Fjell kommune Arkiv: 016 Saksmappe: 2005/ /2008 Sakshandsamar: Alv Terje Fotland Dato: SAKSDOKUMENT

Fjell kommune Arkiv: 016 Saksmappe: 2005/2764-11278/2008 Sakshandsamar: Alv Terje Fotland Dato: 27.05.2008 SAKSDOKUMENT Utvalsaksnr Utval Møtedato 73/08 Kommunestyret 05.06.2008 SOTRASAMBANDET - framlegg til planprogram for tre kommunedelplanar med konsekvensutgreiing Samandrag av saka: Planarbeidet med nytt Sotrasamband vert utført av Statens vegvesen Region vest. Kommunane Bergen, Sund og Fjell er planmynde og skal fatte dei formelle vedtaka etter statlege føreskrifter og Plan- og bygningslova. Ved oppstarten av planarbeidet vart det kasta fram ei rekkje moglege trasear. Det vart so gjennomført ein silingsprosess, med mål å få fram dei mest realistiske traseane. Desse vart organiserte i tre delprosjekt som grunnlag for utarbeiding av tre kommunedelplanar. Desse er: Delprosjekt 1: Fastlandsambandet Sotra - Bergen, Delprosjekt 2: Sotra sør, rv 555 Kolltveit Austefjorden Delprosjekt 3: Sotra nord, rv 561 Kolltveit Ågotnes I tillegg er delprosjekt 1 delt inn i tre hovudprinsipp: - Kollektivprioritering - Nytt vegsamband i eksisterande korridor Sotra Bergen vest - Nytt vegsamband i ein sørleg korridor Sotra Bergen sør, Ytrebygda Dette danna grunnlaget for framlegg til planprogram for dei tre delprosjekta. Planprogrammet stadfester og måla for nytt Sotra-samband og kva for utgreiingar som skal gjerast gjennom utarbeiding av kommunedelplanar med konsekvensutgreiing. Statens vegvesen la, på vegne av Fjell kommune, framlegg til planprogram ut til offentleg høyring i perioden mars og april 2007. Som følgje av at samferdsledepartementet ønskjer å gi klårare rammer for alle større samferdsletiltak, ved utarbeidinga av ei konseptutgreiing, vert framlegg til planprogram handsama først no. Høyringa av planprogrammet førte ikkje til endringar av plangrensene for framtidige kommunedelplanar, men til nokre justeringar av aktuelle trasear innanfor

plangrensene. Vidare utgreiingar har og medført justeringar av aktuelle trasealternativ. Med justeringar meiner rådmannen at nokre trasear er gått ut og andre komen inn innanfor plangrensene for framtidige kommunedelplanar. Statens vegvesen har, gjennom ei kunngjering av januar 2008, gjort ålmenta kjent med dei justeringane som er gjort. Fjell kommune gjorde vedtak desember 2007 om bandlegging av dei areala som kan vere aktuelle for eit nytt Sotrasamband. Fjell kommune godtok med dette i prinsippet dei mest aktuelle trasealternativa. Denne saka er den første der Fjell kommune gjer eit formelt vedtak etter stateleg føreskrift som peiker direkte fram mot utarbeiding og godkjenning av kommunedelplanar, etter Plan- og bygningslova, for bygging av nytt Sotrasamband. Ved godkjenning av framlegg til planprogram gjev Fjell kommune si formelle tilslutning til mål for nytt Sotra-samband, oppdeling av tiltaket i tre delprosjekt og plangrenser for desse delprosjekta, samt at nytt fastlands-samband skal greiast ut i samsvar med tre hovudprinsipp. Rådmannen sluttar seg til framlegget til planprogram fremja av Statens vegvesen og dei justeringane som er gjort i ettertid. Rådmannen meiner at kommunestyret i Fjell har nok, og god nok, informasjon til å fatte vedtak i denne saka. Innstilling: Kommunestyret vedtek: 1. Framlegg til planprogram for Sotrasambandet - delprosjekt 1: Fastlandsambandet Sotra- Bergen kommunedelplan med konsekvensutgreiing vert godkjent i samsvar med føreskrift om konsekvensutgreiing 1. april 2005. Den delen av planprogrammet som vedkjem Bergen kommune vert teke til orientering. Planprogrammet har tre hovudprinsipp: 1. Kollektivprioritering 2. Nytt vegsamband i eksisterande korridor Sotra - Bergen vest 3. Nytt vegsamband i ein sørleg korridor Sotra - Bergen sør, Ytrebygda 2. Framlegg til planprogram for Sotrasambandet delprosjekt 2: Sotra sør, rv 555 Kolltveit Austefjord kommunedelplan med konsekvensutgreiing vert godkjent i samsvar med føreskrift om konsekvensutgreiing 1. april 2005. Den delen av planprogrammet som vedkjem Sund kommune vert teke til orientering. 3. Framlegg til planprogram for Sotrasambandet delprosjekt 3: Sotra nord, rv 561 Kolltveit Ågotnes kommunedelplan med konsekvensutgreiing vert godkjent i samsvar med føreskrift om konsekvensutgreiing 1. april 2005. Straume, den 27.05.2008 Steinar Nesse Rådmann Willy Sørensen Plan- og utbyggingssjef

Handsama i Kommunestyret - 05.06.2008: Rådmannen si innstilling vart samrøystes vedteken (det var 42 representantar i salen). Oversendingsframlegg frå Jan Utkilen (SL) til Statens vegvesen: Tillegg til pkt 1: I det vidare arbeidet skal eit alternativ med alle hovudprinsipp vurderast som eit samla byggeprosjekt i tre byggesteg. Endringsframlegg pkt 3.. om konsekvensutgreiing 1. april 2005 med følgjande endring. Syner til samrøystes kommunestyrevedtak i sak 47/01 Ny vegløysing Kolltveit Ågotnes: Silingsrapport, pkt 2 i vedtaket: Kommunestyret føreset at alt 2 Fjæreideholmen vert prioritert i det vidare arbeidet. Dette føreset ei tunnelløysing mellom Kolltveit/Kolltveittunnelen og under Fjæreidepollen til vest for Fjæreideholmen. Vedtaket vert med i framlegget til kommunedelplanen for Sotrasambandet delprosjekt 3. Alternativ S1/V vert vurdert på nytt, men det føreset ein tunnelløysing frå Morlandsvatnet til Fjæreide. Møtet vart heva for gruppemøte. Oversendingsframlegget vert samrøystes vedteke sendt Statens vegvesen i brevs form som tillegg til vedtak. Dokument vedlagt saka: 1. Planprogram for Sotrasambandet - delprosjekt 1: Fastlandsambandet Sotra- Bergen kommunedelplan med konsekvensutgreiing (revidert 30.01.08) 2. Planprogram for Sotrasambandet delprosjekt 2: Sotra sør, rv 555 Kolltveit Austefjord kommunedelplan med konsekvensutgreiing (revidert 21.05.08) 3. Planprogram for Sotrasambandet delprosjekt 3: Sotra nord, rv 561 Kolltveit Ågotnes kommunedelplan med konsekvensutgreiing (datert januar 2008) 4. Sotrasambandet høyring av planprogram, oppsummering og kommentar (23.04.08) 5. Informasjon om Sotrasambandet (januar 2008) 6. Siling av trasealternativ Sotrasambandet,oppsummering (26.05.08) Silingsrapportar og bilag er lagt ut på servicetorget for gjennomsyn og ligg og på internett: www.vegvesen.no/sotrasambandet. Oppsummering av silinga er å finne i vedlegg 6. Delprosjekt 1: Fastlandssambandet Sotra Bergen

-Bilag 1: Eksisterande datagrunnlag -Bilag 2: Teknisk omtale av traséalternativ -Bilag 3: Overordna konsekvensvurdering av traséalternativ -Silingsrapport Delprosjekt 2: Sotra sør, rv 555 Kolltveit-Austefjord: Silingsrapport Delprosjekt 3: Sotra nord, rv 561 Kolltveit- Ågotnes: Silingsrapport Saksopplysningar: Kommunestyret i Fjell vedtok 25.10.2001 å etablere eit aksjeselskap saman med relevante samarbeidspartnarar for å planlegge og utgreie nytt samband mellom Sotra/Øygarden og Bergen. 20.06.2002 godkjente kommunestyret opprettinga av Sambandet Sotra/Øygarden Bergen AS. I høyringsuttale til Nasjonal Transportplan 2006-2015 viste kommuneplannemnda 25.08.03 mellom anna til at planen poengterte behovet for ei snarleg drøfting av kva tiltak som kunne løyse kapasitetsproblema mellom Sotra og Bergen. Dei var og samd i at kollektivløysingar måtte prioriterast. 16.12.2004 hadde kommunestyret til handsaming rapporten Nytt fastlandssamband Sotra/Øygarden Bergen, Transportutgreiing, dater 17.9.2004 og utarbeidd av Sambandet Sotra/Øygarden Bergen AS. Dei gjorde følgjande vedtak: 1. Kommunestyret ser positivt på alternativa med å få realisert prosjektet med veg- og kollektivløysing slik det er vist i Transportutgreiinga. 2. Kommunestyret er spesielt oppteke av at prosjektet vert innarbeidd i Handlingsplanen for NTP 2006-2015. 3. Sidan dette vil være et framtidig riksveganlegg, vil kommunestyret be Statens Vegvesen om å setje i gang den formelle planprosessen så snart som mogleg, med igangsetjing i 2005. 4. Kommunestyret erkjenner at realisering vil innebere bompengefinansiering og rår derfor til at ulike modellar for statleg medfinansiering vert utgreidd i samband med søknaden overfor Stortinget om bompengefinansiering. Det vart vinteren 2004/05 og gjort vedtak i Bergen, Sund, Øygarden og Askøy der Statens vegvesen vart beden om å sette i gang formell planprosess for utarbeiding av plan for nytt Sotrasamband. I desember 2007 gjorde Komié for plan og utbygging i Fjell kommune vedtak om bandlegging av dei areala som kan vere aktuelle for eit nytt Sotrasamband. (Fjell kommune godtok med dette i prinsippet dei mest aktuelle traséalternativa.) Hovudproblemstillingane for eksisterande samband Fastlandssambandet Trafikken på Sotrabrua og tilførselsvegnettet til brua overstig i morgon- og ettermiddagsrushet det som vegsystemet har kapasitet til å handtere. Det er periodevis store køar på sambandet over Sotrabrua, mellom Straume i vest og Storavatnet i aust.

Kollektivtrafikken har ikkje eigne køyrefelt mellom Straume og Storavatnet og står i same køen som biltrafikken. Transportstandarden på Sotrabrua er dårleg. Sjølve brua har to relativt smale køyrefelt som ikkje tilfredsstillar dagens normalkrav, og det er ikkje tilbod til gåande/syklande. Transportsystemet er sårbart ved ulukker, motorhavari etc. Når det oppstår slike situasjonar, er det særs vanskeleg med forbipassering. Det oppstår som regel full stans i trafikken, med lange køar som følgje. Brua er sårbar for sterk vind frå syd og nord. Sotra nord og Sotra sør Eksisterande nord-sør samband på Sotra (rv 561 mellom Kolltveit og Ågotnes og rv 555 mellom Kolltveit og Austefjorden) har til dels dårleg standard med mange kritiske punkt i høve til vegbredde, linjeføring og manglande fortau eller gang/sykkelveg. Vegen er ein del av vegnettet som bind saman dei ulike grendene, tettstadene og dei ulike næringsområda på Sotra og i Øygarden. Den har i dag ein blanda funksjon som hovudveg med mykje tungtrafikk til og frå næringsverksemdene på Sotra og i Øygarden, og som lokalveg, skuleveg og gang- og sykkelveg for alle typar trafikkantar. Med aukande trafikk og aukande andel tungtrafikk på vegen, vert trafikktryggleiken og tilhøva i nærmiljøet stadig dårlegare på eksisterande veg. Hovudmål for framtidig samband til Sotra * Fastlandssambandet skal sikre gode langsiktige kommunikasjonstilhøve som legg eit godt grunnlag for vidare vekst og verdiskaping lokalt, og vidare utvikling av bergensregionen som ein felles arbeids-, bustad- og serviceregion. * Det skal og utviklast eit samband nord sør på Sotra som sikrar langsiktige gode kommunikasjonstilhøve mellom kommunane Sund, Fjell og Øygarden samstundes som det sikrar god tilknyting til fastlandssambandet mot Bergen. * Nullvisjonen ingen drepne eller livsvarig skadde i trafikken skal danne grunnlag for sambandet Framlegg til planprogram Planprogrammet er ein reiskap til å få avgrensa talet på alternative løysingar så langt som råd er, slik at det vidare arbeidet med kommunedelplan vert enklare og basert på realistiske alternativ. Planprogrammet skal og fastsette kva for tema som skal utgreiast i konsekvensutgreiinga slik at ein kan få eit godt og tilstrekkeleg grunnlag for val av løysing. Neste fase er utarbeiding av framlegg til kommunedelplan med konsekvensutgreiing på grunnlag av fastsett planprogram. Statens vegvesen er tiltakshavar med ansvar for å utarbeide planprogram og kommunedelplan med konsekvensutgreiing. Kommunane Bergen, Sund og Fjell er ansvarleg planmynde og skal vedta planprogrammet, vurdere om tiltaka er godt nok utgreidd og vedta kommunedelplanane. Det praktiske planarbeidet vil skje i eit tett samarbeid mellom Statens vegvesen og kommunane. Før framlegg til planprogram har det vore ein omfattande silingsprosess med grov konsekvensvurdering av moglege traséalternativ i tett samarbeid mellom Statens vegvesen, Bergen, Fjell og Sund kommune. I prosessen fram mot planprogram er talet på alternativ

redusert. Prosessen og alle traséalternativ er omtalt i eigne silingsrapportar som er å finne på www.vegvesen.no/sotrasambandet. Oppsummering av silingsprosessen er å finne i vedlegg 6. I Sotrasambandet inngår vegsystem, kollektivsystem, gang/sykkelnett mellom Sotra og Bergen, samt tilførselsvegnett nord-sør på Sotra. På bakgrunn av dei ulike problemstillingane som skal handterast i planlegginga av Sotrasambandet, er arbeidet delt i tre parallelle kommunedelplanprosessar med tre ulike planområder (fig. 1-3): Delprosjekt 1: Fastlandssamband Sotra - Bergen Delprosjekt 2. Sotra sør, riksveg 555: Kolltveit - Austefjorden Delprosjekt 3: Sotra nord, riksveg 561, Kolltveit - Ågotnes Delprosjekt 1 Fastlandssambandet Sotra Bergen er igjen delt inn i tre hovudprinsipp: 1. Kollektivprioritering 2. Nytt vegsamband i eksisterande korridor Sotra -Bergen vest 2.1 Underprinsipp: brualternativ 2.2 Underprinsipp: alternativ med undersjøisk tunnel 3. Nytt vegsamband i ein sørleg korridor Sotra - Bergen sør, Ytrebygda

Fig.1 Delprosjekt 1: Fastlandssambandet Sotra Fig 2 Delprosjekt 2. Sotra sør, riksveg 555, Kolltveit - Austefjorden Fig 3 Delprosjekt 3. Sotra nord, riksveg 561, Kolltveit - Ågotnes

Arbeidet med ekstern kvalitetssikring Ideelt sett burde planprogrammet vore handsama våren 2007. Vi ville då hatt eit betre grunnlag for det planarbeidet som er under utføring og hatt formelle vedtak i alle dei kommunane som er planmynde, Bergen, Sund og Fjell, slik at like og ulike syn ville ha kome tydeleg fram. No fremjar rådmannen eit program for eit planarbeid som i store trekk allereie er gjennomført. Når det er sagt er det vedtaket som no skal fattast særs viktige av formelle prosessuelle grunnar. Grunnen til at planprogrammet vart seinka var Statens sitt krav om utarbeiding av tidleg kvalitetssikring av denne type store tiltak gjennom ei konseptvalutgreiing (KVU). Det kunne ikkje fattast eit formelt vedtak om planprogram før KVU var utarbeid og godkjend av staten ved Samferdsledepartementet. KVU skal gjere tydeleg kva for samfunnsmål som ligg bak tiltaket og syne ulike konsept for løysing av den utfordringa som er definert. KVU er eit dokument frå staten til staten, dvs. eit dokument utarbeid av Statens vegvesen til Samferdsledepartementet. Samferdsledepartementet vil i eit svarbrev seie noko om tiltaket sine samfunnsmål er i samsvar med staten sine samfunnsmål, gje føringar for det vidare planarbeidet og løyve midlar til planlegging. KVU vart oversendt Vegdirektoratet mars 2008. Før det vert oversendt Samferdsledepartementet skal KVU kvalitetssikrast av ein uhilda konsulent. På det steget i prosessen skal kommunane få høve til å uttale seg, men ikkje fatte eit formelt vedtak. Sidan Fjell kommune ikkje har fått KVU til uttale veit vi at dokumentet framleis ligg i Vegdirektoratet. For ikkje å seinke prosessen har staten synt ei pragmatisk haldning. Samferdsleministeren uttalte i brev av 07.06.2007 at Statens vegvesen vil prioritere arbeide med kvalitetssikring og planlegging av nytt Sotra-samband slik at det vert ført so langt hausten 2008 at det kan vere aktuelt for oppstart i perioden 2010-2013. Dette tyder at ressursane til planlegging ligg føre. Vidare stiller ministeren krav om at godkjend KVU skal liggje føre før planprogrammet kan godkjennast. Når Statens vegvesen no sender framlegg til planprogram til kommunane til godkjenning, tyder dette på at staten ikkje lengre står fast ved at KVU skal vere godkjend før planprogrammet kan godkjennast. Av mange orsakar hadde det vore nyttig med ein godkjend KVU i ryggen. Då ville kommunane vore litt tryggare på kva staten sentralt meiner om dette tiltaket. Høyringa Framlegg til planprogram låg føre februar 2007 og har lagt ute til offentleg ettersyn i perioden 12.03.07-27.04.07. I samband med at planprogrammet vart lagt ut til høyring, gjorde Bergen og Sund kommune vedtak i saka. Fjell kommune valde, i samråd med Statens vegvesen, ikkje å handsame utlegging av framlegg til planprogram, men å late Statens vegvesen gjere det på vegne av Fjell kommune. Statens vegvesen har i samarbeid med administrasjonen i kommunane laga ei samanstilling av merknadene som kom i høyringsperioden og gjort ei vurdering og tilrådd endringar. Dette er å finne i vedlegg 4, Høyring av planprogram oppsummering og kommentar. I samband med at planprogrammet låg ute til offentleg høyring, inviterte Statens vegvesen til ope informasjonsmøte mellom anna i Kultursalen, Fjell rådhus 20. mars 2007 og gymsalen på Ågotnes barne- og ungdomskule 22. mars 2007. Etter invitasjon har Statens vegvesen og halde orienteringsmøte med interesseorganisasjonen Ja til tunnel og med Fjell grendalag.

Kort oppsummering av innkomne merknader Fullstendig oppsummering med kommentarar er å finne i vedlegg 4 Det har vore fleire merknader knytt til planarbeidet med jernbaneframføring til ei evt ny godshamn på Store Sotra. Vegvesenet kan ikkje tilrå ein felles veg- og jernbanetrasé til Sotra. Ei slik samordning vil gje eit lite tenleg veganlegg med svært lange tunnelar og dårleg tilknyting til viktige senter- og utbyggingsområde eller stive og breie veg- og jernbanekorridorar som krev store inngrep i terreng og utbyggingsområde. Samordninga vil vere svært kostnadskrevjande og sannsynlegvis gjere finansiering av eit nytt Sotrasamband vanskeleg. Fleire merknader stiller spørsmål om tala for reisevaneundersøkinga som vart gjort i 2000 framleis gjeld. Slike undersøkingar omfattar heile regionen og ikkje berre for enkeltprosjekt. Ny reisevaneundersøking som berre er knytt til arbeidet med Sotrasambandet vert difor ikkje gjort. Ny reisevaneundersøking er forventa gjennomført i nær framtid. Vegvesenet kan ikkje sjå at endringane har vore så store at dei skal ha vesentleg innverknad på val av trasé. Fylkesmannen er kritisk til at reisevaneundersøkinga skal leggast til grunn ved trafikkmodelleringa. Vegvesenet er samd i dette og vil så langt det er praktisk mogleg ta inn i vurderinga korleis høg kollektivandel vil slå ut i høve til annan trafikk. Fylkesmannen merkar seg og at betre pris og frekvens på kollektivtilbodet berre vil verte omtalt, men ikkje vere ein del av konsekvensutgreiinga. For at kollektivalternativa best skal kunne målast mot nybygging bør dette inngå i kost/nytte-analysen. Fylkesmannen er difor usamd når det i utkast til program vert hevda at utforming av kollektivtilbodet ligg utanfor rammene av kommuneplanen. Eit kollektivtilbod kan ikkje berre femne om fysiske tiltak men må sjåast i samanheng med tilbodet når ein skal vurdere effektar av tiltak på overføring av trafikk frå bil til buss. Vegvesenet vil her presisere at dei berre kan legge til rette for dei fysiske tilhøva for kollektivtransporten. Delprosjekt 1 Fastlandsambandet Sotra - Bergen Det er kome inn 27 merknader til delprosjektet. Nokre av merknadene frå offentlege instansar gjeld for heile Sotrasambandet. Det har kome tre nye framlegg om alternative traséløysingar eller variantar av traséalternativ knytt til delprosjekt 1 i høyringa. 1. Alternativ løysing med undersjøisk tunnel mellom Bildøy og kryss i Arefjorden- Straume aust (innspel frå tidl. Varaordførar Villanger i Fjell kommune) 2. Alternativ undersjøisk tunnel med stigning 6% og 30 m fjelloverdekning mellom Litlesotra og Bergen vest. Dette vil gje ein kortare tunnel og ein noko anna trasé ved kryssinga av sundet enn vegvesenet sitt framlegg til Alt D1 (innspel frå interessegruppa Ja til Sotratunnel ) 3. Alternativ senketunnel mellom Tellnesområdet på Sotra og Ytrebygda i Bergen sør (innspel frå ordførar Sangolt i Sund kommune) Vegvesenet rår til at ei løysing med tunnel frå Arefjord til Bildøy vert teke med i det vidare planarbeidet. Når det gjeld anna trasé for undersjøisk tunnel mellom Sotra og Bergen vest vil vegvesenet ta sikte på å utarbeide eit traséforslag med så kort tunnel som mogleg. Vegvesenet tilrår ikkje at det vert arbeidd vidare med senketunnel i Raunefjorden.

Regionrådet Bergen og Omland med fleire har påpeika at ei daglinje gjennom Straume og Bildøy må unngåast av di dette vil dele opp sentrumsområdet endå meir enn i dag, og vere til hinder for framtidig byutvikling. Vegvesenet vil ta omsyn til byutvikling i Straumeområdet i det vidare planarbeidet og utgreie tiltak, m.a. miljølokk, som kan redusere uheldige miljøkonsekvensar og barriereverknader. Fylkesrådmannen ønskjer i sin merknad at det vert vurdert ein mogleg trasé for bybane til kommunesenteret Straume. Det same ønskje kjem fram i privat uttale frå Liegruppen AS og frå Ja til tunnel. Vegvesenet meiner at utgreiing av konkret løysing for bybane fram til Straume ikkje er naudsynt for å ha tilstrekkeleg grunnlag for val av løysing for nytt fastlandssamband og at det viktigaste er å sikre at ein vel løysing for nytt samband som ikkje er til hinder for framføring av bybane til Straumeområdet på eit seinare tidspunkt. Ja til Sotratunnel kjem med ein omfattande uttale der dei argumenterer detaljert mot bru og for tunnel og peikar spesielt på dei uheldige konsekvensane for etablerte bumiljø og nærmiljø i Knarrevik og Drotningsvik som dei meiner brualternativa vil føre med seg. Vegvesenet viser til at konsekvensutgreiinga skal gje eit godt grunnlag for det politiske val av løysing. Norwegian Talc skriv i sin merknad at ei bru like sør for dagens bru vil føre til at dei må legge ned verksemda. Ei bru like nord for dagens bru vil føre til store ulemper i anleggsperioden. Vegvesenet viser til at desse tilhøva vil verte vurdert særskild i konsekvensutgreiinga. Delprosjekt 2 Sotra Sør, riksveg 555 Kolltveit Austefjord Det har kome inn totalt 20 merknader til delprosjektet. Det er få og lite kontroversielle merknader frå offentlege instansar. Dei fleste private merknader gjeld strekninga Kolltveit til Skogsvåg og kva alternativ ein ynskjer eller ikkje ynskjer. Vegvesenet ynskjer alle alternativa vidare i planprosessen. Delprosjekt 3: Sotra nord, riksveg 561 Kolltveit Ågotnes Det har kome inn fem merknader til delprosjektet. BKK Nett påpeikar at endringar av nettanlegg er kostbart og difor må takast med i konsekvensutgreiinga. Innbyggarar på Morland og Morlandstø meiner at alle alternativ gjennom Morland/Morlandstø-området vil verte svært øydeleggjande for bumiljø, friluftsliv og kulturlandskap. Dei ber om at andre alternativ vert utgreidd. Revisjon av planprogrammet som følgje av merknader frå høyringa og vidare utgreiing Delprosjekt 1 I samband med brualternativa over Knarrviksundet mellom Sotra og Bergen vest viser høyringsprosessen at konfliktnivået er høgt. Det kan i den vidare planprosessen verte aktuelt å vurdere nye trasealternativ i same området innanfor det avgrensa planområdet. Avbøtande miljøtiltak og tiltak mot barriereverknad forbi Straume vil verte vurdert. Dette kan føre til endringar i trasékorridor og vegløysingar for delar av parsellen. Aktuelle tiltak kan vere miljølokk, korte tunnelar, skjermar og liknande. Alternativa skal og vurderast med omsyn til kor fleksibel dei er i høve til ikkje avklart arealbruk som Visjon Kystby på Bildøy og vidare utvikling av Straume.

Ny trasé for undersjøisk tunnel mellom Sotra og Bergen vert utgreidd (Alt. D8). Det skal utførast konsekvensutgreiing av alle traséalternativ med omsyn til tilgjenge og framkome for godstransport til og frå alternativ ny hamn og overordna vegsystem, godsterminalar og flyplass. Delprosjekt 2 Eit alternativ mellom Tellnes og Dale (Alt. 29) er justert. Vidare optimalisering vert utgreidd. Delprosjekt 3 Eit alternativ gjennom Morland (S2) er justert. Vidare optimalisering vert utgreidd. På initiativ frå Fjell kommune vert det utgreidd ei løysing med to kryss i Ågotnes for å kunne skilje ut tungtrafikken til industriområda. Eit nytt traséalternativ med tunnel under Ågotnes (N5) skal og utgreiast. Dette har ført til planområdet vart utvida noko mot nord. Nyansering av traséalternativ etter at arbeidet med planprogramma vart avslutta I januar 2008 kunngjorde Statens vegvesen Region vest gjennom eit informasjonsskriv (vedlegg 5) at dei i samråd med kommunane Bergen, Sund og Fjell, hadde starta opp planarbeid med kommunedelplan med konsekvensutgreiing for kvart delprosjekt i Sotrasambandet, i samsvar med framlegg til planprogram. Dette vart gjort sjølv om planprogramma ikkje var endeleg vedtatt. I kunngjeringa vart det og vist til at det var gjort endringar i trasealternativa. Alle desse endringane var i samsvar med framlegg til planprogram. Endringane var samstundes av ein slik karakter at Statens vegvesen og dei involverte kommunane fann det riktig å informere ålmenta om endringane før ein starta opp arbeidet med kommunedelplan med konsekvensutgreiing. Endringar som er gjort etter at revisjon av planprogramma vart avslutta Nedanfor er det gitt ei kort skildringa av dei endringane som vart annonserte januar 2008. Dette må sjåast på som informasjon om det vidare arbeidet med kommunedelplanar og konsekvensutgreiingar, og inngår ikkje som del av dei planprogramma som her skal godkjennast. Delprosjekt 1 Strekninga Arefjord Storavatnet Detaljerte trasévurderingar har synt at brualternativet C1 like sør for eksisterande bru er teknisk svært vanskeleg og i samråd med kommunane vert det ikkje arbeidd vidare med dette alternativet. Det vert difor erstatta av eit nytt alternativ (C9) med bru like nord for eksisterande bru. Prinsippet med utviding av eksisterande rv 555 aust og vest for brua vert det same som vist i C1. I arbeidet med optimalisering av alternativa er det utgreidd ei bru (C11) lenger nord for eksisterande bru frå Rennedal i vest til Drotningsvik i aust. Vegen går vidare i tunnell til Arefjord i vest og til Storavatn i aust (sjå figur s. 4 i vedlegg 5).

Strekninga Kolltveit - Arefjord I samband med at det skulle finnast optimale løysingar forbi Straume sentrum er alternativa mellom Kolltveit og Arefjord optimalisert og det ligg no føre to nye alternativ her: - Ny bru over Straumssundet mot Straume sør, dagens rv 555 vert sekundærveg (Alt. C101). - Senketunnel i Straumssundet, eksisterande rv 555 vert sekundærveg (Alt. D101). Hovudprinsipp Sotra Sør, Strekninga Tellnes Kolltveit Alternativet med lang undersjøisk tunnel frå Store Sotra til Bergen sør (E1) har vorte supplert med eit nytt (E2) våren 2008, som skil seg frå E1 med firefeltsveg i tunnel aust for Fjell gard i staden for firefeltsveg i daglinje vest for Fjell gard. Delprosjekt 2 Eit kombinasjonsalternativ på strekninga Tellnesskogen - Skogsvåg, med utgangspunkt i Alt. 29 over Dalevågen og kopla til Alt. 13 langs dagens veg vidare sørover, vil verte utgreidd. Planarbeidet framover Når planprogrammet er godkjend kan Statens vegvesen og sende over framlegg til kommunedelplanar med konsekvensutgreiing til dei kommunane som er planmynde. Pga tidspress har dette arbeidet allereie kome langt og er i sluttføringa. Det er tre kommunedelplanar som skal handsamast etter Plan- og bygningslova. Til kvar av kommunedelplanane ligg de før omfattande konsekvensutgreiingar organisert under prissette og ikkje prissette tema. For delprosjekt 1, Fastlandssambandet, vil ein først måtte ta stilling til dei tre hovudprinsippa kollektivløysing, ny firefelts trase i dagens korridor eller ny firefelts trase i ein ny sørlig korridor. Når ein har vald prinsipp kan ein ta til med diskusjon kring val av trase, her under valet mellom bru og tunell. For dette delprosjektet vil semje med Bergen kommune vere avgjerande. For delprosjekt 2 (Sotra sør) vil semje med Sund kommune vere avgjerande. Heile delprosjekt 3 (Sotra nord) ligg innanfor Fjell kommune. Når Statens vegvesen sender over framlegg til plan vil alle alternative traséar vere utgreidd slik at alle i prinsippet kan sendast til offentleg høyring og vedtak. Statens vegvesen vil samstundes kome med si anbefaling. Den store diskusjonen Fjell kommune da vil stå framfor er om kommunen er samd med Statens vegvesen eller ikkje. Det er kommunen som skal leggje ut dei alternativa den ønskjer belyst gjennom ei offentleg høyring. I teorien kan kommunen legge alle ut, eller avgrense høyringa til det mest realistiske. Kommunen kan og velje å ha ei klår tilråding knytt til høyringa, eller fremje nokre alternativ som tilnærma likeverdige, men med ulike konsekvensar. Det er først etter høyringa av dei ulike kommunedelplanane kommunen må ta eit endeleg val. Når valet et tatt, og traséane fastlagt, vil kommunedelplanane kunne avløyse den gjeldande bandlegginga av dei ulike trasealternativa. Dersom det alternativet Fjell kommune velgjer strir for mykje med Statens vegvesen sitt syn, kan det tenkjast at Statens vegvesen legg ned motsegn mot dette alternativet. Dette er noko Fjell kommune må unngå. Deretter vil det omfattande arbeidet med reguleringsplanar starte.

Vurdering: Fjell kommune og regionen står framfor store utfordringar innan samferdslesektoren. Utfordringane kjem av kombinasjonen av sterk vekst i folkemengda, i tal på arbeidsplassar, vekst i bilparken og det at regionen er komen på etterskot med omsyn til planlegging so vel bygging av eit overordna veg- og kollektivsystem. Sotrasambandet handlar mykje om å løyse eit transportproblem som er der i dag og samstundes bygge opp ei framtidsretta transportløysing for regionen. Det viktigaste med planprogrammet er å slå fast kva alternativ og konsekvensar som skal utgreiast. Fjell kommune har gjort ei rekkje vedtak rundt behovet for eit nytt Sotrasamband. Det har og vore ei lang rekkje informasjonsmøter om det pågåande planarbeidet. Denne saka er samstundes den første der Fjell kommune gjer eit formelt vedtak etter statleg føreskrift som peikar direkte fram mot utarbeiding og godkjenning av kommunedelplanar, etter Plan- og bygningslova, for bygging av nytt Sotrasamband. Ved godkjenning av framlegg til planprogram gjev Fjell kommune si formelle tilslutning til mål for nytt Sotrasamband, oppdeling av tiltaket i tre delprosjekt, plangrenser for desse delprosjekta og at nytt fastlandssamband skal greiast ut i samsvar med tre hovudprinsipp. Det er eit stort og grundig arbeid Statens vegvesen har gjort i framlegga til planprogram. Sjølv om administrasjonen i Fjell kommune har arbeida tett saman med vegvesenet er det vegvesenet sine anbefalingar som ligg føre. I det Fjell kommune gjer vedtak om planprogrammet er vedtaka styrande for det vidare planarbeidet til vegkontoret. Fjell kommune står i prinsippet fritt til å endre planprogrammet. Rådmannen er særs nøgd med at høyringa ikkje har ført til tunge endringar av planprogrammet. Hovudprinsippa for delprosjekt 1, Fastlandssambandet, er uendra og høyringa har samstundes gjeve grunnlag for nokre justeringar. Sidan det har tatt lang tid frå framlegg til planprogram har vore ute til høyring til det skal fattas vedtak, har dette ført til andre justeringar av planprogrammet. Når det gjeld nytt delprosjekt 1: Nytt fastlandssamband registrerer rådmannen at eit av hovudprinsippa, Kollektivprioritering, framleis er eit aktuelt alternativ. Kollektivalternativet kan vere ei vidareføring, eller ei fullbyrding av dei strakstiltaka som har vore fremja. Når det gjeld hovudprinsipp 2: Nytt vegsamband i eksisterande korridor er rådmannen nøgd med at dette no kan delast i to strekk, Kolltveit Arefjord og Arefjord Storavatnet. Arefjord Storavatnet er den strekninga som er vanskelegast med omsyn til teknisk økonomiske utfordringar og den strekninga det er avgjerande å kome til einskap med Bergen kommune. Rådmannen er innforstått med at fleire moment internt i Bergen kommune kan vere avgjerande for korleis Bergen stiller seg til Sotrasambandet. Dette gjeld biltrafikk i sentrum, utbygging av ringveg vest og bybaneprosjektet. Her ynskjer Fjell å vere ein aktivt medspelar for å finne framtidsretta løysingar for regionen med Bergen som eit kraftsentrum. Ein stor diskusjon vil kome kring bru eller tunell. Rådmannen er nøgd med at ein legg til grunn nokre tydeleg forskjellige brualternativ, eit inntil dagens bru og to med god avstand, sør og nord for dagens bru. Rådmannen er vidare nøgd med at høyringa har fanga opp ein ny alternativ tunneltrase. Når det gjeld strekket Kolltveit Arefjord vil og vala verte klåre. Hovudvalet vil stå mellom ein lang tunnel mellom Kolltveit og Arefjord og alternativ som og har ei avkjørsle på Bildøy. Her vil det dreie seg om by- og samfunnsutvikling, kva for alternativ er det som vil gje den

beste utviklinga utan at dei miljømessige verdiane vert råka. Dei alternative traseane bør representere grunnlag for ein rasjonell diskusjon og eit godt val. Når det gjeld Hovudprinsipp 3: Nytt vegsamband i ein sørleg korridor, Sotra Bergen sør, er denne ofte omtala som eit Sund alternativ. Rådmannen vil understreke at dette alternativet først og fremst gjeld Fjell kommune. Ein ny veg med fire felt på strekninga Tellnes - Kolltveit kan danne grunnlag for ei omfattande utbygging av dette området. Fjell kommune har ikkje meldt inn eit slikt behov som grunnlag for nytt Sotrasamband og kan, utifrå rein eigeninteresse, velje å forkaste dette alternativet no. Rådmannen tar til etterretning at dette er eit alternativ Sund kommune har gjort eit positivt vedtak om og vil difor gå inn for at og dette prinsippet vert utgreidd. Det er viktig med so brei lokal semje som mogleg. For delprosjekt 2, Sotra sør, ligg det og framme ei rad alternativ på strekninga Kolltveit Tellnesskogen og Tellnesskogen Skogsskiftet som kan diskuterast kvar for seg. Valet mellom traséar er, etter rådmannen si meining, stort nok for eit godt planarbeid og tydelege val. Det vanskelegaste valet vil vere kring Fjell gard knytt til tunell eller veg i dagen. For delprosjekt 3, Sotra nord, er det og tilstrekkelege trasealternativ for ei god planlegging og drøfting. Strekninga Kolltveit Knappskog og Knappskog Ågotnes kan diskuterast kvar for seg. Rådmannen er spesielt nøgd med den prosessen som er starta opp med mellom anna betre kryssløysing for Ågotnes. Ein prosess som har ført til eit langt betre planprogram enn det som vart lagt ut til høyring. Eit område som vil krevje spesiell merksemd er Kolltveit. Her møtes alle dei tre delprosjekta. Det er ein fare for at Kolltveit ikkje får den merksemda området må ha sidan det ikkje er sentralt i nokon av delprosjekta. I arbeidet med nytt Sotrasamband som heilskap er Kolltveit særs sentralt. Det er her trafikken mellom alle dei involverte kommunane skal fordelast. Som lokal planmynde har Fjell kommune eit stort ansvar for ikkje å gjere tiltak her som kan gjere planlegging av eit oversikteleg og godt hovudkryss vanskeleg å realisere. Når det gjeld samanhengande gang- og sykkelvegnett skal dette utgreiast for alle tre delprosjekta. Det må vurderast om eksisterande vegnett har tilfredstillande tilbod for gåande og syklande når nye hovudvegar er på plass, eller om det vil vere behov for eigne gang- og sykkelvegar der dette måtte mangle. Rådmannen sluttar seg til planprogrammet slik det ligg føre med dei justeringane som er gjort som følgje av den offentlege høyringa og pågåande planprosess.