TANNHELSE Tal i heile 1000 kr Budsjett 2010 Budsjett 2011 Endring %

Transkript

1 TANNHELSE Tal i heile 1000 kr Budsjett 2010 Budsjett 2011 Endring % Fellesfunksjonar Aust Sør Vest Nord Sentrum Sum tannhelsetenesta Bto. driftsutg ,0% Driftsinntekter ,5% Nto. driftsutg ,9% Bto. driftsutg ,8% Driftsinntekter ,8% Nto. driftsutg ,9% Bto. driftsutg ,8% Driftsinntekter ,8% Nto. driftsutg ,2% Bto. driftsutg ,1% Driftsinntekter ,2% Nto. driftsutg ,3% Bto. driftsutg ,9% Driftsinntekter ,2% Nto. driftsutg ,3% Bto. driftsutg ,7% Driftsinntekter ,3% Nto. driftsutg ,4% Bto. driftsutg ,8% Driftsinntekter ,5% Nto. driftsutg ,1% Samandrag Tannhelsetenesta møter fleire utfordringar som krev ressursar: Rekruttering av tannlegar og tannpleiarar, særleg i distrikta Styrking av folkehelsearbeidet trong for fleire tannpleiarar Kompetanseheving styrking av forsking og fagopplæring Område med sterk befolkningsvekstvekst trong for auka bemanning. For å lette rekrutteringa i distrikta, skape grunnlag for ei betre arbeidsfordeling mellom tannlegar og tannpleiarar og redusere utgiftene er det trong for å samlokalisere små tannklinikkar til større einingar. I plan for tannhelsetenester er det lagt opp til ein meir sentralisert klinikkstruktur, men kvart forslag til endring i klinikkstrukturen skal handsamast i fylkesutvalet. Driftsutgiftene har auka på fleire område dei siste åra, og vil slå ut med full effekt i 2011: Hordaland fylkeskommune - Årsbudsjett

2 Auka bemanning i oral kirurgi Auka utgifter til bemanning av Senter for odontofobi (angst for tannbehandling). Elektronisk samhandling i tannhelsetenesta. Medlemskap i Norsk helsenett Eventuelle innsparingar ved rasjonalisering av klinikkstrukturen kan brukast til å setje i verk tiltak for å møte utfordingane som er nemnde over. Fylkesrådmannen foreslår å auka takstane for tannbehandling av vaksne betalande klientar med 7% i Hovudutfordringar Den offentlege tannhelsetenesta i Hordland gjev eit oppsøkjande tilbod til prioritert klientell i fylket etter lov om tannhelsetenester 1-3, og behandlar i tillegg vaksne, betalande pasientar der det er kapasitet og behov. Tannhelsetenesta har ansvar for rundt barn og unge frå 1 til 20 år, personar med psykisk utviklingshemming, og eldre, uføre og langtidsjuke i institusjon og heimesjukepleie. Det blir og gitt eit tilbod til rusavhengige personar i kommunal omsorg og innsette i fengsel. I overkant av vaksne personar får årleg behandling i den offentlege tannhelsetenesta. Tabellen under viser kor stor del av det prioritert klientellet som var under offentleg tilsyn dei to siste åra samanlikna med resten av Noreg. DEKNINGSGRAD Hordaland Noreg Gr a, barn og ungdom 95,5 95,3 97,4 95, år Gr b, psykisk 92,6 96,9 92, utv.hemma Gr c2, eldre i heimesjukepleie 30,2 31,2 33,4 33,5 Gr d, ungdom ,2 70,7 75,1 77,1 år Alle prioriterte grupper 90,3 86,9 92,5 88 Den offentlege tannhelsetenesta sine utgifter går til behandling av prioriterte grupper og vaksne, betalande klientar. Behandling av vaksne, betalande pasientar gjev inntekter, og takstane er sett slik at denne delen av verksemda skal vere sjølvfinansierande. Tabellen under viser netto driftsutgifter per innbyggjar og per prioritert klient under tilsyn i Hordaland, samanlikna med gjennomsnittet for fylka i Noreg. TENESTE- Hordaland Noreg PRODUKSJON Netto driftsutgifter per innbyggjar, kr Netto driftsutgifter. pr prioritert klientell under tilsyn i kr Spesialisttenester Dei fleste spesialistane i Hordland arbeider i privat praksis. DOT Hordaland har tilsett ein kirurg i halv stilling ved Odontologisk klinikk. Tidlegare vart deler av utgiftene til kirurgisk behandling refundert av NAV, men denne ordninga er nå opphøyrd. Dette medfører at DOT vil få ekstra utgifter på om lag 0,4 mill. kr årleg. Det vart tilsett ein ekstra oralkirurg i halv tilling sommaren 2010 Behandling av grupper med spesielle problem På grunn av omlegging av refusjonssystemet er nå sjukehusa sitt tilskot til tannbehandling i narkose kraftig redusert. Helse Bergen ønskjer å frigjere ein av dagane som DOT Hordaland disponerer til anna poliklinisk behandling som gjev høgare inntekter. DOT betaler Helse Bergen 2000 kr per pasient for å oppretthalde tilbodet. Den offentlege tannhelsetenesta i Hordaland har delfinansiert Senter for Odontofobi (SFO) i Bergen med 0.4 tannlegeårsverk. Tidlegare har leiar av senteret slutta utan å bli erstatta, og i 2010 vart den siste psykologstillinga ved senteret dratt inn. Dermed sto Senter for Odontofobi i Bergen i fare for å bli nedlagt og tannlegane som er tilsette ved senteret ville heller ikkje få fullført opplæringa. Tannhelsetenesta har inntil vidare engasjert psykolog i 30% stilling for å fullføre opplæringa til tannlegane og halde senteret i drift inntil det eventuelt kan inngå som ein del av det regionale kompetansesenteret. Geografisk utjamning - rekruttering og stabilisering av personell Dei siste 15 åra har det vore vanskeleg å rekruttere tannlegar til klinikkar i deler av Hordaland. I Sunnhordland, Hardanger og Voss har tannlegestillingar i enkelte periodar stått ledige i over eit år. Dei siste 5 åra har det i tillegg vore vanskeleg å rekrutter tannpleiarar til dei same områda. Hordaland fylkeskommune - Årsbudsjett

3 Løna til offentlege tannlegar i Hordaland har auka meir enn gjennomsnittet for tilsette i fylkeskommunen dei siste åra. Likevel er det vanskeleg å konkurrere med privat praksis, og gjennomtrekken av tannlegar i den offentlege tannhelsetenesta er difor stor. Rundt 10% av tannlegane sluttar i den offentlege tannehelsetenesta kvart år. Det fører i mange tilfelle til ekstra belastning for resten av personellet og ustabile tenester til brukarane. Halvparten av tannlegane som vart tilsett i Hordaland i 2008 kom frå utlandet, Dei er anten rekrutterte frå Tyskland eller dei har gått gjennom kvalifikasjonsprogrammet for tannlegar utanfor EØS området i Bergen. Staten dekker ikkje lenger utgiftene til rekruttering av utanlandske studentar, t.d. norskopplæring for tyske tannlegar. Sosial utjamning - nye prioriterte grupper Folketrygda finansierer berre ein liten del av kostnadane til tannlegebehandling i Noreg. Fleire grupper med til dels store tannhelseproblem fell utanfor både folketrygda sine støtteordningar og tilbodet frå fylkeskommunen, og regjeringa har signalisert at nye grupper vil få eit offentleg tilbod i åra som kjem. I 2007 fekk personar i den kommunale rusomsorga tilbod om tannbehandling utan vederlag i den offentlege tannhelsetenesta. Det viser seg at mange i denne gruppa har eit omfattande behandlingsbehov, og det blir forventa at tannhelsetenesta dekker utgifter til tannimplantat og andre dyre tannbehandlingar. Overføringane frå staten dekker derfor etter kvart ikkje dei reelle utgiftene til behandling av ruspasientar. Styrking av folkehelsearbeidet Regjeringa har i St.meld. nr 35 (2006/2007) signalisert auka satsing på helsefremmande og førebyggjande tannhelsearbeid og ei betre integrering av tannhelsetenesta i det generelle folkehelsearbeidet. Fylkeskommunen har også fått eit lovfesta ansvar for folkehelsearbeidet. Tverrfagleg samarbeid og tverrsektorielle strategiar er nøkkelord i dette arbeidet. Som det går fram av tabellen under, er tannhelsa til barn og ungdom i Hordaland på nivå med resten av landet unntatt for 18-åringar. Tannhelsa til 18-åringane i Hordaland ligg godt under gjennomsnittet for fylkeskommunane i Noreg. Prosentvis del av 5-åringar utan tannråte eller fylling og gjennomsnittleg tal tenner med tannråte eller fylling hos 12- og 18-åringane i dei fire Vestlandsfylka og Noreg under eitt(unntatt Oslo). Nøkkelårskull Hordaland Noreg åringar % utan tannråte 77,7 79,3 77,3 80,8 12-åringar Gj.snitt tenner med karies eller fylling 1,6 1,5 1,5 1,4 18-åringar Gj.snitt tenner med karies eller fylling 5,3 5,4 4,8 4,8 Tannhelsetenesta i Hordaland har laga ein strategi for folkehelsearbeidet, og vil setje i verk tiltak for å betre tannhelsa til dei prioriterte gruppene i fylket. For å få dette til må talet på tannpleiarar i den offentlege tannhelsetenesta auka. Kompetanse- og kvalitetsutvikling Stortinget har gått inn for at det skal etablerast regionale odontologiske kompetansesentra i alle helseregionar i Noreg. Eit av hovudmåla med denne satsinga er å sikre tilgangen på spesialisttenester og styrke kompetansen i tannhelsetenesta Helse- og omsorgsdepartementet har løyvd pengar til eit prosjekt som skal greie ut lokalisering, organisering og drift av eit kompetansesenter i helseregion Vest. Både investeringar og driftsutgifter knytt til spesialistutdanning og forsking vil bli dekt av staten, men fylkeskommunane er ansvarleg for deler av utgiftene, m.a. til pasientbehandling, etterutdanning og rettleiing av allmenntannlegar. Pasientbehandling vil gje inntekter til fylkeskommunane. Kompetansesenteret for helseregion Vest vil ha spesialistavdelingar i kvart fylke. Det administrative senteret for heile regionen vil bli lagt til Bergen. I 2009 inngjekk dei tre fylka ein intensjonsavtale med departementet, og tek sikte på å inngå ein samarbeidsavtale i 2010 når det blir fastlagt kva for selskapsform som skal veljast. Hordaland fylke si spesialistavdeling vil bli lagt til det nye odontologibygget i lokala som opphavleg var tiltenkt ein sentralklinikk for Bergen sentrum. Denne sentralklinikken vil i staden bli lagt til Overlege Danielsens hus på Årstad. Den eksisterande tannklinikken vil bli utvida til 12 behandlingsrom. Hordaland fylkeskommune - Årsbudsjett

4 Etablering av ein rasjonell klinikkstruktur Talet på tannklinikkar i Hordaland er redusert dei seinaste åra, men det er framleis rom for ei ytterlegare redusering. Alle fylke i Noreg har sentralisert klinikkstrukturen og satsa på store klinikkar med auka bruk av teamarbeid og utvida tenestetilbod. Det er lettare å rekruttere tannhelsepersonell til klinikkar med eit breitt fagleg og sosialt miljø. Høgt utdanna nøkkelpersonell i helsetenesta utanfor institusjon, legar, tannlegar og psykologar, ønskjer ikkje å arbeide i små einingar. Den viktigaste grunnen til dette er ikkje lønstilhøva, men mangel på eitt breitt fagleg og sosialt miljø på mindre stader. Driftsutgifter til husleige, vedlikehald, miljøtiltak, elektrisitet, reinhald og nettleige er blant dei største enkeltpostane i budsjettet til tannhelsetenesta. Færre og større klinikkar vil redusere desse utgiftene monaleg. Det er vanskeleg å få til ei optimal fordeling av tannlegar og tannpleiarar i område med mange små tannklinikkar. Tannpleiarane må som regel arbeide på fleire klinikkar som ligg langt frå kvarandre. Ein stor del av arbeidstida går bort i reiser, og arbeidet blir oppstykka og urasjonelt. Ei samlokalisering av småklinikkar vil gjere det mogeleg å få ei betre fordeling av tannhelse- personell og ei betre oppgåvefordeling mellom tannlege og tannpleiar. Under handsaming av plan for tannhelsetenester i Hordaland vart klinikkstrukturen drøfta. Fylkestinget vedtok at alle forslag til endringar i tilbodet skal handsamast som eigne saker. Årsbudsjett 2011 Driftsramma for tannhelsetenesta i fylkesrådmannen sitt budsjettframlegg for 2011 er redusert med vel 2 mill kr i høve til Rekruttering og tiltak for å halde på nøkkelpersonell, kompetanseløft og styrking av det førebyggjande arbeidet er område som vil bli prioritert i tannhelsetenesta dei komande åra. Etablering av eit regionalt odontologisk kompetansesenter i 2012 krev ekstra midlar både til investering og drift. Driftsramma for den offentlege tannhelsetenesta er tilpassa dagens drift. Det er ikkje mogeleg å redusere driftsramma utan at tilbodet til prioritert grupper blir ramma.. Tannklinikkstruktur I forslag til plan for tannhelsetenester i Hordland er det lagt opp ein meir sentralisert klinikkstruktur. Planen vart godkjent i fylkestinget i 2010, men kvar klinikk skal leggjast fram som eiga sak før eit tilbod blir lagt ned. I 2010 er det sett fram forslag om å leggje ned tannklinikkane Røldal, Utne og Hatlestrand. Fleire klinikkar som er foreslått nedlagt i løpet av planperioden, kan bli lagt ned i Det vil gje innsparingar som kan vera med å oppretthalda tilbodet til prioritert grupper. Rekrutteringstiltak Auka støtte til kompetanseheving av tannlegar og tannpleiarar i distrikta er eit tiltak som vil bidra til å halde på tannhelsepersonell i DOT. Det er framleis vanskeleg å rekruttere tannlegar til Hardanger og Sunnhordland, og konkurransen med tilsvarande stillingar i distriktsstrok i andre fylke er skjerpa. DOT Hordaland kan gje stipend til tannlege- og tannpleiarstudentar mot to års bindingstid, men det er vanskeleg å finne midlar innanfor dagens driftsramme. Det er også mangel på enkelte spesialistar i Hordaland, særleg kjeveortopedar, og det kan bli nødvendig å støtte kandidatar frå fylket for å sikre eit forsvarleg tilbod. Fleire fylke gjev stipend til spesialistkandidatar i dag, m.a. Rogaland og Sogn og Fjordane. Kostnadane for eit slikt tiltak vil variere etter kor mange stipend som blir innvilga. Styrking av folkehelsearbeidet Auka satsing på folkehelsearbeidet er avhengig av at tannpleiarbemanninga blir styrka. Dei siste åra har ein del tannlegestillingar blitt gjort om til tannpleiarstillingar, men nå er det ikkje lenger rom for å redusere tannlegebemanninga ytterlegare. Målsetjinga er at forholdet mellom tannlegar og tannpleiarar i skal vere rundt 3 : 1. I fleire tannhelsedistrikt er ikkje dette målet nådd, og i Nordhordland er det trong for omlag ei og ei halv ekstra tannpleiarstilling for å nå målet. Det er i første omgang trong for to nye tannpleiarstillingar til DOT Hordaland. Hordaland fylkeskommune - Årsbudsjett

5 Spesialisttenester Etter at NAV slutta med refusjon av utgifter til kirurgisk behandling for personar frå år har DOT Hordaland fått eit krav på kompensasjon frå Odontologisk klinikk på kr per år. Problemet kan løysast ved at DOT Hordaland aukar kirurgistillinga frå halv til full stilling. Det vil medføre ei ekstra utgift for DOT Hordaland på rundt kr Folkevekst I deler av fylket aukar folketalet jamt frå år til år. I enkelte område har veksten over tid ført til at tannlegebemanninga er blitt for lav i høve til oppgåvene som skal løysast. Takstar for betalande klientell Nivået på Hordland fylkeskommune sine takstar for tannbehandling av vaksne betalande pasientar ligg under landsgjennomsnittet. Takstane i Hordland har blitt sett opp med 2,5% ved dei siste reguleringane, medan departementet sine takstar har hatt ein årleg auke på 3,5% i gjennomsnitt. Fylkesrådmannen foreslår at takstane blir heva med 7% frå 1. januar Nivået på Hordaland fylkeskommune sine takstar vil framleis ligge under landsgjennomsnittet, og takstauken vil ikkje ramme tannhelsetilbodet til prioriterte grupper. Framlegg til årsbudsjett for 2011 Fylkesrådmannen gjer med dette framlegg om kr i brutto driftsutgifter, kr i driftsinntekter, i netto driftsutgifter. I Fana/Ytrbygda bydel er det trong for å styrka tannhelsetilbodet pga av sterk befolkningsauke Klinikkapasiteten i området er for tida sprengt, men tannklinikken på Sørås vil bli utvida i løpet av 2011 og vil kunne ta imot eit tannlegeteam/tannpleiar. Hordaland fylkeskommune har ansvar for at alle som bur i fylket har rimeleg tilgang på tannhelsetenester. Det er vanskeleg å redusere bemanninga i område med ein viss tilbakegang i folketalet og samtidig ivareta dette ansvaret. Elektronisk samhandling i tannhelsetenesta Fylkeskommunane i Noreg har gjennom eit eige prosjekt, Elin-t, lagt til rette for elektronisk samhandling i tannhelsetenesta. HELFO krev at alle helseinstitusjonar som har direkte oppgjer med NAV skal kommunisere elektronisk via Norsk Helsenett frå Tannhelsetenesta i Hordaland må derfor inngå avtale med Norsk Helsenett i For å bli medlem må tannhelsetenesta oppfylle alle krav i Norm for infomasjonssikkerhet i helsetjenesten. Mellom anna må DOT Hordaland ha utarbeidd eit styringssystem for informasjonstryggleik og skaffe eit elektronisk journalsystem som oppfyller krav til tilgangsstyring m.m.. Kostnadane med å etablere eit styringssystem for informasjonstryggleik blir omlag 0,3 mill kr og tilsvarande for oppgradering av journalsystemet. I tillegg kjem kostnadane med tilknyting til Norsk Helsenett og ei årleg lisensavgift. I 2001 vil utgiftene til dette bli rundt kr Hordaland fylkeskommune - Årsbudsjett