Fv. 698 Blaksettunnelen

Transkript

1 Statens vegvesen Region vest Fv. 698 Blaksettunnelen Konsekvensutgreiing av naturmangfald Oppdragsnr.: Dokumentnr.: 001 Versjon: J

2 Oppdragsgjevar: Statens vegvesen Region vest Oppdragsgjevars kontaktperson: Marius Slinde Rådgjevar: Norconsult AS, Vestfjordgaten 4, NO-1338 Sandvika Oppdragsleiar: Torbjørn H. Kornstad Fagansvarleg: Torbjørn H. Kornstad Andre nøkkelpersonar: Torgeir Isdahl, Lars Jørgen Rostad J Endeleg versjon etter innspel frå oppdragsgjevar B Førebels versjon for kommentar hos oppdragsgjevar A Ufullstendig versjon med verdivurdering for førebels gjennomsyn hos oppdragsgjevar Torbjørn H. Kornstad Torbjørn H. Kornstad Torbjørn H. Kornstad Torgeir Isdahl Torbjørn H. Kornstad Torgeir Isdahl Torbjørn H. Kornstad Versjon Dato Omtale Utarbeidet Fagkontrollert Godkjent Dette dokumentet er utarbeida av Norconsult AS som del av det oppdraget som dokumentet omhandlar. Opphavsretten tilhøyrar Norconsult. Dokumentet må berre nyttast til det formål som går fram av oppdragsavtalen, og må ikkje kopierast eller gjerast tilgjengeleg på annan måte eller i større utstrekning enn formålet tilseier Side 2 av 20

3 Samandrag Statens vegvesen Region vest planlegg utbygging av ny Blaksettunnel på fv. 698, og i den samanhengen har Norconsult AS gjort konsekvensutgreiing av verknadene på naturmangfaldet. Utgreiinga er basert på eksisterande informasjon i Artskart og Naturbase, personleg kommunikasjon med lokale ressurspersonar og eiga synfaring. Området vart synfart av Norconsult sitt personell saman med Eli Mundhjeld (SVV), Perry Gunnar Larsen og Dag Holtan. Synfaringa skjedde den 9. september Tiltaket råkar ein stor naturtypelokalitet med svært viktig verdi (A), Gråfjell-Stolen, og ein liten lokalitet med lokalt viktig verdi (C), Eikehylla. Begge lokalitetane er kartlagt som rik edellauvskog. Frå før er raudlisteartane sinoberslørsopp (VU), kjempeslørsopp (NT) og beisk storpigg (NT) funne i området, men ingen av desse råkast av tiltaket. Under synfaringa vart noko sjeldne artar som praktslørsopp, lundslørsopp og sumpsvovelriske funne, men på grunn av eit relativt dårleg soppår på Nordvestlandet er det truleg artar i området som ein ikkje fekk fanga opp. Det er difor potensial for å finna raudlista sopp i områda som blir råka. På bakgrunn av kartlegginga vart lokaliteten Gråfjell-Stolen gitt stor KU-verdi, medan lokaliteten Eikehylla fekk middels KU-verdi. Resten av influensområdet er gitt liten KU-verdi. Det vestre tunnelpåhogget vil gi negative verknader på den vestlegaste delen av Gråfjell-Stolen som følgje av direkte arealbeslag og hogst der det skal byggast fanggjerde, medan det austre påhogget påverkar store delar av Eikehylla negativt gjennom direkte arealbeslag. Andre inngrep i form av fjellreinsk og etablering av rigg er stort sett i område med liten KU-verdi. Totalt sett gir tiltaket middels-stor negativ konsekvens på naturmangfaldet. Deltiltak Verdi Omfang Konsekvens Tunnelpåhogg vest Stor Middels negativt Middels-stor negativ Tunnelpåhogg aust Middels Stort negativt Middels-stor negativ Reinsk og fanggjerde Stor Lite-middels negativt Middels negativ Rigg Liten Middels negativt Liten-middels negativ Samla konsekvensgrad Middels-stor negativ Som avbøtande tiltak føreslår vi å trekke fanggjerdet i vest så langt opp som mogleg, sørge for at revegering skjer så naturleg som mogleg, hogge ut gran i område som blir direkte påverka av anlegget, la dei gamle vegfyllingane på nedsida av fv. 698 utvikle seg mot rik edellauvskog, sanere noverande fv. 698 på strekningen som blir overflødig, og legga til rette for at flaggermus kan overvintre i den nye tunnelen. Vi meiner at tiltaket ikkje er så omfattande at kompensasjon er påkravd, men dersom det likevel skulle bli aktuelt vil det vera mest nærliggande å gi varig vern til ein av dei registrerte, nærliggande lokalitetane med rik edellauvskog Side 3 av 20

4 Innhald Innleiing 5 Tiltaksskildring 6 Tiltaket 6 0-alternativet 7 Materiale og metode 8 Utgreiingsmetode 8 Definisjon av fagtemaet 8 Verdivurdering 9 Omfangs- og konsekvensvurdering 9 Samla byrde 11 Datagrunnlag 11 Eksisterande informasjon 11 Synfaring 11 Verdivurdering 12 Områdeskildring 12 Naturtypar 12 Artsførekomstar 14 Landskapsøkologiske samanhengar 15 KU-verdi 15 Omfangs- og konsekvensvurdering 16 Omfang 16 Konsekvens 16 Konsekvensar i anleggsfasen 17 Usikkerheit og høve til lovverket 18 Usikkerheit 18 Høvet til naturmangfaldlova Avbøtande tiltak 19 Kjelder Side 4 av 20

5 Innleiing Statens vegvesen skal utarbeide reguleringsplan for ny fv. 698 mellom Blakset og Robjørgane i Stryn kommune. Prosjektet omfattar i all hovudsak bygging av ein ny Blaksettunnel som skal erstatte dei eksisterande tunnelane Blakset 1 og Blakset 2, då desse ikkje kan utbetrast for å møte krav i tunnelsikkerheitsforskrift for fylkesveg m.m. Statens vegvesen har ikkje kapasitet til å gjere naudsynte konsekvensutgreiingar og vurderingar for deltema naturmangfald sjølve, og difor er dette arbeidet sett ut til Norconsult AS. Denne rapporten gjer greie for vurderingane som er gjort av verdi, omfang og konsekvens for tiltaket. I tillegg omtalast høve som usikkerheit i vurderingane, høvet til naturmangfaldlova 8-12 og eventuelle avbøtande tiltak. I denne aktuelle saka har Statens vegvesen bede spesielt om at det gjerast ein grundig kartlegging av markbuande sopp innanfor område med verdifull natur som blir råka av tiltaket. Derfor er dette momentet spesielt vektlagt i denne rapporten Side 5 av 20

6 Tiltaksskildring Tiltaket Skildringa av tiltaket er basert på høyringsutgåva av planprogrammet, men oppdatert etter informasjonen som framkom av arbeidet med konsekvensutgreiinga. Dei eksisterande tunnelane Blakset 1 og Blakset 2 på fv. 698 mellom Blakset og Robjørgane i Stryn kommune har ikkje tilfredsstillande tunnelstandard. Det har synt seg å ikkje vere mogeleg med ei utbetring av dei eksisterande tunnelane for å oppnå dette, og difor må det byggast ein ny tunnel som skal avløyse dagens tunnelar. Føremålet med dette planarbeidet er å få utarbeidd ein reguleringsplan som kan danne grunnlag for bygging av ein ny tunnel. Tiltaket inneber følgjande inngrep: 1. Etablering av sjølve veganlegget, inkludert mellom anna skråningsutslag, skjeringar, overvasshandtering frå tunnel, og påhogg for tunnel. 2. Etablering av riggområde. 3. Etablering av fanggjerde i overkant av tunnelpåhogga både i aust og vest. 4. Reinsking av større steinar i fjellveggar ovanfor veganlegget både aust og vest for tunnelen. Det er vurdert som naudsynt å gjera ei konsekvensutgreiing av verknader på naturmangfaldet som del av arbeidet med å lage reguleringsplan for prosjektet. Dette som følgje av at planen får verknader for ein kjent naturtypelokalitet med rik edellauvskog. I Naturbase ligg lokaliteten inne med viktig verdi (B), men under arbeidet med utgreiinga vart det klart at det er mest hensiktsmessig å slå denne saman med ein tilgrensande lokalitet med nasjonalt viktig verdi (A). I tillegg får tiltaket verknad på ein nykartlagt lokalitet med lokalt viktig verdi (C). Desse lokalitetane er vist i Figur 1. I tillegg til reguleringsplanen for sjølve veg- og tunnelanlegget, vert det også utarbeidd ein eigen reguleringsplan for massedeponi. Denne planen ( fv. 698 Ulvedal aust ) vil gjelde for eit område like aust for bygda Ulvedal, om lag 4 kilometer sørvest for veg- og tunnelanlegget. Utgreiing av verknader på naturmangfaldet for dette området omtalast i eiget notat (Kornstad 2017) Side 6 av 20

7 Figur 1. Oversikt over registrerte naturverdiar i influensområdet for tiltaket. Kartet viser registrerte naturtypar og raudlisteartar, oppdatert med informasjon henta inn på eiga synfaring. Område utan fargemerking har liten verdi for fagtemaet. 0-alternativet 0-alternativet utgjer i følgje handboka samanlikningsgrunnlaget som utgreiinga skal bygge på. I denne konkrete utgreiinga vil dette seie at ein held fram med dagens veg gjennom planområdet, innforstått at ein gjennomfører det vedlikehaldet som trengs for å halde denne vegen i drift. Merk at dette 0- alternativet berre er teoretisk og ikkje ei mogeleg løysing. Grunnen til dette er at krav i tunnelsikkerheitsforskrifta ikkje kan stettast ved å vedlikehalde eksisterande veg. I praksis er derfor ikkje 0-alternativet eit reelt alternativ til planen Side 7 av 20

8 Materiale og metode Utgreiingsmetode Definisjon av fagtemaet Føremålet med konsekvensutgreiinga er å dokumentere naturmangfaldverdiane i plan- og influensområdet, og setje lys på korleis tiltaket vil kunne påverke desse verdiane. I Statens vegvesen si Handbok V712 (Statens vegvesen 2015) vert fagtemaet naturmangfald definert på følgjande måte: «Temaet omhandler naturmangfold knyttet til terrestriske (landjorda), limniske (ferskvann) og marine (brakkvann og saltvann) systemer, inkludert livsbetingelser (vannmiljø, jordmiljø) knyttet til disse. Naturmangfold defineres i henhold til naturmangfoldloven (nml) som biologisk mangfold, landskapsmessige mangfold og geologisk mangfold som ikke i det alt vesentlige er et resultat av menneskers påvirkning. Virkninger for landskapsmangfold i en konsekvensanalyse behandles under landskapstemaet, for øvrig dekker naturmangfoldtemaet lovens begreper.» I planprogrammet for tiltaket er det spesifisert at konsekvensutgreiinga skal avgrensast «til deltema naturmangfald med aktuelle undertema naturtypar på land, artsførekomstar og landskapsøkologiske samanhengar. Det vil bli særleg fokus på karplante-, lav og soppfloraen. Dersom planområdet viser seg å innehalde potensiale for verdifull kulturmark må det vurderast om det skal gjerast ei registrering i tillegg for beitemarksopp. Utgreiinga omfattar ikkje undersøkingar av vatn, vassdrag eller fjord/sjø». Omtale av dei aktuelle undertemaa, og kva kjelder som skal leggast til grunn for informasjon innanfor kvart undertema, er gitt i Tabell 1. Naturtypekartlegginga i denne utgreiinga følgjer DN-handbok 13 (Direktoratet for naturforvaltning 2007), supplert med oppdaterte faktaark frå 2014/2015 der dette er aktuelt. Elles er norsk raudliste for artar (Henriksen og Hilmo 2015), norsk raudliste for naturtypar (Lindgaard og Henriksen 2011) og norsk fremmedartsliste (Gederaas m.fl. 2012) lagt til grunn for arbeidet. Tabell 1. Omtale av undertemaa innanfor fagtemaet som ut i frå planprogrammet er utgreidd i denne rapporten. Etter Handbok V712 tabell Undertema Merknad Kjelde Landskapsøkologiske samanhengar Naturtypar på land Artsførekomstar Samanhengen mellom registrerte enkeltområde (avstand, storleik, plassering, aktuelle artar, spreiingshinder og -korridorar etc.), og grøntstrukturen som bind desse saman Inkluderer utvalde naturtypar, raudlista naturtypar jf. NiN, prioriterte artar og raudlisteartar som finst i naturtypane Inkluderer registreringar av artar med stor eller særleg stor forvaltingsinteresse. Kan gjelde registrering av raudlisteart, prioritert art utan økologisk funksjonsområde, ansvarsart, freda art eller art i utkantspopulasjon Naturbase, Kilden Naturbase, Artskart, raudlister for naturtypar og artar Artskart, raudliste for artar, Naturbase Side 8 av 20

9 Verdivurdering Verdivurderingane skal gjerast på ein glidande skala inndelt i trinna liten, middels og stor. Dei følgjer kriteria som er sett i Handbok V712 (Tabell 2). For å skilje mellom naturtypar med viktig verdi (B) og svært viktig verdi (A) vil ein i praksis søke å plassere naturtypar med B-verdi i den nedre delen av stor KU-verdi, og naturtypar med A-verdi i den øvre delen. Tabell 2. Oversikt over kriterium som ligg til grunn for verdsetting av naturmangfald. Etter Handbok V712 tabell Undertema Liten verdi Middels verdi Stor verdi Landskapsøkologiske samanhengar Naturtypar på land Artsførekomstar Område utan landskapsøkologisk verdi Areal som ikkje kvalifiserer som viktig naturtype Område med lokal eller regional landskapsøkologisk funksjon. Areal med noko samanbindingsfunksjon mellom verdsette delområde (t.d. naturtypar). Grøntstruktur som er viktig på lokalt/regionalt nivå Lokalitetar i verdikategori C, inkludert utvalde naturtypar i verdikategori C. Førekomstar av nært truga artar (NT) og artar med manglande datagrunnlag (DD) etter gjeldande versjon av Norsk raudliste. Freda artar som ikkje er raudlista. Område med nasjonal landskapsøkologisk funksjon. Areal med sentral samanbindingsfunksjon mellom verdsette delområde (t.d. naturtypar). Grøntstruktur som er viktig på regionalt/nasjonalt nivå Lokalitetar i verdikategori B og A, inkludert utvalde naturtypar i verdikategori B og A. Førekomstar av truga artar etter gjeldande versjon av norsk raudliste, dvs. kategoriane sårbar (VU), sterkt truga (EN) og kritisk truga (CR) Influensområdet for denne utgreiinga er definert til å samsvare med planområdet, med unntak av rovfuglar og andre sky artar. For desse reknast influensområdet som planområdet pluss ei buffersone på 1 km i alle retningar. Innanfor planområdet er det gjort ei differensiert verdivurdering ut frå naturverdiane som er kartlagt, jamfør Tabell 2. Dette er illustrert i eit verdikart (Figur 1). Omfangs- og konsekvensvurdering Metoden for vurdering av omfang er gitt i Handbok V712. Vurderingane gjev uttrykk for kor stor negativ eller positiv verknad tiltaket har for det vurderte fagtemaet (Figur 2). Dette vert bygga på kunnskap om verdiane i området, kunnskap om tiltaket si fysiske utforming og kunnskap om korleis tiltaket påverkar verdiane i området. Omfanget vert vurdert i høve til 0-alternativet (jamfør kapittel 2.2) for dei verdivurderte områda Side 9 av 20

10 Figur 2. Skjematisk framstilling av skalaen for vurdering av omfang. Frå Handbok V712 figur 6-9. I denne utgreiinga vil omfanget i all hovudsak komma som følgje av fysiske inngrep i potensielt viktig natur, som vil kunne gi verdireduksjon av naturtypelokalitetar, habitattap for raudlisteartar og brot på landskapsøkologiske samanhengar. Likevel kan ein argumentere for at ei eventuell sanering av den gamle vegen vil kunne vega noko opp for dei negative effektane, dersom ein legg opp til at han skal revegeterast med stadeigne artar. Konsekvensar er dei fordelane og ulempene eit tiltak gjev i høve til 0-alternativet. Den kjem fram ved å samanhalde verdi og omfang i «konsekvensvifta». Konsekvens vert gitt på ein 9-delt skala frå svært stor positiv til svært stor negativ konsekvens, og i tillegg er det mogleg å nytte trinna mellom dei ni kategoriane (til dømes liten/middels negativ konsekvens). Figur 3. Konsekvensen av eit tiltak kjem fram når ein held saman verdi og omfang i «konsekvensvifta». Frå Handbok V712 figur Side 10 av 20

11 Samla byrde Etter til naturmangfaldlova 10 skal ein vurdere kva bidrag tiltaket har til den samla byrden på eit økosystem. For denne utgreiinga er dette gjort i samband med vurdering av usikkerheit og kunnskapsgrunnlag i kapittel 7.2. Datagrunnlag Eksisterande informasjon Som grunnlag for utgreiinga har vi nytta eksisterande informasjon henta inn frå dei elektroniske databasane Naturbase (Miljødirektoratet 2017) og Artskart (Artsdatabanken 2017). Dette er supplert med informasjon henta inn frå samtaler med Geir Gaarder i Miljøfaglig Utredning, og aktuelle høyringssvar som kom inn i samband med offentleg høyring av planprogrammet for tiltaket. Eli Mundhjeld hos Statens vegvesen Region vest har vore i kontakt med Tore Larsen hos Fylkesmannen i Sogn og Fjordane for å få informasjon om rovfuglar og andre sky artar. Synfaring Synfaring vart gjennomført den 9. september 2017 av økologane Torbjørn Kornstad og Lars Jørgen Rostad frå Norconsult. I tillegg deltok Perry Gunnar Larssen og Dag Holtan som lokalt personell med spesialkompetanse på markbuande sopp, og Eli Mundhjeld var med frå Statens vegvesen. Vêrtilhøva var gode, med opphaldsvêr og temperatur rundt 15 gradar. Det var gode tilhøve for å registrere karplanter, mosar og lav, men ein dårleg soppsesong på Vestlandet førte til at det var relativt lite markbuande sopp å finna Side 11 av 20

12 Verdivurdering Områdeskildring Planområdet ligg i eit søraustvendt, brattlendt terreng ut mot Nordfjorden. Berggrunnen i området er først og fremst gneis, som gjev opphav til nærings- og kalkfattig grunn, men fleire stadar er det gode innslag av meir kalkrik amfibolitt (NGU 2017). Som eit resultat av dette er det større areal med rik edellauvskog i dei bratte liene. Det latar til at områda som ligg lenger ned mot fjorden er rikare enn dei som ligg høgare opp i lia, der det er fattigare blåbærskog dominert av furu, osp og bjørk. På nedsida av noverande fylkesveg 698 har det truleg vore rik edellauvskog før, men der er det no vegfyllingar som har vekse til med ung boreal lauvskog. Elles er det rikeleg med granplantasjar i området, og i tilknyting til jordbruksområda i sørvest finst det ein del nitrogenrik kulturmark som har gått ut av drift og gror att. Naturtypar Ut frå det som ble observert under synfaringa, bør den noverande B-lokaliteten ved det vestre tunnelpåhogget slåast saman med A-lokaliteten lenger aust (Figur 5, sjå fullstendig avgrensing i Figur 1). Det ser ikkje ut til å vera noko naturleg skilje mellom desse lokalitetane, og ut frå soppfunna som vart gjort innanfor B-lokaliteten er potensialet stort for å finna fleire sjeldne artar i år med betre tilhøve. Ved det austre tunnelpåhogget vart det registrert ein liten restlokalitet med rik edellauvskog, som er gitt lokalt viktig verdi (C). Lokalitetane vert omtala under. Gråfjell-Stolen (BN /BN ) Lokaliteten består av eit større område med rik edellauvskog, iblanda parti med fattigare, furudominert skog. Karplantefloraen er rik, med artar som breiflangre, svarterteknapp, myske, skogvikke, bergmynte, kransmynte og lundgrønaks. Mosefloraen er òg noko kalkkrevjande putehårstjerne, krypsilkemose og bergpolstermose dominerer på bergveggane medan ryemose er hyppig førekommande på tre. Av lav er lungeneverelementet sparsamt til stades, med førekomst av lungenever, grynfiltlav, grynvrenge og blåfiltlav (sistnemnte på bergveggar). Dei største naturverdiane på lokaliteten utgjerast av markbuande sopp. Frå før er raudlisteartane kjempeslørsopp (NT), sinoberslørsopp (VU) og beisk storpigg (NT) funne her, i tillegg til uvanlege artar som gullkremle, marsipankremle og svovelslørsopp. Under synfaringa vart det ikkje funne nye raudlisteartar, men artar som lundslørsopp, bjørkeslørsopp, hasselriske, svovelmusserong, blodhette og bleik kantarell vart registrert. Av di lokaliteten er stor, fint utvikla og med ein potensielt svært rik soppflora, verkar det riktig å gi den A-verdi. Elles er lokaliteten utvida noko i aust. Denne utvidinga er gjort for å fange opp både tidlegare registreringar av raudlista sopp, og registreringa av praktslørsopp som vart gjort under vår synfaring Side 12 av 20

13 Figur 4. Utsnitt med rik edellauvskog dominert av hasselkratt, heilt vest i lokaliteten Gråfjell-Stolen. Figur 5. Den vestlegaste delen av lokaliteten Gråfjell-Stolen blir påverka både av veganlegget og etablering av fanggjerde. Område utan fargemerking har liten verdi for fagtemaet Side 13 av 20

14 Eikehylla (ny lokalitet) Lokaliteten består av eit mindre område med intakt rik edellauvskog, som er i ferd med å bli teke over av granskog. Delar av den invaderande granskogen er inkludert i lokalitetsavgrensinga, sidan det står att hasselkratt der det vart funne fleire interessante soppartar. Den intakte delen av lokaliteten har skog beståande av hassel og osp, med dominans av myske i feltsjiktet. I delane som er invadert av gran manglar det stort sett feltsjikt. Av sopp vart det mellom anna funne mogleg praktslørsopp (tidlegare raudlista som NT), lundslørsopp, klumpslørsopp, sumpsvovelriske og ein art korallsopp anten Ramaria flavescens eller R. safraniolens. Gjennom lokaliteten renn det ein bekk der det vart funne kalkkrevjande mosar som kammose, bergpolstermose, skortejuvmose, stivlommemose, glansperlemose og dronningmose. Av di lokaliteten er nokså liten, og har ein dårleg tilstand som følgje av at den blir invadert av gran, er den gitt lokalt viktig verdi (C). Den er vist på kart i Figur 6. Figur 6. Lokaliteten Eikehylla blir sterkt påverka av det austre tunnelpåhogget. Område utan fargemerking har liten verdi for fagtemaet. Artsførekomstar Innanfor planområdet er det gjort registreringar av raudlisteartane ask (VU), sinoberslørsopp (VU), kjempeslørsopp (NT) og beisk storpigg (NT) (Figur 1). Det er òg sannsynleg at alm (VU) kan finnast i området, og elles er det potensial for fleire andre soppartar i området dersom ein kjem dit i eit godt soppår. I andre artsgrupper er det ikkje så høgt potensial for raudlisteartar, men ein kan ikkje utelukke at området kan vera verdifullt for enkelte dårleg kartlagde grupper av insekt. Av svartelisteartar vart det gjort eit funn av kjempespringfrø (SE), vest for den vestlegaste tunnelmunninga. Det dreidde seg her om ei enkelt plante, som vart nappa opp under synfaringa. Det såg ut til at den ikkje hadde fått frødd seg, så forhåpentlegvis kjem den ikkje att. Elles vart det funne hjertebergblom (HI) ved det austre påhogget, nedanfor hytta heilt aust i planområdet Side 14 av 20

15 Når det gjeld fauna er denne representativ for området. Under synfaringa vart det registrert grønspett og fuglekonge, og observert mykje tråkk etter hjort. Fylkesmannen har oppgitt at det ikkje er registrert funn av skjerma artar innanfor influensområdet. Landskapsøkologiske samanhengar Landskapsøkologiske samanhengar er utfordrande å skildre, då dei er abstrakte og kan utgjera alt frå bittesmå vandrekorridorar for insekt til trekkruter for store pattedyr. I denne utgreiinga er det mest aktuelt å sjå på samanhengar mellom naturtypar, og då særleg edellauvskog. Langs nordsida av Nordfjorden har det truleg vore nesten samanhengande edellauvskog ein gong i tida, men menneskeleg aktivitet har delt den opp og redusert den. Dei attverande edellauvskogslokalitetane har dermed ein viktig samanbindingsfunksjon, i tillegg til dei sjølvstendige verdiane til kvar enkelt lokalitet. På bakgrunn av dette ser har vi gitt lokalitetane Gråfjell-Stolen og Eikehylla middels KU-verdi for landskapsøkologiske samanhengar. Dei resterande delane av planområdet har ingen spesiell samanbindingsfunksjon, og gis derfor liten KU-verdi for deltemaet. KU-verdi Ut frå dei registreringane som er gjort har vi gitt naturtypelokaliteten Gråfjell-Stolen stor KU-verdi, medan lokaliteten Eikehylla har fått middels KU-verdi. Andre område er gitt liten KU-verdi. Verdivurderingane er framstilt i eit eiget temakart, der lokaliseringa av raudlisteartar òg er angitt (Figur 1) Side 15 av 20

16 Omfangs- og konsekvensvurdering Omfang Tunnelpåhogg vest I den vestre enden av tunnelen vil det etablerast veganlegg, skråningsutslag, skjering og påhogg gjennom eit område med stor KU-verdi. I praksis vil mykje av den vestlegaste delen av lokaliteten Gråfjell-Stolen gå tapt som følgje av tiltaket. Det vart ikkje funne raudlisteartar i dette området under synfaringa, men indikatorartar som lundslørsopp og bleik kantarell tydar likevel på at denne delen av lokaliteten kan vera eit viktig delområde for markbuande sopp. I tillegg er både karplante-, mose- og lavfloraen relativt rik. På bakgrunn av dette ser vi det som at tiltaket vil gi ei svekking av lokaliteten sin verdi, noko som tilseier middels negativt omfang. Tunnelpåhogg aust Aust for tunnelen vil det etablerast veganlegg, skråningsutslag, skjering og påhogg gjennom lokaliteten Eikehylla, som har middels KU-verdi. Arbeidet vil medføre at store delar av lokaliteten går tapt, noko som tilseier stort negativt omfang. Reinsk og fanggjerde Fjellreinsken består i å ta ned større blokkar og lause steinar i fjellveggar ovanfor veganlegget, som elles potensielt vil kunne losne og eventuelt utløyse ras. Arbeidet gjerast manuelt. Etablering av fanggjerde vil seie at ein må hogge ut skog i området der gjerdet skal plasserast. Ved det austre påhogget råkar ikkje desse tiltaka verdifulle naturtypar, men ved det vestre medfører dei enkelte inngrep i lokaliteten Gråfjell-Stolen. Dette tilseier lite-middels negativt omfang. Rigg Riggarealet er føreslått lagt heilt vest i planområdet ved det vestre påhogget. Området der det er plassert består av gamal, gjødsla kulturmark i attgroing, med liten verdi for naturmangfaldet. Tiltaket vil gi ein del arealinngrep, men ny vegetasjon vil kunne etablere seg nokså raskt etterpå. Dette tilseier middels negativt omfang Konsekvens Samla sett får tiltaket middels-stor negativ konsekvens. Verdi og omfang for dei ulike delane av tiltaket er presentert i Tabell 3. Den samla konsekvensgraden er basert på ei samanstilling av konsekvensane for dei ulike deltiltaka, vekta med den høgaste konsekvensgraden. Tabell 3. Oppsummering av verdi, omfang og konsekvens for dei ulike delane av tiltaket, og samla konsekvensgrad. Deltiltak Verdi Omfang Konsekvens Tunnelpåhogg vest Stor Middels negativt Middels-stor negativ Tunnelpåhogg aust Middels Stort negativt Middels-stor negativ Reinsk og fanggjerde Stor Lite-middels negativt Middels negativ Rigg Liten Middels negativt Liten-middels negativ Samla konsekvensgrad Middels-stor negativ Side 16 av 20

17 Konsekvensar i anleggsfasen Tiltaket vil medføre ein del støy i anleggsfasen, særleg knytt til etablering av riggareal, skråningsutslag, skjeringar og tunnelpåhogg. Denne støyen kjem som ein følgje av arbeid som sprenging og pigging, og transport av massar med tunge køyretøy. Dette verkar først og fremst negativt på rovfuglar og andre sky artar, men det er ikkje registrert førekomstar av slike artar innanfor influensområdet. Verdiane er i første rekke knytt til naturtypar og vegetasjon, og desse påverkast ikkje negativt av støy. Vidare vil det truleg bli eit visst utslepp av anleggsvatn, og om dette inneheld forureining vil det kunne gi uheldig verknad på både vegetasjon og fauna i resipientane. Ut over dette har vi ikkje identifisert annan påverknad i anleggsfasen Side 17 av 20

18 Usikkerheit og høve til lovverket Usikkerheit Det er ei viss registreringsusikkerheit i denne utgreiinga, i og med at synfaringa vart gjort i eit år med dårleg soppsesong på Nordvestlandet. Usikkerheita aukar òg litt av di planområdet er såpass bratt at det er vanskeleg å ta seg fram og få ein god oversikt. Når det gjeld usikkerheit knytt til tiltaket er denne nokså låg, sia tiltaket er godt skildra både i tekst og med teikningar. Den usikkerheita som finst ligg i moglegheita for at tiltaket må gjerast om dersom ein støyter på uføresette hindringar, og at påhogga for tunnelen kan gi meir omfattande inngrep enn det som er teikna inn. Omfangsvurderingane i rapporten har teke høgde for dette. Høvet til naturmangfaldlova 8-12 Naturmangfaldlova 8-12 gjev reglar for offentlege vedtak som råkar naturmangfaldet. Som skildra fleire stadar lenger opp i rapporten er det ei viss usikkerheit i registreringane, og det er sannsynleg at kartleggingane som er gjort ikkje har fanga opp alle dei raudlisteartane som finst i området. På grunn av dette har vi nytta føre var-prinsippet i 9 både i verdivurderingane ved å utvide naturtypelokalitetsgrensar og auke verdien, og i omfangsvurderingane ved å gå ut frå at tiltaka kan bli meir omfattande enn det som visast i teikningane. Med dette som grunnlag meiner vi at kravet til kunnskapsgrunnlaget etter 8 er oppfylt. I følgje 10 skal ein vurdere den samla byrden som eit tiltak vil gi på eit økosystem. I dette høvet er det først og fremst naturtypen rik edellauvskog som vil bli påverka. Dette er ein naturtype som det finst relativt lite av i Noreg, særleg såpass kalkrike utformingar som det ein finn i planområdet. Trugsmål mot rik edellauvskog inkluderer særleg hogst med påfølgjande tilplanting med gran. I tillegg til sjølve hogsten vil den utplanta grana spreie seg til nærliggande område, og på sikt kan den utkonkurrere edellauvtrea. Nedbygging er òg eit trugsmål, men i dei bratte liene på Vestlandet er dette trugsmålet avgrensa. Når det gjeld Blaksettunnelen vil den gi eit visst permanent arealbeslag innanfor naturtypen, men ikkje der det tidlegare er registrert raudlisteartar. Ein stor del av naturtypelokaliteten vil framleis vera intakt etter at tiltaket er ferdig, og det finst tilsvarande naturtypelokalitetar langs Nordfjorden litt lenger vest som ikkje er truga av inngrep etter det vi kjenner til. Oppsummert meiner vi dermed at dette tiltaket ikkje medfører eit utilbørleg bidrag til den samla byrden på naturtypen rik edellauvskog. Vi legg til grunn at prinsippa i 11 og 12 om at kostnadar ved miljøforringing skal berast av tiltakshavar, og at det skal nyttast miljøforsvarlege driftsmetodar, blir teke omsyn til av dei som skal gjennomføre tiltaket Side 18 av 20

19 Avbøtande tiltak Statens vegvesen har som policy at ein skal forsøke å unngå skade på naturmangfaldet når ein gjennomfører eit tiltak, og dersom ein ikkje greier å unngå skade må ein prøve å avbøte den. Dersom ein ikkje kan avbøte må ein forsøke å restaurere påverka natur, dernest å kompensere gjennom å verne tilsvarande naturtypar. Vi har gitt forslag til tiltak i rekkefølgje under, sortert etter dette hierarkiet. Vi meiner at tiltaket ikkje gjev så store verknader på naturmangfaldet at kompensasjon er aktuelt, men nemnar likevel kva for kompenserande tiltak ein kan gjera. Unngå Avbøte Trekk fanggjerdet så langt som mogleg opp ved det vestre tunnelpåhogget, slik at det ikkje gjev inngrep i naturtypelokaliteten Gråfjell-Stolen. Sørg for at revegetering skjer naturleg på skrentar og skjeringar som blir til undervegs i arbeidet med tiltaket. Hogg ut gran i område som grensar inn mot viktige naturtypar med rik edellauvskog, slik at det leggast til rette for ein tilbakeføring til tresjikt beståande av edellauvtre. Dette er berre aktuelt for område som blir direkte påverka av anlegget. La fyllingane på nedsida av fv. 698 utvikle seg tilbake mot rik edellauvskog. Restaurere Saner noverande fv. 698 på den strekninga som blir overflødig, og legg opp til at den skal utvikle seg mot ein naturtilstand slik at den på sikt blir ein naturleg del av lokaliteten Gråfjell- Stolen. Legg til rette for at flaggermus kan nytte små sprekkar og opningar i tunnelen til overvintring. Eit slikt tiltak må gjerast i samarbeid med folk som har god kunnskap om økologien hos flaggermus. Kompensere Gi varig vern til ein av dei registrerte, nærliggande lokalitetane med rik edellauvskog som ikkje røyrast av dette tiltaket. Ein slik prosess må i så fall gjennomførast i samarbeid med Fylkesmannen og aktuelle grunneigarar Side 19 av 20

20 Kjelder Artsdatabanken (2017). Artskart nasjonal database for elektronisk artsinformasjon. Direktoratet for naturforvaltning (2007). Kartlegging av naturtyper - Verdsetting av biologisk mangfold. DN-håndbok utgave 2006 (oppdatert 2007). Direktoratet for naturforvaltning, Trondheim. Gederaas, L., Moen, T.L., Skjelseth, S. & Larsen, L.-K. (red.) (2012). Fremmede arter i Norge med norsk svarteliste Artsdatabanken, Trondheim. Henriksen S. og Hilmo O. (red.) (2015). Norsk rødliste for arter Artsdatabanken, Trondheim. Kornstad, T. (2017). Deponi Stordalen - vurdering av verknader på naturmangfaldet. Lindgaard, A., & Henriksen, S. (2011). Norsk rødliste for naturtyper Artsdatabanken, Trondheim. Miljødirektoratet (2017). Naturbase nasjonal database for elektronisk naturinformasjon. NGU (2017). Nasjonalt berggrunnskart på nett. Statens vegvesen (2015). Håndbok V712. Konsekvensanalyser Side 20 av 20