Tiltak i vassdrag 10598 Reparasjons- og sikringstiltak mot skred i Stadheimselvi Revidert plan Detaljplan Plandato: 10.05.2012 Saksnr.: 200704680-4 Revidert: 12.08.2014 Vassdragsnr.: 070 Kommune: Vik NVE Region Vest Fylke: Sogn og Fjordane Postboks 53, 6801 FØRDE Inngrepsnr.: 10598 Tlf.: 95 95 22 00 Faks: 95 95 95 01
Tiltaksnr: Vassdragsnr: 070 Omtale: Plan for sikringstiltak i Stadheimselvi Sakshandsamar : Amir Saracevic Adm.eining: RV Sign. Ansvarleg: Inge Lavoll Adm.eining: RV Sign. Saksnr: Arkiv: Kommune: Fylke: 200704680-4 411 Vik Sogn og Fjordane Samandrag: NVE utarbeidde ein plan for reparasjons og sikringstiltak mot skred i Stadheimselvi, datert 10.05.2012. Med dette tiltaket vert området nedafor masseavlagringsområdet blir sikra mot ein 300 års skred. Etter spørsmål frå Vik kommune om at NVE kunne prosjektere eit større tiltak slik at området blir sikra mot eit 1000 års skred, har NVE sagt seg villige til å justere planen. Masseavlagringsområdet blir utvida slik at det kan blir avlagra 30 000 m 3 skredmassar som er tilstrekkeleg for sikring mot 1000 årsflaumskred (ifl. Cowi rapport Skredvurdering i Stadheimselvi). Det er planlagt å setje opp eit jord- og flaumskrednett ved utløpet av bassenget, ca 300 m ovanfor busetnaden. På denne måten vil massar frå nye skred bli halde tilbake medan vatnet vil bli drenert. Området kan på enkel måte reinskast etter ei hending og etablerast på nytt. Vidare i parsell 2 skal det plastrast i botnen med variert overflate. I parsell 3 er planlagt små reparasjonar og gjenoppretting av flaumkapasitet i elveløpet. Vassdraget sin vernestatus: Vassdraget er ikkje verna mot kraftutbygging. Føremål med tiltaket: Føremålet med tiltaket er å redusere skredfare for eksisterande og nye bygningar og sikre den gamle forbygginga mot framtidig erosjon og skade. Nøkkeldata Plandato: 10.05.2012 Revidert/utvida: 12.08.2014 Kostnadsoverslag: Kr. 14 900 000,- Lengde totalt : Om lag 850 m Type inngrep: Reparasjon og sikringstiltak mot skred Talet på parsellar: 3 Elveside: Begge Sikringsklasse: F2
Koordinatfesting Punkt Sone UTM - Ø UTM - N Kartblad Vassdragsnr. Kommunenr. N 50 Øvre 32 V 370710 6773945 1317 II 070 1417 Nedre 32 V 369855 6773390 1317 II 070 1417 Teikningar Type teikning: Oversiktskart Synfaring juni 2009 1:2000 Oversiktskart Tiltak 1:1500 Lengdeprofil av område oppstraums fangnett 1:750 Parsell 1 Masseavlagringsområde Lengdeprofil 1:250 Parsell 1 Masseavlagringsområde - Tverrprofil 0 40 1:500 Parsell 1 Masseavlagringsområde - Tverrprofil 50 100 1:500 Parsell 2 Reparasjon av erosjonsskade - Lengdeprofil 1:800 Parsell 2 Tverrprofil 0 150 1:200 Parsell 2 Tverrprofil 200 300 1:200 Teikningsnr : 902 905 201 202 301 302 203 305 306 Registrering i databasen, Planer Utfylt dato: Kontrollert dato: Registrert dato: Sign. Sign. Sign.
Innhald 1. Innleiing... 5 1.1. Geografisk plassering... 5 1.2. Bakgrunn for planen... 5 1.2.1. Skredundersøking på Tenold, Vik kommune Høgskulen i Sogn og Fjordane... 7 1.2.2. Vurdering av flaumkapasiteten i elva... 8 2. Grunnlagsdata... 8 2.1. Generelt om vassdraget og nedbørfeltet... 8 2.1.1. Vasstands- og vassføringstilhøve... 8 2.1.2. Generelt om jord- og flaumskred... 9 2.2. Spesielt om planområdet... 9 2.2.1. Arealbruksplanar, tiltaksplanar... 9 2.2.2. Innhenting av grunnlagsdata og dokumentasjon... 9 2.2.3. Geologi og terreng... 9 3. Planomtale... 9 3.1. Omfang av tiltak og verknader... 9 3.2. Førebuande arbeid... 10 3.3. Teknisk omtale av inngrep... 10 3.3.1. Parsell 1... 10 3.3.2. Parsell 2... 10 3.3.3. Parsell 3... 10 3.4. Avsluttande arbeid... 10 4. Verknader... 11 4.1. Hydrauliske og hydrologiske tilhøve... 11 4.2. Vasskvalitet... 11 4.3. Flora, fauna... 11 4.4. Landskap, kulturminne... 11 5. Kostnadsoverslag... 11 6. Gjennomføring... 12 7. Oppfølging og vedlikehald... 12 8. Kart og teikningar... 12 4
1. Innleiing 1.1. Geografisk plassering Stadheimselvi drenerer fjellområdet ved Hjorthaugrana (1061m.o.h.) og Rambere (1569 m,o.h.). Figur 1: Nedbørsfelt til Stadheimselvi og planområdet 1.2. Bakgrunn for planen NVE laga i 1974 ein plan for utbetring av eksisterande elveforbygging og supplering med nye, dette er tiltak som ikkje har kome til utføring. Etter synfaring i 2001 vart det konkludert med at det opphavlege elveløpet måtte etablerast på nytt der det er innsnevra ved utfylling. Samtidig vart det rådd til å rydde skog og kratt i løpet og det måtte avsetjast plass til køyring med anleggmaskinar langs elvekanten. Etter flaumen i september 2005. synte det seg at botnen i elveløpet hadde senka seg opp til ein halv meter. Dette har ført til at ein del stein i den gamle elveforbygginga har glidd ut. Etter spørsmål om sikringstiltak langs elva, var NVE på synfaring i juni 2009. Langs Stadheimselvi (også kalla Tenoldselvi eller Vetleelvi) har vi eit av dei aller eldste sikringstiltaka til NVE i regionen. Dette vart bygd på slutten av 1800-talet, etter eit stort flaumskred i 1897. Tilstanden til anlegget er relativt god, men på store delar av strekningar har det vore erosjon i elvebotnen og småskadar i foten av plastringa. Det er også ein del trevegetasjon i elveløpet, og det kan ha lagt seg opp noko lausmassar der elva flatar seg ut. I løpet av dei siste 30 åra har det vore frådelt fleire bustadtomter tett opptil elva. På fleire av tomtene 5
Bilete 1: Sannsynleg utløysningsområdet for jord-/flaumskred natta mellom 15.og 16. juni 1897. Bilete 2: Langs elveløpet er gjort fleire tiltak over eksisterande forbygging utan løyve 6
er det mura opp ny mur eller fylt opp massar over gamle elveforbygging. Dette har ført til innsnevring av elveløpet på enkelte strekningar. I samband med planlegging av reparasjonstiltak bad vi Vik kommune klarleggje eigedomsforholda i og langs elva og sende kart med eigedomsgrenser og grunneigarliste. Vi bad også kommunen gjere greia for byggjesakshandsaming for bygg som ligg svært nær elva, også opplysningar om kva tid desse er oppført. Vi fekk tilsendt frå kommunen etterspurt dokumentasjon og i tillegg rapport frå Høgskulen i Sogn og Fjordane Skredundersøking på Tenold, frå 22.09.2009, som er utført etter oppdrag frå Vik kommune i tilknyting til planlagde bustadområde. 1.2.1. Skredundersøking på Tenold, Vik kommune Høgskulen i Sogn og Fjordane Rapporten konkluderer med at det må gjerast tiltak i området for å sikre eksisterande busetnad mot skred. Historiske kjelder fortel at det har gått skred i det aktuelle området, eit særleg stort er tidfesta til natta mellom 15. og 16. juni 1897. På bakgrunn av risiko for nye skred har kommunen stogga vidare planar om bygging i området. I følgje plan- og bygningslova og teknisk forskrift skal det ikkje byggjast bustader som kan vere utsette for skred og andre naturskadar oftare enn ein gong pr. 1000 år. Bilete 3: Elveløpet har senka seg og løpet skal plastrast i botnen 7
Bilete 4: Skade i foten av den gamle forbygginga 1.2.2. Vurdering av flaumkapasiteten i elva Det vart sett på ulike punkt der tverrsnittet i elveløpet er innsnevra av bygningstiltak, bru og vegetasjon. I sikringsplanen blir det lagt opp til å gjenopprette flaumkapasiteten i elva. Tiltak som er utført i elva utan løyve, vil bli teke opp med kommunen. Kommunen har dialog med grunneigarane om skjøtsel av vegetasjonen. Det er tilrådd å fjerne vegetasjon i sjølve løpet, og hogge tre som står i elveplastringa og som er større enn 10 cm i diameter. Det er likevel viktig å ta vare på store delar av vegetasjonsbeltet langs elva. Kommunen har stilt spørsmål til kapasiteten i bruløpet på fylkesvegen. 2. Grunnlagsdata 2.1. Generelt om vassdraget og nedbørfeltet 2.1.1. Vasstands- og vassføringstilhøve Stadheimselvi er ein del av Viksvassdraget 070 og nedbørsfelt til elva er 7,65 km 2 og går frå kote 25 opp i ca 1570 m.o.h. Ramberelvi og Øyaseteelvi renn i hop til Stadheimselvi 480 m.o.h. Høgare oppe har dei førstnemnde fleire sidegreiner og fangar inn eit stort dreneringsareal. Delar av området er bratt, og det er ingen innsjøar i nedbørsfeltet. Det er mykje snaufjell i området. 8
Feltkarakteristikkar tilseier at Stadheimselvi har låg sjølvreguleringsevne. Ved bruk av hydrologisk kalkulator kjem vi til ei vassføring Q max =24 m 3 /s for ein 200-årsflaum. 2.1.2. Generelt om jord- og flaumskred Flaumskred kjem gjerne av jordskred eller steinskred som legg seg ned i eit elve- eller bekkeløp. Når denne massen blir vassmetta, og elva bryt gjennom vil massen kome nedover elveløpet som eit flaumskred. Hendingar med flaumskred er knytt til periodar med svært store nedbørsmengder, og spesielt ved stor nedbør på allereie vassmetta jordsmonn. For at eit jordskred skal bli løyst ut, må terrenghellinga vera minst 25 30º og det må vera tilstrekkelig med lausmassar tilgjengeleg. Avhengig av kor mykje vatn eit flaumskred inneheld, vil det erodere i skredløpet med helling på 20º eller større og legge at massar med helling frå 15º eller mindre. 2.2. Spesielt om planområdet 2.2.1. Arealbruksplanar, tiltaksplanar Området som skal sikrast er i kommuneplan definert som bustad- og LNF område. 2.2.2. Innhenting av grunnlagsdata og dokumentasjon På synfaring har vi gått til fots og tatt nokre bilete. Det er nytta eksisterande kartgrunnlag. Delar av elveløpet er oppmålt med GPS. 2.2.3. Geologi og terreng Planområdet ligg på ei slak vifte frå 25 til 50 m.o.h. Vifta er oppbygd av Stadheimselvi som i dag renn over den nordlege del av vifta. Ein del av lausmassane er erodert frå Stadheimsterrassen, ein rest av breeelvdeltaet oppbygd til 130 m.o.h. under isavsmeltingstida for om lag 10 000 år sidan. Vidare har det vore erosjon i heile dreneringsområdet, truleg heilt frå høgfjellet Hjorthaugrana (1061 m.o.h.) og Rambera (1569 m.o.h.). Området drenerer ned til vifta på Tenold. Ein del av avsetningane på vifta har skjedd gradvis. I tillegg har det vore større flaumskred. Vifta er i gjennomsnitt 3,6º bratt (eller 1:16) og noko brattare lengst oppe. Dette er typisk for flaumskredsvifter. Dalsida stig bratt, 35-40º, frå 150 m.o.h. mot aust opp til 360 m.o.h. der gradienten blir mindre. I den bratte sona er bergarten fyllitt. Der har elva erodert eit djup, trongt gjel. Frå 360 m blir terrenget slakare, 20-25º, heilt opp til høgfjellpartia 1000 m.o.h. og høgare. 3. Planomtale 3.1. Omfang av tiltak og verknader Totalstrekninga som ligg innafor planområdet er på ca. 850 m. For å redusere fare for flaum og skred for eksisterande og nye bygningar og erosjonsprosess i botnen skal gjerast parsellvis forskjellige tiltak. 9
3.2. Førebuande arbeid Det vil i størst mogleg grad bli nytta eksisterande vegar langs elva i samband med arbeidet. Det er naturleg å etablere riggområde i tilknyting til det planlagde masseavlagringsområdet. 3.3. Teknisk omtale av inngrep Planen inneheld tre paresellar og omfattar følgjande arbeid: 3.3.1. Parsell 1 Det skal etablerast masseavlagringsområde ved bruk av flaumskrednett som vil ta imot eventuelle skredmassar og hindre dei for vidare transport nedover mot bustadområdet. Storleik av nettet er planlagt med botnbredde på 8 m, breidde i toppen på 15 m og høgde på 4,4 m. Hellinga på terrenget der gjerdet skal plasserast er om lag 4 eller 7%. Området oppstraums flaumskrednettet skal utvidast og gravast/sprengast i botnen. Lausmasseskråningar skal sikrast med stein mot erosjon. Det er berekna at masseavlagringsområdet kan samle opp ca 30 000 m 3 skredmasse. Det blir plastra eit definert tverrsnitt der nettet blir plassert, og spesielt må nedstraums botn få ei solid erosjonssikring. Det skal innarbeidast rutine på tømming og vedlikehald av masseavlagringsområdet. Det er berekna ca 30 000 m 3 overskotsmasse som må køyrast ut av anleggsområdet. Stad for massedeponi må avklarast med kommunen. For å få nok oppsamlingsvolum, skal noko av gropa sprengast ned i fjellgrunnen. Sprengingsarbeidet må gjennomførast med tanke på å få eigna stein til plastring og muring. Ved utløpet av massebassenget skal det plasserast skrednett på tvers av elveløpet. Det bør plasserast sikkerheitsgjerde langs den bratte delen av sikring på høgre side. 3.3.2. Parsell 2 Strekninga er ca 300 m lang, med fall på ca 5 o. Elva har erodert i botnen og dette har ført til skade i den gamle plastringa. Det er planlagt at strekninga skal erosjonssikrast med ny stein i botnen. Steinsetjinga skal få ei variert overflate for å bremse farten på vatnet og få fram småkulpar.. Det skal supplerast med ny stein i den gamle forbygginga der denne er skadd. Det er vurdert å også etablere masseavlagringsområde og leievoll innanfor dette området, men vi har gått bort frå dette, og i staden valt å prosjektere masseavlagringsområdet i parsell 1 større enn først tenkt. 3.3.3. Parsell 3 På denne strekninga skal det gjenopprettast kapasitet i elveløpet. Det er lagt opp til å fjerne innsnevringar på grunn av byggeaktivitet i og svært nær elveløpet, dette må konkret drøftast med kommunen for kvar enkelt eigedom. Flaumkapasitet i løpet under hovudvegen skal drøftast med vegeigar. 3.4. Avsluttande arbeid Anleggsområdet skal ryddast og ordnast når anlegget er ferdig. 10
4. Verknader 4.1. Hydrauliske og hydrologiske tilhøve Hydrologiske/hydrauliske tilhøve vil ikkje bli endra av tiltaket. 4.2. Vasskvalitet Vasskvaliteten vil bli påverka i anleggsperioden ved at ein får materiale i suspensjon. 4.3. Flora, fauna Flora og fauna vil bli lite endra av tiltaket, men ein del skog i løpet og på berørte areal for anlegget vil bli fjerna. 4.4. Landskap, kulturminne Det gamle sikringsanlegget i Stadheimselvi ha kulturhistorisk verdi, og er eit døme på sikringsanlegg som har verna området i generasjonar. Det er lagt vekt på å i størst mogleg grad ta vare på den gamle konstruksjonen. 5. Kostnadsoverslag Kontoer Aktivitet Einingspris Tal Eining Kostnad B Kapitalyting, rigging, drift og nedrigging 600 000 Parsell 1 - Masseavlagrinsområde Vegetasjonsrydding RS 50 000 Graving 50 23000 m 3 1 150 000 F Uttransport av overskotsmasse 50 30000 m 3 1 500 000 G Sprenging 250 12000 m 3 3 000 000 Utlegging av filtermasse 50 400 m 3 20 000 K Plastring 500 2000 m 2 1 000 000 Levering og montering av flaumskrednett RS 1 000 000 Opprydding og tilsåing RS 50 000 Parsell 2 - Reparasjon av erosjonsskade K Plastring i botn med variasjon 500 2300 m 2 1 150 000 K Reparasjon av gamle mur RS 40 000 Parsell 3 - Små reparasjon og gjenoppretting av kapasitet i løpet K Reparasjon i løpet RS 200 000 Gjenoppretting av kapasitet RS 200 000 Sum alle parseller 9 460 000 Ymse upårekna kostnader 20 % 1 892 000 Sum eks. mva 11 352 000 25% mva 2 838 000 Utrekna kostnad inkl. mva Avrunda 14 900 000 11
6. Gjennomføring Arbeidet bør utførast i periodar med låg vassføring. Anleggsgjennomføringa skal risikovurderast i forkant av arbeidet. 7. Oppfølging og vedlikehald Etter forskrift 2005-06-17 nr 655vil Vik kommune få tilsynsansvar for anlegget. Kommunen skal etablere rutine for tilsyn av anlegget og utrensking av masse i masseavlagringsområdet. Gjerdet som er tenkt brukt i Stadheimselvi har ei forventa levetid på 30 år. Ved skredhendingar må skredmateriale fjernast, dette gjer ein enkelt ved å opne gjerdet og fjerne massane. Gjerdet kan festast på ny etter oppreinskinga. Av og til må nye ringar og ståltråd etablerast på nytt, dette varierar med kor stor krafta frå skredet har vore. Om det ikkje har vore nokon skred på 30 år skal gjerdet vera i god stand, men galvaniseringslaget vil vera mindre. 8. Kart og teikningar Oversiktskart Synfaring juni 2009 1:2000 (Teikningsnummer 902) Oversiktskart Tiltak 1:1500 (Teikningsnummer 905) Lengdeprofil av område oppstraums fangnett 1:750 (Teikningsnummer 201) Parsell 1 Masseavlagringsområde Lengdeprofil 1:250 (Teikningsnummer 202) Parsell 1 Masseavlagringsområde - Tverrprofil 0 40 1:500 (Teikningsnummer 301) Parsell 1 Masseavlagringsområde - Tverrprofil 50 100 1:500 (Teikningsnummer 302) Parsell 2 Reparasjon av erosjonsskade - Lengdeprofil 1:800 (Teikningsnummer 203) Parsell 2 Tverrprofil 0 150 1:200 (Teikningsnummer 305) Parsell 2 Tverrprofil 200 300 1:200 (Teikningsnummer 306) 12