Anders Tjugum Detaljreguleringsplan for Veganeset Planid.: Oppdragsnr.: 5182116 Dokumentnr.: 002 Versjon: E02 Dato: 2019-01-11
Oppdragsgjevar: Anders Tjugum Oppdragsgjevars kontaktperson: Anders Tjugum Rådgjevar Norconsult AS, Campus Fosshaugane, Trolladalen 30, NO-6856 Sogndal Oppdragsleiar: Tone Kristin Myklebust Kvåle Fagansvarleg: Johannes Henrik Myrmel Andre nøkkelpersonar: Ann Sissel Heilevang E02 2019-01-11 Til godkjenning i Balestrand kommune. Oppdragsgjevar sine merknader er ivareteke. JOHM TMK ANSHE D01 2018-12-19 For gjennomgang hjå oppdragsgjevar JOHM TMK ANSHE Versjon Dato Omtale Utarbeidd Fagkontrollert Godkjent Dette dokumentet er utarbeidd av Norconsult AS som del av det oppdraget som dokumentet omhandlar. Opphavsretten tilhøyrar Norconsult AS. Dokumentet må berre nyttast til det formål som går fram i oppdragsavtalen, og må ikkje kopierast eller gjerast tilgjengeleg på annan måte eller i større utstrekning enn formålet tilseier. 2018-12-09 Side 2 av 21
Samandrag Norconsult har på oppdrag frå Tjugum utarbeidd risiko- og sårbarheitsanalyse som ein del av vedtaksgrunnlaget til reguleringsplan for Veganeset. Området er tidlegare regulert og delvis bygd med utgangspunkt i plan som la til rette for etablering av turistverksemd og hytter. Gjennom planarbeidet vert det lagt til rette for etablering av utleigehytter. Ut over det er noverande arealbruk som tryggar tilkomst samt arealbruken i sjø i det vesentlege vidareført. Analysen har hatt som føremål å gje ei brei, overordna, representativ og vedtaksrelevant framstilling av risiko for tap av verdiar knytt til liv og helse, stabilitet og materielle verdiar. Planområdet står generelt fram, med dei tiltaka som er føresett gjennomført i framlegget til reguleringsplan, som lite sårbart. Det er identifisert følgjande risikoreduserande tiltak: Fare Ekstremnedbør og handtering av overflatevatn Stormflo Sårbarheits- og risikoreduserande tiltak Forventningar om periodevis ekstremnedbør krev lokale og gode løysingar for handtering av overvatn. Det er føresett ivareteke gjennom detaljprosjektering og utforming av området, samt trygging av naudflaumvegar. Bygg må minimum plasserast på nivå for stormflo. Ved planlegging av uteområda/tiltak i småbåthamna må det planleggast tiltak mot bølgjeoppskylling og drenering som ivareteke krava til tryggleik. Tiltak i småbåthamna er føresett prosjektert. Anlegget gjev god skjerming opp til nivået for eksisterande anlegg. Ved kraftigare stormar bør flytting av båtar vurderast. Oppfølging er knytt til det løpande beredskapsarbeidet. 2018-12-09 Side 3 av 21
Innhald 1 Innleiing 5 1.1 Analyseobjektet 5 1.2 Særskilde krav til tryggleik 6 1.3 Føresetnader, avgrensingar og antakingar 6 1.4 Definisjonar og omgrep 7 2 Metode 8 2.1 Fareidentifikasjon og sårbarheitsvurdering 8 2.2 Kategorisering av sannsyn 9 2.3 Kategoriar for konsekvensvurdering 9 2.4 Vurdering av risiko 10 2.5 Risikoreduserande tiltak 10 Raude hendingar risikoreduserande tiltak er naudsynt 10 Gule hendingar tiltak bør vurderast 11 Grøne hendingar akseptabel risiko 11 3 Risikoanalyse 12 3.1 Kartlegging av farar 12 3.2 Sårbarheitsvurdering av aktuelle hendingar 15 Stormflo, havnivåstigning og bølgjeoppskylling 15 Ekstremnedbør store nedbørsmengder i løpet av kort tid 15 Skogbrann 16 Farleg gods 16 3.3 Representative uønska hendingar 17 4 Konklusjon og framlegg til risikoreduserande tiltak 19 5 Kjelder 20 5.1 Styrande dokument 20 5.2 Grunnlagsdokumentasjon 21 5.3 Informantar 21 2018-12-09 Side 4 av 21
1 Innleiing Norconsult har på oppdrag frå Anders Tjugum utarbeidd risiko- og sårbarheitsanalyse som ein del av vedtaksgrunnlaget til reguleringsplan for Veganeset. Bakgrunnen for planen er ønskje om å legge rammene for utbygging av utleigehytter på Veganeset. I samsvar med 4-3 i plan- og bygningslova vert det stilt krav om at det ikkje skal byggast ut i usikre områder. Formålet med analysen har vore å vurdere alle risikotilhøve som har innverknad på om arealet er eigna til planlagt formål, og ev. endringar i slike tilhøve som følgje av planlagt utbygging. I tillegg skal vurderinga syne om planframlegget representerer ei fare for omgjevnadane, og om omgjevnadane representerer ei fare for det regulerte området (tosidig påverknad). Føremålet med analysen er å gje ei overordna og representativ framstilling av risiko for skade på person, liv og helse, materielle verdiar og stabilitet i høve løysingane i reguleringsplanen. 1.1 Analyseobjektet Analyseobjektet er lokalisert på Dragsvik om lag 10 km langs fv 55 aust for Balestrand. Avstanden i luftlinje er på i underkant av 2 km. Dragsvik er ein odde ut i Sognefjorden som markerer skilet mellom fjordarmane Esefjorden og Veslefjorden/Fjærlandsfjorden. Området grensar i aust/nordaust til ferjekaia på Dragsvik med ferjesamband vidare mot Hella og Vangsnes. Området i vest grensar til registrerte kulturkvalitetar, dyrka mark og skog/lyng. I sør/søraust er området avgrensa mot sjø. Området er delvis bygd ut med utgangspunkt i vedteken reguleringsplan. Planframlegget legg rammene for oppføring av nye utleigehytter og naus/sjøhus tilrettelagt for utleige som hytter. Arealbruken i sjø/fjorden avspeglar noverande bruk arealbruk med bl.a. småbåthamn og bruk som er direkte vidareført frå vedteken. Mellom fjorden og utbyggingsområda er det sett av grøntområde. Planen opnar ikkje for utbygging av utleigeeiningar under kote + 8. Sør i området er det eit eksisterande sjømerke. Planen er sett saman av plankart med tilhøyrande føresegner. Planen regulerer både arealbruk og omsynssoner som, bl.a. faresoner for flaum og skred. Figur 1.1: Kart med framlegg til arealbruk og illustrerte utleigehytter. 2018-12-09 Side 5 av 21
1.2 Særskilde krav til tryggleik Byggteknisk forskrift (TEK17) gjev tryggleikskrav for naturfare (TEK17 7-1 til 7-4), og det er gitt generelt krav om at byggverk skal utformast og lokaliserast slik at det er tilfredsstillande sikra mot framtidige naturfarar. NVE sine retningslinjer 2-2011 «Flaum og skredfare i arealplanar» krev i tillegg at det ikkje vert bygd ut i utsette områder. På tilsvarande måte gjev også andre lover og forskrifter krav om tryggleik mot farar. Det er bl.a. tilrådd at det vert teke omsyn til endra klima. Tryggleiksklassane i TEK17 for skred (S1, S2, S3) og flaum (F1, F2, F3) skal leggast til grunn ved vurdering av tryggleik i høve dei lovdefinerte hendingar. Krava i TEK 17 er oppsummert i tabell 1.4. Tabell 1.1: Sannsyn og konsekvensintervalla for flaum og skred i TEK17. Tryggleiksklasse Konsekvens Sannsyn flaum Flaum (F), Skred (S) Materielle verdiar Tap av liv F1, S1 Lite 1/20 1/100 1/100 F2, S2 Middels 1/200 1/1000 1/1000 F3, S3 Stor 1/1000 1/5000 1/5000 Sannsyn - skred Planen legg til rette for ei vidareutvikling av eksisterande verksemd med fleire utleigehytter. Det er lagt til rette for inntil 8 nye mindre utleigehytter. I tillegg er det høve til å etablere bygg for lager, samt ombygging/oppføring av naust/sjøbu med funksjon som utleigehytte. Krav til tryggleiksmål i TEK17 for utleigehytte/sjøbu som planen opnar for: I høve tryggleik mot flaum, er det lagt til grunn tryggleiksklasse F2. Det inneber at utbyggingsområdet skal vere trygt mot flaum slik at største nominelle sannsyn ikkje overskrid 1/200 for materielle verdiar og 1/1000 for tap av liv. I høve tryggleik mot skred og ustabil grunn er det lagt til grunn tryggleiksklasse S2. Det inneber at området skal vere sikra mot skred og ustabil grunn slik at største nominelle sannsyn ikkje overskrid 1/1000. For lagerbygg og småbåthamna gjeld tryggleiksklasse F1 og S1; Byggverk med lite personopphald og små økonomiske eller andre samfunnsmessige konsekvensar. 1.3 Føresetnader, avgrensingar og antakingar Følgjande føresetnader er lagt til grunn for risiko- og sårbarheitsanalysen: Analysen er overordna og kvalitativ. Den er avgrensa til temaet samfunnssikkerheit slik dette er skildra av DSB (Direktoratet for samfunnssikkerheit og beredskap) Utbygging skal følgje relevante lover og forskrifter, som sikringstiltak og liknande. Vurderinga er avgrensa til det aktuelle området. Vurderinga omfattar ferdige løysingar, ikkje vurdering av risiko i bygg- og anleggsfasen. Vurderinga klargjer ikkje uavhengige, samanfallande hendingar. Vurderinga omfattar ikkje tilsikta hendingar (sabotasje, hærverk o.l.) Vurderinga og antakingar er basert på føreliggande dokumentasjon om prosjektet, bruk av og aktivitetar i nærområdet. 2018-12-09 Side 6 av 21
1.4 Definisjonar og omgrep Tabell 1.2: Omgrep Konsekvens Risiko Risikoanalyse Risikoreduserande tiltak Safety Security Samfunnssikkerheit Sannsyn Sårbarheit DSB NGU NVE SVV Omgrep og forklaringar. Definisjon Mogleg følgje av ei uønskt hending. Konsekvensar kan uttrykkast med ord eller som ein talverdi for omfanget av skader på menneske, miljø eller materielle verdiar. Det vil alltid vere uvisse knytt til kva som vil verte konsekvensen. Uttrykk for kombinasjon av sannsyn for og konsekvens av ei uønskt hending. Ein systematisk framgangsmåte for å skildre og/eller berekne risiko. Risikoanalysen vert gjennomført ved kartlegging av uønskte hendingar og årsakene til- og konsekvensane av desse. Tiltak som påverkar sannsynet eller konsekvensen av uønskte hendingar. Tryggleik mot uønskte hendingar som opptrer som følgje av ei eller fleire tilfeldigheiter. Sikkerheit mot uønskte hendingar som er resultat av overlegg og planlegging Evna samfunnet har til å oppretthalde viktige samfunnsfunksjonar, og å ivareta innbyggarane sine liv, helse og grunnleggande behov under ulike former for påkjenning I kva grad det er truleg at ei hending vil kunne inntreffe. Manglande evne hjå eit analyseobjekt til å motstå verknadane av ei uønskt hending og til å rette opp att tilstanden eller funksjonen etter hendinga. Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap Norges geologiske undersøkelse Norges vassdrags- og energidirektorat Statens vegvesen 2018-12-09 Side 7 av 21
2 Metode Metoden er basert på hovudprinsippa i NS 5814 Krav til risikoanalyser [ref. 1.4.1] og DSB sin rettleiar om «Samfunnsikkerheit i kommunenes arealplanlegging» [ref. 1.4.7]. Risiko er knytt til uønskte hendingar, dvs. hendingar som i utgangspunktet ikkje skal inntreffe. Det er difor knytt uvisse til både om hendinga vil inntreffe (sannsyn) og omfanget (konsekvens) av hendinga dersom den inntreff. Arbeidsmetodikken omfattar følgjande trinn: 1) Fareidentifikasjon kartlegging av moglege uønskte hendingar. 2) Sårbarheitsvurdering 3) Evaluere sannsyn og konsekvens. 4) Klassifisering av risiko, identifikasjon av behov for risikoreduserande tiltak. 2.1 Fareidentifikasjon og sårbarheitsvurdering Fareidentifikasjonen er basert på ROS-sjekklista frå SIGVe-rapporten [ref. 1.5.6] samt planføresegnene og retningslinene i kommuneplanen [ref. 1.5.2]. Farane vert konkretisert gjennom formulering av representative, uønskte hendingar. Med sårbarheit er det meint manglande evne hjå analyseobjektet til å motstå verknader av ei uønskt hending og til å rette opp att den opphavelege tilstand eller funksjon etter hendinga [ref. 1.4.1]. Tabell 2.1: Kategoriar for sårbarheit. Sårbarheitskategori Skildring Ikkje sårbart Lite sårbart Moderat sårbart Svært sårbart Eit vidt spekter av hendingar kan inntreffe der sikkerheit eller området sin funksjonalitet vert råka. Eit vidt spekter av hendingar kan inntreffe der sikkerheit eller området sin funksjonalitet vert ubetydeleg råka. Eit vidt spekter av hendingar kan inntreffe der sikkerheit og området sin funksjonalitet verte råka slik at fare eller ulempe oppstår. Eit vidt spekter av hendingar kan inntreffe der sikkerheita og området sin funksjonalitet vert råka slik at aktuell fare oppstår. Ei sårbarheitsvurdering består av ein systematisk gjennomgang av dei viktigaste faktorane som påverkar risiko. Data- og erfaringsmaterialet om området for å vurdere dei ulike faktorane er av varierande detaljeringsgrad. I sårbarheitsanalysen er det nytta ei gradering: Ikkje sårbart, lite sårbart, moderat sårbart og svært sårbart. Dei farane som står fram med «auka» sårbarheit i kap. 3.2 vert teke vidare i ei hendingsbasert risikovurdering. 2018-12-09 Side 8 av 21
2.2 Kategorisering av sannsyn I kva grad det er truleg at ei uønskt hending kan inntreffe, vert uttrykt ved hjelp av omgrepet sannsyn (hendingsfrekvens). Sannsyn bygger på erfaringar, nye trendar (for eksempel ekstremvær) og vurderingar gjort på bakgrunn av lokal erfaring. Tabell 2.2: Kategoriar for sannsyn. Sannsyn kategoriar Skildring 1. Lite sannsynleg (Teoretisk mogleg) 2. Moderat sannsynleg (Må takast omsyn til) 3. Sannsynleg (Må påreknast) 4. Mykje sannsynleg (Inntreff av og til) 5. Svært sannsynleg (vanleg førekommande) Sjeldnare enn ei hending pr. 1000 år (> 0,1 % årleg sannsyn). I gjennomsnitt ei hending pr. 100-1000 år I gjennomsnitt ei hending pr. 10-100 år I gjennomsnitt ei hending pr. 1-10 år Ei hending pr. år eller oftare. 2.3 Kategoriar for konsekvensvurdering Konsekvensvurderinga uttrykker moglege følgjer av ei uønskt hending i forhold til liv/helse, stabilitet og skade på materielle verdiar. Tabell 2.3: Konsekvenskategoriar for liv og helse, ytre miljø og materielle verdiar. Konsekvens kategoriar Skildring 1. Svært liten konsekvens - Liv og helse: - Stabilitet: - Samfunnsverdiar: 2. Liten konsekvens - Liv og helse: - Stabilitet: - Samfunnsverdiar: 3. Middels konsekvens - Liv og helse: - Stabilitet: - Samfunnsverdiar: 4. Stor konsekvens - Liv og helse: - Stabilitet: - Samfunnsverdiar: 5. Svært stor konsekvens - Liv og helse: - Stabilitet: - Samfunnsverdiar: Ingen eller små skader på personar Ingen skade eller tap av stabilitet* Materielle skader < 100.000 kr / ubetydelege skader på eller tap av samfunnsverdiar Skader på personar Ubetydeleg skade på eller tap av stabilitet* Materielle skader 100.000-1.000.000 kr / ubetydeleg skade på eller tap av samfunnsverdiar Alvorlege, men ikkje varige skader på personar Kortvarig skade eller tap av stabilitet* Materielle skader 1-10 mill. kr. / kortvarig skade på eller tap av samfunnsverdiar Dødeleg skade, 1 person Skade på eller tap av stabilitet med noko varigheit* Store materielle skader 10-100 mill. kr. / skade på eller tap av samfunnsverdiar med noko varigheit Dødelege skader, fleire personar Varige skader på eller tap av stabilitet* Svært store materielle skader >100 mill. kr. / varige skader på eller tap av samfunnsverdiar * Med stabilitet er det meint svikt i kritiske samfunnsfunksjonar og manglande dekning av grunnleggande behov hjå befolkninga. 2018-12-09 Side 9 av 21
2.4 Vurdering av risiko Risiko er i NS 5814 [ref. 1.4.1] definert som uttrykk for kombinasjon av sannsyn for og konsekvensane av ei uønskt hending. I risikovurderinga vert uønskte hendingar plassert inn i ei risikomatrise, og risikoen vert gjeven ut frå sannsyn for hending og konsekvens. Risikomatrisa har 3 soner: Grøn: Gul: Raud: Akseptabel risiko risikoreduserande tiltak er ikkje naudsynt. Akseptabel risiko risikoreduserande tiltak må vurderast. Uakseptabel risiko risikoreduserande tiltak er naudsynt. Akseptkriteria for risiko er gjevne av dei farga sonene, som er tilpassa oppsett av kriteria for konsekvens og sannsyn. Dei ulike sonene i matrisa representerer risikoakseptkriteria. Akseptkriteria inneber ikkje at ein aksepterer uønskte hendingar, men kriteria er naudsynte for å prioritere tiltak for å vurdere behovet for og prioriteringa av risikoreduserande tiltak. Tabell 2.5: Risikomatrise. SANNSYN 5. Svært sannsynleg 4. Mykje sannsynleg 3. Sannsynleg 2. Moderat sannsynleg 1. Lite sannsynleg KONSEKVENS 1. Svært liten 2 Liten 3. Middels 4. Stor 5. Svært stor 2.5 Risikoreduserande tiltak Med risikoreduserande tiltak er det meint sannsynreduserande (førebyggande) eller konsekvensreduserande tiltak (beredskap) som er med å redusere risiko, for eksempel frå raud sone og ned til akseptabel, dvs. gul eller grøn sone i risikomatrisa. Dei risikoreduserande tiltaka medfører at klassifiseringa av risiko for ei hending vert forskyvd vertikalt eller horisontalt i matrisa. Generelt vert førebyggande tiltak prioritert framfor beredskap. Raude hendingar risikoreduserande tiltak er naudsynt Hendingar i det raude området i matrisa, er hendingar (med tilhøyrande sannsyn og konsekvens) som på grunn av akseptkriteria er uakseptable. Raude hendingar må følgjast opp med risikoreduserande tiltak. 2018-12-09 Side 10 av 21
Gule hendingar tiltak bør vurderast Hendingar i det gule området i matrisa, er hendingar (med tilhøyrande sannsyn og konsekvens) som på grunn av akseptkriteria er akseptable. Gule hendingar krev kontinuerleg fokus på risikostyring. I mange tilfelle er dette hendingar som ein ikkje kan forhindre, men kor tiltak bør verte gjennomført i den grad det er mogleg gjeve tenleg kost-/nytte. Grøne hendingar akseptabel risiko Hendingar i det grøne området i matrisa er hendingar som på grunn av akseptkriteria har akseptabel risiko. Dersom risikoen for desse hendingane kan reduserast ytterlegare utan at det krev vesentlege ressursar, bør det gjennomførast tiltak for grøne hendingar. 2018-12-09 Side 11 av 21
3 Risikoanalyse Nærmaste nedbørsstasjon er Vangsnes og Fjærland. I tillegg er det stasjonar som måler nedbør både i Vik og Balestrand. Målingar på Vangsnes og Vik syner årsnedbør på opp mot 1100 mm. Balestrand har årsnedbør på 1370 mm, medan Fjærland har årsnedbør på vel 1600 mm. Høgste døgnnedbør varierer mellom 70 (Vangsnes og Vik) og 80 mm (Balestrand). Målestasjonen i Balestrand syner at det er haust/vinter-månadene som er mest nedbørsrike. Kommunen har ikkje utarbeidd klimaprofil. Sogndal kommune har i klima- og energiplanen omtalt forventa klimaendringar fram mot 2060. Omtala av moglege klimaendringar er basert på 11 ulike scenario. Det er store avvik mellom resultata og ein har ikkje haldepunkt for å sei at enkelte scenario er meir sannsynleg enn andre. Resultata som er presentert, viser at temperaturen er venta å auke med om lag 1,7 grader fram til 2025 og 2,8 grader fram til 2060 i forhold til normalperioden 1961 1990. I tillegg syner resultata at temperaturauken truleg vert størst vår og haust. Nedbørsframskrivinga viser sprikande resultat mellom dei ulike scenarioa. Særleg for haustmånadane er det stor forskjell mellom dei ulike scenarioa og ekstremverdiane. Dei lågaste verdiane indikerer redusert haustnedbør i 2060 samanlikna med normalperioden frå 1961 1990, medan det høgaste anslaget indikerer svært kraftig nedbørsauke spesielt i oktober. Nedbøren og vind er sterkt prega av retninga til fjorden og nærleiken til bre. Vi har ikkje informasjon om vind frå målestasjonen i Balestrand, men stasjonen i Fjærland syner maks vid-hastigheit på 15,4 m/s. Det samanfell med maks vintervindhastigheit. Det ligg ikkje føre tilgjengelege scenario for vindhastigheit for kommunen. Som bakteppe for risikovurderinga er det spesielt i forhold til naturbasert risiko/sårbarheit lagt til grunn klimavurderingar frå klimaprofil for Sogn og Fjordane som Norsk klimaservicesenter utarbeidde i 2016. På bakgrunn av ovannemnde forhold reknar ein med følgjande i denne analysen: Haust- og vintertemperaturen vil truleg stige Størst nedbørauke i haust- og vintermånadane 3.1 Kartlegging av farar Etter vurdering av føreliggande dokumentasjon er dei uaktuelle farane sila vekk. Formålet med fareidentifikasjonen er å identifisere dei forholda som er relevante ved vurdering av sårbarheit og konsentrere arbeidet om reelle farar. Tabell 3.1 viser dei vurderingane som er gjort. Tabell 3.1: Siling av hendingar - fareidentifikasjon. Tema Vurdering Aktuell Ja Nei STORE ULYKKER Ulykker i næringsområde med samlokalisering av fleire verksemder som handtera farleg stoff eler farleg avfall Område grensar til lite trafikkert veg, landbruksareal og sjø. Det er ikkje verksemder med potensiale for slike utslepp i området. Planen legg heller ikkje til rette for slike verksemder. 2018-12-09 Side 12 av 21
Brann/eksplosjon, utslepp av farleg stoff, akutt forureining. Brann i bygningar og anlegg (t.d. tilkomst for naudetatar, sløkkevasskapasitet, responstid, behov for nye beredskapstiltak) Store ulykker (veg, bane, sjø, luft) NATURRISIKO Skred i bratt terreng (lausmasseskred, flaumskred, snøskred, sørpeskred, steinsprang/steinskred) Fjellskred (med flodbølgje som mogeleg følgje) Kvikkleireskred (i område med marine avsetningar) Stormflo i kombinasjon med havnivåstigning Overvatn Det er ikkje etablert industriverksemd(er) i eller ved området som gjer det utsett for brann og eksplosjon. Planen legg heller ikkje til rette for slike verksemder. Næraste brannstasjon ligg i Balehaugen, ca. 11 km. frå planområdet. Dragsvik har offentleg vassforsyning. Når det gjeld brannberedskap er det ei responstid på kring 15 min. Brannvesenet har vatn på bilen, og kan raskt kople seg til eksisterande vassnett. I tillegg har dei fleire pumper, og det er kort veg til sjø og ekstra slokkevatn. Område grensar til lite trafikkert tilkomstveg. Vi har ikkje informasjon om at dei tilgrensande samferdsleanlegga er sårbare for store ulykker. Det er ikkje registrert skredfare i området. Området er ikkje lokalisert innanfor eller ved aktsemdsområde for fjellskred. Området er lokalisert under det som i NGU sine kart er definert som marin grense. Det er hovudsakleg fjell langs strandlina, og tynt lausmassedekke i utbyggingsområda. Planområdet grensar til sjø. Døgnnedbøren i Balestrand syner måling på opp mot 80 mm. Flaum i vassdrag Tiltaksområdet grensar ikkje til vassdrag Erosjon (langs vassdrag og kyst) Vind-/ ekstremnedbør Skog-/lyngbrann (tørke) Radon VERKSEMDRISIKO Farleg gods Det er hovudsakleg fjell langs strandlina, og tynt lausmassedekke i utbyggingsområda. Området er lokalisert ope og eksponert for vind. Vind i området er styrt av fjordane og breen. Bygg er føresett dimensjonert etter gjeldande standard for vindlaster. Ekstremnedbør er vurdert under overvatn. Utbyggingsområde femnar om skogsområde. I følgje aktsemdskart til NGU har området moderat til låg risiko av radon i grunnen. Det ligg ikkje føre informasjon om forhøga verdiar. Forskrift til plan- og bygningslova legg til grunn at det ved nybygg skal leggast til grunn at det kan vere radon i grunnen. Tetting og ventilasjon skal dimensjonerast deretter. Krav går fram av 13-5 i teknisk forskrift. Området er lokalisert ved fylkesveg 13 og Dragsvik ferjekai. Det vert transportert farleg gods på samferdsleanlegga i dei tilgrensande områda. 2018-12-09 Side 13 av 21
Forureina grunn Det ligg ikkje føre informasjon om at grunnen er forureina. Dambrot Det er ikkje dammar i området. Støy Plantema som er nærmare omtalt i planomtalen. Drukning SÅRBARE OBJEKT Området ligg i tilknyting til sjø. Det er stor høgdeskilnad mot sjøen. Berre liten del av strandsona er «tilgjengeleg» strandsone frå land. Omsynet til sikring og utstyr for eigenredning er føresett ivareteke i småbåthamna. Sårbare bygg* Det ligg ikkje sårbare bygg i planområdet. Kulturminne Kulturminne er registrert. I SEFRAK-registeret er det ikkje registrert objekt innanfor planområdet. Kulturminne og kulturmiljø er plantema som vert særskilt omtalt i planomtalen. Natur Plantema som vert handtert i planomtalen til planframlegget. INFRASTRUKTUR VA-anlegg Vert etablert i samband med utbygging av området. Løysingar for VA er omtalt i planomtalen og det er utarbeidd ein overordna VA-plan. Trafikktryggleik Trafikken er ÅDT(2017) på vel 600 (Midlere) for fylkesveg 13. Det er ikkje registrert trafikkulukker i nærleiken. Tilkomstvegen er ein-felts køyreveg med køyrebane på mellom 3,0 og 4,5 meter med tilfredsstillande fall. Eksisterande kraftforsyning Drikkevasskjelder Framkomme for utrykkingskøyretøy Sløkkevatn for brannvesenet Tiltaket påverkar ikkje el-forsyning. Det er ikkje kraftliner i området. Det er ikkje registrert borehol i brønnbasen innanfor planområdet. Det er føresett at bygg og uteanlegg vert utforma og prosjektert slik at det er god tilgjenge samt at krav i TEK17 11-17 og 15-9 er ivareteke. Det er mogeleg å kome til området med utrykkingskøyretøy frå fylkesveg 13. Ved gjennomføring av tiltak i utbyggingsområde er det føresett at krav i TEK17 11-17 er ivareteke. Planen legg ikkje til rette for avvik/fråvik. TILSIKTA HENDINGAR (Forhold ved analyseobjektet som gjer det sårbart for tilsikta hendingar) Funksjonar som vert etablert SÆRSKILDE TILHØVE VED PLANOMRÅDET Det er ingen forhold ved analyseobjektet som gjer at det er spesielt utsett for tilsikta hendingar. Ingen avdekt * «Sårbare bygg» samsvarar med datasettet i kartinnsynsløysinga til DSB og omfattar barnehagar, leikeplassar, skular, sjukehus, sjukeheimar, bu- og behandlingssenter, rehabiliteringsinstitusjonar, andre sjukeheimar/aldersheim og fengsel. 2018-12-09 Side 14 av 21
Det er i tillegg til ovannemnde vurdert om det er særskilde tilhøve ved staden og tilhøve ved analyseobjektet som gjer det sårbart for tilsikta hendingar. Gjennom arbeidet er det ikkje avdekt slike tilhøve. 3.2 Sårbarheitsvurdering av aktuelle hendingar Med utgangspunkt i fareidentifikasjonen er følgjande hendingar valt ut for nærmare sårbarheitsvurdering: 1. Stormflo, havnivåstigning og bølgjeoppskylling 2. Ekstremnedbør store nedbørsmengder i løpet av kort tid 3. Skogbrann 4. Farleg gods Sårbarheitsvurdering er gjort i forhold til dei viktigaste faktorane som påverkar risiko. Data og erfaringsmateriale som er tilgjengeleg og som har vore grunnlag for å vurdere dei forskjellige faktorane, er av varierande kvalitet og nøyaktigheit. Stormflo, havnivåstigning og bølgjeoppskylling Høg vasstand kjem av kombinasjonen høg springflo (høgt astronomisk tidevatn) og høg stormflo (lågtrykk og pålandsvind). Ved berekning av kotehøgd må det takast omsyn til stormflo, havnivåstigning og bølgjeoppskylling. Langs Norskekysten førekjem ekstremverdiane med vind frå sørvest. Frekvensfordelinga syner at framståande vindretning registrert i Fjærland og Sogndal Lufthamn kjem frå vest og sørvest (desember april). Samtidig er det vert å merke seg at vind i området i stor grad er styrt av fjorforløpet og breen. Målingar i Fjærland syner vind på vel 15 m/s. I planen er det ikkje opna for utbygging under kote + 8. Det er difor i hytteområda ikkje teke omsyn til effekten av bølgjer. Direktoratet for samfunnssikkerheit og beredskap (DSB) har utarbeidd temarettleiar om havnivåstigning og stormflo. I Balestrand kommune er havnivåstigninga med klimapåslag rekna til 65 cm og stormflo (200-års returintervall) og havnivåstigning rekna til 216 cm over NN1954 (kote null). Høgda for tryggleiksklasse F2 med kartgrunnlag NN2000 er 209 cm over kote null. Tilsvarande høgd for tryggleiksklasse F1 med kartgrunnlag NN 2000 er 197 cm over kote null. Planlagde utleigehytter/sjøboder er plassert mellom kote + 8 og kote + 22. I småbåthamna opnar ikkje planen for nye tiltak. Planen opnar ikkje for tiltak innanfor den delen av analyseområdet som ligg utsett for stormflo, havnivåstigning og bølgjeoppskylling. Hyttene/sjøbuene er lite sårbare, medan småbåthamna er moderat sårbar for stormflo, havnivåstigning og bølgjeoppskylling. Ekstremnedbør store nedbørsmengder i løpet av kort tid Store nedbørsmengder rammar Vestlandet årleg, utan at det fører til større skader på materielle verdiar. Klimastatistikk syner at årsnedbøren på Vestlandet har auka med bort i mot 20 % dei siste 100 åra. Det same gjeld for landet som heilskap. Auken varierer likevel mykje innanfor fylket. Dette kjem av endringar i vindstraumar som gjev store utslag på nedbørsmengda lokalt. I snitt ventar vi auke på om lag 20 % framt til 2100 samanlikna med perioden 1961 1990. Ekstremnedbør førekjem sjeldan. Kor store mengder som skal til for at det oppstår alvorlege problem, vil variere. Generelt kan 70 mm nedbør på ein time reknast som ekstremt. Slike mengder vil ofte medføre store konsekvensar i form av overfløyming og utrasing av lausmassar i dei områda som vert råka. 2018-12-09 Side 15 av 21
Målestasjonen i Balestrand syner normal årsnedbør på 1370 mm. Mesteparten av nedbøren kjem på hausten og vinteren. Høgste målte døgnnedbør er på 80 mm. Vi har ikkje kjennskap til bekkar med løp gjennom området. Området har eit lite nedbørsfelt og fell mot fjorden. Det vert lagt til grunn at systemet for handtering av overflatevatn vert dimensjonert for forventa nedbør. Området er på bakgrunn av data for nedbør, lite nedbørsfelt som er lokalisert ved fjorden og forventningar om klimaendringar, vurdert som lite sårbart i høve stor nedbørsmengde på kort tid. Skogbrann Dei fleste brannar oppstår om våren og forsommaren. Planterestar tørkar fort opp og er lett å setje fyr på i periodar med lite nedbør. Statistikk frå Justis- og politidepartementet for brann i perioden 2000 2007 viser at om lag 45 prosent av brannane er menneskeskapte og skuldast påtenning eller bruk av open eld. Rundt 10 prosent er naturleg utløyste i form av lynnedslag, medan årsaka er ukjend for i underkant av 40 prosent. Data viser at tidleg vår er den mest utsette perioden på Vestlandet. Trass i at det truleg vert meir nedbør, kan høgare temperatur og auka fordamping gje auka fare for tørke om sommaren. Med utgangspunkt i antekne klimaendringar, må ein legge til grunn at området vert noko meir sårbart for skogbrann. Planområdet grensar til sjø i sør, søraust og aust. Mot vest grensar analyseobjektet til dyrkamark og skog. Det ligg ikkje føre data som indikerer at kommunen er mykje plaga av skogbrann. Utbyggingsområda er føresett knytt til vassforsyning og det leggjast til grunn at anlegg vert dimensjonert for brannvassforsyning. Området er på bakgrunn av dei opplysningane som er lagt til grunn i sårbarheitsvurderinga, vurdert som lite til moderat sårbart i høve skogbrann. Farleg gods Fylkesveg 13 med tilhøyrande ferjekai er lokalisert vest for området. Tal for trafikk på vegen som er henta frå Nasjonal vegdatabank viser ÅDT(2017) på 600 forbi området. Vegen er ein del av vegsambandet mot Bergen og Sunnfjord som bl.a. går gjennom industrikommunen Høyanger. Det vert transportert farleg gods på vegnettet gjennom kommunen. Det er ikkje venta at transport av farleg gods vil auke som følgje av tiltaket som planen legg til rette for. Tal frå DSB syner at det vert transportert farleg gods på vegen og ferja som er lokalisert like aust for området. I Noreg vert det rapportert inn 50 70 ulykker med farleg gods til DSB kvart år. I perioden 2006 2015 vart det i Balestrand kommune ikkje registrert ulykker med transport av farleg gods. Planområdet er ikkje lokalisert direkte inn til vegen og ferjekaia, men på ei høgde litt vest for samferdsleanlegga. Området er ut frå lokaliseringa vurdert som lite sårbart i høve transport av farleg gods på samferdsleanlegga aust for planområdet. 2018-12-09 Side 16 av 21
3.3 Representative uønska hendingar Med utgangspunkt i fareidentifikasjon og vurdering av sårbarheit er småbåthamna med tilhøyrande tiltak valt ut for nærmare vurdering. 2018-12-09 Side 17 av 21
HENDING 1: Stormflo småbåthamn Drøfting av sannsyn I Balestrand kommune er havnivåstigninga med klimapåslag rekna til 61 cm og stormflo (200-års returintervall) og havnivåstigning rekna til 216 cm over NN1954 (kote null). Høgda for tryggleikklasse F2 med kartgrunnlag NN2000 er 209 cm over kote null. Tilsvarande høgd for tryggleikklasse F1 med kartgrunnlag NN 2000 er 197 cm over kote null. Naustet er vurdert til å falle innanfor tryggleikklasse F1. Ei hending er på bakgrunn av den informasjonen som ligg føre vurdert som sannsynleg, dvs. i gjennomsnitt ei hending pr. 10-100 år. Drøfting av konsekvens Liv og helse: Det må påreknast at ekstremvær vil vere ein situasjon som vert varsla. Det vil vere areala nærast fjorden og anlegga i fjorden som vert direkte utsett. Personar vert truleg ikkje påført skader, dvs. svært liten konsekvens. Stabilitet: Ei hending påverkar ikkje tiltak som vil verke inn på stabilitet, dvs. svært liten konsekvens. Samfunnsverdiar: Stormflo med bølgje vil kunne ha konsekvensar for småbåtanlegget. Skadane vert avhengig av varigheita. Ei hending er vurdert til å kunne få middels konsekvens, dvs. materielle skader på mellom kr 1 mill. kr 10 mill. OPPSUMMERING Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 Grøn Gul Raud Liv og helse Stabilitet Samfunn Risikoreduserande tiltak: Bygg må minimum plasserast på nivå for stormflo. Ved planlegging av uteområda/tiltak i småbåthamna må det planleggast tiltak mot bølgjeoppskylling og drenering som ivareteke krava til tryggleik. Tiltak i småbåthamna er føresett prosjektert. Anlegget gjev god skjerming opp til nivået for eksisterande anlegg. Ved kraftigare stormar bør flytting av båtar vurderast. Oppfølging er knytt til det løpande beredskapsarbeidet. 2018-12-09 Side 18 av 21
4 Konklusjon og framlegg til risikoreduserande tiltak Analysen har hatt som føremål å gje ei brei, overordna, representativ og vedtaksrelevant framstilling av risiko for tap av verdiar knytt til liv og helse, stabilitet og materielle verdiar. Planområdet står generelt fram, med dei tiltaka som er føresett gjennomført i framlegget til reguleringsplan, som lite sårbart. Det er identifisert følgjande risikoreduserande tiltak: Fare Ekstremnedbør og handtering av overflatevatn Stormflo Sårbarheits- og risikoreduserande tiltak Forventningar om periodevis ekstremnedbør krev lokale og gode løysingar for handtering av overvatn. Det er føresett ivareteke gjennom detaljprosjektering og utforming av området, samt trygging av naudflaumvegar. Bygg må minimum plasserast på nivå for stormflo. Ved planlegging av uteområda/tiltak i småbåthamna må det planleggast tiltak mot bølgjeoppskylling og drenering som ivareteke krava til tryggleik. Tiltak i småbåthamna er føresett prosjektert. Anlegget gjev god skjerming opp til nivået for eksisterande anlegg. Ved kraftigare stormar bør flytting av båtar vurderast. Oppfølging er knytt til det løpande beredskapsarbeidet. 2018-12-09 Side 19 av 21
5 Kjelder 5.1 Styrande dokument Ref. Tittel Dato Utgjevar 1.4.1 NS 5814:2008 Krav til risikovurderinger 2008 Standard Norge 1.4.2 Forskrift om tekniske krav til byggverk (Byggteknisk forskrift TEK 17). FOR-2010-03-26-489 1.4.3 Lov om planlegging og byggesaksbehandling (plan- og bygningsloven) 2010 Kommunal- og regionaldepartementet 2008 Miljøverndepartementet 1.4.4 Brann- og eksplosjonsvernloven 2002 Justis- og beredskapsdepartementet 1.4.5 Storulykkeforskriften 2005 Justis- og beredskapsdepartementet 1.4.6 Forskrift om strålevern og bruk av stråling 2010 Helse- og omsorgsdepartementet 1.4.7 Samfunnssikkerhet i arealplanlegging 2017 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 1.4.8 Samfunnssikkerhet i plan- og bygningsloven 1.4.9 NVEs retningslinjer nr. 2-2011: Flaum og skredfare i arealplaner 1.4.10 Retningslinjer for Fylkesmannens bruk av innsigelse i plansaker etter plan og bygningsloven 1.4.11 StrålevernInfo 14:2012 Radon i arealplanlegging 1.4.12 Havnivåstigning og stormflosamfunnsikkerhet i kommunal planlegging. 1.4.13 Økt sikkerhet og beredskap i vannforsyningen - Veiledning 1.4.14 Retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred på veg, NA-rundskriv 2014/08. 2011 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 2011 Norges vassdrags- og energidirektorat 2010 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 2012 Statens strålevern 2016 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 2009 Mattilsynet m.fl 2014 Statens vegvesen 2018-12-09 Side 20 av 21
5.2 Grunnlagsdokumentasjon Ref. Tittel, skildring Dato Utgjevar 1.5.1 Detaljreguleringsplan Veganeset (planid.:) 1.5.2 Kommuneplanen sin arealdel 2010-2020 1.5.3 Forskrift om tekniske krav til byggverk (Byggteknisk forskrift TEK 17). 1.5.4 Veileder for kartlegging og vurdering av skredfare i arealplaner 1.5.5 Veileder for vurdering av områdestabilitet ved utbygging på kvikkleire og andre jordarter med sprøbruddegenskaper 1.5.6 GIS i samfunnssikkerhet og arealplanlegging 1.5.7 Håndtering av havnivåstigning i kommunal planlegging 2018 Norconsult AS 2015 Balestrand kommune 2017 Kommunal- og regionaldepartementet 2011 Norges vassdrags- og energidirektorat 2011 Norges vassdrags- og energidirektorat 2011 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap, FM Rogaland, FM Hordaland, FM Sogn og Fjordane, Statens kartverk 2015 Klimatilpasning Norge 1.5.8 Klimahjelperen 2015 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 1.5.9 Forvaltningsstrategi om magnetfelt og helse ved høyspentanlegg 2005 Statens strålevern 1.5.10 Åpen trusselvurdering 2015 Politiets sikkerhetstjeneste 1.5.11 Offisielle kartdatabaser og statistikk Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap, Norges vassdragsog energidirektorat, Norges geologiske undersøkelse, Statens vegvesen, Miljødirektoratet, Statens strålevern, Riksantikvaren, Statens kartverk, m.fl. 5.3 Informantar Ref. Namn 1.6.1 Balestrand kommune Arealplanleggar 1.6.2 Aners Tjugum Oppdragsgjevar 1.6.3 Olav Helge Ylvisåker Sogn brann og redning Branning./-inspektør 1.6.4 2018-12-09 Side 21 av 21