Korleis kan PPT bruke resultata frå forsking i arbeidet i kommunane? Peder Haug Høgskulen i Volda Innlegg på Nasjonal nettverkskonferanse for PPT, Gardermoen den 24. september 2015
Kva PPT bør ta omsyn til! Om resultat frå prosjektet «The function of special education», (SPEED). Peder Haug Høgskulen i Volda Innlegg på Nasjonal nettverkskonferanse for PPT, Gardermoen den 24. september 2015
SPEED-prosjektet (The function of special education) Norges forskningsråd, Høgskolen i Hedmark og Høgskulen i Volda. Bakgrunn: Kunnskapen om praksis og resultat i spesialundervisninga er mangelfull. Hovudproblemstillinga er formulert slik: Kva handlar spesialundervisning om, og kva funksjon har den? Korleis er spesialundervisning forstått i praksis. Kva går spesialundervisninga ut på? Kva skil spesialundervisning frå ordinær opplæring? Kva slag elevar får spesialundervisning, og kva elevar får ikkje? Korleis er spesialundervisninga organisert? Kva samband er det mellom spesialundervisning og ordinær opplæring? Kva er resultatet av spesialundervisninga?
«Komplementaritet» 90 graders vinkel delt i to vinklar A B Når den ordinære opplæringa er god (A), vert det mindre krav til spesielle tiltak (B) Når den ordinære opplæringa har manglar (B), aukar behovet for spesielle tiltak (A). Den ordinære opplæringa er «nøkkelen» til all opplæringskvalitet. Kva er god opplæring? Kva er PPT si rolle i «god opplæring»? 5
5-6.Pedagogisk-psykologisk teneste Tenesta skal hjelpe skolen i arbeidet med kompetanseutvikling og organisasjonsutvikling for å leggje opplæringa betre til rette for elevar med særlege behov. Den pedagogisk-psykologiske tenesta skal sørgje for at det blir utarbeidd sakkunnig vurdering der lova krev det.
Inkludering Målsettinga er: 1. Auka deltaking i aktiviteten i barnehage og skule for kvart enkelt barn og kvar enkelt elev. 2. Minimalisere ekskluderinga frå aktivitetane og kulturen i barnehage og skule for kvart enkelt barn og kvar enkelt elev.
Dekonstruksjon av omgrepet inkludering Stat: Verdi, ideologi, politikk Kommune Organisering og vilkår Skule Praktisk handling Elevar Erfaring og oppleving Fellesskap Deltaking Medverking Utbyte 8
Spesialundervisning Elevar som ikkje har eller som ikkje kan få tilfredsstillande utbytte av det ordinære opplæringstilbodet, har rett til spesialundervisning ( 5,1 i opplæringslova). Utbyte gjeld på mange område: personleg, sosialt, emosjonelt, fagleg, og heng mellom anna saman med: Elevtrivsel Relasjonen lærar-elev Motivasjon og arbeidsinnsats Undervisningskvalitet Lærarsamarbeid Lærartrivsel
Effektstorleiken d=m2-m1/sd M1 M2 0,2 = liten 0,4 = moderat 0,6 = stor
Elevtrivsel 580 560 540 520 500 480 460 440 420 400 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 Trivsel 2013 Trivsel 2014 11
600 580 560 540 520 500 480 460 440 420 400 Relasjon elev-lærar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2013 2014 12
Om opplæringa 580 560 540 520 500 480 460 440 420 400 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2013 2014 13
Motivasjon og arbeidsinnsats 560 540 520 500 480 460 440 420 400 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2013 2014 14
660 640 620 600 580 560 540 520 500 480 460 440 420 400 Lærartrivsel 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2013 2014 15
Lærarsamarbeid 700 660 620 580 540 500 460 420 380 340 300 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2013 2014 16
Samarbeid PPT 675 625 575 525 475 425 375 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2013 2014 17
Skulen har ansvaret Berre det relasjonelle perspektivet gjeld for skulen. Vi må alltid spørje etter kva skulen kan gjere for at opplæringa kan bli betre for eleven. Både skulane og PPT har arbeidd mykje ut frå den kategoriske tilnærminga. Den mest sentrale årsaka til at eleven treng spesialundervisning, kvaliteten på den ordinære opplæringa, blir ikkje særleg problematisert. 18
Dei som får og dei som ikkje får spesialundervisning 520 500 480 460 440 420 400 380 360 340 320 300 Spesialundervisning pga lærevanskar Ikkje spesialundervisning, lærevanskar 19
Dei som får og dei som ikkje får spesialundervisning 480 460 440 420 400 380 360 340 320 300 Spesialundervisning pga åtferd Ikkje spesialundervisning, åtferd 20
Elevar som strevar, spesialundervisning og og karaktersum Får spesialundervisning Får ikkje spesialundervisning Karaktersum 1-3 (N=119) 64 % 43 % 36 % 57 % Karaktersum 4-6 (N=651) 21
Har diagnose noko å seie for spesialundervisning? Data frå SPEED-prosjektet ADHD-diagnose (N=123) Åtferdsvanskar utan diagnose (N=631) Får spesialundervisning 69 % 30 % 18 % 81 % Får ikkje spesialundervisning 22
Kven har hovudansvaret for spesialundervisninga? 2013 2014 Spesialpedagog 41 % 46 % Lærar utan 54 % 52 % spesialpedagogisk kompetanse Assistent 5 % 2 % 23
Table 4. Students activities in small special education groups in relation to teacher competence, when subject content Student activity Ordinary teacher Specialist Cohens d teacher Active with subject 63 % 71 % -0,16 learning Doing tasks 56 % 61 % -0,10 Listening to teacher 46 % 42 % 0,08 Doing adapted tasks 29 % 43 % -0, 29 Orally about subject 16 % 30 % -0,33 content Doing common tasks 30 % 18 % 0,29 Using adapted learning 8 % 24 % -0,37 materials Active with peer(s) 14 % 12 % 0,04 Learning-restricted behaviour 9 % 4 % 0,20
Den gode læraren Høgt kvalifiserte lærarar vil kunne gi læring tilsvarande 1,5 skuleår til elevane sine. Lågt kvalifisert lærarar vil berre gi læring tilsvarande 0,5 skuleår. (Hanushek, 2014). Gode lærarar vil kunne redusere skilnaden som oppstår mellom elevar frå ulike sosioøkonomiske lag i løpet av tre til fire år (ibid). Verknaden av å ha lite effektive lærarar varer i årevis, og kan i mindre grad kompenserast med meir effektive lærarar på høgare klassesteg (Hattie, 2009). 25
Eleven Ordinær Spesialun opplæring dervisning Tot Tot I vanleg klasse 85 % 5 % I gruppe 13 % 66 % Åleine 2 % 30 % Sum 100 % 101 % N (talet på observasjonar) 5707 1315 26
27
I kva grad har spesialundervisninga dei nødvendige kvalitetane? Bildet er uklart, fordi: Samtidige politiske prioriteringar er opptekne av andre grupper enn dei som strevar i skulen. Spesialundervisninga har ein dobbel funksjon. Ideologi er det som påverkar området mest. Forskarane er meir opptekne av å debattere paradigmatiske posisjonar, enn av å utvikle alternative strategiar som løysingar. Ideala er ikkje praktiserte slik dei var tenkte.
Kva PPT bør ta omsyn til! Kvaliteten på den ordinære oppplæringa. Kven som bør få spesialundervisning, og på kva grunnlag. At diagnosar ikkje tel. Kven som skal undervise i spesialundervisninga. Kva spesialundervisninga faktisk går ut på. Korleis spesialundervisninga blir organisert.