1. Det er ikkje mangel på veterinærar, men det kan verta ein mangel på dyktige produksjondyrveterinærar i deler av landet.

Transkript

1 Frå Den Norske Veterinærforening Til Norges Bondelag v/ forhandlingsutvalget til jordbruksforhandlingane Kontaktmøte før jordbruksforhandlingane 2014 Moderne husdyrproduksjon skjer i tett samarbeid med dyktige produksjonsdyrveterinærar. Norske veterinærbedrifter får lite tilskot frå det offentlege, og må følgjeleg utvikla næringa si i takt med endringane i etterspørselen. I 2011/2012 var forbruket av veterinærtenester til sports- og familiedyr større enn til produksjonsdyr. Me ser difor at ein stadig større andel av norske veterinærbedrifter reduserer tilbodet av tenester til husdyr og i staden aukar tilbodet til sports- og familiedyr. Dette er ei utfordring for framtidas husdyrprodusentar av 2 grunnar. 1. Det er ikkje mangel på veterinærar, men det kan verta ein mangel på dyktige produksjondyrveterinærar i deler av landet. 2. Det kan verta kostbart å henta veterinær til husdyr i område med stor avstand til næraste produksjonsdyrveterinær. "Tilskot til veterinære reiser" er ei ordning med formål å utjamna kostnadene husdyrprodusentane har til veterinære reiser. Tilskot til veterinære reiser er eit effektivt og presist virkemiddel for å bidra til inntekstutjamning mellom produsentar med kort og lang avstand til næraste produksjonsdyrveterinær. Tilskotet gir direkte inntektseffekt for bønder med lang avstand til næraste produksjonsdyrveterinær. Tilskot til veterinære reiser er difor viktig for å oppretthalda husdyrbruk og jorbruksareal i drift i heile landet. Veterinærforeninga har i fleire år peika på at ordninga har ei betydelig underdekning, og at denne vert verre for kvart år som går sidan ordninga ikkje har kompensert for kostnadsveksten. I tillegg til manglande kostnadskompensasjon slår effekten av strukturendringane i husdyrproduksjonane inn med stor tyngde. Kostnadane ved veterinære reiser har auka og det er færre husdyrprodusentar igjen å fordela kostnaden på. Ved uendra satsar vil dette i løpet av få år undergrava tilskotsordninga og muligheten for reell kostnadsutjamning mellom produsentar med ulik avstand til næraste produksjonsdyrveterinær. I følge tal frå NILF er dette alt i ferd med å skje. NILF fann i ei nyare undersøking at i 2011 var veterinærkostnadane per årsku 608,- kr høgare i Nord-Norge enn på Jæren. Korrigert for besetningsstørrelse og landsdelsvariasjon er forskjellen framleis 456,- per årsku. Det er naturleg å tru at skilnaden i hovudsak skuldast større avstandar og færre produsentar å dela

2 transportkostnadane på. Veterinærforeninga gjennomførte i 2012 ein undersøkelse av veterinære satsar blant sine medlemmer. På veterinære reiser viste den til dels stor spredning. Veterinærforeninga er derfor i gang med ein ny gjennomgang av kostnadsbiletet for veterinære reiser. Der undersøker me følgande punkt. 1. Totale kostnadar til veterinære reiser i landet (anslagsvis 190 millionar kr/år) og total dekningsgrad frå ordninga med tilskot til veterinære reiser (rundt % i landet sett under eitt). Ein dekningsgrad på 30% er for lågt, noko som viser igjen i NILF si undersøking. Veterinærforeninga meiner at den må opp på minst 50% viss ein vil jamna ut avstandsulempene i større grad enn i dag. Då må ramma for tilskot til veterinære reiser aukast med minst 27 millionar kr. 2. Kostnad ved veterinære reiser i ulike områder av landet Veterinærforeningas utrekning viser at kostnaden i snitt ligg over 15,- kr per km. Reisetillegget i ordninga er difor minst 7,- kr per km for lågt. 3. Dekningsgrad frå ordninga med tilskot til veterinære reiser i ulike områder av landet Veterinærforeningas utrekning viser at dekningsgraden er heilt nede i 10% i områder med korte avstandar. Når dekningsgraden i landet samla er anslått til %, viser dette at ordninga bidrar vesentleg meir i områder med lange avstandar. Slik sett fungerer ordninga og fordelinga av den etter formålet, men likevel ikkje i stor nok grad til å jamna ut kostnadane for husdyrprodusentar med stor avstand til nærast produksjonsdyrveterinær. Konklusjon Veterinærforeninga meiner at tilskot til veterinære reiser er heilt avgjerande for eit levande husdyrbruk i heile landet. Tilskot til veterinære reiser har ein direkte inntektseffekt for husdyrprodusentar, og dagens modell for tilskot er i stor grad målretta og effektiv for å redusera avstandsulempene for husdyrprodusentar med stor avstand til næraste produksjonsdyrveterinær. For å komma opp til eit nivå der ordninga jamnar ut avstandane i større grad enn i dag må ramma for tilskot til veterinære reiser aukast slik at reisetillegget aukar frå 4,- kr per km til 11,- kr per km. -- Mvh DNV Dan Åge Øyen Gunnar Dalen I møtet ønska Bondelaget skriftleg svar på kva DNV synest om dei foreslåtte tiltaka i SLF sin rapport. Utsegn frå DNV er vedlagt.

3 Utsegn frå Den Norske Veterinærforening, Kommentarar til SLF sin rapport «Gjennomgang av tilskuddsordningen for veterinære reiser» Veterinærforeninga støttar at ein går gjennom tilskotsordninga til veterinære reiser, og me er glade for at me til ein viss grad fekk komma med innspel i forkant. Dette er ei viktig ordning for husdyrhald i distrikta, og me har difor nokre kommentarar og presiseringar til dokumentet. Veterinærforeninga har 2 hovudkommentarar: 1. Veterinærforeninga er enige i at reisetilleggssatsen må aukast. Etter vår vurdering må satsen aukast med minst 7,- kr/km, slik at ny sats blir minst 11,- kr totalt. 2. Veterinærforeninga støttar ikkje at den tilskotsfrie delen av reisa blir auka til 60 km, men ønskjer å videreføra den eksisterande tilskotsfrie delen på dagens nivå; 40 km. Ei eventuell ny vurdering om å auka den tilskotsfrie delen må venta til ein har faktiske tal som kan gi grunnlag for ei forsvarleg vurdering. Føremålet med tilskotsordninga er å utjamna veterinærutgiftene blant husdyrprodusentar som brukar veterinærtenester. Tilskotet sørgjer for at den eigenandelen husdyrprodusenten i dag betaler for veterinærens reise innan eitt veterinærdistrikt i stor grad vert utjamna. Mellom ulike distrikt vert eigenandelen utjamna i noko mindre grad, då tilskotsordninga ikkje dekker dei faktiske reisekostnadane. SLF ser på dette tilskotet som eit tilskot til drifta av veterinærforetak, utan å grunngi dette nærare. DNV er sterkt uenig i denne vurderinga. Det kan ikkje vera tvil om at ordninga gjer det mogleg for praktiserande veterinærar å fakturera lågare vederlag for veterinære reiser enn dei hadde gjort utan tilskotsordning. Tilskotet har derfor full og direkte positiv inntektseffekt for norske bønder som driv husdyrhald, og som ikkje held til i nærleiken av veterinærkontoret. Veterinærforeninga har følgjande kommentarar til punkta i kapittel 5, endringsforslag: 5.1. Omfordele deler av tilskudd til utjevning av seminkostnader til tilskudd til veterinære reiser Forslaget er ei forenkling av dagens ordning. Det vil gi mindre administrativt arbeid, og er slikt sett ei fornuftig endring. Reisetilleggssatsen må aukast til minst 11,- kr for å dekka eit minimum av faktiske kostnader. Dagens underfinansiering er eit trugsmål for den tiltenkte utjamningsfunksjonen Innføre et elektronisk innrapporterings-, søknads- og saksbehandlingssystem Norske veterinærar rapporterer i dag inn semin og medisinbruk elektronisk. Veterinærforeninga er positive til å inkludera ein rapporteringsfunksjon for veterinære reiser i desse systema. Det vil gjera registrering av veterinære reiser lettare og rettare enn i dag Fjerne paragraf 4 (c) i forskriften Dyr har eigenverdi. Ved akutt sjukdom og anna liding skal dyr i Norge få kyndig hjelp. Veterinærforeninga er einig i å fjerna paragrafen frå forskrifta Endring av antall kilometer tilskuddsfri reise til 60 kilometer

4 Den Norske Veterinærforening ønskjer ikkje å auka den tilskotsfrie delen av veterinære reiser frå 40 til 60 km, i alle fall ikkje før det er gjennomført ei kunnskapsbasert evaluering av konsekvensane av ei slik endring. Utrekningar gjort av Geno og Veterinærforeninga viser at endringa kan gi utilsikta effektar, og på sikt svekka funksjonen i ordninga. Ifølge Geno sine tal vil ei auke av den tilskotsfrie delen av veterinære reiser frå 40 til 60 km gi ein netto meirkostnad på minst 17 millionar kr. Geno seier at dei vil henta inn desse pengane anten gjennom å auka prisen for alle, eller å differensiera mellom distrikt med kort og lang køyring. Dette kan komma til å reversera effekten av å auka den tilskotsfrie delen og vil kan hende gjera ordninga mindre effektiv til å jamna ut kostnadar enn det ho er i dag. SLF har ikkje tilsvarande tal, og det er difor vanskeleg å forutseia konsekvensane av ei slik endring på reisekostnad til veterinære sjukebesøk. Norske veterinærar deler i stor grad køyrekostnadane innad distriktet på alle bøndene i distriktet. Det vil seia at ei endring av den tilskotsfrie delen frå 40 til 60 km vil ramma alle bøndene i distriktet. Ei forenkla tilnærming gir at køyrekostnadane aukar med 50% når ein går frå 40 til 60 km i eigenandel. 50 % auke vil medføra ein auka eigenandel per besøk på 150 kr (Kostnad per km satt til 15,05 kr). Dette vil slå hardare ut i distrikt med mange husdyrprodusentar med store avstandar enn i distrikt med korte avstandar. Ein risikerer slik på same måte som ved inseminasjonsbesøk at ordninga kan komma til å fungera dårlegare enn ho gjer i dag. I punkt 5.2. vert det foreslått å innføra eit elektronisk rapporteringssystem. I eit slikt system må det tilretteleggast for at ein enkelt kan henta ut relevante tal for å vurdera ordninga. Veterinærforeninga meiner at dette kan vera t.d. totalt km køyrt, antal km som har gitt utbetaling frå SLF og antal km køyrt mellom 40 og 60 km. Denne informasjonen har ein ikkje i dag, og ein kan difor ikkje ta ei faktisk vurdering av ordninga. Veterinærforeninga støttar at reisetilleggssatsen må aukast. Den må aukast med minst 7,- kr til minst 11,- kr totalt. Veterinærforeninga er uenige i at den tilskotsfrie delen av reisa skal aukast til 60 km. Veterinærforeninga vil behalda den tilskotsfrie delen på dagens nivå; 40 km. Ei eventuell ny vurdering av å auka den tilskotsfrie delen må venta til ein har faktiske tal som kan gi grunnlag for ei forsvarleg vurdering. DNV tilrår derfor at det blir nedsett ei arbeidsgruppe for å arbeida vidare med dette spørsmålet Hyppige skyssbåtanskaffelser må forhåndsgodkjennes av Fylkesmannen Veterinærforeninga ser på dette som eit fornuftig tiltak for å sikra kostnadseffektiv bruk av skyssbåt Tilpasning til økonomiregelverket i staten Tilskotet vert utbetalt i ettertid basert på registrering av faktiske kostnadar. Tilskotet dekker per i dag ikkje alle kostnadane ved veterinære reiser. Difor er det meiningslaust å beskriva kva tiltak tilskotet skal nyttast til Vurdere å overføre tilskuddsmidlene til distriktstilskudd Her manglar ein informasjon om konsekvensar av endring. Veterinæreforeninga ser dette på lik linje med endring av antal tilskotsfrie kilometer. Endringa kan ikkje gjennomførast før ein har ei betre oversikt over korleis tilskotet fordeler seg mellom distrikt Innføre krav til rapportering om veterinærforetakenes prissetting

5 Det er lite hensiktsmessig å kontrollera alle veterinærforetak. Veterinærforeninga meiner at tilsynet bør utførast risikobasert, i første omgang i distrikt med størst utbetaling. Dette vil også tilføra kunnskap om geografiske variasjonar. Eit slikt talmateriale vil, i lag med informasjon henta inn frå det elektroniske rapporteringssystemet, kunne gi eit solid grunnlag for å vurdera ordninga. Mvh DNV Dan Åge Øyen Gunnar Dalen