SKREDFAREVURDERING FOR NY REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD

SKREDFAREVURDERING FOR NY REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD

COWI AS Fosshaugane Campus Trolladalen 30 6856 Sogndal Telefon +47 02694 www.cowi.no GRANVIN HERAD SKREDFAREVURDERING FOR NY REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD RAPPORT MARS 2013 OPPDRAGSNR. A036071 DATO 06.03.2013 UTARBEIDD KONTROLLERT GODKJEND STEINAR NES HELGE HENRIKSEN STEINAR NES

COWI SKREDFAREVURDERING FOR NY REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD INNHALD 1 Samandrag 1 2 Innleiing 2 3 Grunnlag 3 4 Generell vurdering av skredfare 4 5 Undersøkingar av skredfare 5 5.1 Topografi 5 5.2 Grunntilhøve, drenering og vegetasjon 6 5.3 Tidlegare skredhendingar 6 6 Vurdering av skredfare 7 7 Konklusjon 12 8 Referansar 13 VEDLEGG 1 TEK 10 7.1-7.3 VEDLEGG 2 Rocfall profil med utløpsdistanse

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 1 1 Samandrag Granvin herad vurderer Stasjonsområdet som nytt område for bustader. Ifølgje www.skrednett.no kan området vere utsett for steinsprang og snøskred. COWI AS er engasjert til å utføre ei nærare vurdering av skredfaren i området. Til grunn for vurderingane ligg Plan- og Bygningslova og tilhøyrande teknisk forskrift (TEK 10). Reguleringsplanområdet vert vurdert sikkert mot skred i høve krava i TEK 10 7.3 for bygningar i tryggleiksklasse S2.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 2 2 Innleiing Granvin herad er inne i ein revideringsprosess av kommuneplanen. Målet er å finne område som er eigna til bustader. Stasjonsområdet er eit av områda som vert vurdert (Fig. 1). COWI AS er engasjert til å utføre ei skredfarevurdering av området. Fig. 1 Ortofoto som syner stasjonsområdet som er planlagt for bustader.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 3 3 Grunnlag Planområdet ligg innanfor aktsemdsområda for snøskred og steinsprang på www.skrednett.no. Lovverket krev då at det skal gjennomførast ei nærare vurdering av skredfare og at eventuelle omsynssoner skal innarbeidast i plankart. Skred- og flaumfare går inn under Byggteknisk Forskrift (TEK 10; 7.1-7.3). For skredhendingar er kravet til tryggleik for bustader (tryggleiksklasse S2) høgst ei skredhending per 1000 år. Krava til tryggleik gjeld også tilhøyrande utandørs bruksareal. Følgjande dokument og kjelder er nytta i vurderingsarbeidet: - www.skrednett.no - digitale kartdata - ortofoto utarbeidd av Granvin herad Skredfaren er vurdert etter retningslinene i NVE sin rettleiar 2/2011 "Flaum og skredfare i arealplanar", og synfart av geolog Steinar Nes den 08.01.2013.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 4 4 Generell vurdering av skredfare Skred omfattar steinsprang/steinskred/fjellskred, jordskred, flaumskred, snøskred og snøsørpeskred. I dei nasjonalt dekkande aktsemdskarta for steinsprang og snøskred (www.skrednett.no) er det vist område der ein skal vise aktsemd i arealdisponeringa. Aktsemdskarta for steinsprang vert framstilt på grunnlag av ein digital høgdemodell der område med terrenghelling >45 grader automatisk vert klassifisert som løysneområde for steinsprang. I aktsemdskarta for snøskred er område med brattare terrenghelling enn 30 grader klassifisert som løysneområde. Påfølgjande datamodelleringar gir utløpsdistansar (rekkevidde) frå løysneområda. Utløpsområda, som saman med løysneområda vert sett på som aktsemdsområda, vert berekna automatisk utan omsyn til effekten av lokale faktorar, som for eksempel skog. Aktsemdskarta er basert på ein landsdekkande terrengmodell frå Statens Kartverk med oppløysing 25*25 meter, der datagrunnlaget hovudsakleg er basert på 20 meters koter. Det er ikkje gjort feltbefaringar i arbeidet med aktsemdskarta. Aktsemdskarta syner at planområdet ligg innafor utløpsområdet for snøskred og steinsprang (Fig. 8; Fig. 5). For steinskred/fjellskred, jordskred, flaumskred og snøsørpeskred er det ikkje laga landsdekkande aktsemdskart. Her må skredfaren vurderast særskilt. Jordskred vert generelt løyst ut der terrenghellinga er større enn 27 grader. Flaumskred oppstår til vanleg i samband med ekstreme nedbørssituasjonar som følgje av aktiv erosjon og materialtransport langs bratte vassdrag og bekkeløp med mykje lausmassar. Snøsørpeskred er skredmassar av sterkt vassmetta snø. Dei rører seg i stor fart, og kan også føre med seg noko jord og steinmateriale. Snøsørpeskred vert løyste frå ei rekke område der vatn blir tilført og akkumulert i snødekket.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 5 5 Undersøkingar av skredfare Grunnlaget for skredfarevurderinga er ei synfaring av terrenget der vi ser på topografi, grunntilhøve, drenering og vegetasjon. I tillegg kjem kartanalysar, vurdering av flyfoto/satelittbilete, datasimulering av steinsprang og vurdering av tidlegare skredhendingar/historiske data. 5.1 Topografi Planområdet ligg under ei fjellside med varierande helling og som strekk seg opp mot 400 moh. Terrenghellingskartet i Fig. 2 syner at fjellsida i øvre del har fleire langstrakte parti som er brattare enn 45 grader. Nedre del har ryggform ut mot neset. Sjølve planområdet har stort sett terrenghelling under 27 grader, men opp mot vegen er det brattare. Fig. 2 Terrenghellings- og topografisk kart med ekvidistanse 5 m. Farge indikerar terrenghelling. Grøn mindre enn 27 grader, gul 27-45 grader, raud over 45 grader. Ca. planområde er merkt med svartstipla omriss.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 6 5.2 Grunntilhøve, drenering og vegetasjon Bergarten i planområdet er kvartsdioritt. I øvste del av fjellsida er bergarten fyllitt/glimmerskifer. Lausmassane i planområdet er delvis elveavsetningar og delvis skredmateriale (Fig. 3). Delar av området er støypt kai. Det er kun overflateavrenning frå området. Vatnet vert samla i ein liten bekk som renn delvis åpent og delvis i grove lausmassar, og som endar med å renne gjennom planområdet. I fjellsida er det noko furuskog, men mest lauvskog. På toppen av fjellsida er det eit planta granfelt. N Fig. 3 Lausmassekart henta frå www.ngu.no. Kartet syner at planområdet ligg på skredmateriale og elveavsetningar. Ca. planområde er merkt med stipla omriss. 5.3 Tidlegare skredhendingar I den nasjonale skreddatabasen (www.skrednett.no) er det ei skredhending ned mot vegen som ligg over planområdet. Dette er eit mindre jordskred som løysna frå over vegen og enda i vegbana den 26.03.2002 (Fig. 4). Under synfaringa vart det registrert blokker innafor planområdet. Mesteparten av desse er sprengte blokker/fylling frå vegbygginga. Noko kan vere steinsprangblokker. Fig. 4 Kart (www.skrednett.no) som viser lokaliseringa av registrert jordskredhending over planområdet. Ca. reguleringsplanområde er merkt med svartstipla omriss.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 7 6 Vurdering av skredfare Fjellskred/steinskred Vi har ikkje sett strukturar i berggrunnen som indikerar fare for utgliding av fjellmassar i storleiksorden steinskred eller fjellskred. Steinsprang I aktsemdskartet (www.skrednett.no) ligg planområdet innanfor utløpsområde for steinsprang frå fjellsida i nord (Fig. 5). Grunna oppløysinga i terrengmodellen syner aktsemdskartet ikkje løysneområde med mindre høgdeskilnad enn 20 meter. I enkelte tilfelle kan også skråningar med høgdeskilnad på 20-50 meter falle utanfor. I fjellsida over planområdet er det fleire slike brattkantar som ligg som band som ikkje er vorte fanga opp i aktsemdskartet for steinsprang (Fig. 2). Under synfaringa av brattkantane oppover fjellsida fann vi steinsprangblokker under desse. Vi vurderer på grunnlag av dette sannsynet for at blokker løysnar frå brattkantane som større enn 1/1000 per år. Fig. 5 Utsnitt frå aktsemdskart for steinsprang (www.skrednett.no) som syner potensielle løysneområde (mørk grå skravur) og utløpsområde (lys grå skravur). Ca. planområde er merkt med raudstipla omriss.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 8 Som eit supplement i vurderinga har vi utført statistiske simuleringar av steinsprang med dataprogrammet Rocfall frå RocScience. Simuleringane er utførte for terrengprofil konstruerte på grunnlag av digitale kart med 5 meters høgdekurver. Lokalisering av profila er vist på figur 6 og 7. Sjølve profila er viste i VEDLEGG 2. Grunntilhøva langs kvart profil er bestemt ut frå feltsynfaringa, digitale foto og ortofoto. Vi har skilt mellom bergskrentar, ur med skog og asfalt. Avhengig av underlaget legg ein til kvar seksjon av eit profil bestemte materialeigenskapar (Tabell 1). Dette er restitusjonskoeffisientar som er forholdet mellom hastigheita eller energien til blokka etter og før samanstøtet med underlaget. Koeffisientane skildrar bremsinga ei steinblokk i rørsle får på underlaget. Tabell 1 under syner verdiane for dempingskoeffisientane og friksjonsvinkel som er brukte i simuleringane. Det er nytta standardverdiar (frå Rocfall) for dempingskoeffisientar normalt på underlaget (R N ) og tangentielt på underlaget (R T ). Desse vert rekna som relativt konservative. Simuleringane er gjort med steinblokker på 10 m 3. Vi har vore konservative og nytta så store blokkstorleikar fordi vi ikkje hadde moglegheit til å undersøke dei øvste fjellskrentane i fjellsida på grunn av vanskeleg tilkomst. Kvar simulering gir ein statistisk fordeling av utløpslengda til 50 steinsprang, der skredbanene for kvar blokk blir oppteikna langs profila. Simuleringane er i utgangspunktet konservative og tek blant anna lite omsyn til bremseeffekten av skog, og at steinblokker vert fragmenterte på veg nedover. Fleire simuleringar gir inntrykk av steinspranget sitt løp og utløpsdistanse. Detaljerte dokumentasjonsfiler frå simuleringane er tilgjengelege og kan skaffast ved å kontakte COWI AS. Grunnforhold R N (σ) R T (σ) Friksjonsvinkel Bart fjell 0.53 (0.04) 0.99 (0.04) 30 (2) Bergskrenter 0.35 (0.04) 0.85 (0 04) 30 (2) Ur med skog 0.32 (0.04) 0.80 (0.04) 30 (2) Jord med vegetasjon 0.30 (0.04) 0.80 (0.04) 30 (2) Tabell. 1 Verdiar med standardavvik for dempingskoeffisientar og friksjonsvinklar brukt i simuleringane. Vi har utført 20 simuleringar for kvart profil og kvart løysneområde. Maksimal utløpslengde for simuleringane med til saman 1000 enkelthendingar er synt på Figur 7. Dei viser at steinsprang ikkje når fram til reguleringsplanområdet.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 9 3 2 1 Fig. 6 Biletet viser ca. lokalisering av profila som er nytta i steinsprangsimuleringane. 3 2 1 Fig. 7 Kartet syner lokalisering av profil der det er utført simuleringar av steinsprang med Rocfall. Lyseblå linje syner profila simuleringane er baserte på. Blå stjerne syner løysnepunkt brukt i simuleringane. Sirkel viser maksimal utløpsdistanse. Ca. planområde er merkt med svartstipla omriss. På grunnlag av simuleringane vurderer vi planområdet som trygt i høve steinsprang med sannsyn 1/1000 per år.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 10 Snøskred I aktsemdskartet for snøskred (www.skrednett.no) ligg planområdet delvis innafor løysneområde og heilt innafor potensielt utløpsområde (Fig. 8). Delar av potensielt løysneområde er for bratt (over 60 grader) til at store snømengder kan bli akkumulert. Fjellsida er terrassert (Fig. 7). Det vil seie at den ikkje vil ha eit samanhengande snødekke. Dette minkar sjansen for større snøskred. I tillegg er fjellsida dekka med skog som verkar stabiliserande på snøen. Dette gjeld også toppen av fjellsida, der det står eit granfelt (Fig. 6), noko som hindrar danning av store skavlar. Vi har ikkje observert spor av snøskredaktivitet i området og det er ingen naturlege snøskredbaner ned mot planområdet. Vi kan ikkje utelukke mindre utglidingar av snø oppe i fjellsida, men vi vurderer at desse ikkje vil nå området. Totalt sett vurderer vi planområdet som tilstrekkeleg trygt mot snøskred med sannsyn 1/1000 per år. Fig. 8 Utsnitt frå aktsemdskart for snøskred (www.skrednett.no) som syner potensielle løysneområde (mørk raud skaravur) og utløpsområde (lys raud skravur). Planområdet er merkt med svart boks.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 11 Jordskred Fjellsida over området er terrassert og har lite lausmassemateriale. Ned mot veg er det eit lite lausmasselag. Om det oppstår mindre utglidingar vurderar vi at dei vil stoppe i vegen. Stort sett er det grove massar som vatn drenerar godt gjennom. Sidan jordskred ofte vert løyste på grunn av auka poretrykk i finstoffmateriale ser vi på planområdet som trygt i høve krava i TEK 10 7.3 om maksimalt eitt skred per 1000 år. Flaumskred og snøsørpeskred Fjellsida over planområdet har ikkje større innsynkingar i terrenget som samlar vatn og lausmassemateriale. Det er ingen store opne bekkeløp i området, men eit dreneringsløp som renn noko i lausmassar og noko oppå massane. Bekken er ikkje masseførande. Fjellsida har ikkje formasjonar som er typiske for løysing av snøsørpeskred. Dette gjer at vi vurderer sannsynet for at det løysnar flaum- eller snøsørpeskred som kan nå planområdet til mindre enn 1/1000 per år. Ved utbygging av reguleringsplanområdet må bekken/avrenninga samlast og førast gjennom området med tilfredstillande avstand til hus og med store nok lysopningar.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 12 7 Konklusjon Reguleringsplanområdet er tilstrekkeleg trygt i høve kravet i TEK 10 7.3 om nominelt sannsyn for skred på inntil 1/1000 år for bygningar i tryggleiksklasse S2. Ved eventuell utbygging må ein likevel ta omsyn til dreneringa/bekken som renn gjennom området. Ved utbygging av området må stabiliteten til fjellskjæringar og eventuell sikring av desse vurderast av geoteknisk sakkunnig.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 13 8 Referansar NVE 2011: Kartlegging og vurdering av skredfare i arealplanar. Vegleiar/Vedlegg 2 til NVE retningslinjer 2/2011, Flaum og skredfare i arealplanar.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 14 VEDLEGG 1 TEK 10 Kapittel 7. Sikkerhet mot naturpåkjenninger 7-1. Generelle krav om sikkerhet mot naturpåkjenninger (1) Byggverk skal plasseres, prosjekteres og utføres slik at det oppnås tilfredsstillende sikkerhet mot skade eller vesentlig ulempe fra naturpåkjenninger. (2) Tiltak skal prosjekteres og utføres slik at byggverk, byggegrunn og tilstøtende terreng ikke utsettes for fare for skade eller vesentlig ulempe som følge av tiltaket 7-2. Sikkerhet mot flom og stormflo (1) Byggverk hvor konsekvensen av en flom er særlig stor, skal ikke plasseres i flomutsatt område. (2) For byggverk i flomutsatt område skal sikkerhetsklasse for flom fastsettes. Byggverk skal plasseres, dimensjoneres eller sikres mot flom slik at største nominelle årlige sannsynlighet i tabellen nedenfor ikke overskrides. I de tilfeller hvor det er fare for liv fastsettes sikkerhetsklasse som for skred, jf. 7-3. Sikkerhetsklasse for flom Konsekvens Største nominelle årlige sannsynlighet F1 liten 1/20 F2 middels 1/200 F3 stor 1/1000 Tabell: Sikkerhetsklasser for byggverk i flomutsatt område (3) Første og annet ledd gjelder tilsvarende for stormflo. (4) Byggverk skal plasseres eller sikres slik at det ikke oppstår skade ved erosjon. 7-3. Sikkerhet mot skred (1) Byggverk hvor konsekvensen av et skred, herunder sekundærvirkninger av skred, er særlig stor, skal ikke plasseres i skredfarlig område. (2) For byggverk i skredfareområde skal sikkerhetsklasse for skred fastsettes. Byggverk og tilhørende uteareal skal plasseres, dimensjoneres eller sikres mot skred, herunder sekundærvirkninger av skred, slik at største nominelle årlige sannsynlighet i tabellen nedenfor ikke overskrides. Sikkerhetsklasse for skred Konsekvens Største nominelle årlige sannsynlighet S1 liten 1/100 S2 middels 1/1000 S3 stor 1/5000 Tabell: Sikkerhetsklasser ved plassering av byggverk i skredfareområde

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 15 VEDLEGG 2 Simuleringar med Rocfall Løysnepunkt Endepunkt Profil 1 Histogrammet syner fordeling av utløpsrekkevidda for blokkene langs profilet. Piler syner løysnepunkt og maksimal utløpsdistanse etter 1000 enkelthendingar basert på 20 simuleringar. Blå strek markerer øvste grense av reguleringsplanområdet.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 16 Løysnepunkt Endepunkt Profil 2 Histogrammet syner fordeling av utløpsrekkevidda for blokkene langs profilet. Piler syner løysnepunkt og maksimal utløpsdistanse etter 1000 enkelthendingar basert på 20 simuleringar. Blå strek markerer øvste grense av reguleringsplanområdet.

SKREDFAREVURDERING FOR REGULERINGSPLAN PÅ STASJONSOMRÅDET, GRANVIN HERAD 17 Løysnepunkt Endepunkt Profil 3 Histogrammet syner fordeling av utløpsrekkevidda for blokkene langs profilet. Piler syner løysnepunkt og maksimal utløpsdistanse etter 1000 enkelthendingar basert på 20 simuleringar. Blå strek markerer øvste grense av reguleringsplanområdet.