtale og 70-50 % mot flytande avtale. 20-30 fast. Netto gjeldsportefølje er ikkje definert i reglementet, og i praksis har rådmannen rapportert på samla gjeld, dvs at t.d. lån til Lyse og vidareutlån (startlån) ikkje er trukke frå. I forslag til nytt reglement står det at 20-50 % av gjeldsporteføljen bør knyttast opp mot fastrenteavtale. Denne formuleringa er meir presis, og det at rådmannen kan gå ned til 20 % fastrente har samanheng med at delar av gjeldsporteføljen har sitt motstykke i utlån (Lyse og vidarelån) som er på flytande rentevilkår. I vedtatt budsjett vart nedre grensa for investeringar sett til A-. I forslag til nytt reglement er denne senka til BBB for å kunna investera i sikre obligasjonar/sertifikat til bankar med god rating, såkalla seniorlån. I det nye reglementet er det sett ei grensa for trekkrettar (kassakreditt) på 50 mill. kr, i vedtatt reglement var det ikkje slik grensa. Randaberg kommune har ikkje brukt kassakreditt på mange år, men det kan vera greitt å ha ei grensa som gjer at rådmannen må gå til formannskap/kommunestyret dersom likviditeten blir kraftig forverra. I gjeldande bankavtale har me 30 mill. kr i kassakreditt, men me betaler ikkje for denne før den eventuelt blir brukt.
Den delen av reglementet som handler om etikk er utvida og knytta opp mot FN sine prinsipper. I KST-sak 38/13 reviderte Randaberg kommune sine økonomiske mål. I den saka vart det skrive om bakgrunnen for kor mykje likvide midlar det var naturleg for kommunen å ha: Investeringsfond (langsiktig) og driftsfond (kortsiktig), om lag 100 mill. kr per dato Likviditet for å fanga opp ulike tidspunkt for innbetalingar og utbetalingar, om lag 50 mill kr Likviditet som fylgje av at lån til investeringar blir tatt opp tidleg i året, mens utgiftene blir fordelt over året, 0-100 mill. kr Likviditet knytta til ubrukte lånemidlar (investeringar vedtatt i tidlegare år som er lånt til, men ikkje gjennomført), 0-50 mill. kr Randaberg kommune hadde lite langsiktige fond og langsiktig likviditet før i 2010-2011 då me solgte dei fleste av tomtene på Vestre Goa. Likviditeten fram til då var derfor stort sett kortsiktig og har sidan 2000 utelukkande vore plassert som vanleg bankinnskott i samarbeidsbanken. Trass i meir langsiktig likviditet, har Randaberg kommune ikkje plassert denne utanom gjeldande bankavtale. Dette fordi rentevilkåra der har vore så gode at me ikkje har søkt etter alternative plasseringar (som er heimla i vedtatt finansforvaltningsreglement). Når det gjeld låneporteføljen til Randaberg kommune, har den tidlegare blitt bygd opp litt tilfeldig, dvs at me har tatt opp lån til investeringar og vidarelån fortløpande og til dei vilkåra me har fått på «vanlege» lån. Innimellom har me tatt opp fastrentelån for å sikra delar av låneporteføljen. Dei siste 5-10 åra har me brukt rentebytteavtalar for å sikra låna, og begynt å refinansiera smålån og lån som me såg var dyrare enn dei trong å vera. I 2014 har me knytta til oss Bergen Capital Management (BCM) som rådgjevarar på finansforvaltning. Me har derfor nytta oss meir aktivt av dei verktøya som er forankra i vedtatt finansforvaltningsreglement, og har refinansiert fleire lån, både som obligasjonslån og sertifikatlån. Rådmannen vil i andre tertialrapport rapportera grundig på finansforvaltninga hittil i 2014. Det er verdt å merka seg at både vedtatt reglement og forslag til nytt presiserer at me kan bruka fastrentelån/rentebytteavtalar til å sikra rentevilkåra («endre renteeksponeringen»), ikkje for å spekulera i rentemarknaden. Som privatpersonar har me opp gjennom tidene blitt oppfordra til å gå ut og inn av ulike fastrenteavtalar for å tjena pengar på dette, dvs å «vinna» over rentemarknaden. Slik rentehandel skal altså ikkje Randaberg kommune driva med. Me skal binda renta for å sikra oss mot uventa framtidige renteendringar, og dette har ein pris i forhold til flytande rente, uavhengig av om me er heldige/dyktige i valg av tidspunkt for å inngå slike avtalar. Randaberg kommune har hittil betalt avdrag i samsvar med avtalane som ligg i dei faktiske låna som er tatt opp. Med eitt unnatak er alle låna tatt opp utan avdragsfri periode (som per dato er utgått). Dei fleste store låna er tatt opp med 20 års avdragstid. Med avskrivingstid på 30-60 år på dei store investeringane, så betaler me derfor meir avdrag enn det som er fastsett som minimumsavdrag i følge Kommunal regnskapsstandard (KRS) nr 3.
Nå når me tar opp kortare lån (sertifikatlån) og lån utan avdrag (obligasjonslån), må me passa på at me likevel betaler avdrag som er minst så høge som minimumsavdraga. I 2013 var minimumsavdrag rekna ut til om lag 20 mill. kr, men me betalte litt over 30 mill. kr. I vedtatt budsjett/økonomiplan har Randaberg kommune og budsjettert med langt høgare avdrag enn minimumsavdrag. Rådmannen må betala avdrag i samsvar med budsjettert beløp. Dersom kommunen vel å betala mindre avdrag enn budsjettert (men fortsatt meir enn minimumsavdrag), er det kommunestyret som må bestemma det. Dersom avdraga som følger naturleg av dei samla lånevilkåra (inkludert avdragsfrie lån) blir lågare enn budsjettert, må rådmannen betala ekstra avdrag på eitt eller fleire lån og føra dette i driftsrekneskapen. Både i vedtatt finansforvaltningsreglement og forslag til nytt står det at reglementet skal kvlitetssikrast av ein uavhengig representant. Dette vart gjort av Rogaland Revisjon både i 2010 og nå i 2014. Rådmannen si vurdering: Rådmannen ser ikkje at Randaberg kommune treng å endra vesentleg realitetane i vedtatt finansforvaltningsrelement, men har endra på oppsettet og justert innholdet på nokre punkt. Reglementet ser på korleis me plasserer overskottslikviditet og korleis me låner pengar. Når me skal vurdera korleis me skal sikra oss mot store endringar i rentenivået, har me i nytt finansforvaltningsreglement lagt inn grenser for fastrentedel av låneporteføljen som reflekterer at Randaberg kommune ikkje bare låner pengar, men og har utlån. Behovet for å sikra renta (som har ein pris) er derfor lågare enn det å sjå på låneporteføljen aleine ville tilsei. I saka i fjor sommar om økonomiske mål viste rådmannen med tal frå 2012 at Randaberg kommune sine netto utgifter/inntekter som er avhengig av rentenivå blir lite påvirka av renteendringar. langsiktige lån utlån (Lyse og startlån) rentekompensasjon VAR-lån bankinnskott netto renteavhengige inntekter/utgifter 547 mill. kr -120 mill. kr -79 mill. kr -94 mill. kr -195 mill. kr 59 mill. kr På dette tidspunktet var det altså nødvendig å binda omtrent 10% av låna for å vera heilt indiffererent i forhold til renteendring (59/547). Me hadde bunde 47 % (259 mill. kr), noko som gjorde at me netto hadde 200 mill kr som var avhengig av rentenivået. Dvs at ved renteoppgang på 1 % så ville netto utgifter/inntekter som varierer med rentenivået bli redusert med 2 mill. kr. Fastrentelån og rentebytteavtalar vil forfalla til ulike tidspunkt og er derfor ikkje alltid like «faste». Det er og litt etterslep i renta som blir brukt til å rekna ut VAR-inntektene, slik at oppstillinga her ikkje er noko fasit, meir ein indikasjon som støtter opp under at me har redusert nedre grensa i intervallet for fastrente frå 30 % til 20 %.
Når rådmannen eventuelt skal plassera langsiktige likvider (investeringsfond) må me i tillegg til å vurdera saldo på fonda og vurdera kva som er planlagt i vedtatt budsjett og økonomiplan om bruk av fonda til nye investeringar. Saksbehandlar: Per Blikra Kva planar har dette konsekvensar for: Budsjett- og økonomiplan Særutskrift: