Miljøleiing 2012 Grønt leiarskap, Oslo 31. oktober. Klimakvotar. Framleis eit effektivt og truverdig verkty?

Transkript

1 Miljøleiing 2012 Grønt leiarskap, Oslo 31. oktober Klimakvotar Framleis eit effektivt og truverdig verkty? Asbjørn Torvanger CICERO Senter for klimaforsking

2 Klimakvotar og kvotehandel Ein kvote: Løyve til å sleppe ut 1 tonn karbondioksid (CO 2 ) 1. Fastsetje samla utslepp: summen av alle kvotane. 2. Fordele kvotane i starten (auksjon eller gratis) 3. Kjøp og sal av kvotar: bedrifter som kan kutte utsleppa sine billeg vil selje kvotar. Bedrifter med dyre kutt vil kjøpe kvotar Utslepp B Kvotar selt Utslepp A Bedrift A: Billeg å redusere utsleppa Kvotar kjøpt Bedrift B: Dyrt å redusere utsleppa Utsleppsmål for A og B

3 Fleire typar klimahandel Utsleppstak og handel ( cap and trade ). Handel under Kyotoprotokollen (KP). EU sitt kvotesystem Referanselinje og kreditt ( baseline and credit ). Prosjektbasert. Den grøne utviklingsmekanismen (CDM) (KP). Kompensasjon ( offsets ). Frivillig kjøp av kvotar for å kompensere eigne utslepp. Kan vere CDM eller EU kvotar. Klif.no, mittklima.no, carbonneutral.com, etc.

4 Er kvotar eit godt verkty i klimapolitikken? Kvotar er berre eit verkty. Effekten avheng av planlegging og gjennomføring: * samla tal på kvotar * kor lenge varer systemet * metode for fordeling av kvotar i starten * kontrollmekanismar Samla utslepp bestemt; men varierande kvotepris. Eit kvotesystem kan vere «stift» Kan justere tilførsel av kvotar i perioden (EU, låg kvotepris) Kan verke «konserverande»: dersom ei bedrift reduserer sine utslepp vil berre andre sleppe ut meir

5 Bedrifter med og utan kvoteplikt Noreg har tak på klimagassutslepp under Kyotoprotokollen, og knytt til EU sitt kvotesystem frå 2008 Bransjar som har kvoteplikt: fjernvarme, gasskraftverk, fiskemjøl/olje, petrokjemi, gassterminalar, offshore, mineralgjødsel, raffineri, stål, sement, treforedling, + nokre fleire Frå 2013: + aluminium, ferrolegering (i alt 130 anlegg; 50% av norske utslepp) For andre norske bedrifter er kvotekjøp frivillig!

6 Bedrifter og klima Bedrifter bør utvikle ein klimastrategi. Forretningsområdet kan bli påverka av: * klimapolitikk * konsekvensar av klimaendring Søkje kunnskap om kor sårbar bedrifta er, risikofaktorar og tiltak 1. Kartleggje eigne utslepp av klimagassar 2. Redusere sine utslepp 3. Eventuelt kjøpe frivillige kvotar

7 Kvifor kjøpe frivillige kvotar? Større fokus på og medvit om utfordringar knytt til klima hos leiinga og hos medarbeidarar Byggje opp kunnskap og kompetanse Kompensere eigne utslepp frå f.eks. flyreiser - eller redusere europeiske utslepp Posisjonere bedrifta for nye forretningsområde i framtida Samfunnsansvar ( Corporate social responsibility ) og grøn profil er positivt i opinionen, hos kundar, blant aksjeeigarar, og for rekruttering av dyktige medarbeidarar Støtte klimatiltak og energieffektivisering i u-land (CDM)

8 EU kvotar (EUA; EU Allowances) Kvotar i EU sitt kvotehandelssystem ; ny periode Rundt anlegg i Europa. Det norske kvotesystemet kopla til EU ETS. Ved å kjøpe kvotar blir dei ikkje tilgjengeleg for andre bedrifter => europeiske utslepp går ned Dette er så sikre utsleppsreduksjonar som ein kan få til

9 Kredittar frå den grøne utvikingsmekanismen (CDM) Prosjektbaserte kredittar frå lokale prosjekt i u-land; f.eks. byggje vindmøller i staden for eit kraftverk basert på kol Kredittar rekna ut frå referansesituasjon Offsets for i-land og stimulere berekraftig utvikling i vertslandet for prosjektet Vanskeleg å påvise effekten på klimagassutsleppa: * usikker referansesituasjon * prosjekt lønsame utan CDM-finansiering? * anlegget flytta til nabokommunen? Usikker effekt på berekraftig utvikling Har hatt positive læreeffektar i u-land: klima, energiteknologiar

10 Reelle klimagasskutt i CDM? Referansebane 1 Utslepp av CO 2 Referansebane 2 Utslepp etter gjennomført CDM prosjekt Tid

11 Klif: EU kvotar og CDM kredittar

12 CDM kredittar med gullstandard Gullstandard etablert av WWF i 2003: The Gold Standard is the only certification standard trusted and endorsed by more than 80 NGOs worldwide, including Care International, World Vision Australia, Forum for the Future and Mercy Corps. It is also the standard of choice for multiple governments and multinationals such as H&M, DHL, Swiss Post, Nokia, Virgin Atlantic, Panasonic, TUI Travel and FIFA. (sitat frå nettsida) Dette er CDM prosjekt der ein stiller strengare krav til effekt på berekraftig utvikling, positive sideeffektar, og reelle utsleppskutt Mitt Klima sel kredittar frå slike prosjekt: vindkraft, biomasse, biogass, energieffektivisering, mikrovasskraft

13 Mitt klima (FIVH): CDM kredittar med gullstandard

14 Klimakvotar/kredittar EU ETS CDM Gullstandard CDM Type EUA CER CER Sikker klimaeffekt ++ +/0 - Berre realisert ved klimafinansiering ++ +/0 - Permanens NOK per kvote ( ) (1 tonn CO 2 ) Berekraftig utvikling Positive sideeffektar for lokalsamfunnet Positive sideeffektar for lokalmiljøet

15 Råd til bedrifter om klimastrategi og frivillig kvotekjøp Mange gode argument for å byggje opp klimakompetanse og utvikle klimastrategi Kjøpe europeiske kvotar for å kompensere eigne utslepp eller redusere europeiske utslepp Klimaeffekten av europeiske kvotar er sikrare enn for CDM kredittar (men EUA er dyrare enn CDM) CDM kredittar med gullstandard ligg mellom europeiske kvotar og CDM når det gjeld sikker klimaeffekt CDM prosjekt - spesielt med gullstandard - kan ha positive sideeffektar og positiv effekt på berekraftig utvikling for lokalsamfunn i u-land