ÅRSRAPPORT ETNE SPAREBANK - INNHALD Side Nøkkeltal 2 Desse styrte sparebanken i Styrets årsmelding for Resultatrekneskap 9 Balanse 10

Transkript

1 ÅRSRAPPORT 2013

2 ÅRSRAPPORT ETNE SPAREBANK - INNHALD Side Nøkkeltal 2 Desse styrte sparebanken i Styrets årsmelding for Resultatrekneskap 9 Balanse 10 Tilleggsopplysningar til rekneskapen 11 Note 1 Generelle rekneskapsprinsipp 12 Note 2 Utlån og garantiar 13 Note 3 Ihendehavarobligasjonar 20 Note 4 Aksjebehaldning 21 Note 5 Varige driftsmidlar 22 Note 6 Gjeld 23 Note 7 Ansvarleg kapital 24 Note 8 Finansiell risiko 25 Note 9 Opplysningar vedkommande tilsette og tillitsvalde 26 Note 10 Skatt og andre tilleggsopplysningar 28 Kontantstraumoppstilling 30 Melding frå kontrollkomiteen 31 Melding frå revisor 32 1

3 NØKKELTAL KONSERN RESULTATREKNESKAP i 1000 kr % i 1000 kr % Renteinntekter og lignande inntekter , ,66 Rentekostnadar og liknande kostnadar , ,55 NETTO RENTE- OG KREDITTPROVISJONSINNTEKTER , ,11 Utbytte 561 0, ,02 Provisjonsinntekter og inntekter frå banktenester , ,33 Provisjonskostnadar og kostnadar ved banktenester , ,09 Netto verdiendring og gevinst/tap på verdipapir og valuta , ,15 Andre driftsinntekter 683 0, ,05 NETTO ANDRE DRIFTSINNTEKTER , ,46 SUM DRIFTSINNTEKTER Lønn, pensjoner og sosiale kostnadar , ,75 Administrasjonskostnadar , ,50 Ordinære avskrivningar , ,07 Andre driftskostnadar , ,16 SUM DRIFTSKOSTNADAR , ,49 DRIFTSRESULTAT FØR TAP , ,09 Tap på utlån, garantiar m.v , ,88 DRIFTSRESULTAT FØR SKATT , ,20 Skatt på ordinært resultat , ,05 RESULTAT FOR REKNESKAPSÅRET , ,16 BALANSE Endring i % Forvaltingskapital ,20 Innskot frå kunder ,40 Gjennomsnittleg forvaltningskapital ,77 Brutto utlån inkl overført til Verd Boligkreditt AS ,38 Lån overført til Verd Boligkreditt AS ,40 Brutto utlån ,17 Nedskrivning på individuelle utlån Nedskrivning på grupper av utlån Sum nedskrivningar

4 Styrets årsmelding for 2013 Oppsummering av drifta Forvaltningskapitalen har auka med 0,20% og er komen opp i kr 1,71 mrd. Inkludert overføringar til Verd Boligkreditt er veksten i forvaltningskapital 5,57%. Brutto utlån eksl. utlån overført til Verd er redusert med 5,17% og er nå kr. 1,48 mrd. Overføring av lån til Verd Boligkreditt er på kr. 0,35 mrd. Inkludert overføringar til Verd Boligkreditt er veksten i brutto utlån 1,38%. Innskota har minka med 0,40% og er nå kr. 1,14 mrd. Me har hatt ein tilfredsstillande likviditet i Bankens LCR var 131,4%, LBI 212,2% og gjennomsnittleg likviditetsindikator 112,2%. Utlånsdelen som er finansierte av kundeinnskot var ved utgongen av året på 78%. I fjor var denne på 74%. Soliditeten er god, med ein eigenkapital på kr. 159,33 mill. eller 9,3%, og ei kapitaldekning på 16,7%. Rentenettoen i prosent av gj.sn. forv.kap. utgjer 2,04%. Årsresultatet før skatt for konsern er kr. 13,63 mill og utgjer 0,78% av gjennomsnittleg forvaltningskapital. For morbank var årsresultat før skatt kr 16,77 mill. Marknad Ved utgangen av året hadde me i alt aktive person- og næringslivskundar. Av desse bur 56% i Etne Kommune, 26% i Rogaland, 9% i Hordaland elles og 9% i andre fylke. Kr. 649 mill. eller 56,7% av innskota tilhøyrer innanbygds kundar. Kredittengasjement med innabygds kundar utgjorde kr. 884 mill. eller 60% mot 57% i Utflating i auken i utlåna både innan og utanfor kommunen kan i all hovudsak knytast til overføring av utlån til Verd Boligkreditt AS. Næringar Industriarbeidsplassane i Etne er for det meste lokaliserte til tettstadene Etnesjøen og Skånevik der verksemdene også har internasjonal marknad for produkta sine. Jordbruket opplever framleis ei utfordrande utvikling i råmevilkåra, men med eit aktivt og godt jordbruksmiljø i bygda er optimismen framleis grei innan næringa. Enkelte bønder satsar på framtida, med store investeringar på garden. Handelsnæringa i kommunen tilbyr oss eit breitt spekter av varer og tenester. Slik har det vore i lang tid. Suksessen på Etne Senter er med og stadfester dette. Det har likevel vore ei trend at næringslokaler i sentrum vert fråflytta, og det viser seg at det har vore vanskeleg å få inn ny aktivitet. Etter ei tid med ledige lokaler, har banken nå leigd ut utleigearealet. Kredittformidling Etne Sparebank ønskjer å yta naudsynt kreditt. Me skal vera ein solid medspelar i lokalsamfunnet og ein god bank for kundane våre. For å kunna vera kredittytar, er me avhengig av å ha midlar å låna ut. Det er såleis primært innskytarane som set oss i stand til å driva med utlånsverksemd. Me legg vinn på ei så forretningsmessig rett prising overfor kundane som råd er, både når det gjeld innskot og utlån. Det er eit mål at summen av våre vilkår og vår kundehandsaming skal vera så god at vanlege totalkundar i Etne kommune ikkje skal ha grunn til å gå til andre bankar. Me arbeider også for at kundar frå andre kommunar skal ha grunn til å sjå på Etne Sparebank som eit godt alternativ til andre banktilbod, særleg frå Vindafjord, som ligg i bankens strategiske marknadsområde. Produkt Etne Sparebank tek mål av seg å vera ein totalleverandør av finanstenester som normalt vert etterspurde av kundane. I tillegg til dei tradisjonelle tenestene som sparing, utlån og betalingsformidling, formidlar me gjennom Frende Forsikring tenester innan skade- og personforsikring. Me formidlar fond for SKAGEN Fondene og DNB. Sal av bustader kan ein gjere gjennom vårt samarbeidspartnar Eiendomsmegler A. Leasing tilbyr me gjennom vårt selskap Brage Finans. Internkontroll og risikovurdering Etne Sparebank si verksemd kan føra med seg ei rekkje risiki. Eit vesentleg element i risikostyringa i ein lokal sparebank er den evna styret og administrasjonen har til å reagere raskt og effektivt når det skjer uventa hendingar (som kan true banken sin soliditet, sikkerheit eller omdøme) som krev raske og løysingsorienterte vedtak. Basert på ein oversikteleg organisasjon og korte kommunikasjonsvegar, er styret av den formeining at Etne Sparebank har ei slik evne, for eksempel ved å kunne møtast raskt for å finne praktiske og fleksible løysingar når behovet skulle tilseie det. Styret har som overordna mål at risikotilhøva i banken skal vera moderate. I samsvar med Finanstilsynet si forskrift om internkontroll har styret vedteke prinsipp for internkontroll i Etne Sparebank. Ut frå dette er det utarbeidd eit internkontrollsystem med m.a. rutinar og skjematisk kontrollopplegg for viktige område i banken. Verdivurderinga for lån og garantiar som vert føretekne kvart kvartal er også ein viktig del av internkontrollen. Avdelingsleiarane har vurdert kontrolltiltak og risikoen innan sine område og rapportert dette til banksjef. På bakgrunn av det rapporterte har banksjef føreteke ei totalvurdering av aktuelle risikoar og rapportert til styret, som igjen har vurdert om det er etablert ein forsvarleg internkontroll etter dei retningslinjer som gjeld. Vidare ligg det føre rapport frå ekstern revisor til styret og banksjef om status for internkontroll. Gjennom månadlege oversikter på sentrale nøkkeltal, periodiske oversikter på kredittporteføljer og jevnleg rapportering av marknadssituasjonen, får styret god innsikt i bankens samla risikoeksponering. Me har tidlegare implementert risikostyringsverktøy tilpassa krava som følgjer av Basel II direktivet og internkontroll- 3

5 forskrifta. Dette verktøyet gir eit godt grunnlag for styret til å vurdere dei omtalte risikoområda i årsmeldinga. Vidare gjennomfører me årlege kvantitative utrekningar av naudsynt eigenkapital etter ICAAP-metoden. Det vert utarbeidd eit eige rapporteringsdokument etter malen i Pilar III i Basel II. Dette vert lagt ut på heimesida til Etne Sparebank. Ut frå dei rapportar som ligg føre meiner styret at den etablerte og gjennomførte internkontrollen viser at risikotilhøva i banken vert handsama på ein tilfredsstillande måte. Finansiell risiko som banken fokuserer på kan inndelast i marknads-, kreditt- og likviditetsrisiko. Marknadsrisikoen er samansett av rente-, valuta- og aksjekursrisiko. Renterisiko er risiko for at verdien av eigedelar og gjeld vert endra på grunn av renteendringar i samfunnet. Ved utgangen av 2013 har me ikkje fastrenteinnskot og difor ikkje risikoeksponering her. Ordinære fastrentelån utgjer kr. 34,0 mill. og har ei gjennomsnittleg attverande løpetid fram til renteregulering på 1,44 år. Ved ei renteendring på 2 %, vil renterisikoen vera kr. 0,97 mill. Resten av innskot og utlån er til flytande rente. Ved svingingar i marknaden kan renta endrast på relativt kort varsel og medfører dermed ikkje nokon vesentleg renterisiko. Renterisikoen på verdipapir er knytt til obligasjonsbehaldninga på kr. 45,59 mill. Gjennomsnittleg attverande løpetid fram til renteregulering er 0,14 år. Ved ei renteendring på 2 % skulle renterisikoen bli om lag kr. 0,13 mill. Valutakursrisiko Framand valuta i eigen balanse utgjer kr. 0,3 mill. Dersom me skulle oppleva ein plutseleg kursnedgang på 20% vil kursrisikoen vår utgjera kr. 0,06 mill. Aksjekursrisiko Marknadsverdien (bokført verdi) av bankens plasseringar i omløpsaksjar, eigenkapitalbevis og aksjefondsandelar er på kr 34,8 mill, ein oppgang på kr 26,6 mill. frå året før. Oppgangen skuldast hovudsakleg auke i vår plassering av overskotslikviditet i pengemarknadsfond. Ved eit mogeleg fall i marknaden på 25 % i 2013 vil verdifallet i denne porteføljen verta kr. 8,7 mill. Av total behaldning av aksjar og andelar på kr 55,59 mill, er kr 20,74 mill. meir strategiske aksjeinvesteringar og klassifisert som anleggsmiddel. Kredittrisiko er risikoen for at ein kunde eller motpart ikkje kan gjera opp for seg på ein skikkeleg måte. Kredittrisiko representerer den største risikokategorien for banken og relaterer seg til alle fordringane på kundar, i hovudsak utlån og garantiar. I 2010 fekk me nytt risikoklassifiseringssystem, utvikla av Sparebanken SØR og Sparebanken Sogn & Fjordane. 11% av utlåna kjem i høgrisikoklasse. Delen av lån i høgrisikoklasse har gått noko opp det siste året (10 % i 2012). I bankens kredittpolitikk som er vedteken i styret i Etne Sparebank har me som mål å halda den reelle risikoen på eit akseptabelt nivå, både gjennom vurdering av nye engasjement og oppfølging av eksisterande. Den kvartalsvise verdivurderinga på utlån og garantiar og den daglege kontakten med enkeltkundar og oppfølging elles, meiner me er med på å gi oss ei god føling med utviklinga i risikoen. Ved innvilgjing av nye lån vert det lagt vekt på kunden si betalingsevne og erfart vilje i tillegg til formell sikkerheit. Misleghald og overtrekk vert overvaka nøye, og styret får førelagt oversikt vedkommande misleghald og overtrekk kvartalsvis. Styret får også rapportert risikoklassifisering av alle store løpande engasjement minst kvart kvartal. Netto misleghaldne engasjement har i året gått opp med kr. 7,2 mill til kr. 11,5 mill. Netto tapsutsette engasjement har gått opp med kr. 0,6 mill. til kr. 22,1 mill. I forhold til gjennomsnittleg forvaltningskapital vart dei bokførte tapa i 2013 på 0,54% (kr 9,5 mill) mot 0,88% (14,6 mill) året før. 69% av kredittengasjementa er utlån og garantiar til personmarknaden. Næringslåna utgjer 31%. Delen av næringslån har dermed vore på same nivå siste året. Av enkeltnæringar er primær-næring størst med om lag 11%. Kr. 847 mill. eller 57% av alle utlåna er sikra med pant i bustad innafor 80% av forsvarleg verdigrunnlag. Ut frå det rapporterte meiner styret at kredittrisikoen for utlån er akseptabel, og at han ligg innafor føretekne verdinedskrivingar på utlån og garantiar. Ein har ein stor del av utlåna til privatmarknaden (69%), der ein har ein relativt stor del av utlåna med pant i fast eigedom. Bedriftsmarknaden, som då utgjer 31% av dei totale utlåna, er 36% av næringslåna til primærnæring/landbruk. Me skal likevel følgja utviklinga nøye med tanke på å halda kredittrisikoen under kontroll spesielt i den næraste tida framover. Pr har Etne Sparebank ei avsetning til nedskrivning på individuelle utlån på kr. 10,56 mill og ei avsetning til nedskrivning på grupper av utlån på kr. 5,3 mill. Samla avsetning i balanse vert då 15,86 mill ved utgangen av året. Ut frå rekneskapstala, prognosane og tal for misleghaldne engasjement (note 2a), bør framtidige endringar i kredittrisikoen med god margin kunna dekkjast gjennom drifta og dei avsetningane som er tekne. Ved investering i obligasjonar vert det lagt vinn på at både renterisikoen og kredittrisikoen skal vera moderat. Styret vurderer det slik at obligasjonsbehaldninga representerer liten kredittrisiko Likviditetsrisiko er risikoen for at banken ikkje har nok likvide midlar til å betala forpliktingane etter kvart som dei forfell. Styret er oppteken av likviditetsutviklinga i banken og vurderer nødvendige tiltak både med omsyn til utlån i forhold til innskotsutvikling og korleis me på best og tryggast måte kan sikra at me til ei kvar tid skal ha nok likvide midlar. Desse skaffar me gjennom ulike kjelder og med ulik løpetid - kortsiktige og langsiktige likviditetslån, sertifikatlån, obligasjonslån og obligsjons-liknande lån i Kredittforeningen for Sparebanker (KFS). Det har den seinare tida vore fokus i 4

6 banken på å auke delen av finansieringa til å vera meir langsiktig. Verd Boligkreditt AS har også i 2013 vore eit godt alternativ for banken. Me satsar på å syta for at tilbakebetalingstidspunkta for dei midlane me skaffar utanom kundeinnskot skal ha ei god spreiing. For tida er obligasjonslån og andre likviditetslån fordelte på forfallstider i , med ei nokolunde jamn fordeling på dei ulike åra. Det at innskota er fordelte på mange kundar, er også med på å redusera likviditetsrisikoen. Vidare har me etablert ei innskotsordning for større innskotskundar, der ein har rullerande oppseiingstid på innskota med 31 dagar. Desse utgjer pr ,13 mill (5,5% av totale innskot). Ved årsskiftet hadde me ei netto gjeld til andre kredittinstitusjonar medrekna obligasjonsgjeld på kr. 395 mill. Dette er ein reduksjon frå året før på kr. 10 mill. Kundeinnskota finansierte 78 % av utlåna. Eit år tidlegare var 74 % finansierte på denne måten. Finanstilsynet har utvikla måltal for kor likvide bankane er gjennom den såkalla likviditetsindikatoren. Ved utgangen av 2013 har me ein gjennomsnittleg likviditetsindikator på 112 som etter Finanstilsynet si anbefaling ligg innafor det dei nemner som moderat risiko. Liquidity Coverage Ratio (LCR) var 131,4% og likviditetsbufferindikatoren 212,2%. Alt i alt vurderer styret det slik at likviditetsrisikoen er moderat. Rekneskapsopplysningar Resultat Resultat av ordinær drift etter skatt for konsernet er på kr Resultat for morbank (etter avregning med nyoppretta datterselskap Etne Sparebank Eigedom AS) er kr Styret vil koma med framlegg om at resultatet vert disponert slik: Til gåvefond kr Til Sparebankfondet kr Sum kr Etter dette vil sparebankfondet vera på til saman kr. 160,3 mill for morbank og 158,0 mill for konsernet. Alt i alt er styret nøgd med resultatet og kan stadfeste at alle økonomiske føresetnader for vidare drift av banken er til stades. Driftsresultat før tap for konsern som i år er på kr. 23,16 mill., er kr. 5,19 mill. høgare enn i fjor og kr. 4,2 mill. meir enn budsjettert. Me har hatt ein oppgong i rentenettoen på kr. 0,84 mill. medan kostnadene har gått opp med kr. 6,0 mill. Netto andre driftsinntekter er auka med kr. 10,97 mill. Hovudsakleg gjeld dette gevinst/tap på verdipapir som har utvikla seg positivt med 9,03 mill i forhold til i fjor. I prosent av gjennomsnittleg forvaltningskapital har driftsresultatet før tap gått opp frå 1,09 i 2012 til 1,32 i Rentenetto Rentenettoen, som er skilnaden mellom renteinntekter og renteutgifter, har i kroner gått opp med kr. 0,84 mill. til kr. 35,8 mill., og utgjer 2,04% av gjennomsnittleg forvaltningskapital mot 2,11% i fjor. Det har vore ei prioritert målsetjing å kome på eit nivå tilsvarande bankar me kan samanlikne oss med. Nedgangen på 0,07 %-poeng skuldast i sin heilskap avgifta til Bankenes Sikringsfond, der me ikkje vart fakturerte for slik avgift i Driftsinntekter Netto driftsinntekter utanom rentenetto utgjer kr. 18,7 mill., slik at desse medrekna rentenetto kjem til kr. 54,4 mill. (morbank kr 53,82 mill). For eit år sidan utgjorde driftsinntektene utanom rentenetto kr. 7,7 mill. Samla inntekter utgjorde då kr. 42,6 mill. Driftskostnader I 2013 utgjorde dei totale driftskostnadene før tap kr. 31,2 mill. (morbank kr. 27,5 mill) medan dei året før utgjorde kr. 24,6 mill. I prosent av gjennomsnittleg forvaltningskapital utgjer dei samla driftskostnadene 1,79 % mot 1,49 % i fjor. Auke i kostnadar heng blant anna saman med rehabilitering av fasade på bankbygget og utskifting av alle vinduer. Auke i ITkostnadane vert stadig høgare og den relative kostnaden vår på IT er nok stor samanlikna med større bankar, sjølv om me har eit innkjøpssamarbeid med ei rekkje bankar på IT-området. Tap på utlån og garantiar Tap på utlån og garantiar i året utgjer 9,5 mill. Av dette utgjer endring i individuell nedskrivning -6,0 mill, endring i gruppenedskrivning 1,6 mill og konstatert tap som det tidlegare er føreteke individuell nedskriving for 12,5 mill. Det er ikkje konstatert tap i året som det ikkje er føreteke individuell nedskriving på. I tapskostnaden for året kjem i tillegg inngong på tidlegare konstatert tap samt amortiseringskostand (1,4 mil). Banken har nok eit år vore gjennom større tap. Det er slik at å gi kreditt, inneber risiko for tap. Gjennom val av strategi for kven me gjev kreditt til og gode rutinar og retningslinjer for kven som får kreditt, meiner me å ha redusert vår risiko til eit akseptabelt nivå. Skatt Skattekostnaden utgjer kr. 1,49 mill for konsernet (morbank 2,37 mill). Balansen Forvaltningskapitalen har gått opp med kr. 3,4 mill. til kr. 1,71 mrd. Dette er ein auke på 0,2%. I fjor var auken 3,1%. Innskot frå kundar Innskota gjekk ned i 2013 med kr. 4,7 mill. til kr mill. Dette er ein nedgong på 0,4 %. I 2012 var det ein nedgong på 0,1 %. Pr var det budsjettert med kr mill. i innskot. Utlån I løpet av 2013 har utlåna hjå oss minka med kr. 81 mill. til kr mill. Reduksjonen utgjer 5,2%. I 2012 hadde me ein utlånsvekst på 13,7%. Vekst i utlån er 1,4% dersom ein tek omsyn til overføring til VERD, mot 14,1% i Obligasjonar Obligasjonane er i rekneskapen bokførte med kr. 45,59 mill. Dette er ein auke frå året før på kr. 40,5 mill. Aksjar og eigenkapitalbevis Ved utgangen av 2013 hadde me aksjar og eigenkapitalbevis til ein bokført verdi på kr. 55,59 mill. Kr 20,74 av desse aksjane 5

7 er strategiske langsiktige investeringar. I fjor bokførde me aksjar, og eigenkapitalbevis med kr. 24,85 mill. Pensjonsforpliktingar Brutto pensjonsforpliktingar er summen av det dei tilsette har krav på i pensjon i samsvar med kollektiv pensjonsavtale med forsikringsselskapet DnB Liv, Avtalefesta Førtidspensjon (AFP), individuell avtale og utbetaling over drifta til ein pensjonist. Brutto utgjer dei usikra pensjonsforpliktingane kr. 3,96 mill. Dette utgjer også nettobeløpet då det ikkje lenger er overfinansiering av pensjonsforpliktingane. Eigenkapitalen Den bokførde eigenkapitalen i 2013 elles auka med kr. 11,9 mill. og utgjer ved utgangen av året kr. 159,33 mill., eller 9,3 % av forvaltningskapitalen. I fjor utgjorde eigenkapitalen 8,6 %. Eigenkapitalen er samansett av Sparebankfondet på kr. 158,0 mill. og gåvefondet på kr. 1,3 mill. Kapitaldekning Den siste tida har fokuset på kapitaldekninga til bankane auka vesentleg. Dette har samanheng med finanskrisa i Europa og det arbeidet som pågår for å styrkje eigenkapitalen/soliditeten til bankane, slik at ein ikkje får ei liknande krise. Det er nå avklara kva kapitalkrav bankane i Noreg må halde seg til. Me må difor ha fokus på auke i kapitaldekninga vår i tida framover. Grunnlaget for kapitaldekninga er utlån, andre plasseringar i verdipapir og postar utanom balansen som t.d. garantiar. Dei ulike summane vert vekta etter risiko. For å koma fram til kapitaldekningsprosenten, vert eigenkapitalen sett i forhold til det vekta berekningsgrunnlaget. Pr hadde me ei kapitaldekning på 16,68% mot 15,85% i fjor, medan minimumskravet som styresmaktene set, er justert opp frå 8 % til 12,5 % i Samanlikna med dagens krav til kapitaldekning står me fram som ein solid og trygg forvaltar av kundane sine innskotsmidlar. Likevel skal me ha sterkt fokus på å auke kapitaldekninga, då krava frå styresmaktene vart vedtekne med trinnvis auke fram mot , frå gjeldande kapitaldekningskrav på 12,5 % til eit krav på 18 %. Med eit aukande behov for å skaffa midlar frå andre, er det viktig at investorar ser på Etne Sparebank som ein solid og god bank. Difor har me vedteke ei målsetjing om å auke vår kjernekapitaldekning til minst eit nivå som tilsvarer bankar me kan samanlikne oss med. Fortrinnsvis skal dette skje gjennom justeringar av vår utlånsportefølje og styrking av eigenkapitalen gjennom gode resultater. Personale, arbeidsmiljø og likestilling Ved utgangen av året var det 17 tilsette som tok seg av den daglege bankdrifta. Til saman dekkjer desse om lag 15 årsverk. Etne Sparebank har bedriftshelseordning gjennom Haugaland HMS. Etter styret si vurdering har me eit godt arbeidsmiljø i Etne Sparebank. Samarbeidet mellom dei tillitsvalde og leiinga har vore god. Sjukefråværet vart 1,14 %, mot 2,18 % i Etne Sparebank har også siste året vore skåna for ulukker på arbeidsstaden. Styret kan ikkje sjå at Etne Sparebank er med på å forureina det ytre miljø i større grad enn det som er normalt og akseptert. Av 18 tilsette er 12 kvinner og 5 menn. I leiande stillingar er det ei kvinne og to menn. Styret legg vinn på at kvinner og menn skal handsamast likt, utan at det er utarbeidd nokon tiltaksplan i samband med dette. Strategi Det berande elementet i hovudstrategien vår skal vera langsiktighet og lokalkunnskap. Det å vera ein sjølvstendig bank er også vesentleg for oss. Me vurderer det slik at det vil vera viktig å veksa i eigne aktivitetar som kjem frå alle område på det indre Haugalandet. Samfunnsansvar Banken har ikkje utarbeidd eigne retningslinjer for samfunnsansvar. Etne Sparebank si verksemd er likevel basert på brei tillit frå kundar, leverandørar, tilsette, lokale og nasjonale myndigheter, offentlege tilsyn og ikkje minst lokalsamfunnet. Bankens verksemd påverkar både menneska, samfunn og miljøet rundt oss. Å ta samfunnsansvar inneber at me må ha eit langsiktig perspektiv og sjå desse konsekvensane av verksemda i lokalsamfunnet. Samfunnsansvaret skal ligge som ei råme for våre avgjerder og vera med i refleksjonsgrunnlag i alle prosessar og prosjekter. Verksemda vår skal ha ein høg etisk standard. Strategi og planar skal reflektere klare mål knytt til etikk, sosiale effektar og miljømessige konsekvensar. Dette skal kombinerast med ei sunn, kommersiell haldning knytt til lønnsemd og vekst. Banken skal ha ei aktiv haldning til HMS og arbeidstakarforhold og hindre diskriminering i alle dimensjonar. Vekst, endring og utvikling skal vera prega av ei aktiv haldning til samfunnsansvar og etikk. Me skal arbeide aktivt for langsiktig å redusere miljøbelastninga frå verksemda. Me ser vidare at menneskerettar er eit prioritert fokusområde. Etne Sparebank har likevel eit avgrensa geografisk marknadsområde og ser difor at det er vanskeleg for banken å påverke brot på menneskerettar. Men ein vil gjere det som står i bankens makt dersom brot samband med bankens relasjonar vert oppdaga i marknadsområdet. Økonomien nasjonalt og internasjonalt Lågare vekst i norsk økonomi Gjennom 2013 bremsa veksten i norsk økonomi noko opp, der veksten i BNP for Fastlands-Noreg auka med 1,8 prosent, mot 3,4 prosent i Bustadmarknaden var prega av fallande prisvekst, noko som fekk innverknad på bustadbygginga. Den norske krona svekka seg gjennom 2013, etter ei markant styrking i slutten av Arbeidsmarknaden utvikla seg også noko svakare gjennom 2013, men me har framleis ei låg arbeidsløyse. Det er forventa at denne vil stige utover neste år. Noregs Bank anslår om lag uendra lønsvekst dei neste åra, samanlikna med 2013, som er anslått til å ende på 3,5 prosent. Todeling i industrien Todelinga i den norske industrien har blitt svært tydeleg den siste tida, då me har ein liten og open økonomi i landet med ein stor del eksport og import. Utviklinga i eksportindustrien har, med den høge kostnadsveksten innanlands og sterk krone, blitt vesentleg svekka. Svekkinga av den norske krona i 2013 har såleis berga eksportindustrien frå endå større problem. 6

8 Oljeleverandørnæringa meldte om markert vekst også i fjor, sjølv om den vart lågare enn forventa. Svakare vekst, aukande konkurranse og høg kapasitetsutnytting gjer at denne næringa forventar at denne trenden fortset. Veksten i petroleumsnæringa var nær 16 prosent gjennom fjoråret medan ein i 2014 forventar ein vekst på berre 5 prosent. Teikn på betring internasjonalt I Europa ser det ut til at den ekspansive pengepolitikken som er ført dei seinare åra, har byrja å vise seg i form av auka økonomisk vekst, sjølv om veksten framleis er moderat. Statsgjeldskrisa ser ut til å vera under kontroll. For verdas største økonomiar synes 2013 å ha gitt eit skifte frå resesjon og lågkonjunktur til vekst, men framleis er det mykje som gjenstår. Dette ser me særleg gjennom den høge arbeidsløysa og at sentralbankane held rentene på rekordlåge nivå. Verdas aksjemarknader er likevel blitt merksame på Kinas kredittboble var året likviditetsproblema dukka opp. Analytikarar meiner at 2014 er året tapa vil dukke opp. Uroa for utfallet av Kina sine problem vil vera noko som vil påverke verdsøkonomien framover. Økonomien lokalt Tendensar til ei boble i vår eigen økonomi ser ut til å blir meir synlege. Me har ikkje har vore med på den nedturen resten av Europa har. Det har vore ekstremt gode tider, særleg for enkelte næringar. Dette gjeld spesielt oljenæringa og dei som leverer tenester til denne næringa. Me ser nå at prisveksten den siste tida har vore lågare og i nokre områder fallande. Lokalt er Etne Sparebank i stor grad eksponert mot privatkundar som har sitt arbeid i nærområda. Me ser at Westcon si rolle har vore stor, både som arbeidsgjevar og som oppdragsgjevar for underleverandørar i regionen. Sidan Westcon er eksponert mot olje og offshorenæringa, er Etne Sparebank indirekte også eksponert mot dette, med kundar som lever, direkte eller indirekte, av dette selskapet. Med auka konkurranse i oljeleverandørnæringa, ser me at Westcon har ei stor utfordring i å få inn nok oppdrag til å sysselsette alle dei har hatt i fast arbeid den seinare tida. Etne Sparebank er naturlegvis også eksponert mykje ovanfor landbruksnæringa. Her ser me ikkje føre oss dei vesentlege endringane i 2013 samanlikna med dei siste åra. Næringa har vist at dei klarer å tilpasse seg dei ulike endringane i rammevilkår. Hovudutfordringa vår vil også i 2014 vera å sikre ei stabil drift og halde tapa på eit lågare nivå, slik at me kan oppnå nødvendig inntening og å halda utlånsveksten på eit nivå som framleis gir oss ei akseptabel risikoeksponering. Takk Styret vil nok ein gong takka alle medarbeidarane i banken. På same måte vil me takka banken sine tillitsvalde for den interessa som er vist for banken. Styret vil også få uttrykkja ei hjartans takk til alle dykk som bruker banken for den gode oppslutninga om bygdebanken. Etne Sparebank ser fram til eit stort engasjement og godt samarbeid i 2014 til beste for kundane og interessegruppene elles. Boblefrykta er aukande og det er klart at bankane vil bli råka dersom ein kjem ut for ei slik boble. Då må me vera dyktige i vårt kredittfaglege arbeid ikkje berre for og tryggje banken, men også rådgje kundane på ein slik måte at dei tek gode val når dei tek på seg store låneengasjement og skal betene desse i lang tid framover. 7

9 Oljeleverandørnæringa meldte om markert vekst også i fjor, sjølv om den vart lågare enn forventa. Svakare vekst, aukande konkurranse og høg kapasitetsutnytting gjer at denne næringa forventar at denne trenden fortset. Veksten i petroleumsnæringa var nær 16 prosent gjennom fjoråret medan ein i 2014 forventar ein vekst på berre 5 prosent. Teikn på betring internasjonalt I Europa ser det ut til at den ekspansive pengepolitikken som er ført dei seinare åra, har byrja å vise seg i form av auka økonomisk vekst, sjølv om veksten framleis er moderat. Statsgjeldskrisa ser ut til å vera under kontroll. For verdas største økonomiar synes 2013 å ha gitt eit skifte frå resesjon og lågkonjunktur til vekst, men framleis er det mykje som gjenstår. Dette ser me særleg gjennom den høge arbeidsløysa og at sentralbankane held rentene på rekordlåge nivå. Verdas aksjemarknader er likevel blitt merksame på Kinas kredittboble var året likviditetsproblema dukka opp. Analytikarar meiner at 2014 er året tapa vil dukke opp. Uroa for utfallet av Kina sine problem vil vera noko som vil påverke verdsøkonomien framover. Økonomien lokalt Tendensar til ei boble i vår eigen økonomi ser ut til å blir meir synlege. Me har ikkje har vore med på den nedturen resten av Europa har. Det har vore ekstremt gode tider, særleg for enkelte næringar. Dette gjeld spesielt oljenæringa og dei som leverer tenester til denne næringa. Me ser nå at prisveksten den siste tida har vore lågare og i nokre områder fallande. Lokalt er Etne Sparebank i stor grad eksponert mot privatkundar som har sitt arbeid i nærområda. Me ser at Westcon si rolle har vore stor, både som arbeidsgjevar og som oppdragsgjevar for underleverandørar i regionen. Sidan Westcon er eksponert mot olje og offshorenæringa, er Etne Sparebank indirekte også eksponert mot dette, med kundar som lever, direkte eller indirekte, av dette selskapet. Med auka konkurranse i oljeleverandørnæringa, ser me at Westcon har ei stor utfordring i å få inn nok oppdrag til å sysselsette alle dei har hatt i fast arbeid den seinare tida. Etne Sparebank er naturlegvis også eksponert mykje ovanfor landbruksnæringa. Her ser me ikkje føre oss dei vesentlege endringane i 2013 samanlikna med dei siste åra. Næringa har vist at dei klarer å tilpasse seg dei ulike endringane i rammevilkår. Hovudutfordringa vår vil også i 2014 vera å sikre ei stabil drift og halde tapa på eit lågare nivå, slik at me kan oppnå nødvendig inntening og å halda utlånsveksten på eit nivå som framleis gir oss ei akseptabel risikoeksponering. Takk Styret vil nok ein gong takka alle medarbeidarane i banken. På same måte vil me takka banken sine tillitsvalde for den interessa som er vist for banken. Styret vil også få uttrykkja ei hjartans takk til alle dykk som bruker banken for den gode oppslutninga om bygdebanken. Etne Sparebank ser fram til eit stort engasjement og godt samarbeid i 2014 til beste for kundane og interessegruppene elles. Boblefrykta er aukande og det er klart at bankane vil bli råka dersom ein kjem ut for ei slik boble. Då må me vera dyktige i vårt kredittfaglege arbeid ikkje berre for og tryggje banken, men også rådgje kundane på ein slik måte at dei tek gode val når dei tek på seg store låneengasjement og skal betene desse i lang tid framover. 8

10 RESULTATREKNESKAP Renteinntekter og liknande inntekter Note Morbank Konsern % % 1.2 Renter av innskot i og utlån til finansinstitusjonar Renter, provisjonar av utlån og andre fordringar på kunder Renter av ihendehaverobligasjonar Andre renteinntekter Sum renteinntekter , ,66 2. Rentekostnader og liknande kostnader 2.1 Renter på innskot og utlån frå finansinstitusjonar Renter på innskot frå kunder Renter på utstedte verdipapir Andre rente- og innlånskostnader Sum rentekostnader , ,55 1 Netto rente- og kredittprovisjonsinntekter , ,11 3 Utbytte og andre inntekter av verdipapir med var. avk. 3.1 Inntekter av aksjer og andre verdipapir med var. avk Sum inntekter av verdipapir med variabel avkastning 4b , ,02 4. Provisjonsinntekter og inntekter frå banktenester 4.1 Garantiprovisjon Andre provisjonar og gebyr Sum provisjonsinntekter og inntekter frå banktenester 10c , ,33 5 Provisjonskostnader 5.2 Andre provisjonskostnader Sum provisjonskostnader , ,09 6 Netto gevinst/tap valuta og verdipapir 6.1 Netto gevinst/-tap på obligasjonar Netto gevinst/-tap på aksjar, aksjefond, eigenkapitalbevis Netto gevinst/-tap på valuta Sum netto gevinst/tap på verdipapir og valuta , ,15 7 Andre driftsinntekter 7.1 Driftsinntekter faste eigedomar Andre driftsinntekter Sum andre driftsinntekter , ,05 2 Netto andre driftsinntekter , ,46 8 Lønn og generelle administrasjonskostnader Løn og honorar Pensjonar Sosiale kostnadar Administrasjonskostnader , ,50 Sum lønn og generelle admin.kostnader , ,25 9 Avskrivingar av varige driftsmidler 9.1 Ordinære avskrivingar Sum avskrivingar og nedskrivingar 5b , ,07 10 Andre driftskostnader 10.1 Driftskostnader fast eigedom Andre driftskostnader Sum andre driftskostnader , ,16 4 Sum driftskostnader , ,49 5 Driftsresultat før tap , ,09 11 Tap på utlån garantiar.mv Tap på utlån , ,88 Driftsresultat før skatt , ,20 14 Skatt på ordinært resultat 10a , ,05 11 Resultat av ordinær drift etter skatt , ,16 RESULTAT FOR REKNESKAPSÅRET Overføringar og disponeringar: Overført til Sparebankens fond Overført til gåvefond SUM DISPONERINGAR

11 BALANSE EIGNELUTER Note Morbank Konsern 1 Kontanter og innskot i Norges Bank Utlån til kredittinstitusjonar 3.1 Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar utan avtalt løpetid Sum netto utlån og fordringar på kredittinstitusjonar Utlån til og fordringar på kunder 4.3 Kasse-/drifts- og brukskredittar Byggjelån Nedbetalingslån Brutto utlån Nedskrivningar på individuelle utlån 2b Nedskrivningar på grupper av utlån 2b Sum netto utlån og fordringar på kunder Sertifikat, obligasjonar Sertifikat og obligasjonar Sum sertifikat og obligasjonar med fast avkastning 3b Aksjar 7.1 Aksjar, andeler og eigenkapitalbevis Sum aksjar, andeler og andre verdipapir med variabel avkastning 4b Eigarinteresse i konsernselskap Eigarinteresse i andre konsernselskap Immatrielle eige 10.1 Utsatt skattefordel 10a Andre immatrielle eige 5b Sum immatrielle eige Varige driftsmidler 11.1 Maskinar og inventar Bygningar og andre faste eigedomar Sum varige driftsmidlar 5b Andre eigneluter 12.2 Andre eigneluter Sum andre eigneluter Forskotsbetalingar og opptente inntekter 13.1 Opptente ikkje mottekne inntekter Sum forskotsinnbetalingar og opptente renter 1b SUM EIGNELUTER GJELD OG EIGENKAPITAL GJELD: Gjeld til kredittinstitusjonar 14.2 Lån frå kredittinstitusjonar med avtalt løpetid Sum gjeld til kredittinstitusjonar 6a Innskot frå kunder 15.1 Innskot frå kunder utan avtalt løpetid Innskot frå kunder med avtalt løpetid Sum innskot frå kunder Gjeld stifta ved utskriving av verdipapir 16.3 Obligasjonsgjeld Obligasjons- og sertifikatgjeld 6a Anna gjeld 17.3 Anna gjeld Sum anna gjeld 6c Påkomne kost og forskotsbetalte innt 18.1 Påkomne kost og forskotsbetalte inntekter Sum påkomne kost og forskotsbet inntekter Avsetningar til forpliktelsar og kostnader 19.1 Pensjonsforpliktelsar Sum avset til forpliktelsar og kost 9d SUM GJELD EIGENKAPITAL: 22 Bundne fond 22.2 Sparebankfondet Sum bundne fond 7a Frie fond/udisponert overskot 22.3 Gåvefond Sum frie fond/udisponert overskot 7a SUM EIGENKAPITAL SUM GJELD OG EIGENKAPITAL Betinga forpliktelsar 23.1 Garantiansvar

12 TILLEGGSOPPLYSNINGAR TIL REKNESKAPEN FOR Generelle rekneskapsprinsipp 1 a Generelle rekneskapsprinsipp 1 b Periodisering - inntektsføring/kostnadsføring 1 c Valuta 1 d Finansielle instrument 1 e Gjeld 2. Utlån og garantiar 2 a Verdsetjing - Definisjon 2 b Tap på utlån 2 c Utlån og garantiar fordelt etter næring og tap på utlån 2 d Utlån og garantiar fordelt geografisk 2 e Utlån overført til kredittforetak 2 f Garantiar fordelt etter garantitype 2 g Risikoklassifisering 3. Ihendehavarobligasjonar 3 a Verdsetjing 3 b Porteføljefordeling 4. Aksjar og grunnfondsbevis 4 a Verdsetjing 4 b Fordeling av aksjar og grunnfondsbevis 5. Varige driftsmidlar 5 a Verdsetjing 5 b Spesifikasjon av postane 5 c Bankbygg/utleige 6. Gjeld 6 a Likviditet/Funding 6 b Gjennomsnittleg rente 6 c Spesifikasjon av anna gjeld 7. Ansvarleg kapital 7 a Kjernekapitalbevegelse 7 b Kapitaldekning 8. Finansiell risiko 8 a Likviditetsrisiko 8 b Restløpetid 8 c Avtalt renteregulering 9. Opplysningar vedkomande tilsette og tillitsvalde 9 a Tilsette 9 b Lønn, pensjon og andre ytingar 9 c Lån og garantiar 9 d Pensjonsforpliktelsar 10. Diverse andre tilleggsopplysningar 10 a Skatt 10 b Avgift til Bankens Sikringsfond 10 c Provisjonar og gebyr 11

13 Note 1 Generelle rekneskapsprinsipp 1 a Generelle rekneskapsprinsipp Årsoppgjeret er utarbeidd i samsvar med gjeldande lover og reglar for sparebankar, Finanstilsynet sine forskrifter for årsrekneskap for sparebankar og god rekneskapsskikk. Det er ingen endringar i rekneskapsprinsippa for rekneskapsåret Under einskilde notar er det teke med ytterlegare forklaringar og presiseringar til postane. Alle beløp er i 1000 kr så sant ikkje noko anna er sagt. 1 b Periodisering - inntektsføring/kostnadsføring Renter og provisjonar vert tekne inn i rekneskapen etter kvart som dei vert opptente som inntekt, eller påkomne som kostnad. Forskotsbetalte inntekter og påkomne ikkje betalte kostnader vert periodisert og ført som gjeld i balansen. Opptente ikkje innbetalte inntekter vert ført opp som tilgodehavande i balansen. Utbytte av aksjar og grunnfondsbevis vert inntektsført det året dei vert mottekne. Gebyr og provisjonar som kundane betalar vert tekne inn i resultatrekneskapen etter kvart som dei vert mottekne. Då etableringsgebyr hos oss er direkte kostnader ved låneopptak og ikkje overstig kr ,- pr. lån, vert ikkje noko av dette periodisert. 1 c Valuta Behaldning av framand valuta i eigen balanse utgjer kr. 0,3 mill. Behaldninga er omrekna til NOK etter offisielle midtkursar pr Inntekter og kostnader i valuta er omrekna til NOK etter kursane på transaksjonstidspunktet. Netto urealisert vinst eller tap på balansedagen er resultatførd. Det er stilt garanti overfor utalandsk lånegivar for valutalån til våre kundar. Dette utgjer ein risiko for kundane våre, men banken meiner at det er teke høgde for dette i våre avtalar med kundane slik at me heller ikkje her har valutarisiko. 1 d Finansielle instrument Finansielle instrument er definert som omsetjelege finansielle eigedoms- og gjeldspostar. Av slike postar i balansen har me aksjar, grunnfondsbevis, obligasjonar og aksjefond. Dei er balanseførde til det lågaste av marknadsverdi og kostpris. 1 e Prinsipp for rekneskapshandsaming av gjeld Gjeld vert balanseført til nominell verdi og vert ikkje endra for endring i rentenivå. 12

14 Note 2 Utlån og garantiar 2 a Verdsetjing - Definisjon Innleiing Ny forskrift om rekneskapsmessig behandling av utlån og garantiar i finansinstitusjonar av 21 desember 2004, også kalla utlånsforskrifta tok til å gjelda frå 1 januar Utlånsforskrifta omhandlar regler for rekneskapsføring og verdsetjing av utlån som er tilpassa krava i internasjonale regnskapsstandardar (IFRS). Ny forskrift implementert Hovedprinsipp for måling av utlån og garantiar Etter utlånsforskrifa skal utlån ved etableringstidpunket vurderast til verkeleg verdi med tillegg av eventuelle direkte transaksjonsutgifter som banken har. Etableringsgebyr, provisjonar og liknande kan resultatførast direkte dersom dei ikkje overtig interne administrative utgifter som kjem som følgje av oppretting av låneengasjementet. Då etableringsgebyret i Etne Sparebank ikkje overstig transaksjonskostnadene og andre administrative utgifter, blir etableringsgebyret resultatført direkte. Utlån skal ved etterfølgjande måling vurderat til amortisert kost. Med amortisert kost meiner ein balanseført verdi ved første gangs måling, justert for mottekne avdrag, eventuell akkumulert periodisering av gebyr, provisjonar og liknande, og dessutan eventuell nedskrivning for tap. Det skal føretakast nedskrivning for tap når det ligg føre objektive bevis for at utlån eller ei gruppe av utlån har verdifall. Nedskrivinga vert rekna som forskjellen mellom balanseført verdi og nåverdien av berekna framtidige kontantstraumar neddiskontert med effektiv rente. Det må vera ei eller fleire hendingar som har kome til etter første gongs måling av utlånet, og tapshendinga må ha innverknad på dei framtidige kontantstraumane for lånet dersom det skal vera grunnlag for å rekna verdifall. Uvisser om framtidige hendingar skal ikkje avspeglast i form av ekstra nedskrivingar, men det må takast omsyn til ved at banken har ein tilstrekkeleg høg eigenkapital. Det skal føretakast avsetning for garantiplikt dersom det er sannsynlig at plikta vil koma til oppgjer. Regresskrav knytt til garanti der det er føreteke avsetning, skal balanseførast som ein eigedel når det er mest sannsynleg at regresskravet vil bli oppgjort. Etter at banken har føreteke utbetaling under ein garanti, skal regresskravet vurderast i samsvar med føresegnene om utlån. Renteinntekter på nedskrivne utlån skal resultatførast ved å bruka effektiv rentemetode. Retningslinjer Banken har interne retningslinjer for vurdering og verdsetjing av engasjement i samsvar med Kredittilsynet si utlånsforskrift. Alle utlån der det ligg føre objektive bevis for ei framtidig tapshending vil bli vurdert individuelt. Dersom det kan dokumenterast at eit utlån har verdifall blir det føreteke ei nedskriving. I vurderinga blir det tatt omsyn til deponerte sikkerhetar, og ein nøktern salsverdi medrekna salskostnader. Rekneskap blir vurdert i den grad desse er aktuelle. For personlege engasjement vert kunden sin personlege økonomi vurdert i staden for rekneskap. Objektive bevis for at eit utlån har verdifall inkluderer observerbare data banken har kjennskap til om ma følgjande tapshendingar: - vesentlege finansielle problem hjå debitor - betalingsmisleghald på engasjementet og andre vesentlege kontraktsbrot. Utsette engasjement vert vurdert fortløpande, og minimum kvartalsvis. 13

15 Engasjement vert definert som garantiar, utlån og unytta trekkrettar medrekna opptente, men ikkje betalte renter, gebyr og provisjonar. Nedskrivningar på grupper av utlån Ved vurdering av nedskrivningar på grupper av utlån vert utlåna delt inn i grupper med tilnærma lik risikoeigenskapar med omsyn til debitorane si evne til å betale ved forfall. Banken føretar gruppenedskrivingar etter erfaringstal for misleghald og ut frå ei tru om at tapshendingar har funne stad, utan at desse er kome til kunnskap. Dette vert grunngjeve med at det tar tid frå ei tapshending finn stad før dette vert oppfanga i risikoklassifiseringssystemet. Nedskrivne beløp vert rekna på grunnlag av underdekning av depotverdiar som vert multiplisert med ein faktor som gjenspeglar forventa tap innafor same risikoklasse. Dette resultatet vert nåverdiberekna i forhold til ei forventa løpetid og historisk effektiv rente. Misleghaldne engasjement Eit engasjement vert vurdert å vera misleghalde når kunden ikkje har betalt forfalt termin innan 90 dagar etter forfall, eller når ein råmekreditt samanhengande har stått overtrekt i 90 dagar eller meir. Misleghaldne engasjement Næringslån Nedskrivning Privatlån Nedskrivning Netto misleghaldne engasjement Brutto misleghaldne engasjement Nedskrivning misleghaldne engasjement Tapsavsetjingsgrad 2,83 % 3,74 % 4,75 % 4,17 % 6,85 % Tapsutsette engasjement Tapsutsette lån er lån som ikkje er misleghaldne, men der den økonomiske situasjonen til kunden gjev grunn til å tru at det er stor risiko for tap på eit seinare tidspunkt. Heile engasjementet til kunden vert då vurdert som tapsutsett. Tapsutsette engasjement Næringslån Nedskrivning Privatlån Nedskrivning Netto tapsutsette engasjement Brutto tapsutsette engasjement Nedskrivning tapsutsette engasjement Tapsavsetjingsgrad 29,59 % 42,31 % 17,35 % 30,18 % 0,00 % Konstaterte tap Tap vert vurdert som konstatert ved stadfesting av akkord eller konkurs, ved at utleggsforretningar ikkje har ført fram, ved rettskrafig dom, ved at banken har gitt avkall på heile eller delar av engasjementet, eller at engasjementet av andre grunnar er vurdert som tapt Konstaterte tap

16 Individuell nedskrivning Individuell nedskrivning er avsetjing til dekning av pårekna tap på engasjement som er identifisert som tapsutsett på balansedagen Individuell nedskrivning Gruppevis nedskrivning Gruppevis nedskrivning er avsetjing til dekning av tap som må reknast å inntreffa på engasjement som ikkje er identifisert og vurdert Gruppevis nedskrivning Nullstilling av renter/ikkje renteberande lån Inntektsføring av ubetalte renter, provisjonar og gebyr på misleghaldne engasjement vert stoppa dersom det er forventa at delar av engasjementet kan gå tapt. Samtidig vert tidlegare innteksførte, ikkje betalte renter, provisjonar og gebyr for inneverande år tilbakeført Rente nullstilte lån Friskmelding Friskmelding av tidlegare tapsavsette lån skjer når dette er kome i orden ved at gjeldande betalingsplan er følgd, og engasjementet ikkje lenger er tapsutsett. For å sikra at friskmeldinga er reell, skal det normalt gå 6 mnd. frå engasjementet er ordna til friskmeldinga skjer, samtidig som ein har forventningar om at kunden også framover vil følgja den avtala betalingsplanen. Når tidlegare tapsavsetjing blir tilbakeført, vert også tidlegare ikkje inntektsførte renter tekne til inntekt og ført som renteinntekter. 15

17 Note 2B Tap på utlån Individuell nedskrivning Periodens konstaterte tap som det tidlegare er føreteke individuell nedskrivning for Auka individuelle nedskrivningar i perioden Nye individuelle nedskrivningar i perioden Tilbakeføring av individuelle nedskrivningar i perioden Amortisering/tbf Individuell nedskrivning Gruppenedskrivningar Endring i perioden Gruppenedskrivningar Kostnadsførde tap Endring i perioden i individuell nedskrivning Endring i perioden i gruppenedskrivning Konstatert tap med avsetning Konstatert tap utan avsetning 0 0 Inngang på tidlegare konstaterte tap Amortisering Tapskostnad i året

18 Note 2C Utlån og garantiar fordelt etter næring Alle tal i mill kr. Unytta Misleghaldne Tapsutsette Individuell Gruppe Brutto utlån Garantiar kredittar engasjement engasjement nedskrivning nedskrivning Personkunder Primærnæringa Industri/bergverk Bygg og anlegg Varehandel Tenesteyting/Transport/Eigedom Totalt

19 Note 2D Utlån og garantiar fordelt etter geografi Utlån % Garanti Utlån % Garanti Utlån % Garanti Etne % % % Vindafjord % % % Andre i Hordaland % % % 493 Andre i Rogaland % % % Andre fylke % % % 0 Totalt % % % Note 2E Utlån overført til kredittforetak Utlån næring Utlån privat Brutto utlån Portefølje Verd Boligkreditt Brutto utlån inkl. kredittforetak Note 2F Garantiar fordelt etter garantitype Betalingsgarantiar Kontraktsgarantiar Lånegarantiar Transportgarantiar Andre garantiar Totalt garantiansvar Garantiansvaret er ikkje kontragarantert av andre finansinstitusjonar. 18

20 NOTE 2G Risikoklassifisering - Fordeling av lån og garnatiar i risikoklassar Risikoklassifiseringsmodellen seier noko om sansynlegheten for at kundar går i misleghald dei neste 12 månadane, og rangerar kundane innbyrdes frå låg til høg risiko. For personmarkedet er modellen todelt. Modellen klassifiserar kundane i samband med søknad om lån (søknadsscore). Modellen tek då omsyn til interne data (dagar sidan sist purring, alder, snittsaldo siste 6 mnd og endringar i førstegongspurringar) og eksterne data (betalingsanmerkningar, inntekt delt på skatt siste år, formue siste år, endring i skatteklasse siste år). I tillegg klassifiserar systemet kunden ein gong i mnd (porteføljescore), som består av interne data (purrematrise, overtrekk, alder, nettbanktransar, snittsaldo siste 6 mnd, omsetnad debetkort og gj.snitt antal konti med negativ saldo siste 6 mnd). Kundane blir ikkje klassifisert før dei får eit kredittengasjement. Frå dei får kredittengasjement, vil det gå 6 mnd før dei får ein risikoklasse. I mellomtida blir kunden rapportert som uklassifisert. Næringslivskundane vert også klassifisert ein gong pr mnd etter adferdsvariablar (purrematrise, betalingsanmerkningar, alder føretak) og rekneskapsvariablar (eigenkapital i prosent av totalkapital, likviditetsgrad, renteberande gjeld, eigenkapitalprosent, arbeidskapital/driftsinntekter og resultatgrad). Eventuell pant eller annan sikkerhet som det enkelte engasjement er sikra med, verkar ikkje inn på risikoklassen. Derimot er det differansen mellom den enkelte sitt engasjement og realisasjonsverdien av pantsette aktiva som gjev eventuell underdekning. Rentefastsetjinga på lån er ikkje direkte avhengig av risikoklassifiseringa. Renta vert fastsett etter ei totalvurdering av formell sikkerhet og venta evne til å betala lånet tilbake. Kreditt- % av Kreditt- % av Individuell Individuell engasjement totaleng. engasjement totaleng. nedskrivning nedskrivning Risikoklasse Låg risiko ,0 % ,3 % Middels risiko ,6 % ,7 % Høg risiko ,4 % ,6 % Misleghald ,7 % ,4 % Uklassifisert ,3 % ,0 % Sum totalt ,0 % ,0 %