Side 1 av 15 Fylkesrådmannen Finansutvalet, 14. juni etter fylkestinget. Rica Sunnfjord Hotell Sakshandsamar: Eli Nes Killingrød E-post: eli.nes.killingrod@sfj.no Tlf: 57 65 62 81 Vår ref. Sak nr.: 07/161-3 Gje alltid opp vår ref. ved kontakt Internt l.nr. 8600/07 Dykkar ref. Dato LEIKANGER, 06.06.2007 Budsjett 2008/Økonomiplan 2008-11 - Arbeidsdokument 2/07-- I dette arbeidsdokumentet vil fylkesrådmannen; - Gje ei kort oppsummering etter møtet i finansutvalet 26.03.07. - Gje ei oppsummering av budsjettarbeidet så langt og vidare arbeid. - Vise korleis driftsrammene våre for 2008-11 vert påverka av/bør justerast i høve endringar i føresetnader/nye saker. - Vise førebels oppdatert investeringsprogram for planperioden. 1. OPPSUMMERING ETTER MØTET I FINANSUTVALET 26.03.06 Finansutvalet si handsaming av arbeidsdokument 1/07 kan kort oppsummerast slik: - Finansutvalet tok punkta om førebelse budsjettrammer og tilhøyrande utfordringar, samt oppsummeringa i høve det økonomiske handlingsrommet i perioden til orientering. - Finansutvalet slutta seg vidare til fylkesrådmannen sitt framlegg til disponering av rekneskapsoverskotet for 2006. Hovudtrekka i disponeringa kan oppsummerast slik: Finansiering av ansvarleg lånekapital Fundo Wheels Nullstilling av budsjettert refusjon 2007 sikringstiltak på sjø Avsetting til pensjonsfond Restfinansiering auka kostnadsoverslag Eid Andre investeringar (ma Sogndal vgs - Campus) Sum 10,0 mill kr 3,9 mill kr 5,0 mill kr 4,0 mill kr 10,7 mill kr 33,6 mill kr I tertialrapport 1/07 har fylkesrådmannen tilrådd å omdisponere beløpet avsett til andre investeringar til å dekke restfinansieringa av auka kostnadsoverslag Eid med 2,5 mill kr og inntektsføring av 5,6 mill kr til saldering av driftsbudsjettet. Fylkeshuset Askedalen 2 6863 LEIKANGER Tlf.: 57 65 61 00 Faks: 57 65 61 01 Bankgiro: 3781.07.00050 postmottak.sentraladm@sfj.no www.sfj.no Org.nr.: NO 941 388 841 MVA
Side 2 av 15 - Finansutvalet slutta seg til at øvrige fellesinntekter og utgifter vart berekna med grunnlag i RNB og Kommuneproposisjonen. Dette er følgt opp gjennom pkt 3.2 under. - Finansutvalet slutta seg til at budsjettert mva-refusjon ikkje bør aukast. Ev meirinntekter skal kanaliserast mot investeringsbudsjettet. - Finansutvalet tok vidare til orientering: o at gjeldande inntektssystem vert lagt til grunn for berekning av skatt og rammetilskot i heile planperioden. o det nye regimet i høve statleg kontroll av låneopptaket frå 2008. - Finansutvalet tok KRD sitt svarbrev i høve manglande kompensasjon ved gjeninnføring av DAA til etterretning, og legg til grunn den statleg utrekna kompensasjonen i det vidare budsjettarbeidet. - Finansutvalet vedtok å utsette innmeldt investeringssak til desember 2007. - Finansutvalet vedtok å nullstille budsjettert kompensasjon for sikringstiltak på sjø i 2007. Vi viser til nærare omtale av denne saka i saksutgreiinga til tertialrapport 1/07. - Finansutvalet vedtok at det ikkje vert lagt opp til ein eigen søknadsrunde i høve eksterne aktørar no. Det vart diskutert korleis ein likevel skal få ut informasjon om fylkeskommunen sin budsjettprosess til kommunane. Målet med slik informasjon vil vere å unngå at ein mottek ev søknader etter at hovudutvala har avslutta sine prioriteringsdebattar. Fylkesrådmannen har følgt dette opp ved å lage eit intervju med fylkesordføraren om framdrifta i budsjettarbeidet. Artikkelen er lagt ut på heimesida til fylkeskommunen. Det vert vidare lagt opp til å sende ein e-post til alle kommunane med kort informasjon om budsjettarbeidet og link til denne artikkelen og ferdigstilte arbeidsdokument. - Finansutvalet hadde ikkje merknader til skissert arbeidsplan for budsjettprosessen. - Finansutvalet si bestilling til hovudutvala sitt budsjettarbeid vart vedteken i tråd med framlegget frå fylkesrådmannen. 2. BUDSJETTPROSESSEN OG VIDARE ARBEID Den nye arbeidsdelinga som vart vedteken i budsjettprosessen i fjor - og som finansutvalet har vedteke å vidareføre med mindre justeringar inneber at stafettpinnen i budsjettarbeidet no ligg i hovudutvala. I arbeidsdokument 1/07 vedtok finansutvalet rammene for dette arbeidet gjennom si bestilling til hovudutvala sitt budsjettarbeid. Med bakgrunn i denne bestillinga føregår det no strategidrøftingar i dei ulike hovudutvala. Strategidrøftingane skal danne grunnlag for å gjere naudsynte sektorvise prioriteringar i månadsskifte august/september. Dette arbeidet skal munne ut i konkrete tilrådingar til korleis aktiviteten på sektornivå bør tilpassast, gitt ulike økonomiske rammeføresetnader (+/- i høve gjeldande sektorrammer). Hovudutvala sine innspel vil danne grunnlaget for finansutvalet sine prioriteringsdebattar i det vidare budsjettarbeidet kommande haust.
Side 3 av 15 Aktuelle problemstillingar Med bakgrunn i den nye arbeidsdelinga mellom finansutvalet og hovudutvala, er det naturleg å avgrense finansutvalet sitt arbeid på dette stadiet i prosessen til å: - Konstatere førebelse budsjettutfordringar som følgje av kommuneproposisjon og ev nye saker/føresetnader dette vert omhandla i pkt 3. under. - Rullere investeringsprogrammet dette vert omhandla i pkt 4. under. Investeringssaka som skulle danne grunnlag for denne rulleringa er no utsett til desembertinget. Vi lyt difor kome attende til investeringsprogrammet i eit seinare møte. I dette dokumentet avgrensar vi oss til å oppdatere investeringsprogrammet for vedtekne endringar, og vidare forlenge programmet med eit år. - Vurdere ev tiltak innafor fellesinntekter/-utgifter for å auke den økonomiske handlefridomen i planperioden.. Fylkesrådmannen ser ikkje potensiale på desse områda utover dei som alt er skisserte og vedtekne iverksette/utgreidde som ein del av budsjettprosessen i fjor. I arbeidsdokument 1/07 oppsummerte vi status på dette feltet. Fylkesrådmannen ser difor ikkje grunnlag for å gå nærare inn på dette pkt før fylkestinget har teke endeleg avgjerd i dei alt utgreidde eigarsakene (jf eigne saker til FT i juni). Utover vedtak som frigjer heile eller deler av potensialet i desse sakene må ev handlefridom/salderingsutfordringar løysast gjennom utgiftsreduserande tiltak på sektornivå. Dette kan finansutvalet først ta stilling til etter at hovudutvala har kome med sine innspel i august/september. Nytt finansutval Etter valet vert det konstituert nytt finansutval som får ansvar for å komme med framlegg til budsjett 2008/økonomiplan 2008-11. Tidsplanen for konstituering av nytt fylkesting gjer at det nye finansutvalet skal veljast 23-24. oktober og vil få sitt første møte 29. oktober. Finansutvalet skal etter tidsplanen kome med sitt budsjettframlegg (grunnlag for handsaming i hovudutvala) i møte 14. november. Det er difor naudsynt at finansutvalet alt i møtet 29. oktober kjem med si skisse til saldering. Dette inneber i praksis at noverande finansutval må ta hovudansvar for å utarbeide eit saldert budsjettopplegg, medan det nye finansutvalet i denne omgang må konsentrere seg om ev mindre endringar/justeringar i dette opplegget. Påfølgjande politiske prosess i hovudutvala, fylkesutvalet og fylkestinget, gjev det nye fylkestinget høve til ei grundigare realitetshandsaming av budsjettopplegget. Tilråding: Noverande finansutval tek sikte på å utarbeide eit saldert budsjettopplegg som grunnlag for det nye finansutvalet sitt arbeid med framlegg til budsjett 2008/økonomiplan 2008-11. 3. ENDRINGAR I DRIFTSRAMMENE 2008 11. I dette punktet viser fylkesrådmannen kva endringar som er innarbeidde i gjeldande driftsrammer som følgje av vedtak/tilrådingar til fylkestingsvedtak i vårsesjonen og endringar i rammeføresetnader.
Side 4 av 15 3.1. Tilrådde endringar i tertialrapport 1/2007. Fylkesutvalet si tilråding i FU-sak 61 (tertialrapport 1/07) vil medføre slike tillegg i rammene vidare i økonomiplanperioden: - Sletta komp.krav sikringstiltak på sjø 3,8 mill kr i 2008, 2009 og 2010 - Løn sentraladministrasjonen 2,0 mill kr i 2008, 2009 og 2010 - Innsparing husleige (pga nybygg Stryn vg -2,3 mill kr i 2008 - Fagopplæring 0,5 mill kr i 2008, 2009 og 2010 - Tilskot til lærebedrifter 3,6 mill kr i 2008, 2009 og 2010 - Tannhelse (rusmisbrukarar) 0,3 mill kr i 2008, 2009 og2010 For nærare omtale av dei ulike postane vert det vist til saksførelegget. 3.2 Kommuneproposisjonen for 2008. Regjeringa sitt framlegg til St.prp. nr 67 om lokaldemokrati, velferd og økonomi i kommunesektoren 2008 (KP) inneheld informasjon om rammene for budsjett 2008 og økonomiplan 2008/11. Det er ikkje varsla endringar i inntektssystemet i KP. I fjor vart det lagt til grunn at Borge-utvalet sitt forslag skulle sjåast i samanheng med forvaltningsreforma. Framdrifta for reforma er no slik at eventuelle endringar vil bli varsla først i kommuneproposisjonen som kjem våren 2009 og ev endringar sett i verk frå 2010. I denne budsjettprosessen må vi difor legge til grunn gjeldande inntektssystem for heile perioden. Det er særleg to komponentar som er styrande for utviklinga i skatt og rammetilskot framover: - Realvekst i dei frie inntektene - Folketalsutviklinga Realvekst i dei frie inntektene For 2008 legg regjeringa opp til ein realvekst i kommunesektoren sine samla inntekter på mellom 4 og 5 mrd kroner. Av denne veksten vil mellom 1,5 og 1,75 mrd kroner kome som frie inntekter. Fordelinga mellom kommunane og fylkeskommunane er ikkje talfesta. Det er likevel sagt at fylkeskommunane skal få ein noko sterkare relativ vekst enn kommunane. Etter fylkeskommunane sin del av dei frie inntektene skulle veksten bli mellom 250 og 300 mill kr. Ut frå signal frå KRD vedkomande den relative sterkare veksten er det lagt inn 500 mill kr. Realveksten for kommunesektoren er i stor grad knytt til dei demografiske endringane og for fylkeskommunane til 16-18 åringane. Frå 2008 vil veksten i alderskulla 16-18 år flate ut og elevauken i vidaregåande skule avta. Den relativt sterkare veksten for fylkeskommunane vil difor truleg ikkje halde fram frå og med 2009. Med bakgrunn i dette legg fylkesrådmannen inn ein forventa realvekst for fylkeskommunane på 0,300 mrd kr kvart av åra 2009-11. Alle utrekningane er føreteke i 2007-kroner. Tala er såleis direkte samanliknbare med gjeldande økonomiplan for åra 2008-2010. KP seier ikkje noko om utviklinga i den kommunale deflatoren. I det vidare arbeidet har vi førebels lagt til grunn at meirinntektene som følgje av deflatorendringa vil tilsvare naudsynte avsettingar til pris- og lønsauke. Det er likevel rett å nemne at det dei siste åra har det vore naudsynt å gje ekstraordinær kompensasjon til samferdselssektoren for auke i oljeprisen. Rekna frå 2005 utgjer dette 15 mill kr i 2007. Oljeprisen har auka også i 2007. Om prisen i løpet av året aukar meir enn
Side 5 av 15 gjennomsnittleg pris på varer og tenester må det vurderast å gje samferdslesektoren ekstra prisauke også frå 2008. Om dette vert aktuelt må pris- og lønspotten aukast meir enn det deflatorendringa gjev grunnlag for. Folketalsutviklinga i perioden. For å utarbeide ein prognose i høve folketalsutviklinga i perioden tek vi utgangspunkt i nivået pr 1.1.2007 og SSB sine framskrivingar med middels flytteaktivitet. SSB sine framskrivingar er frå 2004. Utviklinga både i 2005 og 2006 viser høgare tal for landet og lågare tal i Sogn og Fjordane enn SSB sine framskrivingar. Vi har difor justert prognosen og reknar no med slike endringar: - Folketalet i fylket vert redusert med om lag 400 i løpet av 2007 og 300 årleg vidare i perioden. - Folketalet i landet vert auka 40 000 årleg. Faktiske tal for første kvartal 2007 viser ein reduksjon i vårt fylke på 51 personar medan auken på landsbasis var 10 368 personar. Det er førebels brukt følgjande folketal i planperioden: FOLKETAL 1.1.2008 FOLKETAL 1.1.2009 FOLKETAL 1.1.2010 FOLKETAL 1.1.2011 Fylket Landet Fylket Landet Fylket Landet Fylket Landet 0-15 år 23 150 969 000 23 050 963 000 22 950 957 000 22 850 952 000 16-18 år 4 800 190 500 4 750 191 000 4 700 189 700 4 700 189 000 19-34 år 19 800 964 500 19 525 981 000 19 500 982 000 19 500 1 000 000 35-66 år 42 300 1 985 000 42 500 2 009 000 42 450 2 047 300 42 250 2 066 000 67-74 år 6 350 255 000 6 400 258 000 6 450 261 000 6 500 265 000 > 75 år 9 400 356 000 9 275 358 000 9 150 363 000 9 100 368 000 105 800 4 720 000 105 500 4 760 000 105 200 4 800 000 104 900 4 840 000 For fylkeskommunane er det tal 16-18 åringar som gjev størst utslag for dei frie inntektene. Desse tala er relativt sikre både for fylket og landet. Endringar i dei andre aldersgruppene gjev lite utslag (eksempelvis vil ein auke på 200 innbyggjar i fylket i dei andre aldersgruppene gje ein auke i dei frie inntektene på om lag 0,7 mill kr). Prognose på skatt og rammetilskot. Med bakgrunn i føresett utvikling i høve i frie inntekter og folketalsutviklinga vert våre frie inntekter bli slik i perioden (i mill kr): Årstal Skatt Rammetilskot Endring frå øk.plan-07-08 2008 428,136 729,920 + 0,894 2009 427,678 734,759-0,183 2010 427,204 743,150 + 0,915 2011 426,713 754,369 Kompensasjon for mva på investeringane Det er varsla ei omlegging av reglane for inntektsføring av mva-kompensasjon på investeringar. Frå ordninga vart innført i 2004 har kompensasjonen blitt inntektsført i driftsrekneskapen for å
Side 6 av 15 dekke opp inntektstapet kommunesektoren fekk ved at tilsvarande beløp vart trekt ut av rammene. Frå 2009 vil dette bli endra slik at kompensasjonen for mva skal inntektsførast direkte i investeringsrekneskapen. Det vert då berre utgiftene ekskl. mva som må finansierast, men på den andre sida fell pårekna refusjon i driftsrekneskapen bort. I gjeldande økonomiplan utgjer dette beløpet 14,5 mill kroner atårleg. På kort sikt inneber dette at driftsbalansen til fylkeskommunen vert svekka tilsvarande frå 2009. KRD opnar for at kommunar/fylkeskommunar kan leggje fram ein økonomiplan i ubalanse (inntil aktuelt refusjonsbeløp for oss; inntil 14,5 mill kr) for dei næraste åra frå og med 2009. mva-det kan bli aktuelt for oss å nytte ei slik tilnærming. Endringa i reglane fører til at fylkeskommunen vert tvinga til å ha ein eigenkapital på opp mot 25 % i dei fleste investeringane (unnateke fylkesveganlegg). Etter tidlegare vedtak er føresett at gjennomføringa av investeringsplanen for 2007 og 2008 vil gje vesentleg meir mva-refusjon enn lagt inn i driftsbudsjettet, og at desse midlane skal nyttast som eigenkapital i investeringane. Det bør no leggjast opp til at meirinntektene vert reservert i høve driftsutfordringane denne omlegginga vil medføre frå 2009. Fylkesrådmannen legg førebels inn inntektssvikten i driftsbudsjettet på 14,5 mill kr frå 2009. Vi kjem attende til nettoverknaden av omlegginga når stortinget har gjort endeleg vedtak i saka. Tilråding: Som følgje av endra føringspraksis på mva-refusjon på investeringar vert det førebels lagt inn ein reduksjon på fellesinntektene på 14,5 mill kr årleg frå 2009-. Fylkesrådmannen kjem attende til nettoverknaden av omlegginga når stortinget har gjort endeleg vedtak i saka. 3.3 Endringar i netto kapitalutgifter Kapitalutgifter Vi legg førebels investerings- og finansieringsprogrammet i pkt 4.6 til grunn for berekning av kapitalutgifter. Den vesentlege endringa i høve opprinneleg økonomiplan 2007-10 er auken i kostnadsoverslaget til Nybygg - Sogndal vg skule på 30 mill kr. Denne endringa vil slå fullt ut frå 2010. Ved utrekning av kapitalutgiftene har vi førebels nytta faktisk rentesats der denne er bunden og 5,5% der vi har flytande renter. Dette er ein auke på 0,5%-poeng i høve gjeldande økonomiplan. Avdraga er berekna etter gjeldande avtale med bankane for eldre lån og 30 år for nye lån. Eventuell omlegging i føring av mva-kompensasjon på investeringar vil få konsekvensar for kapitalutgiftene. Ordninga inneber at investeringsprosjekta må budsjetterast eksklusive mva. Dette vil føre til ein reduksjon i netto løyvingar og såleis til lægre låneopptak. Fylkesrådmannen vil tilrå at ei slik omrekning avventar endeleg vedtak i stortinget. Ein får då høve til å sjå det samla utslaget av ordninga. Reduserte kapitalutgifter som følgje av ordninga vil naturleg måtte nyttast til å redusere deler av inntektsbortfallet i driftsbudsjettet.
Side 7 av 15 Tilråding: Omrekning av investeringsprosjekt som følgje av eventuell omlegging i føring av mva-kompensasjon på investeringar avventar endeleg vedtak i stortinget. Rentesats på flytande lån vert sett til 5,5%. Renteinntekter Når det gjeld renteinntektene er desse berekna med grunnlag i forventa fylkeskommunal likviditet. Denne er no samansett slik: Fri likviditet 64 mill kr Avsette feriepengar 70 mill kr Fondsmidlar 280 mill kr 551.6 midlar 6 mill kr DAA-midlar 116 mill kr Sum 536 mill kr Det er i det alt vesentlege vedteke korleis fondsmidlane skal brukast. Ut frå dette vil midlane bli sterkt redusert i økonomiplanperioden. Prognostiserte renteinntekter er redusert i tråd med desse disposisjonane. Endringar i netto kapitalutgifter I høve til gjeldande økonomiplan gjev dette følgjande endringar i budsjetterte renter og avdrag (mill kr): Årstal Renteinnt. Renteutg. Avdrag Netto auke 2008 3,5 2,2-2,9-4,2 2009 3,0 3,9-0,9 0,0 2010 2,8 5,4 1,8 4,4 For 2011 er nivået frå 2010 vidareført med dei endringar som følgjer av investeringsprogrammet. 3.4 Utbytte i selskapa Utbytte SFE Gjeldande økonomiplan legg til grunn slikt utbytte frå selskapa: 2006 2007 2008 2009 2010 Aksjeutbytter 41,675 59,607 61,350 62,150 51,150 Det heiter vidare: Etter fylkestinget sitt vedtak om ikkje å krevje utbytte frå Fjord 1 Nordvestlandske i 5 år framover vil heile det budsjetterte utbytte måtte kome frå SFE AS. Dersom 100 % utbytte frå selskapet ikkje dekkjer fylkestinget sine forventningar, må resten dekkast ved ekstraordinært utbytte.
Side 8 av 15 Dette ambisjonsnivået viser seg å vere høgt i høve SFE. I 2007 er det vedteke å betale ut heile overskotet i selskapet på 96 mill kr som utbytte til eigarane. Fylkeskommunen har 47,76% av aksjane og vil såleis få eit ordinært utbytte på 45,8 mill kr. I tråd med fylkestinget sitt vedtak vert det lagt opp til å ta ut differansen på 13,86 mill kr i høve budsjettforventninga i 2007 som ekstraordinært utbytte. For SFE betyr dette eit samla ekstraordinært utbytte på 29 mill kr. SFE har svært liten "annen egenkapital" (som dannar grunnlag for utbetaling av ekstraordinært utbytte) etter at heile overskotet vart sett av til utbytte i årsrekneskapen for 2006. SFE legg no opp til eit vedtak om nedsetting av overkursfondet med overføring av tilsvarande verdiar til annan eigenkapital. Dette vil gje SFE rom for å effektuere det føresette ekstraordinære utbyttet. I møtet 30.05.07 orienterte fylkesrådmannen FU om ei problemstilling knytt til dette grepet. Det er balansen i sist avlagde rekneskap som er grunnlag for eit utbyttevedtak (aksjelova 8-1 (1)). Balansen pr 31.12.06 gjev ikkje grunnlag for å betale ut det føresette ekstraordinære utbyttet i 2007. Når overføringa frå overkursfondet til annan eigenkapital vert gjennomført no, vil denne framkomme i balansen pr. 31.12.07. Det vil såleis først vere grunnlag for å utbetale det ekstraordinære utbyttet etter at rekneskapen for 2007 er avlagt våren 2008. Fylkesrådmannen legg opp til å løyse 2007- utfordringa dette medfører ved å endre tilrådinga i høve tertialrapport 1/07 slik: Pkt 9: Aksjeutbytte vert redusert med 10,320 mill kr. Nytt punkt 12: Avsetjing til fond vert redusert med 13,860 mill kr. Når ekstraordinært utbytte vert utbetalt i 2008 vil fondet få tilbakeført 13,860 mill kr. (Nemde fond er avsett for å dekke FT sine vedtekne tilskot til eksterne prosjekt seinare i planperioden.) Når det gjeld utbytte for seinare år i planperioden legg SFE no opp til å nedskrive overkursfondet slik at ein har fleksibilitet til å møte eigarane sine utbytteforventningar. For å sikre ein god og stabil utbyttepolitikk vert det vidare lagt opp til at eigarane skal drøfte ynskja profil på utbyttepolitikken på generalforsamlinga i selskapet 19. juni. Fylkesrådmannen vil kome attende til kva utbytteforventningar som bør ligge i økonomiplanen basert på generalforsamlinga sine drøftingar/konklusjonar. Utbytte Fjord 1 Det er ikkje budsjettert med utbytte frå Fjord 1 i gjeldande økonomiplan. Dette har samanheng med vedtaket om å styrke eigenkapitalen i selskapet med 250 mill kr her av 100 mill kr finansiert ved å avstå frå utbytte fram t.o.m 2010 (jf FT-sak 15/06). Resultatet for 2006 vart betre enn føresett i denne saka, og selskapet vedtok difor å utbetale 6,0 mill kr i utbytte her av 3,540 mill kr til oss. Den andre eigaren i selskapet Møre og Romsdal fylke (MR) ynskjer ein meir ekspansiv utbyttepolitikk i høve selskapet. Fylkesrådmannen viser her til vedtak i MR og tidlegare orienteringar til FU/finansutvalet om saka. Det er varsla at MR vil ta initiativ til å drøfte utbyttepolitikken i nær framtid. Fylkesrådmannen kjem attende til saka når vi kjenner rammene for dette initiativet.
Side 9 av 15 Tilråding: Det vert førebels lagt opp til slik utbyttebudsjettering i planperioden: - Utbytteforventningane mot SFE i gjeldande økonomiplan vert oppretthaldne - Det vert førebels ikkje budsjettert med utbytte frå Fjord 1 i planperioden. 3.5 Elkem Solar I 2006 vart det utarbeidd ein tiltakspakke for å legge til rette for Elkem Solar si etablering i Svelgen. Denne tiltakspakken femna m.a. om eit investeringstilskot frå fylkeskommunen på 15 mill kr, finansiert med midlar frå fylkesplanfondet. Den første fabrikken til Elkem Solar vert no bygt i Kristiansand, og i samband med budsjettfastsetjinga for 2007 valde fylkestinget å omdisponere desse 15 mill kr til eit fond for utvikling av kystkommunane. Desse midlane er no lyst ut. I budsjettdokumentet står det følgjande med tanke på framtidig engasjement i samband med Elkem Solar: "Skulle Elkem ynskje å realisere nye prosjekt i Bremanger, er fylkeskommunen innstilt på å stille opp med midlar på same nivå". Elkem Solar skal byggje fleire fabrikkar, og partnerskapen bak tiltakspakken er no i gong med å utarbeide ein ny tiltakspakke. Som det framgår av budsjettet for 2007 står lovnaden om 15 mill kr i investeringstilskot ved lag, og kan inngå i den nye tiltakspakken. Midlane må følgjeleg finansierast opp dersom Elkem Solar vel å legge ein fabrikk til Svelgen. Fylkesrådmannen har førebels ikkje lagt inn midlar til dette føremålet. Om realiseringa vert aktuell, vil dette auke den økonomiske ubalansen i pkt 3.6 med tilsvarande beløp. Tilråding Finansutvalet merkar seg at det kan ligge ei økonomisk utfordring i samband at Elkem Solar vurderer ei eventuell etablering av ny fabrikk i Svelgen. Det er førebels ikkje sett av fylkeskommunale ressursar til dette føremålet. 3.6 Ny balanse i økonomiplanen Oppsummert gjev ovanståande endringar førebels slik ny balanse i økonomiplanen:
Side 10 av 15 2008 2009 2010 Utg.pkt: Balansert økonomiplan 2007-10 0,0 0,0 0,0 Endringar if tert. 1/07: Sletta komp sikringskrav på sjø -3,9-3,9-3,9 Løn sentraladministrasjonen -2,0-2,0-2,0 Fagprøver -0,5-0,5-0,5 Tilskot til lærebedrifter -3,6-3,6-3,6 Husleiger 2,3 Tannhelsa -0,3-0,3-0,3 Vurdering i a.dok 2/07 (førebels): Endra skatt og rammetilskot 0,9-0,2 0,9 Sletta mva-refusjon investeringar -14,5-14,5 Justert rente og avdrag 4,2 0,0-4,4 Ubalanse etter a.dok 2/07-2,828-24,902-28,178 For 2011 er det - med utgangspunkt i vidareføring av drifta frå 2010 og prognose for fellesinntekter og utgifter rekna med eit overskot på 5,4 mill kr. Det bedra resultatet kjem som følgje av at plan og næring si ramme er nedjustert etter at alle eksterne tiltak vedtekne i gjeldande økonomiplan er sluttløyvde. Den framskrivne økonomiplanen har slike rammer for sektorane: 2007 2008 2009 2010 2011 Fellesinntekter og -utgifter -1 243,3-1 228,9-1 179,7-1 162,4-1 172,9 Politisk styring 15,3 15,0 15,0 15,0 15,3 Kontrollorgan 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 Sentraladministrasjon 55,8 55,4 55,2 55,2 55,2 Fellestenestene 33,9 33,3 33,4 33,4 33,4 Opplæring 589,3 585,7 583,9 582,4 582,4 Tannhelse 54,1 54,1 54,1 54,1 54,1 Samferdsle 279,7 278,1 278,1 278,1 278,1 Fylkesveg 100,8 96,7 99,7 105,7 96,7 Plan og næring 50,1 56,2 33,7 21,8 9,5 Kultur 60,4 53,2 47,4 40,8 38,8 Balanse (underskot) 0,0 2,8 24,9 28,2-5,4 Rammene tek høgde for justeringane som er gjort greie for i dette arbeidsdokumentet. Førebelse rammer representerer ein budsjettutfordring på 2,8 mill kr i 2008 stigande til 28 mill kr i 2010. Slik fylkesrådmannen ser det kan ubalansen løysast på ulike måtar: - Redusere driftsnivået på sektorane - Auke dei lokale inntektene - Ev. kombinasjonar av alternativa over. Fylkesrådmannen kjem ikkje med tilråding til korleis eit innsparingskrav ev. skal delast ut på sektornivå no. Slik fylkesrådmannen ser det bør finansutvalet avvente ei slik fordeling til hovudutvala har synleggjort sine prioriteringar (marginallister (+/-)), og resultatet av
Side 11 av 15 eigarsakene i juni er kjende. Finansutvalet skal då balansere sektorane mot kvar andre, og har høve til å vurdere korleis utfordringa skal salderast. Dette inneber mellom anna å vurdere om det skal setjast i verk tiltak på sektornivå, ev kvar det er realistisk å legge ei innsparing og kvar den smertar minst. Dei økonomiske utfordringane i planperioden er store, og det er vesentleg at dette vert teke omsyn til i prioriteringsarbeidet i hovudutvala. I praksis inneber dette at administrasjonen må legge til rette for at det også vert føreteke ein grundig gjennomgang av mogelege reduksjonstiltak på sektornivå og tilhøyrande konsekvensar. Tilråding: Finansutvalet legg ovanemde økonomiske ubalanse og tilhøyrande sektorrammer til grunn for det vidare budsjettarbeidet. Finansutvalet ber hovudutvala: - merke seg den økonomiske utfordringa som følgjer av sektorrammene. - gje arbeidet med å synleggjere og prioritere mogelege reduksjonstiltak på sektornivå naudsynt merksemd i budsjettarbeidet. 4. INVESTERINGSPROGRAMMET Investeringsprogrammet vert i liten grad styrt av statsbudsjett og sentrale føringar. Det har difor vore vanleg å rullere/legge hovudtrekka i investeringsprogrammet på plass før sommarferien. Dette har sikra betre fokus på driftsutfordringane som kjem som ein del av mellom anna statsbudsjettet i oktober. I år har vi ein noko anna situasjon. Dette har samanheng med at den varsla saka om samla gjennomgang av investeringsplanen er utsett til desembertinget. Fylkesrådmannen avgrensar difor arbeidet med investeringsprogrammet i denne omgang til å: - Forlenge programmet med eitt år (2011) - Ajourføre kostnadsoverslag for vedtekne endringar - Gje nokre vurderingar i høve alt vedtekne prosjekt og tilhøyrande kostnadsoverslag. 4.1 Forlenging av programmet med eitt år For 2011 er det lagt inn vidareføring av sekkepostløyvingane slik: - IKT investeringar 3,000 mill kr - Sikringstiltak og brannvern 3,500 - Ombygging/rehabilitering skulebygg 5,000 - Utstyr til opplæring 10,000 - Til fordeling fylkesvegar 3,700 Det er førebels ikkje tilrådd enkeltprosjekt for dette året. Postane over er innarbeidd i investeringsprogrammet. Løyvingane er 100% lånefinansierte. Isolert sett aukar denne vidareføringa av sekkepostane kapitalkostnadane våre med om lag 2,0 mill kr årleg.
Side 12 av 15 4.2 Innarbeidde endringar i investerings- og finansieringsprogrammet Med grunnlag i vedtekne og tilrådde endringar er det innarbeidd følgjande endringar i gjeldande investerings- og finansieringsprogram: 2007: Løyvinga til ombygging/rehabilitering er redusert med 2,5 mill kr. Løyvinga til Eid vgs - nybygg er auka med 9,0 mill kr. Auken er finansiert med 6,5 mill kr frå driftsoverskotet i 2006 og 2,5 mill kr frå redusert løvying til ombygging/rehabilitering. Løyvinga til Trivselshagen IKS er auka med 9,8 mill kr i 2007 mot ein tilsvarande reduksjon i 2008. Auken i 2007 er førebels finansiert ved driftsmidlar. Truleg dekning ved avsetjing og driftsresultat 2007, 2008: Løyvinga til ombygging/rehabilitering er redusert 2,5 mill kr. Løyvinga til Eid vgs nybygg er auka med 2,500 mill kr. Auken er finansiert med 2,5 mill kr frå redusert løyving til ombygging/rehabilitering Løyvinga til Trivselshagen IKS er redusert med 9,800 mill kr (til 0). Budsjettert låneopptak er redusert tilsvarande. Dette medfører reduserte kapitalutgifter på om lag 0,8 mill kr/år. 2009: Kostnadsoverslag til Sogndal vg. - 1. byggesteg er auka med 30,0 mill kr. Budsjettert låneopptak er tilsvarande auka. Dette fører til auka kapitalutgifter på om lag 2,7 mill kr/år. 4.3 Vurdering av kostnadsoverslag på alt vedtekne prosjekt Generelt Kostnadsutviklinga: Investeringsplanen 2005-2017 vart utarbeidd i 2004, og denne planen la grunnlaget for dei einskilde prosjekt som ligg i økonomiplanen 2005-2008. Etter den tid har det vore ein sterk vekstperiode i byggebransjen, og det er vanskar med å få entreprenørar og handverkarar til å gje tilbod på alle aktuelle prosjekt. Materialkostnadene har hatt ein sterk prisauke i løpet av 2006-2007 slik at innkomne tilbod i 2007 har vist kostnadssprekkar på mellom 30 og 50 %. Det er vanskeleg å spå kostnadsutviklinga dei næraste par åra. Det er likevel naudsynt å gjere ei rekalkulering av dei prosjekta som ikkje alt er gjennomførte. Ved ei rekalkulering av prosjekta bør ein no legge til grunn ein kalkylepris på kr. 25 000,- pr. m2 for prosjekt som skal gjennomførast i 2008-2010 (i gjeldande investeringsplan ligg kalkyleprisen på 20.000,- pr. m2). Framdrift og låneopptak: I fleire av prosjekta er det manglande samsvar mellom framdrift og løyvingstakt i budsjettet. Fylkesrådmannen tilrår likevel at vi tek opp lån i samsvar med økonomiplanen sine føresetnader. Bakgrunn for ei slik tilnærming ligg i det nye statlege regimet med betinga kontroll av låneopptak frå og med 2008 (jf regionreforma). Pt er det relativt liten differanse mellom lånerente og framforhandla rentenivå på konsernkontoen. Ei slik tilpassing medfører difor ikkje vesentlege nettoutgifter. MVA-kompensasjon på investeringar: Som vi har gjort greie for tidlegare i dokumentet legg kommuneproposisjonen opp til at mva-refusjon på investeringar skal førast i investeringsbudsjettet frå og med 2009. Dette vil medføre at alle kostnadsoverslag må omreknast i høve det nye regimet (nettobudsjettering ekskl. mva).
Side 13 av 15 Nokre enkeltprosjekt: Dale vgs rehabilitering: Prosjektet på om lag 1100 m2 har vore på tilbodsrekning, og innkomne tilbod viste ein entreprenørkostnad på 20 mill. kr for lågaste tilbod. Prosjektet var i 2006 kostnadsrekna (2004-prisar) til 16,4 mill. kr. Prosjektet er gjennomgått på nytt og berekningane viser at kostnadsramma bør aukast til 25 mill kr. Flora vgs rehabilitering: Arbeidet med forprosjekt for Flora vgs pågår i 2007. Vi har grunnlag for å tru at vedteken kostnadsramme ikkje vil halde ut frå dei tilbod som vi har vurdert i 2007. Det er i dag vanskeleg å fastslå ny ramme, men ein må rekne med at utbygging etter vedteke funksjonsprogram vil gje ei ny kostnad på 70-75 mill. kr. inkl. skissert inventar og utstyr. Firda vgs rehabilitering: Ombygging av eksisterande Firda vgs er ikkje kostnadsrekna enno. Det vert gjort i laupet av 1.halvår 2007. Det må forventast ein langt høgare kostnad enn budsjettert. Dette gjeld ombygging, rehabilitering samt ventilasjonsanlegg. Fastlandssambandet Ytre Gulen: I samband med tert 1/07 er det varsla at uvissa kring kostnadsoverslaget framleis er +/- 10 % i høve til 128 mill kr. Dette vert klarlagt når utslyste tilbod kjem inn. Tilråding: Finansutvalet legg til grunn at låneopptaka vert gjennomført i tråd med økonomiplanen sine føresetnader. Finansutvalet ber om at fylkesrådmannen så snart det er praktisk mogeleg (jf arbeidet med investeringssaka) utarbeidar ein oversikt over: - kva prosjekt som ikkje let seg gjennomføre innafor gjeldande kostnadsoverslag. - kva endringar må gjerast for å tilpasse prosjektet til vedteke kostnadsoverslag, og - kva konsekvensar ei slik tilpassing har. Finansutvalet tek elles vurderingane i dette punktet til orientering. 4.4 Driftskonsekvensar av investeringsprogrammet Nybygg fører til endringar i driftsbudsjettet. Det er behov for ekstra utstyr og inventar, auka reinhald og vaktmeistarteneste og kommunale avgifter. Innsparingane i husleige er innrekna i økonomiplanen som ein del av finansieringa av bygga. Det er no lagt opp til at kostnadsrammene for nybygga våre skal dekke inventar og utstyrsdelen. Når det gjeld dei løpande driftsutgiftene er det stort sett lagt til grunn at nybygga er erstatningsareal og såleis ikkje representerer store tillegg i driftskostnadane. Eit unnatak er fylkeskommunen sin medverknad i Trivselshagen IKS. Her vil det i tillegg til innskotet kome leigekostnader for den delen av utbygginga som ikkje vert dekka av innskota frå eigarane. Ein del av prosjekta vil krevje auka drifts-/tilskotsløyvingar frå fylkeskommunen. Kartlegginga av slike driftsutgifter vart starta opp i fjor, men har synt seg vanskeleg å få oversikt over før prosjekta er meir handfaste. I dette ligg og at vi ikkje har avklåra driftsform og ev leigeutgifter for enkelte av bygga. Fylkesrådmannen kjem attende til dette punktet i investeringssaka.
Side 14 av 15 4.5 Marginaltiltak nye ikkje innarbeidde prosjekt Fylkesrådmannen legg opp til at eventuelt marginaltiltak/nye investeringsprosjekt må kanaliserast inn mot prioriteringsprosessane i hovudutvala i september. Finansutvalet vil får seg førelagt aktuelle marginaltiltak som ein del av innspela frå hovudutvala. Hovudutvala sine innspel og finansutvalet sine prioriteringar vil bli innarbeidd i nemnde investeringssak, og framlegg til budsjett vert synkronisert mot denne saka. 4.6 Oppsummering av førebels investeringsprogram 2008-11 Investeringsprogram: Prosj. nr SUM Løyvt tidl. 2008 2009 2010 2011 Forvaltning 124 197 IKT-investeringar 3,000 3,000 3,000 3,000 Sum forvaltning 3,000 3,000 3,000 3,000 Opplæring 125 000 Sikringstiltak, brannvern mv 3,500 3,500 3,500 3,500 125 200 Ombygging/rehabilitering 2,500 5,000 5,000 5,000 200 900 Utstyr 15,000 10,000 10,000 10,000 S.019 Firda vg - nybygg (Trivselshagen) 40,000 40,000 S.020 Sogndal vg - nybygg 237,000 76,000 71,000 90,000 S.021 Eid vg - nybygg 113,500 57,000 56,500 S.022 Firda vg - rehabilitering 2,200 2,200 S.023 Flora vg - rehabilitering 53,500 10,000 25,000 18,500 S.024 Dale vg - rehabilitering 16,400 7,000 9,400 Sum opplæring 185,100 127,000 18,500 18,500 Tannhelse 370 900 Oppgradering av tannklinikkar 3,000 3,000 3,000 3,000 Sum tannhelse 3,000 3,000 3,000 3,000 Samferdsle 480 308 Fv Fastl.samb. Ytre Gulen 128,000 55,100 72,900 480 500 Til fordeling - vegsektoren 3,700 6,700 10,700 3,700 900 206 Sogndal komm- ref. fortau fv. 211 2,000 Sum samferdsle 76,600 6,700 12,700 3,700 Kultur 500 905 Sogn og Fjordane kunstmuseum 20,000 10,000 10,000 Sum kultur 10,000 SUM INVESTERINGAR 277,700 139,700 37,200 28,200
Side 15 av 15 Tilhøyrande finansieringsprogram: FINANSIERING SUM Løyvt tidl. 2008 2009 2010 2011 Eksterne tilskot: Eid kommune - bibliotek i nybygg Eid vg 3,500 3,500 Fylkesplanfond - grunnkapital: Fastlandssambandet Ytre Gulen 17,100 17,100 Driftsmidlar/avsett overskot Fylkesveganlegg 12,000 3,000 9,000 Lånemidlar 450,200 257,100 136,700 28,200 28,200 SUM FINANSIERING 277,700 139,700 37,200 28,200 Med dette opplegget vil vi ha ei lånegjeld ved utgangen av planperioden på 1,011 mill kr og. tilhøyrande kapitalutgifter på 117 mill 07-kroner i 2011. Dette er 50 mill kr meir enn i 2007. Tilråding: Finansutvalet legg ovanståande investeringsprogram og tilhøyrande finansieringsprogram til grunn for det vidare budsjettarbeidet. Investeringsprogrammet kjem opp til ny vurdering etter sommarferien. Med helsing Jan Øhlckers fylkesrådmann Eli Nes Killingrød økonomisjef Kopi til: Fylkestinget Fylkesrådmannen si leiargruppe Budsjettgruppa