«All-time-high» for Haugalandsbonden!!!!

Transkript

1 Pressemelding: «All-time-high» for Haugalandsbonden!!!! fører rekneskapen for i alt 1.5 gardsbruk i regionen, og i løpet av ein 3- årsperiode har ein fylgt utviklinga på eit knippe av desse bruka. Det spesielle med dette talmaterialet er at det er faktiske tal frå rekneskapet, og ikkje eit kalkulert bilete av den økonomiske utviklinga! Vedlagt statistikk avgrensar seg til ein analyse av økonomien/dekningsbidraget i dei ulike produksjonane bonden har. Historisk god utvikling Den solide utviklinga frå 214 held fram i 215, dei fleste produksjonane styrkjer lønsemda. Men spesielt grisen skil seg ut, men mjølkebøndene hadde òg ei bra utvikling. På gris er det marknadsbalansen som gjer det meste av svaret på oppgangen. Er det samsvar mellom utbod og etterspurnad på svinekjøtet gir det som regel god økonomi for bonden. Oppgangen hjå mjølkebøndene skriv seg i stor grad frå ein styrka mjølkepris. På same tid var kostnadsbilete nokolunde stabilt i dei fleste produksjonar. Mjølkebonden For mjølkebonden er det hovudsakeleg betre mjølkepris som gjer utslaget, og ein ser ein oppgang på heile 35 øre i høve fjoråret. Av denne oppgangen var 8 øre bestemt i jordbruksoppgjeret (som såkalla målprisoppgang), resterande skriv seg frå høg etterbetaling frå meieria og dels flinkare bønder. I snitt låg mjølkesprisen 5,68 kr pr. liter, berre dei to siste åra er dette ein oppgang på 63 øre og i eit 5 års perspektiv ein oppgang på 1 kr pr. liter. Dekningsbidraget pr. liter har i same periode stige med 7 øre pr. liter, og enda på 3,86 kr pr. liter i 215. Kan denne oppgangen, saman med heving av kvotetaket og auka byggeaktivitet, forklare noko av den auke ein ser i etterspurnaden etter mjølkekvotar. I 215 vart mjølkekvotane omsett for mellom 8-9 kr pr. liter, i 216 ser ein prisar opp mot 16 kr pr. liter (i Rogaland). Ut frå ein bedriftsøkonomisk ståstad stiller ein spørsmålsteikn kor berekraftig dette er, og gjerne er det marknadskreftene som rår meir enn kalkulatoren..?? I snitt leverte Haugalandsbonden 18. liter mjølk pr. bruk, og har 25 kyr på båsen, dette òg ein relativt tydeleg vekst. Storfèkjøtet opplevde ein noko meir moderat vekst, dekningsbidrag pr. ammeku gjekk opp med snautt 1 kr pr. ku og for reine oppfôringseiningar auka dekningsbidraget pr. okse med 94 kr til kr 716 pr. stk. Griseprodusenten Grisebøndene opplevde at marknaden snudde i 214 og andre halvår var bra økonomisk. Denne trenden haldt fram i 215, med god etterspurnad etter gris og stigande utbetalingsprisar. Resultata ein oppnådde i 215 må kunne beskrivast som historisk gode - oppgang målt i dekningsbidrag er på mellom 3-4 % for alle driftsgreiner. Hovudårsaka til oppgangen må tilskrivast balanse i marknaden for svinekjøt, men i tillegg blir den norske grisen meir og meir effektiv det vert produsert meir kjøt (fleire grisungar) pr. purke enn kva ein gjorde tidlegare. Dekningsbidrag pr. slaktegris gjekk opp med 3 % til kr 374 pr. gris, medan dekningsbidrag pr. purke i smågrisproduksjon gjekk opp med snautt

2 4 % til kr pr. purke. For ein gjennomsnittleg Haugalandsbonde med 1 slaktegris utgjer denne oppgangen 81. kr, eller om lag 35. kr for ein smågris produsent. Men truleg er toppen nådd for griseprodusentane, det er utsikter til noko meir overproduksjon i 216 noko som slår ut på prisar og lønsemd. Sauekjøtet Sauenæringa opplevde eit etterlengta løft i 214, denne utviklinga kan ein måle vidare i 215 men det kan sjå ut til at veksten har flata noko ut. Dekningsbidraget pr. sau enda på 767 kr pr. vfs., opp 46 kr i høve året før. Snitt utbetalingspris gjekk opp 1,15 kr, til kr 59,15 kr/kg. Produksjon pr. sau var litt høgare enn året før som òg var eit år med gode haustvekter på lamma. Beitesesongen vart noko spesiell i 215, med ein kald og sein vår med mykje snø i fjellet i tillegg. Men mykje snø i fjellet gjorde òg sitt til at ein hadde gode fjellbeiter fram til slaktesesongen. I snitt har Haugalandsbonden 74 vinterfôra sau, og årets oppgang heva det totale dekningsbidraget med noko meir beskjedne 35 kr. Ein finn òg grunn til å minna på at sauenæringa har ein gryande overproduksjon på kjøt, som truleg vil presse lønsemda i 216. Det vart fryse ein del lam på reguleringslager hausten 215, og desse vil ein dra med seg inn i 216 sesongen der produksjonen òg er kalkulert til å vera høgare enn kva matvarekjedane etterspør. Analysen over oppsummerer i grove trekk inntektssida - den veksten ein ser skal dekke opp endring i faste kostnader, som vedlikehald, innleigde tenester, lønskostnader osb. Fasiten for 215 får me først når alle 215 rekneskapa er avslutta. Men ei forsterka inntektsside ligg i alle fall i botn. Andreas Lundegård (kontaktperson) andreas@tveit.no Side 2/2

3 STORFE MJØLK Gjennomsnittstal 215 Dekningsbidrag Kroner pr årsku , 5,5 5, 4,5 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, Kroner pr liter Dekn.bidrag pr ku Dekn.bidrag pr. liter Alle Påsett<8 8-13% >13% Alle Påsett<8 8-13% >13% Mjølk Kjøtt Statusendring Inntekt Innkjøpt kraftfôr Innkjøpt grovfôr Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk pr. liter u/tilskot 4,27 3,86 4,48 6,16 3,73 3,43 3,78 5,72 Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Pr. liter m/tilskot 6,16 5,7 6,3 8,78 5,67 5,27 5,75 8,3 Årskyr 25,22 24,44 27,51 19,45 23,95 23,62 25,13 23,6 Oppnådd mjølkepris 5,68 5,74 5,61 5,64 5,35 5,46 5,28 5,27 Kvote Leveranse % Påsett 83 % 85 % Tal bruk

4 AMMEKU (etter påsett) Gjennomsnitt 215 Dekningsbidrag ammekyr 8 7 Dekningsbidrag pr ammeku Dekn.bidrag ammeku Alle Påsett<6 6-12% >12% Alle Påsett<6 6-12% >12% Salgsinntekt Statusendring Inntekt Innkjøpt kraftfor Innkjøpt grovfôr Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Antall ammekyr 14,9 14, 16,3 8, 13,1 11,8 14,3 11,9 % påsett 65 % 75 % Tal bruk

5 FÔRINGSDYR Gjennomsnitt 215 Dekningsbidrag fôringsdyr 8 7 Kroner pr ungdyr Dekn.bidrag fôringsdyr Maks 3 % beste Gj. snitt Gj. snitt Salgsinntekt Statusendring Inntekt Innkjøpt kraftfor Innkjøpt grovfor Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Antall foringsdyr Oppnådd kilopris 24,5 64, 61,6 6,3 Snitt slaktevekt Tal bruk 13 15

6 SLAKTEGRIS Gjennomsnitt 215 Dekn.bidrag gris 6 5 Kroner pr levert gris Dekn.bidrag gris Maks 3 % beste Gj.snitt Gj.snitt Salgsinntekt Statusendring -2 Inntekt Kraftfor Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Antall slakta gris i året Fôrkostnad pr kg kjøt 1,4 9,78 1,4 1,1 Oppnådd kg pris 29,76 28,82 28,36 25,94 Snitt slaktevekt 89,41 83,28 82,37 79,2 Tal bruk 34 33

7 SMÅGRISPRODUKSJON Gjennomsnitt 215 Dekn.bidrag pr. purke Kroner pr purke Dekn.bidrag pr. purke Gjennomsnittstal Maks 3 % beste Salgsinntekt Statusendring Inntekt Kraftfor Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Årspurker* Grisunger purke 27,1 26,9 24,8 22,7 Tal bruk 7 8

8 SAU Gjennomsnitt 215 Dekn.bidrag pr. sau 12 1 Kroner pr v.f. sau Dekn.bidrag pr. sau 2 Gjennomsnittstal Maks 3 % beste Salgsinntekt Statusendring Inntekter Innkjøpt for Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Vinterfora sauer Oppnådd kjøttpris 72,54 58,65 59,15 58 Kg kjøtt pr vfs 49,77 32,85 26,26 26,5 Tal bruk