Høyringsnotat Meirverdiavgiftslova 6-2, jf. meirverdiavgiftsforskrifta 6-2-1 Forslag til endring i meirverdiavgiftsforskrifta Innleiing I forslaget til statsbudsjett for 2016 føreslår regjeringa å gje fritak for meirverdiavgift for elektroniske nyheitstenester i ei ny føresegn i meirverdiavgiftslova 6-2. Vidare vert det føreslått å gje departementet fullmakt til å fastsette nærare reglar i forskrift. Reglane skal tre i kraft frå den tid departementet fastset, tidlegast 1. mars 2016, jf. (Prop. 1 S Tillegg 1 Endring av Prop. 1 S (2015-2016) Statsbudsjettet 2016 og Prop. 1 LS (2015-2016) Skatter, avgifter og toll 2016 (økt antall asylankomster). Skattedirektoratet vurderer difor å gje ei ny føresegn i meirverdiavgiftsforskrifta 6-2-1 om kva som er meint å vere omfatta av fritaket for elektroniske nyheitstenester. Høyringsfrist Høyringsfristen vert sett til seks veker. Godkjenning frå EFTAs overvakingsorgan (ESA) Departementet har lagt til grunn at fritaket må notifiserast til EFTAs overvakingsorgan (ESA). Formell notifikasjon blei sendt 1. desember 2015. Gjeldande rett Etter gjeldande rett er aviser fritatt for meirverdiavgift, jf. meirverdiavgiftslova 6-1. Fritaket er grunna i ytringsfridomen og eit ønskje om å støtte det norske språket. Gjeldande meirverdiavgiftsfritak omfattar berre aviser som er trykt på papir. Aviser i elektronisk form vert rekna som tenester, og det skal reknast 25 prosent meirverdiavgift av slik omsetning. I tillegg til at avisa må vere trykt på papir for å gå inn under fritaket, er det eit vilkår at avisa kjem ut regelmessig med minst eitt nummer kvar veke. Det er ikkje fastsett ytterlegare vilkår i meirverdiavgiftsforskrifta, men etter praksis vert det kravd at publikasjonen hovudsakleg inneheld nyheiter og aktualitetsstoff og dette stoffet må vere frå et breitt spekter av samfunnsområde. Publikasjonar som inneheld stoff henta frå berre ein sektor eller er retta mot berre ein interesse, til dømes sport, politikk, religion eller underhaldning, vert ikkje rekna som avis etter meirverdiavgiftslova. Aviser som har brei dekning av ein noko snevrare del av nyheitsbildet, vert likevel omfatta. Ved vurderinga av om det føreligg ei friteken avis, har ein i praksis nytta kriteria som Dagspresseutvalet i 1966 føreslo som grunnlag for tildeling av produksjonsstøtte til dagsaviser. 1
Fritaket gjeld omsetning i alle ledd slik at også omsetning av ferdigtrykte aviser frå trykkeri til utgjevar er fritekne. Avisene sin omsetning av annonser og reklame er imidlertid ikkje friteken. Det samme gjeld omsetning av andre varer og tenester i samband med avisproduksjonen. Meirverdiavgiftsregelverket er basert på eigendeklarering, og dette inneber at det er dei registrerte næringsdrivande som i første rekke må vurdere og ta stilling til om kriteria er oppfylte. Skatteetaten vil på vanlig måte kontrollere og etterprøve eigendeklareringa. Forslag om meirverdiavgiftsfritak for elektroniske nyheitstenester I Prop. 1 LS (2015-2016) Skatter, avgifter og toll 2016 er det føreslått følgjande føresegn i meirverdiavgiftslova: 6-2 skal lyde: 6-2 Elektroniske nyhetstjenester (1) Omsetning av elektroniske nyhetstjenester er fritatt for merverdiavgift. (2) Departementet kan gi forskrift om hva som menes med elektroniske nyhetstjenester. Grunngjevinga for framlegget er at gjeldande fritak for papiraviser (ytringsfridom, norsk språk) er relevant også for elektroniske nyheitstenester. Vidare inneber gjeldande regelverk ei avgiftsmessig forskjellsbehandling av nyheiter avhengig av distribusjonsteknologi. Regjeringa føreslår difor at meirverdiavgiftsfritaket for papiraviser vert utvida til å omfatte alle elektroniske medium som hovudsakleg inneheld nyheits- og aktualitetsstoff uavhengig av distribusjonsteknologi, dvs. nyheiter på pc, mobiltelefon, nettbrett, radio og fjernsyn. Fritak for nyheitstenester inneber at denne tenesta må avgrensast mot alle andre elektroniske tenester som framleis skal avgiftsreknast med 25 prosent, og departementet føreslår at det nærare innhaldet i fritaket vert fastsett i forskrift. Departementet har som utgangspunkt at definisjonen av elektroniske nyheitstenester i størst mogeleg grad bør samsvare med definisjonen av papiraviser og at hovudkriteriet må knytast til innhaldet i tenesta. Departementet legg difor til grunn at det er eit vilkår for fritak at tenesta hovudsakleg inneheld nyheiter og aktualitetsstoff og dette stoffet er frå et breitt spekter av samfunnsområde. Det er ein føresetnad for meirverdiavgiftsplikt at det føreligg omsetning, dvs. levering av varer eller tenester mot vederlag. Fritaket vil dermed berre omfatte nyheiter og aktualitetsstoff som vert omsett mot brukarbetaling. Dersom seljaren tilbyr nyheits- og aktualitetsstoff både gratis og mot betaling, må desse reknast som separate ytingar. Meirverdiavgiftsfritaket for aviser er mellom anna grunna i eit ønskje om å verne det norske språksamfunnet. Fritaket omfattar imidlertid også utanlandske aviser. På same måte vil fritaket for elektroniske nyheitstenester også omfatte utanlandske medium. E-tidsskrift og e-bøker er ikkje omfatta av fritaket. 2
Forslag til forskrift Skattedirektoratet vurderer å gje nærare reglar om innhald i omgrepet elektroniske nyheitstenester i meirverdiavgiftsforskrifta 6-2-1 i samsvar med dei føringane departementet har gjeve. Departementet har lagt til grunn at avgrensinga i størst mogeleg grad bør samsvare med definisjonen av papiraviser, og at det bør vere eit vilkår for fritak at tenesta hovudsakleg inneheld nyheiter og aktualitetsstoff frå et breitt spekter av samfunnsområde. Elektroniske tenester For å vere omfatta av fritaket for elektroniske nyheitstenester i 6-2 må tenesta gå inn under definisjonen av elektroniske tenester i meirverdiavgiftslova 1-3 første ledd bokstav j. Elektroniske tenester er der definert som "fjernleverbare tjenester som leveres over internett eller annet elektronisk nett og som ikke kan anskaffes uten informasjonsteknologi, hvor leveringen av tjenesten hovedsaklig er automatisert". Fjernleverbare tenester er definert i same føresegn bokstav i som "tjenester der utførelsen eller leveringen etter tjenestens art ikke eller vanskelig kan knyttes til et bestemt fysisk sted". Fritaket er meint å omfatte alle elektroniske tenester uavhengig av distribusjonsteknologi. I tillegg til tekst- og stillbildebasert nyheits- og aktualitetsstoff skal også levande bilde, lyd og grafikk vere omfatta av omgrepet elektroniske nyheitstenester. Tenester som vert formidla i elektroniske kommunikasjonsnett vil bli omfatta. Krav til innhald i nyheitstenesta Fritaket for elektroniske nyheitstenester skal omfatte nyheitstenester med nokolunde tilsvarande stoffbredde og utval som gjeldande papiravisfritak. Nyheitstenester som stort sett omhandlar saker frå berre ein sektor eller er retta mot ein interesse, for eksempel kultur, religion, sport eller yrke er ikkje meint å vere omfatta av fritaket. Skattedirektoratet vil difor foreslå å forskriftsfeste eit krav om at nyheitstenesta inneheld ei brei dekning av nyheits- og aktualitetsstoff. Hovudsaklegheitskriteriet Departementet forutset at det vil vere tilstrekkeleg at tenesta hovudsakleg inneheld nyheiter og aktualitetsstoff. Det vil seie at tenesta også kan innehalde element som ikkje vert rekna som nyheiter eller aktualitetsstoff utan å falle utanfor fritaket. Dersom ei teneste inneheld fleire element, er det departementet sitt utgangspunkt at kvart tenesteelement skal vurderast som ei separat teneste. Dette er likevel ikkje alltid tilfelle - til dømes der det eine element er det klart prinsipale og det andre er av underordna betyding. I denne vurderinga er det og eit moment kor distinkt og separat tenesta er. Dersom tenestene er separate kan dette medføre at det eine elementet er friteke for meirverdiavgift og det andre skal avgiftsbereknast med 25 prosent. Dette gjeld også om det berre er eit vederlag. Det skal framleis svarast meirverdiavgift med 25 prosent ved omsetning av annonser og reklametenester. Utviklinga i media viser ein aukande bruk av sponsa journalistikk, 3
innhaldsmarknadsføring og produktplassering, og vi forutset at dette ikkje vert omfatta av fritaket. Hovudsaklegheitsvurderinga er knytt til den tenesta som inneheld nyheiter og aktualitetsstoff. Skattedirektoratet legg til grunn at avgrensing av fritaket kan vere komplisert, men at den må avgjerast etter ei samla vurdering der ei rekkje moment må vurderast konkret. Skattedirektoratet har ikkje funne å kunne føreslå ei nærare regulering av denne vurderinga, utover utgangspunktet nevnt over. Kva for andre målekriterier som kan vere aktuelle vil avhenge av plattforma som vert nytta. Talet på artiklar/program/titlar, tida ein gjennomsnittsperson ville bruke ved lesing, avspelingstid eller måling av datamengde kan vere relevante måleeiningar. Vi legg til grunn at faktisk bruk (tal på "klikk"/avspeling/ nedlasting/oppslag) ikkje vil vere relevant då det er heile den omsette tenesta som er relevant og ikkje kva kjøparane vel å bruke. Skattedirektoratet antar at eit hovudsaklegheitskriterium uansett legg opp til bruk av skjønn, og at innhaldet vil bli nærare avgrensa gjennom praksis. Den enkelte næringsdrivande har plikt til å føreta vurderinga av kva deler av omsetningen som går inn under fritaket og dokumentere dette i rekneskapen. Utgjevings-/oppdateringsfrekvens Gjeldande fritak for papiraviser forutset at dei kjem ut minst ein gong i veka, og Skattedirektoratet vurderer å vidareføre dette kravet også for fritaket for elektroniske nyheitstenester. For å oppfylle kravet til utgjevingsfrekvens må nyheitsstoffet som vert omsett minimum oppdaterast ein gong per veke. Det må vurderast konkret om det ligg føre ei ny utgåve. I forskrift 17. september 2014 nr. 1207 om fastsetting av opplag og utgåver i nyheits- og aktualitetsmedia 4 er det ei ny utgåve dersom 50 prosent av innhaldet er nytt og eigenprodusert. Dette kan vere retningsgjevande også for meirverdiavgifta. Skattedirektoratet føreslår å setje som vilkår at nyheitstenesta "utgis ukentlig eller oftere". Omgrepsbruken varierer med dei ulike distribusjonsformene (oppdaterer, legg ut, sender), og vi har ikkje funne eit uttrykk som passar for alle tenestene som vert omfatta av fritaket. Vidare varierer oppdateringspraksisen for dei ulike plattformene, og Skattedirektoratet er usikker på korleis vurderinga av om det føreligg ei ny utgåve kan praktiserast for dei ulike aktørane. Vi ber difor om forslag til terminologi og innspel til praktiseringa frå høyringsinstansane. On-demand-tenester som tilbyr til dømes film og musikk vil kunne falle utanfor fritaket både grunna kravet til oppdateringsfrekvens og fordi tenesta innhaldsmessig ikkje er ei nyheitsteneste. Ansvarleg redaktør Skattedirektoratet vurderer vidare å setje som vilkår at mediet, som for papiraviser i dag, har ein ansvarleg redaktør med ansvar slik det går fram av Redaktørplakaten. 4
Retta mot allmenta Som for papiraviser i dag forutset Skattedirektoratet at mediet må vere retta mot allmenta. Dette inneber at medium som er retta mot ein bestemt krets av brukarar ikkje vil vere omfatta av fritaket. Enkelte avgrensingsspørsmål Brukarbetaling for nyheitstenester ser ut til å vere prega av at aktørane prøvar ut ulike betalingsmodellar. Departementet forutset at det er innhaldet i den omsette tenesta som skal vurderast i høve til fritaket. Gratis tilgang Som nemnt er det ein føresetnad for meirverdiavgiftsplikt at det føreligg omsetning, dvs. levering av varer eller tenester mot vederlag. I ein del tilfelle gjev medium gratis tilgang til deler av sitt materiale. Skattedirektoratet forutset at det då er det innhaldet som det betalast for som isolert sett som må oppfylle kriteria for fritak, under dette kravet til stoffbreidde. Oppsplitting Skattedirektoratet legg til grunn at dersom ein aktør splittar opp stoffet i ulike nettstader/kanalar, vil dette innebere at kvar nettstad/kanal må vurderast isolert i høve til fritaket. Dette kan innebere at nyheitsstoffet blir så spesialisert at dei enkelte segmenta ikkje kvalifiserer til fritak sjølv om ei samla vurdering av stoffbreidda ville oppfylt vilkåra. Ei slik oppsplitting kan og innebere vanskar med å oppfylle kravet til oppdateringsfrekvens for den enkelte nettstaden/kanalen. Omsetning av enkeltartiklar/nyheitsinnslag Dersom det vert omsett tilgang til enkeltartiklar frå eit medium der nyheitsstoffet totalt sett oppfyller vilkåra for fritak, vil den selde enkeltartikkelen isolert sett vanskeleg kunne fylle vilkåra til stoffbredde og oppdateringsfrekvens. Det må då reknast meirverdiavgift med 25 prosent av denne omsetninga. Tv-kanalpakkar Nyheitsbaserte tv-kanalar kan bli omsette som del av ein pakke med fleire andre tv-kanalar. Skattedirektoratet legg til grunn at seljaren av slike kanalpakkar må splitte fakturaen når salet omfattar kanalar som skal seljast med ulike meirverdiavgiftssatsar. Økonomiske og administrative konsekvensar Meirverdiavgiftsfritak for elektroniske nyheitstenester vil gje avgiftslette for bransjen og provenytap for staten. Dersom avgifta innførast frå 1. mars 2016 kan fritaket gje eit provenytap på om lag 290 mill. kroner påløpt og 230 mill. kroner bokført i 2016. Provenytapet vil bli betydeleg større over tid, mellom anna som følgje av at e-avisene tek over ein større del av avisomsetninga. 5
Sidan meirverdiavgiftsregelverket er basert på eigendeklarering, vil bransjen få auka administrative kostnader med regelendringa gjennom avklaring av grensespørsmål og utvikling av måtar å innrette bokføringa slik at det går fram at avgiftshandteringa er i samsvar med meirverdiavgiftsreglane. At bransjen ikkje lenger må skilje mellom papirnyheiter som skal ha nullsats og e-nyheiter som skal ha 25 prosent meirverdiavgift, kan redusera dei administrative kostnadene noko. For skatteetaten legg vi til grunn at dei administrative konsekvensane vert størst i oppstarten i samband med avklaringar av avgiftsplikta. Dette inneber rettleiingsarbeid overfor norske og utanlandske næringsdrivande, samt informasjonstiltak og opplæring av etaten sine tilsette. Kompleksiteten vil kunne medføre tidkrevjande saksbehandling (både av skriftlege spørsmål, bindande førehandsuttaler og kontrollar) samt fleire klagesaker. Forslag til endring i forskrift 15. desember 2009 nr. 1540 til merverdiavgiftsloven (merverdiavgiftsforskriften) I forskrift 15. desember 2009 nr. 1540 til merverdiavgiftsloven (merverdiavgiftsforskriften) gjøres følgende endringer: 6-2-1 skal lyde: 6-2-1 Elektroniske nyhetstjenester (1) Med elektroniske nyhetstjenester menes elektroniske tjenester som: a) i hovedsak inneholder en bred dekning av nyhets- og aktualitetsstoff b) er rettet mot allmennheten c) har en ansvarlig redaktør d) utgis ukentlig eller oftere I Gjeldende 6-2-1 til 6-6-2 blir 6-3-1 til 6-7-2. Forskriften trer i kraft 1. mars 2016. II 6