MØTEINNKALLING SAKLISTE. 49 / 16 Reguleringsendring ved Hillestad traktorservice. PlanId

Transkript

1 MØTEINNKALLING Utval: PLAN - OG FORVALTNINGSSTYRE T Møtestad: Rådhuset Møtedato: Tid: 11:30 Medlemene vert med dette innkalla til møtet. Evt. forfall må meldast til kommunen v/sekretariatet, tlf Varamedlemer får særskilt innkalling dersom nokon melder forfall. SAKLISTE Sak Tittel 48 / 16 Godkjenning av møtebok og referatsaker. 49 / 16 Reguleringsendring ved Hillestad traktorservice. PlanId / 16 Klagehandsaming - vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar - gbnr. 149/15 51 / 16 Klagehandsaming - vedtak om oppføring av stølshus på vilkår - Bakkedalen - gbnr. 193/1 52 / 16 Fordeling av tilskot til spesielle miljøtiltak i jordbruket (SMIL) hausten / 16 Frådeling av hyttetomt i Gjesingasameiga under gbnr. 11/1 og 11/3 - klage 54 / 16 Motorferdselsøknad Gjeld bruk av bil og traktor på traktorveg til Bjergene 55 / 16 Ymse

2 LU STE R KOM M U N E Gaupne, Knut Hauge Leiar Karin Leirdal Politisk sekretariat

3 Sak 48 / 16 Luster kommune Saksnr. Utval Møtedato : 48 / 16 Plan - og forvaltningsstyret Godkjenning av møtebok og referatsaker. Arkivsak: 16 / 3728 Sakshandsamar: Karin Leirdal Arkivkode: Rådmannen si tilråding: Framlagt: Rapport over delegerte vedtak. Godkjenning av møteboka frå møte den 6. juni Val av to til å skriva under på protokollen.

4 Sak 49 / 16 Luster kommune Saksnr. Utval Møtedato : 49 / 16 Plan - og forvaltningsstyret Reguleringsendring ved Hillestad traktorservice. PlanId Arkivsak: 16 / 365 Sakshandsamar: Arne Ingjald Lerum Arkivkode: L12 Rådmannen si tilråding: 1. Plan - og forvaltningsstyret sluttar seg til rådmannen sine tilrådingar knytte til merknader og innspel som kom inn ved varsel om oppstart av reguleringsar beid. 2. I samsvar med reglane i i plan - og bygningslova, blir framlegg til reguleringsendring ved Hillestad Traktorservice AS, PlanId , lagt ut til ettersyn og sendt over til regionale fagorgan for fråsegn.

5 Sak 50 / 16 Luster kommune Saksnr. Utval Møtedato : 63 / 16 Plan - og forvaltningsstyret / 16 Plan - og forvaltningsstyret / 16 Plan - og forvaltningsstyret Klagehandsaming - vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar - gbnr. 149/15 Arkivsak: 16 / 73 Sakshandsamar: H aakon Stauri Begby Arkivkode: MTR 149/15 Rådmannen si tilråding: Klagen frå advokat Arvid Mellingen på Luster kommune sitt vedtak av , sak 21/16 om oppheving av vedtak om montering av snøfangar vert ikkje teken til følgje, jf fvl 33 andre ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen ledd. i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde Plan - og forvaltningsstyret Sak : 21 / 16 6 Handsaming: Anette Norberg Stegegjerdet sa seg ugild og gjekk frå. Jf kollegiale forhold, forvaltningslova 6, 2. ledd. Rådmann v/byggesakshandsamar orienterte om saka. Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. Vedtak: Plan - og forvaltningsstyret tek klagen frå Anvor Osmundsvaag til følgje. Med heimel i forvaltningslova 33 andre ledd vert Luster kommune sitt vedtak av , d - sak 63/16, oppheva.

6 Sak 51 / 16 Luster kommune Saksnr. Utval Møtedato : 142 / 16 Plan - og forvaltningsstyret / 16 Plan - og forvaltningsstyret Klagehandsaming - vedtak om oppføring av stølshus på vilkår - Bakkedalen - gbnr. 193/1 Arkivsak: 16 / 1534 Sakshandsamar: Haakon Stauri Begby Arkivkode: MTR 193/1 Rådmannen si tilråding: Plan - og forvaltningsstyret ledd. tek ikkje klagen frå Ove Haugen til følgje, jf fvl 33 andre Klagen frå Lidvin Hesjevoll blir avvist då ho er komen inn for seint, jf fvl 29, jf 33 andre ledd siste punktum, jf 34 fyrste ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen ledd. i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde

7 Sak 52 / 16 Luster kommune Saksnr. Utval Møtedato : 27 / 16 Plan - og forvaltningsstyret / 16 Plan - og forvaltningsstyret Fordeling av tilskot til spesielle miljøtiltak i jordbruket (SMIL) hausten 2016 Arkivsak: 16 / 547 Sakshandsamar: Åshild Ekrene Arkivkode: 243 V08 Rådmannen si tilråding: I medhald til Forskrift om tilskot til spesielle miljøtiltak i landbruket av nr 448, gjer Luster kommune fylgj ande SMIL - tildelingar hausten 2016 : Tabell 1: Tildeling av SMIL - tilskot hausten 2016 Arkivsaknr. Søkjar Prosjekt Løyving (i kr) Prosjekt på kulturmark * Inn på tunet v\ Else Marie H. 16/3365 Toklum Rydde skog til beiteføremål på Sviggum- Vad gbnr. 101/ /3327 Anette Melheim Kjos Rydding av innmarksbeite på Øygardane gbnr. 113/ /3289 Tomas Kjørlaug Skogrydding langs murar og nabogrense på Lykkja, gbnr. 113/ /3339 Robert Nes Rydde gamal slåttemark på Hilleren, gbnr. 133/2 på Veitastrond /3291 Einar Venjum Rydding av attgrodd beite på Kvam nedre gbnr. 137/1 på Hafslo /3348 Tom Idar Kvam Rydding av attgrodd slåttemark på stølen Simosete, gbnr. 137/ /3292 Preben Snøtun Rydding og skjøtsel av slåtte og beitemark på Snøtun, gbnr. 209/3 Sum *Alle prosjekt som gjeld rydding av attgrodd kulturmark har som vilkår at områda skal haldast i hevd og vedlikehaldastil dømes ved beite, stubbebehandling eller slått. Ferdselsvegar\ landbruksrealaterte vegar 16/3273 Tom Martin Røneid Bjelle Byggje opp igjen Lysebrui og rydde stølsvegen Hilleren på Røneid, Gaupne Sum Samla beløp i kr

8 Sak 53 / 16 Luster kommune Saksnr. Utval Møtedato : 391 / 16 Plan - og forvaltningsstyret / 16 Plan - og forvaltningsstyret Frådeling av hyttetomt i Gjesingasameiga under gbnr. 11/1 og 11/3 - klage Arkivsak: 16 / 3415 Sakshandsamar: Steinulf Skjerdal Arkivkode: MTR 11/1 og 11/3 Rådmannen si tilråding: Avslag etter jordlova i d.sak nr. 361/16 på søknad om frådeling av hyttetomt Gjesingasameiga under gnr. 11, bnr. 1 og 3 vert oppretthalde. Saka vert oversend fylkesmannen til endeleg avgjerd. i _

9 Sak 54 / 16 Luster kommune Saksnr. Utval Møtedato : 54 / 16 Plan - og forvaltningsstyret Motorferdselsøknad Gjeld bruk av bil og traktor på traktorveg til Bjergene Arkivsak: 16 / 3551 Sakshandsamar: Inger Moe Arkivkode: K01 &18 Rådmannen si tilråding: Med heimel i motorferdselforskrifta 6 får Evelyn og Frank Egil Gunnestad løyve til å nytta motorkøyrety på skogsvegen mellom Brunestegen og Bjergene/Øksnavollen i samband med overtaking og oppgradering av hytte som dei har kjøpt (gbnr. 81/13). Løyvet gjeld transport av materialar, inventar og verkty i eitt år frå vedtaksdato. Løyvet gjeld for søkjarane og andre som køyrer direkte på deira oppdrag. Det skal ikkje k øyrast meir enn naudsynt, møte med vilt, husdyr og menneske. Meldinga om vedtaket skal medbringast og den som køyrer skal opptre omsyn s fullt i i tilfelle oppsyn.

10 Sak 55 / 16 Luster kommune Saksnr. Utval Møtedato : 55 / 16 Plan - og forvaltningsstyret Ymse Arkivsak: 16 / 3729 Sakshandsamar: Karin Leirdal Arkivkode: Rådmannen si tilråding:

11

12 Utval Plan - og forvaltningsstyret Møtest a d: Rådhuset Møtedato: MØTE PROTOKOLL Start kl.: Slutt kl.: Til stades på møtet Medl.: Per Steinar Sviggum, Emma Nyløy, Knut Hauge, Morten Johan Vigdal, Arne J Hauge, Anette Stegegjerdet Norberg. Forfall: Anja Hilleren Varamedl.: Ingen Fr å adm. (evt. andre): Arne I Lerum og Haakon Stauri Begby.(sak 49-51) Landbrukssjef Steinulf Skjerdal og Åshild Ekrene. (sak 52-55) Kommuneplanleggjar Torunn Løne Vinje, sak 55 omkring reguleringsplanframlegg Dale i Luster. Rådmann Jarle Skartun. Medlemene hadde ikkje merknad til innkalling og sakliste. SAKLISTE Saksnr. Tittel 48 / / 3728 Godkjenning av møtebok og referatsaker. 49 / / 365 Reguleringsendring ved Hillestad traktorservice. PlanId / / 73 Klagehandsaming - vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar - gbnr. 149/15 51 / / 1534 Klagehandsaming - vedtak om oppføring av stølshus på vilkår - Bakkedalen - gbnr. 193/1 52 / / 547 Fordeling av tilskot til spesielle miljøtiltak i jordbruket (SMIL) hausten / / 3415 Frådeling av hyttetomt i Gjesingasameiga under gbnr. 11/1 og 11/3 - klage Side 1 av 7

13 54 / / 3551 Motorferdselsøknad Gjeld bruk av bil og traktor på traktorveg til Bjergene 55 / / 3729 Ymse Underskrifter: Vi stadfester at det som er ført i møteboka er i samsvar med det som vart vedteke på møtet. Møteprotokoll er sendt til: Medlemene, varamedlemer, rådmann, revisor, kontrollutvalet, bibliotek et i kommunen, lokalavis a, NRK - Førde og Luster radio.

14 48 / 16 Godkjenning av møtebok og referatsaker. Handsaming: VEDTAK: Framlagt: Rapport over delegerte vedtak. - referert. M øteboka frå møte den 12. september vart godkjent, ingen merknader. Emma Nyløy og Arne J Hauge vart valde til å skriva under på protokollen. Side 3 av 7

15 49 / 16 Reguleringsendring ved Hillestad traktorservice. PlanId Handsaming: Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. VEDTAK: 1. Plan - og forvaltningsstyret sluttar seg til rådmannen sine tilrådingar knytte til merknader og innspel som kom inn ved varsel om oppstart av reguleringsarbeid. 2. I samsvar med reglane i i plan - og bygningslova, blir framlegg til reguleringsendring ved Hillestad Traktorservice AS, PlanId , lagt ut til ettersyn og sendt ove r til regionale fagorgan for fråsegn. 50 / 16 Klagehandsaming - vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar - gbnr. 149/15 Handsaming: Anette Stegegjerde er partsrepresentant. Norberg gjekk frå som ugild grunna kollegiale forhold til advokat som Det vart lagt fram skriv, datert 17.10, frå advokat Arvid Mellingen. Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. VEDTAK: Klagen frå advokat Arvid Mellingen på Luster kommun e sitt vedtak av , sak 21/16 om oppheving av vedtak om montering av snøfangar vert ikkje teken til følgje, jf fvl 33 andre ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen ledd. i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde 51 / 16 Klagehandsaming - vedtak om oppføring av stølshus på vilkår - Bakkedalen - gbnr. 193/1 Handsaming: Rådmannen si tilråding :

16 Plan - og forvaltningsstyret ledd. tek ikkje klagen frå Ove Haugen til følgje, jf fvl 33 andre Klagen frå Lidvin Hesjevoll blir avvist då ho er komen inn for seint, jf fvl 29, jf 33 andre ledd siste punktum, jf 34 fyrste ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen ledd i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde PFS sette fram slikt framlegg: Saka vert utsett. Administrasjonen vert bedd om å gjennomføra synfaring og leggja fram tilleggsinformasjon. VEDTAK: Saka vert utsett. Administrasjonen vert bedd om å gjennomføra synfaring og leggja fram tilleggsinformasjon. 52 / 16 Fordeling av tilskot til spesielle miljøtiltak i jordbruket (SMIL) hausten 2016 Handsaming: Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. VEDTAK: I medhald til Forskrift om tilskot til spesielle miljøtiltak i landbruket av nr 448, gjer Luster kommune fylgj ande SMIL - tildelingar hausten 2016 : Tabell 1: Tildeling av SMIL - tilskot hausten 2016 Arkivsaknr. Søkjar Prosjekt Løyving (i kr) Prosjekt på kulturmark * Inn på tunet v\ Else Marie H. 16/3365 Toklum Rydde skog til beiteføremål på Sviggum- Vad gbnr. 101/ /3327 Anette Melheim Kjos Rydding av innmarksbeite på Øygardane gbnr. 113/ /3289 Tomas Kjørlaug Skogrydding langs murar og nabogrense på Lykkja, gbnr. 113/ /3339 Robert Nes Rydde gamal slåttemark på Hilleren, gbnr. 133/2 på Veitastrond /3291 Einar Venjum Rydding av attgrodd beite på Kvam nedre gbnr. 137/1 på Hafslo /3348 Tom Idar Kvam Rydding av attgrodd slåttemark på stølen Simosete, gbnr. 137/ /3292 Preben Snøtun Rydding og skjøtsel av slåtte og beitemark på Snøtun, gbnr. 209/3 Sum *Alle prosjekt som gjeld rydding av attgrodd kulturmark har som vilkår at områda skal haldast i hevd og vedlikehaldastil dømes ved beite, stubbebehandling eller slått. Ferdselsvegar\ landbruksrealaterte vegar 16/3273 Tom Martin Røneid Bjelle Byggje opp igjen Lysebrui og rydde stølsvegen Hilleren på Røneid, Gaupne Sum Samla beløp i kr

17 53 / 16 Frådeling av hyttetomt i Gjesingasameiga under gbnr. 11/1 og 11/3 - klage Handsaming: Rådmannen si tilråding : Avslag etter jordlova i d.sak nr. 361/16 på søknad om frådeling av hyttetomt Gjesingasameiga under gnr. 11, bnr. 1 og 3 vert oppretthalde. Saka vert oversend fylkesmannen til endeleg avgjerd. i PFS sette fram slikt framlegg: Avslag etter jordlova i d.sak nr. 361/16 vert oppheva. Det vert gitt løyve som omsøkt. Den aktuelle f rådelinga er i område der det er eksisterande hytter/ bygningar og d ei negative konsekvensane for villreinen vert minimale /påfører ikkje ekstra belastning. Saka kom og inn før tidlegare KPA sin prosess utan at den vart vurdert der. VEDTAK: Avslag etter jordlova i d.sak nr. 361/16 vert oppheva. Det vert gitt løyve som omsøkt. Den aktuelle frådelinga er i område der det er eksisterande hytter/ bygningar og dei negative konsekvensane for villreinen vert minimale/påfører ikkje noko ekstra belastning. Saka kom og inn før tidlegare KPA - prosess utan at den vart vurdert der. 54 / 16 Motorferdsel s søknad Gjeld bruk av bil og traktor på traktorveg til Bjergene Handsaming: Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. VEDTAK: Med heimel i motorferdselforskrifta 6 får Evelyn og Frank Egil Gunnestad løyve til å nytta motorkøyrety på skogsvegen mellom Brunestegen og Bjergene/Øksnavollen i samband med overtaking og oppgradering av hytte som dei har kjøpt (gbnr. 81/13). Løyvet gjeld transport av materialar, inventar og verkty i eitt år frå vedtaksdato. Løyvet gjeld for søkjarane og a ndre som køyrer direkte på deira oppdrag. Det skal ikkje k øyrast meir enn naudsynt, og den som køyrer skal opptre omsyn s fullt i møte med vilt, husdyr og menneske. Meldinga om vedtaket skal medbringast i tilfelle oppsyn.

18 55 / 16 Ymse Handsaming: Reguleringsplan Dale Rådmann v/ kommuneplanleggjar orienterte om alternative løysingar for busstopp og parkering. PFS drøfta skissene og gav signal om vidare arbeid med planen. Byggesak Solvorn - Erstatningssak etter pbl er avslutta ved at Fylkesmann har gitt kommunen medhald i at det ikkje er grunnlag for erstatning. Prøvetaking av hjortevilt - I Luster er det kravd og vert lagt opp til h jerneprøvar av alt fallvilt. VEDTAK: Det vart ikkje gjort vedtak.

19 SAKSF RAM L E G G Sakshandsamar: Karin Leirdal Arkiv: Arkivsaksnr.: 16 / 3728 Godkjenning av møtebok og referatsaker. Rådmannen si tilråding: Framlagt: Rapport over delegerte vedtak. Godkjenning av møteboka frå møte den 6. juni Val av to til å skriva under på protokollen.

20 Dato: Jarle Skartun Anita Bjørk Ruud rådmann Leiar servicetorget Særutskrift m/kopi til: skal sendast:

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35 Saksprotokoll Plan - og forvaltningsstyret Sak: 48 / 16 Tittel: Saksprotokoll - Godkjenning av møtebok og referatsaker. Arkivsak: 16 / 3728 Behandling: Vedtak: Framlagt: Rapport over delegerte vedtak. - referert. M øteboka frå møte den 12. september vart godkjent, ingen merknader. Emma Nyløy og Arne J Hauge vart valde til å skriva under på protokollen. Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: GAUPNE GAUPNE Telefaks:

36 1 SAK SF RAM L E G G Sakshandsamar: Arne Ingjald Lerum Arkiv: L12 Arkivsaksnr.: 16 / 365 Reguleringsendring ved Hillestad traktorservice. PlanId gongs handsaming. Rådmannen si tilråding: 1. Plan - og forvaltningsstyret sluttar seg til rådmannen sine tilrådingar knytte til merknader og innspel som kom inn ved varsel om oppstart av reguleringsar beid. 2. I samsvar med reglane i i plan - og bygningslova, blir framlegg til reguleringsendring ved Hillestad Traktorservice AS, PlanId , lagt ut til ettersyn og sendt over til regionale fagorgan for fråsegn.

37 2 Saksutgreiing: Prenta vedlegg: 1. Reguleringskart. 2. Planomtale med reguleringsføresegner. Uprenta vedlegg : Andre dokument i saka. Samandrag: I gjeldande planleggingsprogram er det fastsett at Luster kommune skal fremje reguleringsframlegg for å leggje til rette for utviding av næringsareal for Hillestad Traktorservice AS. Tenesteeining plan har utarbeidd reguleringsframlegg for eit område for eta blering av utstillingshall m.m. på nordsida av vegen Galden. Byggjeområdet er på om lag 1,8 daa, og ligg mellom området for ballbinge/nærmiljøanlegg og busshaldeplassen på Galden. Rådmannen rår til at reguleringsframlegget blir lagt ut til ettersyn. Utval som har vedtaksmynde: Plan - og forvaltningsstyret jf. reglane i i plan - og bygningslova, og kommunen sitt politiske delegeringsreglement. Fakta: Hillestad Traktorservice AS, v/johannes Hillestad, vende seg sommaren 2015 til Luster kommune med førespurnad om å få disponere eit areal på andre sida av vegen Galden til utstillingsbygg m.m. for landbruksmaskiner. Saka vart teken opp ved utarbeiding av planleggingsprogram for åra , hausten K ommunestyret vedtok planleggingsprogrammet i desember Her vart det fastsett at Luster kommune skal fremje reguleringsframlegg for å leggje til rette for utviding av næringsareal for Hillestad T raktorservice AS. Situasjon. Hillestad Traktorservice AS sitt anlegg ligg ved Fv 55, på nordsida av vegen «Galden». Tomten grensar mot veg på 3 sider og mot utbygd tomt på den fjerde sida. Tomta kan såleis ikkje utvidast. Plansituasjon. Det omsøkte omr ådet er regulert. For det omsøkte området gjeld «Reguleringsendring for del av Galden Nord», vedteken av Luster kommunestyre i møte , sak 62/12. Området er regulert som grønstruktur, friområde, jf. reglane i 12-5, pkt. 3, i plan - og bygningslo va. Sakshandsaming til no. Melding om oppstart av reguleringsarbeid vart sendt ut Varsel om oppsta r t vart samstundes annonsert på heimesida og i Sogn Avis. Innkomne innspel og merknader. Det kom inn 5 innspel/merknader i samband med varsel om oppstart av reguleringsarbeidet. Nedanfor følgjer eit samandrag av desse, med rådmannen sine kommentarar og merknader : 1. E - post av frå NVE, Region vest. NVE, Region vest, har ingen innspel til planarbeid et. Tilråding:

38 3 Plan - og forvaltningsstyret noterer seg innhaldet i innspelet frå NVE, Region vest. 2. E - post av frå Sogn og Fjordane fylkeskommune, Kulturavdelinga. Sogn og Fjordane fylkeskommune, Kulturavdelinga. Kulturavdelinga har ikkje kjennskap til at det er automatisk freda kulturminne i området. Kulturavdelinga gjer likevel merksam på følgjande: Tiltakshavar har plikt til å vise varsemd og til straks å melde frå til Sogn og Fjordane fylkeskommune ved Kulturavdelinga dersom ein under arbeidet skulle støyte på automatisk freda kulturminne, jf. reglane i 8 i Lov om kulturminne. Tilråding: Plan - og forvaltningsstyret noterer seg innhaldet i innspelet frå Sogn og Fjordane fylkeskommune, Kulturavdelinga. 3. E - post av frå Stat ens vegvesen, Region vest. Statens vegvesen minner om: Tilkomst til området skal vere frå kommunal veg. Byggjegrenser skal teiknast inn i plankartet. Statens vegvesen oppmodar også om at frisiktlinjer og frisiktsoner blir teikna inn på plankartet. Tilr åding: Plan - og forvaltningsstyret noterer seg innhaldet i innspelet frå Statens vegvesen, Region vest. Frisiktlinjer er teikna inn på plankartet. 4. E - post av frå Galden Vel, v/ Tor Erik Nybø Ones. Galden vel ynskjer sterkt at det skal forbli eit grøntområde mellom busslomma og ballbingen/leikeplassen på Galden og yns k jer å påpeike følg ja nde: Vegkrysset fr å FV55 inn mot Galden er uoversiktleg og har hatt fleire ulukker, deriblant dødsulukke. Legg ein til rette for fleire utstillinglokale ved vegen, vil ein ta merksemda frå dei som kjører forbi og gjere krysset endå farl e gare. Ved å legge eit forretning/næringsbygg i dette området vil besøkande måtte krysse gangvegen fr å Hestnes i tillegg til busslomma, for å komme inn på tomta. Vi trur tr afikken vil auke unødig i eit område med mange mjuke trafikantar og i eit allereie vanskeleg trafikkmiljø. Grøntområdet er ein viktig skil j e mellom byggefeltet og vegen då det også skjermar mot trafikkstøy. Galden Vel er bekymra for at om det blir etablert industri på dette området vil det også på denne sida av vegen bli parkert store bilar/maskiner i tomtegrensa i krysset, slik at ein ikkje har tilstrekkelig sikt. Ved å legge eit næringsbygg også på andre sida av innkøyringa til byggefeltet vil det sjå ut som ein køyrer inn i eit industriområde og ikkje eit bustadfelt. Det må sikrast fysisk slik at ein ikkje kan gå frå leikeområdet og inn på reguleringsområdet, også støyskjermast. Ungane brukar området oppå haugen ved ballbingen/leikeplassen til leik. Galde n Vel er også bekymra for at det blir oljesøl og forsøpling som det er på industritomta ved sida av. Om det blir omregulert, må det leggast til rette for at besøkand e skal parkere godt inne på tomta slik at det ikkje tek sikt for bilar som køyrer forbi. Ga ngvegen fr å Hestnes vid a re forbi industr i området på Galden må sikrast be t re og det må komme gangveg og gangfelt forbi dette området. Det har/er vore fleire industritomter til sals i nærleiken, tilgjengelege. D ersom det er behov for meir plass for næringsverksemd ynskjer Galden Vel at det blir etablert der, og ikkje opp i byggefeltet deira.

39 4 Kommentarar: All aktivitet langs fylkesvegen vil kunne ta merksemd bort frå køyrebana. Rådmannen kan ikkje sjå at eit utst illingslokale for landbruksmaskiner i vesentleg grad vil endre situasjonen i dette tilfellet. Det er ikkje optimalt å utvide ei næringstomt ved å leggje ei utviding på andre sida av ein trafikkert veg. Trafikken til og frå eit utstillingslokale for landb ruksmaskiner vil likevel neppe bli så omfattande at den representerer eit vesentleg problem når det gjeld trafikkfare. Rådmannen er samd i at grøntområdet/kollen, i dag er eit viktig skilje mell om fylkesveg e n og bustadområdet /friområdet bakanfor. Næringso mrådet N1 blir avgrensa mot nordvest slik at det høgste punktet på kollen framleis blir liggjande som friområde, FRI1. Både bustadområdet og nærmiljøanlegget (ballbingen) bakanfor, blir skjerma mot trafikkstøy som før. Det er vist frisiktsoner på reguler ingskartet. Bygningar og evt. parkerte maskiner på N1, vil ikkje kome i konflikt med frisiktsoner. Det vil bli fjellskjering mellom tomten og kollen bakanfor. Fjellskjeringa må sikrast med gjerde. Det er berre ein bustad som i dag er synleg frå fylkesveg 55. Denne situasjonen blir ikkje endra ved bygging på N1. Synsinntrykket kan bli endra med bygging av eit forretningsbygg her, men endringa blir marginal. Reguleringsframlegget legg opp til at gang veg/fortau skal vere samanhen g an d e forbi busslommen og N1. Dette blir ei betring i høve til situasjonen i dag. Reguleringa har som føremål å leggje til rette for utvidinga av området til ei eksisterande verksemd. Det næraste aktuelle næringsområdet ligg p å Galdetoppen. Spesielt avstand, men og storleik og plassering på ledig tomteareal, gjer at dette alternativet ikkje er h øveleg for Hillestad Traktorservice AS. Tilråding: Plan - og forvaltningsstyret noterer seg innhaldet i merknaden/innspel e t frå Galde n Vel. Plan - og forvaltningsstyret finn ikkje at det er andre reelle /gode alternativ for utviding av næringsareal til Hillestad Traktorservice AS. 5. E - post av frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane. Fylkesmannen gjer merksam på at planomtalen mellom anna skal gjere greie for verknadene planen vil kunne få for ulike interesser og omsyn. Når det gjeld denne omreguleringa, vil aktuelle vurderingstema vere : P lanen sine konsekvensar for m.a. grønstruktur, landskap/estetikk, naturmangfald, friluftsli v og for barn og unge for det som gjeld tilgang på leikeareala og trygg skuleveg. Kommentarar: Reguleringsendringa med fører at om lag 1,8 daa blir omregulert frå friområde til byggjeområde. Dette medfører at storleiken på friområdet blir redusert frå om lag 45 daa til om lag 43 daa. Ved omregulering, vedteken i 2012, vart 3,4 daa byggjeområde på denne sida av vegen Galden, omregulert til friområde og nærmiljøanlegg. Situasjonen når det gjeld tilgang til område for leik, både leik i anlegg og i «utmark/s kog», er såleis nokså uendra, evt. betra, dei seinare åra. Terrenget og synsinntrykket ved innkøyringa til bustadområdet på Galden vil bli endra, men endringa kan ikkje seiast å vere vesentleg. Det er ikkje kjent at det er spesielle naturverdiar i dette fu ruskogsområdet, jf. informasjon på fylkesatlas. Det blir elles vist til planomtale og fylkesatlas. Tilråding : Plan - og forvaltningsstyret noterer seg innspela frå fylkesmannen for det som gjeld vurderingstema. Det blir vist til det som er skrive under «kommentarar og til planomtalen.

40 5 Vurdering: I utgangspunktet meiner rådmanne n at ei utviding av Hillestad Traktorservice AS på andre sida av vegen Galden, ikkje er ei optimal løysing, verken for verksemda eller for trafikkmiljø og landskap. Det er likevel klårt at verksemda ikkje har serleg tilgjengeleg utvidingsareal i direkte tilknyting til tomten der ho er etablert i dag. Utvidingsarealet er planlagt nytta til utstillingshall for landbruksmaskiner, evt. med vaskehall. Her skal ikkje etableras t verkstad eller annan meir støyande eller trafikkskapande aktivitet. Med den avgrensinga tomten har fått, lang og smal, v i l han heller ikkje høve til dette. Luster kommune har ikkje alternativ tomt å tilby i dette området. På Hafslo næringsområde, Galdetopppen, er det t.d. per i dag ikkje eigna tomter. Rådmanne n finn det eller verdt å nemn e at i reguleringsplanen for Galden Nord frå 1987, låg det inne 2 byggjeområde sør for vegen Galden. Områda, på om lag 3,5 daa, var planlagt utnytta til forretnin g og barnehage. Mellom anna etter nærare vurdering av grunnforholda, for delar av dette området, gjekk desse byggje - områda ut. Delar av dei vart omdisponert e til område for nærmiljø anlegg, ballbinge m.m. Over tid er såleis tilgjengeleg areal for aktivitet for born og unge i dette området ikkje redusert. Rådmannen vil rå til at framlegget til reguleringsendring blir lagt ut til offentleg ettersyn. Dato: Jarle Skartun Arne Ingjald Lerum rådmann p lansjef Særutskrift m/kopi til: skal sendast:

41 Y Y Y TEIKNFORKLARING Plandata Y Eiendomsinformasjon Eiendomsgrense Reguleringsplan-Bebyggelse og anlegg (PBL N R.1) Næringsbebyggelse Reguleringsplan-Samferdselsanlegg og teknisk infrastruktur (PBL NR.2) Gang/sykkelveg Annen veggrunn - tekniske anlegg X Kollektivholdeplass Reguleringsplan-Grønnstruktur (PBL NR.3) Friområde Reguleringsplan-Felles for PBL 1985 og 2008 Planens begrensning Formålsgrense Byggegrense Frisiktslinje X Basiskartet er teikna med svak gråfarge Kartopplysningar Kjelde for basiskart: Dato for basiskart: Koordinatsystem: UTM sone 32 / Euref89 Høgdegrunnlag: NN 1954 Ekvidistanse 1 m Kartmålestokk1: m N Luster kommune AREALPLAN ETTER PBL AV 2008 Hillestad traktorservice Omregulering SAKSBEHANDLING ETTER PLAN- OG BYGNINGSLOVA Nasjonal arealplan-id Plantype: Detaljplan Forslagsstillar: Luster kommune Saksnr i saksbehandlingssystem: Kunngjeringsdato for planvedtak: Dato for siste revisjon av plankart: Behandlingsorgan Møtesaksnr Dato Sign Planvedtak: Kommunestyret X Høyring og offentleg ettersyn frå/til: Kunngjering av oppstart av planarbeidet: PLANEN ER UTARBEIDD AV: Luster kommune Plan- og forvalt.

42 Reguleringsendring Hillestad Traktorservice AS. Plan Id Planomtale med reguleringsføresegner. (Jf. 4-2 i plan- og bygningslova.) Datert Til 1. gongs handsaming

43 Bakgrunn Hillestad Traktorservice AS på Hafslo, har søkt om å få etablere eit område/bygg, for utstilling av landbruksmaskiner m.m., på sørvestsida av vegen Galden, som fører inn til bustadområdet med same namn. I planleggingsprogram, vedteke av kommunestyret i desember 2015, vart det fastsett at Luster kommune skal fremje reguleringsframlegg for å leggje til rette for utviding av slikt næringsareal for Hillestad traktorservice AS. Situasjon Hillestad Traktorservice AS sitt anlegg ligg ved Fv 55, på nordaustsida av vegen «Galden». Tomten grensar mot veg på 3 sider og mot utbygd tomt på den fjerde sida. Tomta kan såleis ikkje utvidast. Oversiktskart Detaljkart

44 Plansituasjon Det omsøkte området er regulert. For det området gjeld «Reguleringsendring for del av Galden Nord», vedteken av Luster kommunestyre i møte , sak 62/12. Området er regulert som grønstruktur, friområde, jf. reglane i 12-5, pkt. 3, i plan- og bygningslova. Utsnitt av gjeldande reguleringsplan Reguleringsområdet i dag Det vesentlege av reguleringsområdet er skogareal med furu og lauvskog. Området er samla på om lag 4,5 daa. Av dette er det 1,8 daa som blir omregulert frå friområde til byggjeområde. Resten vil få same arealføremål som i dag, friområde og kollektivhaldeplass. Eigedomstilhøve Luster kommune er grunneigar i området. Varsel om oppstart av reguleringsarbeidet Melding om oppstart av reguleringsarbeid vart sendt til naboar og regionale fagorgan ved brev av Varsel om oppstart vart samstundes annonsert på heimesida og i Sogn Avis. Planprogram Rådmannen vurderer at det ikkje er naudsynt å utarbeide planprogram, jfr. reglane 4-1 i PBL. Innspel og merknader Det kom inn 5 innspel, m.a. frå Galden Vel. Innspela er refererte i saksutgreiinga knytt til saka i planog forvaltningsstyret.

45 Naturverdiar - tilhøvet til 8 til 12 i lov om naturmangfald Det er ikkje kjent at det er registrert spesielle naturverdiar i dette furuskogsområdet, jf. informasjon på fylkesatlas. Det er etter dette ikkje aktuelt å setje i gang spesielle tiltak for avgrense skade på naturmangfaldet, jfr 11 og 12 i same lov. Framdrift. 1. gongs handsaming i plan- og forvaltningsstyret Offentleg utlegging: Oktober-desember gongs handsaming i plan- og forvaltningsstyret januar 2017 Vedtak i kommunestyret januar /februar 2017 Illustrasjonar: Haugen sett frå nærmiljø/ballbinge. Kollektivhaldeplass og traktorverkstad.

46 Utstillingsområde i dag. Kollektivhaldeplass med reguleringsområdet bakanfor. Frå fylkesvegen mot bustadområdet.

47 RISIKO- OG SÅRBARHEITSANALYSE Luster dato BAKGRUNN Stortingsmelding nr. 26: «Arealplanleggingen skal bidra til å redusere klimaendringens trussel mot liv, helse og materielle verdier, samt samfunnsviktige funksjoner og infrastruktur.» Dette er innarbeidd i PBL 3-1. PBL. 4-3: Samfunnssikkerhet og risiko- og sårbarhetsanalyse «Ved utarbeidelse av planer for utbygging skal planmyndigheten påse at risiko- og sårbarhetsanalyse gjennomføres for planområdet, eller selv foreta slik analyse. Analysen skal vise alle risiko- og sårbarhetsforhold som har betydning for om arealet er egnet til utbyggingsformål, og eventuelle endringer i slike forhold som følge av planlagt utbygging. Område med fare, risiko eller sårbarhet avmerkes i planen som hensynssone, jf og Planmyndigheten skal i arealplaner vedta slike bestemmelser om utbyggingen i sonen, herunder forbud, som er nødvendig for å avverge skade og tap. Kongen kan gi forskrift om risiko- og sårbarhetsanalyser.» METODE Analysen er bygd på rundskriv frå DSB 11. Analysen er basert på framlegg til reguleringsendring. Vurdering av sannsyn for uynskt hending er delt i: Lite sannsynleg mindre enn ein gong i løpet av 50 år Mindre sannsynleg mellom ein gong i løpet av 10 år og ein gong i løpet av 50 år Sannsynleg mellom ein gong i løpet av eit år og ein gong i løpet av 10 år Svært sannsynleg meir enn ein gong i løpet av eit år Kriteria for å vurdere konsekvensar av uynskte hendingar: Figur 1: Konsekvensvurdering av tap og skade Omgrep Liv/helse Miljø Økonomiske verdiar/produksjonstap Ufarleg Ingen personskader Ingen skader Tap lågare enn Ein viss fare Få og små Mindre skader, lokale skader Tap mellom to gitte Kritisk Farleg personskader Alvorlege personskader Alvorlege skader/ein død Omfattande skader; regionale konsekvensar med restitusjonstid <1 år Omfattande skader; regionale konsekvensar med restitusjonstid <1 år Katastrofalt Ein eller fleire døde Svært alvorlege og langvarige skader, uoppretteleg miljøskade. beløp Tap mellom to gitte beløp Tap mellom to gitte beløp opp til Tap mellom to gitte beløp

48 Figur 2: Matrise for risikovurdering Sannsyn/ Konsekvens 1: Ufarleg 2: Ein viss fare 4: Svært sannsynleg 3: Sannsynleg 3: Kritisk 4: Farleg 5: Katastrofalt 2: Mindre sannsynleg 1: Lite sansynleg Raudt felt viser uakseptabel risiko. Det må setjast i verk tiltak for å redusere risikoen ned til gul eller grøn. Gult felt viser at risikoen må vurderast og ein må prøve å redusere den. Grønt felt viser akseptabel risiko. KVEN HAR UTFØRT ANALYSEN Luster kommune v/plan har gjennomført analysen.

49 UØNSKA HENDINGAR, KONSEKVENSAR OG TILTAK Nr Figur 3: Oversikt over uønska hendingar Hending/ Sann-syn Situasjon Natur- og miljø 1 Snøskred Nei 2 Steinsprang Nei 3 Ustabil grunn Nei 4 Flaum Nei 5 Klimaendringar Auka nedbør/havnivåstigning 6 Vind Nei 7 Radon Nei 8 Skog/lyngbrann Nei 9 Sårbar flora Nei 10 Sårbar fauna/fisk Nei 11 Verneområde Nei 12 Vassdragsområde Nei Menneskeskapte forhold 13 Verksemder med fare for brann eller eksplosjon Aktuelt for området? Konsekvens Risiko Nei. Nei 14 Verksemder med fare for ureining Ja Mindre Viss fare 15 Transport av farleg gods Nei 16 Avfallsområde/deponi/ureina grunn Nei 17 Dambrot Nei 18 Høgspent/Elektromagnetiske felt Nei 19 Trafikk ulykker, støv Ja Mindre Viss fare 20 Støy Ja Mindre Viss fare 21 Skipsfart Nei 22 Spesiell fare for terror eller Nei kriminalitet 23 Fallulykker Nei Sårbare objekt 24 Leikeplassar/friområder Nei 25 Helse- og omsorgsinstitusjonar Nei 26 Kulturminne Nei 27 Viktige offentlege bygningar Nei 28 Trafikk-knutepunkt Nei 29 El-forsyning Nei 30 Tunnelar, bruer Nei 31 Hovudnett, gass Nei 32 Drikkevassforsyning Nei 33 Avlaup Nei 34 Informasjons- og kommunikasjonssystem Nei Beredskapstiltak 35 Utrykkingstid brann 5 min 36 Utrykkingstid ambulanse 5 min Kommentar Sal/plassering av tyngre maskiner. Litt auke av trafikk i vegkryss. Litt støy frå maskiner.

50 Reguleringsføresegner 1 Fellesføresegner 1.1 Føremålet med planen er å leggja til rette for bygging av næringsbygg utstillingshall for landbruksmaskiner. 1.2 Reguleringsføresegnene gjeld området innanfor plangrensene som er vist på plankart, datert Utbygging av området skal skje i samsvar med plankartet og føresegnene. 1.3 Eksisterande terreng og vegetasjon skal takast vare på i størst mogeleg utstrekning. Vanleg tynning av skog kan utførast på ein skånsom måte (plukkhogst). Anlegget skal sikrast god terrengtilpassing i forhold til omliggande landskap. 2 Reguleringsføremål Området er regulert til følgjande føremål i samsvar med plan- og bygningslova 12-5 og 12-6: Bygningar og anlegg, PBL 12-5 nr. 1 - Næringsbygg traktorservice N1 Samferdselsanlegg og teknisk infrastruktur, PBL 12-5 nr. 2 - Fortau, FT1 - Busshaldeplass, KH1 - Anna veggrunn tekniske anlegg, AVG - Grønstruktur, PBL 12-5 nr. 3 - Friområde, FRI1 og FRI2 3 Område for bygningar og anlegg, næringsbygg N1 3.1 Området skal nyttast til oppføring av næringsbygg utstillingshall for landbruksmaskiner. 3.2 Bygningar kan oppførast i ein etasje. Maksimal gesimshøgd er 4,0 m. Maksimal mønehøgde er 6,0 m. 3.3 Maksimal utnyttingsgrad, BYA, er 80 %, inkl. parkeringsareal. 4 Fortau, FT1 - offentleg 4.1 Området er avsett til gangareal i form av fortau langs bussholdeplass og kommunal veg. Regulert breidde er 3m

51 5 Busshaldeplass, KH1 - offentleg 5.1 Området er avsett til offentleg busshaldeplass. 6 Anna veggrunn tekniske anlegg, AVG 6.1 Området er avsett til fylling/skjering, rabatt, mur, grøfter m.m. 7 Grønstruktur - friluftsområde, FRI1 7.1 Området er avsett til friområde 7.2 Terrengformer og vegetasjon skal takast vare på i størst mogeleg grad. 8 Sikring - Frisiktssoner i kryss 8.1 Frisiktssoner langs offentleg veg er markerte med stipla linjer. I området mellom siktlinje og offentleg veg skal det vera fri sikt ned til eit nivå av 0.5 m over køyrebana i den offentlege vegen.

52 Saksprotokoll Plan - og forvaltningsstyret Sak: 49 / 16 Tittel: Saksprotokoll - Reguleringsendring ved Hillestad traktorservice. PlanId Arkivsak: 16 / 365 Behandling: Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. Vedtak: 1. Plan - og forvaltningsstyret sluttar seg til rådmannen sine tilrådingar knytte til merknader og innspel som kom inn ved varsel om oppstart av reguleringsarbeid. 2. I samsvar med reglane i i plan - og bygningslova, blir framlegg til reguleringsendring ved Hillestad Traktorservice AS, PlanId , lagt ut til ettersyn og sendt over til regionale fagorgan for fråsegn. Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: GAUPNE GAUPNE Telefaks:

53 SAKSF RAM L E G G Sakshandsamar: Haakon Stauri Begby Arkiv: MTR 149/15 Arkivsaksnr.: 16 / 73 Klagehandsaming - vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar - gbnr. 149/1 5 Rådmannen si tilråding: Klagen frå advokat Arvid Mellingen på Luster kommune sitt vedtak av , sak 21/16 om oppheving av vedtak om montering av snøfangar vert ikkje teken til følgje, jf fvl 33 andre ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde ledd.

54 Saksutgreiing: Prenta vedlegg: Klage frå advokat Arvid Mellingen på vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar av og Advokat Johannes Hauge sitt tilsvar av Uprenta vedlegg : Ingen. Samandrag: Saka gjeld klage på vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar. I vedtak av vart Anvor Osmundsvaag, eigar av gbnr. 149/15 på Hafslo i Luster kommune pålagt å montere snøfangar på taket av sitt uthus. Osmundsvaag klaga på dette vedtaket og klagen vart handsama i plan - og forvaltningsstyret i møte som sak 21/16. Plan - og forvaltningsstyret tok klagen til f ølgje, og vedtaket om pålegg om montering av snøfangar vart oppheva. Advokat Arvid Mellingen har påklaga plan - og forvaltningsstyret pålegget om montering av snøfangar. sitt vedtak om å oppheve Advokat Johannes Hauge har i sitt tilsvar prinsipalt påstå tt klagen frå advokat Mellingen avvist, subsidiært at klagen ikkje vert teken til følgj e. Samstundes er det også fremja krav om sakskostnadar i medhald av forvaltningslova 36. Rådmannen har vurdert klagen frå advokat Mellingen og tilrår at klagen ikkje blir teken til f ølgje. Avgjerd i spørsmålet om sakskostnadar lyt takast av Fylkesmannen i Sogn og Fjordane ved klagehandsaminga der. Utval som har vedtaksmynde: Jf p olitisk delegeringsreglement Plan - og forvaltningsstyret Saka gjeld: Saka gjeld klage på vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering på eigedomen til Anvor Osmundsvaag på Hafslo. av snøfangar Klagefrist: Vedtaket som er klaga på vart fatta i møte i plan - og forvaltningsstyret (PFV) , sak 21/16. Kommune n mottok klage på vedtaket I klagen av vart det vist til fristavbrytande klage av Kommunen mottok ikkje den fristavbrytande klagen innan klagefristen, men rådmannen fekk klagen tilsendt på e - post , etter å ha et terspurd den pr. telefon.

55 Bakgrunn for saka: Luster kommune fatta vedtak om pålegg om montering av snøfangar Dette vedtaket vart klaga på, og klagen vart handsama i møte i PFV som tok klagen til følgje. Advokat Mellingen har si dan klaga på dette vedtaket i brev av og ved utfyllande klage av I samsvar med krava i forvaltn ingslova 33 vart klagen sendt Osmundsvaag for uttale. Advokat Johannes Hauge har i brev av gjeve tilsvar på vegne av Osmundsvaag. Advokat Hauge påstår prinsipalt klagen avvist, subsidiært at klagen ikkje vert teken til følgje. Det er også sett fram krav om dekking av sakskostnadar frå advokat Hauge i medhald av fvl 36. Nærmere om klagen frå advokat Mellingen av : Advokat Mellingen har i det vesentlege peika på følgjande: Kommunen har teke for lett på vurderinga a v om snøras kan utgjere ei fare, jf reglane i pbl 31-3 og TEK nr. 2. Kommunen har nokså lettvint snudd i vurderinga ved å leggja til grunn eigaren si opplysning om at taket frir seg frå snø etter maksimalt centimeter snøfall. Eigaren har ei klar eigeninteresse i å bagatellisere situasjonen med si subjektive vurdering. Eigaren bur heller ikkje på staden. Av den objektive og klare bildedokumentasjonen som er lagt fram av Lomheim, går det tydeleg fram at store mengder snø har kome ned på ein gong og lagt seg i ei fonn inn mot hennar hus. Kommunen har vidare klart lagt t il grunn feil faktum ved å ta utgangspunkt i eigaren si skildring. Bildedokumentasjonen vart vektlagt med avgjerande tyngde i påleggsvedtaket. Det er ikkje opplyst kvifor ein ved omgjeringsvedtaket har ein anna vurdering av dette enn den klare vurderinga i påleggsvedtaket. Omgjeringsvedtaket verker difor å vere heilt vilkårleg. I tillegg til feil i det faktiske grunnlaget har omgjeringsvedtaket soleis også avgjerande manglar ved grunngjevinga, jf fvl 24. Manglar ved grunngjevinga vil i eit slik tilfelle indikere at det er teke utanforliggjande omsyn eller at ein har lagt til grunn feil faktum. Det er dermed grunn til å tru at feilen har verka inn på vedtaket sitt innhald og det skal soleis opphevas, jf fvl 41. Saka har versert i forvaltninga i lang ti d. Ved klagehandsaminga bør det difor gjerast nytt vedtak i klageinstansen slik at saka kan avsluttast utan nye rundar i kommunen. Klageinstasen vil ha tilstrekkeleg grunnlag for å gjere realitetsvedtak i saka ut i frå den dokumentasjonen som ligg føre. D ette må innebere at eigaren blir pålagt å sikre mot snøras frå taket. Det vert elles vist til klagen i sin heilskap. Nærmare om t ilsvaret frå advokat Johannes Hauge av : Advokat Hauge har i de t vesentlege peika på at det er klaga for seint. Vedtaket om oppheving av pålegget er fatta og klage en frå advokat Mellingen er registrert innkomen Melding om vedtaket vart sendt Osmundsvaag med kopi til advokat Mellingen i brev av Skrivet til hans klient er sendt pr. e - post slik at det normalt skal ha kome til hennar kunnskap same dag. Dette inneber at klagefristen går ut tre veker i etterkant, altså seinast

56 Advokat Hauge har vidare hatt telefonisk kontakt med kommunen med spørsmål om det var kome inn klage på vedtaket i saka. Det vart då stadfesta at det ikkje var registrert klage i komm unen sitt postsystem. Det er elles vist til e - postkorrespondanse med kommunen sin sakshandshamar o m at kommunen no hadde motteke kopi av førebels klage frå Ifølgje advokat Hauge er det etter dette dokumentert at det ikkje låg føre rettidig klage frå advokat Mellingen. Klagen som er fremja er soleis fremja om lag 1,5 månad etter at klagefristen gjekk ut. Advokat Hauge har vore i kontakt med kommunen igjen i veke 33 og bedt om kopi av førebels klage og fekk då til svar at det ikkje var registrert noko førebels klage. Det er vist til forvalt n ingslova 30 og dei klare fristreglane som gjeld der. Slik saka står i dag er det ikkje dokumentert at førebels klage er sendt av advokat Mellingen og kommunen må difor handsame saka ut i frå at klage fyrst er motteken Advokatfirmaet Tollefsen var kjend med at førebels klage ikkje var komen fram seinast Det er ikkje reagert i det heile på at førebels klage ikkje er kome fram. På bakgrunn av det som er dette meiner advokat Hauge at kommunen må avvi se kla gen. Den er komen inn lenge etter at klagefristen er ute utan at det er grunngjeve kvifor dette har skjedd. Det er heller ikkje gjort forsøk i ettertid på å reparere feilen frå advokat Mellingen si side. For så vidt gjeld faktiske påstandar har adv okat Hauge særleg peika på følgjande moment: Advokat Mellingen har i sitt klageskriv hevda at kommunen har teke for lettvint på faremoment og lagt for stor vekt på min part sin påstand om korleis taket frir seg frå snøen ved cm snøfall. Etter advoka t Hauge si oppfatning er kommunen si saksutgreiing fyldig og god både når det gjeld faktum og juridiske vurderingar. I tillegg til det som går fram av saksutgreiinga understreke advokat Hauge at takkonstruksjonen på uthuset ikkje tolar store menger snø. På Hafslo er det ikkje uvanleg med ein meter snø. Advokat Hauge meiner vidare at plan - og bygningslova ikkje gjev heimel til å gje pålegg som er så omfattande som å skifte takkonstruksjon. Det er elles viktig å sjå nærmare på kva som er motparten sitt pr oblem og kvifor det har oppstått. Det må også i utgangpunktet vere klart at advokat Hauge sin part eig arealet der snøen kjem frå takutspringet frå uthuset. Når det gjeld faremomentet så er det hevda at taksnøen er til fare når jo skal krysse arealet unde r takutspringet for å hente ved frå vedskjulet sitt. Ho har tilgang til dette bygget ved å gå rundt bustadhuset. Det faremomentet kan ho dermed sjølv eliminere ved å endre sin praksis når ho hentar ved vinterstid. Inngangspartiet til bustadhuset vender i kkje ut mot uthuset slik at det ikkje oppstår risiko for skade når personar skal inn og ut av bustadhuset. Når det gjeld fotoet som advokat Mellingen har lagt fram som «objektiv og klar bildedokumentasjon» og kommentar om at «det går tydeleg fram at stor e mengder snø har kome ned på ein gong og lagt seg som ei fonn inn mot hennar hus», er dette feil tolking av situasjonen. Snøfonna som ligg inntil vedskjulet er snø som motparten har rydda og lagt opp der.

57 I samband med klagesakshandsaminga har advokat Hauge vist til fvl 33 og reglane om at underinstansen skal avvise saka dersom vilkåra for å handsame klagen ikkje er oppfylt. Det er også vist til fvl 31 og reglane for fristoppreisning. Advokat Hauge mein er ingen av alternativa om fristoppreisning er aktuelle i denne saka. Avslutningsvis er det understreka av advokat Hauge at ei endring av vedtaket om pålegg vil få enorme konsekvensar for hans part. Heile takkonstrusjonen må då forsterkast. Advokat Ha uge har prinsipalt påstått klagen avvist, og subsidiært påstått at klagen ikkje vert teken til følgje. Det er elles sett fram krav om at advokat Hauge sin klient vert tilkjent sakskostnadar etter fvl 36. Rådmannen vise elles til tilsvaret i sin heilskap. Rådmannen sine v urdering ar : Innleiingsvis finn rådmannen grunn til å presisere at eit vedtak om å avvise ein klage inneber at klagen ikkje vert teken opp til vurdering. Ein avviser soleis å sjå nærmare på saka. Eit vedtak om å avvise ei klage er dermed ikkje det same som at ei klage vert vurdert og ikkje før e r fram. Ein klage skal etter forvaltningslova 34 berre handsamast dersom vilkåra for å handsame klagen er til stades. Vurdering av om klagen skal takast opp til handsaming Innleiing: Det rettslege utgangspunktet er at klager på vedtak skal avvisast dersom vilkåra for å handsame klagen ikkje er oppfylt, jf 33 andre ledd siste punktum og fvl 34 fyrste ledd. Avvising av klage er eit einskildvedtak som det er høve til å klage på, jf fvl 2 tredje ledd, jf fvl 28. Rådmannen vurdere difor fyrst om klagen skal takast opp til handsaming. Dersom rådmannen kjem til at saka skal takast opp til handsaming vil momenta i klagen vurderast. Dersom rådmannen kjem til at vilkåra for å handsame klagen ikkje er oppfylt, vil rådmannen innstille på at klagen skal avvisast utan realitetsavgjerd, jf fvl 33 andre ledd siste punktum. Rådmannen gjer også merksam på at sidan det er tale om motstridande interesser i denne saka kan verte aktuel t å legge fram saka for utvalet utan tilråding for så vidt gjeld realiteten i saka. Rådmannen vise her til at saka allereie har versert i forvaltninga i lang tid, noko som også er påpeika av advokat Mellingen i klagen av Saka vert uansett la gt fram for utvalet slik at utvalet får høve til å kome med sine merknadar før saka eventuelt blir sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd i tråd med fvl 33 fjerde ledd. Vurdering av om vilkåra for klagehandsaming er oppfylt Vilkåra for å ta klagen opp til handsaming er at det er tale om eit einskil t vedtak ( 28), at den som klagar er part eller har rettsleg klageinteresse ( 28), at det er klaga innafor fristen ( 29) og at klaga sitt innhald ikkje er tidlegare avgjort (sml reglane om litispendens i

58 tvl 18-1) i. Det er på det reine at det er tale om eit einskildvedtak også på det reine at vilkåret om part er oppfylt. Det problematiske klaga innafor fristen på tre veker i fvl 29. som kan klagast på. Det er er etter dette om det er Det følgjer av forvaltningslova 29 at fristen for å klage på tre veker gjeld frå det det tidspunkt melding om vedtak et er «kommet frem» til parten. Det er på det reine at vedtaket vart sendt elektronisk pr. e - post til både advokat Mellingen og Anvor Osmundsvaag Dette går også fram av loggen i kommunen sitt sakssystem. Normalt vil vedtaket då vere framme same dag og innan kort tid. Klagefristen vert etter dette Når melding om vedtaket er skjedd elektronisk, starter klagefristen å løpe frå det tidspunktet vedtaket er gjort tilgjengelig for parten og varsel om dette er sendt, jf. e - forvaltningsforskrifta 11 a ndre ledd, jf 8 tredje ledd. Det går vidare fram av forskrifta 11 femte ledd at det er klaga innanfor fristen dersom klaga er kome fram til den elektroniske adressa som forvaltningsorganet har oppgjeve. Kommunen mottok den utfyllande klagen frå advokat Mellingen Før denne datoen hadde kommunen ikkje kjennskap til at det var sendt klage i saka. I advokat Mellingen si utfyllande klage er det vist til fristavbrytande klage av I samband med at kommunen mottok klagen av vart førebels klage etterspurd Kommunen mottok deretter kopi av førebels klage på e - post same dag. Etter dette er det rådmannen si vurdering at det er klaga for seint. Klagen skal då som utgangspunkt avvisast, jf fvl 33 andre ledd. V urdering av fristoppreisning etter fvl 31 Det følgjer av fvl 31 at det kan gjevast fristoppreisning for overs eten klagefrist. Dette inneber at klagen likevel kan takast opp til handsaming sjølv det klagefristen er gått ut dersom vilkåra for fristoppre isning er oppfylt. Etter fvl 31 fyrste ledd bokstav a kan dette gjerast i dei tilfella kor klagar ikkje kan lastast for fristoversittinga, mens fyrste ledd bokstav b opnar for at klagen kan takast under handsaming dersom det «av særlige grunner er rimelig at klagen bli prøvd» Det følgjer også av andre ledd i føresegna at det ved vurderinga av om klagen skal takast opp til handsaming skal leggjast vekt på om endring av vedtaket kan medføre skade eller ulempe for andre. Spørsmålet er difor m vil kåra for fristoppreisning er til stades. Rådmannen vurderer fyrst oppreisning etter bokstav a, og deretter oppreisning etter bokstav b. Vurdering av fvl 31 fyrste ledd bokstav a. Det går fram av denne føresegna at klagen takast opp til handsaming hans fullmektig, ikkje kan lastast for å ikkje ha klaga innan fristen. derso m parten, eller I denne saka fekk klagar tilsendt vedtaket pr. e - post Det vises i samband med dette til at ordlyden i klagen frå advokat Mellingen av kor det heiter «eg viser til omgjeringsvedtak motteke på e - post ». Fristen for å klage vert då Kommunen mottok ikkje klage innan denne fristen. Sjølv om kommunen ikkje har motteke i Litispendens er eit prosessrettsleg omgrep som inneber at retten av eiget tiltak skal avvise ein sak om same forhold mellom de same partane dersom saka allereie versere for domstolane.

59 klage innan klagefristen kan det ikkje utelukkast at klagen vart sendt innan fristen. På den annen side hadde ikkje kommunen kunnskap om den fristavbrytande klagen av før det den utfyllande kla gen vart registrert innkome i kommu nen sitt postjournal I den utfyllande klagen av er det vist til fristavbrytande klage av Kommunen fekk soleis kunnskap om den fristavbrytande klagen om lag 1,5 månad etter fristen sitt u tløp. Dette har også advokat Hauge har peika på i sin kommentar av Rådmannen vil peike på at det av omsyn e t til effektivitet og ressursbruk både i forvaltninga og for private parter er viktig at fristar vert overhalde. Også omsynet til innret ting, forutberegnelegheit og tillit til forvaltningsvedtak tilseier at det ikkje skal vere kurant å få oppreisning for å ha klaga for seint, jf også sivilombodsmannen si sak 2011/1906 som gjaldt fristoppreisning etter fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Etter rådmannen si vurdering gjer desse omsyna også seg gjeldande også ved vurderinga etter bokstav a. Rådmannen finn etter dette at det er klaga for seint og at klagar kan lastast for dette. Inn under denne vurderinga legg rådmannen mellom anna vekt på at kommunen ikkje har motteke førebels klage innan fristen Det vert også vektlagt at advokat Mellingen ikkje har gjort forsøk på å reparere feilen. Dette kunne for eksempel vore gjort ved ein telefon eller e - post til kommunen for å avklare om den fristavbrytande klagen av var motteken. Så vidt rådmannen kan bringe på det reine har så ikkje skjedd. Det må etter dette leggjast til grunn at det er klaga for seint. Klagen skal da s om utgangspunkt avvisast, jf fvl 33 andre ledd siste punktu m. Sjølv om klagen kan avvisast som for seint innkomme, må det også vurderast om det kan gjevast fristoppreisning etter fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Vurdering av fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Det følgjer av denne føresegna at det oppreisning kan gjevast dersom det «av særlige grunner er rimelig at klagen blir prøvd». Advokat Hauge har påstått at det ikkje ligg føre særlege grunnar i saka so m tilseier at klagen skal takast opp til handsaming. Det følgjer av ordlyden «særlige grunner» i føresegna at terskelen skal vere høg. Sivilombodsmannen har i sak 2011/1906 lagt til grunn at ordlyden «særlige grunner» tilseier at det må påvisast noen spesifiserte, klare grunnar som etter ei konkret vurderin g gjer det rimeleg at klagen vert prøvd. Etter ombodsmannen si vurdering tilseier ordlyden også at grunnane ikkje skal vere så generelle at dei kan gjerast gjeldande i mange saker. Rådmannen legg til grunn sivilombodsmannen si forståing av ordlyden i den v idare vurderinga. I ombodsmannen si sak 2013/68 er det vidare uttalt at «særlige grunner» inneber at avgjerd om oppreisning må forankrast i konkrete tilhøve knytt til den individuelle saken. Det er vidare lagt til grunn i fleire uttalar frå sivilombodsma nnen at det ikkje skal vere kurant å få oppreisning etter denne føresegna, sidan utgangspunktet normalt vil vere at klager kan lastast for fristoverskridinga, sjå mellom anna sivilombodsmannen si sak 2013/68 og 2008/74. Forarbeida til føresegna (Ot. prp nr. 3 ( ) s. 92 nemner som eksempel at klager over rettsbruken kan vere «særlige grunner». Det er vist til at det kan være lite rimeleg og avvise ei slik klage fordi «rettsspørsmålet ikke derved bringes ut av verden». Advokat Mellingen har i klage n av vist til at kommunen sitt omgjerings vedtak av bygge på feil faktisk grunnlag og svik tande rettsleg vurdering. I den utfyllande

60 klagen er det vist til vilkårleg sakshandsaming, samt at det er avgjerande manglar ved grunngjevinga. Det er også vist at manglar ved grunngjevinga i ei slik sak indikere at det er teke utanforliggjande omsyn og at det dermed er grunn til å tru at feilen har verka inn på vedtaket sitt innhald, jf fvl 41. Rådmannen forstår det slik at desse momenta i klagen retter seg mot kommunen sin rettsbruk. Som synt i uttalen frå forarbeida til forvaltningslova, kan klager over rettsbruken vere særlege grunnar som kan gje grunnlag for fristoppreisning. Rådmannen finn på denne ba kgrunn å kunne gje fristoppreisning for overs eten klagefrist, jf fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Rådmannen sine merknadar til klagen frå advokat Mellingen: Advokat Mellingen har for det fyrste gjort gjeldande at kommunen vurderinga av fareomgrepet i pbl 31-3 og TEK nr. 2. har teke for lett på I vedtaket om pålegg om montering av snøfangar av vurderte kommunen det slik at det ut i frå opplysningane i saka låg føre «fare», slik at det kunne gjevast pålegg om sikring med heimel i plan - og bygningslova I omgjeringsvedtaket av var kommunen si vurdering at det ikk je låg føre fare. I vedtaket om omgjering la kommunen vesentleg vekt på opplysningane om at taket frir seg frå snø etter maksimalt cm. Rådmannen opprettheld vurderinga i omgjeringsvedtaket av i klageomgangen. Inn under denne vurderinga l egg rådmannen vekt på opplysningane i saka om at taket har ein bratt takvinkel på 42 o. Det vert også lagt vekt på opplysningane om at taket er tekka med bølgeblikk og taket vil soleis fri seg for snø før det legg seg store snømengder på taket. Rådmanne vis e her også til konklusjonen i rapporten frå føretaket Øyen AS som har vurdert styrken på takkonstruksjonen. Advokat Mellingen meiner vidare at manglane ved grunngjevinga utanforliggjande omsyn eller lagt til grunn feil faktum. inneber at det er teke U ta nfo r lig gjande omsyn er ein del av læra om misbruk av mynde i den alminnelege forvaltningsretten ii. Prinsippet er generelt og ulovfesta og utvikla gjennom rettspraksis og sedvane. Viss det er teke utanforliggjande omsyn i avgjerda av eit forvaltningsvedtak i nneber det at det er lagt vekt på omsyn som ikkje er saklege og relevante for den aktuelle saka. Dersom feilen har verka inn på vedtaket sitt innhald kan dette føre til at vedtaket vert ugyldig, jf fvl 41. Rådmannen er ikkje samd i at det er teke utanforliggjande omsyn i denne saka. Etter rådmannen si vurdering vil det ikkje vere utafor liggjande å vektlegge opplysningar som går fram av saksdokumenta. Slik rådmannen ser det må dette også gjelde kor stor vekt som skal leggjast på dei ulike saksopplys ningane. Det er difor etter rådmannen si vurdering ikkje sakshandsamingsfeil når det er lagt vekt på opplysningane om at taket frir seg for snø etter ii Jf bla Rt s 548 og Bernt i TfR

61 maksimalt centimeter og rapporten frå føretaket Øyen AS. Rapporten låg ikkje føre på tidspunktet for handsaminga av vedtaket om pålegg av Rådmannen vise her til fvl 34 andre ledd om at klageinstansen i klageomgangen kan ta omsyn til nye omstende. Når det gjeld faktum i saka er det godt opplyst gjennom dei saksdokumenta som ligg føre. R ådmannen tilrår etter dette at klagen frå advokat Arvid Mellingen ikkje vert teken til følgje og at saka sendast F ylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde ledd. Advokat Hauge har kravd sakskostnadar i medhald av fvl 36. De t følgjer av fvl 33 fjerde ledd at kommunen, når ein vel å halde fast på eit tidlegare vedtak, ikkje har mynd e til å avgjere saka endeleg. S aka må difor sendast fylkesmannen for endeleg avgjerd. Avgjerd i sakskostnadsspørsmålet etter fvl 36 lyt difor tre ffast i samband med fylkesmannen si handsaming av saka. Avsluttande merknade r: Dersom plan - og forvaltningsstyret skulle kome til eit anna resultat enn rådmannen, slik at vedtaket av vert oppheva, må utvalet grunngje dette, jf fvl 24 og 25. Manglande grunngjeving er ein sakshandsamingsfeil som kan føre til at vedtaket vert omgjort ved klagehandsaminga hos Fylkesmannen, jf prinsippet i fvl 41. Dato: Jarle Skartun Arne Ingjald Lerum rådmann p lansjef Særutskrift m/kopi til: skal sendast:

62 Saksprotokoll Plan - og forvaltningsstyret Sak: 50 / 16 Tittel: Saksprotokoll - Klagehandsaming - vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar - gbnr. 149/15 Arkivsak: 16 / 73 Behandling: Anette Stegegjerde Norberg gjekk frå som ugild grunna kollegiale forhold til advokat som er partsrepresentant. Det vart lagt fram skriv, datert 17.10, frå advokat Arvid Mellingen. Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. Vedtak: Klagen frå advokat Arvid Mellingen på Luster kommune sitt vedtak av , sak 21/16 om oppheving av vedtak om montering av snøfangar vert ikkje teken til følgje, jf fvl 33 andre ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen ledd. i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: GAUPNE GAUPNE Telefaks:

63 SAKSF RAM L E G G Sakshandsamar: Haakon Stauri Begby Arkiv: MTR 149/15 Arkivsaksnr.: 16 / 73 Klagehandsaming - vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar - gbnr. 149/1 5 Rådmannen si tilråding: Klagen frå advokat Arvid Mellingen på Luster kommune sitt vedtak av , sak 21/16 om oppheving av vedtak om montering av snøfangar vert ikkje teken til følgje, jf fvl 33 andre ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde ledd.

64 Saksutgreiing: Prenta vedlegg: Klage frå advokat Arvid Mellingen på vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar av og Advokat Johannes Hauge sitt tilsvar av Uprenta vedlegg : Ingen. Samandrag: Saka gjeld klage på vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar. I vedtak av vart Anvor Osmundsvaag, eigar av gbnr. 149/15 på Hafslo i Luster kommune pålagt å montere snøfangar på taket av sitt uthus. Osmundsvaag klaga på dette vedtaket og klagen vart handsama i plan - og forvaltningsstyret i møte som sak 21/16. Plan - og forvaltningsstyret tok klagen til f ølgje, og vedtaket om pålegg om montering av snøfangar vart oppheva. Advokat Arvid Mellingen har påklaga plan - og forvaltningsstyret pålegget om montering av snøfangar. sitt vedtak om å oppheve Advokat Johannes Hauge har i sitt tilsvar prinsipalt påstå tt klagen frå advokat Mellingen avvist, subsidiært at klagen ikkje vert teken til følgj e. Samstundes er det også fremja krav om sakskostnadar i medhald av forvaltningslova 36. Rådmannen har vurdert klagen frå advokat Mellingen og tilrår at klagen ikkje blir teken til f ølgje. Avgjerd i spørsmålet om sakskostnadar lyt takast av Fylkesmannen i Sogn og Fjordane ved klagehandsaminga der. Utval som har vedtaksmynde: Jf p olitisk delegeringsreglement Plan - og forvaltningsstyret Saka gjeld: Saka gjeld klage på vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering på eigedomen til Anvor Osmundsvaag på Hafslo. av snøfangar Klagefrist: Vedtaket som er klaga på vart fatta i møte i plan - og forvaltningsstyret (PFV) , sak 21/16. Kommune n mottok klage på vedtaket I klagen av vart det vist til fristavbrytande klage av Kommunen mottok ikkje den fristavbrytande klagen innan klagefristen, men rådmannen fekk klagen tilsendt på e - post , etter å ha et terspurd den pr. telefon.

65 Bakgrunn for saka: Luster kommune fatta vedtak om pålegg om montering av snøfangar Dette vedtaket vart klaga på, og klagen vart handsama i møte i PFV som tok klagen til følgje. Advokat Mellingen har si dan klaga på dette vedtaket i brev av og ved utfyllande klage av I samsvar med krava i forvaltn ingslova 33 vart klagen sendt Osmundsvaag for uttale. Advokat Johannes Hauge har i brev av gjeve tilsvar på vegne av Osmundsvaag. Advokat Hauge påstår prinsipalt klagen avvist, subsidiært at klagen ikkje vert teken til følgje. Det er også sett fram krav om dekking av sakskostnadar frå advokat Hauge i medhald av fvl 36. Nærmere om klagen frå advokat Mellingen av : Advokat Mellingen har i det vesentlege peika på følgjande: Kommunen har teke for lett på vurderinga a v om snøras kan utgjere ei fare, jf reglane i pbl 31-3 og TEK nr. 2. Kommunen har nokså lettvint snudd i vurderinga ved å leggja til grunn eigaren si opplysning om at taket frir seg frå snø etter maksimalt centimeter snøfall. Eigaren har ei klar eigeninteresse i å bagatellisere situasjonen med si subjektive vurdering. Eigaren bur heller ikkje på staden. Av den objektive og klare bildedokumentasjonen som er lagt fram av Lomheim, går det tydeleg fram at store mengder snø har kome ned på ein gong og lagt seg i ei fonn inn mot hennar hus. Kommunen har vidare klart lagt t il grunn feil faktum ved å ta utgangspunkt i eigaren si skildring. Bildedokumentasjonen vart vektlagt med avgjerande tyngde i påleggsvedtaket. Det er ikkje opplyst kvifor ein ved omgjeringsvedtaket har ein anna vurdering av dette enn den klare vurderinga i påleggsvedtaket. Omgjeringsvedtaket verker difor å vere heilt vilkårleg. I tillegg til feil i det faktiske grunnlaget har omgjeringsvedtaket soleis også avgjerande manglar ved grunngjevinga, jf fvl 24. Manglar ved grunngjevinga vil i eit slik tilfelle indikere at det er teke utanforliggjande omsyn eller at ein har lagt til grunn feil faktum. Det er dermed grunn til å tru at feilen har verka inn på vedtaket sitt innhald og det skal soleis opphevas, jf fvl 41. Saka har versert i forvaltninga i lang ti d. Ved klagehandsaminga bør det difor gjerast nytt vedtak i klageinstansen slik at saka kan avsluttast utan nye rundar i kommunen. Klageinstasen vil ha tilstrekkeleg grunnlag for å gjere realitetsvedtak i saka ut i frå den dokumentasjonen som ligg føre. D ette må innebere at eigaren blir pålagt å sikre mot snøras frå taket. Det vert elles vist til klagen i sin heilskap. Nærmare om t ilsvaret frå advokat Johannes Hauge av : Advokat Hauge har i de t vesentlege peika på at det er klaga for seint. Vedtaket om oppheving av pålegget er fatta og klage en frå advokat Mellingen er registrert innkomen Melding om vedtaket vart sendt Osmundsvaag med kopi til advokat Mellingen i brev av Skrivet til hans klient er sendt pr. e - post slik at det normalt skal ha kome til hennar kunnskap same dag. Dette inneber at klagefristen går ut tre veker i etterkant, altså seinast

66 Advokat Hauge har vidare hatt telefonisk kontakt med kommunen med spørsmål om det var kome inn klage på vedtaket i saka. Det vart då stadfesta at det ikkje var registrert klage i komm unen sitt postsystem. Det er elles vist til e - postkorrespondanse med kommunen sin sakshandshamar o m at kommunen no hadde motteke kopi av førebels klage frå Ifølgje advokat Hauge er det etter dette dokumentert at det ikkje låg føre rettidig klage frå advokat Mellingen. Klagen som er fremja er soleis fremja om lag 1,5 månad etter at klagefristen gjekk ut. Advokat Hauge har vore i kontakt med kommunen igjen i veke 33 og bedt om kopi av førebels klage og fekk då til svar at det ikkje var registrert noko førebels klage. Det er vist til forvalt n ingslova 30 og dei klare fristreglane som gjeld der. Slik saka står i dag er det ikkje dokumentert at førebels klage er sendt av advokat Mellingen og kommunen må difor handsame saka ut i frå at klage fyrst er motteken Advokatfirmaet Tollefsen var kjend med at førebels klage ikkje var komen fram seinast Det er ikkje reagert i det heile på at førebels klage ikkje er kome fram. På bakgrunn av det som er dette meiner advokat Hauge at kommunen må avvi se kla gen. Den er komen inn lenge etter at klagefristen er ute utan at det er grunngjeve kvifor dette har skjedd. Det er heller ikkje gjort forsøk i ettertid på å reparere feilen frå advokat Mellingen si side. For så vidt gjeld faktiske påstandar har adv okat Hauge særleg peika på følgjande moment: Advokat Mellingen har i sitt klageskriv hevda at kommunen har teke for lettvint på faremoment og lagt for stor vekt på min part sin påstand om korleis taket frir seg frå snøen ved cm snøfall. Etter advoka t Hauge si oppfatning er kommunen si saksutgreiing fyldig og god både når det gjeld faktum og juridiske vurderingar. I tillegg til det som går fram av saksutgreiinga understreke advokat Hauge at takkonstruksjonen på uthuset ikkje tolar store menger snø. På Hafslo er det ikkje uvanleg med ein meter snø. Advokat Hauge meiner vidare at plan - og bygningslova ikkje gjev heimel til å gje pålegg som er så omfattande som å skifte takkonstruksjon. Det er elles viktig å sjå nærmare på kva som er motparten sitt pr oblem og kvifor det har oppstått. Det må også i utgangpunktet vere klart at advokat Hauge sin part eig arealet der snøen kjem frå takutspringet frå uthuset. Når det gjeld faremomentet så er det hevda at taksnøen er til fare når jo skal krysse arealet unde r takutspringet for å hente ved frå vedskjulet sitt. Ho har tilgang til dette bygget ved å gå rundt bustadhuset. Det faremomentet kan ho dermed sjølv eliminere ved å endre sin praksis når ho hentar ved vinterstid. Inngangspartiet til bustadhuset vender i kkje ut mot uthuset slik at det ikkje oppstår risiko for skade når personar skal inn og ut av bustadhuset. Når det gjeld fotoet som advokat Mellingen har lagt fram som «objektiv og klar bildedokumentasjon» og kommentar om at «det går tydeleg fram at stor e mengder snø har kome ned på ein gong og lagt seg som ei fonn inn mot hennar hus», er dette feil tolking av situasjonen. Snøfonna som ligg inntil vedskjulet er snø som motparten har rydda og lagt opp der.

67 I samband med klagesakshandsaminga har advokat Hauge vist til fvl 33 og reglane om at underinstansen skal avvise saka dersom vilkåra for å handsame klagen ikkje er oppfylt. Det er også vist til fvl 31 og reglane for fristoppreisning. Advokat Hauge mein er ingen av alternativa om fristoppreisning er aktuelle i denne saka. Avslutningsvis er det understreka av advokat Hauge at ei endring av vedtaket om pålegg vil få enorme konsekvensar for hans part. Heile takkonstrusjonen må då forsterkast. Advokat Ha uge har prinsipalt påstått klagen avvist, og subsidiært påstått at klagen ikkje vert teken til følgje. Det er elles sett fram krav om at advokat Hauge sin klient vert tilkjent sakskostnadar etter fvl 36. Rådmannen vise elles til tilsvaret i sin heilskap. Rådmannen sine v urdering ar : Innleiingsvis finn rådmannen grunn til å presisere at eit vedtak om å avvise ein klage inneber at klagen ikkje vert teken opp til vurdering. Ein avviser soleis å sjå nærmare på saka. Eit vedtak om å avvise ei klage er dermed ikkje det same som at ei klage vert vurdert og ikkje før e r fram. Ein klage skal etter forvaltningslova 34 berre handsamast dersom vilkåra for å handsame klagen er til stades. Vurdering av om klagen skal takast opp til handsaming Innleiing: Det rettslege utgangspunktet er at klager på vedtak skal avvisast dersom vilkåra for å handsame klagen ikkje er oppfylt, jf 33 andre ledd siste punktum og fvl 34 fyrste ledd. Avvising av klage er eit einskildvedtak som det er høve til å klage på, jf fvl 2 tredje ledd, jf fvl 28. Rådmannen vurdere difor fyrst om klagen skal takast opp til handsaming. Dersom rådmannen kjem til at saka skal takast opp til handsaming vil momenta i klagen vurderast. Dersom rådmannen kjem til at vilkåra for å handsame klagen ikkje er oppfylt, vil rådmannen innstille på at klagen skal avvisast utan realitetsavgjerd, jf fvl 33 andre ledd siste punktum. Rådmannen gjer også merksam på at sidan det er tale om motstridande interesser i denne saka kan verte aktuel t å legge fram saka for utvalet utan tilråding for så vidt gjeld realiteten i saka. Rådmannen vise her til at saka allereie har versert i forvaltninga i lang tid, noko som også er påpeika av advokat Mellingen i klagen av Saka vert uansett la gt fram for utvalet slik at utvalet får høve til å kome med sine merknadar før saka eventuelt blir sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd i tråd med fvl 33 fjerde ledd. Vurdering av om vilkåra for klagehandsaming er oppfylt Vilkåra for å ta klagen opp til handsaming er at det er tale om eit einskil t vedtak ( 28), at den som klagar er part eller har rettsleg klageinteresse ( 28), at det er klaga innafor fristen ( 29) og at klaga sitt innhald ikkje er tidlegare avgjort (sml reglane om litispendens i

68 tvl 18-1) i. Det er på det reine at det er tale om eit einskildvedtak også på det reine at vilkåret om part er oppfylt. Det problematiske klaga innafor fristen på tre veker i fvl 29. som kan klagast på. Det er er etter dette om det er Det følgjer av forvaltningslova 29 at fristen for å klage på tre veker gjeld frå det det tidspunkt melding om vedtak et er «kommet frem» til parten. Det er på det reine at vedtaket vart sendt elektronisk pr. e - post til både advokat Mellingen og Anvor Osmundsvaag Dette går også fram av loggen i kommunen sitt sakssystem. Normalt vil vedtaket då vere framme same dag og innan kort tid. Klagefristen vert etter dette Når melding om vedtaket er skjedd elektronisk, starter klagefristen å løpe frå det tidspunktet vedtaket er gjort tilgjengelig for parten og varsel om dette er sendt, jf. e - forvaltningsforskrifta 11 a ndre ledd, jf 8 tredje ledd. Det går vidare fram av forskrifta 11 femte ledd at det er klaga innanfor fristen dersom klaga er kome fram til den elektroniske adressa som forvaltningsorganet har oppgjeve. Kommunen mottok den utfyllande klagen frå advokat Mellingen Før denne datoen hadde kommunen ikkje kjennskap til at det var sendt klage i saka. I advokat Mellingen si utfyllande klage er det vist til fristavbrytande klage av I samband med at kommunen mottok klagen av vart førebels klage etterspurd Kommunen mottok deretter kopi av førebels klage på e - post same dag. Etter dette er det rådmannen si vurdering at det er klaga for seint. Klagen skal då som utgangspunkt avvisast, jf fvl 33 andre ledd. V urdering av fristoppreisning etter fvl 31 Det følgjer av fvl 31 at det kan gjevast fristoppreisning for overs eten klagefrist. Dette inneber at klagen likevel kan takast opp til handsaming sjølv det klagefristen er gått ut dersom vilkåra for fristoppre isning er oppfylt. Etter fvl 31 fyrste ledd bokstav a kan dette gjerast i dei tilfella kor klagar ikkje kan lastast for fristoversittinga, mens fyrste ledd bokstav b opnar for at klagen kan takast under handsaming dersom det «av særlige grunner er rimelig at klagen bli prøvd» Det følgjer også av andre ledd i føresegna at det ved vurderinga av om klagen skal takast opp til handsaming skal leggjast vekt på om endring av vedtaket kan medføre skade eller ulempe for andre. Spørsmålet er difor m vil kåra for fristoppreisning er til stades. Rådmannen vurderer fyrst oppreisning etter bokstav a, og deretter oppreisning etter bokstav b. Vurdering av fvl 31 fyrste ledd bokstav a. Det går fram av denne føresegna at klagen takast opp til handsaming hans fullmektig, ikkje kan lastast for å ikkje ha klaga innan fristen. derso m parten, eller I denne saka fekk klagar tilsendt vedtaket pr. e - post Det vises i samband med dette til at ordlyden i klagen frå advokat Mellingen av kor det heiter «eg viser til omgjeringsvedtak motteke på e - post ». Fristen for å klage vert då Kommunen mottok ikkje klage innan denne fristen. Sjølv om kommunen ikkje har motteke i Litispendens er eit prosessrettsleg omgrep som inneber at retten av eiget tiltak skal avvise ein sak om same forhold mellom de same partane dersom saka allereie versere for domstolane.

69 klage innan klagefristen kan det ikkje utelukkast at klagen vart sendt innan fristen. På den annen side hadde ikkje kommunen kunnskap om den fristavbrytande klagen av før det den utfyllande kla gen vart registrert innkome i kommu nen sitt postjournal I den utfyllande klagen av er det vist til fristavbrytande klage av Kommunen fekk soleis kunnskap om den fristavbrytande klagen om lag 1,5 månad etter fristen sitt u tløp. Dette har også advokat Hauge har peika på i sin kommentar av Rådmannen vil peike på at det av omsyn e t til effektivitet og ressursbruk både i forvaltninga og for private parter er viktig at fristar vert overhalde. Også omsynet til innret ting, forutberegnelegheit og tillit til forvaltningsvedtak tilseier at det ikkje skal vere kurant å få oppreisning for å ha klaga for seint, jf også sivilombodsmannen si sak 2011/1906 som gjaldt fristoppreisning etter fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Etter rådmannen si vurdering gjer desse omsyna også seg gjeldande også ved vurderinga etter bokstav a. Rådmannen finn etter dette at det er klaga for seint og at klagar kan lastast for dette. Inn under denne vurderinga legg rådmannen mellom anna vekt på at kommunen ikkje har motteke førebels klage innan fristen Det vert også vektlagt at advokat Mellingen ikkje har gjort forsøk på å reparere feilen. Dette kunne for eksempel vore gjort ved ein telefon eller e - post til kommunen for å avklare om den fristavbrytande klagen av var motteken. Så vidt rådmannen kan bringe på det reine har så ikkje skjedd. Det må etter dette leggjast til grunn at det er klaga for seint. Klagen skal da s om utgangspunkt avvisast, jf fvl 33 andre ledd siste punktu m. Sjølv om klagen kan avvisast som for seint innkomme, må det også vurderast om det kan gjevast fristoppreisning etter fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Vurdering av fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Det følgjer av denne føresegna at det oppreisning kan gjevast dersom det «av særlige grunner er rimelig at klagen blir prøvd». Advokat Hauge har påstått at det ikkje ligg føre særlege grunnar i saka so m tilseier at klagen skal takast opp til handsaming. Det følgjer av ordlyden «særlige grunner» i føresegna at terskelen skal vere høg. Sivilombodsmannen har i sak 2011/1906 lagt til grunn at ordlyden «særlige grunner» tilseier at det må påvisast noen spesifiserte, klare grunnar som etter ei konkret vurderin g gjer det rimeleg at klagen vert prøvd. Etter ombodsmannen si vurdering tilseier ordlyden også at grunnane ikkje skal vere så generelle at dei kan gjerast gjeldande i mange saker. Rådmannen legg til grunn sivilombodsmannen si forståing av ordlyden i den v idare vurderinga. I ombodsmannen si sak 2013/68 er det vidare uttalt at «særlige grunner» inneber at avgjerd om oppreisning må forankrast i konkrete tilhøve knytt til den individuelle saken. Det er vidare lagt til grunn i fleire uttalar frå sivilombodsma nnen at det ikkje skal vere kurant å få oppreisning etter denne føresegna, sidan utgangspunktet normalt vil vere at klager kan lastast for fristoverskridinga, sjå mellom anna sivilombodsmannen si sak 2013/68 og 2008/74. Forarbeida til føresegna (Ot. prp nr. 3 ( ) s. 92 nemner som eksempel at klager over rettsbruken kan vere «særlige grunner». Det er vist til at det kan være lite rimeleg og avvise ei slik klage fordi «rettsspørsmålet ikke derved bringes ut av verden». Advokat Mellingen har i klage n av vist til at kommunen sitt omgjerings vedtak av bygge på feil faktisk grunnlag og svik tande rettsleg vurdering. I den utfyllande

70 klagen er det vist til vilkårleg sakshandsaming, samt at det er avgjerande manglar ved grunngjevinga. Det er også vist at manglar ved grunngjevinga i ei slik sak indikere at det er teke utanforliggjande omsyn og at det dermed er grunn til å tru at feilen har verka inn på vedtaket sitt innhald, jf fvl 41. Rådmannen forstår det slik at desse momenta i klagen retter seg mot kommunen sin rettsbruk. Som synt i uttalen frå forarbeida til forvaltningslova, kan klager over rettsbruken vere særlege grunnar som kan gje grunnlag for fristoppreisning. Rådmannen finn på denne ba kgrunn å kunne gje fristoppreisning for overs eten klagefrist, jf fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Rådmannen sine merknadar til klagen frå advokat Mellingen: Advokat Mellingen har for det fyrste gjort gjeldande at kommunen vurderinga av fareomgrepet i pbl 31-3 og TEK nr. 2. har teke for lett på I vedtaket om pålegg om montering av snøfangar av vurderte kommunen det slik at det ut i frå opplysningane i saka låg føre «fare», slik at det kunne gjevast pålegg om sikring med heimel i plan - og bygningslova I omgjeringsvedtaket av var kommunen si vurdering at det ikk je låg føre fare. I vedtaket om omgjering la kommunen vesentleg vekt på opplysningane om at taket frir seg frå snø etter maksimalt cm. Rådmannen opprettheld vurderinga i omgjeringsvedtaket av i klageomgangen. Inn under denne vurderinga l egg rådmannen vekt på opplysningane i saka om at taket har ein bratt takvinkel på 42 o. Det vert også lagt vekt på opplysningane om at taket er tekka med bølgeblikk og taket vil soleis fri seg for snø før det legg seg store snømengder på taket. Rådmanne vis e her også til konklusjonen i rapporten frå føretaket Øyen AS som har vurdert styrken på takkonstruksjonen. Advokat Mellingen meiner vidare at manglane ved grunngjevinga utanforliggjande omsyn eller lagt til grunn feil faktum. inneber at det er teke U ta nfo r lig gjande omsyn er ein del av læra om misbruk av mynde i den alminnelege forvaltningsretten ii. Prinsippet er generelt og ulovfesta og utvikla gjennom rettspraksis og sedvane. Viss det er teke utanforliggjande omsyn i avgjerda av eit forvaltningsvedtak i nneber det at det er lagt vekt på omsyn som ikkje er saklege og relevante for den aktuelle saka. Dersom feilen har verka inn på vedtaket sitt innhald kan dette føre til at vedtaket vert ugyldig, jf fvl 41. Rådmannen er ikkje samd i at det er teke utanforliggjande omsyn i denne saka. Etter rådmannen si vurdering vil det ikkje vere utafor liggjande å vektlegge opplysningar som går fram av saksdokumenta. Slik rådmannen ser det må dette også gjelde kor stor vekt som skal leggjast på dei ulike saksopplys ningane. Det er difor etter rådmannen si vurdering ikkje sakshandsamingsfeil når det er lagt vekt på opplysningane om at taket frir seg for snø etter ii Jf bla Rt s 548 og Bernt i TfR

71 maksimalt centimeter og rapporten frå føretaket Øyen AS. Rapporten låg ikkje føre på tidspunktet for handsaminga av vedtaket om pålegg av Rådmannen vise her til fvl 34 andre ledd om at klageinstansen i klageomgangen kan ta omsyn til nye omstende. Når det gjeld faktum i saka er det godt opplyst gjennom dei saksdokumenta som ligg føre. R ådmannen tilrår etter dette at klagen frå advokat Arvid Mellingen ikkje vert teken til følgje og at saka sendast F ylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde ledd. Advokat Hauge har kravd sakskostnadar i medhald av fvl 36. De t følgjer av fvl 33 fjerde ledd at kommunen, når ein vel å halde fast på eit tidlegare vedtak, ikkje har mynd e til å avgjere saka endeleg. S aka må difor sendast fylkesmannen for endeleg avgjerd. Avgjerd i sakskostnadsspørsmålet etter fvl 36 lyt difor tre ffast i samband med fylkesmannen si handsaming av saka. Avsluttande merknade r: Dersom plan - og forvaltningsstyret skulle kome til eit anna resultat enn rådmannen, slik at vedtaket av vert oppheva, må utvalet grunngje dette, jf fvl 24 og 25. Manglande grunngjeving er ein sakshandsamingsfeil som kan føre til at vedtaket vert omgjort ved klagehandsaminga hos Fylkesmannen, jf prinsippet i fvl 41. Dato: Jarle Skartun Arne Ingjald Lerum rådmann p lansjef Særutskrift m/kopi til: skal sendast:

72 Saksprotokoll Plan - og forvaltningsstyret Sak: 50 / 16 Tittel: Saksprotokoll - Klagehandsaming - vedtak om oppheving av vedtak om pålegg om montering av snøfangar - gbnr. 149/15 Arkivsak: 16 / 73 Behandling: Anette Stegegjerde Norberg gjekk frå som ugild grunna kollegiale forhold til advokat som er partsrepresentant. Det vart lagt fram skriv, datert 17.10, frå advokat Arvid Mellingen. Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. Vedtak: Klagen frå advokat Arvid Mellingen på Luster kommune sitt vedtak av , sak 21/16 om oppheving av vedtak om montering av snøfangar vert ikkje teken til følgje, jf fvl 33 andre ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen ledd. i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: GAUPNE GAUPNE Telefaks:

73 SAKSF RAM L E G G Sakshandsamar: Haakon Stauri Begby Arkiv: MTR 193/1 Arkivsaksnr.: 16 / 1534 Klagehandsaming - vedtak om oppføring av stølshus på vilkår - Bakkedalen - gbnr. 193/1 Rådmannen si tilråding: Plan - og forvaltningsstyret tek ikkje klagen frå Ove Haugen til følgje, jf fvl 33 andre ledd. Klagen frå Lidvin Hesjevoll blir avvist då ho er komen inn for seint, jf fvl 29, jf 33 andre ledd siste punktum, jf 34 fyrste ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde ledd.

74 Saksutgreiing: Prenta vedlegg: Søknad frå Anne Elgersma med vedlegg av Luster kommune sitt vedtak om byggeløyve av Elgersma sine kommentarar til vedtaket om byggeløyve av Luster kommune sitt svarbrev av på kommentarane av Merknad til byggeløyve frå Ove Haugen av Luster kommune sitt svarbrev av på merknadane av L uster kommune sitt brev av Varsel om klage frå Ove Haugen av Utfyllande klage frå Ove Haugen av med vedlegg av Notat etter telefonsamtale med Nils Solheim av Merknad frå Lidvin Hesjevoll av Uprenta vedlegg : Ingen. Samandrag: Utval som har vedtaksmynde: Plan - og forvaltningsstyret. Mynde til utvalet er gjeve i p olitisk delegeringsreglement. Aktuelle lov e r og forskrift e r: - Plan - og bygningslova av nr Forvaltningslova av Saka gjeld: Saka gjeld klage på vedtak om løyve til oppføring av stølshus på vilkår i Bakkedalen. gjeld heile vedtaket. Klagen Bakgrunn for saka: Anne Elgersma er eigar av Jostedal prestegard, gbnr. 193/1 og søkte om løyve til oppføring av stølshus på prestegarden si tuft i Bakkedalen. Ove Haugen er eigar av naboselet og hadde merknadar i samband med handsaminga av byggesaka. Merknaden gjekk i det vesentlege på avstanden til hans sel og frykt for økt snøpakking på hans sel dersom tiltaket vert oppført som skissert i søknaden. Haugen godtok ikkje at avstanden vart nærmare hans sel enn 4 meter. Tiltakshavar kommenterte merknadane i samband med innsending av byggesøknaden. Luster kommune fatta positivt vedtak om byggeløyve Luster kommune tok merknadane frå nabo delvis til følgje og fastsette eit vilkår om at selet skulle oppførast på eksisterande fundament. Kommunen mottok deretter merknadar frå tiltakshavar i brev av Merknadane gjaldt i det vesentlege faktiske opplysningar rundt tilhøva på staden. Tiltakshavar presiserte

75 også at tiltaket er søkt oppført på eksisterande fundament og at fundamentet vert forlenga 1, 7 meter frå selet til Haugen, noko som ifølgje tiltakshavar ikkje vil gje Haugen serlege ulemper. Det vert elles vist til at Haugen ikkje har klaga på arealet av nybygget sjølv om han vart varsla om forlenginga av grunnmuren ved utsending av nabovarselet. Luster kommune svarte i brev av at merknadane av vart tekne ti l ori entering og at dersom han ønskte vedtaket omgjort måtte han sende inn ei formell klage. I brev av kommenterte klagar kommunen sitt vedtak. Det følgjer av merknaden at klagar synes t det er lett å sjå ut i frå oversiktsb ilete at avstanden mellom sela er betydeleg kortare enn 4,1 meter som er breidda på nybygget. Ved avstandsmåling frå hjørnesteinen på eksisterande tuft til ytterkledning på hans sel vert avstanden 3,10 meter. Det vart elles peika på at det er fullt mogleg å bygge på eksisterande tuft og oppretthalda 4 meter avstand ved å trekke bygge lenger inn på tufta, men grunnflata på bygget blir dermed mindre. Avslutningsvis heiter det at avstanden på 4 meter som også kommunen har lagt til grunn er eit absolutt minimu mskrav. Kommunen svarte i brev same dag at om brevet frå tiltakshavar av om at selet ikkje skal forlengast mot Haugen sel, men forlengast om lag 1,7 meter frå selet til Haugen. Bakgrunnen for dette var slik kommunen forstod det, eit ønskje om auka avstand sidan bygga vil ligge i vinkel til kvarandre. Avslutningsvis la kommunen til grunn av avstanden mellom sela vart minst 4 meter. Kommunen sendte deretter eit nytt brev i saka etter samtale med klagar, frå brevet siterast : «I Elgersma sin søknad om byggeløyv er det opplyst at det nye selet skal byggast på prestegarden si tuft i Bakkedalen og at avstanden til nærmaste bygning vert 3-4 meter. Slik vi forstår det er avstanden til Elgersma sitt nye sel 3,10 meter frå ditt sel. I vedtaket om byggeløyv er det sett som vilkår at selet skal oppførast på eksisterande tuft. Det har vore langvarig praksis i Luster kommune at det kan gjevast løyve til slik oppattbygging av stølshus i eksisterande stølsmiljø. Teikningane og innsendt situasjonsplan viser eit bygg som er noko lenger enn eksisterande tuft. I vårt vedtak er det gjeve løyve «som omsøkt». Dette inneber at søknaden er godkjent slik det er søkt om. Etter kva vi kan sjå er Elgersma sitt stølshus soleis i samsvar med tidleg are innsendt søknad.» Kommunen mottok deretter varsel om klage Fullstendig klage vart sendt Klagen av er supplert med bilete motteke Det er også motteke klage frå Lidvin Hesjevoll i samband med s aka. Brevet er formulert som ei klage. Hesjevoll vise til tidlegare motteke nabovarsel, at tiltakshavar bygge utafor tufta og at dette ikkje kjem fram av nabovarselet. Hesjevoll kan i kkje godta at tufta vert utvida, då tiltakshavar ved å utvide tufta tek e in del av sameige sin eigedom. Det vert elles vist til at han etter Hesjevoll sitt syn har gått utover målsett skisse sendt i nabovarselet. Kommunen stadfesta ovanfor Hesjevoll i brev same dag at klagen var motteken. Klagefrist: Vedtaket som er klaga på vart fatta administrativt , d - sak 142/16. Vedtaket vart sendt på e - post til Elgersma og Haugen same dag. Etter telefonkontakt mellom klagar og kommunen vart det klart at klagar ikkje hadde fått vedtaket av

76 tilsendt sjølv om loggen i sakshandsamingsprogrammet syner at han skal ha fått vedtaket. Han fekk difor tilsendt vedtaket på nytt på e - post Kommunen mottok deretter merknad til vedtaket frå klagar Luster kommune mottok dere tter varsel om klage Kommunen mottok så utfyllande klage samt supplerande opplysningar i form av bilete I samsvar med forvaltningslova 33 er klagen sendt tiltakshavar for uttale ved brev av Frist for uttal e vart sett til Tiltakshavar har ikkje hatt merknadar til klagen. Når det gjeld klagen frå Lidvin Hesjevoll er det rådmannen si vurdering at klagen blir avvist. Klagen er komen inn for seint, jf fvl 29, jf 33 andre ledd siste punktum, jf 34. Inn under denne vurderinga legg rådmannen vekt på at Hesjevoll har vist til utsendt nabovarsel. Nabovarsel vart sendt rekommandert Det følgjer av pbl 21-3 at merknad s fristen er minst 14 dagar. Klagen er dagsett , 5 månader etter at nabovarsel er sendt ut. Om klagen frå Ove Haugen av Haugen vise til e - post og brev [kommunen sitt brev av ] frå plansjef om at oppføring av stølshuset til Elgersma er i samsvar med byggeløyve. Haugen er ikkje samd i dette og klager på denne avgjerda. Slik bygget no vert oppført vil det føre til auka snøpress og forringing av hans eksisterande bygning. Løyve er gjeve på vilkår at bygget skal oppførast på eksisterande tuft og at kommunen legg til grunn ein avstand på fire meter. Det er stadfesta av byggesakshandsamar at dette er vilkår som må følgjast når det nye stølshuset skulle oppførast. Byggesakshandsamar har også forvissa han om at slik løyve var skrive og meint så kunne ikkje Elgersma ta seg til rette utanfor den ek sisterande tufta. Dette vart gjenteke i samtale på byggesakshandsamar sitt kontor Byggesakshandsamar har heile tida gjeve meg tryggheit for at byggeløyve ikkje gjev opning for å sette opp eit nybygg utanfor den eksisterande tufta eller nærmare enn 4 meter frå mitt sel. Ved handsaminga av byggesøknaden vart det vinter og ikkje mogleg å gjennomføre synfaring. Eit dårleg flyfoto der det var vanskeleg å sjå at nybygget var større enn eksisterande tuft, vart nytta som einaste bilete. I søknaden var det ikkje opplyst noko mål på det opphavlege tufta eller opplysningar om at denne skulle utvidast. Frå starten av sakshandsaminga har Haugen peika på snøpress, opphoping av snø og liten avstand mellom sela som eit problem. Tiltakshavar argumentere med at tuftene «ligg der dei ligg» og at naturen har «naturlege høgdeforskjellar». Sela vart i følgje Haugen plassert slik med god grunn. I 1924 fekk Øvregarden i samråd med prestegarden plassere sitt sel på noverande tuft. Selet vart trekt langt utpå ein fje llskrent og på høge murar, jf bilete. Då fekk sela ei plassering som var hjørne mot hjørne og ikkje langs med kvarandre. Dette gav plass, luft, mindre opphoping av snø og lite snøpress mellom sela. Sela vart omtrent like store og med same takhøgde, noko so m danna eit fint harmonisk stølsbilete. Høgdeforskjellen i terrenget hadde ingen negativ verknad. Slik bygget no vert oppført blir sela ståande mest parallelt i ei lengde tilsvarande utviding av tufta. Taksnø vil fort fylle opp den smale plassen som er laga mellom sela. Taksnø frå det nye selet med bratt takvinkel og stor høgd vil ha fritt rom for å falle av, taksnø frå Haugen sitt gamle sel vil ikkje få moglegheit til å skli av slik som før. Dette i lag med h øgdeforskjellen i

77 terrenget dannar eit stort snøpress mot Haugen sitt sel som står på høge murar. Retninga på snøpresset vert svært ugunstig for Haugen sitt sel og dette er hovudgrunnen til at det må reagerast på måten prestegardstufta vert utvida. Rådmannen si ne v urdering ar : Rådmannen gjer kort innleiingsvis merksam på at kommunen sitt brev av ikkje er vedtak i forvaltningslova si n forstand. Det er difor ikkje klagerett på dette. Klagen retter seg soleis mot kommunen sitt vedtak av Vurdering av om klagen frå skal takast opp til handsaming Det rettslege u tgangspunkt er at klage r på vedtak skal avvisast dersom vilkåra for å handsame dei ikkje er oppfylt, jf fvl 33 andre ledd. Rådmannen presisere at eit vedtak om å avvise ein klage inneber at klagen ikkje vert teken opp til vurdering. Ein avviser soleis å sjå nærmare på saka. Eit vedtak om å avvise ei klage er dermed ikkje det same som at ei klage vert vurdert og ikkje førar fra m. Rådmannen vurdere difor fyrst om klagen skal takast opp til handsaming. Dersom rådmannen kjem til at saka skal takast opp til handsaming vil momenta i klagen bli vurdert. Dersom rådmannen kjem til at vilkåra for å handsame klagen ikkje er oppfylt, vil rådmannen innstille på at klagen skal avvisast utan realitetsavgjerd, jf fvl 33 andre ledd. Vilkåra for å ta klagen opp til handsaming er at det er tale om eit einskil t vedtak ( 28), at den som klagar er part eller har rettsleg klageinteresse ( 28), at det er klaga innafor fristen ( 29) og at klaga sitt innh ald ikkje er tidlegare avgjort (sml reglane om litispendens i tvl 18-1) i. Det er på det rein e at det er tale om eit einskilt vedtak som kan klagast på. Det er også på det reine at vilkåret om ret tsleg interesse er oppfylt og at klaga sitt innhald ikkje tidlegare er avgjort. Det problematiske er soleis om det er klaga innafor fristen på tre veker i fvl 29. Det følgjer av forvaltningslova 29 at fristen for å klage på tre veker gjeld frå det det tidspunkt melding om vedtak et er «kommet frem» til parten. Det er på det reine at vedtaket vart sendt elektronisk pr. e - post til både Elgersma og Haugen Dette går også fram av loggen i kommunen sitt sakssystem. Normalt vil vedtaket då vere fra mme same dag og innan kort tid. Når melding om vedtaket er skjedd elektronisk, starter klagefristen å gå frå det tidspunktet vedtaket er gjort tilgjengelig for parten og varsel om dette er sendt, jf. e - forvaltningsforskrifta 11 andre ledd, jf 8 tredje ledd. Det går vidare fram av forskrifta 11 femte ledd at det er klaga innanfor fristen dersom klaga er kome fram til den elektroniske adressa som forvaltningsorganet har oppgjeve. Klagar etterlyste vedtaket i telefonsamtale og fe kk det då straks tilsendt på e - post. Kommunen mottok deretter merknad til vedtaket frå klagar Luster kommune mottok deretter varsel om klage Kommunen mottok så utfyllande klage samt supplerande opplysningar i form av bile te i Litispendens er eit prosessrettsleg omgrep som betyr at dersom det blir reist nyk sak om same forhold, skal retten av eige tiltak avvise saken.

78 Sett hen til at klagar fyrst fekk tilsendt vedtaket tek rådmannen utgangspunkt i denne datoen ved fastsetjing av klagefristen. Klagefristen vert etter dette Som det går fram ovanfor mottok kommunen merknadar til vedt aket denne dagen. Formell klage vart fyrst sendt og Etter dette er det rådmannen si vurdering at det er klaga for seint. Klagen skal da som utgangspunkt avvisast som for seint inn komen, jf fvl 33 andre ledd. Vurdering av fristoppreisning etter fvl 31 Forvaltningslova 31 opnar for å ta ei klage opp til handsaming sjølv om klagen er kome inn etter at fristen for å klage er gått ut. Etter fyrste ledd bokstav a, kan dette gjerast i dei tilfella der klagar ikkje kan lastast for fristoversittinga, mens fyrste ledd bokstav b opnar for at klagen kan takast under handsaming dersom det «av særlige grunner er rimelig at klagen bli prøvd» Det følgjer også av andre ledd i føresegna at det ved vurderinga av om klagen skal takast opp til handsaming skal leggjast vekt på om endring av vedtaket kan medføre skade eller ulempe for andre. Vurdering av 31 fyrste ledd bokstav a. Det går fram av føresegna at klagen takast opp til handsaming dersom parten ikkje kan lastast for å ikkje ha klaga innan fristen. I denne saka fekk klagar tilsendt vedtaket fyrst og deretter på nytt Ut i frå opplysningane om at klagar ikkje fekk tilsendt vedtaket , tek rådmannen utgangspunkt i sendinga Fristen for å klage er då Som nemnt ovanfor mottok kommunen merknadar til vedtaket av denne dagen. Kommunen mottok så varsel om klage og utfyllande klage Varsel om klage er soleis sendt to månader etter at vedtaket er motteke. Av omsynet til effektivitet og ressursbruk både i forvaltninga og for private parter er det viktig at fristar vert overhald n e. Også omsynet til innretting, «forutberegnel i ghet» og tillit til forvaltningsvedtak tilseier at det ikkje skal vere kurant å få oppreisning for å ha klaga for seint, jf også sivilombodsmannen si sak 20 11/1906 som gjald t fristoppreisning etter fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Etter rådmannen si vurdering gj er desse omsyna seg gjeldande også ved vurderinga etter bokstav a. Rådmannen finn etter dette at det er klaga for seint og at klagar kan lastast for dette. Spørsmålet er så om det kan gjevast fristoppreisning etter fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Vurde ring av fvl 31 fyrste ledd bokstav b) Det følgjer av denne føresegna at klage som er for seint innkome, likevel kan takast opp til handsaming dersom det «av særlige grunner er rimelig at klagen blir prøvd» Sivilombodsmannen har i sak 2011/1906 lagt til grunn at ordlyden «særlige grunner» tilseier at det må påvisast nokre spesifiserte, klare grunnar som etter ei konkret vurdering gjer det rimeleg at klagen vert prøvd. Etter ombodsmannen si vurdering tilseier ordlyden også at grunnane ikkje skal vere så g enerelle at dei kan gjerast gjeldande i mange saker. Sivilombodsmannen har også uttalt at «særlige grunner» inneber at avgjerd om oppreisning

79 må forankrast i konkrete tilhøve knytt til den individuelle saken. ii Rådmanne n legg sivilombo dsmannen si for ståing av ordlyden til grunn ved vurderinga av om det skal gjevast fristoppreisning etter denne føresegna. Det er vidare lagt til grunn i fleire uttalar frå sivilombodsmannen at det ikkje skal vere kurant å få oppreisning etter denne føresegna, sidan utgangspunktet normalt vil vere at klager kan iii lastast for fristoverskridinga Forarbeida til føresegna (Ot. prp nr. 3 ( ) s. 92 nemner som eksempel at klager over rettsbruken kan vere «særlige grunner». Det er vist til at det kan være lite rimeleg og avvise ei slik klage fordi «rettsspørsmålet ikke derved bringes ut av verden». Det går elles fram av juridi sk litteratur at fleire moment kan vere relevante ved vurderinga og at det må gjerast ei konkret vurdering i den einskilde saka, sjå Woxholth, forvaltningsloven med kommentarar, ( 5. utg. 2011) s. 536: «Et hensyn som kan tale for oppreisning etter dette alternativet, er at saken er av særskilt stor betydning for klageren, eller at den reiser et prinsippspørsmål som også forvaltningen er tjent med at det blir tatt stilling til. Det kan særlig være aktuelt om klagen ikke bare angår skjønnsutøvelsen, men spe sielt rettsanvendelsen. Synes realitetsavgjørelsen som er truffet av underinstansen tvilsom rettslig sett, er det også et moment som taler for oppreisning.» Etter det opplyste har saka stor betydning for klagar. Dette kan derimot etter rådmannen sitt syn ikkje leggast alt for stor vekt på, då det same omsynet vil gjere seg gjeldande i dei fleste klagesaker. Luster kommune får med jamne mellomrom inn søknadar om oppføring av stølshus på eksisterande fundament. Sett hen til dette kan denne saka danne ein v iss presedens for seinare saker og det kan soleis vere nyttig for bygningsmynda i kommunen å få avklart saka. Kommunen har i sommar hatt ein del problem knytt til det nye elektroniske sakshandsamingsprogrammet. Det kan difor ikkje utelukkast at dette har medført at post ikkje har kome fram eller at e - post ikkje har vorte registrert. Rådmannen vurderer det slik difor at eventuelle feil som følgje av dette ikkje skal lastast partar eller andre med rettsleg klageinteresse. Sett hen til at saka har stor betydning for klagar og moglegheita for eventuelle seinare presedensverknadar denne saka eventuelt måtte få, finn rådmannen at det bør kunne gjevast fristoppreisning i denne saka. Rådmannen går så over til å vurdere klagen frå Ove Haugen. Vu rdering av Haugen sin klage av Det rettslege utgangspunktet innafor forvaltningsretten, som plan - og bygningsretten er ein del av, er at saker skal handsamast etter reglane som gjeld på vedtakstidspunktet. Dette er slått fast i fleire uttaler f rå sivilombodsmannen, mellom anna i sak 2007/521. Det følgjer vidare av pbl 21-4 fyrste ledd at kommunen plikter å gje byggeløyve dersom tiltaket held seg innafor føresegner gjeve i eller i medhald av plan - og bygningslova. Kommuneplanen sin arealdel va rt vedteken av Luster kommunestyre , sak 13/15. I punkt i arealdelen er det gjeve føresegner for bygningar i stølsområdar. Desse føresegna saman med reglane i plan - og bygningslova må difor leggjast til grunn ved handsaminga av bygg j e søknaden. ii SOM s. med vidare tilvis ingar iii S jå mellom anna SOM og SOMB

80 På vedta k stidspunktet hadde kommunen føl gjande opplysningar om tiltaket frå tiltakshavar: Prestegarden si seltuft har ei breidde på 4, 3 meter og at stølshuset skal oppførast på eksisterande tuft, breidde 4,1 meter. Vegghøgda kjem på 1,7 meter, mens takvinkelen vert 38 o. Mønehøgda vert om lag 3,95 meter medrekna bjelkelag. Ut i frå desse opplysningane skal tiltaket oppførast på eksisterande seltuft. Det er lang praksis i Luster kommune for at det kan gjevast løyve til slike tiltak. I kommunen sitt vedtak om byggeløyve av vart det stilt som vilkår at bygget skulle oppførast på eksisterande fundament. Rådmannen forstår klagen slik at klagen knyter seg til at bygget som er under oppføring vert større enn det som g år fram av søknaden. U t i frå opplysningane i klagen frå Haugen inneber byggetiltaket at selet vert forlenga i lengderetninga mot selet hans. Dette godtek han ikkje. Det er tidlegare opplyst frå tiltakshavar i e - post av at selet skal forlengast 1,7 meter frå selet ti l Haugen. Spørsmålet blir dermed om forlenginga på 1,7 meter er innafor ramma av vedtaket av Teikningane og situasjonsplanen motteke på søknadstidspunktet syner eit bygg som er noko lenger enn eksisterande tuft. Ut i frå desse opplysningane er de t rådmannen si vurdering at oppføring av selet er i samsvar med bygge løyve slik det vart gjeve Etter rådmannen si vurdering er det ikkje kome fram nye moment i klageomgangen som gjev grunn til å endre kommunen sitt vedtak om byggeløyve av På denne bakgrunn tilrår rådmannen at klagen frå Ove Haugen ikkje vert teken til følgje. Avsluttande merknadar: Dersom plan - og forvaltningsstyret skulle kome til eit anna resultat enn rådmannen, slik at vedtaket av vert opp heva, må utvalet grunngje dette, jf fvl 24 og 25. Manglande grunngjeving er ein sakshandsamingsfeil som kan føre til at vedtaket vert omgjort ved klagehandsaminga hos Fylkesmannen, jf prinsippet i fvl 41. Dato: Jarle Skartun Arne Ingjald Lerum rådmann p lansjef Særutskrift m/kopi til: skal sendast:

81 Saksprotokoll Plan - og forvaltningsstyret Sak: 51 / 16 Tittel: Saksprotokoll - Klagehandsaming - vedtak om oppføring av stølshus på vilkår - Bakkedalen - gbnr. 193/1 Arkivsak: 16 / 1534 Behandling: Rådmannen si tilråding : Plan - og forvaltningsstyret ledd. tek ikkje klagen frå Ove Haugen til følgje, jf fvl 33 andre Klagen frå Lidvin Hesjevoll blir avvist då ho er komen inn for seint, jf fvl 29, jf 33 andre ledd siste punktum, jf 34 fyrste ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen ledd i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde PFS sette fram slikt framlegg: Saka vert utsett. Administrasjonen vert bedd om å gjennomføra synfaring og leggja fram tilleggsinformasjon. Vedtak: Saka vert utsett. Administrasjonen vert bedd om å gjennomføra synfaring og leggja fram tilleggsinformasjon. Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: GAUPNE GAUPNE Telefaks:

82 SAKSF RAM L E G G Sakshandsamar: Haakon Stauri Begby Arkiv: MTR 193/1 Arkivsaksnr.: 16 / 1534 Klagehandsaming - vedtak om oppføring av stølshus på vilkår - Bakkedalen - gbnr. 193/1 Rådmannen si tilråding: Plan - og forvaltningsstyret tek ikkje klagen frå Ove Haugen til følgje, jf fvl 33 andre ledd. Klagen frå Lidvin Hesjevoll blir avvist då ho er komen inn for seint, jf fvl 29, jf 33 andre ledd siste punktum, jf 34 fyrste ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde ledd.

83 Saksutgreiing: Prenta vedlegg: Søknad frå Anne Elgersma med vedlegg av Luster kommune sitt vedtak om byggeløyve av Elgersma sine kommentarar til vedtaket om byggeløyve av Luster kommune sitt svarbrev av på kommentarane av Merknad til byggeløyve frå Ove Haugen av Luster kommune sitt svarbrev av på merknadane av L uster kommune sitt brev av Varsel om klage frå Ove Haugen av Utfyllande klage frå Ove Haugen av med vedlegg av Notat etter telefonsamtale med Nils Solheim av Merknad frå Lidvin Hesjevoll av Uprenta vedlegg : Ingen. Samandrag: Utval som har vedtaksmynde: Plan - og forvaltningsstyret. Mynde til utvalet er gjeve i p olitisk delegeringsreglement. Aktuelle lov e r og forskrift e r: - Plan - og bygningslova av nr Forvaltningslova av Saka gjeld: Saka gjeld klage på vedtak om løyve til oppføring av stølshus på vilkår i Bakkedalen. gjeld heile vedtaket. Klagen Bakgrunn for saka: Anne Elgersma er eigar av Jostedal prestegard, gbnr. 193/1 og søkte om løyve til oppføring av stølshus på prestegarden si tuft i Bakkedalen. Ove Haugen er eigar av naboselet og hadde merknadar i samband med handsaminga av byggesaka. Merknaden gjekk i det vesentlege på avstanden til hans sel og frykt for økt snøpakking på hans sel dersom tiltaket vert oppført som skissert i søknaden. Haugen godtok ikkje at avstanden vart nærmare hans sel enn 4 meter. Tiltakshavar kommenterte merknadane i samband med innsending av byggesøknaden. Luster kommune fatta positivt vedtak om byggeløyve Luster kommune tok merknadane frå nabo delvis til følgje og fastsette eit vilkår om at selet skulle oppførast på eksisterande fundament. Kommunen mottok deretter merknadar frå tiltakshavar i brev av Merknadane gjaldt i det vesentlege faktiske opplysningar rundt tilhøva på staden. Tiltakshavar presiserte

84 også at tiltaket er søkt oppført på eksisterande fundament og at fundamentet vert forlenga 1, 7 meter frå selet til Haugen, noko som ifølgje tiltakshavar ikkje vil gje Haugen serlege ulemper. Det vert elles vist til at Haugen ikkje har klaga på arealet av nybygget sjølv om han vart varsla om forlenginga av grunnmuren ved utsending av nabovarselet. Luster kommune svarte i brev av at merknadane av vart tekne ti l ori entering og at dersom han ønskte vedtaket omgjort måtte han sende inn ei formell klage. I brev av kommenterte klagar kommunen sitt vedtak. Det følgjer av merknaden at klagar synes t det er lett å sjå ut i frå oversiktsb ilete at avstanden mellom sela er betydeleg kortare enn 4,1 meter som er breidda på nybygget. Ved avstandsmåling frå hjørnesteinen på eksisterande tuft til ytterkledning på hans sel vert avstanden 3,10 meter. Det vart elles peika på at det er fullt mogleg å bygge på eksisterande tuft og oppretthalda 4 meter avstand ved å trekke bygge lenger inn på tufta, men grunnflata på bygget blir dermed mindre. Avslutningsvis heiter det at avstanden på 4 meter som også kommunen har lagt til grunn er eit absolutt minimu mskrav. Kommunen svarte i brev same dag at om brevet frå tiltakshavar av om at selet ikkje skal forlengast mot Haugen sel, men forlengast om lag 1,7 meter frå selet til Haugen. Bakgrunnen for dette var slik kommunen forstod det, eit ønskje om auka avstand sidan bygga vil ligge i vinkel til kvarandre. Avslutningsvis la kommunen til grunn av avstanden mellom sela vart minst 4 meter. Kommunen sendte deretter eit nytt brev i saka etter samtale med klagar, frå brevet siterast : «I Elgersma sin søknad om byggeløyv er det opplyst at det nye selet skal byggast på prestegarden si tuft i Bakkedalen og at avstanden til nærmaste bygning vert 3-4 meter. Slik vi forstår det er avstanden til Elgersma sitt nye sel 3,10 meter frå ditt sel. I vedtaket om byggeløyv er det sett som vilkår at selet skal oppførast på eksisterande tuft. Det har vore langvarig praksis i Luster kommune at det kan gjevast løyve til slik oppattbygging av stølshus i eksisterande stølsmiljø. Teikningane og innsendt situasjonsplan viser eit bygg som er noko lenger enn eksisterande tuft. I vårt vedtak er det gjeve løyve «som omsøkt». Dette inneber at søknaden er godkjent slik det er søkt om. Etter kva vi kan sjå er Elgersma sitt stølshus soleis i samsvar med tidleg are innsendt søknad.» Kommunen mottok deretter varsel om klage Fullstendig klage vart sendt Klagen av er supplert med bilete motteke Det er også motteke klage frå Lidvin Hesjevoll i samband med s aka. Brevet er formulert som ei klage. Hesjevoll vise til tidlegare motteke nabovarsel, at tiltakshavar bygge utafor tufta og at dette ikkje kjem fram av nabovarselet. Hesjevoll kan i kkje godta at tufta vert utvida, då tiltakshavar ved å utvide tufta tek e in del av sameige sin eigedom. Det vert elles vist til at han etter Hesjevoll sitt syn har gått utover målsett skisse sendt i nabovarselet. Kommunen stadfesta ovanfor Hesjevoll i brev same dag at klagen var motteken. Klagefrist: Vedtaket som er klaga på vart fatta administrativt , d - sak 142/16. Vedtaket vart sendt på e - post til Elgersma og Haugen same dag. Etter telefonkontakt mellom klagar og kommunen vart det klart at klagar ikkje hadde fått vedtaket av

85 tilsendt sjølv om loggen i sakshandsamingsprogrammet syner at han skal ha fått vedtaket. Han fekk difor tilsendt vedtaket på nytt på e - post Kommunen mottok deretter merknad til vedtaket frå klagar Luster kommune mottok dere tter varsel om klage Kommunen mottok så utfyllande klage samt supplerande opplysningar i form av bilete I samsvar med forvaltningslova 33 er klagen sendt tiltakshavar for uttale ved brev av Frist for uttal e vart sett til Tiltakshavar har ikkje hatt merknadar til klagen. Når det gjeld klagen frå Lidvin Hesjevoll er det rådmannen si vurdering at klagen blir avvist. Klagen er komen inn for seint, jf fvl 29, jf 33 andre ledd siste punktum, jf 34. Inn under denne vurderinga legg rådmannen vekt på at Hesjevoll har vist til utsendt nabovarsel. Nabovarsel vart sendt rekommandert Det følgjer av pbl 21-3 at merknad s fristen er minst 14 dagar. Klagen er dagsett , 5 månader etter at nabovarsel er sendt ut. Om klagen frå Ove Haugen av Haugen vise til e - post og brev [kommunen sitt brev av ] frå plansjef om at oppføring av stølshuset til Elgersma er i samsvar med byggeløyve. Haugen er ikkje samd i dette og klager på denne avgjerda. Slik bygget no vert oppført vil det føre til auka snøpress og forringing av hans eksisterande bygning. Løyve er gjeve på vilkår at bygget skal oppførast på eksisterande tuft og at kommunen legg til grunn ein avstand på fire meter. Det er stadfesta av byggesakshandsamar at dette er vilkår som må følgjast når det nye stølshuset skulle oppførast. Byggesakshandsamar har også forvissa han om at slik løyve var skrive og meint så kunne ikkje Elgersma ta seg til rette utanfor den ek sisterande tufta. Dette vart gjenteke i samtale på byggesakshandsamar sitt kontor Byggesakshandsamar har heile tida gjeve meg tryggheit for at byggeløyve ikkje gjev opning for å sette opp eit nybygg utanfor den eksisterande tufta eller nærmare enn 4 meter frå mitt sel. Ved handsaminga av byggesøknaden vart det vinter og ikkje mogleg å gjennomføre synfaring. Eit dårleg flyfoto der det var vanskeleg å sjå at nybygget var større enn eksisterande tuft, vart nytta som einaste bilete. I søknaden var det ikkje opplyst noko mål på det opphavlege tufta eller opplysningar om at denne skulle utvidast. Frå starten av sakshandsaminga har Haugen peika på snøpress, opphoping av snø og liten avstand mellom sela som eit problem. Tiltakshavar argumentere med at tuftene «ligg der dei ligg» og at naturen har «naturlege høgdeforskjellar». Sela vart i følgje Haugen plassert slik med god grunn. I 1924 fekk Øvregarden i samråd med prestegarden plassere sitt sel på noverande tuft. Selet vart trekt langt utpå ein fje llskrent og på høge murar, jf bilete. Då fekk sela ei plassering som var hjørne mot hjørne og ikkje langs med kvarandre. Dette gav plass, luft, mindre opphoping av snø og lite snøpress mellom sela. Sela vart omtrent like store og med same takhøgde, noko so m danna eit fint harmonisk stølsbilete. Høgdeforskjellen i terrenget hadde ingen negativ verknad. Slik bygget no vert oppført blir sela ståande mest parallelt i ei lengde tilsvarande utviding av tufta. Taksnø vil fort fylle opp den smale plassen som er laga mellom sela. Taksnø frå det nye selet med bratt takvinkel og stor høgd vil ha fritt rom for å falle av, taksnø frå Haugen sitt gamle sel vil ikkje få moglegheit til å skli av slik som før. Dette i lag med h øgdeforskjellen i

86 terrenget dannar eit stort snøpress mot Haugen sitt sel som står på høge murar. Retninga på snøpresset vert svært ugunstig for Haugen sitt sel og dette er hovudgrunnen til at det må reagerast på måten prestegardstufta vert utvida. Rådmannen si ne v urdering ar : Rådmannen gjer kort innleiingsvis merksam på at kommunen sitt brev av ikkje er vedtak i forvaltningslova si n forstand. Det er difor ikkje klagerett på dette. Klagen retter seg soleis mot kommunen sitt vedtak av Vurdering av om klagen frå skal takast opp til handsaming Det rettslege u tgangspunkt er at klage r på vedtak skal avvisast dersom vilkåra for å handsame dei ikkje er oppfylt, jf fvl 33 andre ledd. Rådmannen presisere at eit vedtak om å avvise ein klage inneber at klagen ikkje vert teken opp til vurdering. Ein avviser soleis å sjå nærmare på saka. Eit vedtak om å avvise ei klage er dermed ikkje det same som at ei klage vert vurdert og ikkje førar fra m. Rådmannen vurdere difor fyrst om klagen skal takast opp til handsaming. Dersom rådmannen kjem til at saka skal takast opp til handsaming vil momenta i klagen bli vurdert. Dersom rådmannen kjem til at vilkåra for å handsame klagen ikkje er oppfylt, vil rådmannen innstille på at klagen skal avvisast utan realitetsavgjerd, jf fvl 33 andre ledd. Vilkåra for å ta klagen opp til handsaming er at det er tale om eit einskil t vedtak ( 28), at den som klagar er part eller har rettsleg klageinteresse ( 28), at det er klaga innafor fristen ( 29) og at klaga sitt innh ald ikkje er tidlegare avgjort (sml reglane om litispendens i tvl 18-1) i. Det er på det rein e at det er tale om eit einskilt vedtak som kan klagast på. Det er også på det reine at vilkåret om ret tsleg interesse er oppfylt og at klaga sitt innhald ikkje tidlegare er avgjort. Det problematiske er soleis om det er klaga innafor fristen på tre veker i fvl 29. Det følgjer av forvaltningslova 29 at fristen for å klage på tre veker gjeld frå det det tidspunkt melding om vedtak et er «kommet frem» til parten. Det er på det reine at vedtaket vart sendt elektronisk pr. e - post til både Elgersma og Haugen Dette går også fram av loggen i kommunen sitt sakssystem. Normalt vil vedtaket då vere fra mme same dag og innan kort tid. Når melding om vedtaket er skjedd elektronisk, starter klagefristen å gå frå det tidspunktet vedtaket er gjort tilgjengelig for parten og varsel om dette er sendt, jf. e - forvaltningsforskrifta 11 andre ledd, jf 8 tredje ledd. Det går vidare fram av forskrifta 11 femte ledd at det er klaga innanfor fristen dersom klaga er kome fram til den elektroniske adressa som forvaltningsorganet har oppgjeve. Klagar etterlyste vedtaket i telefonsamtale og fe kk det då straks tilsendt på e - post. Kommunen mottok deretter merknad til vedtaket frå klagar Luster kommune mottok deretter varsel om klage Kommunen mottok så utfyllande klage samt supplerande opplysningar i form av bile te i Litispendens er eit prosessrettsleg omgrep som betyr at dersom det blir reist nyk sak om same forhold, skal retten av eige tiltak avvise saken.

87 Sett hen til at klagar fyrst fekk tilsendt vedtaket tek rådmannen utgangspunkt i denne datoen ved fastsetjing av klagefristen. Klagefristen vert etter dette Som det går fram ovanfor mottok kommunen merknadar til vedt aket denne dagen. Formell klage vart fyrst sendt og Etter dette er det rådmannen si vurdering at det er klaga for seint. Klagen skal da som utgangspunkt avvisast som for seint inn komen, jf fvl 33 andre ledd. Vurdering av fristoppreisning etter fvl 31 Forvaltningslova 31 opnar for å ta ei klage opp til handsaming sjølv om klagen er kome inn etter at fristen for å klage er gått ut. Etter fyrste ledd bokstav a, kan dette gjerast i dei tilfella der klagar ikkje kan lastast for fristoversittinga, mens fyrste ledd bokstav b opnar for at klagen kan takast under handsaming dersom det «av særlige grunner er rimelig at klagen bli prøvd» Det følgjer også av andre ledd i føresegna at det ved vurderinga av om klagen skal takast opp til handsaming skal leggjast vekt på om endring av vedtaket kan medføre skade eller ulempe for andre. Vurdering av 31 fyrste ledd bokstav a. Det går fram av føresegna at klagen takast opp til handsaming dersom parten ikkje kan lastast for å ikkje ha klaga innan fristen. I denne saka fekk klagar tilsendt vedtaket fyrst og deretter på nytt Ut i frå opplysningane om at klagar ikkje fekk tilsendt vedtaket , tek rådmannen utgangspunkt i sendinga Fristen for å klage er då Som nemnt ovanfor mottok kommunen merknadar til vedtaket av denne dagen. Kommunen mottok så varsel om klage og utfyllande klage Varsel om klage er soleis sendt to månader etter at vedtaket er motteke. Av omsynet til effektivitet og ressursbruk både i forvaltninga og for private parter er det viktig at fristar vert overhald n e. Også omsynet til innretting, «forutberegnel i ghet» og tillit til forvaltningsvedtak tilseier at det ikkje skal vere kurant å få oppreisning for å ha klaga for seint, jf også sivilombodsmannen si sak 20 11/1906 som gjald t fristoppreisning etter fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Etter rådmannen si vurdering gj er desse omsyna seg gjeldande også ved vurderinga etter bokstav a. Rådmannen finn etter dette at det er klaga for seint og at klagar kan lastast for dette. Spørsmålet er så om det kan gjevast fristoppreisning etter fvl 31 fyrste ledd bokstav b. Vurde ring av fvl 31 fyrste ledd bokstav b) Det følgjer av denne føresegna at klage som er for seint innkome, likevel kan takast opp til handsaming dersom det «av særlige grunner er rimelig at klagen blir prøvd» Sivilombodsmannen har i sak 2011/1906 lagt til grunn at ordlyden «særlige grunner» tilseier at det må påvisast nokre spesifiserte, klare grunnar som etter ei konkret vurdering gjer det rimeleg at klagen vert prøvd. Etter ombodsmannen si vurdering tilseier ordlyden også at grunnane ikkje skal vere så g enerelle at dei kan gjerast gjeldande i mange saker. Sivilombodsmannen har også uttalt at «særlige grunner» inneber at avgjerd om oppreisning

88 må forankrast i konkrete tilhøve knytt til den individuelle saken. ii Rådmanne n legg sivilombo dsmannen si for ståing av ordlyden til grunn ved vurderinga av om det skal gjevast fristoppreisning etter denne føresegna. Det er vidare lagt til grunn i fleire uttalar frå sivilombodsmannen at det ikkje skal vere kurant å få oppreisning etter denne føresegna, sidan utgangspunktet normalt vil vere at klager kan iii lastast for fristoverskridinga Forarbeida til føresegna (Ot. prp nr. 3 ( ) s. 92 nemner som eksempel at klager over rettsbruken kan vere «særlige grunner». Det er vist til at det kan være lite rimeleg og avvise ei slik klage fordi «rettsspørsmålet ikke derved bringes ut av verden». Det går elles fram av juridi sk litteratur at fleire moment kan vere relevante ved vurderinga og at det må gjerast ei konkret vurdering i den einskilde saka, sjå Woxholth, forvaltningsloven med kommentarar, ( 5. utg. 2011) s. 536: «Et hensyn som kan tale for oppreisning etter dette alternativet, er at saken er av særskilt stor betydning for klageren, eller at den reiser et prinsippspørsmål som også forvaltningen er tjent med at det blir tatt stilling til. Det kan særlig være aktuelt om klagen ikke bare angår skjønnsutøvelsen, men spe sielt rettsanvendelsen. Synes realitetsavgjørelsen som er truffet av underinstansen tvilsom rettslig sett, er det også et moment som taler for oppreisning.» Etter det opplyste har saka stor betydning for klagar. Dette kan derimot etter rådmannen sitt syn ikkje leggast alt for stor vekt på, då det same omsynet vil gjere seg gjeldande i dei fleste klagesaker. Luster kommune får med jamne mellomrom inn søknadar om oppføring av stølshus på eksisterande fundament. Sett hen til dette kan denne saka danne ein v iss presedens for seinare saker og det kan soleis vere nyttig for bygningsmynda i kommunen å få avklart saka. Kommunen har i sommar hatt ein del problem knytt til det nye elektroniske sakshandsamingsprogrammet. Det kan difor ikkje utelukkast at dette har medført at post ikkje har kome fram eller at e - post ikkje har vorte registrert. Rådmannen vurderer det slik difor at eventuelle feil som følgje av dette ikkje skal lastast partar eller andre med rettsleg klageinteresse. Sett hen til at saka har stor betydning for klagar og moglegheita for eventuelle seinare presedensverknadar denne saka eventuelt måtte få, finn rådmannen at det bør kunne gjevast fristoppreisning i denne saka. Rådmannen går så over til å vurdere klagen frå Ove Haugen. Vu rdering av Haugen sin klage av Det rettslege utgangspunktet innafor forvaltningsretten, som plan - og bygningsretten er ein del av, er at saker skal handsamast etter reglane som gjeld på vedtakstidspunktet. Dette er slått fast i fleire uttaler f rå sivilombodsmannen, mellom anna i sak 2007/521. Det følgjer vidare av pbl 21-4 fyrste ledd at kommunen plikter å gje byggeløyve dersom tiltaket held seg innafor føresegner gjeve i eller i medhald av plan - og bygningslova. Kommuneplanen sin arealdel va rt vedteken av Luster kommunestyre , sak 13/15. I punkt i arealdelen er det gjeve føresegner for bygningar i stølsområdar. Desse føresegna saman med reglane i plan - og bygningslova må difor leggjast til grunn ved handsaminga av bygg j e søknaden. ii SOM s. med vidare tilvis ingar iii S jå mellom anna SOM og SOMB

89 På vedta k stidspunktet hadde kommunen føl gjande opplysningar om tiltaket frå tiltakshavar: Prestegarden si seltuft har ei breidde på 4, 3 meter og at stølshuset skal oppførast på eksisterande tuft, breidde 4,1 meter. Vegghøgda kjem på 1,7 meter, mens takvinkelen vert 38 o. Mønehøgda vert om lag 3,95 meter medrekna bjelkelag. Ut i frå desse opplysningane skal tiltaket oppførast på eksisterande seltuft. Det er lang praksis i Luster kommune for at det kan gjevast løyve til slike tiltak. I kommunen sitt vedtak om byggeløyve av vart det stilt som vilkår at bygget skulle oppførast på eksisterande fundament. Rådmannen forstår klagen slik at klagen knyter seg til at bygget som er under oppføring vert større enn det som g år fram av søknaden. U t i frå opplysningane i klagen frå Haugen inneber byggetiltaket at selet vert forlenga i lengderetninga mot selet hans. Dette godtek han ikkje. Det er tidlegare opplyst frå tiltakshavar i e - post av at selet skal forlengast 1,7 meter frå selet ti l Haugen. Spørsmålet blir dermed om forlenginga på 1,7 meter er innafor ramma av vedtaket av Teikningane og situasjonsplanen motteke på søknadstidspunktet syner eit bygg som er noko lenger enn eksisterande tuft. Ut i frå desse opplysningane er de t rådmannen si vurdering at oppføring av selet er i samsvar med bygge løyve slik det vart gjeve Etter rådmannen si vurdering er det ikkje kome fram nye moment i klageomgangen som gjev grunn til å endre kommunen sitt vedtak om byggeløyve av På denne bakgrunn tilrår rådmannen at klagen frå Ove Haugen ikkje vert teken til følgje. Avsluttande merknadar: Dersom plan - og forvaltningsstyret skulle kome til eit anna resultat enn rådmannen, slik at vedtaket av vert opp heva, må utvalet grunngje dette, jf fvl 24 og 25. Manglande grunngjeving er ein sakshandsamingsfeil som kan føre til at vedtaket vert omgjort ved klagehandsaminga hos Fylkesmannen, jf prinsippet i fvl 41. Dato: Jarle Skartun Arne Ingjald Lerum rådmann p lansjef Særutskrift m/kopi til: skal sendast:

90 Saksprotokoll Plan - og forvaltningsstyret Sak: 51 / 16 Tittel: Saksprotokoll - Klagehandsaming - vedtak om oppføring av stølshus på vilkår - Bakkedalen - gbnr. 193/1 Arkivsak: 16 / 1534 Behandling: Rådmannen si tilråding : Plan - og forvaltningsstyret ledd. tek ikkje klagen frå Ove Haugen til følgje, jf fvl 33 andre Klagen frå Lidvin Hesjevoll blir avvist då ho er komen inn for seint, jf fvl 29, jf 33 andre ledd siste punktum, jf 34 fyrste ledd. Saka vert sendt Fylkesmannen ledd i Sogn og Fjordane for endeleg avgjerd, jf fvl 33 fjerde PFS sette fram slikt framlegg: Saka vert utsett. Administrasjonen vert bedd om å gjennomføra synfaring og leggja fram tilleggsinformasjon. Vedtak: Saka vert utsett. Administrasjonen vert bedd om å gjennomføra synfaring og leggja fram tilleggsinformasjon. Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: GAUPNE GAUPNE Telefaks:

91 SAKSF RAM L E G G Sakshandsamar: Åshild Ekrene Arkiv: 243 V08 Arkivsaksnr.: 16 / 547 Fordeling av tilskot til spesielle miljøtiltak i jordbruket (SMIL) hausten 2016 Rådmannen si tilråding: I medhald til Forskrift om tilskot til spesielle miljøtiltak i landbruket av nr 448, gjer Luster kommune fylgj ande SMIL - tildelingar hausten 2016 : Tabell 1: Tildeling av SMIL - tilskot hausten 2016 Arkivsaknr. Søkjar Prosjekt Løyving (i kr) Prosjekt på kulturmark * Inn på tunet v\ Else Marie H. 16/3365 Toklum Rydde skog til beiteføremål på Sviggum- Vad gbnr. 101/ /3327 Anette Melheim Kjos Rydding av innmarksbeite på Øygardane gbnr. 113/ /3289 Tomas Kjørlaug Skogrydding langs murar og nabogrense på Lykkja, gbnr. 113/ /3339 Robert Nes Rydde gamal slåttemark på Hilleren, gbnr. 133/2 på Veitastrond /3291 Einar Venjum Rydding av attgrodd beite på Kvam nedre gbnr. 137/1 på Hafslo /3348 Tom Idar Kvam Rydding av attgrodd slåttemark på stølen Simosete, gbnr. 137/ /3292 Preben Snøtun Rydding og skjøtsel av slåtte og beitemark på Snøtun, gbnr. 209/3 Sum *Alle prosjekt som gjeld rydding av attgrodd kulturmark har som vilkår at områda skal haldast i hevd og vedlikehaldastil dømes ved beite, stubbebehandling eller slått. Ferdselsvegar\ landbruksrealaterte vegar 16/3273 Tom Martin Røneid Bjelle Byggje opp igjen Lysebrui og rydde stølsvegen Hilleren på Røneid, Gaupne Sum Samla beløp i kr

92 Saksutgreiing: Prenta vedlegg: Omtale av alle søknader til SMIL - ordninga hausten 2016 Uprenta vedlegg : Søknader Tiltaksstrategi for økonomiske verkemidlar i landbruket, Kommunal ramme for SMIL - midlar og tilskot til drenering i 2016, brev frå Fylkesmannen datert Samandrag: For 2016 fekk Luster kommu ne ei disposisjonsramme på kr til støtteordninga for spesielle miljøtiltak i landbruket (SMIL). Heile ra mma vart fordelt i vår, ved søknadsfrist 01. april. Inndregne midlar i løpet av året utgjer ramma for hausttildelinga på kr Frå vart forskrifta avgrensa til å gjelde føretak som oppfyller kriteria for å kunne ta imot produksjonstilskot. Det har vore eit prinsipp om at midlane skal fordelast slik at alle som innfrir krava får tilskot. Det kom inn 8 søknader ved søknadsfrist 01.september, alle søknadane er i nnvilga. Alle er om tala i vedlagde prosjektomtale, og f ramlegg til fordeling av midlane går fram av tabell 1. Føreslegne løyvingar er til saman kr Utval som har vedtaksmynde: Plan og forvaltningsstyret Mynde til utvalet er gjeve i k - sak 26/1 2. Fakta og vurderingsgrunnlag : Føremålet med SMIL - ordninga er fastslegen i Forskrift om tilskot til spesielle miljøtiltak i landbruket av 4. februar 2004, 1, med endringar januar 2015 : Formålet med tilskudd til spesielle miljøtiltak i jordbruket er å fremme natur - og kulturminneverdiene i jordbrukets kulturlandskap og redusere forurensningen fra jordbruket, utover det som kan forventes gjennom vanlig jordbruksdrift. Prosjektene og tiltakene skal priori teres ut fra lokale målsettinger og strategie r. I tiltaksstrategi for økonomiske verkemidlar i landbruket har Luster kommune lagt eigne føringar for korleis SMIL - midlane skal brukast. Prioriteringa er som fylgjer (utdrag frå strategien, lista er ikkje ekskluderande): Prioritet 1: Restaurering av eldre stølshus og stølsmiljø Løer Restaurering av steingardar og bakkemurar Restaurering av haustingstre og haustingsskog Rydding og skjøtsel av slåtte - og beitemark Restaurering av gamle ferdselsvegar knytt til jordbruk Prioritet 2: Andre kulturhistorisk verdifulle bygningar knytte til gardsdrift Tiltak som hindrar/reduserer ureining, som til dømes avrenning

93 Tiltak som bidreg til å ta vare på biologisk mangfald i Luster kommune Utarbeiding av skjøtselsplanar for spesielt verdifulle om råde Prioritet 3: Tiltak knytte til høgdegardar Tiltak som bidreg til auka allmenn kjennskap til husmannsvesenet Fjerning av forvilla førekomstar av framande artar Tiltak på hus som er i bruk til bustad skal nedprioriterast, men ikkje utelukkast. Det skal normalt ikkje gjevast tilskot til rekonstruksjon av bygningar som ligg nede. Det kan gjerast unnatak i særlege høve, til dømes dersom tufta utgjer ein del av eit gamalt bygningsmiljø som er særleg autentisk. For alle tiltak: Søkjarar som har rett på produksjonstilskot med tiltak på eige bruk eller leigejord skal prioriterast framfor andre søkjarar. (Pr er det avgrensa gjennom forskrifta at det kun er føretak som er berettiga produksjonstilskot som kan få innvilga SMIL - midlar). I vurderin ga skal det takast omsyn til tiltaket sin ålmenne verdi i form av synleggjering/tilgjengeleggjering av kulturlandskapskvaliteten det er snakk om. Dersom tiltaket er knytt til eit nasjonalt, regionalt eller lokalt verdifullt natur - og kulturlandskap, skal d ette vektleggjast i vurderinga. Rammetildelinga fo r SMIL til Luster kommune i 2016 er på kr , og med det er Luster også i år den kommunen i fylket som får mest. Kommunerammene er utrekna med utgangspunkt i tal føretak som kan søkje produksjonstilskot, samt ut i frå landbruksareal i kommunane. Det er samstundes nytta skjøn der vurderinga mellom anna er tufta på føringa frå direktoratet om å prioritere kommunar med god gjennomføringsevne. Midlar som blir inndregne i 2016 står kommune n fritt til å omdisponer e til andre SMIL - prosjekt i Det er pr inndregne midlar på kr Luster kommune har i hovudsak hatt to årlege tildelingar. Då heile den tildelte ramma for 2016 vart fordel t ved vårtildelinga er hausttildeling a basert på inntrekte midlar. Tildelinga av SMIL - midlar til Luster kommune dei 5 siste åra går fram av tabellen under: Tabell 2 Kommunal ramme for SMIL Beløp i kr Som det går fram av tabell 2 er tildelingane stadig redusert, og ein har auka satsar som grunnlag for tildelingane. Frå vart forskrifta avgrensa til å gjelde føretak som oppfyller kriteria for å kunne ta imot produksjonstilskot. Ved søknadsfrist 01. september hadd e kommunen motteke 8 søknader. 7 av prosjekta gjeld rydd ing og skjøtsel av kulturmark, og 1 gjeld ferdselsvegar. Det har vore fleire førespurnader til administrasjonen om potensielle SMIL - prosjekt. Dei som ikkje har vore søkjegod for produksjonstilskot, og dermed ikkje berettiga SMIL - midlar har heller ikkje sendt inn søknad.

94 Søknadane er kort presenterte i vedlagde prosjektomtale med framl egg til løyving på til saman kr Som vanleg er det lagt opp til at alle prosjekt som støttar føremålet med SMIL - ordninga og innfrir søkjekriteria skal få tilskot. Løyvingane er justerte i samsvar me d maksimalsats jf. forskrift. Både p rosjekt på kulturmark og søknaden som gjeld istandsetjing av ferds elsveg er av fyrste prioritet jf. kommunal strategi og har fått tildelt 70 % av godkjent tilskotsgrunnlag. I saker som gjeld rydding av beite har administrasjonen lagt til side søkjarane sine eigne kostnadsoverslag som varierer mykje. I staden opererer e in med eigne satsar for å gjera tilskotsutmålinga meir rettvis. Godkjend kostnadsgrunnlag er høvesvis kr 2000, -, 4000, - eller 6000, - etter om prosjektet vert vurdert som lett, middels eller krevjande. Administrasjon vurderer klassifisering ved synfaring av dei enkelte prosjekta. I kostnadsoverslaga har kommunen godkjent fylgjande timesatsar: Manuelt utført eige arbeid: kr 300 Arbeid med traktor: kr 450 Satsane er justert tilnærma satsane Innovasjon Norge brukar. Vurdering: Dato: Jarle Skartun Steinulf Skjerdal rådmann Landbrukssjef Særutskrift skal sendast: Søkjarane Fylkesmannen

95 Tilskot til spesielle miljøtiltak i jordbruket - Omtale av søknader hausten 2016 Innha ld 1. Prosjekt på kulturmark Rydde skog til beiteføremål på Sviggum - Vad gbnr. 101/ Rydding av innmarksbeite på Øygardane gbnr. 113/ Skogrydding langs murar og nabogrense på Lykkja, gbnr. 113/ Rydde gamal slåttemark på Hilleren, gbnr. 133/2 på V eitastrond Rydding av attgrodd beite på Kvam nedre gbnr. 137/1 på Hafslo Rydding av attgrodd slåttemark på stølen Simosete, gbnr. 137/ Rydding og skjøtsel av slåtte og beitemark på Snøtun, gbnr. 209/ Ferdselsveger \ landbruksrelaterte veger Byggje opp igjen Lysebrui og rydde stølsvegen Hilleren på Røne id, Gaupne... 9

96 Prosjektomtale SMIL, hausten Prosjekt på kulturmark 1.1 Rydde skog til beiteføremål på Sviggum - Vad g bnr. 101 / 19 Arkivsaknr. Søkjar Omsøkt tilskot Godkjent tilskotsgrunnlag Framlegg til løyving 16/3365 Inn På Tunet Vad Beskriving av prosjektet : Det vert søkt om SMIL - midlar til å rydde skog på eit område tilhøyrande Sviggum - Vad. Området er i dag jf. arealbasen til NIBIO klassifisert som produktiv skog, mesteparten skog med særs høg bonitet. Søkjar har i vår starta opp med Inn på Tunet. Dei har tenkt å nytte skogryddinga som ein del av tilb odet til Inn på Tunet. Området vart hogd på 60 - talet. Søkjar driv økologisk. Det er aktuelt å nytte hest til ryddinga. Vurdering: Omlag % av omsøkte område er tilgjengeleg med traktor. Området utgjer om lag 11 daa jf. målingar på gardskart. Det går ein gamal f erdselsveg oppover til Sviggaholten. Søkjar vil rydde skogen på oppsida av ferdselsvegen. Det er blandingsskog på heile området; gråor, selje, rogn og bjørk. Det er i all hovudsak småskog. Området skal nyttast til hestebeit etter rydding. Søkjar er registrert i einingsregisteret og har ikkje søkt om produksjonstilskot. Søkjar er ikkje mva registrert, men driv aktivt og tilfredsstiller krava for å få tildelt SMIL - midlar. Administrasjon har vurdert 25 % som middels arbeidsk revjande og 75% som krevjande. Administrasjon har runda av til nærmaste heile mål. Samanlikna med andre tilsvarande ryddeprosjekt vert kostnadane rekna ut i frå kommunen sine standardsatsar. Dette utgjer eit tilskotsgrunnlag på kr Tilrå ding på 70 % av godkjent tilskotsgrunnlag, kr Representativ del av område som skal ryddast. Bilete teke frå vegen mot omsøkte areal. 2

97 Prosjektomtale SMIL, hausten Rydding av innmarksbeite på Øygardane gbnr. 113/6 Arkivsaknr. Søkjar 16/3327 Anette Melheim Kjos Omsøkt Godkjent Framlegg til tilskot tilskotsgrunnlag løyving Ikkje påført Beskriving av prosjektet : Anette Melheim Kjos søkjer om SMIL - midlar for å rydde innmarksbeite p å Øygardane på veg fram mot Dale. Område er tilgjengeleg med traktor. Området som er omfatta av søknaden er jf. arealbasen til NIBIO 8,6 daa på gbnr. 113/35. På synfaring vart det lagt til eit mindre areal som søkjar ynskjer å r ydda mot dyrka m ark på oppsida av vegen på gbnr. 113/35. Innmarksbeite er tilvakse med lauvskog og grantre. Det står nokre bjørk og furutre av middels storleik innimellom. Søkjar vil rydde omsøkte område, og ynskjer å la det stå igjen nokre enkeltre \ treklynger som ly for beitedyra. Det er sauedrift på bruket. Søkjar vurderer å leige inn fliskuttar til oppryddinga. Vurdering: Området som grensar mot gbnr. 114 \ 1 er tett attvakse med gran. Det er gjort eit skjønnsmessig frådrag frå opne flater på om lag 1,6 daa. Resten av området på 7 daa, samt del 2 av prosjektet som gjeld ryddinga av randsone er samla vurdert til å vere middels arbeidskrevjand e. Randsona er rekna til å vere om lag 100 x 2 m som skal ryddast. Etter synfaring har administrasjonen vurdert søknaden etter kommunen sine standardsatsar, tilskotsgru nnlaget er sett til kr Rådmannen rår til eit tilskot på kr Ortofoto over omsøkte område. Det er gjort fråtrekk frå opne flater markert med blått. Bilete av deler av område, tett attvakse med gran. 3

98 Prosjektomtale SMIL, hausten Skogrydding langs murar og nabogrense på Lykkja, gbnr. 113/25 Arkivsaknr. Søkjar 16/3289 Tomas Kjørlaug Omsøkt Godkjent Framlegg til tilskot tilskotsgrunnlag løyving Ikkje påført Beskriving av prosjektet : Tomas Kjørlaug søkjer om SMIL - tilskot for rydde skog langs m urar og nabogrense mot aust på Lykkja, gbnr. 100/10. Søkjar skriv at han vil utføre stubbebehandling. Etter av tiltaket er utført vil søkjar fylgje opp tiltaket med manuell rydding av evt. nye skot. Området skal nyttast som beite for kyr og delvis slått. Vurdering: Strekninga utgjer om lag 350 m. Beltet som skal ryddast utgjer om lag 1-2,5 m på eigar si side, samt noko meir i grensa mot gbnr. 101/18 og 100/5. Tilsaman utgjer området om lag 1 daa jf. arealmålingar frå NIBIO. Området vert klassifisert som middels krevjande. Etter synfaring har administrasjon vurdert søknaden etter kom m unen sine standardsatsar. T ilskotsgrunnlaget er sett til kr Framlegg til løyving på kr Raud t markerer omsøkte område. Bilete av randsone, teke på synfaring

99 Prosjektomtale SMIL, hausten Rydde gamal slåtte mark på Hilleren, g bnr. 133/ 2 på Veitastrond Arkivsaknr. Søkjar Omsøkt tilskot Godkjent tilskotsgrunnlag Framlegg til løyving 16/3339 Robert Nes Beskriving av prosjektet : Robert Nes søkjer om SMIL - midlar for å rydde omlag 5, 9 daa med attgrodd beite på Hilleren på Veitastrond. Området skal ryddast, drenerast og dyrkast oppatt. Føremålet er å rydde og grøfte slik at arealet kan takast i bruk som slåttemark igjen og gjera det mogleg å ferdast med traktor. Området skal også nyttast til beite til sau. På ø k - kart frå 1964 er arealet ( jf. arealbasen til NIBIO ) registrert som fulldyrka. I dag er området klassifisert som innmarksbeite. Arealet e r lett tilgjengeleg med traktor. Kostnadsoverslaget inkludere r kostnader til drenering og nydyrking. Det er i ettertid komme inn søknad om tilskot til drenering og nydyrking. Vurdering: Då det er eig ne tilskots ordnin g ar for drenering og nydyrking, vert det som er omfatta a v dette behandla etter gjeldande fo rskrifter. Administrasjon har vurdert arealet etter synfaring og ut i frå ortofoto frå NIBIO. Administrasjon vurderer arbeidet på omsøkte område til å vere middels arbeidskrevjande. Del er av området er forholdsvis ope. Jf. utmålingar frå gardskart er om lag 2, 7 daa av arealet skogkledt. Området består av småskog og krattskog. Administrasjon har lagt til side søkjar sitt kostnadsoverslag til liks med andre ryddeprosjekt. Prosjektet er kost nadsrekna etter standardsatsar for rydding. T ilskotsgrunnlaget vert sett til kr Rådmannen rår til eit tilskot på 70 % av godkjent tilskotsgrunnlag kr Tiltaket omfattar areal markert med raudt. De l av området som skal ryddast. 5

100 Prosjektomtale SMIL, hausten Rydding av attgrodd beite på Kvam ne dre gbnr. 137/ 1 på Hafslo Arkivsaknr. Søkjar 16/3291 Einar Venjum Omsøkt Godkjent Framlegg til tilskot tilskotsgrunnlag løyving Beskriving av prosjektet : Einar Venjum søkjer om SMIL - midlar til å rydde attgrodd beite på gbnr. 137/1. Søkjar leiger omsøkte område av Olav Nesse Bremer. Det totale området utgjer om lag 22, 5 daa. Det er ein del opne flater på arealet. Av det totale området 10, 8 daa klassifisert som overflatedyrka og resten som innmarksbeite. Området er inngjerda og vert nytta som beite for kyr. Rydding trengst for å oppretthalde område som beite. S økjar skri v at han vil vedlikehalde beite ved mekanisk fjerning av nyetablering av lauvskog. Jf. ø k - kart frå 1964 har mesteparten av omsøkte område tildlegare vore klassifisert som fulldyrka. Vurdering: Administrasjon har målt opp arealet frå arealbasen til NIBIO. Området som er dekt med skog utgjer om lag 7, 2 daa. Administrasjon vurderer ryddinga for å vere middels arbeids krevjande. Etter synfaring har administrasjon vurdert søknaden etter kom m unen sine standardsatsar. T ilskot sgrunnlaget er sett til kr Framlegg til løyving på 70 % av godkjent tilskotsgrunnlag, kr Område markert med lilla utgjer skogen, tilsaman 7,2 daa. Oversiktsbilete. Området marker t med raudt skal ryddast. 6

101 Prosjektomtale SMIL, hausten Rydding av attgrodd slåttemark på stølen Simosete, gbnr. 137/2 Arkivsaknr. Søkjar 16/3348 Tom Idar Kvam Omsøkt Godkjent Framlegg til tilskot tilskotsgrunnlag løyving Beskriving av prosjektet : Tom Idar Kvam søkjer om SM IL - midlar for å rydde om lag 20 daa beite på stølen Simosete på Hafslo. Søkjar ynskjer å nytte omsøkte område til vår og haustbeite for sau. Området er i dag klassifisert som jordekt fastmark jf. arealbasen til NIBIO. På ØK - kart frå 1964 er omsøkte område klassifisert som innmarksbeite. Om lag 0,3 daa av arealet er regis trert som naturbeitemark i naturbasen. Heile område er tilgjengeleg med traktor. Vurdering: Området vart korrigert noko ved synfaring. Det er gjort fråtrekk f rå allereie åpe areal. Arealet ett er korrigering er på 11,3 daa. Området består i all hovudsak av kratt og einebusker. For arealet som er registert som svært viktig naturbeitemark er det jf. naturbasen viktig at beitetrykket vert opprettholdt for å bevare naturverdiene. Dag ens skjøtsel bør oppretthaldast. Det er gjort fråtrekk frå området regist rert som naturbeitemark då det allereie er ope. 50 % av området er vurdert til middels arbeidskrevjande og 50 % til svært arbeidskrevjande. Det utgjer eit tilskotsgrunnlag på kr Tilråding på 70 % av godkjent tilskotsgrunnlag, kr Omsøkte område innanfor eigedomsgrensa. Område markert med blått og lilla er trekt ut. Bilete av del av område. Mykje einebus ker er representativt for store deler av området. 7

102 Prosjektomtale SMIL, hausten Rydding og skjøtsel av slåtte og beitemark på Snøtun, gbnr. 209/3 Arkivsaknr. Søkjar 16/3292 Preben Snøtun Omsøkt Godkjent Framlegg til tilskot tilskotsgrunnlag løyving Beskriving av prosjektet : Preben Snøtun har søkt SMIL - midlar til rydding og skjøtsel av slåtte og beitemark på Snøtun i Krundalen. Det gjeld i hovudsak å rydde langs kantsonerundt slåtte - og beitemark rundt store deler av eigedomen. Området vart korrigert noko under synfaring i sam råd med søkjar, dette er stadfesta i seinare e - post korrespondanse. Ved søknadsfrist var Edvin Brun eigar, og opphaveleg søknad er registrert på Brun. Etter at søknaden kom inn har det vore generasjonsskifte på bruket, ny eigar er Preben Snøtun. Ny eigar ynskjer å drive økologisk, men er open for bruke sprøytemiddel til stubbebehandlin g for SMIL - prosjektet. Vurdering: Etter synfaring og korrigering er arealet urekna til om lag 13 daa. Det er ik kje gjort fråtrekk frå vedverdi. Kantsonen er rekna ut i frå at søkjar ynskjer å rydde eit belte på om lag 2-2,5 m mot dyrka mark. Alt er tilgjengeleg med traktor. Administrasjon har i gått ut i frå at alt arbeidet er å rekna for å vere middels arbeidskrevjande, forutan 3 daa som er vurdert som lett arbeidskrevjande jf. gjeldande satsar. Det utgjer eit tilskotsgrunnlag på kr Til råding på 70 % av godkjent tilskotsgrunnlag, kr O mråde markert med farge syner ein del av området som skal ryddast. Dette er 1 av 6 kartvedlegg for søknaden. Eksempel på kantsone mot dyrka mark som skal ryddast på omsøkte eigedom. 8

103 Prosjektomtale SMIL, hausten Ferdselsveger \ landbruksrelaterte veger 2.1 Byggje opp igjen Lysebrui og rydde stølsvegen Hilleren på Røneid, Gaupne Arkivsaknr. Søkjar Omsøkt Godkjent Framlegg til 16/3273 Tom Martin Røneid Bjelle tilskot tilskotsgrunnlag løyving Beskriving av prosjektet : Røneid grunneigarlag ved Tom Martin Røneid Bjelle søkjar SMIL - midlar til å byggje opp igjen Lysebrui og rydde stølsvegen Hilleren. Del 1 består av å rydde vegetasjon på stølsvegen Hilleren frå brua og oppover i retning Nystølen, opp til enden av anleggsvegen til Hilleren. Turtrimmen har postkasse i Fossane. Vegen startar frå hov u dvegen rv. 604, men omsøkte strekning gjeld frå Lysebrui som presisert ova nfor jf. kart. Del 2 består av å byggje opp igjen Lysebrui, den har vore borte sidan talet. Brua skal byggjast på gamle brukar. Ferdselsvegen Hill eren er den gamle ferdselsvegen og buføringsvegen til stølane. Røneid Grunneigarlag vil vedlikehalde vegen etter at prosjektet er avslutta. Vegen vil hovudsakleg bli nytta som turveg. Det kan seinare bli aktuelt å søkje om SMIL - midlar til å restaurere u trasa mur på om lag m av strekninga i Fossane. Vurdering: Gamle ferdselsvegar knytt til jordbruk er av 1. prioritet jf. kommunal strategi. Jf. kommunal strategi skal det berre gjevast tilskot til ferdselsvegar der tiltaket er relatert til jordbruksdrift eller tiltak som knyter saman kulturlandskap. Rydding av stølsvegen Hilleren og oppattsetjing av Lysebru i ver t vurdert til å innfri dette kra vet. Kommunen har lagt til grunn søkjar sitt kostnadsoverslag for utmåling av tilskot. Administrasjon har i tilskotsgru nnlaget lagt til kost nad for utarbei ding av 2 skilt à kr Rådmannen rår eit tilskot på kr Det vert sett vilkår om at vegen skal skiltast. Grunneigarlaget har ansvar for at det føreligg løyve frå eller avtale med grunneigarar eller andre som har rettigheitar i området. Luster kommune oppmodar søkjar til å registrera merka sti i anleggsregisteret. Det gjev grunnlag for å kunne søkje om tippemidlar og midlar til drift og vedlikehald av idrettsanlegg. 9

104 Prosjektomtale SMIL, hausten 2016 Kartutsnitt av vegen som skal ry ddast til venstre. Ov a nfor ser ein Lysebrui under oppsetjing. 10

105 Saksprotokoll Plan- og forvaltningsstyret Sak: 52/16 Tittel: Saksprotokoll - Fordeling av tilskot til spesielle miljøtiltak i jordbruket (SMIL) hausten 2016 Arkivsak: 16/547 Behandling: Rådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. Vedtak: I medhald til Forskrift om tilskot til spesielle miljøtiltak i landbruket av nr 448, gjer Luster kommune fylgjande SMIL-tildelingar hausten 2016: Tabell 1: Tildeling av SMIL-tilskot hausten 2016 Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: GAUPNE GAUPNE Telefaks:

106 SAKSF RAM L E G G Sakshandsamar: Steinulf Skjerdal Arkiv: MTR 11/1 og 11/3 Arkivsaksnr.: 16 / 3415 Frådeling av hyttetomt i Gjesingasameiga under gbnr. 11/1 og 11/3 - klage Rådmannen si tilråding: Avslag etter jordlova i d.sak nr. 361/16 på søknad om frådeling av hyttetomt Gjesingasameiga under gnr. 11, bnr. 1 og 3 vert oppretthalde. Saka vert oversend fylkesmannen til endeleg avgjerd. i

107 Saksutgreiing: Prenta vedlegg: Saksutgreiing og vedtak i d.sak 391/16 Klage på vedtak Fråsegn frå fylkesmannen Fråsegn frå villreinnemnda Uprenta vedlegg : Samandrag : Jakob Flaten har påklaga avslag etter jordlova på søknad om frådeling av hyttetomt i Gjesingasameiga, d.sak nr. 391/16 av , innan klagefristen. H an peikar på at det har teke lang tid frå han sende søknaden, til han fekk svar. Det kjem likevel ikkje fram opplysingar i klaga som ikkje var kjende då vedtaket vart fatta og saka vert difor lagd fram for plan - og forvaltningsstyret med tilråding om å halda fast på avslaget. Utval som har vedtaksmynde: Plan - og forvaltningsstyret har mynde i saka. I fall utvalet held fast på opprinneleg vedtak, vert saka send fylkesmannen til endeleg avgjerd. Fakta: Jakob Flaten har påklaga avslag etter jordlova på søknad om frådeling av hyttetomt i Gjesingasameiga, d.sak nr. 391/16 av Klaga er innstempla i Luster kommune og såleis framsett innan klagefristen. I klaga vert det peika på at grunngjevinga for avslaget e r jordlova 12, medan det i vurderinga er understreka at villreininteressene er årsak til avslaget. Det vert stilt spørsmål ved det juridiske grunnlaget for avslaget. Det vert også vist til at søknaden var send kommunen så tidleg som i 2012 og at rimeleg krav til sakshandsamingstid skulle tilseia at føringar henta frå kommuneplanen vedteken i 2015, omsynssone villrein, ikkje bør ha betydning for saka. Klagaren peikar vidare på at det i kommuneplanen er godkjent eit område for spreidd hyttebygging om lag 6 00 m ifrå omsøkt tomt og at det i 2004 vart godkjent reguleringsplan for 53 hyttetomter på Storhaug i Turtagrø, område som også vert nytta av villrein. Vurdering: Til merknaden om at jordlova sin 12 er nytta som grunngjeving for avslaget, er å seia at det er denne paragrafen som skal nyttast som heimel for både avslag og godkjenning av frådeling s søknader. Føremålet med jordlova går fram av 1. Her heiter det mellom anna at: «Denne lova har til føremål å leggja tilhøva slik til rette at jordvidden e i landet med skog og fjell og alt som høyrer til (arealressursane), kan verte brukt på den måten som er mest gagnleg for samfunnet og dei som har yrket sitt i landbruket»... Vidare : «Ein samfunnsgagnleg bruk inneber at ein tek omsyn til at ressursa ne skal disponerast ut frå framtidige generasjonar sine behov. Forvaltninga av arealressursane skal vera miljøforsvarleg og mellom anna ta omsyn til vern om jordsmonnet som produksjonsfaktor og ta vare på areal og kulturlandskap som grunnlag for liv, helse og trivsel for menneske, dyr og planter». Av 12 går det fram at: «Det kan leggjast vekt på andre omsyn dersom dei fell inn under føremålet i jordlova». Av saksutgreiinga går det fram at det i dette tilfellet er lagt vekt på andre omsyn enn dei reint l andbruksfaglege, samfunnsomsyn, villrein interesser, slik lova opnar for;

108 Kommunen må ta sjølvkritikk på lang sakshandsamingstid i denne saka, men rådmannen kan ikkje sjå at klaga frambringar nye opplysningar, som ikkje var kjende då vedtaket vart fatta. Saka vert difor lagd fram for plan - og forvaltningsstyret for handsaming av klage. I fall plan - og forvaltningsstyret held fast på avslaget, vert saka send fylkesmannen til endeleg avgjerd. Dato Jarle Skartun Steinulf Skjerdal rådmann Landbrukssjef Særutskrift skal sendast: Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, Njøsavegen 2, 6863 Leikanger m/kopi til: Jakob Flaten, Drægni, 6877 Fortun

109

110

111

112

113

114

115

116

117