Mjøldogg problematisk i plasttunnelar

Transkript

1 Mjøldogg i jordbær Arne Stensvand, Bioforsk Samarbeidspartnarar: Maria Luz Herrero, Håvard Eikemo og Andrew Dobson, Bioforsk Belachew Asalf Tadesse, Cecilie Hagen og Anne Marte Tronsmo, UMB David M. Gadoury, Robert C. Seem, Cathy Heidenreich og Mary J. Welser, Cornell Univ.

2 Mjøldogg Hovedsorten i Noreg, Korona, er relativt mottakeleg Zefyr og Inga er døme på svært utsette sortar, mens Senga Sengana og Florence er sterke Typisk mjøldoggvêr er varme fine dager (spreiing av sporar) og kjølege netter med høg luftfukt (infeksjon)

3 Mjøldogg problematisk i plasttunnelar

4 Nokre av spørsmåla vi har arbeidd med: Korleis overvintrar soppen? Når byrjar infeksjonane å skje om våren? Ungt plantevev er mest mottakeleg, men når går det frå å vera mottakeleg til å vera resistent? Korleis påverkar smittepresset sjukdomsutviklinga? Korleis er effekten av alternative plantevernmiddel?

5 Sporehus (cleistotheciar) med askosporar Ofte vorte sagt å vera lite viktige, men ingen inngåande studium er utført Sporehus vanlege å finna på jordbærplanter Sporehus, kvart med ein sporesekk med 8 askosporar Spirte askosporar

6 Grøne blad som har overvintra og er infiserte med mjøldogg Tett matte av mycel og sporehus på grøne blad som har overvintra ute

7 Sporehusa ligg inne i ei tettvevd mycelmatte og er festa til underlaget av vedheng danna på sporehusa Så lenge blada er grøne vil vedhenga vera intakte og halda sporehusa på plass

8 Sporehus trillar ned i krona på nye utløparplanter og overvintrar der? Sporehus vanlege på utløparstenglar og blad. Heng ikkje så fast på utløparstenglar som på bladundersida

9 Sporehus på bær, oftast samla på og rundt frøa Overvintrar i gamle frukter, men har truleg lite å seia for spreiing neste vår

10 Plantedelar med sporehus overvintra enten mellom plater av netting eller naturleg Tidspunkt for sporespreiing og evne til infeksjon testa om våren

11 Sporehus på blad og utløparstengel

12 Sporehus klare til å spreia askosporar Askosporar synlege i sporesekkar på to sporehus

13 Overvintra del av gamalt blad med sporehus har kasta askosporar ned på underliggjande friskt blad og gitt infeksjon

14 Kan askosporar gi mjøldogg? Ja Nytt mycel og konidiar danna 5-7 dagar etter smitting med askosporar

15 Ascospore released(%) /03/09 3/4/ /04/09 24/04/09 1/5/2009 4/5/2009 Dates of collection Periode med kasting av askosporar frå slutten av mars til byrjinga av mai i Topp i sporekasting samanfallande med at nyveksten skjer, og dette plantevevet er svært mottakeleg

16 Leita etter overvintrande mycel av mjøldogg i felt om våren eller etter kjølelagring av planter inne Fann sporulerande mycel på overvintrande bladplater, men ikkje i knoppar

17 1 Aldersbestemt resistens Når jordbærblada kjem ut frå krona, er det berre bladundersida som er eksponert Etter kvart vil blada falda seg ut, og både over- og undersida vert eksponert Vi definerte 7 kategoriar med bladutvikling (sjå bileta) og smitta med mjøldogg i kvar kategori

18 Relative Sporulation (%) Leaf Stage Etter smitting fant vi 90% av infeksjonane i kategori 1 og 2 Viktig forklaring på kvifor vi som regel ser mest infeksjonar på undersida av blad, men undersida er også noko meir mottakeleg

19 Foto: E. Fløistad Frida smitta med mjøldogg til ulike tidspunkt

20 Smitta under blomstringa, mjøldogg utvikla på frukter

21 Antall blader med meldugg på 50 planter Effekt av smittepress Små felt med 50 friske planter i kvart felt, meter mellom felta Smitta med enten 0, 1, 10 eller 100 delblad med mjøldogg midt i juli (Resultat frå 0- og 1-felta ligg oppå kvarandre i figuren) delblad 1 delblad 10 delblad 100 delblad 25. juli 28. juli 1. aug 4. aug 8. aug 12. aug Di høgare smittepress, di raskare sjukdomsutvikling!

22 Alternative middel mot mjøldogg i jordbær

23 AQ10 Levande soppsporar av Ampelomyces quisqualis, hyperparasitt på mjøldogg A. quisqualis har tidlegare vore prøvd ut her i landet mot mjøldogg i veksthusagurk Tilrådd å blanda med Silwet Gold som er eit silikonbasert, ikkjeionisk spreiemiddel

24 Ampelomyces quisqualis parasitt på jordbærmjøldogg Friske konidioforar og konidiar Konidiofor parasittert av A.quisqualis Konidioforar parasittert av A.quisqualis Frigjeving av sporar av A.quisqualis frå pyknide

25 Vacciplant Basert på eit ekstrakt frå brunalger (laminarin) Lansert som aktivator av forsvarsmekanismar mot mellom anna pærebrann og jordbærmjøldogg VACCIPLANT SPECIALIZED CROPS Elicitor of natural origin, activating the plant defense system against Fireblight (Erwinia amylovora) in apple and pear Powdery mildew in strawberry Laboratoires GOËMAR S.A. Z.A.C. La Madeleine Avenue du Général Patton CS Saint-Malo cedex France Code barre Tel. +33 (0) Fax. +33 (0) agri@goemar.com numéro de lot :.. numéro d agréation. : Litres

26 JMS Stylet oil Mineralolje mellom anna brukt mot mjøldogg i vindruer i USA og tillatt brukt i økologisk dyrking der Rapsolje + såpe Brukt mellom anna mot mjøldogg og tillatt brukt i økologisk dyrking Thiovit Jet (svovel) Tillatt i økologisk dyrking Candit (kresoksimmetyl) Kjemisk middel mot mjøldogg Topas 100 EC (penkonazol) Kjemisk middel mot mjøldogg

27 Plasttunnel Korona planta våren 2009 Smitta planter plassert mellom kvar forsøksrute for å auka smittepresset Sprøyta to gonger pr. veke med halv dose

28 Plasttunnel Blad med mjøldogg Angrepsgrad (AUDPC) ved forsøk i plasttunnel, basert på registreringar 5 gonger over 2 veker etter avslutta sprøyting Kraftig skade etter handsaming med olje

29 Arealet under sjukdomskurva (AUDPC) Forsøk 1 i veksthus: Sprøyting dagleg (1/4 dose) Forsøk 2 i veksthus: Sprøyting 3 gonger pr. veke (1/4 dose)

30 Kjemiske preparat mot mjøldogg i jordbær Thiovit (svovel) Topas (penkonazol) Amistar (azoksystrobin) Signum (pyraklostrobin + boskalid) (ikkje godkj. tunnel/veksthus, restanalyseforsøk i 2011?) På gang: Luna Senastion 500 SC (trifloksystrobin + fluopyram)

31 % bær med mjøldogg Blad med mjøldogg pr. plante 16 a 12 8 Signum mot mjøldogg: Tre sprøytingar med Signum i full eller halv dose samanlikna med ei blanding av Teldor og Topas (Lier, 2003) Ubehandla a b b b Teldor og Topas Signum halv Signum full Ubehandla b Teldor og Topas b b Signum halv Signum full

32 Samandrag/praktiske råd Både konidiar og askosporar er klare til å spreia smitte tidleg om våren I utsette sortar og i tunnelar/veksthus bør ein behandla ved start av vegeteringa, før symptoma utviklar seg Berre det aller yngste plantevevet er mottakeleg Utløparar er svært mottakelege Behandling mot mjøldogg aktuelt etter utplanting for å halda smittetrykket nede Smittepress viktig for sjukdomsutviklinga. Plant difor ut så reint plantemateriale som mogleg uten mjøldogg, og pass på behandling etter utplanting

33 Viss mogleg, reduser relativ luftfukt i plasttunnelar, helst under 80% Svovelbrennarar når tunnelane er lukka? Overrisling med vatn i tunnelar/veksthus på varme, solrike dagar reduserer spreiinga av mjøldoggsporar Blomar svært mottakelege og vil gi infeksjon på bær - ha difor god dekking av soppmiddel ved topp flor Sortsresistens? Ved nyplanting unngå smitte frå eldre nabofelt? Alternative preparat har ikkje god nok verknad

34 Mjøldogg ein spennande men vanskeleg sjukdom å handtera