Omstillingsprosjekt oppvekst - Lærdal kommune -

Omstillingsprosjekt oppvekst - Lærdal kommune - Innhold 1 Bakgrunn og mandat... 2 2 Skulane... 2 2.1 Status elevtal årsverk ressursar til spesialpedagogiske tiltak... 2 2.2 Elevtalsutviklinga framover (2011 15)... 3 2.3 Administrative ressursar i høve normtal... 3 2.4 Mulege endringar... 3 2.4.1 Alternativ 1 - Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule... 4 2.4.2 Alternativ 2 - Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule og mellomtrinnet på Ljøsne skule... 4 2.4.3 Alternativ 3 - Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule og mellomtrinnet på Borgund skule... 5 2.4.4 Alternativ 4 - To skular... 6 2.4.5 Alternativ 5 - Ein skule... 6 2.5 Vurderingar av kvalitet... 7 2.6 Tal elevar pr årsverk til undervisning ulike alternativ... 7 3 Barnehagane... 8 3.1 Utvikling i bornetal... 8 3.2 Mulege tiltak... 9 3.3 Samling av barnehagane under felles leiing... 9 4 Vurderingar og tilråding... 9 4.1 Oppsummerande oversikt... 9 4.2 Tilråding... 10 5 Vedlegg 1 Framskriving av elevtal 2010-15... 12 6 Vedlegg 2 Oversikt over elevtal, årsverk og elevar pr årsverk til undervisning etter ulike alternativ... 14 7 Vedlegg 3 Oversikt over elevtal og skyss etter ulike alternativ... 16 1

1 Bakgrunn og mandat Mandatet for prosjektet er forankra i kommunestyrevedtak KS 067/10: Kommunestyret vedtek å setje i gang eit prosjekt med oppdrag å ta ein gjennomgang av driftsnivået på tenesteproduksjonen i kommunen. Formålet med eit slikt arbeid er å få ei betre tilpasning mellom kommunen sin utgifter og dei framtidige inntektene til kommunen. I høve skule og barnehage ligg det føre ei eiga bestilling i form av vedtak der det heiter: Rådmannen får i oppdrag å gå gjennom organiseringa av skule og barnehagetenesta vår, der ein ser på den samla ressursbruken, fordelinga av ressursane mellom dei ulike delane av sektoren og kvaliteten målt mot ressursbruk. Utgangspunktet for eventuelle tiltak skal vere ei heilskapeleg vurdering av tenesta, dvs skuletilbodet i Lærdal og barnehagetilbodet i Lærdal. Formannskapet meiner gjennom dette at kvaliteten i skulen skal hevast med same ressursbruk som i 2011. Ei slik bestilling må omsettast til ei fagleg oppgåve. Rådmannen har ut frå føreliggande vedtak definert dette som ei samla innsparing for oppvekst på 4 mill kroner over 5 år. Halvparten av dette skal hentast ved å gå inn i kvar einskild eining (fase 1 av omstillingsprosjektet), den andre halvparten ved å sjå einingane under eitt (fase 2 i omstillingsprosjektet). Dette vart avklara med formannskapet som ei rimeleg tolking av oppdraget. Rådmannen si oppgåve er å levere eit best muleg grunnlag for politiske avgjerder meir spesifikt få fram alternative måtar å levere tenestene i barnehage og skule på innafor reduserte økonomiske rammer. Ut frå ei samla innsparingsmålsetting på 10 mill kroner, er det sett krav til gruppa at ho skal komme fram til tiltak som summerer seg opp til 2,5 millionar kroner og få fram konsekvensar av dette. 2 Skulane 2.1 Status elevtal årsverk ressursar til spesialpedagogiske tiltak Av tabellen ser me at det i dag er vel 200 elevar på Øyri, vel 50 på Ljøsne og knappe 30 på Borgund. Årsverk Skule Rektor Insp Undervisn Kontor Totalt Øyri 100 50 2230 110 2490 Ljøsne 80 760 840 Borgund 80 620 700 Tot 260 50 3610 110 4030 Totalt er det i dag 40,3 årsverk knytt til skulane. Dette fordeler seg med knappe 25 årsverk på Øyri, 8,4 på Ljøsne og 7 på Borgund. Av dette er den samala ressursen nær 15 årsverk knytt til spesialpedagogiske tiltak. Det alt vesentlegaste vert ytt på Lærdalsøyri skule, sjå tabellen under. Skule Pedagog Assistent Styrka Totalt LØS 524 452 180 1156 Ljøsne 108 65 61 234 Borgund 25 15 53 93 Totalt skule 657 532 294 1483 2

2.2 Elevtalsutviklinga framover (2011 15) Den viktigaste presmissen for skuletilbodet er tal elevar. Ein oversikt går fram av tabellen i eige vedlegg. Elevtalet går ned med 35 elevar frå i dag fram til 2015. Nedgangen kjem hovudsakleg ved Lærdalsøyri skule. Samstundes vert det meldt frå helsesyster at tal fødslar går nedover. Prognosane for folketalsutvilinga er basert på 25 fødde pr år. Signal frå helsesyster tyder på at me kan forvente mellom 15-20 fødde kvart år. Ut frå dette må me forvente ein ytterlegare nedgang i tal born og behov for plassar i barnehage og skule etter 2015. Samstundes er det slik at me i dei tre kommande åra på den ein sida har ein klasse på 37 elevar på 7 på den andre sida einklasse med 7 elevar. Begge er eit unntak frå trenden. 2.3 Administrative ressursar i høve normtal Det er framforhandla normtal for administrative ressursar på skulane mellom arbeidsgjevar og arbeidstakarorganisasjonane. Desse tek utgangspunkt i storleiken på skulen, om det er mange- eller fådelte skular, kva ressurasr som krevst for å følgje opp spesialpedagogiske tiltak, kva som skal settast til SFO m.m. Det er definert ein basisressurs og ein ressurs pr elev til tillegg til dette. Tabellen under viser faktiske administrative ressursar på skulane i høve utrekna normtal for skulane. Normtal Elevtillegg Skilnad Elevtal Adm ressursar Elevtal Tillegg Tot faktisk og 2011-12 Rektor Insp Totalt Basis 50 50-200 200 + spesp. SFO norm norm Øyri 208 100 50 150 36 23 62 2 23 8 153-3 Ljøsne 53 80 80 19 25 1 4 8 57 23 Borgund 27 80 80 36 12 1 8 57 23 Tot 288 260 50 310 Totalt 60 63 2 28 24 268 42 Utrekningane er baserte på elevtal for skuleåret 2011-12. Slik skulane er organiserte i dag betyr dette at dei har 42% stilling for mykje i høve normtala. Samstundes er det slik at me har tenesteleiarar med eit utvida ansvar i høve dei reine skuleadministrative oppgåvene som ligg til ein rektor og inspektør. Tilleggsressursen dekker såleis oppgåver som elles ville ha vore knytt til ein oppvekstleiar. Tilsvarande vil gjelde for tenesteleiar på barnehage. Nokre av dei oppgåvene som tenesteleiar utfører låg tidlegare til ein oppvekstleiar. Om ungdomsskuleelevane vert samla på ein stad, vil normkravet til basisressursen bli redusert frå 36 til 19% stilling på Borgund. 2.4 Mulege endringar Gruppa har vurdert fem ulike alternative endringar som kan gjerast. Dette er: 1. Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule 2. Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule og samling av mellomtrinnet på Ljøsne skule 3. Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule og samling av mellomtrinnet på Borgund skule 4. To skular 3

5. Ein skule Av omsyn til elevar og planlegging av undervisning legg gruppa til grunn at endringar kan gjennomførast fyrst frå skuleåret 2012-13. Konsekvensar av mulege tiltak vert gått gjennom i det følgjande. Utrekningar på skyss baserer seg på eit gjennomsnitt pr elev basert på rekneskapstal frå 2010. Gjennomsnittleg skysskostnad pr elev låg då på vel 8.500 kroner. Metoden gjev ein grov peikepinn på endringar i kostnadsbiletet. Konkrete utslag på økonomi må knytast opp mot kvar einskild elev og vurderast nøyare i vidare prosessar. 2.4.1 Alternativ 1 - Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule Ei samling av ungdomsskulen på Øyri har m.a. følgjande konsekvensar: 1. Redusert tal elevar på Borgund frå 27 i dag til 16 elevar i 2012, 22 i 2013 og 21 i 2014. Dette gjev mindre læringsmiljø, det reduserer pensumspennet for dei lærarane som er der og det frigjev plass. Det får sosiale verknader for dei som blir att og dei som må skyssast. For elevane går det meir tid til reising til og frå skulen. Ved å ta vekk ungdomsskule-elevane endrar kravet til administrative ressrusar/rektor seg. Føl me normkrava til stor-leiken på rektor- og inspektørstillingar, bør skulen ha ein rektorressurs på 27%. Dette gjeld utan omsyn til elevar som krev særskilde tiltak. I dag er det sett av 80% til dette føremålet. 2. På Øyri er det muleg å ta i mot ungdomsskuleelvane utan å auke talet lærarar. Klassen på 37 elevar på Øyri aukar til 40 ved ei flytting. Ut frå normtala er det ikkje trong for å gjere endringar i rektor- og inspektørressursen på Øyri. 3. Skyss for 10 elevar i 2012-13, 6 elevar året etter og 4 elevar det påfølgande året. For dei elevane som nyttar skyss i dag, vert det ein lengre reiseavstand. Dei som ikkje har skyss må få skyss til Øyri og heimatt. Gjennomsnittleg skysskostnad pr elev ligg i dag på vel 8.500 kroner. Dette betyr ei auka utgift på om lag 85.000 fyrste året, deretter 45.000 og 34.000 kroner. Konkrete utslag på økonomi må knytast opp mot kvar einskild elev og vurderast særskilt. Avstanden frå Lærdaløyri til Maristova er 41 km. Deler av strekninga ha svært dårleg vegstandard. Når ny trase på E16 frå Borlaug til Filefjell står ferdig, vil dette endre seg. Avstanden frå Berge skule til Lærdalsøyri skule er 25 km på veg med høg standard med unntak av strekninga Ljøsne-Håbakken. Også denne vegstrekninga vil bli utbetra, men då høvesvis langt fram i tid. 4. Det er muleg å gjennomføre denne endringa med 3 årsverk mindre enn det skulane har i dag. Årsverka kan anten fjernast eller overførast til andre oppgåver innafor skulen eller kommunen. 2.4.2 Alternativ 2 - Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule og mellomtrinnet på Ljøsne skule Ei samling av ungdomsskulen på Øyri og mellomtrinnet på Ljøsne skule har ut over det som er nemnd over m.a. følgjande konsekvensar: 1. Tal elevar på Borgund vert redusert til 10 elevar i 2012, 14 i 2013 og 11 i 2014. Læringsmiljøet vert ytterlegare redusert, pensumspennet for lærarane minkar tilsvarande og det frigjev meir plass. I høve frigjeven plass, vil det vere muleg å flytte barnehagen inn i same bygg som skulen. Det er rimeleg å tru at dette krev bygningsmessige tilpassingar. Dette må greiast ut nøyare av folk med rett kompetanse for å få svar på kva som krevst, kva som kan late seg gjere og kva kostnader dette vil medføre. 4

2. Det trengst to lærarårverk til å gjennomføre undervisninga. 3. Elevane frå Borgund kjem innom tre skular i løpet av grunnskuleutdanninga. 4. Ei flytting av barnehagen saman med småskulen, gjev eit større barnemiljø. I dag er det melom 10-15 plassar i barnehagen. Det er pedagogisk utfordrande å få dette til. Behovet for lærarar vert redusert til to årsverk. Ved ei samling med barnehagen er dt muleg å få til samla utnytting av assistentresursar på tvers av skule og barnehage. 5. Behovet for skyss aukar med 6, 8 og 10 elevar frå 2012. Dette gjev tilsvarande auke i kostnader og samla skysskostnader aukar til knappe 130 000 kroner årleg (medrekna skyss til Øyri). Avstanden frå Berge skule til Ljøsne skule er 15 km på veg med høg standard. Avstanden til Maristova er 31 km. 6. Talet elevar aukar frå 50 til 61 på Ljøsne. Ljøsne skule vil kunne ta i mot fleire elevar utan å auke talet lærarar. Nokre av klasseromma er småe og det kan oppstå vanskar med å fylle normkrava til plass pr elev. Det kan og oppstå utfordringar i høve ventilasjon. Dette må vurderast nøyare av av folk med rett kompetanse 7. Det vert muleg å legge Ljøsne og Borgund skular under same leiing. Ut frå normtala er det behov for ein rektorressurs på 70% utan omsyn til spesialpedagogiske tiltak. I dag er den samla rektorressursen på 160%. 8. For dei lærarane som vert att på Borgund skule, vert undervisningskvardagen meir utfordrande. Dei vert ikkje fysisk del av eit større undervisningsmiljø. Om det er ønskeleg og føremålstenleg for personalet si utvikling, kan ein vurdere ei rullering av lærarkrefter mellom dei to skulane med fådelte klassar. Av omsyn til stabilitet for borna, bør dette ikkje skje for ofte. 9. Det er muleg å gjennomføre denne endringa med 5 årsverk mindre enn det skulane har i dag. 10. Ei flytting av barnehagen frigjev huset. Det kan då anten nyttast til andre føremål, eller det kan seljast. Kommunen har behov for husvære til ressurskrevjande brukarar. Årleg FDV-kostnad på huset var i 2010 på vel 250 000 kroner. 2.4.3 Alternativ 3 - Samling av alle ungdomsskuleelevar på Lærdalsøyri skule og mellomtrinnet på Borgund skule Ei samling av ungdomsskulen på Øyri og mellomtrinnet på Borgund skule har mykje dei same konsekvensane som alternativet over. Hovudpunkta er : 1. Me får to skular som er høvesvis jamstore med 30 elevar på Ljøsne og 40-45 elevar på Borgund. Me får to småe, men jamstore lærarmiljø. 2. Elevane frå Ljøsne kjem innom tre skular i løpet av grunnskuleutdanninga. 3. Den bygningsmessige standarden på Berge skule er høgare enn på Ljøsne skule. Berge vil truleg kunne ta i mot elevar frå Ljøsne utan at det krev store bygningsmessige endringar. 4. Det samla transportvolumet vert dobla. Totalt 35 elevar må skyssast, mot 16 i førre alternativ. Transportkostnadene aukar tilsvarande og vert liggande på mellom 300 000 og 230 000 dei kommande åra. Avstanden frå Berge skule til Ljøsne skule er 15 km på veg med høg standard. Konkrete utslag på økonomi må knytast opp mot kvar einskild elev og vurderast særskilt. 5

5. Det vert ikkje muleg å flytte barnehagen inn i Borgund skule. 6. Det er muleg å gjennomføre denne endringa med 5 årsverk mindre enn det skulane har i dag. 2.4.4 Alternativ 4 - To skular Ei samling til to skular har m.a. slike konsekvensar: 1. Me får to skular ein med knappe 200 elevar, den andre med 75 elevar. Ei slikt grep kan ikkje gjerast utan høvesvis store bygningsmessige tilpassingar. Alternativt kan ein vurdere krinsgrensene og tilpasse dei slik at me får full kapastitetsutnytting på Øyri og framføre å gjere ombyggingar av ein skule lengre oppe i dalen. 2. Eitt skulebygg vert ståande tomt. Dette kan nyttast til andre føremål eller seljast. Årleg FDV kostnad (straum, reinhald m.m.) låg knappe 1,1 mill på Ljøsne og 2,0 mill på Borgund skule. 3. Behovet for skyss doblast i høve dei to føregåande alternativa. Basert på gjennomsnittsvuderingar vil skysskostandene ligge kring 500 550 000 kroner over nivået i dag. Konkrete utslag på økonomi må knytast opp mot kvar einskild elev og vurderast særskilt. 4. Me får to samla og litt større lærarmiljø. Større miljø gjev auka rom for spesialisering og kvalitetsheving. For lærarane kan dette gje meir stabile rammer enn dei føregåande alternativa. 5. Samling til to skular gjev rom for å handtere elevar med særskilde behov på to stader i staden for tre. Det kan gje rom for betre ressursutnytting og større stabilitet i tilbodet for elevane. Stabilitet i høve slike elevar er ein kvalitet i seg sjølv. 6. Det er muleg å gjennomføre denne endringa med 6,6 årsverk mindre enn det skulane har i dag. Dei samla økonomiske konsekvensane endrar seg avhengig av om ein bygger vidare på Ljøsne skule eller Borgund skule. 2.4.5 Alternativ 5 - Ein skule Ei samling til ein skule har m.a. slike konsekvensar: 1. Me får ein skule med 270 elevar, men med fallande elevtal. 2. Så mange elvar ein stad krev ombyggingar på skulen. Truleg må funksjonar som folkebiliotek finne anna lokalisering for å få rom til så mange elevar. Det vert knapt med arealt til spesialrom. 3. Det er muleg å gjennomføre denne endringa med 12 årsverk mindre enn det skulane har i dag. 4. Det vert rom for å utnytte stordriftsføremoner. Omfattande forsking viser at store skular held betre kvalitet i høve til elevresultat enn mindre skular. 5. Det vert frigjort to skulebygg med samla FDV kostnad på 3,1 mill kroner. Desse kan nyttast til andre føremål eller seljast. 6

2.5 Vurderingar av kvalitet Primæroppgåva til kommunen er å levere best muleg undervisningstenester og få fram elevar med gode resultat som er godt budde for vidare skulegang. Kvar elevane går er underordna. Krav til kvalitet kan lett bli omsett i krav om nok ressursar. Ressursane bør samsvare med behovet, men måten me yter undervisningstenester på er også ein del av dette biletet. Kvaliteten ligg i fyrste rekke i relasjonen mellom elev og lærar. Fungerer relasjonen er læringsreslutatet ofte svært bra. Det er også ein samanheng mellom kvalitet og korleis det pedagogiske personalet vert fulgt opp og lagt til rette for i arbeidskvardagen. I eit slikt perspektiv er det viktig at leiinga får høve til å følgje nøye med på undervisninga, korleis ho vert gjennomført og kva som kan gjerast for at kvar einskild lærar skal få utvikle seg vidare. I løpet av vinteren har det vore gjennomført ei rekke granskingar av stoda i skulane våre. Eitt fellestrekk som går att i høve å betre stoda, er oppfølging av det pedagogiske personalet Slik stoda er i dag, har me tenesteleiarar med eit oppgåvespekter som går langt ut over det å følgje opp det pedagogiske personalet. I dette perspektivet er det rimeleg å tru at om me klarer å fokusere på oppfølging av personalet, så vil det gje kvalitative utslag i undervisninga. Me bør ta vekk nokre av dei forvaltningsmessige oppgåvene som ligg i tenesteleiarstillingane, samle dei i ei anna stilling og late pedagogisk rettleiing og oppfølging få fokus. I dette ligg oppretting av ein stilling som oppvekstleiar og ei reindyrking av rektorstillinga på kvar av skulane. Ei stilling som oppvekstleiar får då også ansvar for barnehagane, og me får høve til å sjå barnehage og skule i samanheng. Ut over dette bør ressursar knytt til spesialpedagogiske tiltak ha ei samla styring frå oppvekstleiaren gjennom eit eige budsjett. Dei personar som inngår i dette får då ikkje eit tilsettingsforhold anten på skule eller i barnehage, men ei tilsetting i Lærdal kommune med arbeidsstad der det er trong for slike ressursar. Det bør vere eit prinsipp at ressursane skal følgje brukaren. Gjennom ein eigen budsjettpost, vil me freiste å unngå at barnehagane og skulane sine budsjett vert avhengige av løysingane på dei spesialpedagogiske tiltaka. Dette grepet bør gjerast uavhengig av kva tiltak ein vel å gjennomføre. Det er då ein føresetnad at me hentar ut denne ressursen frå eksisterande budsjett frå barnehagar og skule. Alle alternativa som er skisserte medfører redusjon i tal årsverk. Desse kan fjernast, eller dei kan nyttast til å finansiere ei stilling som oppvekstleiar. Dei kan også fordelast anleis mellom skulane, eller overførast tilandre deler av kommunen der det måtte vere behov. 2.6 Tal elevar pr årsverk til undervisning ulike alternativ Tabellen under viser korleis elevane fordeler seg pr årsverk til undervisning i høve dei fem alternativa som er vurderte over. I dette ligg det både kvalitative sider og forhold knytt til lik fordeling av ressursar. Me ser at ressurfordelinga pr elev jamnar seg ut alt etter kva alternativ ein vel. Elevar pr undervisningsårsverk i 2012-13 Skule I dag Alt 1 Alt 2 Alt 3 Alt 4 Alt 5 Øyri 9,3 9,0 9,0 9,0 9,0 10,8 Ljøsne 7,0 7,2 7,9 8,1 8,9 Borgund 4,4 4,0 5,0 6,8 Gj snitt 8,0 8,0 8,5 8,5 9,0 10,8 7

3 Barnehagane 3.1 Utvikling i bornetal Ein grunnføresetnad for utvikling av tilbodet er knytt til behovet dvs tal born i førskulealder. Utviklinga ut frå det me veit i dag går fram av tabellane under. Utvikling i barnetal Lærdalsøyri barnehage 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2011 9 9 9 9 2010 20 20 20 20 20 2009 19 19 19 19? 2008 27 27 27?? 2007 25 25??? 2006 16???? Totalt 107 100 Utvikling i barnetal Borgund barnehage 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2011 1 6 6 6 6 2010 1 1 1 1 1 2009 2 2 2 2? 2008 1 1 1?? 2007 6 6??? 2006 3???? Totalt 14 16 Totalt er det for kommande barnehageår 121 born i barnehagane våre. Dei fordeler seg med 107 på Øyri og 14 på Borgund. Alle som søker får tilbod om plass frå barnehageåret 2011/12. Samstundes er det rom for å ta i mot fleire i løpet av barnehageåret. Pr. i dag er det meldt om eit barnetal på 15 i 2011. Når det gjeld søknad om barnehageplass fordeler dette seg likt mellom barnehagane. Det er tildelt barnehageplass for eitt born fødd i januar 2011, med oppstart januar 2012 i Borgund barnehage. Nye søkarar til barnehageplass kjem truleg i samband med opptak nytt barnehageår 2012/2013, viser og til suppleringsopptak til ledige plassar i sept./okt. 2011. Når det gjeld behovet for barnehageplass, erfarer me aukande tilflytting frå austeuropa, og det er truleg knytt større uvisse til om desse buset seg permanent i kommunen enn andre fastbuande. Når det gjeld behovet for tal barnehageplassar framover, så vil dette minke ut frå det me veit i dag. Kommunen har bygd ein ny stor barnehage på Øyri. Denne er stor nok til å ta i mot alle barn i kommunen om nokre år. På kort sikt går ikkje barnetalet på Borgund ned, men det kan sjå ut som det gjere dette på lengre sikt. Om det vert slik at tal barn nærmar seg 10 born i barnehagen på Borgund, vert det særs krevjande både å legge til rette for og stimulere til borna si utvikling på ein tilfresstillande måte. Det vil også bli særs utfordrande for personalet fagleg og arbeidsmiljømessig med ei så lita barnegruppe. 8

3.2 Mulege tiltak For barnehagane ligg det føre to alternative tiltak å drive som i dag eller samle dei under ein felles administrasjon. Gruppa har vurdert det siste. I dette ligg at barnehagen på Borgund vert skilt ut frå oppvekst Borgund og samla med Lærdalsøyri barnehage under ei felles leiing. 3.3 Samling av barnehagane under felles leiing Gruppa fekk i oppdrag å vurdere slik drift med eitt årsverk mindre enn i dag. Pedagogisk leiar ved Borgund barnehage har i dag 20% administrasjonsressurs. Ved å slå barnehagane saman under felles administrasjon er det muleg å spare denne ressursen. Ut frå utviklinga i tal born vil behovet for plassar vere dekka gjennom Lærdalsøyri barnehage på sikt. Dette vil medføre eit redusert behov for personalressursar på minst eitt årsver. Kvalitativt vil dette vere eit betre tilbod for ungane enn å gå ei svært liten eittavdelings barnehage. Ei samling vil også gje betre rom for samordning, gjennomføring og oppfølging av born med særskilde behov. Dette kan gje ei kvalitetsheving på tilbodet i høve stoda i dag. Det vil medføre ulemper for foreldre i høve levering og henting i forhold til i dag. I utgangspunktet bør det vere barnehagar på to stader som i dag. Føresetnaden er at me klarer gje eit kvalitativt godt nok tilbod i høve dei mål som vert sett for borna si utvikling i barnehagane. I dette ligg også sosiale ferdigheiter og det å vere del av eit større barnemiljø. 4 Vurderingar og tilråding Til grunn for vurderingane vert lagt eit langsiktig perspektiv på kva som best ivaretek kommunen si primæroppgåve å gje best meuleg undervisningstenester og er robust for framtidige endringar. 4.1 Oppsummerande oversikt Tabellane under gjev ei oppsummerande oversikt over økonomiske verknader. Tala seier noko om forholdet mellom dei ulike alternativa. Før eventuell iverksetting bør det gjerast meir nøyaktige utrekningar. Samla oversikt skular Adm ressursar Andre årsverk Samla årsv Skyss Innsp bygg Invkostnad bygg Nettoverknad Samling u sk Øyri 80 % 220 % 300 % 80 000 1 570 000 Samling u sk og mellomtrinn L 90 % 410 % 500 % 130 000 250 000?? 2 870 000 Samling u sk og mellomtrinn B 90 % 410 % 500 % 250 000 0 2 500 000 To skular Ljø + Øyri 80 % 580 % 660 % 550 000 2 250 000 Store? 5 330 000 To skular Borg + Øyri 80 % 580 % 660 % 550 000 1 375 000 Store? 4 455 000 Ein skule 110 % 1080 % 1190 % 700 000 3 350 000 Større? 9 195 000 9

Samla oversikt barnehagar Adm Andre Samla Innsparing Nettoverknad ressursar årsverk årsv bygg Felles adm 20 % 20 % 90000 Ein barnehage 100 % 100 % 250 000 700000 For å få til ei stilling som oppvekstleiar har me i dag ut frå normtala 40% ressurs tilgjengeleg innafor skulane. Det vil også ligge noko i barnehagane. For å få på plass ein oppvekstleiar må me ut over dette tilføre kring 40% ressurs. Lønnsnivået ligg her høgare enn for andre stillingar. Dette kjem til frådrag i innsparingane skisserte over. 4.2 Tilråding Med grunnlag i den historiske utviklinga er det grunn til å tru at tal born vil halde fram med å gå ned. Dette vil medføre eit vedvarande press på kvalitet og kostnadsnivå med ein spreidd skulestruktur. Rådmannen ser difor samling til to skular som den beste løysinga. Dette vil vere ein robust straategi i høve framtida, uavhengig av utviklinga i tal born. Ein får to stabile fagmiljø og føreseielege rammer for alle elvar, foreldre og tilsette. Det er rimeleg å tru at dette samla sett vil gje den beste kvaliteten på tilbodet og tener elevane i Lærdal kommune best. I høve born med særskilde behov, får me større stabilitet og høve til å utnytte dei samla ressursane på ein annan og meir kostnadseffektiv måte enn i dag. Samling gjev fagmiljø og auka rom for kvalitetsheving også innafor slike oppågåver. Det gjev vidare auka stabilitet for brukarane, noko som er eit av dei viktigaste kvalitetselementa for desse brukarane. Mest truleg er to skular også den mest kostandseffektive løysinga. Kommunen vil kunne satse på to bygg framføre tre. Ei slik utvikling bør koplast mot vurderingar av kvar det ligg best til rette for vidare bustadutvikling, og kvar det ligg best til rette for å få dette til i høve anna kommunal infrastruktur. Dei endringar me står føre på vegsektoren frå Håbakken til Ljøsne og frå Borgund over Filefjell dei kommande åra, trekker også i retning av dette. Det bør vere to barnehagar heilt til eventuelt utviklinga i barnetal gjer at dette ikkje er fagleg forsvarleg. Ut frå det mandatet som ligg føre vil rådmannen tilrå alternativ 2 samling av ungdomsskulen på Øyri og samling av mellomtrinnet på Ljøsne som ei minimumsløysing. I dette ligg at småskule og barnehage vert flytt inn i dei same bygga på Borgund. Årsaka til dette er i fyrste rekke at det gjev dei største økonomiske vinstane. Alternativet medfører også minst transport av born og ein jamnare fordeling av resursar pr elev mellom skulane. Normtal for personale er lagt til grunn for bemanning i barnehagane. På same vis bør normtal for administrative ressursar leggast til grunn for ressursfordelinga på og mellom skulane. Slik stoda er i dag kan ein då hente ut oppgåver tilsvarande 40% stilling frå skulane til ein oppvekstleiar. Liknande vurderingar må gjerast på barnehagen. Legg me til grunn at oppgåver tilsvarande 20% stilling vert henta frå barnehagane treng me 40% til for å få på plass ein oppvekstleiar. Dette må også sjåast i 10

samanheng med samla bruk av merkantilt personale for oppvekstområdet. Dette bør gjerast uavhengig av endringar elles. For alternativ 2 ligg utfordringa i fyrste rekke i høve til eit lite lærarmiljø og ein fornuftig samdrift mellom skule og barnehage på Borgund. Flytting av barnehagen inn i skulen gjev rom for å anten selje barnehagebygget eller ta det i bruk til andre formål. Det er rimeleg å tru at kvaliteten på tilbodet til ungane både i barnehage og skule, vil bli betre ved å samle dei på ein stad. Uavhengig av kva ein vel å gjennomføre i høve fordeling av elevar mellom skular, er det rådmannen si vurdering at det bør opprettast ei stilling som oppvekstleiar. Det må då startast ein prosess som handterer dette så snøgt råd er. Når det gjeld spesialpedagogiske tiltak så rakk ikkje gruppa å gå nærare inn i dette innafor gjeldande tidsramme. Det vert difor sett ned ei eiga gruppe som skal arbeide vidare med dette. Det er rimeleg å legge inn forventningar om reduserte kostnader gjennom endra arbeidsmåtar også her. Både skular og barnehagar har hatt ein stressa driftssituasjon. Det har vore ei spesiell stode av ulike årsaker, m.a. er me med i nasjonale utviklingsprosjekt. Me merkar stor slitasje på personalet. Ut frå omsynet til drifta, kan ikkje eit slikt arbeid ta til før tidlegast hausten 2011. Det vil vere naturleg at ein oppvekstleiar får ansvar for å gjennomføre prosessen knytt til spesialpedagogiske tiltak. Spesialpedgogiske tiltak bør trekkast ut ei ein eigen budsjettpost, for å legge best muleg til rette for at ressursane føl brukarane i skifte mellom barnehage og skule, og mellom ulike skular. Dette bør også gjerast uavhengig av kva andre tiltak som vert sette i verk. 11

5 Vedlegg 1 Framskriving av elevtal 2010-15 Skulane i Lærdal - elevtalsutvikling 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 1.klasse 24 27 19 31 26 2.klasse 26 24 27 19 31 3.klasse 28 26 24 27 19 4.klasse 26 28 26 24 27 5.klasse 27 26 28 26 24 6.klasse 19 27 26 28 26 7.klasse 40 19 27 26 28 8.klasse 36 40 19 27 26 9.klasse 27 36 40 19 27 10.klasse 35 27 36 40 19 Totalt 288 280 272 267 253 Lærdalsøyri skule 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 1.klasse 15 18 7 17 20 2.klasse 16 15 18 7 17 3.klasse 14 16 15 18 7 4.klasse 19 14 16 15 18 5.klasse 17 19 14 16 15 6.klasse 12 17 19 14 16 7.klasse 27 12 17 19 14 8.klasse 32 37 16 27 25 9.klasse 26 32 37 16 27 10.klasse 30 26 32 37 16 Totalt 208 206 191 186 175 Ljøsne skule 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 1.klasse 6 7 9 8 6 2.klasse 8 6 7 9 8 3.klasse 9 8 6 7 9 4.klasse 6 9 8 6 7 5.klasse 10 6 9 8 6 6.klasse 4 10 6 9 8 7.klasse 10 4 10 6 9 Totalt 53 50 55 53 53 12

13 Borgund skule 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 1.klasse 3 2 3 6 0 2.klasse 2 3 2 3 6 3.klasse 5 2 3 2 3 4.klasse 1 5 2 3 2 5.klasse 0 1 5 2 3 6.klasse 3 0 1 5 2 7.klasse 3 3 0 1 5 8.klasse 4 3 3 0 1 9.klasse 1 4 3 3 0 10.klasse 5 1 4 3 3 Totalt 27 24 26 28 25

6 Vedlegg 2 Oversikt over elevtal, årsverk og elevar pr årsverk til undervisning etter ulike alternativ A1 - Samling u-skule Øyri A1 - Samling u-skule Øyri Elevtal Årsverk Elevar pr årsv. undervis 12-15 11-12 12-13 13-14 14-15 Skule Rektor Insp Lærarar Kontor Totalt Skule 12-13 13-14 14-15 Øyri 206 201 192 179 Øyri 100 50 2230 110 2490 Øyri 9,0 8,6 8,0 Ljøsne 50 55 53 53 Ljøsne 50 760 810 Ljøsne 7,2 7,0 7,0 Borgund 24 16 22 21 Borgund 30 400 430 Reduksjon Borgund 4,0 5,5 5,3 Tot 280 272 267 253 Tot 180 50 3390 110 3730 300 Gj snitt 8,0 7,9 7,5 A2 - U-skule Øyri og mellomtrinn Ljøsne 11-12 A2 - Samling u-skule Ø og mellomtrinn Ljøsne Elevtal Årsverk Elevar pr årsv. undervis 12-15 12-13- 14-13 14 15 Skule Rektor Insp Lærarar Kontor Totalt Skule 12-13 13-14 14-15 Øyri 206 201 192 179 Øyri 100 50 2230 110 2490 Øyri 9,0 8,6 8,0 Ljøsne 50 61 61 63 Ljøsne 70 770 840 Ljøsne 7,9 7,9 8,2 Borgund 24 10 14 11 Borgund 200 200 Reduksjon Borgund 5,0 7,0 5,5 Tot 280 272 267 253 Tot 170 50 3200 110 3530 500 Gj snitt 8,5 8,3 7,9 14

A3 - U-skule Øyri og mellomtrinn Borgund 11-12 A3 - Samling u-skule Ø og mellomtrinn Borgund Elevtal Årsverk Elevar pr årsv. undervis 12-15 12-13- 14-13 14 15 Skule Rektor Insp Lærarar Kontor Totalt Skule 12-13 13-14 14-15 Øyri 206 201 192 179 Øyri 100 50 2230 110 2490 Øyri 9,0 8,6 8,0 Ljøsne 50 30 30 30 Ljøsne 30 370 400 Ljøsne 8,1 8,1 8,1 Borgund 24 41 45 44 Borgund 40 600 640 Reduksjon Borgund 6,8 7,5 7,3 Tot 280 272 267 253 Tot 170 50 3200 110 3530 500 Gj snitt 8,5 8,3 7,9 A4 - To skular 11-12 A4 - To skular Elevtal Årsverk Elevar pr årsv. undervis 12-15 12-13- 14-13 14 15 Skule Rektor Insp Lærarar Kontor Totalt Skule 12-13 13-14 14-15 Øyri 201 192 179 Øyri 100 50 2230 110 2490 Øyri 9,0 8,6 8,0 Ljøsne/Borgund 71 75 74 Ljøsne/Bor 80 800 880 Ljøsne 8,9 9,4 9,3 Tot 272 267 253 0 Reduksjon Borgund Tot 180 50 3030 110 3370 660 Gj snitt 9,0 8,8 8,3 A5 - Ein skule 11-12 A5 - Ein skule Elevtal Årsverk Elevar pr årsv. undervis 12-15 12-13- 14-13 14 15 Skule Rektor Insp Lærarar Kontor Totalt Reduksjon Skule 12-13 13-14 14-15 Øyri 272 267 253 Øyri 100 100 2530 110 2840 1190 Øyri 10,8 10,6 10,0 15

7 Vedlegg 3 Oversikt over elevtal og skyss etter ulike alternativ Kostnader er baserte på ein gjennomsnittleg kostnad til skyss på 8500 kr pr elev. Dette kjem frå rekneskapstala for 2010. A1 - Samling u-skule Øyri Elevtal 2013-2011-12 2012-13 14 2014-15 A1 - Samling u-skule Øyri Skyss 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 Øyri 206 201 192 179 Borg - Øy 0 10 6 4 Ljøsne 50 55 53 53 Bor- Ljø 0 0 0 0 Borgund 24 16 22 21 Ljø - Borg 0 0 0 0 Tot 280 272 267 253 Tot 0 10 6 4 Kostnad 86 486 51 892 34 595 A2 - Samling u-skule Øyri og mellomtrinn Ljøsne A2 - Samling u-skule Øyri og mellomtrinn Ljøsne Elevtal Skyss 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 Øyri 206 201 192 179 Borg - Øy 0 10 6 4 Ljøsne 50 61 61 63 Bor- Ljø 0 6 8 10 Borgund 24 10 14 11 Ljø - Borg 0 0 0 0 Tot 280 272 267 253 Tot 0 16 14 14 Kostnad 138 378 121 081 121 081 16

A3 - Samling u-skule Øyri og mellomtrinn Borgund Elevtal 2013-2014- 2011-12 2012-13 14 15 A3 - Samling u-skule Øyri og mellomtrinn Borgund Skyss 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 Øyri 206 201 192 179 Borg - Øy 0 10 6 4 Ljøsne 50 30 30 30 Bor- Ljø 0 0 0 0 Borgund 24 41 45 44 Ljø - Borg 0 25 23 23 Tot 280 272 267 253 Tot 0 35 29 27 Kostnad 302 703 250 811 233 514 A4 - To skular Øyri og Ljøsne A4 - To skular Skyss Elevtal 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 Borg - Øy 0 10 6 4 Øyri 201 192 179 Bor- Ljø 0 16 22 21 Ljøsne/Borgund 71 75 74 Ljø - Borg 0 0 0 0 Tot 272 267 253 Tot 0 26 28 25 Kostnad 224 865 242 162 216 216 17

A4 - To skular Øyri og Borgund Skyss 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 Borg - Øy 0 10 6 4 Bor- Ljø 0 0 0 0 Ljø - Borg 0 55 53 53 Tot 0 65 59 57 Kostnad 562 162 510 270 492 973 A5 - Ein skule Øyri A5 - Ein skule Skyss Elevtal 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 Borg - Øy 0 10 6 4 Øyri 272 267 253 Ljø - Øy 0 55 53 53 Borg - Øy 0 16 22 21 Tot 0 81 81 78 Kostnad 700 541 700 541 674 595 18