Fylkesmannen i Hordaland Sakshandsamar, innvalstelefon Ståle Øvrebø, 55 57 20 27 atp«f,'. MUO. Dvkkar dato HORDALAND FYLKESKOMMUNE Vår referanse 2006/13352421.4 Dykkar referanse Det kgl. Miljøverndepartement Postboks 8013 Dep 0030 Oslo Saknr. c> o 2 6 AUG. 2008 Arkivnr."7-/y Saksh. L & U A/ Eksp. U.off. Kvam herad - Hansvågen - reguleringsplan for nytt skipsverft - oversending til departementet for handsaming etter plan- og bygningslova 27-2 nr. 2. Fylkesmannen i Hordaland oversender forslag til reguleringsplan for skipsverft i Hansvågen, gnr 139, bnr l m.fl. på Næmes, Kvam herad. 1. Kven som har framsett motsegn: - Statens landbruksforvaltning, motsegn i brev datert 15.02.2008 (vedlegg 215). - Fylkesmannen i Hordaland, motsegn i brev datert 20.02.2008 (vedlegg 221). - Riksantikvaren, motsegn i brev datert 18.04.2008 (vedlegg 241). 2. Kva motsegnene gjeld: Motsegnene gjeld vegalternativ A som ny tilkomstveg til verftsområdet i Hansvågen. (dei to alternative tilkomstvegane framgår av t.d. vedlegg 246). Samandrag av merknadene er gjengjevne nedanfor. Statens landbruksforvaltning (SLF) viser til at vegalternativ A vil påverke viktige kulturlandskapsverdiar, og vil gi negativ verknad for reiselivsverksemda Nestunet. SLF viser og til sterke politiske signal frå Miljøverndepartementet om å verne kulturlandskapsverdiane på Nes gard. SLF meiner konsekvensutgreiinga er mangelfull i høve til å vekte alternativa mot kvarandre i ein jordvernsamanheng. SLF saknar eigen omtale av reiselivet som næring og eventuelle konsekvensar for slik næring. For SLF er det sentralt at ein ved val av tilkomstveg må velje ein trasé som i minst mogleg grad gir ulemper for landbruket og landbrukstilknytta næringsverksemd. Dei samle konsekvensene ved val av trasé over Flatesvik, altså alternativ B, vil vere mindre enn om ein vel å leggje tilkomstvegen gjennom kulturlandskapet ved Nestunet. SLF konkluderer på linje med landbruksdirektøren i Hordaland med at alternativ A ikkje er tilrådeleg når det eksisterer eit reelt alternativ. Fylkesmannen i Hordaland viser til at planprogrammet vart førelagt Miljøverndepartementet med heimel i KU-forskrifta 7. Departementet uttalte seg til planprogrammet i brev datert 15.05.2007 (vedlegg 117). Departementet peikte m.a. på at det burde gjerast meir grundig vurdering av høve til utviding av eksisterande lokalitet på Oma. Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: 55 57 20 00 Telefaks: 55 57 20 09 Kommunal og samordningseininga Postboks 7310,5020 Bergen Telefaks: Org.nr: 974760665 E-post: postmottak@fmho.no Intemett: www.fylkesmannen.no/hordaland
Heradet har forkasta dette alternativet grunna store negative verknader for nærmiljøet. Departementet uttalte om vegløysinga: "Dersom tiltakshaver og kommunen velger å gå videre med vegalternativet på Neshalvøya, må man i det videre planarbeidet finne fram til en løsning for tilførselsvei som er forenlig med interessene i det verdifulle kulturlandskapet på Nes gård, og følgelig ikke påvirker reiselivsturismen knyttet til Nes gård på en uheldig måte. " Det er verknadene for naturmiljø og landskap som er dei viktigaste for miljøvernavdelinga. Desse er i konsekvensutgreiinga vurdert til å være store og delvis svært store. Fleire naturtypelokalitetar vil gå tapt som følgje av planframlegget. Miljøvernavdelinga vurderer etablering av verftsområde til å være i strid med nasjonal politikk for i varetaking av biologisk mangfald. Val av vegalternativ vil påverke landskapsverknadene av tiltaket. Etter ei samla vurdering meiner fylkesmannen at alternativ A framstår med mest negative konsekvensar og at den alternative vegløysinga er eit betre alternativ. Dette samsvarer med landbruksdirektøren si vurdering i innstillinga til fylkeslandbruksstyret. Negative verknader for natur- og kulturmiljø, herunder kulturlandskap, er synleggjort. Fylkesmannen har likevel funne det nødvendig å leggje vekt på dei store positive verknadene tiltaket vil kunne få for næringsliv og busetting i distriktet. Fylkesmannen har kome til at samfunnsnytten av nyetableringa, herunder sikring av eksisterande verftsindustri, må gjevast prioritet framfor dei negative konsekvensane for landskap og naturmiljø. Når det gjeld val av tilkomstveg, er alternativ A så negativ for kulturmiljøet og busetnaden på Nes at fylkesmannen fremjer motsegn mot dette alternativet. Riksantikvaren reiser motsegn mot tilførselsveg til Hansvågen, alternativ A. Alternativet er i vesentleg konflikt med kulturminneverdiar av nasjonal interesse knytt til landskap og kulturmiljø som heilskap i området rundt Nesgardane. Vegen vil vesentleg forringe opplevingsverdien av gardstun og omkringliggjande landskap. Riksantikvaren viser til den faglege utgreiinga frå administrasjonen i Hordaland fylkeskommune. Riksantikvaren legg stor vekt på samanhengen mellom landskapet, dei biologiske kulturminna og bygningsmiljøet sett som heilskap. Når ein ser desse delene i samanheng, vil Riksantikvaren vurdere området til å ha nasjonal kulturminneverdi. Konflikten omkring vegalternativ A er knytt til auka breidde og standard på vegen som inneber at han vert liggjande dels høgare i terrenget, det må gjerast masseutskiftingar ved Nesvatnet og det blir skjeringar i lisida opp frå Nesvatnet. Særleg må nemnast at vegen blir liggjande svært tett innpå Nestunet. Konflikten knyter seg også til den endring av trafikkbiletet som vil kome midt gjennom det verdfulle kulturlandskapet. Vegen er frå før ein integrert del av landskapet der veg, gardstun og jordbrukslandskap utgjer ein funksjonell og visuell samanheng og der den enkle standarden gjer at vegføringa er tilpassa terreng og topografi. Ny veg vil gjennom dimensjonar og trasé bli eit framandelement i jordbrukslandskapet. Dette vil påverke og forringe opplevingsverdien av gardstun og omkringliggjande landskap. Ei skjerming mellom veg og gardstun vil etter direktoratets syn skjemme men- enn det vil bøte på konflikten i høve til tuna. Det er i det heile vanskeleg å tenkje seg tiltak her som vil verke avbøtande dersom ein vel alternativ A. Riksantikvaren finn at dei einaste reelle alternativa er å leggje vegen utanom området.
Riksantikvaren meiner at planen ikkje har følgd opp Miljøverndepartementet sin føresetnad om å ivareta kulturminne- og landskapsinteressene omkring Nes gard. Vegalternativ A vil vesentleg forringe opplevingsverdiane knytt til gardstun og landskapet rundt. Også alternativ B har monalege konsekvensar for landskapet. Isolert sett er alt. B eit større landskapsinngrep med kraftige skjeringar og fyllingar ved opp- og nedstigning til Flatesvika. Flatesvika ligg i utkanten av det verdfulle landskapet rundt Nesgardane, og Riksantikvaren vurderer det slik at veg her totalt sett vil gjere minst skade av dei to framlagde alternativa. Opplevinga av Neshalvøya vil endre karakter med tiltaket, både pga dei direkte inngrepa som følgjer av verftsetableringa og opprusta eller ny veg og trafikken på denne. Riksantikvaren har likevel ikkje funne grunnlag for å fremje motsegn til sjølve skipsverftet. 3. Overordna plangrunnlag; Aktuelt område er disponert til landbruk- natur og friluftsområde i gjeldande arealdel av kommuneplanen for Kvam (2006). Fylkesmannen fremja motsegn til innarbeiding av verftsområdet i kommuneplanen. Av fylkesplanen for Hordaland 2005-2008 framgår at næringsutvikling er ei fanesak. Særlege satsingsområde er energisektoren, marin sektor, maritim verksemd, kulturbasert næring, reiseliv og leverandørverksemder til desse. Næringslivet bør utformast i tråd med prinsippet om bærekraftig ressursforvaltning. 4. Handsaming av saka i kommunen: Heradet si grunngjeving for planarbeidet er å sikra nye oppdrag for, og vidareutvikla Fjellstrand AS, samt ta vare på og vidareutvikla verftet sin unike kompetanse og setja verksemda i stand til å møte marknaden sitt ønskje om større farty. Verftsområdet vart opprinneleg lagt inn i forslag til arealdel av kommuneplanen, men vart trekt ut igjen under føresetnad om at det skulle utarbeidast reguleringsplan med konsekvensutgreiing (KU). KU og reguleringsplan var på høyring og offentleg ettersyn fram til 08.02.2008. Kvam heradsstyre handsama planen for andre gong 01.07.2008, jf. utskrift frå møteboka: Vedtak Kvam heradsstyre-møte den 01.07.2008, sak 101.08. Gnr 139 bnr l rn.fl reguleringsplan og konsekvensutgreiing f or industriområde i Hansvågen med tilkomstveg. 2 gongs handsaming. Eigengodkjenning. Kvam herad godkjenner med heimel plan- og bygningslova 27-2 nr 1. Gnr 139 bnr l m.fl reguleringsplan, føresegner, retningsliner og konsekvensutgreiing for industriområde i Hansvågen med tilkomstveg. Føresegner gjeld for alternativ A. Planen vert godkjent med motsegnene frå Fylkesmannen, Statens Landbruksforvaltning og
Riksantikvaren til vegalternativ A til Hansvågen. Planen skal leggjast framfor Miljøverndepartementet for endeleg vedtak. Etter at planen er vedteken og revidert jf vedtak, skal den straks kunngjerast og underrettast på vanleg måte i medhold av reglane i plan- og bygningslova 27-2 nr.3 5. Om mekling; Fylkesmannen har i brev datert 13.05.2008 til Kvam herad, avvist krav om mekling. Fylkesmannen viste til at motsegnene frå fylkesmannen og Riksantikvaren er forankra i føringar gjevne i Miljøverndepartementet si fråsegn til planprogrammet, samt at Statens landbruksforvaltning si motsegn er knytta opp til det same vegaltemativet. På denne bakgrunnen meinte fylkesmannen at det var rett at departementet tek den endelege avgjerda dersom heradsstyret vel å godkjenna planen med alternativ A. 6. Merknader frå fylkeskommunen: Fylkeskommunen v/fylkesutvalet har i fråsegn datert 20.02.2008 uttalt seg til planforslaget med KU. Fylkesutvalet ser positivt på etableringa av skipsverft i Hansvågen. Fylkesutvalet går inn for vegalternativ A. Fylkesutvalet har bedt om at planen vert godkjent på nærare vilkår om rekkjefølgjekrav, avbøtande tiltak m.m. Vedtaket i fylkesutvalet avveik frå administrasjonen si innstilling, der det vart påpeikt konflikt med regionale verneinteresser og verneverdig kulturmiljø. Fagavdelinga ved Kulturog idrettsavdelinga meiner planforslaget på nokre punkt kan vere i strid med regionale og nasjonale kulturminneinteresser. I innstillinga vart det føreslått motsegn til vegalternativ A, grunna negative konsekvensar for kulturmiljøet på Nes. 7. Fylkesmannen si samla vurdering, samt tilråding om vedtak: Det aktuelle tiltaket er omstridt og har medført uvanleg stort engasjement blant privatpersonar, offentlege organ, interesseorganisasjonar og ulike fagmiljø, herunder Universitetet i Bergen (vedlegg 187). Viktige næringslivsinteresser og omsyn til lokal utvikling av ei hjørnesteinsbedrift, kjem i konflikt med omsyn til naturvern og prisløna kulturlandskap på Nes gard (Olavrosa frå Norsk kulturarv^ Kvam herad sin kulturpris og Kulturlandskapsprisen frå Fylkesmannen i Hordaland), samt småskala reiselivssatsing. Trass i store negative konsekvensar for natur- og kulturmiljø har fylkesmannen funne det nødvendig å vektleggje dei store positive verknadene tiltaket vil kunne få for næringsliv og busetting i distriktet. Fylkesmannen vurderer alternativ A for tilførselveg til å ha størst negativ effekt totalt sett. Fylkesmannen vil difor tilrå at planforslaget ikkje vert godkjent med dette vegaltemativet. Dokumentasjonen i saka er omfattande, med totalt 274 dokument, jf. liste utarbeidd av Kvam herad. Fylkesmannen har i samsvar med retningslinjer i departementet sitt brev datert 15.05.2000 til fylkesmennene, gjort eit utval av sentrale dokument som følgjer oversendinga. Fylkesmannen sender 83 dokument, som er markert med gul markørpenn på dokumentlista.
Fullstendig dokumentliste (4 eks) og kartsett (4 eks) er vedlagt og dokument kan om ønskjeleg ettersendast. Med helsin fylkesmann Ståle Øvrebø rådgjevar Vedlegg Kopi til: Riksantikvaren Miljøvernavdelinga Hordaland fylkeskommune Kvam herad Statens landbruksforvaltning Anne-Karin Laupsa Nes og Kåre Nes Postboks 8196 Dep her Postboks 7900 Gro vagj elet 16 Postboks 8140 Dep Nernesvegen 0034 OSLO 5020 BERGEN 5600 Norheimsund 0033 OSLO 5632 Omastrand