Rådmannen Vår ref: 213/2663 Dato: 3.9.214 Budsjett 215 Økonomiplan 215-218 Handlingsplan 215-218.
~ 2 ~ INNHALD VEDTEKE AV KOMMUNESTYRET 18.DESEMBER 214.... 1. FORSLAG TIL VEDTAK.... 3 1. RÅDMANNEN SINE KOMMENTARAR.... 5 1. Tabell 1 Kapitalkostnader... 5 1.1. INNTEKTER... 6 1.1.2 FRIE INNTEKTER... 6 1.1.2.1 Skatteinntekter... 6 1.1.2.2 Tabell 2. Rammeoverføring... 6 1.1.3 ANDRE INNTEKTER... 6 1.1.3.1 Kraftfondet... 7 1.1.3.2 Konsesjonsstraum... 7 1.1.3.3 Eigedomsskatt... 7 1.1.3.4 Utbyte Kvinnherad Energi... 7 1.1.3.5 Andre poster... 7 1.2. UTGIFTER... 7 1.2.1. KONSEKVENSJUSTERT BUDSJETT VERKSEMDER 215.... 7 1. TABELL 3 KONSEKVENSJUSTERT BUDSJETT... 7 1.2.1.2 Tabell 4 Verknad statsbudsjettet... 8 1.2.1.3 Tabell 5 Rådmannen sitt forslag til saldering... 9 1.2.1.4 Tabell 6 Rammer til Verksemdene. Økonomiplan 215-218.... 9 1.2.1.5 Tabell 7. Inntekter økonomiplan 215-218... 1 1.2.2. INVESTERINGSBUDSJETT FOR 215 OG Ø-PLAN 215/218:... 1 1.2.2.1 Tabell 8. Prosjekt 5 Vatn og Prosjekt 51 Avløp... 1 1.2.2.2 Tabell 9. Prosjekt 52 Veg/Park/Idrett, prosjekt 53 Bygg og Prosjekt 59 andre prosjekt.... 11 1.2.2.3 Tabell 1. Prosjekt Nye Tiltak- ynskjer frå verksemdene.... 13 1.2.2.4 Tabell 11 Totale investeringar 215-218.... 15 2. HANDLINGSPLAN 215-218... 15 A. BRUKAR / INNBYGGJAR... 15 B. SAMFUNNSUTVIKLING... 18 C. TILSETTE.... 2 D. ØKONOMI.... 22
~ 3 ~. Forslag til vedtak. Tilråding frå rådmannen: Budsjettvedtak: 1. Kommunestyret godkjenner driftsinntektene for budsjett 215 slik det går fram av tabell 6. 2. Kommunestyret godkjenner rammene til skulane, barnehagane, sonene og dei andre verksemdene i budsjettet for 215 slik det går fram av tabell 3. 3. Kommunestyret godkjenner investeringane i budsjettet for 215 slik det går fram av tabell 8, tabell 9 og tabell 1. 4. Kommunestyret godkjenner økonomiplan 215 218 slik det går fram av vedlegg tabell 6. 5. Kommunestyret godkjenner handlingsplan 215 218 slik det går fram av vedlegg 2. Handlingsplan 215-218. 6. Ordføraren si godtgjersle for 215 blir sett til 95, % av løna til ein stortingsrepresentant, medan varaordføraren si godtgjersle for 215 blir sett til 15, % av ordføraren si godtgjersle. 7. Inntekts- og formuesskatten for 215 blir utlikna etter dei satsar som Stortinget bestemmer. 8. Marginalavsetjing av innbetalt skattesum blir sett til 9, %. 9. I medhald av eigedomsskattelova 2, 3 og 4 blir det i 215 vidareført utskriving av eigedomsskatt. A. Eigedomsskatteområdet er verk/bruk og næring i heile etter Eigedomsskattelova 3d. B. Skattesatsen for kommunen vert sett til 7 o/oo, jamfør Eigdomsskattelova 11. C. Skattevedtektene i kommunen etter Eigedomsskattelova 1 er justert i tråd med nye regelendringar som gjeld frå 213, og som er godkjende av kommunestyret den 2.12.212. Ved taksering og utskriving av eigedomsskatt nyttar kommunen tidlegare vedtekne skattevedtekter. D. Skatten forfell til betaling i to terminar, 2. april og 2. oktober 215, jamfør Eigedomsskattelova 1. I medhald av Eigedomsskattelova 7 bokstav a og b, vert det fritak for eigedomar til stiftingar og institusjonar som tek sikte på å gagne kommunen, fylket eller staten, samt bygningar av historisk verdi. 11. Arbeidet med å redusere driftsnivået med inntil kr. 7, mill. skal vidareførast. 12. Kommunen betalar avdrag som i tråd med brev frå revisor blir sett til rundt 3,5 % av samla lånegjeld. Ved endeleg utrekning kan summen avvike ein del frå løyvinga i budsjettet. 13. Eit mogeleg positivt premieavvik for pensjonsinnbetalingane skal setjast av på eit avviksfond. Kostnaden relatert til tidlegare premieavvik skal dekkast av dette fondet. 14. Ordninga med politisk godkjenning av tilsetjingar blir vidareført i 215. Det skal framleis liggja ei streng vurdering til grunn for å nå målet om reduksjon av talet på tilsette med minst 1 årsverk. Vikariat i samband med ferie og svangerskap, samt stillingar knytt til turnus vert haldne utanom. Tidlegare godkjente tilsettingar der tilsetjing ikkje er gjennomført, treng ikkje ny godkjenning. Det same gjeld for faste lærarstillingar i skulen. 15. Dei verksemdene som overskrid tildelte rammer skal året etter dekke inn deler av overskridinga. Dei verksemdene som går med overskot skal året etter få med seg ein del av overskotet. Tertialrapportane skal og rapportera førebels resultatrekneskap i høve til budsjett for dei einskilde sektorane og verksemdene. Forslag til korrigerande tiltak ved budsjettoverskriding skal leggjast fram for politisk handsaming. 16. For 215 blir det lagt opp til ei samla investeringsramme på kr. 11,55 mill. kr. Av dette er kr. 38,11 mill. lån som kommunen sjølv må betale, kr. 44,4 mill. er lån der renter og avdrag vert betalt av andre. Husbanklån utgjer kr. 25, mill. Eigenkapitalinnskot til KLP er kr. 2,6 mill. Investeringane blir finansierte med kr.,5 mill. i sal av eigedomar og kr. 9,8 mill. i refusjon MVAmidlar. Trekt i frå kr. 42,3 mill. i avdrag blir endringa i kommunen sine lån på kr. 57,9 mill. Unytta lånemidlar i 214 vil ved budsjettrevisjonen våren 215 bli trekt frå låneopptaket. Låna får ei løpetid i tråd med kommunelova 5. Avdraga blir sett til maksimum 4 år. Rådmannen får fullmakt til å godkjenne lånevilkåra innan vedtekne budsjettrammer. 17. Kommunestyret vedtek låneporteføljen til, og alle lån i porteføljen kan vere gjenstand for refinansiering i 215. Rådmannen får fullmakt til å avgjere kva lån som skal nedbetalast, uavhengig av tidlegare vedtak om nedbetaling. 18. Det vert ikkje lagt inn midlar til ny Undarheim skule før etter planperioden. 19. Rosendalstunet skal byggjast ut i økonomiplanperioden. Prosjektgruppa skal arbeida vidare med utbygginga med utgangspunkt i kommunestyrevedtaket frå november 211. I økonomiplanen er det lagt inn kr. 2, mill. kr til planlegging og kr.,5 mill. til grunnkjøp i 214 og kr.7 mill. i 216 og kr. 13 mill. i 217. Desse summane er kommunen sine brutto kostnader. Tilskot berekna til kr. 82,5 mill. og momskompensasjon med 25 % av investeringane kjem til frådrag i netto kostnad. Summane kan bli justerte når plan for prosjektet er klar. Etter at utbygginga er ferdig har Rosendalstunet 6 sjukeheimsplassar/omsorgsplassar med heildøgnomsorg. Planlegginga skal resultera i ein funksjonsbeskrivelse som skal vera grunnlaget for anbodsutlysing av prosjektet. 2. Rådmannen skal utgreia behov for omsorgsbustadar med og utan døgnbemanning. Desse skal liggja ved Halsnøytunet, i Husnes sentrum, ved Hagatunet i Uskedalen og i Rosendal sentrum. Det skal utarbeidast eit anbodsgrunnlag slik at bygging kan koma i gang snarast råd. Husbanken sine ordningar skal nyttast best mogeleg. 21. Så snart Kvinnheradpakken er ferdig handsama i komite for Næring og Samferdsle skal pakken leggjast fram for formannskap og kommunestyre for godkjenning. Då skal også mandat for det vidare arbeidet vedtakast. 22. Det blir sett av midlar til vatn og kloakk som er i tråd med dei framlagde kommunedelplanane. Prosjekt over kr.,5 mill. skal godkjennast politisk før arbeidet kan starte opp. 23. Frå 1.1.15 eller frå den tid det er lovleg eller praktisk kan gjerast, vert følgjande gebyr eks. mva i innan Vatn, avløp, renovasjon og slamtøming endra slik: Tilknytingsgebyr for vatn og avløp vert auka frå kr. 15.,- til kr. 16.,-. Abonnementsgebyr vatn og avløp vert auka frå kr. 1.2,- til kr. 1.26
M3-sats drikkevatn vert auka frå kr. 12,5 til kr. 13,2 eks. mva, og M3-sats avløp vert auka frå kr. 11,5 til kr. 12,- eks. mva. Plomberingsgebyr vert auka frå kr. 1.25,- til kr. 1.5,-. Avlesingsgebyr vassmålar vert uendra. Gebyr for leige av vassmålarar vert uendra. Slamtømegebyr hus vert uendra. Slamtømegebyr hytter vert uendra. Renovasjonsgebyra vert ikkje endra. 24. Gebyr og betalingssatsar knytt til kommunale vegar vert ikkje endra. 25. Gebyr og betalingssatsar innan pleie og omsorg vert ikkje endra. 26. Gebyr og betalingssatsar knytt til varmebassenga vert endra til: Vaksne: frå 1 kr til 12kr, Barn frå 5 kr til 6 kr, årskort vaksne frå 18 kr til 2 kr, årskort barn frå 9 kr til 1 kroner, ½ årskort vaksne frå 1 kr til 12 kr og ½ årskort barn frå 5 kr til 6 kr Pris per time for lag og organisasjonar aukar frå 5 kr til 7 kr, enkelttimar med badevakt aukar frå 8 kr til 1 kr per time. 27. Frå 1.1.15 eller frå den tid det lovleg eller praktisk kan gjerast, vert følgjande avgifter, gebyr og betalingssatsar endra: Utsleppssaker og utstikking bygg vert auka tilsvarande konsumprisindeksen. Det vert innført følgjande nytt gebyr: Prosjektering skogsbilvegar: o Opprustning eksisterende veg kr. 12 pr. meter eks moms. o Nyanlegg kr. 25 pr. meter eks moms. Kartforretning, byggesak og reguleringsplaner vert auka tilsvarande konsumprisindeksen. Pris for jordlov- og konsesjonssaker delegert til administrasjonen vert uendra på kr. 2,- Pris for konsesjonssaker til politisk handsaming vert uendra på kr. 5,- Seksjoneringssaker som krev synfaring: 5 x rettsgebyr, jamfør lov om eigarseksjonering. Seksjoneringssaker som ikkje krev synfaring: 3 x rettsgebyr, jamfør lov om eigarseksjonering. Årsplass kulturskulen vert auka med 3, %. Instrumentleige kulturskulen og dirigenttenester vert auka med 3, %. Foreldrebetaling SFO vert auka med 3, %. Barnehagesatsane vert sett lik Stortinget sine maksimalsatsar. Idrettsbaneleiga for Husnes, Rosendal og Halsnøy vert ikkje auka. Gebyr for unødig brannalarm meir enn ein gong pr. år blir auka frå kr. 2 8,- til kr. 3,- eks. mva. Feiegebyr for skorstein med eit løp vert auka frå kr 225,- til kr 23,- eks. mva. Feiegebyr for skorstein med to eller fleire løp aukar frå kr 28,- til kr 285,- eks. mva. Feiegebyr for to skorsteinar med eit løp vert auka frå kr 35,- til kr 355,- eks. mva. 28. Alle husleiger blir auka i tråd med konsumprisindeksen. I tillegg skal husleigene vere identiske når husværa overstig 1 m2. For vanskelegstilte, minstepensjonistar og unge uføre er husleiga eks. straum sett til maks kr. 5,- kr pr. månad. For par som begge er vanskelegstilte, minstepensjonistar eller unge uføre er maks husleige eks. straum sett til 7,- kr pr. månad. 29. A. To gonger i året vert det betalt ut godtgjersle til folkevalde på grunnlag av rapport om oppmøte på møta (oversikt finst i sekretariatet) og eventuelle innsendte krav frå folkevalde. B. Dei som ikkje har spesielle krav sender ikkje inn, og vil då få utbetalt godtgjersle i tråd med reglement. C. Gjennom etterskotsvis utbetaling vil me unngå utbetaling av godtgjersle til folkevalde som ikkje har møtt, og arbeid med å krevje dette inn att. 3. Budsjett og rekneskap skal vise dei verkelege utgiftene med politisk aktivitet i kommunen, slik at den blir skilt frå administrative kostnader innafor same budsjett/rekneskapskapittel. 31. Av avkastinga frå kraftfondet vert det budsjettert med kr. 2 mill. i heile økonomiplanperioden. Beløpet vert nytta til drift. Handlingsregelen frå budsjett 214 vert oppheva. 32. Ved utarbeiding av framtidige investeringsbudsjett skal ein i alle kommunale prosjekt der private deltek, legge inn ein ekstra sum tilsvarande prosjektet sin momskompensasjon. Dette for å unngå at kommunen»tener» på prosjektet der andre deltek. 33. Alle løyvingar til tiltak i investeringsbudsjettet som blir overført frå eit år til neste skal visast i årsmelding og revidert budsjett. 34. Kommunestyret set ramma for Kontrollutvalet til kr 1.43.. 35. Tertialrapportane skal rapportera førebels resultatrekneskap i høve til budsjett for dei for dei einskilde sektorane og verksemdene. Avvik skal meldast også mellom tertialrapportane. Forslag til korrigerande tiltak ved budsjettoverskriding skal leggjast fram for politisk handsaming. 36. Gebyr og betalingssatsar innan pleie og omsorg vert auka i tråd med maksimalsatsane vedtekne i statsbudsjettet for neste år. Vidare vert satsane auka i tråd med desse annakvart år i økonomiplanperioden. 37. Politiske møte startar kl 17.. 38. Komite for helse, omsorg og miljø, komite for skule, oppvekst og idrett og komite for næring og samferdsle vert lagde ned. Kommunestyret gjer vedtak i eiga sak korleis oppgåver som har vore lagde til desse komiteane skal vidareførast. 39. Det skal utgreiast om det er føremålstenleg med middagsproduksjon i kommunal regi ved institusjonane i Kvinnherad. Det må leggjast vekt på kvalitet, økonomi og trong for lærlingeplassar i kommunen. 4. Det skal lagast plan for finansiering av ny idrettshall på Husnes. Tomt for idrettshall vil bli avgjort i samband med vedtak av områdeplan. Hallen skal dekka behov for Undarheim skule, Husnes Ungdomsskule og idrettslaga. 41. Det skal arbeidast for oppretting av stilling som konsulent for friluftsliv og idrett innanfor Verksemd for kultur og fritid. ~ 4 ~ 42. Det skal utarbeidast skulebruksplan for Kvinnherad. Planen skal vera ferdig til budsjetthandsaming hausten 215. 43. Det skal gjennomførast effektiviseringsprosjekt i alle verksemder. Arbeidet skal gjennomførast i samarbeid mellom Rådmann/verksemdsleiar og tilsette. Arbeidet skal vera ferdig til budsjettarbeidet for 216. Formannskapet skal vera styringsgruppe. Utfordringane i økonomiplanen er utgangspunktet for prosjektet. Forslag til organisering og mandat skal leggjast fram for politisk handsaming. 44. Det blir gitt tilskot til Uskedalen nærmiljøanlegg i 217. 45. Det blir sett av kr 2 mill til Husnestunet for å fullføra utviding av dørane inn til bad og montering av
~ 5 ~ takheis mellom seng og bad på dei resterande 18 romma på gr 5. Prosjektet skal fremjast for politisk handsaming før oppstart. 46. Det skal utarbeidast ein plan for rullestoltilgang i kyrkjene i god tid før handsaming av budsjett 16. 1. Rådmannen sine kommentarar. Rådmannen legg med dette fram følgjande dokument: Budsjett for 215 Økonomiplan for 215-218 Handlingsplan for 215-218. har i utgangspunktet eit godt økonomisk grunnlag fordi kommunen har inntekter frå kraft i form av : Eigedomsskatt på verk og bruk ca. 5, mill, Konsesjonsstraum ca. 23,5 mill, Konsesjonsavgift ca. 8.5 mill. I høve til dei fleste kommunar på vår storleik gjev dette oss eit handlingsrom. Men som KOSTRA-tala har vist år etter år, nyttar vi meir midlar på skule og pleie/omsorg enn dei andre kommunane. Sjølv om kommunen dei siste åra har redusert talet på tilsette, er talet på tilsette i desse sektorane fortsatt høgt og lønskostnadane våre er store samanlikna med andre kommunar. Staten gjev kommunane rammeoverføringar utifrå mellom anna ein forventa lønsvekst. Vårt problem i den samanhengen er at vi ikkje får kompensert lønsauken for den delen av lønsmassen som er over snittet. Dette er for tida vår største utfordring. Så lenge vi ikkje maktar å effektivisera tenestene i skule og pleie/omsorg, vil problemet fortsetja, og også auke i åra framover. Då det ikkje ligg føre vedtak om strukturendringar, vil rådmannen i budsjettframlegget for 215 rå til at inntektene blir auka: Eigedomsskatt for næring frå 215 - kr. 5 mill. Nytta avkasting frå kraftfondet rett i drifta - kr. 2 mill. Eigedomsskatt på hus/hytter vert føreslege frå 216 med inntekt kr. 15 mill. Samstundes finn rådmannen ikkje anna løysing enn å skjere ned på løyvingane til verksemdene til eit absolutt minimum ved å foreslå ei snittløyving på 3.63 %. Statsbudsjettet seier at lønsauken til neste år vert 3,3 %. I investeringsbudsjettet, som har verknad for kapitalkostnadane i drifta, legg rådmannen inn vedteken økonomiplan for perioden 214-217, men finn ikkje plass til vedtekne løyvinga til Undarheim skule. Av alle tiltaka som er føreslegne frå verksemdene, til saman kr. 41, 8 mill. i 215, foreslår rådmannen berre eit nytt tiltak, ombygging av Aksen med kr.1.. er ein av dei kommunane som har høg gjeld i høve til folketalet. Det er viktig å vera klar over at investeringar ( når ein ser bort ifrå investeringar til VA, som er sjølvfinansierande) kjem til å tappa av disponible inntekter til drift. Forenkla er det slik at investering i eit bygg på kr. 4 mill., som er 1% finansiert med lån, vil redusere inntektene til drift med kr. 1 mill. årleg i 4 år. I tillegg kjem rentekostnader som ved 3% rente gjev kr. 12 mill. i renter første år. Dette medfører at dersom vi ikkje maktar å redusera driftskostnadane, vil det ikkje vera mogeleg å investera. Renta i Noreg har vore lav dei siste åra, men 1-1,5 % høgare enn våre naboland. No vert det hevda at renta vår skal ned og tilpassast til omverda. har gjennom fleire år opparbeida seg ei gjeld som målt pr. innbyggar er blant dei høgaste i landet. Ved utgangen av 2. tertial 214 er gjelda kr.1.221.35.734 eller kr. 92.334 pr. innbyggar. Med ei så høg gjeld vil ei kvar endring i renta slå kraftig ut i budsjett/økonomiplan. Med dei låna og vilkåra vi har på våre lån inn i 215, sett vi snittrenta for 215 til 2,91 %. I dag er denne 3,21 %. For økonomiplanperioden legg vi inn at den vil stige gradvis fram mot 218 der vi legg inn 3,4 %. Med dette utgangspunktet og rådmannen sitt forslag til investeringsbudsjett i Tabell 4, vil kommunen ha slik utvikling i lånegjeld. 1. Tabell 1 Kapitalkostnader 3,5 % 2,5 % 2,4 % 2,5 % 2,9 % Investeringer, låneopptak og gjeld Budsjett Øk.plan Øk.plan Øk.plan 214 215 216 217 218 Investeringer i ø-plan 88 855 137 292 114 75 36 85 Låneopptak i ø-plan 8 43 113 367 79 263 32 338 Total gjeld 1 183 535 1 246 154 1 341 129 1 4 99 1 413 882 Gjeld pr.innbygger 89 499 94 234 11 416 15 943 16 918 Avdrag gamle lån - 41 424 39 974 38 575 37 225 Renter gamle lå - 29 88 29 428 33 28 4 49 Avdrag nye lån 1 1 3 418 5 826 7 221 Renter nye lån 64 2 172 3 887 5 851 Kapitalkostnader - 72 153 74 991 81 316 9 345 Sjølv utan nye investeringar utover det som tidlegare er vedteke, når ein ikkje målsetjinga om å redusere lånegjelda i perioden. I gjeldande Handlingsplan har ein ei målsetjing om 3, % overskot på netto driftskostnader. Staten seier no at alle kommunar bør ha eit overskot på 2,% Rådmannen finn dessverre ikkje rom for å budsjettere med noko overskot.
~ 6 ~ 1.1. Inntekter 1.1.2 Frie inntekter Forenkla er det slik at frie inntekter, som er skatt og rammetilskot frå staten, er det kommunane treng for å drifta tenestene sine, samt dekke renter/avdrag på investeringar. Desse vert justert etter mange faktorar, mellom anna folketal. Staten har som mål at dei frie inntektene skal ha ei utvikling som svarar til forventa pris og lønsvekst for sektoren. I Fylkesmannen sitt notat om statsbudsjettet står det: Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret 215 Prisindikatoren for 215 er i framlegget 3, prosent. Prisindikatoren blir nytta til prisjustering av statleg rammeoverføring og øyremerka tilskot i statsbudsjettet. Prisindikatoren består av : Lønsvekst Varer og tenester Samla prisvekst 3,3 prosent 2,5 prosent 3, prosent Fordi vi har større lønsutgifter enn snittet av norske kommunar vert samla prisvekst hos oss 3,26%. Dette betyr at vi ikkje får dekka all løns- og prisvekst. 1.1.2.1 Skatteinntekter Det er rekna med ein nominell skatteauke for kommunane frå 214 til 215 med 4,7 prosent. Denne auken er rekna i høve til det som no er pårekna skatteinngang for i år. Dette ville for Kvinnherad ha gjeve ein skatteinngang på kr. 337 mill. i 215. har budsjettert med kr. 321,4 mill. i skatteinntekter i 214, mot rekneskap i 213 kr. 311,9 mill. Som vist i tertialrapporten er det mykje som tyder på svikt i skatten i 214, og ein kan ikkje rekna med særleg meir enn kr.312 mill. i 214. Framskriving av dette med 4,7 % gjev kr.326,6 mill. i 215. Under føresetnad av at dei andre kommunane i Noreg har ei betre utvikling enn Kvinnherad vil kommunen få kompensert 6 % av svikten. Gitt desse føresetnadane vil rett skatteanslag med inntektsutjamning vil vere 332,8 mill.kr. I forslag til saldert budsjett finn rådmannen likevel ikkje anna råd enn å halde seg til statsbudsjettet og Fylkesmannen sitt anslag på kr. 337 mill. 1.1.2.2 Tabell 2. Rammeoverføring Rev.Budsjett K.J. Budsjett Endring Budsjett 214 215 2 15 215 NOTE Innbyggjartilskot -355 149-367 579-29 131-326 18 H Skjønstilskot -19 5-6 183-11 383-8 117 A Selskapsskatt/ Distriktstilskot -6 99-7 151 2 554-9 463 B Inntektsutj./komp. for endr. -4 8-4 968 4-5 2 C Skatt -321 442-332 692 15 66-337 48 D Sum frie inntekter -77 8-718 573-21 954-685 846 MVA investering MVA drift -2-2 5-2 5 Eigedomsskatt -61 425-61 45-61 45 Utbytte frå Kvinnh. Energi -9-9 -9 Vinst / tap frå kraftfondet -2-2 Førehandssal kons.kraft Konsesjonsstraumsal -27-27 3 5-23 5 E Konsesjonsavgifter -8 3-8 3-2 -8 5 F Andre inntekter og utgifter 3 3 3 Sum andre inntekter -145 425-125 95 3 3-142 65 Renter diverse bankinnskot -1-1 -3-1 3 G Dekking VA-investeringar -11 5-12 -12 567 315 Refusjon renter skuleinnv. -1 5-1 5-1 5 * Komp.tilskot husbanken -6-6 2-4 * Renter formidlingslån -3-3 5-3 5 Renter næringslivslån -5-5 -5 Avdrag kommunale lån 37 5 41 2 Renter kommunale lån 43 2 46 7 46 7 Renter nye lån 64 343 Avdrag nye lån 1 536 Sum renter og avdrag 57 2 22 2 1 7 66 173 564 MVA komp til investering Bundne fond 5 5 5 Premieavvik pensjon 6 7 6 7 2 3 9 Bruk av unytta overskot -2 247-14 44-6 Dekking overskriding 211 Vedlikehaldsfond 5 5 Investeringsfond 15 15 Sum bundne innt./ utgifter 6 953 12 796 2 3 3 5 Sum disponible inntekter -789 72-89 527-14 654-758 822 436 Overskot til driftsfond 14 44 Sum inntekter til drift -774 668-89 527-14 654-758 822 436 Driftskostnader 771 668 766 677 874 4 86 667 789 941 333 1.1.3 Andre inntekter Andre inntekter kan variere frå kommune til kommune. Nokre kommunar, som Kvinnherad, har store inntekter. Dette er inntekter som ikkje har same utvikling som kostnadsveksten i sektoren. For Kvinnherad er dette også inntekter med store svingingar.
~ 7 ~ 1.1.3.1 Kraftfondet Etter at kraftfondet har overført kr.78,8 mill til kommunekassen ( vedtak i kommunestyret juni 213) er den verkelege justerte verdien av kraftfondet pr.1.jan. 214 kr. 498,3. Verdien 3. sept var kr. 539,7 og pr. dato (28/1) kr. 53,5 mill. Avkastning kraftfond for 214 er i budsjettet sett til kr. 2 mill. Fylkesmannen, og kommunestyret gjennom vedtak, tilrår ikkje å nytta desse til drift, og inntektene er i 214 sett til fond under bundne inntekter/utgifter. I budsjettet for 215 og økonomiplanen 215-18 finn rådmannen ikkje anna løysing enn å gå bort frå vedtaket og foreslår å nytte kr. 2 mill. av avkastninga frå kraftfondet direkte i drifta. 1.1.3.2 Konsesjonsstraum Inntekter konsesjonsstraum er redusert frå kr. 36 mill. i 212 til kr. 31 mill. i 213. Ved budsjettrevisjonen i juni vart inntekta sett til kr. 27 mill. for 214. Ut frå dei siste tala ser det ut som om det reelle talet for 214 vert kr. 25.8 mill. Kommunen har no inngått avtale med Markedskraft/ Kvinnherad Energi om sal av konsesjonsstraumen for perioden 216-218, og utifrå signal frå forhandlingar med MK/KE set rådmannen anslaget for 215 til kr. 23,5 mill. Prisen på straum er fram til 217 venta å gå ned for så sakte å stige igjen. 1.1.3.3 Eigedomsskatt Utvikling eigedomskatt på verk og bruk er over tid, over ein 5-års periode, avhengig av utviklinga i resultatet for Statkraft og SKL. Sjølv om reduserte straumprisar truleg vil føra til reduserte inntekter frå desse selskapa, vel rådmannen å halde på tidlegare vedtekne inntekter. Eigedomsskatt er ein skatt kommunen rår over og kan innføre for å betre budsjettsituasjonen. For 215 rår rådmannen til at ein igjen innfører eigedomsskatt på næring. Dette gjer ei meirinntekt på kr. 5 mill. For 216 vil rådmannen også rå til at ein innfører eigedomsskatt også for alle andre eigedomar slik ein hadde i 21-212. Meirinntekta av dette er kring kr. 15 mill. kvart år. 1.1.3.4 Utbyte Kvinnherad Energi Når det gjeld utbyte frå Kvinnherad Energi er utbetalingane i år lågare enn budsjettert. Det er også uklart kva ein kan forvente av inntekter framover, då energiselskapet har store investeringar framfor seg. Reiten-utvalet si innstilling vil og ha innverknad på kva utbyte ein kan venta i åra framover. Ut frå klare signal frå selskapet legg likevel rådmannen opp til same utbytte i økonomiplanperioden som i 214- altså kr. 9 mill. 1.1.3.5 Andre poster Konsesjonsavgift vert revidert utifrå nye utbyggingar og vert auka med kr.,2 mill. utifrå rekneskapstala. Kompensasjonsordningane frå Husbanken når det gjeld skuleutbyggingar og omsorgsbustader er tidsavgrensa, og einskilde tiltak får vi ikkje lengre kompensasjon for, og inntektsposten må reduserast med kr. 2 mill. til saman kr.5,5 mill. Premieavvik på pensjon er ein kostnad som er blitt eit problem for kommunen. Grunna ei ordning som vart innført i 24 har kommunen opparbeida eit etterslep på pensjon på rundt 9 mill. kr. Dette må dekkast inn i åra som kjem og difor rår rådmannen til å auka summen med 2,3 mill kr til 9, mill kr. 1.2. Utgifter 1.2.1. Konsekvensjustert budsjett verksemder 215. Utgiftene er korrigert med konsekvensjusterte tal for verksemdene der verksemdene sine innspel er tatt med. Det er teke omsyn til at arbeidsgjevaravgift vert sett ned frå 14,1 % til 1,6 % For verksemdene samla vert det ei innsparing på kring 22,3 mill kr. Denne summen er identisk med reduksjonen i rammetilskotet for 215. Rådmannen har gått igjennom kvar verksemd sine budsjett og sett på dei kostnadene dei har når dei skal føra vidare dagens driftsnivå. Kommunestyret gjev rammer for drifta til skule, barnehage og sonene i tillegg til dei øvrige verksemdene. 1. Tabell 3 Konsekvensjustert budsjett Rev.bud 214 Konsekvensjust. Endring Auke i prosent budsjett 215 214/215 inkl.red.arb.gj.avg. HALSNØY OPPVEKSTSENTER 22 26 22 131 95-128 5,72 % BRINGEDALSBYGDA OPPVEKST 1 477 9 997 99-479 91-3,28 % NORDSIDO OPPVEKSTOMRÅDE 17 183 17 349 976 166 976 2,27 % USKEDALEN OPPVEKSTSENTER 13 676 13 762 58 86 58 1,93 % ÅKRA OPPVEKSTSENTER 5 599 6 31 933 432 933 9,3 % OMVIKDALEN OPPVEKSTSENTER 13 164 14 8 883 844 883 7,72 % SKARVELAND SKULE 5 45 5 67 738 157 738 4,19 % MALMANGER OPPVEKSTSENTER 15 8 14 96 539-1 73 461-9,48 % VALEN SKULE 9 761 1 8 354 319 354 4,57 % SUNDE SKULE 15 733 16 759 265 1 26 265 7,82 % UNDARHEIM SKULE 19 19 19 351 469 161 469 2,14 % ROSENDAL UNGDOMSSKULE 17 9 17 841 862 832 862 6,2 %
~ 8 ~ ØYATUN UNGDOMSSKULE 1 636 1 421 539-214 461 -,72 % HUSNES UNGDOMSSKULE 27 297 27 439 132 142 132 1,82 % HUSNES BARNEHAGESENTER 16 429 17 64 379 635 379 5,17 % FELLESUTGIFTER SKULE 7 681 8 265 37 584 37 8,9 % FELLESUTGIFTER BARNEHAGE 51 566 5 469 699-1 96 31 -,83 % SUM Skule/barnehage 278 911 28 541 433 1 63 433 1,88 % HALSNØYSONA 31 672 32 12 349 448 349 2,72 % HUSNESSONA 85 261 86 467 955 1 26 955 2,72 % HERØYSUNDSONA 44 155 44 78 58 625 58 2,72 % ROSENDALSSONA 73 97 74 953 227 1 46 227 2,72 % FELLESUTGIFTER SONENE 27 89 28 286 223 477 223 3,2 % SUM Pleie og omsorg 262 84 266 67 812 3 83 812 2,75 % FELLESTENESTER 38 361 844 39 541 281 1 179 437 4,37 % KYRKJA OG ANDRE TRUSSAMFUNN 9 95 9 889 83-6 198,7 % POLITIKK 6 323 156 7 196 91 873 745 15,12 % NAV 13 54 1 46 98-3 493 2-24,5 % SAMFUNNSUTVIKLING 13 855 15 79 478 1 224 478 1,14 % TEKNISKE TENESTER 54 939 61 741 444 6 82 444 13,68 % KULTUR OG FRITID 22 561 26 437 177 3 876 177 18,48 % TILTAK OG TENESTER BARN OG UNGE 45 711 48 49 92 2 779 92 7,38 % HELSETEN. OG REHABILITERING 24 712 24 368 15-343 895 -,9 % SUM 229 953 242 792 88 12 839 88 6,88 % TOTALT 771 668 789 941 333 18 273 333 3,67 % Nedskjæring alle verksemder -1,5 % Nedskjæring utanom Skule/pleie -2, % Her viser ei framskriving, medrekna redusert arbeidsgjevaravgift, for ansvarsområda og dei andre verksemdene. Før ein tek inn verknaden av statsbudsjettet og rådmannen sitt forslag til saldering, ligg det no inne ei snitt auke på 4,48 %. For å kome fram til forslag til rammer for 215 og økonomiplanperioden må ein ta omsyn til verknaden av statsbudsjettet. Kommunal medfinansiering (samhandlingsreforma) blir fjerna og dette utgjer den største endringa på 15,294 mill kr. I tilegg kjem ei mengd endringar slik det går fram av tabell 4 under. 1.2.1.2 Tabell 4 Verknad statsbudsjettet Endringar i statsbudsjettet: Budsjett Øk.plan Øk.plan Øk.plan 215 216 217 218 Auka likeverdig handsaming private og kommunale barnehagar 258 Valfag 1. året i ungdomsskulane 265 Gjeldsrådgjeving 3 Redusert barnehagekostnad grunna auka kontantstøtte -1 336 Reversering av kulturskuletilbod i skule/sfo -292 Reversering av ordning med gratis frukt og grønt i skulen -416 Korreksjon for endra tal elevar i statleg og private skular -27 Redusert eigenandel for personar i dobbeltrom på sjukeheimar 42 Auka eigenandel i statlege barnevernsinstitusjonar 444 Styrking av NAV kontaktsenter -32 Flytting av utgreiingsansvar for adopsjon til Bufetat -12 Endring produksjon og utsending valkort -49 Reversert kommunal medfinansiering Samhandlingsreforma -15 294 Uttrekk midlar ved utbygging av tilbod om omgåande hjelp -24 Brukarstyrt personleg assistent 89 Auka maksimalpris barnehagane -841 Auka kostnad ved uttrekk kontantstøtte 68 Moderasjonsordning i barnehagane 3 Andre mindre endringar i statsbudsjettet 2 Summen her er kr.15.889.. Desse tala vert fordelt på verksemdene utifrå kven som har ansvaret. For pleie og omsorg vert ramma redusert med kr.15,3 mill., men effekten av det er da ein heller ikkje får denne utgifta.
~9~ 1.2.1.3 Tabell 5 Rådmannen sitt forslag til saldering Forslag til endringar i rådmannen si budsjettsaldering: Auka drift etter utbygging Rosendalstunet Valkostnader Innsparing skulebruksplan Drift Varaldsøy i 215/216 Auke i pleie og omsorg grunna underbudsjettering og nye vedtak Utbytte frå kraftfondet nytta til drift- se celle E95>H95 Eigedomsskatt på bustadhus, fritidseigedomar og næring Eigedomsskatt på næring Reduserte straumkostnader Frå tre til to kommunalsjefar Endringer i driftsrammer: Effektivisering av drifta Skulane Barnehagane Sonene samla TTBU TRV NAV Helse og rehabilitering Samfunnsutvikling Tekniske tenester Kultur og fritid Fellestenester Politikk Kyrkja og andre trussamfunn Utgifter fordelt på verksemdene Budsjett Øk.plan 215 216 Øk.plan -3-4 7 5 5-2 -5-5 1-15 Øk.plan 217 8 3-4 -3 75 218 8 9-3 -4-3 75 1-2 699-18 677-1 1 721-5 -8-8 5-3 -1-1 98 775 493 795 374 819 155 828 32 1. Her legg rådmannen opp til at Øyatun Ungdomsskule vert lagt ned frå sommaren 216 og at elevane vert overført til Husnes Ungdomsskule. Samla driftsinnsparing er sett til kr.1 mill. 2. I fleire år har pleie og omsorgstenesta i kommunen ikkje makta å halde seg til vedtekne rammer. Rådmannen finn å foreslå ei styrking på kr. 5 mill. i 215 som vert vidareført i resten av økonomiplanperioden. Dette vil likevel bli eit stramt budsjett for tenesta. a. Det er ikkje lagt inn midlar til å halde Varaldsøy oppe i 215/216 fram til Rosendalstunet står klart. Kostnadane pr. år er berekna til kr.7,8 mill. b. Driftskostnadane etter utbygging av Rosendalstunet er teke med i 217/218 med til saman kr.24,9 mill. 3. Rådmannen foreslår at utbyte frå Kraftfondet vert sett til kr. 2 mill. kvart år i planperioden, og rår til at det vert nytta i drifta. Dette er i strid med kommunestyrevedtak, men rådmannen finn likevel å måtte tilrå ei slik løysing. 4. Eigedomsskatt vert no innført i mange kommunar i Noreg. takserte og innførte eigedomsskatt i 21, men fjerna den for hus og hytter igjen seinare. I 213 vedtok ein også å gje fritak for næringsverksemd. Ein vil igjen peike på Fylkesmannen sine kommentarar til tildeling av skjønsmidlar frå statsbudsjettet, der han skriv; a. har høg årleg eigedomsskatt frå kraftanlegg. Kommunen har mykje kapital i fond og har hatt store netto driftsoverskot i 212 og 213 knytte til utviklinga i aksjemarknaden. b. Kommunen har høg eigedomsskatt frå kraftverk. Vi finn ikkje å kunne gi ordinært skjøns-tilskot. kan etter dette ikkje rekna med skjønstilskot i åra framover og med dei utfordringane ein står ovafor spesielt innan skule og pleie/omsorg, finn rådmannen igjen å foreslå å innføre eigedomsskatt: a. Frå 215 eigedomsskatt vert innført på næringseigedomar b. Frå 216 vert det igjen eigedomsskatt for heile kommunen. For hus/hytter/naust med 2 promille av taksten frå 21. 5. Låge straumprisar gjev innsparing på drifta, og rådmannen finn å leggje inn kr.5. i innsparing frå 215. 6. Ved budsjettrevisjonen i juni 214 vart det trekt inn midlar frå Tekniske tenester og Samfunnsutvikling, mellom anna grunna oppretta stillingar som det ikkje var tilsett nokon i. Det var ein føresetnad for vedtaket at midlane skulle førast tilbake i budsjettet for 215. Rådmannen finn no å måtte foreslå å vidareføra nedskjeringa og samstundes foreslå nedskjeringar også innan Fellestenester, politikk og Kultur og fritid. 7. Som det går fram av Tabell 2 er det konsekvensjusterte budsjettet for politikk lagt inn med ei auke på heile 19,25%. Rådmannen foreslår ein reduksjon på kr. 3., og vil igjen peike på at ein må vurdere å gå over til kveldsmøte på same måten som nesten alle andre kommunar i Noreg har. Ei slik endring vil føre til monalege innsparingar. 8. Rådmannen foreslår å fjerne ein kommunalsjefstilling frå 216. 9. For å få balanse i budsjettet foreslår rådmannen ei ytterlegare nedskjering likt fordelt på alle verksemdene med 1,3 %. Etter dette får ein slike føreslegne rammer til verksemdene: 1.2.1.4 Tabell 6 Rammer til Verksemdene. Økonomiplan 215-218. Verkemd Skulane Barnehagane Samla ramme skule/barnehage Sonene samla TTBU NAV Helse og rehabilitering Samfunnsutvikling Tekniske tenester Kultur og fritid Fellestenester Politikk Kyrkja og andre trussamfunn Effektivisering av drifta Budsjettrammer for verksemdene samla 2 15 2 16 2 17 185 185 93 24 278 389 264 723 5 632 9 985 24 368 14 279 53 91 25 845 39 441 5 17 9 89 189 426 97 352 286 778 276 384 52 885 1 429 25 452 14 915 55 454 26 995 4 96 5 1 1 33 191 61 1 525 292 127 288 884 54 69 1 769 26 282 15 41 57 262 27 875 41 44 5 566 1 667-2 699 193 848 13 82 297 65 34 5 56 389 11 12 27 139 15 93 59 129 28 784 42 753 5 448 11 14-18 677 2 18 Vekst 215 2,87 % -2,2 % 1,11 % 7,85 % 12,7 % -24,96 % -,9 % 4,36 % -2,6 % 15,86 % 3,31 % -12,81 %,69 % 775 814 84 819 828 147 84 658 3,82 %
~ 1 ~ Framskriving av verksemdene sine kostnader er i økonomiplanperioden gjort med ein deflator på 3,63% i 215, 4,55 % i 216 og 3,26 % i 217 og i 218. Årsaka til den større auken i 216 er innføring av eigedomskatt. Alternativet kan vera å halda på same auke som i 215, og deretter nytta overskotet til å redusera driftsreduksjonane i 217 og 218. 1.2.1.5 Tabell 7. Inntekter økonomiplan 215-218 Tal i 1,- Budsjett Øk.plan Øk.plan Øk.plan Inntektspostar 215 216 217 218 Innbyggjartilskot -326 18-339 59-352 621-366 726 Skjønstilskot -8 117-8 117-8 117-8 117 Selskapsskatt/ Distriktstilskot -9 463-9 652-9 652-9 845 Inntektsutj./komp. for endr. -5 2-5 48-5 624-5 849 Skatt -337 48-35 53-364 551-379 133 Sum frie inntekter -685 846-712 766-74 566-769 671 MVA investering MVA drift -2 5-21 13-21 538-22 76 Eigedomsskatt -66 45-81 45-81 45-81 45 Utbytte frå Kvinnh. Energi -9-9 -9-9 Vinst / tap frå kraftfondet -2-1 -1 Konsesjonsstraumsal -23 5-23 5-23 5-23 5 Konsesjonsavgifter -8 5-8 5-8 5-8 5 Andre inntekter og utgifter 3 3 3 3 Sum andre inntekter -147 65-153 163-153 688-144 226 Renter diverse bankinnskot -1 3-1 3-1 3-1 3 Dekking VA-investeringar -12 567-14 377-16 353-18 228 Refusjon renter skuleinnv. -1 5-1 5-1 5-1 5 Komp.tilskot husbanken -4-4 -4-4 Renter formidlingslån -3 5-3 5-4 5-4 5 Renter næringslivslån -5-5 -5-5 Avdrag kommunale lån 41 424 39 974 38 575 37 225 Renter kommunale lån 29 88 29 428 33 28 4 49 Avdrag nye lån 1 1 3 418 5 826 7 221 Renter nye lån 64 2 172 3 887 5 851 Sum renter og avdrag 48 786 49 814 53 162 6 317 MVA komp til investering Bundne fond 5 5 5 5 Premieavvik pensjon 9 9 9 9 Bruk av unytta overskot/dekking underskot -6-5 24-6 697-1 141 Vedlikehaldsfond/Investeringsfond Sum bundne innt./ utgifter 3 5 4 296 2 83-641 Sum disponible inntekter -781 21-811 818-838 288-854 222 Overskot til driftsfond 192 32 Sum inntekter til drift -781 18-811 516-838 288-854 222 Driftskostnader 775 814 84 819 828 147 84 658 Underskot i året -5 24-6 697-1 141-13 564 Her er det balanse i økonomiplanen for perioden 215-218. Den har kome på plass ved at rådmannen legg inn ei effektivisering av drifta i 217/218 som ein verknad av Kommunereforma. Rådmannen sende for nokre veker sidan ut eit notat om nedskjeringar/innsparingar. Notatet vart lagt fram til formannskapet sitt møte 9.oktober og ligg som vedlegg til formannskapet sak nr. 214/95. Reduksjon i drift ved nedlegging av skular Fjerning av ikkje lovpålagte oppgåver I tråd med tidlegare vedtak, redusere ytterlegare i stillingar Privatisering Auke inntektene Utifrå tilbakemeldingane frå politisk hald om ikkje å gjennomføre mange av tiltaka i notatet, finn rådmannen å måtte auke inntektene for å få balanse i budsjettet. 1.2.2. Investeringsbudsjett for 215 og ø-plan 215/218: Investeringsbudsjettet er inndelt i prosjektområde. 1.2.2.1 Tabell 8. Prosjekt 5 Vatn og Prosjekt 51 Avløp Prosjekt: 5 VATN Revidert Budsjett 214 vedteke ø-plan 215 2 15 2 16 2 17 2 18 5 VATN UTBYGGING GENERELT 2 2 2 2 2 2 51 RULLERING HOVEDPLAN 58 UTBYGGING ØLVE VASSVERK 5 512 VASSBEHANDLINGSANLEGG MURADALEN 513 OVERFØRING/H.BASSENG OMVIKDALEN 515 NYE VA LEIDNINGAR OPSANGERVEGEN 5 95 1 516 8 M GRØFT MURADALEN 517 TILTAK SVARTAVATNET HUSNES 15 8 8
~ 11 ~ 518 SANDVOLL VASSVERK, TILTAK EKS. 519 TILTAK ÆNES VASSVERK 52 VASSFORSYNING ÅRSNES 3 77 1 1 521 VASSLEIDNING FOSSBERG-BARONIET 25 4 55 4 55 522 TILTAK NEDSLAGSFELT VARALDSØY 5 5 5 5 45 523 TILTAK NEDSLAGSFELT HERØYSUND 5 15 15 1 7 524 AUKA KAPASITET HUSNES VBA 15 1 1 1 75 3 525 OVERFØRINGSLEIDNING SANDVOLL - VALEN 2 9 3 526 TILTAK MATRE VASSVERK 1 5 527 NY PUMPELEIDNING TOFTEVÅGEN 2 6 6 528 NYTT HØGDEBASSENG ØLVE 15 22 529 NYTT VASSBEHANDL.ANLEGG ØLVE 17 51 11 462 375 11 462 375 53 ÆNES VASSVERK, UV ANLEGG OG HBASS M.M. 8 4 4 531 NY HOVEDVASSLEIDNING ØLVE 2 2 532 TRYKKFORSTERKING LANDA, OMVIKDALEN 4 7 533 UTSKIFTING ETERNITT VL, HUSNES VBA 2 3 Sum grp. Prosjek: 5 VATN 41 4 35 762 375 35 762 375 2 25 22 6 5 Prosjekt: 51 AVLØP Revidert Budsjett 214 vedteke ø-plan 215 2 15 2 16 2 17 2 18 51 UTBYGGING GENERELT 2 2 2 2 2 2 5114 AVLØP ØLVE 646 6 1 5115 AVLØPSSANNERING RØSSLAND-KALDESTAD 25 5116 AVLØPSSANERING USKEDALEN, BYGGETRINN 3 4 84 1 53 1 53 5117 AVLØPSSANERING VALEVÅGEN 15 2 2 2 692 5122 UTBYGGING AVLØPSANLEGG ÅRSNES 5 5123 AVLØPSLEIDNINGAR NY OPSANGERVEG 5 95 1 5124 UTVIDING LEIDNINGSNETT SKÅLAFJERO 1 5 2 14 2 14 5125 NY HOVEDLEIDNING LANGS SKÅLAELV 75 5126 AVLØPSTILTAK HUSNES IND.OMRÅDE 15 1 1 5 2 5128 OPPGRADERING UTSLEPP HAMNAVÅGEN 2 6 5129 SLAMAVSKILLAR ÆNES 1 2 513 SLAMAVSKILLAR ROSENDALSTUNET 1 6 5131 SLAMAVSKILLAR BERGET, HERØYSUNDET 2 3 5132 SLAMAVSKILLAR KROSANDEN, HERØYSUNDET 1 6 5133 SLAMAVSKILLAR LANGÅT 8 5134 SLAMAVSKILLAR RUDLEN, SANDVOLL 1 3 Sum grp. Prosjek: 51 AVLØP 1 8 8 643 8 643 13 442 24 8 5 9 Vatn og avløp er sjølvfinansierande investeringar. Det vil seie at investeringar her ikkje vil påverka kommunen sine rente/avdrags-kostnadar, då dei er med i sjølvkostberekningane og såleis vert dekt av abonnentane. Investeringane her som til saman er heile kr.136,4 mill. er vedtekne i Hovudplan for vatn/avløp. Rådmannen vil ikkje foreslå endringar i høve til forslag til investeringar frå Tekniske tenester. Her vil rådmannen likevel peika på at renteoppgang vil føra til kraftig gebyrauke. Dette kan saman med eigedomskatt bli ei stor utfordring spesielt for unge etablerarar. 1.2.2.2 Tabell 9. Prosjekt 52 Veg/Park/Idrett, prosjekt 53 Bygg og Prosjekt 59 andre prosjekt. Prosjekt: 52 VEG/PARK/IDRETT Revidert Budsjett 214 112 TRAFIKKSIKRING VALEN SKULE 3 421 REP SKADE SJØSTOVA BORGUNDØY 211 vedteke ø- plan 215 2 15 2 16 2 17 2 18 5336 TRAFIKKSIKRING 2 2 5 5 5371 ASFALTERING KOMMUNALE VEGAR 2 1 2 1 1 5372 KOMMUNALE VEGAR/KAIER 1 1 5 5 5 5 5386 FERGEKAI BORGUNDØY 54 VEGLYS 3 2 1 5 5 5441 KAIFRONT ROSENDAL 1 5443 TRAFIKKSIKRINGSPLAN HERØYSUND 2 5445 PARKERING SUNDE FERGEKAI 5 OPSANGERVEGEN 5 3
~ 12 ~ 5446 TRAFIKKSIKRINGSPLAN KALDESTADV. 1 5719 IDRETTSPARK HUSNES 3 3 Sum grp. Prosjek: 52 VEG/PARK/IDRETT 13 7 6 5 3 5 5 5 Prosjekt: 53 BYGG Revidert Budsjett 214 vedteke ø- plan 215 2 15 2 16 2 17 2 18 163 REHAB. SKULE BARNEHAGE 6 153 5 5 5 2 5 171 USKEDALEN SKULE 212 4 182 UTVIKL. ROSENDAL UNGDOMSSKULE 29 1 185 ROSENDAL U.SKULE BASSENG 2 886 6 5 Utvikling leikeplasser 1 1127 HATLESTRAND SKULE TAK 214 1 75 235 HUSNES HELSESENTER 214 3 235 HUSNES HELSESENTER 214-3 UTBYGGING/OMBYGGING 252 ROSENDALSTUNET 2 7 13 252 Tilskot -82 5 263 REHAB. SJUKEHEIMAR og andre inst. 5 5 5 5 5 5 275 ROSENDAL HELSESENTER 214 4 275 ROSENDAL HELSESENTER 214-3 276 BUST. FOR VANSKELEGSTILT. 12 5 12 5 12 5 12 5 12 5 12 5 276 Tilskot -2 5-7 -2-2 -2 311 RÅDHUSET 1 1 1 1 31 HMT 49 2 2 2 2 2 KULTURSKULE HUSNES ( TILLBYGG HUSNES 573 KULTURHUS) 574 UNGDOMSKLUBB HUSNES 213 3 35 575 STOLAR KULTURHUSET 75 5722 FATLAND AKTIVITETSHUS REHAB 213 1 35 5722 FATLAND AKTIVITETSHUS REHAB 213-1 35 ROSENDAL BRANNSTASJON 5 4 5 4 5726 MALING HUSNES BRANNSTASJON 5 Sum grp. Prosjek: 53 BYGG 33 679 23 6 23 9 86 3 62 2 17 7 Prosjekt: 54 EIGENDOM Revidert Budsjett 214 vedteke ø- plan 215 2 15 2 16 2 17 2 18 41 SAL FORMÅLSBYGG -8 44 UTVIKLING AV NÆRINGSAREAL 5 5 5 5 5 5 INDUSTRIOMRÅDE BØRNES 1 5 1 5 45 SAL NÆRINGSBYGG/GRUNN -2 451 SAL KOMMUNALE EIGEDOMAR -2 3-5 -5-5 -5-5 5347 GRUNNKJØP 1 6 1 1 1 1 1 Grunnkjøp. Tilbakekjøp Husnes/ Halsnøytunet/Husnes skuletomt-idretttshall 4 2 5427 PLAN OMRÅDE SJUKEHEIM SKULAR 211 1 3 Sum grp. Prosjek: 54 EIGENDOM 1 1 6 5 8 1 1 1 Prosjekt 59 Andre prosjekt Revidert Budsjett 214 vedteke ø- plan 215 2 15 2 16 2 17 2 18 134 SKULEUTBYGGING SÆTRE SKULE 186 SAL PRAKSISFLØY ROSENDAL U-SKULE 115 UNDARHEIM SKULE 21 2 7 21 DRIFTSOPT.TILTAK SONENE 2 33 PROGRAMVARE IT 2 2 2 2 2 2 418 DIGITAL KINO 1 423 INDUSTRIOMRÅDE BØRNES 511 DIGITALE KART 34 4 4 35 5221 KAI VARALDSØY 885 5221 KAI VARALDSØY -5 5246 SKOGSBILVEGAR 15 535 MARKNADSFØRING KVINNH. 283 542 SKILTPLAN 15 15 15 15 15 15
~ 13 ~ 5428 LØFALLSTRAND KOTE 7 227 5429 VEGLYS BUSSTERMINAL SKULE HUSNES 132 REHAB. KOMM.VEG,KAIER OG BRUER 5433 TILTAKSPAKKE 5442 PLAN USKEDALEN 213 25 5718 REFUSJON STUI-MIDLER -5 5723 KUNSTGRASBANE HALSNØY 1 1 Kunstgrasbane Ølve 1 1 5724 FJELLHAUGEN SKISENTER 1 2 5725 VALEPARKEN 5 581 NASJONALPARKSENTER 3 7 7 5815 FOLGEFONNA NASJONALPARK BESØKSMÅL 4 4 5818 FOLGEFONNA NYE NASJ/INFOSENTER HEIMESIDE FOLGEFONNA 5823 NASJONALPARKSENTER 5824 VERDISKAPNINGSPROG.NATURARV 511 KYSTSONEPLAN 1 1 1 Husnes kyrkjegard 1 1 3 597 BRANNSIKRING KYRKJER 25 5 5 5 5 5 Sum grp. Prosjek: 59 ANDRE PROSJEKT 14 78 82 45 12 45 7 3 75 2 65 PROSJEKT- Nye tiltak - overført 41 61 2 3 7 2 8 2 165 SUM investeringer 113 757 375 88 855 375 137 292 114 75 36 85 Prosjekt: 6 LÅN/AKSJER Revidert Budsjett 214 vedteke ø- plan 215 2 15 2 16 2 17 2 18 9 ETABLERINGSLÅN 25 25 25 25 25-25 LÅN ETABLERINGSLÅN 91-25 -25-25 -25-113 367-32 337 LÅN 91-14 37-8 42 875-79 262 5 5 911 AKSJER/EK INNSKOT 1 8 2 6 2 6 2 6 2 6 912 MOMSKOMPENSASJON -11 25-11 412 5-26 525-38 87 5-7 112 5-137 292-114 75-36 85 Sum finansiering -113 757-88 855 375 T O T A L T Rådmannen legg inn i 215 alle investeringar som i økonomiplanen for 214-217 vart vedtekne for 215. Men ein finn ikkje plass til utbygging av Undarheim skule i økonomiplanperioden. Løyvingar til trafikksikring, asfaltering, vegar/kaiar og veglys vert reduserte i 216/ 218 og fjerna i 215/217. 1.2.2.3 Tabell 1. Prosjekt Nye Tiltak- ynskjer frå verksemdene. Med=1 Prosjekt Ynskjer 2 15 2 16 2 17 2 18 Ut= 215 Overføres BRINGEDALSBYGDA OPPVEKST Tavler-klasserom 9 - Arbeidspl.b.hage 1 - Vognskur 5 - NORDSIDO OPPVEKSTOMRÅDE Tavler-klasserom 75 - Klatrestativ 6 - MALMANGER Garderobe Mauranger 1 OPPVEKSTSENTER barnehage 2 2 VALEN SKULE SFO-utviding 5 - Styring straum 3 - SUNDE SKULE Stellerom/kjøkken/arbeidsrom - Arbeidsplassar/lager 1 - Trafikksikring - Belysning-henteplass -
~ 14 ~ UNDARHEIM SKULE Stolar gymsal 35 - Tavler-klasserom 24 - ROSENDAL UNGDOMSSKULE - ØYATUN UNGDOMSSKULE - HUSNES 1 UNGDOMSSKULE Investering skulebruksplan - ######## HUSNES BARNEHAGESENTER Arbeidsrom - - Terapirom - - FELLESUTGIFTER SKULE - FELLESUTGIFTER BARNEHAGE - SUM Skule/barnehage 2 65 2 ######## - - 1 HUSNESSONA Pasientrom/bad rehab. 2 2 Fornying møblar 1 5 - Solskjerming 5 - Kjøling medisinrom 9-1 Ombygging Aksen 1 1 Utestad dagpasienter 1 - Ladestasjon el-bilar 4 - Ombygging dobbeltrom 2 - Omgjering leiligheter til korttidsplassar - HERØYSUNDSONA Ombygging dagsenter 4 2 - Ombygging aktivitetsenter 7 - SUM Pleie og omsorg 16 9 2 1 - - - KYRKJA OG ANDRE TRUSSAMFUNN Husnes Kyrkjegard 1 - Brannsikring kyrker 5 - Varaldsøy kyrkjegard 5 - Kvinnherad- driftsbygning 6 - - SAMFUNNSUTVIKLING Kjøp bil 1 - Konsulentbistand-planstrategi 2 - Kystsoneplan 1 5 - Ny slåmaskin med grasoppsamlar og kraftig blåseutstyr (535 + 22 Park og Grønt ) 555 - Reinhald EL-Bil til Halsnøysona 25 - Brannvern Utskiftning av mannskapsbil 3 5 - Årlig Utskiftning av brannmateriell (røykykkersett m/luftflasker, kompressorer, Brannvern slagnemateriell, mm) 3 - Tilsynsavvik på 7 bygg i 214. - Forslag om årlig auke av Prosjekt 31 HMT for Bygg avvikstiltak. 5 - Veg Ny varebil Tipp/kasse 5 - Bygg Prosjektutredning 5 - KULTUR OG FRITID Stolar Kino ( løyst?) 5 - Uskedalen nærmiljøanlegg 8 Kjøkken Husneshallen 3 - Ungdomssenter 7 - Anleggsutvikling 5 - Ny Avlastningsbolig Husnes for mindreårige ressurskrevande brukarar 1 5 - TILTAK OG TENESTER Tak-ambulanseinngang- BARN OG UNGE Rosendal 45 - HELSETEN. OG REHABILITERING Andre verksemder 23 455 - - 8 - SUM Totalt 41 61 2 3 ######## 8 - Av alle tiltaka som er føreslegne frå verksemdene, til saman kr. 41, 8 mill. i 215, foreslår rådmannen berre eit nytt tiltak, ombygging av Aksen med kr.1.. I tillegg legg ein inn ny gymsal og ombygging ved Husnes Ungdomsskule i 216 for å ta imot elevane frå Øyatun Ungdomsskule.
~ 15 ~ 1.2.2.4 Tabell 11 Totale investeringar 215-218. 2 15 2 16 2 17 2 18 SUM investeringer 82 455 375 138 92 113 95 36 85 Prosjekt: 6 LÅN/AKSJER 9 ETABLERINGSLÅN 25 25 25 25 91 LÅN ETABLERINGSLÅN -25-25 -25-25 91 LÅN -75 242 875-113 967-78 662 5-32 337 5 911 AKSJER/EK INNSKOT 2 6 2 6 2 6 2 6 912 MOMSKOMPENSASJON -9 812 5-26 725-37 887 5-7 112 5 Sum finansiering -82 455 375-138 92-113 95-36 85 T O T A L T Eigenkapital innskot er berekna årleg innskot som eigenkapital til pensjonsleverandør KLP. I 215 er det etter dette investeringar på kr. 82,5 mill. og eit låneopptak på kr.75,2 mill. Ved at ein har lagt inn utbygging av Rosendalstunet aukar låneopptaket i 216/217 sjølv om ein tek omsyn til tilskot og momskompensasjon. Ytterlegare investeringar ut over det som ligg inne er ikkje tilrådeleg, då berre ei auke i rente kostnadane på 1% i 216 vil gje eit underskot på drifta med heile kr.13,3mill. Hovudmålsetjing (Frå kommuneplanen, samfunnsdelen:) I Kvinnherad vil vi stimulera til engasjement, ansvarskjensle og optimisme for at heile kommunen skal vera god å bu, arbeida og feriera i. Kommunen sine oppgåver skal løysast så nær brukaren som mogeleg. A. Brukar / innbyggjar Målsetjing Den kommunale organisasjonen er rasjonell og effektiv med god innbyggjardialog, gode digitale tenester og e-forvaltning. Samtidig er tenestetilbodet tilpassa den kommunale økonomien. Innsatsområde A1 Vidareutvikle den kommunale organisasjonen med fokus på effektivisering og mindre byråkrati. 1. KOSTRA-tal syner at kommunen er blitt meir effektiv og mindre kostnadskrevjande på alle tenesteområder. 3. Undersøkingar syner kommunen si utvikling over tid, og resultata kan samanliknast med andre kommunar. Dei økonomiske innstramingane viser att i undersøkingane. 5. Kvinnherad blir av brukarane oppfatta som ein kommune som leverer gode tenester, og det er ein aukande aksept for at auka kvalitet betyr samling av tenestene. 2. Strukturendringar har ført til rimelegare tenesteproduksjon og sunnare økonomi. 4. Mest mogeleg ressursar blir nytta til produksjon av tenester. Spesielt til sentral administrasjon og styring nyttar ein mindre enn snittet av kommunane i landet. 6. Brukarane og dei tilsette på alle nivå opplever reell medverknad i arbeidet med strukturendringar og reduksjon av tenestene. Innsatsområde A2 Betre kommunikasjon mellom innbyggjarane og den kommunale organisasjonen. På mange tenesteområde vert det behandla sensitive personopplysningar, og det er viktig å ta vare på personvern, teieplikt og innsynsrett for å oppretthalde tillit hos innbyggjarane. 1. Innbyggjarane opplever god kontakt og kommunikasjon i møte med kommunen. 2. Alle som vender seg til kommunen får eit førebels eller endeleg svar innan 3 veker. 3. Kommunen har leiingsforankra internkontroll og styringssystem på plass. 4. Kommunen har ein strategi for informasjonstryggleik.
~ 16 ~ 5. Å finna igjen dokument er det viktigaste føremålet for arkivet, både dokumenta som kjem inn eller sendast ut frå kommuneorganisasjonen, samt kommunen sine interne dokument. 7. Kommunen har nettbaserte tenester for kommunikasjon med innbyggjarar og næringsliv som tilfredsstillar krav til universell utforming og sikker kommunikasjon. 6. Kommunen har forsvarleg dokumenthandtering innan alle fagområde, både når det vert gjort av kommunen sjølv og av andre som utfører oppgåver på vegner av kommunen. Kommunen har godkjent NOARK-kjerne i alle løysingar som arkiverer saksdokument. 8. Kommunen nyttar sosiale medium for å fremja dialog, auke informasjonsspreiing, krisekommunikasjon og for å styrkje lokaldemokratiet. Innsatsområde A3 Kvalitetsutvikling og realisering av statlege målsetjingar 1. Kommunen gjennomfører brukarundersøkingar for ulike tenesteområde med faste mellomrom. 3. Alle tenesteområda har eit dokumentert system og opplegg for kvalitetssikring og kvalitetsutvikling. 5. Læringssystem blir gjennomførde slik at dei tilsette har god kompetanse på sine fagområder og sine fagsystem. Dei tilsette har tilstrekkeleg kompetanse til å nytte aktuelle IKT-løysingar. 7. Kommunen har kompetanse til å setje i verk endringsprosessar og involvere dei rette aktørane, basert på tenesteområda sine behov. 9. Kommunen har kompetanse om lovpålagde krav til personvern, teieplikt og informasjonstryggleik bland sine tilsette. 2. Brukarundersøkingar og kvalitetsmålingar viser høg standard på tenestene. 4. Kommunen set i verk statlege reformer og pålegg når dei er fullfinansierte. 6. vil leggja til rette for at innbyggjarane til ei kvar tid får tak i den informasjonen dei er på jakt etter. 8. Kommunen har kompetanse til å utnytta innkjøpsprosessen som eit strategisk verkemiddel for å fremje innovasjon. 1. Dei tilsette kan gi innbyggjarar og næringsliv støtte og rettleiing i bruk av dei digitale løysingane.