Beitesesongen 2011 og resultat frå spørjeundersøking

Transkript

1 Beitesesongen 2011 og resultat frå spørjeundersøking Spørjeundersøkinga er ein del av Beiteprosjektet i Hordaland. Spørjeskjema vart sendt ut til alle beitelaga som var aktive i organisert beitebruk i Hordaland hausten

2 103 beitelag i Hordaland 91 beitelag svarte på undersøkinga 88% svar Takk for god oppslutning! Kartet syner alle beitelaga som er registrerte i organisert beitebruk. Mørkare farge = mest sau/km 2 2

3 Beitesesongen beitelag rapporterte/fekk tilskot Auke i tapte dyr dette året Tapsauke på 800 dyr til omlag tapte dyr Storparten av beitelaga meldte inn middels til under middels beitesesong Alveldår og stor auke i søknad om erstatning etter tap av sau Driftstilskotet gjekk opp 2010: Kr 17 per sanka småfe, Kr 30 per sanka storfe 2011: Kr 23 per sanka sau/lam, Kr 29 per sanka geit/kje, Kr 45 per sanka storfe Auke på kr Totalt utbetalt driftstilskott på kr (stipulert) 3

4 Figuren syner utvikling i sau og lam i utmarka. Raud linje syner tal sau og lam det er utbetalt tilskott til utmarksbeite i produksjonstilskott-systemet. Blå linje syner tal sau og lam i organisert beitebruk for same periode. 5

5 Figuren syner utviklinga i tapsprosent perioden Tala er eit snitt for alle beitelaga som har søkt tilskott i organisert beitebruk. 6

6 Spørjeundersøkinga vart sendt ut etter beitesesongen Spørsmål 1: Kva reknar de som høgt/normalt tap av lam på beite? Normalt/ok For høgt 0% 1% 16% 3% 55% 16% 5% 27% 40% 7% 1% 30% 10% 14% Snitt lammetap 2011: Norge 8,3%, Hordaland 5,2% 17 missing på normalt/ok 11 missing på for høgt missing = tal lag ikkje svart

7 Snitt lammetap 2011: Norge 8,3 Hordaland 5,2 Figuren syner spørsmål 1 delt etter region. 8

8 Figuren syner spørsmål 1 delt etter region. 9

9 Beitebrukskart Kommentar: Her ser vi eit eksempel på kartdata vi kan ta ut frå internett. Statistikkane frå organisert beitebruk digitaliserast i kart ved nokre tastetrykk. 12

10 Spørmål 3: Beskriv kort beitelagets rutinar for tilsyn: Dei aller fleste svara synte gode rutinar, men svara synte også at enkelte beitelag har rutinar som ikkje er foreinlig med krav/regelverk: - Dei fleste skreiv om gode rutinar med tilsyn kvar helg, fleire gonger i veka eller dagleg. Her er eit knippe sitater frå svara: - Før beitesesongen startar vert det utarbeidd ei vaktliste der to og to medlemmar har ansvar for tilsyn kvar veke i sesongen - Kvar brukar ser til dyra kvar for seg. Ikkje organisert tilsyn. - Kvar medlem i laget pleier å ha 2-3 turar i mnd i det området dyra hans går. - Regelmessig tilsyn hver 14 dag - Ingen rutinar, men folk går når ein har tid, snitt ein gong/veke. - Tilsyn ca ein gong/veke så sant der er vær til det. Kommentar: For å motta tilskott frå organisert beitebruk skal beitelaget ha rutinar for samarbeid om tilsyn og sanking. Det er krav om tilsyn minimum kvar veke på utmarksbeite. 13

11 Spørsmål 4: Har årets tap (2011) av dyr på beite vore som eit normalår for beitelaget? Ja: 67% Nei: 33% Forklaringar: ruskever store elvar meir alveld/rome meir flugemakk men mange skriv at tapet var som normalt Kommentar: I 2011 var det mykje snakk om at beitelaga hadde store tap i utmarka. Svara syner heldigvis at auken i tap dette året «berre» gjeld om lag 1/3 av beitelaga. 14

12 Spørsmål 5 og 6: Er det områder/buskaper som skil seg ut med større tap av dyr? Kommentar: Her ville vi sjå om beitelaga hadde ein formeining om det var buskapen eller området som var årsak til ulike tapsprosenter. Stort sett vart skilnader i tap forklart med at det var området dyra beita i som var problemet (romeplanter, terreng, flugemakk osv). Ein del lag svarte at buskaper skil seg ut, men at dette kjem av normale årsvariasjonar i buskapene. Dessverre var det og fleire beitelag som peika på at det var enkeltbønders drift som var årsaken til større tap i buskapen, og at dette er ømtåleg/vanskeleg å ta opp med brukaren. Eitt sitat: «Stor flokk, lite kontroll, lite tilsyn!» 15

13 Vurdering av tapsårsaker sjukdom og parasittar Kommentar: Dette er ein samlefigur for fleire tapsårsaker. Søylene gjeld for Hordaland totalt. 17

14 18

15 19

16 20

17 21

18 Vurdering av tapsårsaker områderelaterte hendingar Kommentar: Dette er ein samlefigur for fleire tapsårsaker. Søylene gjeld for Hordaland totalt. 22

19 23

20 24

21 25

22 Kommentar: Finn ikkje att/går igjen vil vere eit utrykk for summen av dyra ein ikkje finn og dyra som har daua i sesongen og kadaver ikkje er funne. 26

23 Vurdering av tapsårsaker problem med andre «dyr» Kommentar: 2011: 5 søknader om erstatning for tap til rovvilt. Erstatning vart utbetalt for tapt 1 til gaupe, 1 til jerv og 2 til kongeørn. Rødrev er jaktbar art og bøndene kan sjølv førebygge ved å leggje til rette for meir revejakt. Tap til ørn er vanskeleg å dokumentera, det er viktig å ringe rovviltkontakt umiddelbart for tapsdokumentasjon på kadaver. Ørn er lette å sjå, og vil vere tilstade der det er kadaver dei er ikkje nødvendigvis ansvarleg for tapet. 27

24 28

25 29

26 30

27 31

28 32

29 Spørsmål 9. Kva fellestiltak gjer beitelaget for å redusere tap av dyr? Kommentar: Denne figuren syner kva beitelaga svarte som det aller viktigaste fellestiltaket for å redusere tap av dyr. Tilsyn/ettersyn kom heilt klart ut som det viktigaste tiltaket. 33

30 Spørsmål 9. Kva fellestiltak gjer beitelaget for å redusere tap av dyr? Kommentar: Denne figuren syner summen av fellestiltaka beitelaga gjer for å redusere tap av dyr. Tilsyn/ettersyn kom klart ut som det viktigaste tiltaket. 34

31 10. Ber beitelaget den enkelte buskaps-eigar å gjere nokre tiltak for å redusere tap av dyr? (i tillegg til tilsyn i beitet) Kommentar: Det var noko overraskande at så mange svarar at dei ikkje ber om at den enkelte buskaps-eigar skal gjere tiltak i tillegg til tilsyn. Vi trur dette har samanheng med at mykje av arbeidet som gjerast er så sjølvsagt, at beitelaget har svart nei på dette spørsmålet likevel. PS! Sjå dette i samanheng med neste plansje. 35

32 Spørsmål 10. Ber beitelaget den enkelte buskaps-eigar å gjere nokre tiltak for å redusere tap av dyr? (i tillegg til tilsyn i beitet) Mange av beitelaga svarte dette som tiltak som det er venta at den enkelte buskapseigar gjer: Mange svarar snyltarbehandling (både inn- og utvortes) Ikkje sende sjuke/svake dyr til fjells Ikkje sende trillingar til fjells God merking og bjølle Nokre sitat: Beitelaget kjøper inn medisin for behandling av dyr før fjellsending Har hittil ikkje vore aktuelt. Prate om problem og ha felles strategi Kommentar: Strategiar med felles snyltarbehandling for alle buskaper er omdiskutert. Det vil vere hensiktsmessig å vite noko om parasittstatus på buskapen før ein behandlar ukritisk. 36

33 Spørsmål 11. Har beitelaget plakatar ved stiar/parkering med informasjon om beitedyr/kontaktpersonar? Kommentar: Plakatar med informasjon om kva ein skal vere obs på og kontaktpersonar er billeg. Dette er ein god måte å få folk «som ikkje er frå bygda» til å skjøne korleis dei skal reagere ved uregelmessigheter i beitet.

34 Kommentar: Plakatar kan ha mange utformingar. Her er eit døme (med dårleg biletekvalitet..) Denne plakaten er av plast og varar nokre år. NSG sel den i sin medlemsbutikk til kr 39/stk 38

35 Spørsmål 12: Får beitelaget inn tilbakemelding om hendingar i beitet frå turgåarar, jegarar, andre? Kommentar: Alle beitelaga svarte svært positivt på dette, tilbakemeldingar er til god hjelp 39

36 Spørsmål 13: Kva hjelpemidlar vert nytta for å betre oversikten over dyra, og kor stor er nytteverdien? 40

37 Spørsmål 13: Hjelpemidlar - radiobjelle? Radiobjeller Lite nyttig 2 Middels nyttig 8 Svært nyttig 5 Ca antall i bruk 54 Kommentar: Radiobjella er ein sendar som via mobilnettet sender meldingar om søyas posisjon og bevegelse. Berre 13 beitelag svarte på dette spørsmålet, så talmaterialet her er ikkje særleg stort. 41

38 Spørsmål 14: Er mobildekninga god nok for bruk av radiobjelle i beitelagets område? 42

39 Spørsmål 14: Har beitelaget planar om å kjøpe radiobjeller? Kommentar: Sum beitelag som svarte ja = 18 stk 43