PLAN FOR LÆRINGSSTRATEGIAR I NESSET KOMMUNE

Transkript

1 PLAN FOR LÆRINGSSTRATEGIAR I NESSET KOMMUNE Jeg velger meg Nesset betyr for skulane i kommunen ein skule med god opplæring i eit trygt og inspirerande læringsmiljø. I Nesset har vi ambisjonar om at barna våre skal få den beste opplæringa vi kan gje dei, slik at dei er godt førebudde til eit aktivt og godt liv i samfunnet. Kunnskapsløftet pålegg skulen å prioritere utvikling av grunnleggande dugleikar i alle fag. Det er viktige føresetnader for vidare læring. Dei grunnleggande ferdigheitene er: Å kunne uttrykke seg munnleg Å kunne lese Å kunne rekne Å kunne uttrykke seg skriftleg Å kunne bruke digitale verkty Desse dugleikane er innarbeidd i læreplanane i alle fag. Alle lærarar har derfor ansvar for at elevane får utvikle dei grunnleggande ferdigheitene med arbeidet i dei ulike faga. Kunnskapsløftet legg vekt på lese- og skriveopplæring alt frå første årstrinnet i grunnskulen. Å gje alle lærarane og elevane opplæring i gode læringsstrategiar er for Nesset kommune eitt av fleire tiltak for å oppfylle kravet om tilpassa opplæring, og det er eit viktig tiltak for at alle elevane skal få betre utbytte av opplæringa si. Læringsstrategiar Gode læringsstrategiar er avgjerande for i kva grad vi lærer. Det er metodar vi brukar for å tileigne oss ny kunnskap. Ved aktiv bruk av læringsstrategiar i ei elevgruppe får vi i større grad tilpassa opplæring. Med læringsstrategi meiner vi teknikkar vi kan bruke for å komme i gang skaffe oss oversikt skilje mellom vesentleg og uvesentleg systematisere

2 konsentrere oss hugse og lære Læringsstrategiar omfattar dermed alle slags notat-, disposisjons- og hugseteknikkar. Dei fremjar læring ved å aktivisere forkunnskapar og refleksjon. Dette er sentralt i metakognisjon, forstått som det å vere bevisste på kva og korleis vi lærer. Målgruppe Alle elevane på skulen vil ha utbytte av å vere meir bevisste på og ha meir kunnskap om - eigne læringsstrategiar. Alle elevane vil også ha utbytte av å lære nye og effektive læringsstrategiar. Mål Eit overordna mål er at elevane skal bli bevisste på korleis dei lærer (å vere metakognitiv i forhold til eiga læring). Det betyr: elevane er bevisste i forhold til eiga læring veit om dei forstår eller ikkje har strategiar for å forstå og lære elevane er aktivt involvert i forhold til eiga læring Organisering / tiltak Arbeidet med å lære elevane gode læringsstrategiar blir organisert som vanleg klasseromsundervisning. Arbeidet er tenkt organisert med eit tema for kvar månad, der det blir lært ein læringsstrategi som får ekstra fokus komande månad. Alle lærarane i klassen bruker den aktuelle læringsstrategien i den følgjande månaden. Utfordringa er å gjere desse reiskapane til elevane sin eigedom, å få dei til å sjå at dette er eit flott verkty for eiga læring. Nokre strategiar er best eigna for gjennomgang av nytt stoff, nokre høver best til repetisjon. Til saman vil læringsstrategiane gje elevane eit heilt repertoar dei kan velje mellom i den faglege læringa si. Mål for skulen Skulen må ha fokus på kor viktig gode læringsstrategiar er, og alle lærarane må få skulering i gode læringsstrategiar. Tiltak retta mot skulen Tiltak Ansvarleg Tid Læringsstrategiar er eit viktig tema Rektor kontinuerleg i skulen sitt planarbeid Læringsstrategiar blir synleggjorte Faglærarar og kontaktlærarar Kvart halvår i halvårsplanane Læringsstrategiar blir synleggjorte Faglærarar og kontaktlærarar Kvar arbeidsplanperiode i arbeidsplanane Kursing av lærarane Rektor Årleg Evaluering Rektor Årleg

3 Mål for lærarane ha gode kunnskapar om læringsstrategiane og ta dei aktivt i bruk med elevane Tiltak retta mot lærarane Tiltak Ansvarleg Tid Informasjon om arbeidet med plan for læringsstrategiar Rektor På planleggingsdag ved skulestart om hausten Opplæring / kurs i dei enkelte læringsstrategiane Rektor Før den enkelte strategien skal bli teken i bruk eller undervegs i skuleåret Mål for foreldra foreldra er informerte og oppdaterte om skulens arbeid med læringsstrategiar Tiltak retta mot foreldra Tiltak Ansvarleg Tid Læringsstrategiane blir Faglærarar i alle fag I starten av kvart semester synleggjorte i halvårsplanar Læringsstrategiane blir synleggjorte i arbeidsplanar Faglærarane/kontaktlærarane Kvar planperiode Mål for elevane ha kunnskap om og vere bevisste på ulike læringsstrategiar skal kunne gjere seg nytte av eit variert utval læringsstrategiar skal kunne velje mellom ulike læringsstrategiar som høver til formålet Innføring og opplæring Første gongen elevane arbeider med ein ny strategi, vil dei trenge mykje tid til å lære sjølve strategien. Når dei seinare arbeider med same strategien, vil det meir bli snakk om repetisjon og vidareutvikling av teknikken. Læraren startar vanlegvis med å fortelje elevane kva strategien går ut på og kvifor den er viktig (uttalt kunnskap). Neste steg er prosedyrekunnskap der læraren modellerer og snakkar om når og korleis strategien skal bli gjennomført. Kvar ny strategi er obligatorisk å lære for alle elevane. Læraren rettleiar elevane medan dei bruker strategien. Når elevane forstår korleis strategien skal bli brukt, øver dei vanlegvis på den i grupper. Når elevane har lært fleire strategiar, får dei velje kva strategi dei ønskjer å bruke. På klasseromma hengjer vi opp forklaring på kvar enkelt læringsstrategi etter kvart som dei har vorte kjende for elevane. Når dei har fleire å velje mellom, kan elevane velje den som høver best. Elevane må altså på grunnlag av eigne erfaringar ta bevisste val.

4 Læringsstrategiplan for skulane i Nesset kommune Månad Årstrinn Strategi for månaden Sept Felles tankekart, aktivisere bakgrunnskunnskap(før/ettersamtale) Attfortelje. Forteljingsstruktur. Utanatlæring. Begrepsinnlæring -4. Eigne tankekart. Lotus. 5. Venndiagram. Lese samansette tekstar 6. Venndiagram.Lese samansette tekstar. 7. Venndiagram. Lese samansette tekstar. 8. Læresamtale, pilnotat (rammenotat) 9. Repetisjon frå 8. trinnet, pilnotat 10 Repetisjon + valfrie strategiar Okt Felles tankekart, aktivisere bakgrunnskunnskap(før/ettersamtale) Attfortelje. Forteljingsstruktur. Utanatlæring. Begrepsinnlæring -4. Eigne tankekart. Lotus 5. Tankekart 6. Tankekart / nett 7. Tankekart / nett 8. Rammenotat / kolonnenotat 9. Rammenotat / kolonnenotat 10 Refleksjon over korleis ein lærer ulikt stoff + valfrie strategiar Nov Felles tankekart, aktivisere bakgrunnskunnskap(før/ettersamtale) Attfortelje. Forteljingsstruktur. Utanatlæring. Begrepsinnlæring -4. Venndiagram. Tankekart 5. Nøkkelord / nett 6. Nøkkelord / nett 7. Nøkkelord / nett 8. Strukturert samtale 9. Strukturert samtale 10 Valfrie strategiar Des. alle Evaluere Jan Felles tankekart + venndiagram. Forteljingsstruktur Utanatlæring. Begrepsinnlæring -4. Venndiagram. Tankekart 5. VØL / internett 6. VØL / internett 7. VØL / internett 8. Sosiogram 9. Sosiogram Feb. / mars 10 valfrie strategiar Felles tankekart + venndiagram. Forteljingsstruktur. Utanatlæring. Begrepsinnlæring -4. Venndiagram. Tankekart Ansvar -leg for å lære opp lærarane Leiinga: intern og ekster n hjelp + tilgjenge -leg litteratur Ansvar -leg for å gjennomføre på trinna Kontak t- lærarane og faglærarane: Kontak t- lærarane ser til at også faglærarane bruker læring sstrate -giane. Ansvar -leg for evaluer -inga Leiinga og teamleiaran e: leiinga ser til at teamlei -arane (kontak tlærara ne) gjenno m-fører evaluer -inga.

5 5. Minilotus. Utanatlæring: - løp og lær, spel osb 6. Minilotus. Utanatlæring: - løp og lær, spel osb 7. Minilotus. Utanatlæring: - løp og lær, spel osb 8. Lotusskjema Lotusskjema Kolonnenotat + valfrie strategiar April / Alle Repetere / øve / velje mai Juni alle Evaluere

6 Vedlegg 1 VØL - SKJEMA (CRISS) Er gunstig å bruke ved oppstart av nytt tema. Elevane startar med det dei Veit om tema. Det kan ein gjere som ein felles idédugnad eller på eiga hand. Det eleven Ønskjer å lære blir utgangspunkt for det vidare arbeidet. Kolonnen Har Lært blir brukt som ei oppsummering. Her er det vist fleire eksempel på ulike VØL-skjema: 1 V (Veit) Ø (Ønskjer å lære) L (Har lært) 2 Veit Ønskjer å lære Slik vil eg lære Har lært 3 V (Veit) Ø (Ønskjer å lære) L (Har lært) K (Kjelder)

7 Vedlegg 2 VENNDIAGRAM (John Venn, engelsk prest ) Blir brukt til å analysere likskapar og forskjellar mellom to eller fleire emne, personar, dyr, hendingar, forteljingar, ting, idear, land med meir. Består av to eller fleire like store sirklar, avhengig av kor mange ting som er med i analysen. Eksempel på VENNDIAGRAM Mengdene A og B - Den oransje sirkelen (mengde A) kan representere, for eksempel, alle levande vesen som er tobeinte. - Den blå sirkelen (mengde B) kan representere alle levende vesen som kan flyge. - Det området der den blå og den oransje sirkelen overlappar (blir kalla skjeringsfeltet eller snittet) innehelder alle levende vesen som både kan flyge og som har to bein for eksempel papegøyer. (Tenk deg kvar enkelt type vesen som eit punkt ein stad i diagrammet). - Menneske og pingvinar ville vore i den oransje sirkelen, i det området som ikkje overlappar med den blå sirkelen. - Mygg har seks bein og flyg, så punktet for mygg ville vere i den delen av den blå sirkelen som ikkje overlappar med den oransje. Teknisk sett kan venn-diagrammet tolkast som «sambanda mellom mengde A og mengde B som kan ha nokre (men ikkje alle) element felles». Det samla arealet av mengdene A og B blir kalla unionen av mengdene A og B. Unionen i dette tilfellet innehelder alle ting som enten har to bein, eller som flyg, eller begge deler. At sirklane overlappar inneberer at skjeringsfeltet eller snittet av dei to mengdene ikkje er tom at det faktisk er vesen som er i både den oransje og den blå sirkelen.

8 Vedlegg 3 Eksempel på VENNDIAGRAM

9 VENN-DIAGRAM ULIKT: LIKT: U

10 Vedlegg 4 LÆRESAMTALEN Ein læresamtale er ein kort samtale på 2-5 min., mellom to elever, der temaet er avgrensa og konkret. Læresamtale kan brukast ved introduksjon til eit nytt tema, ved repetisjon, som ein problemløysingsstrategi og ved oppsummering. Det ein kjem fram til ved ein læresamtale kan enten tas opp i plenum etterpå, det kan noterast og brukast i for eksempel eit prosjektarbeid, eller det kan brukast i elevane sine eigne notat. I starten av arbeidet med å lære læresamtale som teknikk kan resultata av ein læresamtale presenterast hulter til bulter, etter kvart er det viktig at elevane lærer å strukturere stoffet. Kva er bra med læresamtale som metode eller teknikk? Læresamtale hjelper elevane til å aktivere kunnskap dei har på førehand om eit tema Alle elevane får komme til orde Elevane får opplevinga "Dette kunne eg faktisk noko om!", og dette gir ei god kjensle av meistring. Ny kunnskap blir knytt til gamal kunnskap dette gir god læring Samtale skaper læring Tema og problemstilling kan tilpassast elevar og fagområde. Læresamtalen kan gå føre seg på fleire måtar: i par eller grupper alle må snakke, etter tur alle har augekontakt med kvarandre og lyttar til den som snakkar ein læresamtale er ofte kort, 5 minutt kan være nok Ein læresamtale kan være å fortsetje ein av setningane nedanfor. Eksempel på startord: 1. Eg har lært at 2. Eg trur det betyr at... Kva meiner du om 4. Kanskje vi kan Eg trur forfattaren har meint at Eg er ueinig i at Dette avsnittet handlar om... (tre setningar) 9. Eg har lest at/hørt at/lært at 10. Ordet (det ukjente/nye) trur eg betyr 11. Mitt tekst-/tankespørsmål er Startorda i seg sjølv er ikkje viktige. Vitsen er at elevane får hjelp til å komme i gang. Det er kanskje enklast å begynne med orda Eg har lest at. Etter kvart som arbeidsforma er godt innarbeidd, kan startorda gradvis falle bort. Før elevane begynner å lese, gir læraren oppgåve og startord (skriv startorda på tavla). Mens dei les, må elevane velje noko ut frå teksten, hugse det til dei er ferdige med å lese avsnittet og formidle det til andre. Når dei skal fortelje kvarandre om det de har lest, brukar dei startorda, eksempelvis Eg har lest at. Så les alle eit nytt avsnitt saman. Når alle elevane har lest (be elevane vise med teikn når dei er ferdige), startar lærar straks med å si Eg har lest at og fyller ut setninga slik at det blir ei tydelig oppattaking av ei faktaopplysning frå teksten. Deretter må læraren la elevane sleppe til, og dei som rekker opp handa, får komme med innspela sine. Neste skritt er at alle elevane skal fortelje frå det dei har lese. Instruksjonen frå læraren kan vere slik: No ter vi ein runde. Alle skal fortelje noko dei synest er viktig frå teksten. Det skal gå etter tur rundt sirkelen, eg kjem ikkje til å kommentere det de seier. Ikkje fall for den freistinga det kan vere å korrigere feil. Det kan synest rart at vi skal la feil gå forbi utan kommentarar, men det er fleire argument for at dette er rett. Viss elevane blir avhengige av godkjenning frå lærer, ei vurdering av svara, lærer dei seg ikkje å stole på eigne val. Erfaringsmessig viser det seg også at feil faktisk i stor grad forsvinn av seg sjølv. Dei blir ikkje gjentatt av andre elevar. Du kan som lærar korrigere ved å framheve det riktige når det er din tur å svare.

11 Vedlegg 5 TANKEKART og NETT Bruk av tankekart har etter kvart vist seg å ha mange fordeler, og med litt trening vil du sjå at det kan vere eit nyttig verkty i mange fag. Teknikken byggjer i stor grad på måten hjernen samlar, arbeider, organiserer og lagrar data på. Metoden bruker du når du blir beden om å vere kreativ, eller den kan brukast som notatmetode under forelesingar. Skal du f. eks skrive ein stil, halde foredrag om ein person, ei historisk hending, eit emne i matematikk eller fysikk / kjemi, kan dette vere ein metode å nytte. Oppgåva er som regel at du skal ta utgangspunkt i eit emne og utdjupe dette. 1. Ta for deg eit blankt A4 ark og legg det på tvers framom deg. Sørg for at underlaget er fast og arket ligg stødig. 2. Skriv eit temaord med store bokstaver midt på arket. Sett så ein ring rundt ordet og la det gå greiner ut frå dette. Etter kvart som hjernen nå arbeider med temaet, vil du stadig finne nye assosiasjonar til orda. Skriv på greinene ord som dukkar opp. 4. Bruk berre eit ord på linja og bruk ulike fargar. På den måten blir det lettare å finne dei orda som naturleg heng saman. Dei greinene som naturlig høyrer saman, kan du trekke linjer mellom. 5. Pass då berre på at du ikkje teiknar linjer innimellom greine, men legg dei på utsida. Då vil det heile bli meir ryddig og oversiktleg. 6. Har du problem med å finne berre eit ord, kan du t.d. teikne eller bruke andre symbol. Hugs at desse må vere så klare og eintydige at du ikkje er i tvil om kva som var meint. Etter litt øving vil du finne ut at val av nøkkelord er ein viktig del i denne prosessen. Skal du halde eit foredrag eller eit innlegg om eit emne, treng du berre eit tankekart framom deg som påminning på de ipunkta som du vil ha formidla.

12 Vedlegg 6 Eks på TANKEKART KVAR? KVEN? PER, PÅL OG ESPEN ASKELADD KVA? NÅR? lese i ei bok bli betre til å lese høgt øve på å lese heime forstå innhaldet LESELEKSE fortelje om innhaldet bli kjent med forfattarar diskutere bøkene med andre

13 Vedlegg 7 TANKEKART som utgangspunkt for å skrive ein forteljing. Flink i fotball Har ein lillebror Liker å sykle Gut 12 år Bor i eit raudt hus Simon Glad i dyr Vil bli dyrlege Ønskjer ein hund Kort mørkt hår Liker laks Vidare arbeid: Sett kvar setning på ei linje Finn ulike verb (og evt. synonym til desse) og bygg ut setningane Finn ulike adjektiv (og evt. synonym til desse) og bygg ut setningane Samle i tema som høyrer mest saman. Overskrift kan hjelpe til å sortere innhaldet Del inn i avsnitt Overskrift på heile forteljinga.

14 Vedlegg 8 Tankekart brukt til for eksempel ord-/begrepslæring, innføring i nytt tema, skriveførebuing ete lammelår krossfesting påskeliljer og tulipanar måle egg påskerenn pusse båt Sjå på tv nattverd skitur Ete appelsinar Inntog i Jerusalem PÅSKE reise til bestemor ete marsipan lese krim gå i byen oppstode ete egg kyllingar leite etter påskeharen dra på hytta lese vekeblad

15 påskenøtter pusse båt lese vekeblad sjå på tv krim måle egg påskerenn Aktivitetar gå på ski gå i byen heime egg marsipan lese krim leite etter påskeharen Ferie på hytta lammelår appelsinar Mat PÅSKE til bestemor fjellet sjøen tulipanar påskeliljer Pynt Kristen høgtid krossfesting kyllingar påskehare Inntog i Jerusalem nattverd oppstode

16 Vedlegg 9 Eks på NETT 1 Oostende Brügge Byer i Belgia Brüssel Antwerpen 2 Laksefjord Porsangerfjord Tanafjord Fjordar i Finnmark Varangerfjord Altafjord

17 Vedlegg 10 STYRKENOTAT Styrkenotat er ein strategi som hjelper elevane til å få oversikt og struktur over stoffet dei arbeider med, dei trenar seg til å skilje mellom hovudidè /overordna begrep og detaljer/underordna begrep. Det er eit godt planleggingsverkty og kan brukast når elevane skal disponere ulike oppgåver. Strategien kan brukast på alle trinn. Styrke 1: gir hovudideen i det eleven arbeider med. Styrke 2: er underordna styrke 1 og fortel noko om kva som kjenneteiknar styrke 1. Styrke 3: er underordna styrke 2, og slik held vi fram så langt det er fornuftig Eksemplar PÅ STYRKENOTAT Eks 1: Hovedideen, altså styrke 1, er Mat 1: Mat 2: Frokost 3: frukostblanding 4: müsli 5: havregryn 3: Brød 4: Kneip 5: - kveite - sammalt rug 4: Loff 5: - kveite - gjær 4: Landbrød 5: 2: Middagsmat 3: fisk 4: aure kjøt 4: svinekjøt Eks. 2 Styrke 1: Mat 2: Frokost 2: Middagsmat 2: Kveldsmat 2: 2: 3: frukostblanding 3: fisk 3: 3: 3: 4: müsli 4: aure 5:-havregryn 3: kjøt 3: 3: 3: 3: brød 4: svinekjøt 4: kneip 3: 3: 3: 3: 5:-kveite -sammalt rug 3: 3: 3: 3: 4: loff 5: - kveite 3: 3: 3: 3: 4: landbrød 5: 3: 3:

18 Vedlegg 11 Eks. 3 STYRKENOTAT (om Frankrike) 1. FRANKRIKE -2. Geografi -- Lavlandet Mange småbygder Jordbruk Korn Druestokker -- Fjellområde Alpene Mont Blanc m.o.h Mykje snø Skibakker -- Flagg Trikoloren Raudt, kvitt og blått -2. Naboar -- Monaco Sør/aust -- Storbritannia Nord/vest -- Spania Sør -- Sveits aust -- Italia Sør/aust -- Tyskland Nord/aust -- Luxembourg Nord -- Belgia Nord -- Andorra Sør -2. Samfunn -- Samarbeid NATO EU FN -- Republikk Presiden -- Språk Fransk Vil ikkje snakke andre språk -- Stor trafikk Masse motorveier Fem køyrefelt kver veg -- Få millionbyar Kun Paris er millionby Mange mellomstore byar Bordeaux Marseille Toulouse Nice St. Etienne Strasbourg Lyon -- Frakter på elvene -2. Næring -- Bil Peugeot -- Fly Concorde -- Vin Raudvin Champagne Bordeauxviner -- Ost Kremoster Créme Chateu -- Klær Svært motebeviste -- Parfyme Chanel no Hovedstad -- Paris Eiffeltårnet Louvre Mange restaurantar Mange turister

19 Vedlegg 12 KOLONNENOTAT Kolonnenotat er ein måte å forandre ideane frå ei form til ein annen. I denne omformingsprosessen skjer det ei aktiv læring. Å bruke kolonnenotat hjelper elevane til å strukturere stoffet etter skiljelinjer: kjent ukjent, begrep forklaring, underordna overordna nivå. Kolonnenotat kan ha fleire former: To-kolonnenotat Prosessnotater (årsak-verknad, problem-løysing, nøkkelord-forklaring) Tre-kolonnenotat (VØL) Fleirkolonnenotat Felles for desse er at vi stille opp ein tabell med t.d. tre kolonnar, der elevane skal fylle inn i dei ulike cellene. Oppsummering: Kolonnenotat er ein teknikk som hjelper elevane til å strukturere læringsstoffet, dei må sjølve omstrukturere stoffet, for eksempel skrive stikkord forklaring. Elevane får hjelp til å aktivisere sin bakgrunnskunnskap. Elevane blir gjort aktive i sin eigen læringsprosess, dei blir metakognitive. I arbeidet med kolonnenotat, kan det vere ein fordel å innleie med læringssamtale, for nettopp lettare å aktivisere elevane sine bakgrunnskunnskapar. Gjerne læringssamtale med skjemaet framom seg. Bruk av kolonnenotat kan ein også kombinere med for eksempel tankekart. Å bruke dei ulike læringsstrategiane avheng av læringsstoffet, måla, elevføresetnad osv. Kolonnenotat egner seg til: Repetisjon Introduksjon av eit nytt tema/kapittel Prosjekt Stilskriving/artikkel Korleis introdusere kolonnenotat som læringsstrategi i klassen? For eksempel VØL-skjema. Fokusere på at no skal vi lære ein ny læringsstrategi. Gjerne bruke strategien når vi skal repetere fagstoff, slik at berre strategien blir ny, ikkje fagstoffet. Eksempel på KOLONNENOTAT VØL- skjema er eit eksempel på eit mykje brukt trekolonnenotat. VØL står for: V = Dette veit eg. Ø= Dette ønskje eg å få vite meir om L = Dette har eg lært V og Ø fyller ein ut i starten på læringsprosessen, men L skal ein fylle ut etterpå. V Ø L

20 Vedlegg 13 Eksempel på KOLONNENOTAT kan vere: Begrep Spenning Straum Motstand (eksempel frå naturfag) Forklaring Eksempel på KOLONNENOTAT: stikkord forklaring kvifor Stikkord Forklaring Kvifor? Kva er kolonnenotat? Omforme idear frå Gjere elevane aktive i ein form til ein sin eigen annen. læringsprosess Strukturere læringsstoffet Organisere kunnskapen = bli metakognitive Aktivisere elevane sine bakgrunnskunnskapar for så å gjere læringa betre Knytte samanhengar frå det kjente til det ukjente

21 Vedlegg 14 Fleire eksempel på KOLONNENOTAT

22 Vedlegg 15 KOLONNENOTAT

23 Vedlegg 16 TO-KOLONNE NOTAT 1. Matematikk dei 4 rekneartane 2. Addisjon teikn + ein legg saman to eller fleire tal utan tiarovergang algoritme tiarovergang 2. Subtraksjon teikn algoritme 2. Multiplikasjon teikn x eller addisjon/multiplikasjon gangetabellen algoritme 2. Divisjon FLERKOLONNE NOTAT

24 Vedlegg 17 BRETTEBOK Brettebok er populært på alle trinn og for alle elever. Bruk fire ark (talet vil variere), gjerne med forskjellige farger. Ta eit ark opp i venstre hand. Ta så eit ark til og legg det kant i kant på langsida, men med kortsida 2 cm nedanfor kanten på det første arket. Gjer det same med det tredje og fjerde arket. Hald arka godt fast med venstre hand. Med høyre hand bretter du opp bunken omtrent på midten, slik at det som var den nedste kortsida, no ligg 2 cm under det fjerde arket si øvste kortside. No ser ein 8 deler av arka. Stift yttarst i bretten, snu produktet og du har fått ei fargerik brettebok. Eks på Brettebok Tittel: den skriv ein på øvste flippen Undergrupper: Dei skal ein skrive på dei 2 cm breie bitane av arka som stikk ut. Notata om den enkelte undergruppa, skriv ein på baksida av bretten framom og ned til overskrifta. SJANGERE BREV - personlig BREV - formelt DAGBOK ESSAY ARTIKLAR KÅSERI NOVELLER FORTELJING REPORTASJAR INTERVJU ROMANAR EVENTYR TOMMELFINGERREGEL: Finn ut kor mange kategoriar eller undergrupper du skal ha til kvart emne, del det på ti, og du har det talet ark du treng. Introduser denne arbeidsmåten for elevane og du vil sjå at nokre av dei bevisst vil velje den når dei arbeider åleine. Sett brettebøkene inn i ein perm eller bruk dei som del av ei mappe. Forslag til brettebøker: Matematikk: areal, geometriske figurar, brøk, klokka. Naturfag: solsystemet (snu bretteboka), sola heilt inst, planetane utover ( ein treng 4 ark). Norsk: sjanger, tolking av noveller eller roman.

25 Vedlegg 18 FRIFORM-KART Når elevane har lest ein tekst, høyrt eit foredrag eller sett ein film, blir dei delt inn i grupper for å lage eit friform-kart. Elevane skal framstille det dei har lært, berre gjennom teikningar og illustrasjonar. Det er ikkje lov til å bruke tekst. Dei må derfor finne ut saman kva som er mest viktig og som skal bli illustrert. Drøftingane er viktigare enn resultat. Det er ikkje noko riktig eller gal måte å lage eit friform-kart på. Resultata blir hengt opp, og kvar gruppe presenterer løysinga si i plenum. På denne måten får elevane endå ein repetisjon av stoffet. Denne strategien appellerer i første rekke til dei romleg-visuelle elevane, men også andre elevar liker denne måten å arbeide på. NB! Ver nøye med å setje ein tidsramme for arbeidet.

26 Vedlegg 19 Døme på TEKSTANALYSE ELLER ORDANALYSE Dette skjemaet kan vi bruke til ulike typar tekstanalyse og på ulike klassetrinn. Vi endrar oppgåveord i kolonnane ettersom kva vi vil elevane skal sjå etter i ein tekst. Vi kan endre og lage fleire eller færre kolonnar etter type oppgåve. Tekstanalyse, dato: Tittel: Forfattar: Ord med dobbel konsonant: Trollord: Verb: Teikning: Beskriv det du har teikna: Skrive av:

27 Vedlegg 20 PÅSTAND - BEVIS Tokolonnenotat der eleven blir bevisstgjort på kva ein påstand er. Skriv påstanden i venstre kolonne. Eleven finn argument for og i mot påstanden og skriv argumentet i høgre kolonne. Påstand Bevis/argumentasjon For Mot Mal tankekart

28