SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD

COWI AS Fosshaugane Campus Trolladalen 30 6856 Sogndal Telefon 02694 www.cowi.no GRANVIN BÅTLAG SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD RAPPORT AUGUST 2013 OPPDRAGSNR. A044519 DATO 27.08.12 UTARBEIDD STEINAR NES KONTROLLERT HELGE HENRIKSEN GODKJENT STEINAR NES

COWI SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD INNHALD 1 Samandrag 1 2 Innleiing 2 3 Grunnlag 3 4 Generell vurdering av skredfare 4 5 Undersøkingar av skredfare 5 5.1 Topografi 5 5.2 Grunntilhøve 6 5.3 Vegetasjon 6 5.4 Drenering 7 5.5 Tidlegare skredhendingar 7 6 Vurdering av skredfare 8 7 Skredfare og omsynssonekart 12 8 Konklusjon 14 9 Referansar 15 VEDLEGG 1 TEK 10 7.1-7.3

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 1 1 Samandrag Granvin båtlag vil bruke eit areal i nedre Røynstrand til småbåthamn. COWI AS er engasjert til å utføra skredfarevurderinga av området. Til grunn for vurderingane ligg Plan- og bygningslova og tilhøyrande teknisk forskrift (TEK 10). Dersom ein unngår avskoging av fjellsida, men heller skjøttar den på ein fornuftig måte som skildra i Kapittel 7, vert området vurdert sikkert mot skred i høve krava i TEK 10 7.3.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 2 2 Innleiing Granvin båtlag er inne i ein prosess for å finne ein høvande plassering for ny småbåthamn i nærleiken av Granvin sentrum. Det har vore fleire aktuelle plasseringar, men båtlaget har etter oppmoding frå geolog Per Dugstad (Geotest AS) enda på alternativet i nedre Røynstrand som vist Fig. 1. Småbåthamna blir liggande nær sentrum på sørsida av Granvinsfjorden. Geotest AS konkluderer i rapport frå 02.05.2013 at småbåthamna ligg trygt i høve til steinsprang, jordskred og snøskred under føresetnad av at skogen vert teken vare på og skjøtta på ein fornuftig måte. NVE er kritiske til rapporten og meinar den har vesentlege manglar i høve faresone- og omsynssonebruk. Dei meiner vidare at skredfarevurderinga, med henvising til NVE sine retningsliner 2/2011 «Flaum og skredfare i arealplanar kap. 6.3, må underleggast fagleg kontroll av sidemann eller ein uavhengig part med tilstrekkeleg kompetanse. COWI AS er engasjert av Granvin båtlag til å utføre den uavhengige kontrollen og utarbeide ein rapport som tilfredstiller NVE sine krav. Fig. 1 Kartet er utarbeidd av Egil Ulvund AS og syner området planlagt for småbåthamn.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 3 3 Grunnlag Planområdet ligg innanfor aktsemdsområda for snøskred og steinsprang på www.skrednett.no. NVE krev då at det skal gjennomførast ei nærare vurdering av skredfare og at eventuelle faresoner og omsynssoner skal innarbeidast i planen. Skredfare går inn under Byggteknisk forskrift (TEK 10; 7.1-7.3). For skredhendingar er kravet til tryggleik for mindre kaier og hamneanlegg (tryggleiksklasse S2) høgst ei skredhending per 1000 år. Krava til tryggleik gjeld også tilhøyrande utandørs bruksareal (parkering osv.). I tillegg er følgjande dokument og kjelder nytta i vurderingsarbeidet: - planskisse utarbeidd av Egil Ulvund AS - www.skrednett.no - digitale kartdata - Brev frå NVE datert 09.07.2013; «Fråsegn til offentleg ettersyn av reguleringsplan Småbåthamn Nedre Røynstrand- GBnr 121/1 mfl Granvin herad). - Rapport utarbeidd av Geotest AS datert 03.12.2012; «Skredfarevurdering for detaljreguleringsplan for gnr. 121, bnr. 3 m. fl. Småbåthamn, nedre Røynstrand i Granvin». - Rapport utarbeidd av Geotest AS datert 02.05.2013; «Skredfarevurdering for Granvin småbåthavn i Grytvika nedre Røynstrand i Granvin kommune». Området er synfart den 12.08.2013 av geolog Steinar Nes saman med geolog Per Dugstad. Skredfaren er vurdert etter retningslinjene i NVE sin rettleiar 2/2011 "Flaum og skredfare i arealplanar".

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 4 4 Generell vurdering av skredfare Skred omfattar steinsprang/steinskred/fjellskred, jordskred, flaumskred, snøskred og snøsørpeskred. I dei nasjonaldekkande aktsemdskarta for steinsprang og snøskred er det synt område der ein skal syne aktsemd i arealdisponeringa. Steinsprang har eit teoretisk løysneområde frå fjellskrentar brattare enn 45 grader. Aktsemdskarta (www.skrednett.no) for steinsprang vert framstilt på grunnlag av ein digital høgdemodell der område med terrenghelling > 45 grader automatisk vert klassifiserte som løysneområde for steinsprang. Snøskred vert normalt løyste frå skråningar brattare enn 30 grader. I aktsemdskarta (www.skrednett.no) er område med brattare terrenghelling enn 30 grader klassifisert som løysneområde for snøskred. Påfølgjande datamodelleringar gir utløpsdistansar (rekkevidde) frå løysneområda. Uløpsområda, som vert sett på som aktsemdsområda, vert berekna automatisk utan omsyn til effekten av lokale faktorar, som for eksempel skog. Aktsemdskarta er basert på ein landsdekkande terrengmodell (Statens kartverk) med oppløysing 25*25 meter, der datagrunnlaget hovudsakleg er basert på 20 meters koter. Det er ikkje gjort feltbefaringar i arbeidet med dei nye aktsemdskarta. Aktsemdskarta syner at planområdet på Indre Røynstrand ligg innanfor utløpsområde for snøskred og steinsprang (Fig. 6 og 8). For steinskred/fjellskred, jordskred, flaumskred og snøsørpeskred er det ikkje laga landsdekkande aktsemdskart. Her må skredfaren vurderast særskilt. Jordskred vert løyst generelt der terrenghellinga er større enn 27 grader. Flaumskred oppstår vanlegvis i samband med ekstreme nedbørssituasjonar som følgje av aktiv erosjon og materialtransport langs bratte vassdrag og bekkeløp med mykje lausmassar. Snøsørpeskred er skredmassar av sterkt vassmetta snø. Dei rører seg i stor fart, og kan også føre med seg noko jord og steinmateriale. Snøsørpeskred vert løyste frå ei rekke område der vatn blir tilført og akkumulert i snødekket. Ved planar om nye eller utviding av eksisterande bygg som ligg innanfor aktsemdsområda, må det utførast nærare undersøkingar av farenivå for å finne grensa for skred med dei ulike skredsannsyn som er gitt i TEK 10, 7.3 (sjå VEDLEGG 1).

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 5 5 Undersøkingar av skredfare Til grunnlag for skredfarevurderinga er ei synfaring av terrenget der vi ser på topografi, grunn- og vegetasjonstilhøve og drenering. I tillegg kjem analysar med IT-verktøy og vurdering av tidlegare skredhendingar. 5.1 Topografi Planområdet ligg nedst i ei nordvestleg hellande fjellside som strekkjer seg opp mot 600 meter. Sjølve utbyggingsområdet som ligg på land har terrenghelling på under 30 grader (Fig. 2). Fjellsida over planområdet har helning under 27 grader før den blir brattare mot toppen av fjellsida. Formasjonar som små botnar, ryggar og gjel pregar fjellsida (Fig.5). Fig. 2 Terrenghellings- og topografisk kart over området. Høgdekoter har ekvidistanse 5 m. Fargekodar indikerar terrenghelling. Grøn mindre enn 27 grader, gul 27-45 grader, raud mellom 45 og 90 grader. Planområdet er merkt med svart omriss.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 6 5.2 Grunntilhøve Berggrunnen består av granittiske gneisar og diorittar. Lausmassane er steinrik morene. Stadvis er morenedekket relativt tjukt. Det er tjukkast lag av morene ned mot strandlinja og den vert tynnare oppover fjellsida. Fig. 3 Bilete som viser grunntilhøva i fjellsida over planområdet. 5.3 Vegetasjon Vegetasjonen i området er gran- og furuskog saman med til dels tett blandingsskog. Fig. 4 Bilete syner den typiske vegetasjonen i området.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 7 5.4 Drenering Det meste av dreneringa skjer i dei grove morenemassane. Skredelva renn aust for planområdet og tek all dreneringa frå høgfjellet. Denne har ikkje moglegheit til å hoppe ut av løpet sitt og kome i konflikt med planområdet. Det er ein bekk til i den vestlege delen av planområdet. Denne får vatnet kun frå drenering i fjellsida. Fig. 5 Bilete syner lokaliseringa til Skredelva(pil) og bekken (t.h.) i fjellsida over planområdet. 5.5 Tidlegare skredhendingar I den nasjonale skreddatabasen (www.skrednett.no) er det ingen opplysningar om skredhendingar i dette området. Det vart ikkje observert nyare steinsprangaktivitet ned mot planområdet, utanom eit par lokale utfall av blokker frå overflatenære sprekker i småskrentar. Dette er hendingar med beskjeden utløpslengd pga. låg høgdeforskjell frå løysneområde og slak terrenghelling. I Skredelva ser det ut til at det går flaumskred med jamne mellomrom. Men desse har ikkje moglegheit til å hoppe ut av løpet i vestleg retning og kome i konflikt med planområdet.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 8 6 Vurdering av skredfare Snøskred I aktsemdskartet for snøskred (www.skrednett.no) ligg planområdet innafor løysneog utløpsområde (Fig. 6). Sjølve utbyggingsområdet for planen ligg i område der terrenghellinga er under 30 grader (Fig. 2). I fjellsida over utbyggingsområdet er terrenghellinga brattare. Store delar av fjellsida er i teorien løysneområde for snøskred. N Fig. 6 Utsnitt frå aktsemdskart for snøskred (www.skrednett.no) som syner potensielle løysneområde (mørk raud skravur) og utløpsområde (lys raud skravur). Planområdet er merkt med svart boks. Ein botn i fjellsida som er potensiell for å fange opp større snømengder er merkt med raudt omriss. Snøskred frå omliggande område med utløp i Skredelva ser vi på som ein ikkjereell fare pga. høge sideveggar i skredløpet som skjermar planområdet.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 9 Botnen merkt med raudt i Fig. 6 kan i teorien samle opp større snømengder. Fjellsida vender mot nordvest. På Vestlandet er austvendte sider mest utsette for større snøskred pga. innlasting av snø frå dominerande nedbørsførande vindretning frå vest. Skogen i dette området vil verke stabiliserande på snøen. Topp-partiet av fjellsida vurderer me til å vere for lite samanhengande i høve gunstig terrenghelling til at større snøskred vil løysne (Fig. 7). Vi kan likevel ikkje utelukke at mindre snøskred kan løysne og «trigge» eventuelle større snømengder lenger nede. Men med tanke på dagens nedbørsførande vindretning og skogen i fjellsida ser me på planområdet som trygt i høve snøskred med sannsyn 1/1000 per år. Ein føresetnad for vurderinga er at ein unngår avskoging av fjellsida og at delar av skogen i fjellsida vert lagt inn som omsynssone i planen (Fig. 7). Omsynssone og skredfaregrenser er framstilt i Kapittel 7. Fig. 7 Oversiktsbilde over området som syner at fjellsida har variert terreng og er dekka av skog. Ca planområde som skal utbyggast er merkt med raudt omriss. Område der skogen bør skjøttast på ein fornuftig måte er merkt med raud skravur. Område som er for bratt til at store snømengder vert liggande er merkt med grønt omriss.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 10 Steinsprang I aktsemdskartet for steinsprang ligg heile planområdet innafor utløpsområde (Fig. 8). I øvre del av fjellsida er det fleire brattkantar på over 45 grader. Lenger ned i fjellsida er det nokre mindre brattskrentar (Fig. 2). Dei øvre brattskrentane har utløp ned i søkk i terrenget. Skredelvi skjermar planområdet ved at blokker som løysnar frå dei største og mest oppsprukne delane av brattkantane vil hamne i løpet og såleis ikkje kunne nå planområdet. Dei andre brattkantane er glatte og lite oppsprukne. Eventuelle løyste blokker vil gå i søkk i terrenget, som vil ha bremseeffekt nok til at blokker ikkje vil nå planområdet. I nedre del av fjellsida kan det løysna blokker lokalt i mindre brattkantar, men desse vil ikkje ha fart og energi nok til nå planområdet. Feltsynfaringa observerte ingen teikn til at det er eit aktivt utløpsområde for steinsprang ned mot planområdet. N Fig. 8 Utsnitt frå aktsemdskart for steinsprang (www.skrednett.no) som syner potensielle løysneområde for steinsprang (svart skravur) og utløpsområde (grå skravur). Planområdet er merkt med raudt omriss. På grunnlag av lite oppsprukke fjell i dei øvre løysneområda som har utløp mot planområdet og ingen observerte nyare steinsprangblokker innafor området for utbygging ser me på planområdet som trygt i høve steinsprang med sannsyn 1/1000 år.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 11 Jordskred Fjellsida over utbyggingsområdet er dekka av grov morene (Fig. 3). I nedre del er det meir jordsmonn, medan det i dei øvre delane er mindre finmateriale i dei grove massane. Dette fører til god permeabilitet som gjer at vatnet kan drenere fritt gjennom lausmassane. Auka poretrykk i lausmassane noko som er grunnlaget for dei fleste jordskred, vil ikkje vere ei medverkande problemstilling. Skogen i området bind lausmassane og fører til ytterligare stabilitet. Etter synfaringa ser me på området som trygt i høve jordskred med sannsyn 1/1000 per år. Det er likevel ein fordel at området ikkje blir avskoga. Dette av di avskoging eller lite gunstig skjøtting av skogen kan føra til dreneringa/avrenninga i området vert endra og sannsynet for jordskred aukar. Flaum- og snøsørpeskred Det renn ei elv og ein bekk i tilknyting til planområdet (Fig. 4). Skredelva (den austlegaste) kan ikkje hoppe ut av løpet sitt i vestleg retning og er såleis ingen fare for planområdet. Sidan Skredelva tek all vatnet frå nedbørsfeltet frå fjellplatået har ikkje bekken i vest stort nok nedbørsfelt til at det er fare for flaumskred. Det er heller ikkje observert at bekken er særleg masseførande. Dette gjer at vi vurderer planområdet som trygt i høve flaum- og snøsørpeskred med sannsyn 1/1000 per år.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 12 7 Skredfare og omsynssonekart Ut frå vurderinga vår er snøskred dimensjonerande skredhending for planområdet. Faresonegrenser for skredhendingar med sannsyn 1/1000 og 1/100 per år dersom fjellsida blir avskoga eller skogen blir skjøtta på feil måte er vist i Fig. 9. Fig. 9 Faresonegrenser for skredhendingar med sannsyn 1/1000 per år (grøn linje) og 1/100 per år (brun linje) utan omsyn til skog. Planområdet er merkt med svart omriss.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 13 Fornuftig skjøtting av skogen er: - å unngå total avskoging av fjellsida - å unngå hogst som skapar potensielle snøskredløp - nyplanting ved uttak av hogstmoden skog Området som ikkje må bli avskoga, men heller skjøttast på ein fornuftig måte er vist på kartet i Fig. 10. Dersom dette området inngår som omsynssone i planen, reknar vi planområdet som skredsikkert i høve snøskred med årleg sannsyn 1/1000. Fig. 10 Omsynssonekart som viser skogsområdet i fjellsida som må skjøttast på ein fornuftig måte. Planområdet er merkt med svart omriss.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 14 8 Konklusjon Dersom fjellsida ikkje blir avskoga, men ein fylgjer anbefalingane i Kapittel 7, har planområdet for småbåthamn tilfredstillande tryggleik mot skredfare i høve til TEK 10 7.3.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 15 9 Referansar NVE 2011:Kartlegging og vurdering av skredfare i arealplanar. Vegleiar/Vedlegg 2 til NVE retningslinjer 2/2011, Flaum og skredfare i arealplanar.

SKREDFAREVURDERING FOR NY SMÅBÅTHAMN, GRANVIN HERAD 16 VEDLEGG 1: TEK 10 Kapittel 7. Sikkerhet mot naturpåkjenninger 7-1. Generelle krav om sikkerhet mot naturpåkjenninger (1) Byggverk skal plasseres, prosjekteres og utføres slik at det oppnås tilfredsstillende sikkerhet mot skade eller vesentlig ulempe fra naturpåkjenninger. (2) Tiltak skal prosjekteres og utføres slik at byggverk, byggegrunn og tilstøtende terreng ikke utsettes for fare for skade eller vesentlig ulempe som følge av tiltaket 7-2. Sikkerhet mot flom og stormflo (1) Byggverk hvor konsekvensen av en flom er særlig stor, skal ikke plasseres i flomutsatt område. (2) For byggverk i flomutsatt område skal sikkerhetsklasse for flom fastsettes. Byggverk skal plasseres, dimensjoneres eller sikres mot flom slik at største nominelle årlige sannsynlighet i tabellen nedenfor ikke overskrides. I de tilfeller hvor det er fare for liv fastsettes sikkerhetsklasse som for skred, jf. 7-3. Sikkerhetsklasse for flom Konsekvens Største nominelle årlige sannsynlighet F1 liten 1/20 F2 middels 1/200 F3 stor 1/1000 Tabell: Sikkerhetsklasser for byggverk i flomutsatt område (3) Første og annet ledd gjelder tilsvarende for stormflo. (4) Byggverk skal plasseres eller sikres slik at det ikke oppstår skade ved erosjon. 7-3. Sikkerhet mot skred (1) Byggverk hvor konsekvensen av et skred, herunder sekundærvirkninger av skred, er særlig stor, skal ikke plasseres i skredfarlig område. (2) For byggverk i skredfareområde skal sikkerhetsklasse for skred fastsettes. Byggverk og tilhørende uteareal skal plasseres, dimensjoneres eller sikres mot skred, herunder sekundærvirkninger av skred, slik at største nominelle årlige sannsynlighet i tabellen nedenfor ikke overskrides. Sikkerhetsklasse for skred Konsekvens Største nominelle årlige sannsynlighet S1 liten 1/100 S2 middels 1/1000 S3 stor 1/5000 Tabell: Sikkerhetsklasser ved plassering av byggverk i skredfareområde