Kulturminnedokumentasjon

Transkript

1 Kulturminnedokumentasjon Fana, gnr. 13 bnr. 175 m. fl., Jacob Kjødes veg

2 Innhald 1. Innleiing 3 2. Området si historie 4 3. Bygningsmiljø Jacob Kjødes veg Jacob Kjødes veg 4a Paradisalléen Andre typar kulturminne Foto og kart Jacob Kjødes veg Jacob Kjødes veg 4a Paradisalléen Avslutning Litteratur og kjelder 83 September 2017, revidert juni 2018 PROSJEKT: Fana, gnr. 13 bnr. 175 m.fl., Jacob Kjødes veg FORSLAGSSTILLAR: Jacob Kjøde Boligeiendom AS PLANKONSULENT: Ard arealplan AS / Link arkitektur AS UTARBEIDD AV: Historikarverksemda SA SAKSBEHANDLAR: Ingrid Myrstad, faghistorikar KONTAKT: ingrid@historikarverksemda.no Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 2 historikarverksemda.no

3 1. Innleiing Historikarverksemda SA har utarbeidd føreliggande kulturminnedokumentasjon i samband med utarbeiding av reguleringsplan for Fana, gnr. 13 bnr. 175 m.fl., Jacob Kjødes veg. Rapporten er laga på oppdrag frå tiltakshavar Jacob Kjøde Boligeiendom AS som i samarbeid med Ard arealplan AS og Link Arkitektur AS har sett i gang detaljregulering av planområdet. Planområdet på daa ligg sentralt plassert på Paradis i Fana bydel og består av eigedommane gnr. 13, bnr. 175, 179 og 200. Planområdet er avgrensa av vegen Paradisalléen i sør og vest og Jacob Kjødes veg i aust. I nord grenser planområdet til felt S5 i områdeplanen for Paradis senterområde som er planlagt utbygd med ei utnyttingsgrad på BRA=450%. Planområdet svarar til felt BB1 i områdeplanen og er der avsett til bustadføremål. Innanfor planområdet står tre einebustadar med tilhøyrande uthus og hageanlegg. Bustadhusa er alle villaer oppført rundt 1914/1915. Byantikvaren i Bergen har tidlegare karakterisert husa som einebustadar av høg verneverdi. Formålet med detaljreguleringa er å legge til rette for fortetting innanfor planområdet i form av blokkbusetnad. Dette inneber fjerning av ein eller fleire av einebustadane innanfor planområdet med tilhøyrande uthus og hageanlegg. Denne dokumentasjonen er basert på aktuell litteratur og relevante kjelder, mellom anna tinglyst materiale, kart, teikningar, fotografi og observasjonar gjort under synfaring av planområdet. Synfaring av planområdet blei utført av faghistorikar Ingrid Myrstad frå Historikarverksemda 1. september Alle foto er tatt av Historikarverksemda under desse synfaringane, med mindre anna er oppgitt i bildeteksten. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 3 historikarverksemda.no

4 2. Området si historie Garden Tveitetreet, seinare Paradis, var opphaveleg ein husmannsplass lengst sør i utmarka til Storetveit gard. Storetveit blei truleg skilt ut frå Fjøsanger før vikingtid. Husmannsplassen blei rydda omkring 1780 og skilt ut som eige bruk i I 1894 blei bruket delt i to, i austre og vestre Paradis. Våningshuset til Vestre Paradis er truleg huset som i dag står på adressa Paradisalléen 20 og som grensar til planområdet i sør. Området ved Paradis var idyllisk, med grøne høgder og frodig vegetasjon og var ein del av velståande bergenserar sine ruter for utflukter frå slutten av 1700-talet. I 1860-åra blei det oppført nokon villaer på garden som blei leigd ut sommarstid. Tårntrevillaen på adressa Jacob Kjødes veg 1 rett ved planområdet blei oppført i 1860, og er truleg ein av desse. Det blei også planta fem alléar på den tida, der Paradisalléen etter alt å døme var ein av dei. Dei siste tiåra av 1800-talet blei det stadig vanskeligare for brukarane på Paradis å leve av gardsdrifta og heile bruket blei utparsellert i perioden , stort sett til villabusetnad. Då dei tre tomtene innanfor planområdet blei skilt ut følgde det med eit krav om at «Parcellen maa kun Villamessig bebygges» og at allétrea ikkje måtte skadast. Med sine naturskjønne omgjevnadar blei Paradis ein populær stad for rike bergenserar å bygge sin bustad tidleg på 1900-talet. Spesielt utbetringa av vegnettet etter 1910 førte til ei betydeleg utbyggingsbølge i området. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 4 historikarverksemda.no

5 3. Bygningsmiljø Planområdet ligg i utkanten av eit bustadfelt karakterisert av villabusetnad, men vil etter realisering av dei planlagde tiltaka nord for planområde ligge heilt opp til Paradis senterområde og store bustadblokker. Området består av hus av blanda karakter, men er spesielt prega av eldre villaer frå dei første tiåra av 1900-talet. Karakteristisk for desse husa er at dei i stor grad er inspirert av bergenshus frå slutten av 1700-talet og tidleg 1800-tal. I tillegg er det ein del hus teikna i typisk jugendstil. Det er ikkje nokon sefrak-registrerte bygningar i nærleiken, men rett ved planområdet finst to hus frå midten av 1800-talet dei før nemnde Jacob Kjødes veg 1 og Paradisalléen 20. Bustadfeltet er karakterisert av byantikvaren i Bergen som eit område prega av høge arkitektoniske kvalitetar, både når det gjeld bygningar og hageanlegg. Tomtene er karakterisert av store hagar og usymmetrisk plassering av villaene etter typisk forstads- og hagebyprinsipp. Planområdet husar nokon av dei første villaane som blei bygd på staden. Sjølv om dei tre einebustadane er oppført omtrent samtidig i tida rundt 1914, har bustadhusa eit svært ulikt arkitektonisk uttrykk og er representantar for ulike retningar i bustadsarkitekturen i samtida. 3.1 Jacob Kjødes veg 6 Villaen som står på eigedommen gnr. 13 bnr. 175 er truleg oppført i 1914: Tomta blei skilt frå bruk nummer 2 i mars 1914 og fekk namnet «Bøkelund», teikningane av huset er datert 1. mai 1914 og i oktober det året blei det utført ein branntakst på huset. Det var arkitekt Fredrik Gotfred Meyer ( ) som teikna huset. Meyer var ein velrenommert arkitekt med en stor produksjon i Bergen i perioden , mest kjent for ei rekke by- og forretningsgardar oppført i mur i sentrum av byen. Jacob Kjødes veg 6 er ein stor trevilla på tre etasjar og kjellar. I standardverket Gamle trehus. Historikk, reparasjon og vedlikehold er Jacob Kjødes veg 6 trekt fram som eit eksempel på retninga «det nye Norge» (også kjent som norsk panelstil) som prega norsk bustadsarkitektur i perioden Medan ein i Europa gjekk mot ei forenkling og ein abstraksjon av form i arkitekturen, får ein i Noreg ein periode med sterk søken etter ein nasjonal byggestil og retninga var prega av kraftig detaljering og rik utforming. «Det nye Norge» var karakterisert av kubbeforma bygningskroppar, høgreiste saltak med svært bratt takvinkel, kraftig detaljering i panel og vindskier, smårutete vindauge, samanstilling av vindauge og rikt utforma dørportalar. Jacob Kjødes veg 6 var slik huset blei Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 5 historikarverksemda.no

6 teikna på mange måtar eit skulebokeksempel på retninga, der alle desse elementa var representerte. Rett nok blei ikkje alle dekorelementa i teikningane realisert. Om ein samanliknar originalteikningane med eit flyfoto tatt i 1939 er det ikkje spor etter dekordetaljane teikna inn i mønet på huset og dørportalen, ei heller vindaugsskodder (sjå figur 16 og 7). Forfattarane av boka trekker spesielt fram villaens høgreiste tak, smårutete vindauge og det romantisk prega inngangspartiet mot sørvest som element som gir huset ein vakker og heilstøypt karakter, og som visar perioden sin søken etter ein ny norsk panelstil. Huset framstår eksteriørmessig i hovudsak slik det gjorde då det blei sett opp. I fasaden mot sørvest hadde huset opphaveleg ein innebygd veranda i andre etasje som på eit tidspunkt har blitt bygd igjen og erstatta av to vindauge. I fasaden mot nordaust er det sett inn eit nytt vindauge mot aust i andre etasje, og vindauget mot nord i same etasje er utvida. Karnappet mot nordvest hadde originalt kjøkkenutgang og trapp mot nord som i dag er fjerna. Mot søraust blei det i 1990-åra sett inn to vindauge i taket i tredje etasje. Originalt var huset malt i ein mørkare farge, men blei malt kvitt i løpet av og 1950-åra. Huset fekk nytt tak i 2008/2009 frå raud til svart teglstein. Alle vindauga er blitt bytta ut i perioden etter 1989, men har behaldt uttrykket som vist på originalteikningane. Sjå figur 7 9, og Innvendig er det lite som er bevart frå originalinteriøret, men rominndelinga er i stor grad slik den var då huset blei teikna. I første etasje er det opna opp mellom kjøkkenet og «salonen» (i dag spisestova) i karnappet mot nordvest, og kjøkkeninngangen der er bygd igjen. Inngangen til toalettet er flytta frå vindfanget til gangen, og den tidlegare forgangen til toalettet er slått saman med det gamle toalettrommet til eit større baderom. Spisskammerset på kjøkkenet er fjerna. I gangen er inngangen til kjellaren flytta inn under trappa. Sjå figur 28 og I andre etasje er veggen mellom gangen og entreen fjerna og soverommet i nordvest har fått ny inngang. Dør til «kjøkkenet» (i dag bad) er flytta. Den innebygde verandaen mot sørvest er som nemnt bygd igjen og det er sett inn vindauge i ytterveggen i staden for. Sjå figur 27 og Både i første og andre etasje er alle golv, tak, listverk og panel av nyare dato. Unntaka er taket og deler av panelet på kjøkkenet i første etasje, noko av listverket, taket og panelet i vindfanget og taket i eit av soveromma i andre etasje. Sjå figur 35, Fleire av dørene er truleg originale, inkludert ytterdøra. Tredje etasje er truleg som originalt, med to rom, gang og to mindre buer. I soverommet mot nordaust er taket heva og det er bygd ein inngang til kryploftet høgt oppe i mønet. Sjå figur I kjellaren er det gjort store endringar i romstrukturen. Det gamle ildhuset er blant anna slått saman med to av buene for å lage eit stort samanhengande rom i husets breidd. Sjå figur 29 og Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 6 historikarverksemda.no

7 Forutan bustadhuset består eigedommen i dag av innkøyrsel, garasje, opparbeida hagemark, hellelagt sti og platting, ei trapp, ein sandkasse og eit uthus. Lengst nord på eigedommen blei det bygd garasje i tidsrommet , og eit gjerde etter I perioden blei det sett opp eit mindre uthus i det nordaustre hjørnet av eigedommen, og det er i seinare tid etablert ein sandkasse sør for uthuset. Det er lite igjen av det originale hageanlegget, blant anna er det ikkje spor etter det sirkelforma anlegget på sørsida av huset. Hekken som før følgde eigedomsgrensa mot aust er i dag fjerna. Inngangen til eigedommen er framleis den same med portal i hekken frå Jacob Kjødes veg og hellelagt sti til hovudfasaden og inngangen mot sørvest. I perioden blei det støypt ein platting i hagen sør for huset. Sjå figur 1 7 og Jacob Kjødes veg 4a Villaen som står på eigedommen gnr. 13 bnr. 200 er truleg oppført i 1915: Tomta blei skilt frå bruk nummer 2 i januar 1915 og fekk namnet «Allébakken», og i mars det året blei det utført ein branntakst på eigedommen. Jacob Kjødes veg 4a er ein einebustad i tre med to etasjar og kjellar, og er oppført i utprega jugendstil med halvvalma, skifertekka mansardtak med svai ved gesimsen. Det har ikkje vore mogleg å spore opp arkitekten som har teikna huset, men villaen er truleg eit typehus med mindre tilpassingar. Jacob Kjødes veg 4a blei oppført med tredobbel bordkledning og mellomlag av papp på sementbeslått gråsteinsmur med kjellar. Første etasje hadde opphaveleg to stover, kjøkken, spiskammer, gang og toalett med forgang. Andre etasje (mansardetasjen) innehaldt tre rom med omn, kjøkken og gang. Over der eit kryploft i eitt rom. I kjellaren var det fire rom og gang. I 1932 blei det innreia bad i kjellaren, med moderne badeinnretning og elektrisk pumpe. På det tidspunktet var det linoleum på alle golv i huset. I 1934 fekk huset eit tilbygg i første etasje mot nordvest eit vindfang som ga villaen ny inngang mot vest. Dette var eit lite tilbygg med saltak, sjå figur 60. I 1944 fekk huset eit karnapp i første etasje i sørvest med tre vindauge og altan i andre etasje (sjå figur 61). I 1960 blei tilbygget mot nordvest utvida og bygd med skråtak som ein naturleg forlenging av mansardtaket. Den innvendige trappa mellom første og andre etasje blei då forlenga ut i tilbygget, det blei bygd trapp ned i kjellaren og nytt toalett blei bygd innerst i entreen. Det blei også bygd eit lite forrom til kjøkkenet med innebygde skap. På det tidspunktet var veggen mellom dei to stovene fjerna. Sjå figur På eit seinare tidspunkt har dei to vindauga i fasaden mot søraust blitt bygd igjen og erstatta med eit større utprega jugendvindauge midt på fasaden. I andre etasje blei kjøkkenet på eit ukjent tidspunkt bygd om til bad og gangen blei i 1990-åra forlenga inn i eitt av soveromma. I 1996 blei det oppført eit stort tilbygg på Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 7 historikarverksemda.no

8 nordaust-sida av huset. Mot nordaust i to etasjar, mot søraust i ein begge med skifertekka saltak. Sjå figur 64. På same tidspunkt blei kjellaren grave djupare og det blei sett opp ein ny vegg i første etasje som avgrensa stova frå gangen og inngangen til andre etasje i det nye tilbygget. Interiørmessig er det få originale overflater og detaljar igjen i huset. Det finst ein del panel og listverk i andre etasje og i kjøkkenet i første etasje som truleg skriv seg frå då huset blei bygd. Sjå figur 71 85,. Forutan bustadhuset består eigedommen i dag av innkøyrsel, garasje, opparbeida hagemark, hellelagt sti og platting, ei trapp og tre uthus. Garasjen blei reist i perioden Uthus II (sjå figur 1) blei sett opp i løpet av 1960-åra. Medan uthus I og III har blitt sett opp sidan Sjå figur for detaljar. 3.3 Paradisalléen 5 Villaen som står på eigedommen gnr. 13 bnr. 179 er truleg oppført rundt 1914: Tomta blei skilt frå bruk nummer 2 i april det året og fekk namnet «Alléhjørnet». På bergenskart.no har bustadhuset på eigedommen statusår I Kulturminnegrunnlag for Paradis senterområde (S15) utarbeida av byantikvaren i 2008 er same byggeår nemnt, og arkitekt oppgitt som Gunnar Løvik. (Om det er snakk om arkitekt Gunnar Løvik som var aktiv i Bergen i og 1960-åra er uvisst.) Det har imidlertid ikkje vore mogleg å finne fram til kjelder som bygger opp under at huset blei reist før tomta blei skilt ut. Den finst ikkje nokon sak i byggesaksarkivet i Bergen kommune før Det er heller ikkje gjort nokon branntakst på eigedommen og det er ikkje nemnt nokon bygningar på tomta i skyldsetninga ved utparselleringa. Paradisalléen 5 er eit toetasjes murhus med kjellar og skifertekka tak. Det arkitektoniske uttrykket har klare referansar til arts and crafts-rørsla og dermed Bergensskulen asymmetrisk fasade, framtredande gavltrekantar (arker), markerte vindskeier, smårutete vindauge, vindaugsskodder, karnapp med vindauge, avrunda inngangsdør, stor terrasse og detaljar i gråsteinsmur. Den første byggesaka som finst i byggesaksarkivet er frå Teikningane som følgde med saka viser huset kledt med ståande trepanel (sjå figur 93). Neste byggesak i arkivet er frå 1943 og gjeld ein balkong i andre etasje mot nordvest (sjå figur 94). Truleg blei ingen av desse tiltaka realisert. Derimot fekk huset utvida tilbygget mot søraust i 1959, med ein ny utgang mot aust (sjå figur 95). Det er sett inn to takvindauge mot nordaust ein gong etter Alle vindauga er blitt bytta ut i seinare tid, men har behaldt uttrykket som vist på teikningane. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 8 historikarverksemda.no

9 Innvendig er det svært få originale overflater og detaljar igjen i huset, men romstrukturen både i første og andre etasje er som den var etter forandringa i Dei to unntaka er veggen mellom forstova og stova, som er fjerna, og opninga inn til spisestova som er blitt utvida. I stova står ein kakkelomn av eldre dato. Av originale detaljar i andre etasje er det eit innebygd skåp og ei vindaugsrekke frå det eine soverommet inn til gangen som truleg er av eldre dato. Sjå figur for detaljar. Forutan bustadhuset består eigedommen i dag av innkøyrsel, garasje, opparbeida hagemark, hellelagt sti, terrasse, trapper, eit uthus og eit drivhus. I 1941 blei det oppført ein garasje søraust på tomta. Garasjen ble utvida og rehabilitert i Det kom og tidleg opp eit uthus nordvest på tomta, før I perioden blei det lagt til rette for parkeringsareal sørvest på tomta, og sidan 2016 er det sett opp eit drivhus søraust på eigedommen. Sjå figur for detaljar. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 9 historikarverksemda.no

10 4. Andre typar kulturminne Planområdet ligg langs dei to vegane Jacob Kjødes veg og Paradisalléen. Langs dei to vegløpa er hekkane inn mot planområdet eit dominerande element. Som nemnt blei truleg Paradisalléen anlagt i god tid før husa innanfor planområdet blei reist, truleg i 1860-åra. Namnet Paradisalléen blei vedtatt i 1953, men hadde vore i bruk uoffisielt sidan I dag er dei fleste allétrea fjerna. Jacob Kjødes veg fekk namnet i 1947 etter skipsreiar Jacob Kjøde. Det finst ikkje synlege spor etter den gamle jordbruksaktiviteten innanfor planområdet, verken utmarksaktiviteter frå då området låg under Storetveit, eller innmarks- eller tunaktivitet etter at Paradis blei rydda. Alle synlege kulturminne innanfor planområdet skriv seg frå tida etter utbygginga tidleg på 1900-talet og er knytt til bustadhusa. Dei sirleg ordna hageanlegga teikna inn i reguleringskartet frå 1934 (figur 2) er det få spor av i dag. Sjå fotodokumentasjon for detaljar. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 10 historikarverksemda.no

11 5. Foto og kart Garasje Jacob Kjødes veg 6 Uthus Garasje Uthus I Jacob Kjødes veg 4a Uthus II Uthus Uthus Paradisalléen 5 Garasje Drivhu Figur 1. Kartutsnitt som viser planområdet. Alle bygningane og eigedomsgrensene er teikna inn. Grunnlagskart henta frå bergenskart.no [lesedato ]. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 11 historikarverksemda.no

12 Figur 2. Utsnitt frå Reguleringsplan for Paradis 1934, gitt att i Kulturminnegrunnlag for Paradis senterområde (S15), byantikvaren i Bergen Planområdet med dei tre eigedommane Bøkelund, Allébakken og Alléhjørnet markert i raudt. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 12 historikarverksemda.no

13 Figur 3. Ortefoto av planområdet avfotografert i 1951 henta frå norgeibilder.no [lesedato ]. Dei tre bustadhusa innanfor planområdet i midten av bildet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 13 historikarverksemda.no

14 Figur 4. Ortefoto av planområdet avfotografert i 1970 henta frå norgeibilder.no [lesedato ]. Dei tre bustadhusa innanfor planområdet i midten av bildet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 14 historikarverksemda.no

15 Figur 5. Ortefoto av planområdet avfotografert i 1980 henta frå norgeibilder.no [lesedato ]. Dei tre bustadhusa innanfor planområdet i midten av bildet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 15 historikarverksemda.no

16 Figur 6. Ortefoto av planområdet avfotografert i 2016 henta frå norgeibilder.no [lesedato ]. Dei tre bustadhusa innanfor planområdet i midten av bildet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 16 historikarverksemda.no

17 Figur 7. Utsnitt av flyfoto tatt i Jacob Kjødes veg 6 markert i raudt. Skapt av Widerøe s Flyveselskap AS. Henta frå UBB Billedsamlingen [lesedato ]. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 17 historikarverksemda.no

18 Figur 8. Utsnitt av flyfoto tatt i Jacob Kjødes veg 6 markert i raudt. Skapt av Widerøe s Flyveselskap AS. Henta frå UBB Billedsamlingen [lesedato ]. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 18 historikarverksemda.no

19 Figur 9. Utsnitt av flyfoto tatt i Frå venstre markert i raudt Paradisalléen 5, Jacob Kjødes veg 4a og Jacob Kjødes veg 6. Skapt av Widerøe s Flyveselskap AS. Henta frå UBB Billedsamlingen marcus.uib.no/instance/photograph/ubb-w-f html [lesedato ]. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 19 historikarverksemda.no

20 Figur 10. Planområdet sett frå nord. Jacob Kjødes veg 6 med garasje i front. Jacob Kjødes veg 4a med garasje i bakgrunnen. Figur 11. Til venstre i bildet Jacob Kjødes veg 4a med garasje og uthus I. Taket på Paradisalléen 5 i bakgrunnen og uthuset tilhøyrande Jacob Kjødesveg 6 heilt til høgre i bildet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 20 historikarverksemda.no

21 Figur 12. Paradisalléen møter Jacob Kjødes veg vest for planområdet. Planområde til høgre i bildet. Figur 13. Paradisalléen sør for planområdet. Planområdet til venstre i bildet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 21 historikarverksemda.no

22 Figur 14. Bildet er tatt aust i planområdet og viser frå venstre uthus II tilhøyrande Jacob Kjødes veg 4a, Jacob Kjødes veg 6, Jacob Kjødes veg 4a, uthus III tilhøyrande Jacob Kjødes veg 4a. Figur 15. Sørenden av planområdet fotografert i det sørvestre hjørnet mot det søraustre hjørnet. Paradisalléen 5 midt i bildet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 22 historikarverksemda.no

23 5.1 Jacob Kjødes veg 6 Figur 16. Fasade mot sørvest, utsnitt av kopi av teikning av Jacob Kjødes veg 6, datert , Bergen av arkitekt Fredrik G. Meyer. I privat eige. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 23 historikarverksemda.no

24 Figur 17. Fasade mot nordvest, utsnitt av kopi av teikning av Jacob Kjødes veg 6, datert , Bergen av arkitekt Fredrik G. Meyer. I privat eige. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 24 historikarverksemda.no

25 Figur 18. Fasade mot nordaust, utsnitt av kopi av teikning av Jacob Kjødes veg 6, datert , Bergen av arkitekt Fredrik G. Meyer. I privat eige. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 25 historikarverksemda.no

26 Figur 19. Fasade mot søraust, utsnitt av kopi av teikning av Jacob Kjødes veg 6, datert , Bergen av arkitekt Fredrik G. Meyer. I privat eige. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 26 historikarverksemda.no

27 Figur 20. Jacob Kjødes veg 6, fasade mot sørvest. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 27 historikarverksemda.no

28 Figur 21. Jacob Kjødes veg 6, fasade mot nordvest. Figur 22. Jacob Kjødes veg 6, detalj frå fasade mot nordvest karnappet der det ifølge originalteikningane har vore ein kjøkkeninngang. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 28 historikarverksemda.no

29 Figur 23. Jacob Kjødes veg 6, fasade mot nordaust. Figur 24. Jacob Kjødes veg 6, detalj fasade mot nordaust, inngangsdør. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 29 historikarverksemda.no

30 Figur 25. Jacob Kjødes veg 6, detalj fasade mot nordaust. Figur 26. Jacob Kjødes veg 6, fasade mot søraust. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 30 historikarverksemda.no

31 Figur 27. Etasjeplan andre etasje, utsnitt av kopi av teikning av Jacob Kjødes veg 6, datert , Bergen av arkitekt Fredrik G. Meyer. I privat eige. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 31 historikarverksemda.no

32 Figur 28. Etasjeplan første etasje, utsnitt av kopi av teikning av Jacob Kjødes veg 6, datert , Bergen av arkitekt Fredrik G. Meyer. I privat eige. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 32 historikarverksemda.no

33 Figur 29. Etasjeplan kjellar, utsnitt av kopi av teikning av Jacob Kjødes veg 6, datert , Bergen av arkitekt Fredrik G. Meyer. I privat eige. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 33 historikarverksemda.no

34 Figur 30. Snitt, utsnitt av kopi av teikning av Jacob Kjødes veg 6, datert , Bergen av arkitekt Fredrik G. Meyer. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 34 historikarverksemda.no

35 Figur 31 og 31. Detaljer tredje etasje Jacob Kjødes veg 6. Original dør i mot sørvest og trapp i gang med lem. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 35 historikarverksemda.no

36 Figur 32, 33 og 34. Detaljer tredje etasje Jacob Kjødes veg 6. Rom mot nordaust. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 36 historikarverksemda.no

37 Figur 35, 36 og 37. Andre etasje Jacob Kjødes veg 6. Dei tre soveromma i hhv. sør, vest og nord. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 37 historikarverksemda.no

38 Figur 38. Gangen i andre etasje i Jacob Kjødes veg 6. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 38 historikarverksemda.no

39 Figur 39. Truleg original detalj dekor i søyla i trappegelenderet i andre etasje i Jacob Kjødes veg 6 i tråd med dekoren i fasadane på originalteikningane. Figur 40. Trapp mellom første og andre, og andre og tredje etasje i Jacob Kjødes veg 6. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 39 historikarverksemda.no

40 Figur 41. Stova i første etasje i Jacob Kjødes veg 6. Figur 42. Spisestova i første etasje i Jacob Kjødes veg 6. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 40 historikarverksemda.no

41 Figur 43. Kjøkkenet i første etasje i Jacob Kjødes veg 6. Figur 44. Kjøkkenet og opninga inn til karnappet mot nordvest i første etasje i Jacob Kjødes veg 6. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 41 historikarverksemda.no

42 Figur 45. Detalj listverk i vindfanget i første etasje i Jacob Kjødes veg 6. Dei originale stripete listene rett til høgre for døra. Det nye listverket som går igjen i heile huset til høgre for dei igjen (i overgangen til panelet). Figur 46. Detalj veranda i første etasje i Jacob Kjødes veg 6, truleg originale fliser. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 42 historikarverksemda.no

43 Figur 47 og 48. Gangen i første etasje i Jacob Kjødes veg 6. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 43 historikarverksemda.no

44 Figur 49. Kjellaren i Jacob Kjødes veg 6. Figur 50. Kjellaren i Jacob Kjødes veg 6. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 44 historikarverksemda.no

45 Figur 51 og 52. Originale dører i kjellaren i Jacob Kjødes veg 6. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 45 historikarverksemda.no

46 Figur 53. Jacob Kjødes veg 6 sett frå det vestre hjørnet i planområdet. Figur 54. Det vestre hjørnet av planområdet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 46 historikarverksemda.no

47 Figur 55. Murt platting sør for Jacob Kjødes veg 6. Figur 56. Uthus og sandkasse aust for Jacob Kjødes veg 6. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 47 historikarverksemda.no

48 Figur 57. Garasjen tilhøyrande Jacob Kjødes veg 6 (nordvest for planområdet). Figur 58. Trapp, gjerde og port tilhøyrande Jacob Kjødes veg 6 heilt nord i planområdet. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 48 historikarverksemda.no

49 Figur 59. Inngang til Jacob Kjødes veg 6 frå Jacob Kjødes veg (på vestsida av eigedommen). Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 49 historikarverksemda.no

50 5.2 Jacob Kjødes veg 4a Figur 60. Teikning av Jacob Kjødes veg 4a fasade mot nordvest og nordaust i tillegg til etasjeplan over første etasje frå Teikninga følgde ein byggesak som gjaldt eit tilbygg i første etasje mot nordvest eit vindfang med saltak som ga villaen ny inngang. Henta frå byggesaksarkivet til Bergen kommune. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 50 historikarverksemda.no

51 Figur 61. Teikning av Jacob Kjødes veg 4a fasade mot sørvest i tillegg til delvis etasjeplan over første etasje frå Teikninga følgde ein byggesak som gjaldt eit tilbygg mot sørvest eit karnapp med altan i andre etasje. Henta frå byggesaksarkivet til Bergen kommune. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 51 historikarverksemda.no

52 Figur 62. Teikning av Jacob Kjødes veg 4a fasade mot nordvest og nordaust frå Teikninga følgde ein byggesak som gjaldt ei utviding av tilbygget mot nordvest. Tilbygget fekk då skråtak som ein naturleg forlenging av mansardtaket. Henta frå byggesaksarkivet til Bergen kommune. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 52 historikarverksemda.no

53 Figur 63. Teikning av Jacob Kjødes veg 4a etasjeplan av første etasje og snitt av tilbygget frå Teikninga følgde same byggesak som figur 62. Den innvendige trappa mellom første og andre etasje blei forlenga ut i tilbygget, og det blei bygd trapp ned i kjellaren og nytt toalett innerst i entreen. Det blei også bygd eit lite forrom til kjøkkenet med innebygde skap.henta frå byggesaksarkivet til Bergen kommune. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 53 historikarverksemda.no

54 Figur 64. Teikning av Jacob Kjødes veg 4a fasade mot nordaust og søraust og etasjeplan av første etasje og snitt av tilbygget frå Teikninga viser det store tilbygget huset fekk mot nordaust det året. Henta frå byggesaksarkivet til Bergen kommune. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 54 historikarverksemda.no

55 Figur 65. Jacob Kjødes veg 4a fasade mot sørvest. Figur 66. Jacob Kjødes veg 4a fasade mot nordvest og sørvest. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 55 historikarverksemda.no

56 Figur 67. Jacob Kjødes veg 4a fasade mot nordvest. Figur 68. Jacob Kjødes veg 4a fasade mot nordaust. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 56 historikarverksemda.no

57 Figur 69. Jacob Kjødes veg 4a fasade mot søraust. Figur 70. Detalj Jacob Kjødes veg 4a fasade mot nordvest. Til venstre taket på tilbygg frå 1996, møter huset frå Til høgre taket på tilbygg frå Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 57 historikarverksemda.no

58 Figur 71. Soverom mot sør i andre etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Figur 72. Soverom mot sør i andre etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 58 historikarverksemda.no

59 Figur 73. Soverom mot aust i andre etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Figur 74. Detalj, innebygd skap, soverom mot aust i andre etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 59 historikarverksemda.no

60 Figur 75. Detalj soverom mot nord i andre etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Gangen blei forlenga inn i soverommet truleg i 1990-åra. Altså er tapet, panel, vindauge og listverk av nyare dato. Panelet i taket er truleg originalt. Figur 76. Detalj gang i andre etasje i Jacob Kjødes veg 4a, truleg originalt listverk og panel. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 60 historikarverksemda.no

61 Figur 78. Detalj gang i andre etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Trappa er frå utvidinga i Figur 79. Trapp frå andre etasje i tilbygget frå 1996 til første etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 61 historikarverksemda.no

62 Figur 80. Gang i første etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Fekk sin utforming i Figur 81. Kjøkken i første etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 62 historikarverksemda.no

63 Figur 82. Stove i første etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Karnapp frå Figur 83. Stove i første etasje i Jacob Kjødes veg 4a. Jugendprega vindauge sett inn i nyare tid. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 63 historikarverksemda.no

64 Figur 84. Trapp av nyare dato frå første etasje til kjellar i Jacob Kjødes veg 4a. Figur 85. Kjellaren i Jacob Kjødes veg 4a. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 64 historikarverksemda.no

65 Figur 86. Uthus II tilhøyrande Jacob Kjødes veg 4a. Figur 87. Uthus II tilhøyrande Jacob Kjødes veg 4a. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 65 historikarverksemda.no

66 Figur 88. Uthus I tilhøyrande Jacob Kjødes veg 4a. Figur 89. Uthus I tilhøyrande Jacob Kjødes veg 4a. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 66 historikarverksemda.no

67 Figur 90. Garasje tilhøyrande Jacob Kjødes veg 4a. Figur 91. Uthus III tilhøyrande Jacob Kjødes veg 4a. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 67 historikarverksemda.no

68 Figur 92. Inngang til Jacob Kjødes veg 4a frå Paradisalléen (på austsida av eigedommen). Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 68 historikarverksemda.no

69 5.3 Paradisalléen 5 Figur 93. Teikning av Paradisalléen 5 fasade mot sørvest og søraust frå Teikninga følgde ein byggesak som truleg aldri blei gjennomført. Henta frå byggesaksarkivet til Bergen kommune. Figur 94. Teikning av Paradisalléen 5 fasade mot sørvest og nordvest i tillegg til etasjeplan av andre etasje frå Teikninga følgde ein byggesak som truleg aldri blei gjennomført, ein balkong mot nordvest. Henta frå byggesaksarkivet til Bergen kommune. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 69 historikarverksemda.no

70 Figur 95. Teikning av Paradisalléen 5 fasade mot nordaust og søraust og etasjeplanar frå Teikninga er frå då tilbygget mot søraust blei utvida. Henta frå byggesaksarkivet til Bergen kommune. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 70 historikarverksemda.no

71 Figur 96. Paradisalléen 5 fasade mot sørvest. Figur 97. Paradisalléen 5 fasade mot søraust. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 71 historikarverksemda.no

72 Figur 98. Paradisalléen 5 fasade mot nordaust og nordvest. Uthus i forgrunnen. Figur 99. Paradisalléen 5 fasade mot nordvest. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 72 historikarverksemda.no

73 Figur 100. Paradisalléen 5 soverom mot vest i andre etasje. Figur 101. Paradisalléen 5 soverom mot nord i andre etasje. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 73 historikarverksemda.no

74 Figur 102. Paradisalléen 5 gang i andre etasje. Figur 103. Paradisalléen 5 detalj gang i andre etasje. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 74 historikarverksemda.no

75 Figur 104 og 105. Paradisalléen 5 detalj gang i andre etasje og detalj trapp mellom første og andre etasje og mellom tilbygg og resten av huset. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 75 historikarverksemda.no

76 Figur 106. Paradisalléen 5 spisestove i første etasje. Figur 107. Paradisalléen 5 detalj tak spisestove i første etasje. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 76 historikarverksemda.no

77 Figur 108. Paradisalléen 5 kjøkken og vaske- og tørkerom i første etasje. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 77 historikarverksemda.no

78 Figur 109. Paradisalléen 5 gang i første etasje. Figur 110. Paradisalléen 5 vindfang og ytterdør i første etasje. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 78 historikarverksemda.no

79 Figur 111. Paradisalléen 5 kjellar. Figur 112. Paradisalléen 5 trapp mellom første etasje og kjellar. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 79 historikarverksemda.no

80 Figur 113. Paradisalléen 5 garasje og drivhus og hagetrapp. Figur 114. Paradisalléen 5 uthus og vedskjul. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 80 historikarverksemda.no

81 Figur 115. Paradisalléen 5 hellelagt gangveg og port og parkeringsareal. Figur 116. Inngang til Paradisalléen 5 frå Paradisalléen (på sørsida av eigedommen). Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 81 historikarverksemda.no

82 6. Avslutning Planforslaget Fana, gnr. 13 bnr. 175 m.fl., Jacob Kjødes veg vil opne for fjerning av ein eller fleire av kulturminna innanfor planområdet bustadhusa Jacob Kjødes veg 6, Jacob Kjødes veg 4a og Paradisalléen 5 med tilhøyrande uthus og hageanlegg. Fortettingsgraden og plassering av nye tiltak er førebels ikkje avgjort, og den vidare prosessen vil bidra til planlegging av dei nye tiltaka. Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 82 historikarverksemda.no

83 7. Litteratur og kjelder Byantikvaren i Bergen Kulturminnegrunnlag for Paradis senterområde (S15). Drange, Tore og Hans Olof Aanesen, Jon Brænne Gamle trehus. Historikk, reparasjon og vedlikehold. Gyldendal, Oslo. Johansen, Karl Egil Fanabu og bymann, Bind 3 Fana bygdebok. Fana bygdeboknemnd, Bergen. Larsen, Jacob T Gards- og ættesoge. Bind 4 Fana bygdebok. Fana bygdeboknemnd, Bergen. Byggesaksarkivet, Bergen kommune. Nettressursar: bergenskart.no digitalarkivet.no marcus.uib.no norgeibilder.no Åse Moe Torvanger: «Fredrik Meyer», nkl.snl.no: [lesedato ] «Jacob Kjødes veg», bergenbyarkiv.no/bergenbyleksikon: bergenbyleksikon/arkiv/ [lesedato ] «Paradisalléen», bergenbyarkiv.no/bergenbyleksikon: arkiv/ [lesedato ] Kulturminnedok. Jacob Kjødes veg! 83 historikarverksemda.no