1 Møteinnkalling Utvalg: Møtested: Breheimen nasjonalparkstyre Fossberg Hotell, Fossbergom, Lom Dato: 13.09.2012 Tidspunkt: 08:30 Eventuelt forfall må meldes snarest på tlf. 97737221. Vararepresentanter møter etter nærmere beskjed.
2 Saksliste Utvalgssaksnr ST 82/12 ST 83/12 ST 84/12 Innhold Lukket Arkiv- Godkjenning av innkalling og sakliste - val av to medlemmar til å skrive under protokoll saman med styreleiar Sak - Tiltak for å bringe utav verneområde og sikre laust kulturminne frå nyare tid - forvaltninga Sak - Klage på vedtak om bruk av lette beltekøyretøy ved uttransport av hjortevilt i Breheimen nasjonalpark saksnr 2003/4333 2012/5721 2012/4149
ST 82/12 Godkjenning av innkalling og sakliste - val av to medlemmar til å skrive under protokoll saman med styreleiar 2003/4333 3
4 BREHEIMEN NASJONALPARKSTYRE Sak Arkivsaksnr: 2012/5721-0 Saksbehandler: Bjørn Dalen Dato: 03.09.2012 Utvalg Utvalgssak Møtedato Breheimen nasjonalparkstyre 83/12 13.09.2012 Sak - Tiltak for å bringe ut av verneområde og sikre laust kulturminne frå nyare tid - Forvaltninga Bakgrunn for saka Under villreinjakta 2012 fann villreinjegeren Bob van Dam, fleire gjenstandar i ei ur på Gjelåflaten i Tundradalen i Breheimen nasjonalpark. Blant gjenstandane var eit jaktgevær, fleire flasker, ein kjel og ein nokre andre gjenstandar. Ut ifrå geværtypen, Remintongevær kan ein slutte at gjenstandane er brakt inn i området i tidsperioden 1900-1930. Gjenstandane er lause kulturminne som ikkje er omfatta av kulturminnevernlova. Gjenstandane er derimot omfatta av verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark. Saka blir vurdert i.f.t: 1. Forskrift for Breheimen nasjonalpark, datert 7.8.2009. 2. Naturmangfoldlova, datert 19.6.2009. Verneforskrift, verneformål og kongeleg resolusjon Breheimen nasjonalpark med til liggjande verneområde vart oppretta gjennom verneplan for Breheimen, av Kongen i statsråd 7.august 2009. Breheimen nasjonalparkstyre vart konstituert fyrste gong 19.januar 2011. Noverande styre vart konstituert 27. januar 2012. Styret har fått delegert forvaltningsmyndet for verneområda som omfattar Breheimen verneområde.
5 Hovudformålet med Breheimen nasjonalpark er å ta vare på eit stort, samanhengande, og for det meste urøyvd naturområde som inneheld særeigne og representative økosystem og landskap som er utan tyngre naturinngrep (jf. 1 i verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark). Eit av føremåla med oppretting av nasjonalparken var: «- ta vare på kulturminne».(jf. 2 i verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark). Vernereglane tek og spesielt omsyn til kulturminne: I nasjonalparkar skal ingen varig påverknad av naturmiljø eller kulturminne finne sted, med mindre slik påverknad er en føresetnad for å ivareta føremålet med vernet.».(jf. 3 i verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark) Lause kulturminne er spesielt teke omsyn til i 3 punkt 4.1. Vern av kulturminne. Det er ikkje oppretta spesielle dispensasjonsheimlar for slike tiltak i verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark. Når det gjeld fjerning av lause kulturminne er det sagt følgjande: Kulturminne skal vernast mot skade og øydelegging. Lause kulturminne kan ikkje flyttast eller fjernast.». (Jf. 3 punkt 4.1 i verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark) Søknaden må derfor vurderast etter 4 i verneforskrifta, jf. 48 i naturmangfaldlova: «-Forvaltningsstyresmakta kan gjere unntak frå forskrifta dersom det ikkje strir mot føremålet med vernevedtaket og ikkje kan påverka verneverdiane nemneverdig, eller dersom omsynet til tryggleik eller omsynet til vesentlege samfunnsinteresser gjer det naudsynt, jf. naturmangfoldlova 48.»(verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark, 4). Tiltaket Funnet har avdekt lause kulturminne som har lege i området i ca. 100 år. Sekretariatet har meldt funnet til kulturvernavdelinga i Oppland fylkeskommune. Dei harikkje merknader i saka, anna enn at gjenstandane med fordel kan frakast ut av verneområdet og plasserast ein stad der allmenta kan sjå dei, om det er formålstenleg ut ifrå kvaliteten på gjenstandane. Gjenstandane har ein kulturhistorisk verdi sjølv om dei ikkje er så gamle. Dei har vore gøymt i ei grov steinur og utgjer liten verdi i landskapet. Berre ved å ta dei ut av verneområdet og plassere dei på ein eigna stad for presentasjon for publikum vil dei representere nokon verdi.
6 Nasjonalparkstyret må vurdere tiltaket etter 4 (vern av kulturminne) i verneforskrifta. Det er 2 moment som er relevante etter paragrafen: 1. Tiltaket kan ikkje stride mot formålet med vernevedtaket og ikkje påverke verneverdiane nemneverdig. 2. Dersom tryggleiksomsyn gjer det nødvendig. 3. Dersom monalege samfunnsinteresser gjer det nødvendig. Til punkt 1: Verneforskrifta set eit klart forbod mot å fjerne lause kulturminne ( 3 pkt.4.1.) frå nasjonalparken. I dette tilfelle vil eit slik forbod føre til at gjenstandane blir ytterlegare forringa. Samtidig representerer dei ikkje noko nemneverdig verdi for landskapet der dei ligg. Til punkt 2 og 3. Når det gjeld tryggleiksomsyn er det ikkje relevant i denne samanhengen. Vurdering etter dei miljørettslege prinsippa: Omsyn til kulturminne og landskapet i området må vurderast i denne samanhengen, jf. Verneforskrifta 2 og naturmangfoldlova 1, 4 og 5 samt 7, jf. 8-12: 8 Kunnskapsgrunnlaget: Kunnskapen om område er godt dokumentert. Det er gjennomført konsekvensutgreiing av kulturminne og kulturmiljø i området (Asplan Viak, utgave 3-10.04.2008). Tundradalen er eit viktig villreinområde i Ottadalen sør og det er jakt på villrein desse kulturminna er knytte. Det er ei rekkje fast kulturminne i dalen rundt funnstaden i form av steinbuer av ymse slag og dato, og dyregraver. Det er funne fleire lause kulturminne i området, for det meste pilespissar. Dette funnet representerer derfor ei kort periode i nyare tid i kulturen rundt villreinjakta. Tiltaket med å frakte ut gjenstandane vil ikkje forringe landskapselementet nemneverdig. 9 Føre-var-prinsippet: Det er ikkje vurdert som aktuelt å bruke føre-var-prinsippet i dette tilfelle. 10 Økosystem belastning: Tiltaket vil ikkje påverke økosystemet nemneverdig. 11 Dekking av kostnad ved miljøskade: Prinsippet er ikkje relevant. Det er ingen skade knytt til å ta ut gjenstandane som vil bli henta av SNO-oppsyn. 12 Miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar: Ut ifrå vurderingane som er gjort er ikkje prinsippet relevant. Ut ifrå ei samla vurdering meiner sekretariatet at nasjonalparkstyret bør gje løyve til å frakte ut gjenstandane for evt. utstilling for allmenta.
7 Sekretariatet sitt framlegg til vedtak: Breheimen nasjonalparkstyre vedtek med heimel i verneforskrift for Breheimen nasjonalpark 4 at gjenstandane som er funne på Gjelåflaten i Tundradalen skal frakast ut av verneområdet, på følgjande vilkår: 1. SNO-oppsynet i samarbeid med finnar, Bob van Dam, skal frakte ut gjenstandane frå området. 2. Dersom gjenstandane er av slik kvalitet og stand at dei kan stillast ut skal nasjonalparkstyret bestemme kvar gjenstandane skal plasserast og kven som skal ha ansvaret for dei i ettertid. Grunneigar Skjåk Almenning er kontakta og har ikkje merknader til tiltaket.
8 BREHEIMEN NASJONALPARKSTYRE Sak Arkivsaksnr : 2012/4149-0 Saksbehandler: Bjørn Dalen Dato: 04.09.2012 Utvalg Utvalgssak Møtedato Breheimen nasjonalparkstyre 84/12 13.09.2012 Sak - Klage på vedtak om bruk av lette beltekøyretøy ved uttransport av hjortevilt i Breheimen nasjonalpark Saksopplysninger Dokument i saka: 1. Søknad frå allmenningstyrar Jo Trygve Lyngved dagsett 14.6.2012. 2. Sak 74/2012 frå Breheimen nasjonalparkstyre Tillatelse til utkøyring av felt eg med lette beltekøyretøy 3. Klage fremja pr. E-post, dagsett 4.september 2012, frå Skjåk Almenning v/ allmenningstyrar Jo Trygve Lyngved. Klagen vert vurdert i samsvar med: 1. Forskrift for Breheimen nasjonalpark, dagsett 7.august 2009. 2. Naturmangfaldlova, dagsett 19, juni 2009 nr.100. Klagen I e-post dagsett 4.september 2012 frå Skjåk Almenning v/ Jo Trygve Lyngved blir følgjande klage framsett:
9 Syner til SAK 2012/4149, handsama i nasjonalparkstyret for Breheimen 7. august 2012. Skjåk Almenning rettar med dette ei klage mot vedtakets pkt. 2: Av praktiske årsakar bør det ikkje vera noko avgrensing på avstand, og ein ber om at dette punktet blir fjerna. Etter vår meining blir køyringa godt nok regulert gjennom dei andre punkta i vedtaket. Det blir klaga på vedtak 74/2012 sak i Breheimen nasjonalparkstyre, journalnummer 12/4149. Det blir bedt om at punkt 2 i vilkåra blir teke ut av vedtaket. Punkt 2 lyder: For å nytte køyrety til uttransport av felte dyr må avstanden til veg vere minimum 500 meter. Verneformål, verneforskrift og framlegg til forvaltningsplan Breheimen nasjonalpark med til liggjande verneområde vart oppretta gjennom verneplan for Breheimen av Kongen i statsråd 7.august 2009. Breheimen nasjonalparkstyre er forvaltningstyresmakt for verneområdet. Formålet med Breheimen nasjonalpark er å ta vare på eit stort, samanhengande og villmarksprega naturområde som inneheld særeigne, representative økosystem og landskap utan tyngre inngrep. Vidare er det mellom anna lagt spesiell vekt på å ta vare på å ta vare på eit variert biologisk mangfald (jf. 2 i verneforskrifta for nasjonalparken). Etter verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark, er motorferdsel på land, på vatn og i lufta under 300 m frå bakken forbode(verneforskrifta 3 pkt. 6.1). Det er likevel opna for at forvaltningstyres makta etter søknad kan gje tillatelse til bruk av lette beltekøyretøy som ikkje set varige spor i terrenget (---) for uttransport av felt elg og hjort --. (jf. verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark 3 pkt.6.3 bokstav g). I verneforskrifta for Mysubytta landskapsvernområde er det direkte heimel for bruk av lette beltekøyretøy til same formål (verneforskrifta 3 pkt. 6.2 bokstav d). Vurdering Klagen vart fyrst teke opp munnleg med sekretariatet, innan fristen for klageadgang på 3 veker. Skriftleg klage kome etter at fristen var gått ut. Sekretariatet meiner derfor at Breheimen nasjonalparkstyre bør behandle klagen. Klagen er fremja av Skjåk Almenning v/styrar Jo Trygve Lyngved. Klagaren har rettsleg klageinteresse i saka, klaga er vurdert til å vere fremja innan klagefristen. Vilkåra for ny sakshandsaming er oppfylt. Eit av måla med vernet av Breheimen er og halde omfanget av motorferdsel så lågt som mogleg og motorferdsla avgrensa til det som er nødvendig. Motorferdsel på land og på vatn er derfor i utgangspunktet forbode i nasjonalparken og landskapsvernområdet. I Misbyta landskapsvernområde er det heimel i forskrifta for bruk av lette beltekøyrety til utfrakting av elg og hjort. I Breheimen
10 nasjonalpark kravst den dispensasjon frå verneforskrifta for slik bruk. Bruk av motoriserte køyretøy for å frakte ut felt elg og hjort har vore bruk i fleire tiår i Skjåk Almenning sin del av det som vart verneområdet i 2009. Ikkje all motorferdsle har vore utført like skånsamt så derfor er det i verneforskriftene sett krav om at det blir brukt lette beltekøyrety som ikkje set varige spor. Det ligg ennå ikkje føre godkjent forvaltningsplan for Breheimen. Forslaget til plan er godkjent i Direktoratet for naturforvaltning og forslaget skal på høyring i 2012-13. Det er lagt opp til fleirårige løyve i planforslaget. Sekretariatet tilrår at det blir gjeve eit 3-årig løyve allereie no da tiltaket har lite omfang og er etterprøv bart for kvar sesong. Det blir sett fleire vilkår til dispensasjonen. Etter at det under fjorårssesongen vart sett nytt vilkår om at det måtte vere minimum 500 meter til felt vilt før bruk av lette beltekøyretøy til utfrakting er det kome innvendingar mot dette. Dette har ikkje vore praksis tidlegare. Spørsmålet blir da om det aktuelle vilkåret har betyding for ivaretaking vernet, i dette tilfelle hindre markslitasje. Det er sett vilkår om at det ikkje skal køyrast på beresvake marktypar og bruk av lette beltekøyretøy i tillegg. Dette sikrar område der det lett blir sett varige spor. Områda der motorisert uttransport er aktuelt er i Tundradalsmunningen og sør for Sota. Det blir her følgt trasear som er brukt tidlegar i størst mogleg grad. Det vil vere aktuelt med avstikkarar fram til enkelte fall. Ut ifrå erfaring gjennom fleire år med uttransport ser ein ikkje at bruken av lette beltekøyretøy for uttransport av felt vilt nære veg enn 500 meter vil føre til nemneverdig meir slitasje på terrenget. Forvaltningsmynda har vurdert omsynet til verneverdiane i området, særleg i forhold til dyrelivet og friluftsliv, jf. verneforskrifta 2 og naturmangfaldlova 1, 4 og 5 samt 7, jf. 8-12. Dei miljørettslege prinsippa i naturmangfaldlova er vurdert slik: Kunnskapsgrunnlaget ( 8): Til grunn for vurderinga ligg fagrapportar og konsekvensutgreiingar frå verneplanprosessen og den kunnskapen som er opparbeidt gjennom ca. 30 år med brukt av motorkøyretøy for utfrakting av elg og hjort. Forvaltningsmynda vurderer kunnskapen om korleis tiltaket kan påverke naturverdiane som god. Når det gjeld fastsetting av 500 meters grense for bruk av lette beltekøyretøy så vil ikkje fjerning av dette vilkåret føre til serleg meir køyring. Det er små areal det er snakk om og for stuttare avstandar er det tradisjon for å bera ut jaktutbyttet. Dei fleste stader går transporten etter tidlegare opparbeidde driftevegar i skog. Endring av vilkåra vil ikkje ha nemneverdig verknad på lendet og botnvegetasjon Føre-var-prinsippet ( 9): Kunnskapsgrunnlaget er godt nok i den konkrete saka og det er ikkje nødvendig å nekte tiltaket gjennomført med bakgrunn i føre-var-prinsippet. Derimot vil det bli sett vilkår for bruken. Økosystem-tilnærming og samla belastning ( 10): Tiltaket er aktuelt ei kortare periode på året og vil ha liten verknad på naturmiljøet ved rett bruk.
11 Kostnadene ved øydelegging eller skade på natur og miljø skal bærast av tiltakshavar ( 11): Skulle det oppstå skade på terrenget er tiltakshavar erstatningspliktig og må koste eventuell reparasjon på terrenget. Miljøforsvarlige teknikkar og driftsmetodar ( 12): Det er i forskrifta sett vilkår om kva slags køyretøy det er lov å bruke og kva område ein må unngå. Ut ifrå ny vurdering meiner sekretariatet at endring av vilkåra som omsøkt ikkje vil ha nemneverdig verknad på terrenget. Sekretariatet sitt framlegg til vedtak: Klage blir teken til følgje. Andre punktet i vilkåra som lyder: For å nytte køyrety til uttransport av felte dyr må avstanden til veg vere minimum 500meter, blir teke ut slik at vedtaket lyder i si heilehiet: Breheimen nasjonalparkstyre gjev med dette Skjåk Almenning dispensasjon frå verneforskrifta, 3, pkt. 6.1, til bruk av lette beltekøyrety til utfrakting av felt elg og hjort i Breheimen nasjonalpark. Løyvet er gjeve med heimel i 3, pkt. 6.3 bokstav g, i verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark, dagsett 7. august 2009. Vilkår Under transporten skal det nyttast etablerte køyrespor i størst mogleg grad Unngå køyring på beresvake marktypar Løyvet gjeld for jaktsesongane 2012-2014 Innan 20.desember 2012-2013-2014 skal det sendast oversikt frå jaktrettshavar til Breheimen nasjonalparkstyre med oversikt over dei traseane som har vore nytta inneverande år SNO skal foreta synfaring i områda der køyringa har skjedd etter kvar jaktsesong
12