Det nasjonale beiteprosjektet

Transkript

1 Det nasjonale beiteprosjektet Beitekonferanse 2012 Oppdal ved Christian Rekkedal 1

2 Beiteprosjektet, organisering og mandat Organisering - Tildeling frå jordbruksoppgjeret, 5 6 mill kr pr år - Styringsgruppe oppnemt av LMD: Christian Rekkedal, Per Finset (LMD), Jon Petter Løvstad (NBS), Finn Erlend Ødegård (NBL), Lars Erik Wallin (NSG), Marit Gystøl (DN) Mandat - Forslag til opplegg for betre tilsyn som gir god kontroll med beitedyra, betre dokumentasjon og tiltak for å redusere beitetap - Forslag til opplegg for meir effektiv utnytting av beiteressursane, samarbeid, organisering av beitebruken, sikring av dyrevelferd m.m. Prosjektperiode - Prosjekt forsterka tilsyn i Nasjonalt beiteprosjekt t.o.m. 2012, sluttrapport

3 Beiteprosjektet, oppsummering så langt Erfaringar frå Møre og Trøndelag i Radiobjeller i Verran - «Kjekt å ha», men svært kostbart og lite driftssikkert - Fekk ikkje merkbart mindre tap og fann ikkje mange fleire kadaver, men betre tapsdokumentasjon - Ekstra tilsyn i rovviltområder i Nord- Trøndelag - Fekk ikkje merkbart mindre tap og fann ikkje mange fleire kadaver - Må skille dyr og rovvilt i tid og rom - Ekstra tilsyn i sjukdomsområde på Møre - Fekk heller ikkje merkbart mindre tap - Ekstra tilsyn er ikkje kostnadseffektivt, må finne sjukdomsårsakene 3

4 Beiteprosjektet, oppsummering så langt Erfaringar frå 2009 Statistikk : - Ca 2 mill sau og lam på utmarksbeite i 2009, redusert med ca dei siste 10 åra - Tapstal, både i tal dyr og % har auka - Fleire ulike tapsårsaker: Rovvilt, sjukdom, dyrehelse, ulykker m.m. - Ca sau og lam dauda på beite i Søkt om rovvilterstatning på ca og gitt erstatning til ca Stor variasjon i ulike deler av landet, fylka og jamvel innan det same beiteområdet 4

5 Dyr på utmarksbeite i minst 8 veker Hester Geiter og kje Storfe Sauer og lam

6 6

7 7

8 Beiteprosjektet, oppsummering så langt Erfaringar frå 2009 og 2010 Tiltak i regi av beiteprosjektet: - Nord-Trøndelag: Forsterka tilsyn i kombinasjon med vidare utprøving av radiobjeller - Møre og Romsdal: fokus på sjukdomsårsaker, flåttborne sjukdomar + alveld - Hedmark: betre organisering og områdeplanlegging - Oppland: beitebruksplanlegging og elektroniske merkeavlesarar ved saltsteinsplassen - Troms og Finnmark: støtte til eit større felles prosjekt i roviltregion 8 - Sogn og Fjordane: Strategi for redusert beitetap 8

9 Beiteprosjektet, oppsummering så langt Eiga utgreiing i 2010 om elektronisk overvåking: - Radiobjeller - Merkeavleser (Saltsteinsavleser) - Innhenta erfaring frå prøvefylka + andre fylke med diverse utprøvingar Oppsummering: - Nyaste radiobjeller for sau fungerer bra teknisk, men lammenodene er for dårlege - Det er behov for vidare utprøving både teknisk og taktisk - Bjellene er teknisk best, men også kostbart. Dårleg mobildekning er eit problem. - Med dagens kostnadsnivå er radiobjeller mest aktuelt å bruke i område med store tap og med god mobildekning - NB! 2010: Radiobjellene ser ut til å ha tapsreduserande effekt og bedre dyrevelferd 9

10 Beiteprosjektet, oppsummering så langt Erfaringar frå beitesesongen 2011: - Dei fylkesvise prosjekta på beitebruk gir oss erfaringar som kan overførast til andre fylke - Starta opp prosjekt i Nord-Trøndelag og Agderfylka på beitebruksplanlegging, attgroing og flått - Fekk starta opp eit større forskingsprosjekt på flåttbårne sjukdomar i M & R - Vidare utprøving av elektronisk overvaking; - Radiobjellene har mange fordelar (men kostbare..) - Lammenodene svikta - Alveldforskinga held fram, i ferd med å finne løysinga på gåta? 10

11 Beiteprosjektet mot ei avslutning Planar for 2012: - Dei fylkesvise prosjekta på beitebruk held fram - Utprøving av lammenoder i mindre omfang? - Ønsker å få alveldprosjektet over i eit fleirårig forskingsprosjekt - Går mot ei avslutning i løpet av Sluttrapport tidleg i 2013 med tilråding til partane i jordbruksoppgjeret 11

12 Nokre erfaringar frå eit beiteprosjekt i Sogn og Fjordane 12

13 20 FYLKESMANNEN I Lammetap i prosent pr kommune i ,3 17, , ,6 11,6 10, ,0 9,5 8,8 8,4 8,4 8, ,7 7,6 7,3 7,2 7,0 7,0 6,8 6,2 5,8 5,5 5,4 5,2 5,2 4,6 4,

14 14

15 15

16 Tapsårsaker 16

17 Tapsårsaker med utfordringar og tiltak Sjukdom og snyltarar For små/svake lam Gamalnorsk sau/ utegangardrift Gjerdehald Rovdyr Tilsyn Feilkjelder i talgrunnlag Manglande kunnskap Andre årsaker Foto: Ole B. Årdal 17

18 Strategi for redusert beitetap - høyringsutkast Handlingsplan med tapsårsaker, utfordringar og tiltak 18

19 Oppfølging Må velje tiltak alt etter tapsårsak! Arbeidsgruppa skal kvar haust gå gjennom årsmeldingane frå beitelaga og prioritere tapsførebyggjande tiltak for det komande året Møte med andre aktørar kvart år for å samordne innsatsen i året som kjem. Fylkesmannen som pådrivar og koordinator. Kunnskap er viktig! 19

20 Det er dette kartet vi må gjere noko med! Lykke til! 20