Ullensvang herad. Møteinnkalling Plan- og ressursutval

Transkript

1 Ullensvang herad Møteinnkalling Plan- og ressursutval Møtedato: Møtestad: Møtetid: Heradshuset Kl. 08:30 Den som har lovleg forfall, eller er ugild i nokon av sakene, må melda frå så snart råd er, tlf slik at varamedlem kan kallast inn. Varamedlemer møter etter nærare innkalling. Dokument som ikkje er tilsende, kan du få kopi av på heradshuset. Dokument som ikkje er offentlege, vil berre verta sende til dei faste medlemene. Forfall meldt frå følgjande medl. Parti Følgjande varamedl. vert innkalla Parti Sakliste Sak nr. Saktittel 053/12 Godkjenning av møtebok av /12 Delegerte saker 055/12 Meldingar 056/12 Møteplan /12 Reguleringsplan Fv. 550 Bjotveit - endeleg vedtak 058/12 Rullering av Trafikksikringsplan /12 Gnr. 76, bnr. 1 - Frøynes - Søknad om konsesjon ved overtaking av fast eigedom. - Søkjar: John Ove Rørnes Ullensvang herad, 26. november 2012 Steinar Langesæter leiar Side 1 av1

2 Ullensvang herad Sakspapir Styre, utval, del. vedtaksmynde. Plan- og ressursutval Avgjerd av: Saksansv.: Linn Merete Østerbø SAKSGANG Møtedato Saksnr 055/12 Arkiv: Utv/sak nr- J.post id. 12/12795 Sakshands. LOST Arkivsaknr 12/ MELDINGAR Refererte skriv og meldingar: Nr Dok.ID T Dok.dato 1 12/10717 I /10718 I /8007 I /1522 I /11374 I /12159 I /9586 I Avsendar/Mottakar Tittel Fylkesmannen i Hordaland v/ Lars Kristian Elnes Fylkesmannen i Hordaland v/ Lars Kristian Elnes Direktoratet for naturforvaltning Fylkesmannen i Hordaland Stadfesting - Ullensvang Gnr 139 bnr Oppføring av fire einebustader Lita retting Høyring: om oppretting av Miljøvedtaksregisteret Endra praksis i dispensasjonssakene fra Norges vassdrags- og Orientering om energidirektorat søknadsbehandling av 13 (NVE) kraftverk i kommunene Kvinnherad, Jondal og Ullensvang Hordaland Høyring: Forslag til fylkeskommune planprogram for Regional fylkesordførar plan for attraktive senter i Hordaland - senterstruktur, tenester og handel Airlift a/s v/ Svein Airlift - Kinsarvik Ystaas Helikopterplass Vetlemoen søknad om fornyelse av konsesjon Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Meldingane vert tekne til orientering slik dei ligg føre.

3

4

5

6

7

8 Elektronisk post - Ullensvang herad Arkiv: Vår ref.: J.nr.: 1-GBNR-139/305; 10/ /10718 Dato: N-511 Frå: Fylkesmannen i Hordaland v/ Lars Kristian Elnes Lita retting Hei I vedtaket som gjeldt dispensasjon frå byggegrenser og oppføring av fire einebustader går det fram at «vår dato» er Rett dato skal vere « ». Med venleg helsing Lars Kristian Elnes Rådgjevar/jurist Fylkesmannen i Hordaland Kommunal- og samfunnsplanavdelinga Tlf < Denne E-posten er filtrert av MessageLabs Security System. For meir informasjon, besøk

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31 Elektronisk post - Ullensvang herad Arkiv: Vår ref.: J.nr.: 1-N / /11374 Frå: Dato: Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE) Orientering om søknadsbehandling av 13 kraftverk i kommunene Kvinnherad, Jondal og Ullensvang Orientering om søknadsbehandling av småkraftverk i kommunene Kvinnherad, Jondal og Ullensvang Som et ledd i NVEs effektiviseringsplan har NVE startet med gruppevis behandling av småkraftverksøknader. Vanligvis kunngjøres søknadene med høringsfrist på seks uker. For å forbedre arbeidsforholdene for kommune, fylkeskommune og fylkesmann ønsker vi nå å informere disse instansene på et langt tidligere tidspunkt, slik at behandlingstiden ikke blir vesentlig forlenget. I høst har NVE startet søknadsbehandling av 13 kraftverk i kommunene Kvinnherad, Jondal og Ullensvang. Ingen av sakene har vært igjennom vår kvalitetssikring. De foreligger på dette tidspunktet kun som søknadsutkast. Vedlegget er derfor å regne som skisser av kart og hoveddata over de 13 tiltaksområdene. Gjennom kvalitetssikringen blir det erfaringsmessig en del endringer av søknadene, men prosjektområdet vil i hovedsak ligge innenfor det som er skissert. Vi ønsker ingen tilbakemeldinger fra høringsinstansene på dette tidspunktet i søknadsprosessen, men vil gi kommune, fylkeskommune og fylkesmannen mulighet til å befare området i forkant av høringsrunden, om de ønsker det. De 13 sakene i Kvinnherad, Jondal og Ullensvang er: Navn: Saksnr: Børsdalselva kraftverk Tverrelva kraftverk Valedalen kraftverk Eikeelva kraftverk

32 Auno Minikraftverk Grimeelvi kraftverk Brattabøelvi kraftverk Krossdalselvi kraftverk Vassendelva kraftverk Tveddal kraftverk Breisete kraftverk Sæverhagen kraftverk Øvre Alsåker kraftverk Vi anslår at sakene blir sendt på høring i løpet av våren Med hilsen Solveig Silset Berg, Tor Carlsen, Auen Korbøl og Birgitte Marie Wilvang Saksbehandlere i seksjon for småkraftverk Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE) Telefon: E-post: nve@nve.no <mailto:nve@nve.no> Web: < Denne E-posten er filtrert av MessageLabs Security System. For meir informasjon, besøk Kopi til: Korbøl Auen Berg Solveig Silset Carlsen Tor

33

34

35

36

37

38 Ullensvang herad Sakspapir Styre, utval, del. vedtaksmynde. Heradsstyret Eldrerådet Råd for funksjonshemma Ungdomsrådet Formannskapet Plan- og ressursutval Endeleg vedtak i: Heradsstyret Saksansv.: Linn Merete Østerbø SAKSGANG Møtedato Saksnr /12 051/12 050/12 122/12 056/12 Arkiv: N-022 Objekt: J.post id. 12/12642 Sakshands. LOST LOST LOST LOST LOST LOST Arkivsaknr 12/ MØTEPLAN 2013 Vedlegg: Framlegg til Møteplan for 2013 vert lagt fram i møtet. Saksutgreiing: Det vert no utarbeidd framlegg til møteplan for Da framlegget ikkje er endeleg utarbeidd ved utsending av sakspapira vert denne lagt fram for godkjenning direkte i møtet. I 2012 vart det halde 8 Heradsstyremøter og 12 Formannskapsmøter. I 2011 vart det halde 8 Heradsstyremøter og 9 Formannskapsmøter. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Møteplanen vert godkjend slik den ligg føre.

39 Ullensvang herad Sakspapir Styre, utval, del. vedtaksmynde. Plan- og ressursutval Plan- og ressursutval Plan- og ressursutval Heradsstyret Endeleg vedtak i: Heradsstyret Saksansv.: Kent Geirmund Håkull SAKSGANG Møtedato Saksnr 062/11 046/12 057/12 Arkiv: ST/PL namn-bjotveit Fv 550, N-504 Objekt: J.post id. 12/12068 Sakshands. KHAK KHAK KHAK KHAK Arkivsaknr 11/ REGULERINGSPLAN FV. 550 BJOTVEIT - ENDELEG VEDTAK Dokumentliste: Nr T Dok.dato Avsendar/Mottakar I Statens Vegvesen Region Vest U Jf. Adresseliste; Hordaland fylkeskommune regionalutviklingsavdelin ga; Fylkesmannen i Hordaland Miljøvernavdelinga; Ullensvang bonde- og småbrukarlag; Ullensvang Hagebrukslag; Hardanger Energi AS; Statens Vegvesen Region Vest U Nils Kvalvik; Jf. Adresseliste; Arvid Fjæren; Liv Ingebjørg Haukanes; Hans Arne Bjotveit; Richard Johann Gangstøe; Solveig Stana Måge; Leif Arne Måge; Tittel Melding om oppstart av reguleringsplan Fv. 550 Bjotveit Reguleringsplan Fv. 550 Bjotveit Reguleringsplan Fv. 550 Bjotveit

40 Vidar Kvalvik; Harald Dy Bjotveit; Svein Flåte Huus; Johnny Huus 5 X I Hans Arne Bjotveit I Hordaland fylkeskommune regionalutviklingsavdelin ga I Hans Arne Bjotveit U Statens Vegvesen Region Vest v/ Anne Karin Årvoll U Hordaland fylkeskommune - Kulturog idrettsavd. I Hordaland fylkeskommune - kulturog idrettsavdelinga U Statens vegvesen v/ Anne Karin Årvoll I Årvoll Anne Statens vegvesen v/ Karin I Statens vegvesen U Hordaland fylkeskommune; Fylkesmannen i Hordaland; Liv Ingebjørg Haukanes; Arvid Fjæren; Hans Arne Bjotveit; Vidar Kvalvik; Johnny Huus; Svein Flåte Huus I Hordaland fylkeskommune regionavdelinga 21 Melding om oppstart av detaljreguleringsplan Fv. 550 Bjotveit Reguleringsplan Fv. 550 Bjotveit Fråsegn - Rv 550 Bjotveit, Ullensvang - oppstart av detaljreguleringsplan Reguleringsplan Fv. 550 Bjotveit Tilbakemeldingar frå grunneigarar etter melding om oppstart av reguleringsplanarbeid Fv 550 Bjotveit Fråsegn - Rv 550 Bjotveit, Ullensvang - oppstart av detaljreguleringsplan Oppstart av reguleirngsplan for FV 550 på Bjotveit gnr. 152 bnr. 1 m.fl. - resultat etter synfaring Bjotveit - reguleringsinformasjon Dokumentsamling: Framlegg til reguleringsplan Fv 550 Bjotveit Dokumentsamling med mindre endringar: Vedr Fv 550 Bjotveit reguleringsplan Høyring av framlegg til reguleringsplan: Fv. 550 Bjotveit Fråsegn til høyring av framlegg til reguleringsplan -FV 550 Bjotveit Vedlegg: Dokument nr. 1 - Melding om oppstart av reguleringsplan Fv. 550 Bjotveit med tilhøyrand kart. Dokument nr. 49 i sak 03/ Brev frå Fylkesmannen i Hordaland,

41 Aktuelle lover, forskrifter, avtalar m.m.: Plan- og bygningsloven Oppstart av detaljreguleringsplan. Saksutgreiing: Statens vegvesen, Region vest, ønskjer saman med Ullensvang herad oppstart av reguleringsplanarbeid langs Fv. 550, og då strekninga frå Bjotveit og ca. 400 meter nordaust langs vegen mot Utne. Reguleringsplanen femner om ulike tiltak slik som utviding av breidde, utretting av kurver, skjeringar og ombygging av avkøyrsler. Tiltaket gjeld også opprusting og forsterking av vegen. Vegen skal utbetrast til 10 tonn aksellast og 19,5 meter vogntoglengde. Føremålet med planen er å fastleggja naudsynt areal for opprustinga av vegen. Fylkesvegen med sideareal vert regulert til: Offentleg trafikkområde, køyreveg og anna veggrunn. Det kan også bli nytta andre føremål i den grad det er naudsynt for å føra fram reguleringsplanen. Vedlagt kartutsnitt viser det aktuelle planområdet. Vurdering: Utbetringa av Fv. 550 Bjotveit må sjåast i eit heilskapleg perspektiv. Det er viktig at areal som vert omfatta av utbetring for ettertida er avklart planmessig av omsyn til framtidig forvaltning av området. Tiltaka på Bjotveit vil få konsekvensar for landskapet, og det er ei nasjonal arealpolitisk målsetting at miljøkvalitetar i landskapet skal takast vare på og styrkast gjennom kunnskap om verdiar og bevisst planlegging og arealpolitikk jf St.meld. nr. 26 ( ) Regjeringens miljøpolitikk og rikets miljøtilstand. Kommuneplanen stadfestar under punkt 3.2, Krav til løysingar infrastruktur, nr. 3, at ved tiltak langs fylkesveg 550 mellom Utne og grensa til Jondal kommune skal det takast omsyn til at vegen er ein turistveg (3.2.2). Statens vegvesen, Region Vest, vurderer i Nasjonal verneplan for veger, bruer og vegrelaterte kulturminner (2002) det som vesentleg at vegen mellom Jondal og Utne får behalda sin karakter i form av ulike linjeføringar, bredder og rekkverkstyper. Det er såleis naudsynt å balansera dei ønska positive konsekvensane, i form av auka trafikktryggleik og samfunnsutvikling i denne delen av heradet, med potensielt negative konsekvensar for det nærliggande landskapet, kulturlandskapet og jordvernet. Reguleringsplanen vil fastleggja ei ramme for vurdering av den fysiske massebalansen i tiltaket som skal setjast i verk. Det vert lagt opp til at overskotsmasse blir utnytta til jordbruksarrondering. Rådmannen sitt framlegg til vedtak:

42 Plan- og ressursutvalet vedtek oppstart av reguleringsplanarbeid langs Fv. 550, og då strekninga frå Bjotveit og ca. 400 meter nordaust langs vegen mot Utne, jamfør plan- og bygningsloven Kunngjeringa skal skje i samsvar med PLAN- OG RESSURSUTVAL Røysting: Rådmannen sitt framlegg til vedtak vart samrøystes vedteke. PRU-062/11 VEDTAK: Plan- og ressursutvalet vedtek oppstart av reguleringsplanarbeid langs Fv. 550, og då strekninga frå Bjotveit og ca. 400 meter nordaust langs vegen mot Utne, jamfør plan- og bygningsloven Kunngjeringa skal skje i samsvar med Nye opplysningar i saka Vedlegg: Dokument nr. 18: Dokumentsamling med mindre endringar: Vedr Fv 550 Bjotveit reguleringsplan Aktuelle lover, forskrifter, avtalar m.m.: Plan- og bygningslova 12-10: Behandling av reguleringsplanforslag Saksutgreiing: Plan- og ressursutvalet gjorde den 13. desember 2011 vedtak om oppstart av reguleringsplanarbeid langs Fv. 550, og då strekninga frå Bjotveit og ca. 400 meter nordaust langs vegen mot Utne. Utgåande brev med melding om oppstart vart sendt offentlege høyringspartar den 14. desember og til grunneigarar og naboar i planområdet den 15. desember Tre brev kom i retur grunna feil adresse i matrikkelen: Arvid Fjæren, Liv Ingebjørg Haukanes og Richard Johann Gangstøe. Oppstartsmeldinga vart kunngjort i Hardanger Folkeblad den 27. desember 2011 og lagt ut på heradet si nettside. Frist for innspel vart sett til 23. januar Innspela etter melding om oppstart av planarbeid har vert viktige for prosessen og er reflektert i framlagt plan. Det kom innspel frå to grunneigarar (Johnny Huus og Hans Arne Bjotveit)

43 samt Hordaland fylkeskommune (Regionalavdelinga). Vurdering av innspela er presentert i dokumentet Forslag til reguleringsplan, datert , side 7-9, del av dokument nr. 17. Vurdering: Statens vegvesen har inkludert grunneigarar, offentlege instansar og heradet gjennom heile planprosessen. Det er gjennomført eit grundig arbeid som inkluderar planskildring med vurdering av konsekvensar av planframlegget, ROS-analyse, teikningshefte (støysonekart og prosjekterte 3D-modellar datert ), og til sist dei føreslegne juridisk bindande dokumenta som inkluderar plankart og reguleringsføresegn. Framlegg til reguleringsplan er basert på offentlege retningslinjer for samfunnsteneleg planlegging og vegvesenet sine retningslinjer for godkjent vegstandard. Rådmannen ønskjer dermed at framlegg til ny reguleringsplan for Fv. 550 Bjotveit og tilhøyrande dokument no vert vedtatt og lagt ut til offentleg høyring. Høyringsperioden er minimum seks veker. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Plan- og ressursutvalet vedtek framlegg til reguleringsplan for Fv. 550 Bjotveit, jf. Plan- og bygningslova PLAN- OG RESSURSUTVAL Endringsframlegg frå Steinar Langesæter (SP): Plan- og ressursutvalet vedtek å leggja framlegg til reguleringsplan for Fv. 550 Bjotveit ut til offentleg høyring, jf. plan- og bygningslova Røysting: Endringsframleg frå Steinar Langesæter (SP) vart samrøystes vedteke. PRU-046/12 VEDTAK: Plan- og ressursutvalet vedtek å leggja framlegg til reguleringsplan for Fv. 550 Bjotveit ut til offentleg høyring, jf. Plan- og bygningslova

44 Nye opplysningar i saka Vedlegg: Dokument nr. 18: Dokumentsamling med mindre endringar: Vedr Fv 550 Bjotveit reguleringsplan Aktuelle lover, forskrifter, avtalar m.m.: Plan- og bygningsloven Vedtak av reguleringsplan. Saksutgreiing: Plan- og ressursutvalet vedtok den 28. august 2012 å leggja framlegg til reguleringsplan for Fv. 550 Bjotveit ut til offentleg høyring. Vedtaket vart kunngjort i Hardanger Folkeblad fredag 7. september 2012 og på heradet sine heimesider. Registrerte grunneigarar og direkte råka naboar, samt offentlege instansar, vart varsla skriftleg ved brev. Frist for innspel til planframlegget vart sett til den 19. oktober Det einaste innspelet i saka i høyringsperioden kom frå Hordaland fylkeskommune. Fylkeskommunen presiserer at det er utarbeidd ei fyldig og godt illustrert planskildring med vurdering av konsekvensar. Dei har ingen vesentlege merknadar til planforslaget. Fylkeskommunen tek atterhald om at dersom det i samband med gravearbeid kjem fram funn eller konstruksjonar, må arbeidet stansast og fylkeskonservatoren få melding for ei nærare gransking på staden, jf. Kulturminnelova 8, 2. ledd. Vurdering: Det er ikkje registrert nye moment i saka. Tidlegare vurderingar står ved lag. Planframlegget står uendra. Reguleringsplanen er basert på offentlege retningslinjer for samfunnsteneleg planlegging og vegvesenet sine retningslinjer for godkjent vegstandard. Rådmannen ønskjer dermed at reguleringsplanen for Fv. 550 Bjotveit og tilhøyrande dokument datert no vert vedteke. RÅDMANNEN SITT FRAMLEGG TIL VEDTAK: Heradsstyret i Ullensvang vedtek reguleringsplanen for Fv. 550 Bjotveit og tilhøyrande dokument, datert , jf. Plan- og bygningslova

45 Ullensvang herad Sakspapir Styre, utval, del. vedtaksmynde. Plan- og ressursutval Endeleg vedtak i: Plan- og ressursutvalet Saksansv.: Kent Geirmund Håkull SAKSGANG Møtedato Arkiv: N-567 Objekt: Saksnr 058/12 J.post id. 12/12674 Sakshands. KHAK Arkivsaknr 10/45-41 RULLERING AV TRAFIKKSIKRINGSPLAN 2012 Dokumentliste: Nr T Dok.dato 2 Avsendar/Mottakar 4 I Statens Vegvesen Region Vest I Statens Vegvesen Region Vest I Espe Bygdekvinnelag 5 8 I Elin Jåstad U Skulane, U Espe Bygdekvinnelag U Elin Jåstad U Skulane,; Barnehagane U Hardanger Lensmannsdistrikt avd Kinsarvik U Hardanger Lensmannsdistrikt avd Kinsarvik; Helga H. Hansen; Bente Bjotveit; Statens Vegvesen Region Vest U Statens Vegvesen Region Vest U Oddmund Kvalvik I Statens Vegvesen Region Vest I Statens Vegvesen Region Vest I Statens Vegvesen Region Vest I Statens Vegvesen Region Tittel Svar på søknad om vegljos ved busslomme - Rv 550 Aga Overtaking av forvaltning av vegljos på fylkesvegar Krav om gateljos langs riksvegen frå busstoppen på Espe til oppkøyringa til Espe/Brattespe Gateljos på gamlevegen frå Velure til Hauso Oppfølging av førebuande arbeid med trafikktryggleik -skuler Trafikksikringsplan 2010 Trafikksikringsplan 2010 Oppfølging av førebuande arbeid med trafikktryggleik - skuler barnehagar Trafikksikringsplan 2010 Trafikksikringsplan 2010 Ullensvang herad Gnr 141 bnr 5, Eigar: Gro Nedrevåg Kinsarvik Trafikksikringsplan 2010 Vedkommande endring / flytting av stadnamnskiltet Hesthamar - FV 550 Gnr. 141, bnr. 5 - Vedkommande skade på bustad Høyringsbrev - Riksveg 550 Ulensvang herad Framlegg om fartshumpar på Grimo Vedtaksbrev - Særskild fartsgrense Rv 13 kinsarvik

46 Vest U jf.adresseliste; Sekse Barnehage; Sekse Skule; Vikebygd Skule; Hauso Skule; Aga og Utne Barnehage; Vines Skule; Kinsarvik Barnehage; Kinsarvik Skule; Opedal Skule; Veisane Barnehage U Statens Vegvesen Region Vest I Region vest Statens vegvesen I Statens Vegvesen Region Vest I Statens Vegvesen Region Vest I Statens Vegvesen Region Vest I Region vest Statens vegvesen I Magne Byre I Statens Vegvesen Vegdirektoratet I Helga Storaas Osmo U Helga Storaas Osmo I Judit og Håvard Børve; Johanna og Gunnvald Nilson; Gunnbjørg Sekse; Karin og Vigleik Mikkelsen; Ingunn og Nils Sekse; Nils H. Sekse; Knut Helge Sekse U Magne Byre U Håvard Børve I Hauso skule v/rektor I Ullensvang innvandrarsenter og asylmottak v/gunn Berit Beck I Hauso skule v/alvsåker Rannveig U Ullensvang innvandrarsenter og asylmottak Gunn Berit Beck U Statens Vegvesen Region sentrum Trafikksikringsplan 2010 Trafikksikringsplan 2010 FV 550 Utne -Grimo, søknad om trafikkregulering, skilting for parkering, privat område ved Grimo Etablering av busstopp ved Hestagjelet i Ullensvang herad Kopi av svar vedkommande sikring av fv. 102 Åsen - Ernes i Ullensvang herad Svar på søknad om nedsett fartsgrense og fareskilt ved Rv 13 i Stor i Ullensvang RV 13 Kinsarvik - Brimnes. Etablering av busstopp ved Hestagjelet i Ullensvang herad Søknad om driftskostnader til vegljos Årets trafikksikkerheitskommune - oppretting av trafikksikkerheitspris Søknad om vegljos Førebels svar: Søknad om vegljos Søknad om vegljos på Nausto (Børve) Svar på søknad om driftskostnader til vegljos Svar på søknad om vegljos på Nausto (Børve) På-/avstiging frå buss på Hauso Busskur Ulvasand Om avstiging hauso, frå Tide Svar på spørsmål om busslomme ved Ulvasand Fv Søknad om nedsett fartsgrense og gangfelt

47 38 40 Vest I Tide Buss avd Odda v/skeie Arild I Statens vegvesen Region vest ved Hauso skule, Ullensvang Fv Søknad om nedsett fartsgrense og gangfelt ved Hauso skule, Ullensvang Svar på søknad om nedsett fartsgrense og gangfelt ved Hauso skule - FV Ullensvang herad Vedlegg: Tiltaksplanar Saksutgreiing: Ullensvang herad sin planstrategi for legg opp til rullering av Trafikksikringsplanen i Heradsstyret vedtok Trafikksikringsplan 2009, med tiltaksplan for 2010, i heradsstyremøte den (sak 073/09). Planen har status som ein kommunedelplan etter Plan- og bygningslova. Intensjonen er å ha ei årleg oppfølging og rapportering av ulykkesutvikling og måloppnåing til heradsstyret. Etter planen bør heradet vurdera hovudrevisjon av planen kvart fjerde år, og revisjon av tiltaksdelen bør skje kvart år. Siktemålet med Trafikksikringsplanen: gje oversikt over trafikksikringsproblema i Ullensvang og arbeidet som vert gjort i dag. vera eit verkty for vidare utvikling av trafikksikring i meir systematiserte former. leggja tilrette for breidde i trafikksikringstiltaka, det vil seie både fysiske og ikkjefysiske tiltak. vera eit program for vidare utvikling av nye tiltak som kan vera aktuelle å prøva framover. gje eit grunnlag for prioritering av fysiske trafikksikringstiltak. Planen tek utgangspunkt i ulukkes- og uhellssituasjonen dei siste åra, innkomne merknader frå lag/ einskildpersonar/skular, og elles det trafikksikringsarbeidet som vert drive i dag. Prioriteringar av fysiske tiltak vil skje ut frå ei samla vurdering av materialet om ulukker, uhell og utryggleik. Tiltaksdelen lister opp fire typar tiltak: Ikkje-fysiske tiltak, Større fysiske tiltak, Strakstiltak, Vegljos. Framlegget til prioriteringsliste i 2009 vart som framlagt frå rådmannen, men med følgjande endringar: Tiltak V 20 får prioritet 2. Dei resterande tiltak som er skuleveg skal prioriterast. Det bør setjast av ei årleg løyving som går til vegljos, slik at fullstendig prioritert liste vert fult. Vegljos Lægena-Opedal (kun veg) vert utgreidd til budsjetthandsaminga. Heradet utgreier kostnadane ved vegljos på busstopp på Lutro og Syreflot til budsjetthandsaminga. Det er berre tiltaksdelen av Trafikksikringsplanen som vert revidert. Listene er oppdatert, med kommentarar. Det er også ei oversikt på kva tiltak som er utført og teke ut av listene.

48 Nye innspel er vurdert og lagt inn i listene, basert på det vurderingsgrunnlaget stadfesta i planen. Generelt kan ei sei at Statens vegvesen har fått sikra mykje av Riksveg 13 og Fv 550 med rekkverk. På Fv 550 frå Utne mot Jondal er det også utbetringsarbeid, både med utskifting av berelag og sikring av vegen. Heradet har også fått sikra fleire kommunale vegar med rekkverk og det er kome ein del nye gateljos. Grunna dårleg heradsøkonomi gjer at det er lite truleg at mange av tiltaka vert utført Vurdering: Sjølve planen er ikkje endra. Det er planlagt å revidera heile trafikksikringsplanen i Om arbeidet skal starta opp i 2013 eller om planen skal vera ferdig i 2013 eller 2014, må sjå i samheng kva anna planarbeid som skal prioriterast. Ny Regional Transportplan (for fylkesvegane)og Nasjonal Transportplan (for riksvegane), oppdaterte kunnskapsgrunnlag og endra skulestruktur kan vere faktorar som pressar fram behovet for ein fullverdig revisjon av trafikksikringsplanen. Det som er viktig å ha kunnskap om er at: trafikksikringsplanen femnar om både Riks-, fylkes- og kommunalveg. For riksvegane i Ullensvang - Rv 13, er det Staten som er eigar. For Fylkesvegane, Fv 550 Odda grense Jondal grense inklusiv gamle vegtrasen på Aga, Fv 101 Sekse, Fv 102 Helleland, Fv 108 Husemoen, Fv 109 Reisæter og Fv 302 Djønno, er det Hordaland fylkeskommune som er eigar. For tiltak på desse vegane vert trafikksikringsplanen ei tilråding. Heradet skal ikkje ha dette med i budsjettet. Når me ser på vedtaket sist, er to av endringane tiltak på fylkesveg eller riksveg. Statens vegvesen har det vegfaglegeansvaret for både Fylkesvegane og Riksvegane. Når det gjeld dei kommunale vegane bør prioriteringane av tiltak gje best mogleg trafikksikringseffekt. Planen har mange gode tiltak, men diverre er den økonomiske stoda slik at det ikkje er rom for mange nye tiltak. Endringar i framlegg bør grunngjevast godt og det bør ha ein god trafikksikringseffekt. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Plan- og ressursutvalet vedtek framlegg til revidert tiltaksdel til trafikksikringsplanen.

49 Ullensvang herad Trafikksikringsplan 2009 Tiltaksplan for 2010

50 2

51 Føreord Heradsstyret i Ullensvang gjorde , sak 65/99, vedtak om å utarbeida trafikksikringsplan etter nye retningsliner og signal frå sentrale styresmakter. Planen skal ha status som kommunedelplan etter føresegnene i Plan- og bygningslova, og erstattar den gamle trafikksikringsplanen frå Planen vart politisk vedteken våren Den , fatta heradsstyret i sak 021/06 vedtak om rullering av trafikksikringsplanen. Den reviderte planen byggjer på planen frå 2001, men er no delt i ein overordna strategisk del og ein tiltaksdel som skal rullerast kvart år. Planen er utarbeidd etter Statens vegvesen si Handbok 209, Kommunale trafikksikkerhetsplaner. Ullensvang herad ved nærings- og utviklingsetaten har hatt oppdragsgjevaransvaret for prosjektet. Planen skal kartleggja ulukkesproblema i heradet og prioritera ulukkesreduserande tiltak. Planen er utarbeidd etter drøftingar i ei prosjektgruppe som har vore sett saman av : Sverre Kleivkås Tore Bergum Kjetil Kvalvik John Ove Rørnes Lensmann Statens vegvesen Heradsstyret vedtok trafikksikringsplanen i heradstyremøte den i sak 073/09. Heradsstyret godkjenner trafikksikringsplanen jamfør 20.4/27.2, med prioriteringar for tiltak for Framlegg til prioriteringsliste vert som framlegg frå rådmannen, men med følgjande endringar. Tiltak V 20 får prioritet 2. Dei resterande tiltak som er skuleveg skal prioriterast. Det bør setjast av ei årleg løyving som går til vegljos, slik at fullstendig prioritert liste vert fulgt. Vegljos Lægena-Opedal (kun veg) vert utgreidd til budsjetthandsaminga. Heradet utgreier kostnadane ved vegljos på busstopp på Lutro og Syreflot til budsjetthandsaminga Nærare opplysingar om trafikksikringsarbeidet i heradet og om denne planen kan ein få ved å kontakta: John Ove Rørnes, Ullensvang herad, nærings- og utviklingsetaten, tlf joro@ullensvang.herad.no Ullensvang, den

52 Innhald Føreord...3 Innhald Innleiing Bakgrunn...6 Siktemål med trafikksikringsplanen...7 Planstatus og oppfølging...7 Oppbygging av planen...7 Visjon og mål Visjon Mål Hovudmål: Delmål: Kort presentasjon av heradet Ålment...9 Busetnad og folketal...9 Trafikkmønster...9 Vegnett og vegstandard...9 Skular og skuleskyss...10 Trafikksikringsarbeidet i heradet i dag...10 "Ikkje-fysisk" trafikksikring Ålment Haldningsskaping og åtferdsendring Val og utvikling av tiltak Opplæring Informasjon, kampanjar Overvaking/kontroll Kva kan vera aktuelle tiltak for Ullensvang? Trafikksikring i kommunal planlegging Overordna planar og vedtak Regulerings- og utbyggingsplanar, byggjesaker Konklusjonar og tiltak Oppsummering Personskadeulukker og materielle uhell Utryggleik Om tiltaka i planen Prioriteringskriterium for tiltak Vedlegg og kart Informasjon kring tiltaka vegljos og gang- og sykkelvegar Vegljos Gang- og sykkelvegar Registreringar og problemanalyse Datagrunnlag Politirapporterte personskadeulukker Trafikkuhell med materielle skadar Utryggleik

53 6.2.5 Punkt og strekningar som har peika seg ut i registreringane Kartvedlegg: Registrerte ulukker Tiltaksplan Ikkje-fysiske tiltak Større fysiske tiltak Strakstiltak Vegljos

54 1. Innleiing 1.1 Bakgrunn Trafikksikring vil vera eit viktig tema i Nasjonal Transportplan som vert lagt fram i mars Slik bør det vera. Me kan ikkje som nasjon godta at over menneske vert skadde i trafikken kvart år, og at omlag 300 av desse døyr. Likevel; statistikk er ein ting, men det viktige er at det bak desse store tala ligg einskilde ulukker med tragediar og konsekvensar for dei involverte og dei næraste. I eit lite herad som Ullensvang merkast det godt når me mister nokon av våre eigne i trafikken. Trafikksikring må skje lokalt, dette gjeld kvar enkelt av oss, og det er me sjølve som kan og må ta tak i problema. Mange er av den oppfattinga at trafikksikring er noko vegvesenet og heradet må byggja.... Ja vel, trafikksikring handlar også om fartsdemping, gang- og sykkelvegar, siktrydding, vegutbetring, og ei rekkje andre fysiske tiltak. Likevel er det slik at trafikksikring i minst like stor grad må handla om haldningar, trafikantåtferd og andre ikkje-fysiske tiltak. For dei fleste ulukker vil ein kunne peika på eit samspel av fleire uheldige element som årsak til ulukka. Det er likevel forholdsvis få ulukker som i hovudsak kan seiast å vera resultat av den fysiske utforminga på ulukkesstaden. I over 70 prosent av tilfella skuldast ulukka i all hovudsak feil trafikantåtferd. Teknisk svikt er hovudårsak berre i eit fåtall tilfelle. Den samla trafikktryggleiken er med andre ord i stor grad eit resultat av haldningar og åtferd me alle tek med oss ut i trafikken og inn i ulike trafikantroller. Det er ved auka innsats mot feil haldningar og handlingar at potensialet er størst for å få redusert ulukkestala. I tillegg til val av fokus og innsatsområde, ligg det også ei rekkje andre dels vanskelege spørsmål i arbeidet med trafikksikring. Ressursar, både økonomiske og menneskelege, er styrande for den offentlege innsatsen både frå heradet og fylket/staten. Trafikksikringstiltak må prioriterast i høve til andre politikkområde innanfor stramme budsjett. Tid er ein anna viktig faktor. Trafikksikring handlar både om kortsiktige og naudsynte strakstiltak, og om å så langsiktige frø. Sjølv om effekten ikkje kan målast med det same, er det viktig å arbeida med eit langt perspektiv på tiltak som opplæring og haldningsskaping. Andre døme er trafikksikring som del av langsiktig arealplanlegging og utbyggingspolitikk i heradet. Eit paradoks som ofte syner seg er også at det gjerne er lite samsvar mellom dei stadene folk føler seg utrygge og der det faktisk skjer ulukker. Dette syner seg også dels å gjelda her i heradet. Dei reelle ulukkespunkta og strekningane er viktige for å få redusert ulukkestala. Likevel må ein også ta på alvor at born og vaksne føler seg utrygge med trafikktilhøva i sine omgjevnader. Det å føla tryggleik for seg og sine handlar om trivnad og livskvalitet, noko som truleg vert meir og meir avgjerande for at folk ynskjer å bu og arbeida i ein distriktskommune som Ullensvang. Oppsummert kan ein seie at mange av hovudutfordringane i arbeidet med trafikksikring i Ullensvang er å finna ein god balanse mellom offentleg og privat ansvar og innsats, fysiske og ikkje-fysiske tiltak, kortsiktig og langsiktig perspektiv, og faktisk og følt risiko. 6

55 1.2 Siktemål med trafikksikringsplanen Ullensvang herad ynskjer å markera seg som ein trygg og god stad å leva og bu. Ved å utarbeida ein ny trafikksikringsplan har ein teke opp signal og pålegg frå sentrale styresmakter. Vel så viktig må vera at planen femnar innspel og synspunkt lokalt frå dei som i dag er engasjert i trafikksikring, og at han vert eit aktivt verkty for å få med fleire i arbeidet. Ein må prøva å samla trådane i det som vert gjort, og samstundes fremja eigeninnsats og leggja betre tilrette for gode lokale initiativ frå einskildpersonar og grendalag. Heradet bør ha ei koordineringsrolle når det gjeld tiltak. Andre sentrale etatar vil framleis vera Statens vegvesen, Hardanger lensmannsdistrikt, og skulane. Planen tek mål av seg til ei brei tilnærming til emnet. Ein har likevel valt å ikkje fokusera for mykje på til dømes rassikring då dette hjå oss er eit stort og samansett problem som og bør handsamast særskilt. Siktemålet med trafikksikringsplanen er difor å: gje oversikt over trafikksikringsproblema i Ullensvang og arbeidet som vert gjort idag. vera eit verkty for vidare utvikling av trafikksikring i meir systematiserte former. leggja tilrette for breidde i trafikksikringstiltaka, det vil seie både fysiske og ikkje-fysiske tiltak vera eit program for vidare utvikling av nye tiltak som kan vera aktuelle å prøva framover. gje eit grunnlag for prioritering av fysiske trafikksikringstiltak. 1.3 Planstatus og oppfølging Trafikksikringsplanen har status som ein kommunedelplan etter Plan- og bygningslova. Planen erstattar tidlegare trafikksikringsplan, sist korrigert i Ein tek sikte på ei årleg oppfølging og rapportering av ulukkesutvikling og måloppnåing til heradsstyret. Ein bør vurdera hovudrevisjon av planen kvart fjerde år, og revisjon av tiltaksdelen bør skje kvart år. 1.4 Oppbygging av planen Planen tek i utgangspunkt ulukkes- og uhellssituasjonen dei siste åra, innkomne merknader frå lag/ einskildpersonar/skular, og elles det trafikksikringsarbeidet som vert drive i dag. Oppbygginga er slik: Visjon og mål Kort presentasjon av heradet: utvikling, særtrekk og statistikk, trafikksikringsarbeid i dag Haldningar, åtferd og ikkje-fysiske tiltak: målgrupper og moglege tiltak Konklusjonar og tiltak: ikkje-fysiske tiltak, større fysiske tiltak og mindre strakstiltak. Kart og vedlegg: ulukkes- og uhellssituasjon, utryggleik, og tiltak. Registreringar og problemanalyse. Prioriteringar av fysiske tiltak vil skje ut frå ei samla vurdering av materialet om ulukker, uhell og utryggleik. Prioriteringskriterium er elles omtala i kapittel 5. 7

56 2. Visjon og mål 2.1 Visjon Ingen skal verta skadde, drepne, eller føla seg utrygge i trafikken i Ullensvang Ullensvang herad vil innarbeida 0-visjonen som grunnlag i trafikksikringsplanen. Grunntanken i 0-visjonen er at ingen skal verta drepen eller varig skadd i trafikken. Mange vil truleg innvenda at dette er urealistisk å oppnå i nær framtid for Ullensvang. Det kan godt vera rett, men meininga med ein visjon er å ha ein langsiktig idealtilstand som me heile tida kan måla oss mot. Kvar og ein har sin eigen 0-visjon for seg sjølv, familie og kjende. Me må freista å utvida denne steg for steg til å gjelda heile heradet. Utfordringa ligg både i å redusera talet på trafikkulukker, samt å redusera alvorsgrad for dei ulukkene som skjer. 2.2 Mål Hovudmål: Trafikktryggleiksarbeidet i Ullensvang skal resultera i redusert tal på ulukker og at ulukkene vert mindre alvorlege. Dette skal ein oppnå ved eit systematisk trafikktryggleiksarbeid, og ved å skapa debatt og engasjement i lokalmiljøa Delmål: For å tryggja trafikantane i Ullensvang skal det arbeidast mot fylgjande delmål: a) Eit prosjekt frå lista over større fysiske tiltak skal gjennomførast kvart år. For prosjekt som ligg under Statens vegvesen sitt ansvarsområde skal heradet vera aktiv i arbeidet med å påverka Statens vegvesen til å realisera prosjekta b) Alle skular og barnehagar i Ullensvang skal ha trafikktryggleiksarbeid med i sine årsplanar. c) Dei prioriterte strakstiltaka skal vurderast/realiserast i løpet av året. For prosjekt som ligg under Statens vegvesen sitt ansvarsområde skal heradet vera aktivt i arbeidet med å påverka Statens vegvesen til å realisera prosjekta d) Ullensvang herad skal styrkja samarbeidet med Hardanger lensmannsdistrikt, Statens Vegvesen og Trygg trafikk. Det skal minimum haldast eit møte kvart år for å diskutera endringar, oppgåver og tiltak knytte til trafikktryggleiken. e) Trafikktryggleik skal vera eit fast tema som skal vurderast i alle arealplanar. f) TS-planen skal reviderast ein gong i kvar valperiode. Tiltaksdelen skal reviderast årleg. g) Det skal skrivast ei årleg melding til heradstyret som synleggjer status for trafikktryggleiksstoda og -arbeidet i heradet. 8

57 3. Kort presentasjon av heradet 3.1 Ålment Ullensvang herad ligg i indre Hardanger. Fruktdyrking og reiseliv er hovudnæringane. Ullensvang er den største fruktdyrkingskommunen i Noreg, med nær ½ million frukttre. Dei kommunale tenestetilboda er godt utbygde, og heradsadministrasjonen ligg i Kinsarvik. Statlege kontor som har kontor i Kinsarvik er avdelingskontor lensmann, likningskontor, NAV-kontor og Statens kartverk. På Lofthus ligg Planteforsk Ullensvang forskingssenter (frukt og bær) og Hardanger Sorenskrivarembete. Elles er det ei rekkje føretak innan fruktdyrking, industri/handverk, husflid, og ulike typar verkstader. Det er tre hotell i heradet og mange overnattings- og serveringsstader og campingplassar. Det er omlag 330 gardsbruk som er søkjegode for produksjonstilskot. Dei største private verksemdene i Ullensvang er Hotel Ullensvang, Isklar AS, Hardanger Fjordfrukt BA og Hardanger bestikk AS. 3.2 Busetnad og folketal Heradet har innbyggjarar (pr ). Kinsarvik er kommunesenter, medan Lofthus og Utne er bisenter. Busetnaden er fordelt langs store deler av strandlinja i heradet, med svært få busette høgare enn 200 m over havet. Dette fører til at tilnærma all aktivitet og ferdsle er nært knytt til områda langs riksvegnettet som går langs fjorden. 3.3 Trafikkmønster Rv 13 og rv 550 representerer dei to hovudtrafikk-årene i heradet. Det er stor gjennomgangstrafikk på desse vegane samstundes som tilnærma alle andre vegar er tilførselsvegar til desse to hovudvegane. Etter opprustinga av rv 550 har denne vegen fått stor auke i tungtrafikken. Rv 13 har hatt ein reduksjon i tungtrafikken. Sommartid er det svært stor turisttrafikk på rv 13. Det er mange dagpendlarar til Odda, og det er mange som har arbeidsstaden sin i Kinsarvik. Dette fører til ei opphoping i arbeidskøyring til og frå desse stadane ved arbeidsstart og -slutt. 3.4 Vegnett og vegstandard Riksvegane i Ullensvang har svært varierande standard. Rv 550 frå Utne til Odda grense har lange strekningar med god standard, men her står att nokon parsellar som er tilsvarande dårlege. Spesielt gjeld dette strekkja Rogdaberg/Kråkevik. Rv 550 frå Utne til Jondal grense har svært låg standard. Rv 13 frå Eidfjord grense til Odda grense har og varierande standard. Siste utbetringa frå Skjelvik til Sandstå har auka heilskapsinntrykket for vegen monaleg. Likevel står det enno att store, ressurskrevjande anleggsarbeid før vegkvaliteten er tilfredsstillande. Fylkesvegane og dei kommunale vegane varierer frå å vera akseptable til å vera svært dårlege. Ullensvang har berre korte strekningar med gang- og sykkelvegar. Desse er hovudsakleg lokaliserte nær skule- og sentrumsområda. Dette er eit av dei store diskusjonstema ved 9

58 utbetring av vegnettet i heradet. På grunn av at det mange stader er brattlendt fører ei utviding med gang- og sykkelveg til høge kostnadar og store inngrep i terrenget. 3.5 Skular og skuleskyss Det er seks skular i Ullensvang. Det er pr i dag skuleskyss til fem av skulane. Ved desse er det elevar som får skuleskyss grunna i at skulevegen er vurdert til å vera serleg trafikkfarleg. Mange av dei prioriterte tiltaka i tiltaksdelen i planen er knytte opp til skular og skulevegar. 3.6 Trafikksikringsarbeidet i heradet i dag Ullensvang herad Trafikksikringsarbeidet i heradet er styrt gjennom eit trafikksikringsutval. Trafikksikringsutvalet sine viktigaste oppgåver er å fylgja opp trafikksikringsplanen og arbeidet. Statens vegvesen, Region vest Vegvesenet har ansvar for at ferdsla på riks- og fylkesvegar er så trygg som mogeleg for alle trafikantgrupper. Dei har ansvar for planlegging, bygging og drift og vedlikehald av desse vegane. Tilknyting av avkøyrsler til desse vert også regulert av Statens vegvesen. Vegvesenet har også ansvaret for planlegging, bygging og vedlikehald av gang- og sykkelvegar langs riksog fylkesvegane, samt ansvar for kontrollar av køyrety. Voss og Hardanger distrikt har den næraste oppfylginga med dei prosjekta som gjeld Ullensvang. Hardanger lensmannsdistrikt Lensmannsdistriktet har ansvaret for kontrolltiltak ovanfor bilførarar, særleg når det gjeld fart og promille. I tillegg har etaten eit ansvar for førebyggjande tiltak ovanfor trafikantane, med hovudvekt på dei yngste. Slike tiltak vert utført i samarbeid med skulesystemet, og har mellom anna resultert i ulike tiltak spesielt i samband med skulestart om haustane. Trygg Trafikk Trygg Trafikk har eit særskilt ansvar for å formidla ynskje frå publikum, skular og frivillige organisasjonar når det gjeld gjennomføring av trafikksikringstiltak. I Hordaland er det ein fylkessekretær og fleire distriktssekretærar frå lensmannsetaten som tek seg av dette arbeidet. Dei driv også oppsøkjande verksemd ovanfor skulane med hovudvekt på haldningsskapande opplæringstiltak. Trygg Trafikk har utvikla mykje undervisingsmateriell retta mot skuleverket og frivillige lag og organisasjonar. Den siste tida har Trygg Trafikk hatt mykje fokus mot Jentenes trafikkaksjon. 10

59 4. "Ikkje-fysisk" trafikksikring 4.1 Ålment Oppfattinga mange har av trafikksikringsarbeid er at dette er noko som fysisk må gjerast eller byggjast rundt om i heradet, og at ansvaret for dette ligg hjå vegvesenet eller heradet. Tiltak ved vegutforming og sideareal, køyrety osb er viktige nok, ikkje minst med tanke på å redusera alvorsgrad når det først skjer ulukker. Dette er likevel berre halve sanninga. Forsking viser at det største potensialet for å gjera noko med ulukkestala og talet på drepne og skadde i trafikken, truleg ligg i tiltak retta mot haldningar og åtferd til trafikantane eller i andre ikkje-fysiske tiltak. Ansvaret for trafikksikring ligg både hjå det offentlege og hjå kvar enkelt av oss. Ullensvang herad ynskjer å ta dette til seg, og at denne trafikksikringsplanen skal leggja føringar for auka satsing på ikkje-fysiske tiltak framover. Heradet vil i komande planperiode særleg fokusere på utvikling av ikkje-fysiske tiltak innan: Haldningsskaping og åtferdsendring (opplæring, informasjon og overvaking) Kommunal arealplanlegging. Skuleverket og opplæring i skule/barnehage bør her ha ei sentral rolle, men det er og ei rekkje andre aktørar som bør med i ulike tiltak. Heradet sjølv bør gå framfor med eit godt eksempel. Ein bør og konsentrere innsatsen mot målgrupper der effekten av tiltaka er størst. Ulukkene i Ullensvang viser til dømes at tiltak mot ungdom bør ha høg prioritet. 4.2 Haldningsskaping og åtferdsendring Val og utvikling av tiltak Figuren til høgre, henta frå trafikksikringsplanen frå 1993, illustrerer på ein god måte at haldningsskaping og åtferdsendring kan påverkast. Dette kan gjerast ved ulike langsiktige opplæringstiltak, informasjon og kampanjar, og overvaking /kontroll ute i trafikken. Tiltaka må og rettast mot å styrkja det individuelle ansvaret. Til sjuande og sist er det kvar enkelt som må følgja trafikkreglane (fart, rus mv.), rydda sikt på eigen eigedom osv. Dette kapittelet siktar mot å visa kva som kan vera aktuelt å utvikla og gjennomføra i Ullensvang. Eit overordna ikkje-fysisk tiltak i planen er difor at heradet i fyrste del av planperioden må vurdera, velja og utvikla konkrete ordningar og tiltak, samt å laga betre rutinar for samordning av trafikksikringsarbeidet i heradet. Det er viktig med ei offensiv satsing, men at ein kanskje ikkje gapar over alt med ein gong. Tiltaka må i alle høve setjast inn i eit langsiktig perspektiv. Med dette er også meint at ein set i system deltaking i og gjennomføring av ulike kortsiktige kampanjar/aksjonar. Det vil her 11

60 vera viktig at ikkje-fysisk trafikksikring vert knytt opp mot budsjett på linje med fysiske tiltak. Ein føresetnad for gjennomføring er sjølvsagt og at dei valde tiltaka vert innarbeidd i planar som gjeld skular, barnehagar, lensmann osv Opplæring For opplæring i trafikksikker åtferd og trafikksikre haldningar må grunnarbeidet gjerast i barnehage og grunnskule. Opplæringa må ta utgangspunkt i dei aktuelle trafikantrollene ein etterkvart møter (fotgjengar, syklist, mopedist, bilist og passasjer). Heradet og skuleverket må saman finne eit passande opplegg for Ullensvang, men det kan vera verdt å trekkja fram erfaringar frå grunnskulen i andre kommunar i Hordaland. To vellukka opplegg for trafikksikring er gjennomført på Osterøy og på Askøy: På Osterøy har ein bestemt at trafikkundervisinga skal leggjast til 1., 5., og 8. klasstrinn for å trena og førebu elevane på nye trafikantroller. Samtlege lærarar til disse klassetrinna vert kalla inn til kurs der læreplan vert laga. Gjennomføringa vert evaluert etter eitt år og etter to år vert nye lærarar sendt på kurs. Såleis vert det mange lærarar som har spesiell opplæring i trafikkundervising og undervisinga vert heile tida evaluert og oppdatert. Ein har og gode erfaringar med å arrangera "trafikkdag". På Askøy har ein utvikla eit praktisk verkty som let seg bruka i klasserommet med ein gong. Skulane på Askøy har frå før god erfaring med såkalla temakassar kassar om spesielle emne, t.d. vikingtida, religionar mv. Med støttemidlar frå Fylkets trafikksikringsråd (FTR) har ein no utvikla tre temakassar på emnet trafikk: til småskuletrinnet, til mellomtrinnet og til ungdomstrinnet. Det vert lagt vekt på at kassane skal vera praktiske i bruk i ulike fag, og dei inneheld emnemapper, trafikkforteljingar og dramaopplegg, rekneoppgåver, forslag til trafikkløype, musikk- og videokassettar. I tillegg til i barnehage/skule, er opplæring også aktuelt i andre fora og for andre grupper. Døme kan vera: køyretrening med foreldre, køyreskuleopplæring trafikksikring og (køyre)opplæring som del av HMT-arbeid internt i heradet eller i større verksemder trafikk-kurs retta mot vaksne og eldre (vedlikehald og oppdatering av kunnskap), førstehjelpskurs o.l Informasjon, kampanjar I tillegg til den kontinuerlege påverkinga ved opplæring, trengs også meir kampanjeretta tiltak for merksemd kring trafikksikring. Lokale initiativ ut frå lokale hendingar og akutte behov har fleire stader vist seg svært effektive. Statens vegvesen, Trygg Trafikk og andre dreg også med jamne mellomrom i gang ulike aksjonar ein kan hekta seg på. Nokre døme på informasjons/kampanjetiltak kan vera: "Aksjon skulestart" - lensmann/politi deltek aktivt i årleg aksjonsveke for å sikra merksemd om 6-åringane som skal ut på skuleveg. Informasjon i lokalavis - kanskje ein kunne få til eit samarbeid med politiet og Odda og Eidfjord om lokale "trafikkdrypp" i HF (aktuelle trafikkreglar, problemstader, ulukkesstatistikk siste månad e.l.) Informasjon gjennom internblad. Kortversjon av trafikksikringsplan og -arbeid til folk i heradet. Ulike kampanjar/informasjon på ferjene retta mot uvettug (forbi)køyring og fart. "Bilist 2000" - døme på ein landsomfattande aksjon der ein ved å forplikta seg til å bruka bilbelte og respektere fartsgrensene er gratis med i trekninga av åtte bilar. 12

61 "Sei ifrå" - døme på fylkeskampanje retta mot ungdom og passasjerar til uvettuge bilførarar (sei nei til fart og alkohol). Gjennomført med hell fleire år i Sogn og Fjordane, no også aktuell i Hordaland Overvaking/kontroll Det vil i første rekkje vera lensmann/politi og vegvesen som har ansvar for slike tiltak ute på vegen. Heradet bør vera med og be om prioriteringar i høve til spesielle problem, strekningar og grupper. Døme på aktuelle tiltak er: Fartskontroll og fartsmålingar Promillekontroll "Senk-farten"-aksjon Kva kan vera aktuelle tiltak for Ullensvang? Oversikta som her vert gitt er ikkje utfyllande. Framstillinga tek utgangspunkt i ei liste utvikla av Kvam herad, der ein har valt å gruppera tiltaka etter målgruppe der alder gjerne inneber viktige milepælar for ulike trafikantroller og samspel med andre i trafikken. Nokre slike målgrupper/milepælar er: Spedborn: foreldre med spedborn i trafikken Barnehage: ferdsel mellom heim og barnehage 6-åringar/1. klasse: skulestart, nye på skulevegen 10- åringar/5. klasse: sykkel på skuleveg 16-åringar/10. klasse: moped/motorsykkel, start øvingskøyring med bil år: ferske MC/bilførarar med passasjerar, viktig gruppe i Ullensvang i høve til faktisk ulukkesrisiko Vaksne og eldre: foreldrerolle, førebilete, vedlikehald og oppdatering av kunnskapar Målgruppe Spedborn Barnehage (born, tilsette, foreldre) Døme på tiltak som kan vera aktuelle: Helsesyster informerer om: sikring av born i bil barnevogn i trafikken klasse (born, foreldre) Ansvar Helsestasjon Trafikksikring som tema i årsplanen Aksjonar/opplæring: refleks, buss, skilt, gangfelt, gå-trening, til dømes med "5-års-klubb" som på Lofthus. Materiell frå Trygg Trafikk Sikring av born i bil Refleksvestar for uteleik og mørkegåing Introduksjon av "Barnas Trafikklubb" Eigar av barnehage Styrar Trafikksikring som tema i årsplanen Aksjonar/opplæring: korleis gå til skulen, "følgjesvenn/fadder", refleks, sikring i bil Lærar med på skulebuss fyrste veka Refleksvestar til alle nye elevar Trafikksikring som tema på Skulekontoret Rektor Styrar Styrar Styrar Rektor Rektor Rektor 13

62 Målgruppe klasse (born, foreldre) Døme på tiltak som kan vera aktuelle: foreldresamlingar Temakassar for trafikk (som på Askøy) klasse (foreldre, born) Ansvar Skulekontoret Trafikksikring som tema i årsplanen Aksjon i 5.klasse: sykling til skulen, sykkelhjelm, stell av sykkel. osb. Prosjektarbeid i trafikksikring Positivt gruppepress for korrigering av åtferd (t.d. bruk av teater/drama) Rusmidlar og trafikk, tema i 7. klasse Skulekontoret Rektor Trafikksikring som tema i årsplanen Sei frå -aksjon (born/ungdom seier frå til foreldre og andre sjåførar om farleg åtferd) Førstehjelpskurs Prosjektarbeid om trafikk / rollespel 10. klasse med lensmannen på trafikk-kontroll Vitjing av trafikk-skadd i 10.klasse Skulekontoret Vegvesenet Mopedopplæring for 10. klasse Siste halvår av 10. klasse: informasjonskveld for foreldre og 16-åringar om privat øvingskøyring. Herad og trafikkskule sponsar gratis køyreopplæring med trafikkskule for foreldre og 16-åring. Rektor/trafikkskule Rektor/foreldreutval/lensm ann/ trafikkskule/vegvesen Rektor Rektor Rektor/Trygg Trafikk/lensmann Rektor/Røde Kors Rektor Lensmann Rektor Skulekontor/trafikkskule Vidaregåande skular Støtta opp om tiltak i vidaregåande skular i Odda og på Voss om t.d. russebil/rus Heradet åringar Kampanjar gjennom lokalpressa, t.d. om festkøyring og "militærkøyring", retta mot bilførarar, motorsyklistar og passasjerar ("sei ifrå") Ulukkesoversikter, risiko og artiklar om lokale trafikkproblem, drepne, skadde og pårørande. Trafikksikring som tema på heradet sine årlege møte med ungdomen. Heradet/samarbeid med nabokommunar/politi/hf Påverking av foreldre til gode bli gode førebilete "Korleis øvekøyra med dei håpefulle?" Tilbod om "trafikkoppfriskingskurs" Barnehagar/skular/HF mv. Traf.skular/ vegvesenet Skulen/vegvesenet Trafikkskule Røde Kors Vaksne og eldre Heradet/samarbeid med nabokommunar/politi/hf Heradet 14

63 Målgruppe Heradet, verksemder, næringsdrivande og yrkessjåførar Døme på tiltak som kan vera aktuelle: Førstehjelpskurs Kampanjar retta mot råkøyring og sikring av born i bil. Trafikksikringsopplæring for lærarar og barnehagetilsette tilskot frå FTR Køyreopplæring og trafikksikring som del av internt HMS-arbeid. Heradet bør sjølv gå framfor med eit godt eksempel. Betra rutinar for av- og påstiging ved skuleskyss. Ansvar Politi/HF mv. Heradet/skulekontoret/ kurssekretær i regionen Heradet Skyss/Heradet 4.3 Trafikksikring i kommunal planlegging Den langsiktige utviklinga og bruk av areal legg store føringar også på trafikksikring. Det fins mange døme rundtom der kommunar ukritisk har lagt ut nye bustadområde langt frå eksisterande busetnad, og der ein i neste omgang får på bordet kostbare krav om gang- og sykkelveg eller andre sikringstiltak. For Ullensvang er det sjølvsagt svært mange andre tilhøve og avvegingar som må danna grunnlag for heradet si planlegging og areal- og utbyggingspolitikk. For utviklinga på lang sikt er det likevel viktig at trafikksikring får ein meir formell status som eitt av elementa nye arealplanar og vedtak skal sjekkast mot. Eit tiltak i trafikksikringsplanen er difor å utvikla kriterium og sjekklister i høve til arealplanar på ulike plannivå Overordna planar og vedtak På overordna nivå er Rikspolitiske retningslinjer for samordna areal- og transportplanlegging sentral. Samla trafikkvolum er ein viktig faktor som påverkar talet på ulukker. Lokalisering av bustader, skule, arbeidsplassar og fritidstilbod, vil kvar for seg og i høve til kvarandre påverka dette. Bruk av 20-4 i plan- og bygningslova er sentral med omsyn til lokalisering, rekkefylgje av tiltak osb. I tillegg til samla trafikkvolum bør ein også sjå på andre element som bør inn i sjekklister for overordna planar, til dømes tilknyting til eksisterande infrastruktur, at næringsområde ikkje skapar trafikkpress i bustadområde og liknande Regulerings- og utbyggingsplanar, byggjesaker Heradet har utvikla sjekklister med eit sett av kriterium som sikrar at planane tilfredsstiller omsynet til trafikksikring i nærmiljøet og bustadområda. Viktige element å sjå på her kan vera prioritering av mjuke trafikantar i bustadfelt, skilje av harde og mjuke trafikantar, gjennomgangstrafikk, krav til avkøyrsler/sikt/vegetasjon mv., tilrettelegging av busslommer osv. Fartssoning og fartsdempande tiltak vert teke inn i tiltaksplanen. 15

64 5. Konklusjonar og tiltak 5.1 Oppsummering Gjennomgangen av trafikksikringstilhøva i Ullensvang viser at me treng å arbeida målretta vidare for å redusera ulukker og følt utryggleik i heradet. Resultata av innsatsen vil sjeldan kunne målast over natta, det kan og ofte vera vanskeleg å påvisa at gjennomførte tiltak konkret har hindra ulukker. Spesielt gjeld dette dei ikkje-fysiske tiltaka. Likevel må me ha trua på at auka innsats gradvis vil føra oss mot 0-visjonen Personskadeulukker og materielle uhell Det har vore ei positiv utvikling i talet på ulukker i perioden i høve til perioden Det er få ulukkespunkt som peikar seg ut, det er heller snakk om fortetting av ulukker på strekningar. Strekningar som utmerkar seg med mange ulukker siste fem år er: Lofthus Hovland og Nå Velure. Uhella er spesielt med å underbyggja Rogdaberg/Kråkevik som ei trafikkfarleg strekkja. Heile 27 prosent av drepne/skadde er i aldersgruppa år! Den same tendensen viser att når det gjeld alder på førarane som er innblanda i uhell. Det er menn som er dei store syndarane i Ullensvangtrafikken. Både på skade- og "bulke"-statistikken står menn for omlag tre firedeler av tilfella. Ungdom og menn er altså viktige målgrupper for tiltak. Heile 34 av 36 personskadeulukker har skjedd på riksveg, medan ein litt større del av uhella skjer på fylkes-, kommunal-, og privat veg. Dette heng truleg saman med at lågare fartsnivå reduserer alvorsgrad. Omlag 45 prosent av ulukkene er utforkøyring. Også før møteulukker og påkøyring bakfrå er tala litt høgare enn for fylket elles. Nærare to tredeler av ulukkene skjer i sommarmånadene mai-august, flest på sundagar. Tendensen er og at andelen kvelds- og nattulukker er ein del høgare enn for fylket elles Utryggleik Det er nokså lite samsvar mellom stader med ulukker/uhell og stader der folk føler seg utrygge. Ein større del av utryggleik er knytt til fylkesveg og kommunal veg. Mange av merknadene frå skular og foreldreutval er knytt til skuletransport og manglar ved busslommer og av- og påstiging frå buss. Det kjem fram forslag både til fysiske og organisatoriske tiltak. Ynskje om vegljos går att mange stader, og gjeld både vegstrekningar/skuleveg og punktljos ved venteplassar for buss. Redusert fartsnivå er særleg trekt fram på stader som Vines og Djønno, medan til dømes uoversiktlege og dårlege parkeringstilhøve vert framheva på Sekse. Utryggleik sett frå rolla som bilførar gjeld stort sett manglande føringskantar, rasfare, uoversiktlege kryss eller bakketoppar, og andre fysiske tilhøve kring vegen. Svært få uhell og ulukker i Ullensvangtrafikken skuldast ras eller steinsprang. Manglande rassikring kan difor reint statistisk hevdast å vera i fyrste rekkje eit utryggleiksproblem. 16

65 5.2 Om tiltaka i planen Føreslegne tiltak i planen byggjer på ei samla vurdering av materiale om ulukker, uhell, utryggleik, og trafikksikringsarbeidet som alt pågår i heradet. Tiltaksdelen i planen er delt i tre: 1. Ikkje-fysiske tiltak Tiltak som gjeld opplæring, informasjon og overvaking. Det pågår alt ei rekkje slike tiltak i heradet, men det manglar ein del når det gjeld samordning. I arbeidet med planen har det ikkje vore rom for å utvikla nye konkrete opplegg for opplæring i skulen eller liknande. Utvikling og samordning av ikkje-fysiske tiltak vert difor viktig i første del av planperioden Tiltaka er ikkje innbyrdes prioritert Det er sett frist for gjennomføring/igangsetjing. 2. Større fysiske tiltak Tiltak som krev forholdsvis store ressursar, planar og tid til å gjennomførast. Ansvarlege for slike tiltak vil i regelen vera Statens vegvesen og/eller Ullensvang herad. Ti av tiltaka er trekt fram og prioritert innbyrdes Resten av tiltaka er også viktige, men førebels likestilt som påfyll til den prioriterte lista. Tidsfrist for gjennomføring er ikkje sett, då dette i stor grad også kan vera avhengig av ytre rammer. Prioriteringsrekkefølgja skal likevel følgjast så langt råd er. 3. Strakstiltak Tiltak, både fysiske og ikkje-fysiske, som krev forholdsvis små midlar og som kan gjennomførast relativt raskt. Ti av strakstiltaka er trekt fram med ekstra høg prioritet, men ikkje prioritert innbyrdes. Resten av strakstiltaka er sidestilt Gjennomføring må her skje fortløpande, og kan vera litt avhengig av praktiske omsyn, om ein kan kopla tiltaket til anna arbeid i eit område, eller liknande. Ein føreset likevel at ein så langt råd prioriterer gjennomføring av dei elleve strakstiltaka som er trekt spesielt fram. I tillegg er det kome mange innspel til vegljos og rekkverk i samband med rulleringa. For vegljos er det laga ei eiga liste med innspel, og sett opp prioriteringskriterium i kapittel 5.3. For trafikkrekkverk og føringskantar er høgaste prioritet å få ei samla vurdering av desse innan neste rullering av trafikksikringsplanen. I bustadfelta er det fleire innspel på fartsdemping. Heradet ynskjer i første rekkje å prioritera å setja ned fartsgrensa til 30 km/t, så vurdera fysiske fartsdempingstiltak. Elles må ein sjå på oppfølging av sikttilhøva i bustadfelta. Sjå også vedlegg i kapittel 6 for tiltakslister. 5.3 Prioriteringskriterium for tiltak Ullensvang herad skulle i nær framtid svært gjerne gjennomført alle dei gode forslaga og tiltaka som folk i heradet har kome med. Alle skjønar likevel at dette er heilt urealistisk innanfor dei økonomiske rammene og ressursane me rår over. Det er for det fyrste ikkje lett å setja midlar til trafikksikring opp mot midlar til alle andre gode og naudsynte formål i heradet. Vanskeleg om ikkje umogeleg vert det når ein så skal setja konkrete trafikksikringsproblem opp mot kvarandre. Men, ein kjem altså ikkje utanom å måtta prioritera nokre særs gode tiltak framfor andre særs gode tiltak. 17

66 Dei innbyrdes prioriteringane for større fysiske tiltak, strakstiltak og rekkverk, er gjort på basis av ei totalvurdering for desse åtte punkta: Er staden/strekninga spesielt ulukkesutsett, og er dette underbygd av uhell? Er det stor følt utryggleik på staden, og verkar denne spesielt velgrunna? Er tiltaket knytt til skuleveg/ område der born ferdast i trafikken? Har tiltaket spesiell effekt for spesielle ulukkestypar eller målgrupper som er framheva? Er tiltaket kostbart? Er plangrunnlag og andre ikkje-økonomiske føresetnader for gjennomføring på plass? Geografisk fordeling av tiltak i heradet Fordeling på ansvarleg instans/kostnadsberar Prioriteringar for vegljos er gjort på basis av fylgjande: I bustadfelt Langs skuleveg som er Mykje trafikkert Mellom konsentrert busetnad og skule For enkeltljospunkt er dette prioritert: Busstopp i bruk til skuleskyss 18

67 6. Vedlegg og kart 6.1 Informasjon kring tiltaka vegljos og gang- og sykkelvegar Vegljos Vegljos er eit ynskje som går att dei fleste stader i Ullensvang. Når det gjeld ansvar for oppsetjing og drift av vegljos har dette lenge vore eit nokså uoversiktleg og komplisert tema. Ålment kan ein vel seie at alle ynskjer vegljos, men ingen ynskjer å betala for dei. Hordaland vegkontor opplyser at fylgjande er gjeldande praksis i fylket: Vegljos langs riksveg Kommunar som ynskjer vegljos langs eksisterande riksveg, må i regelen sjølv koste oppsetjing og stå som eigar av anlegget. Etter 1993 har Statens vegvesen likevel kosta oppsetjing ved nyanlegg der vegljos har vore naudsynt. Når det gjeld drift kan kommunane søkje driftstilskott frå Statens vegvesen, noko som vanlegvis vil dekkje det meste av kostnadene. Ullensvang har pr. idag driftstilskott for ni strekningar: Utne, Nå, Fresvik, Kvalnes, Hovland, Lofthus, Kinsarvik/Kinsarvik sentrum (to strekningar, ulik standard), og Ringøy. Tilsaman utgjer desse omlag 4650 meter. Vegljos langs fylkesveg Spesielt for fylkesvegnettet har det lenge vore diskutert kven som har ansvar og skal bere kostnadene med vegljos. Praksis i dag er likevel at fylkeskommunen ikkje har avsett midlar til dette, og at heller ikkje vegkontora får bruka midlar til oppsetjing og drift langs fylkesveg (med unntak av tunnelar, ferjekaiar mv.). Dermed er det i regelen kommunen som må koste oppsetjing og drift etter at vegvesenet har godkjent standard for anlegget. Vegljos langs kommunal veg I praksis er det ingen skilnad frå fylkesvegnettet. Det er kommunane som har ansvar både når det gjeld oppsetjing og drift. Enkeltljos/punktljos langs riksveg Vegkontoret er ålment skeptisk til oppsetjing av enkeltljos/punktljos langs riksvegane, ynskjer ikkje enkeltsøknader, men gjev likevel rom for ei samla gjennomgang og vurdering av stadene i heradet der det er kome fram ynskje om slike. Grunnen til at ein er skeptisk er mellom anna at enkeltljos nær vegen, til dømes ved ein busshaldeplass, vil påverke synet til bilførarane og vil like etter passering føre til redusert sjanse for å oppdaga folk/skuleborn på veg til/frå haldeplassen. Vegkontoret opnar altså likevel for at private eller td. lokale e-verk på visse vilkår kan setje opp og drive slike ljos. Eit tiltak i trafikksikringsplanen bør difor vera å få vegkontoret med på ei synfaring der ein vurderer alle desse stadene i Ullensvang under eitt. I det enkelte tilfelle må det då gjerast vurderingar av om staden er oversiktleg, avstand frå ljospunkt til vegen, ljosstyrke mv. Ljos nærare enn 3 meter frå vegkant krev særskilt dispensasjon. Kostnader Vegljos er ålment kostbare tiltak. Kostnadene vil likevel kunne variere avhengig av t.d: om det fins eksisterande stolpar eller ikkje, tre- eller stålstolpar, kablar eller luftspenn, krav til ljosstyrke/standard og liknande. Vanleg stolpeavstand er gjerne meter. Erfaringstal viser at oppsetjingskostnader pr. punkt kan kome ned mot ca kroner om det er stolpar frå før og ein slepp å grava ned kablar. Om det ikkje er det, og ein skal setje opp nye 19

68 stålstolpar, vil kostnadene fort kome opp i omlag kroner pr. punkt. I tillegg kjem utgifter til grøfter. Driftskostnader kan grovt reknast til kr. 500 pr. år pr. punkt Gang- og sykkelvegar Behov Vegkontoret i Hordaland laga i 1997 ei behovsvurdering for gang- og sykkelvegar i Hordaland. Utanom Bergen vart det utfrå dei valde kriteriane påvist eit samla investeringsbehov på 1,1 mrd i fylket. For Ullensvang er behova med dei gitte kriteriane vurdert til å gjelda strekningane Skjeldvik-Sekse, Børve-Lofthus og Lutro/Tveit-Kinsarvik. Kriteriane inneheld då til dømes ikkje utryggleik. Rapporten ligg framleis som eit grunnlag i vegkontoret sitt arbeid med gang- og sykkelvegar i fylket, men ein opnar også for andre lokale prioriteringar utifrå utryggleik, finansieringsmoglegheiter osb. Ansvar I prinsippet har staten ansvar for bygging av gang- og sykkelvegar langs riksveg, fylkeskommunen langs fylkesveg, og kommunane langs kommunal veg. Staten sitt ansvar er likevel avgrensa slik at kommunen må ta ansvaret om "...det foretas kommunale disposisjoner innenfor utbygging og arealdisponering som resulterer i en forutsebar forverring av den sikkerhetsmessige situasjon langs riksvegen...". Også i tilfelle med omfattande privat utbygging kan utbyggjar påleggjast å kosta heilt eller delvis naudsynt gang- og sykkelveg. Frå 1995 har staten hatt drifts- og vedlikehaldsansvar for gang- og sykkelvegar langs riksveg. Kostnader Kostnader vil variere sterkt etter kva område og areal det er snakk om. I snitt kan ein rekne omlag kroner pr løpemeter. 6.2 Registreringar og problemanalyse Dette kapittelet er henta frå trafikksikringsplanen frå 2001, og er flytta bak til vedlegg for å ha oversikt over tidlegare problem fram mot i dag. Nokre tiltak er gjennomførte, mellom anna er Agatunnelen bygd, det er bygd ny parkeringsplass på Sekse og Ystanes barneskule er lagt ned og flytta til Kinsarvik. Det er difor viktig å merka seg når ein les dette kapittelet, at ikkje alle tilhøve er aktuelle lenger Datagrunnlag For å kunna seia noko om trafikktryggleiken i Ullensvang, har ein i hovudsak tre faktorar som ein kan analysera og henta informasjon frå. Dette er: Politirapporterte personskadeulukker Trafikkuhell utan personskade (forsikringskadar/ bulking ) Følt utryggleik i trafikken For dei to førstnemnde har ein henta data frå Statens vegvesen sitt ulukkesregister, politiet sine ulukkesrapportar, samt frå kopiar av skademeldingar frå forsikringsselskapa. For den sistnemnde kategorien er det gjennomført ei kartlegging av stader og strekningar der folk kjenner seg utrygge i trafikken. Ein vil i dei neste delkapitla sjå nærare på dei tre faktorane kvar for seg. 20

69 6.2.2 Politirapporterte personskadeulukker Ålment For å få oversikt over ulukkesbiletet på vegnettet i Ullensvang, er det teke utgangspunkt i den siste femårsperioden. Rapporterte personskadeulukker for perioden er vist på kartvedlegg 1 Figur 6.2 Frekvens for ulukker og skadde/drepne for med koding for ulukkestype, alvorsgrad og Ullensvang og Hordaland utanom Bergen for perioden ein tabell med andre opplysingar. Alle viste figurar utanom figur 6.1, er gjort med dette femårs-utvalet. Ein må likevel vera merksam på at det vanlegvis er ei vesentleg underrapportering av trafikkulukker. I snitt reknar ein med at rapporteringsgraden ligg heilt ned mot 30 prosent for alle ulukker totalt. Ein reknar med spesielt stor underrapportering for eineulukker med moped og sykkel. For dei mest alvorlege ulukkene er rapporteringsgraden naturleg nok høgare. I tillegg til underrapportering, må ein ved vidare lesing av dette kapittelet også ha i mente at det statistiske utvalet er for lite til å trekkja bastante konklusjonar ved tolking av datagrunnlaget. Når det likevel er gjort prosentvise samanlikningar med resten av fylket (utanom Bergen), må desse lesast som tendensar og ikkje som prov på gitte samanhengar. Ulukkesutviklinga På 90-talet, i 10-årsperioden , vart det i alt innrapportert 75 ulukker med personskade i Ullensvang herad. I desse ulukkene er tilsaman 109 personar drepne eller skadde. Ulukkestalet har gått i bølgjer med toppar i 1992 og Tendensen dei siste åra har heldigvis vore ei jamn betring, faktisk noko betre enn for fylket elles. For perioden er talet 36 ulukker med tilsaman 53 drepne eller skadde. I snitt tyder dette at ein i Ullensvang kan rekna med 7 politirapporterte ulukker i året, og omlag 10 drepne eller skadde. Dette er store tal i eit lite herad som vårt. Figur 6.2 syner også at me i høve til folketalet ligg noko over gjennomsnittet i fylket. Årsakene til dette kan vera fleire, men det er nærliggjande å tru at noko av skilnaden ligg i at Ullensvang nok har ein stor del gjennomgangstrafikk i høve til mange andre kommunar. Datamaterialet gir ikkje grunnlag for å seia noko om kor mange av dei skadde/drepne som er heimehøyrande i heradet. Alvorsgrad Ser ein nærare på alvorsgrad for ulukkene, er heile 5 personar drepne i Ullensvangtrafikken dei siste fem åra. I snitt vil det altså seia at ein person vert drepen kvart år! Sjølv om statistikkgrunnlaget er lite, syner tendensen at dette er langt over fylkessnittet (figur 6.2 og 6.3). Det har likevel vore færre svært alvorleg eller Figur 6.1 Ulukkesutvikling i Ullensvang herad dei siste ti åra 21

70 alvorleg skadde i Ullensvang. Som i fylket elles er difor omlag 80 prosent av dei rapporterte skadane snakk om lettare skade. Definisjonar på alvorsgrad er som fylgjer: Lettare skadd: skade krev berre kortare medisinsk behandling, og gjev ingen varige mein. Alvorleg skadd: ikkje livstrugande, men gjev varige mein, 0-30 prosent invaliditet. Svært alvorleg skadd: skade som trugar liv eller gjev meir enn 30 prosent varig invaliditet Drepne: død innan 30 dagar etter ulukkestidspunkt som følgje av trafikkulukka. Kvar er ulukkene skjedd? Ein syner her til Vedleggskart 1 der ulukkene for perioden er avmerka. I høve til kvar ulukkene skjer, kan ein snakke om ulukkespunkt og strekningar. Kartet viser at få punkt peikar seg ut med fleire ulukker, og at det for Ullensvang sin del er mest relevant å sjå på strekningar der ein har ei fortetting av ulukker. Statistikkgrunnlag og trafikktal er likevel for usikkert til å rekna på ulukkesfrekvensar for desse. Eit anna moment er at nokre av ulukkesstadene idag er endra grunna utbetringar på vegnettet i perioden. Strekningar som peikar seg ut med mange ulukker i perioden er fyrst og fremst AgaRogdaberg, Ulsnes-Bu og Kvitno-Måge. Dei mest ulukkesutsette strekningane og punkta vert nærare presentert i kapittel med omtale og forslag til tiltak. Figur 6.4 Aldersfordeling på drepne/skadde i Ullensvang Døme på lengre strekningar der det ikkje har vore ulukker i perioden er VelureGrimo, Espe-Børve, Utne-Alvsåker og Djønno-Tjoflot. Fordeling på alder og kjønn Av dei drepne/skadde i Ullensvang registrert med kjend alder, syner figurane over at heile 27 prosent er i aldersgruppa år! Ser ein på aldersgruppa år, vil andelen vera 41 prosent. Dette samsvarar Figur 6.3 Alvorsgrad for drepne/skadde (prosent) med tendensen i fylket elles, og slår heilt klart fast at ungdom må vera ei viktig målgruppe for trafikktiltak i Ullensvang. Ein har ikkje tal på kor mykje av trafikkarbeidet ( opphald i trafikken ) dei unge i Ullensvang står for, men aldersgruppa er nok godt overrepresentert på ulukkesstatistikken i høve til dette. Forsking har vist at ein 18-årig bilførar ålment har førti gonger større risiko for å verta innblanda i ei ulukke enn ein erfaren bilist. Materialet for heradet gir ingen eintydige svar på kvifor så mange unge vert råka, men feil handling og åtferd i trafikken er truleg årsak til dei aller fleste. Aldersgruppa manglar erfaring i å meistra køyrety og trafikkbilete, og kombinert med for høg fart og også i enkelte tilfelle rus, gir dette stygge utslag i statistikkane. 22

71 Eksakt fordeling av dei 53 drepne/skadde på kjønn har ikkje vore mogleg for Ullensvang utfrå datagrunnlaget tilgjengeleg. Ei grov vurdering utfrå ulukkesrapportane gjev likevel grunn til å tru at dette fordeler seg omlag som i fylket elles der heile 75 prosent av skadde/drepne er menn. For Ullensvang veit ein at alle dei fem dødsulukkene i perioden gjeld menn. Årsaker til at kvinner er mindre utsette kan berre dels forklarast med at dei køyrer mindre enn menn. Det må også liggje betre haldningar og trafikantåtferd bak. Figur 6.6 Ulukker fordelt på ulike kategoriar (prosent) Fordeling på vegtype Av dei 36 registrerte personskadeulukkene i perioden er 34 (95 prosent) skjedd på riksvegar. Dette er klart høgare enn for fylket (ekskl. Bergen) totalt, men er likevel ikkje så unaturleg i og med at heradet for ein stor del har riksvegar som hovudtrafikkårer. Det viser likevel at faktisk ulukkesrisiko i stor grad er knytt til riksvegane. Fordeling på type ulukker Som ein kan sjå av figur 6.7, er nærare halvparten av ulukkene utforkøyring, ein litt større del enn i fylket elles. Dette kan truleg også forklara noko av skilnaden i alvorsgrad. Tre av dei fem dødsulukkene i heradet er klassifisert som utforkøyring. Sidehinder og -areal er svært avgjerande for å redusera alvorsgrad av ulukkene som er eitt viktig punkt for å nærma seg 0-visjonen. Hordaland vegkontor har som eit prøveprosjekt nyleg kartlagt farlege sideareal langs riksvegane i Hardanger. Førebelse utrekningar viser at det vil koste minst 10 millionar å utbetra strekninga Odda-Brimnes. Samanlikninga med fylket syner elles at andre ulukkestypar fordeler seg omlag som forventa, men ein må hugse på at tala er små og at enkeltulukker i Ullensvang her gjer utslag med omlag 3 prosent. Ingen av personskadeulukkene skuldast ras. Figur 6.5 Aldersfordeling (prosent) 23

72 Fordeling på trafikantgruppe Som i fylket elles er omlag sju av ti drepne/ skadde i heradet anten bilførar eller bilpassasjer. 5 av dei 53 skadde eller drepne i perioden er motorsyklistar/mopedistar, derav ei dødsulukke og to alvorleg skadde. Denne trafikantgruppa er utsett med omsyn til alvorsgrad, og truleg også i høve til køyrte kilometer. For fotgjengarar og syklistar er tala små. Ein av dei to fotgjengarulukkene er likevel ei dødsulukke. Sykkelulukker er som nemnt ofte underrapportert. Fordeling på tid Figurane 6.9, 6.10 og 6.11syner dei 36 ulukkene fordelt på årstid, vekedag og klokkeslett, med prosentvis samanlikning med fylket. Fordeling på årstid syner at ulukker i sommarmånadene mai-august er dominerande i heradet. Dvs. at 21 av 36 ulukker (58 prosent) har skjedd i ein periode som berre utgjer ein tredel av året. Dette er ein tendens som er sterkare enn for fylket under eitt. Noko av forklaringa kan kanskje liggje i at Ullensvang om sommaren har vesentleg auka ferie- og turisttrafikk. Ulukkesrapportane gjev likevel berre peikepinn på at turistar er direkte innblanda i to-tre av ulukkene. Fordeling på vekedag og klokkeslett syner at sundag er den klart mest ulukkesutsette vekedagen i Ullensvang (10 av 36). Når det gjeld tidspunkt på dagen peikar tidsrommet seg ut med 9 av 36 ulukker. 5 av ulukkene har skjedd på nattestid i tidsrommet Ein skal likevel vera varsam med å trekkja for mange konklusjonar utfrå eit såpass lite talgrunnlag. Noko kan vera tilfeldig og noko av forklaringa kan liggja i særtrekk for heradet når det gjeld reisemønster (arbeidsreiser og fritidsaktivitetar mv.), framandtrafikk, ferjetrafikk osb. Det er likevel grunn til å merka seg at tiltak retta mot helgeulukker på kvelds- og nattestid ser ut til å vera viktig. Figur 6.7 Drepne/skadde fordelt på trafikantgruppe (prosent) Figur 6.8 Ulukker fordelt på månad (prosent) 24

73 Fordeling på ljos- og føretilhøve Ulukkene i Ullensvang fordeler seg på ljosog føretilhøve omtrent som for fylket elles. Halvparten skjer på tørr, berr veg, og sju av ti i dagsljos. Figur 6.9 Ulukker fordelt på vekedag (prosent) Figur 6.10 Ulukker fordelt på klokkeslett (prosent) Figur 6.12 Ulukker fordelt på ljostilhøve (prosent) Figur 6.11 Ulukker fordelt på føretilhøve (prosent) 25

74 6.2.3 Trafikkuhell med materielle skadar Ålment I og med at dei politirapporterte personskadeulukkene (heldigvis) er såpass få, er det ein stor fordel om ein kan underbyggja vurderingane av trafikkfarlege punkt og strekningar med andre kjelder. Ved å sjå på uhell med materiell skade registrert hjå forsikringsselskapa, fangar ein truleg opp ein del av ulukkene som kanskje skulle vore regisrert med lettare personskade. I tillegg vil ein kunna få ei brukbar oversikt over mange uhell som kanskje med litt uflaks kunne ha vorte til alvorlege ulukker. I tillegg vil materialet sjølvsagt også innehalda ei mengd med parkeringsbulking og andre småuhell som ikkje er så interessante i trafikksikringssamanheng. Ein må vera merksam på at skademeldingsskjema kan vera vanskelege å tolka, og eit ålment problem med uhell er då også nøyaktig kartfesting utfrå dei ofte sparsomme opplysningane som er gitt. Tala i det følgjande byggjer på analysar av innsende skademeldingar til forsikringsselskapa i åra Utfrå tanken om at desse skal underbyggja vurderingane av farlege punkt og strekningar, har ein valt å berre sjå på dei som let seg kartfesta med rimeleg margin. Ein har i tillegg luka vekk dei som i første omgang var opplagte parkeringsuhell og liknande. Tilsaman har ein då eit registrert og kartfesta analysemateriale på 122 uhell for desse tre åra. Uhellsutviklinga Uhella fordeler seg jamnt over dei tre åra, 43 i 1997, 40 i 1998, og 39 i Den betra trenden i ulukkesutviklinga gjeld altså ikkje i særleg grad forsikringsuhella. Kvar er uhella skjedd? Kartvedlegg 1 syner, saman med ulukkespunkta, dei 122 uhella som nokonlunde let seg kartfesta. Også her er det i stor grad snakk om strekningar som peikar seg ut med opphoping av uhell. Ei naturleg og venta fortetting av uhell finn ein på stader som Kinsarvik, på Lofthus og ved ferjekaien på Utne. Dette er stort sett småbulking i samband med parkering, rygging og ombordkøyring på ferje. Meir interessant er dei strekningane der aktivitetar og trafikk ikkje skulle tilseie ei slik opphoping. Spesielt strekninga Aga-Rogdaberg peikar seg ut, noko som og støttar opp under ulukkestala her. Vidare finn ein ei viss fortetting av uhell også kring Børve, Alvsåker-Åsleite, Nå/Vikebygd og Segelgjerd-Hovland. Dette kan også seiast om Fresvik, noko som no er mindre interessant i og med at det er gjort store endringar med ny veg og tunnel her. Spesielle punkt og strekningar med forslag til tiltak er nærare omtala i kapittel Strekningar som peikar seg ut med få innmelde uhell er t.d. Kinsarvik-Bu og Kvitno-Bleie. Fordeling på uhellstype Kartvedlegg 1 viser uhella med fargekode for uhellstype. Det er ikkje tendensar i dette materialet som verkar spesielt unormale for Ullensvang. Omlag ein tredel av dei registrerte er møteuhell, mange på strekningar som Aga-Rogdaberg, Børve og Figur 6.13 Forsikringsuhell fordelt på type 26

75 Alvsåker-Åsleite. I tillegg kjem kategorien påkøyring bakfrå, som ofte heng saman med at bil/motorsykkel køyrer inn i bil som har stansa for møtande trafikk. Ullensvang har mange avkøyrsler mot riksveg, og ein skulle kanskje vente fleire ulukker og uhell i avkøyrsler/kryss. At ein likevel ikkje har så mange slike kan skuldast at trafikantane er kjende med fårane og dei stadene ein må vera varsam. Utforkøyringsuhell er noko mindre dominerande enn tilsvarande personskadeulukker. Ei forklaring her kan vera at slike uhell der berre eige køyrety vert råka, kanskje ikkje vert meldt like ofte til forsikringsselskapa som uhell der fleire er innblanda. Berre ein svært liten del av uhella skuldast ras eller steinsprang i vegen. Figur 6.14 Forsikringsuhell fordelt på vegtype Fordeling på vegtype Figur 6.15 viser uhella fordelt på vegtype. Heller ikkje her er resultata spesielt uventa. Sju av ti uhell skjer på riksvegane der trafikken også er størst. Men, det er altså ein vesentleg større del uhell enn ulukker som er registrert på fylkesveg, kommunal veg eller privat veg. Lågare fartsnivå er nok ei viktig forklaring på at hendingar langs desse vegane i stor grad berre resulterer i materielle skadar og altså vert registrert som uhell. Eit paradoks som ofte syner seg i høve til det å skulle byggje ny og sikrare veg, er at lengre strekningar med jamn låg standard og Figur 6.15 Forsikringsuhell fordelt på månad dermed lågt fartsnivå ofte ikkje har så mange personskadeulukker. At ei strekning som UtneAlvsåker berre er registrert med uhell dei siste fem åra kan vera tilfeldig, men det kan også vera eit teikn på at trafikantane tilpassar farten etter tilhøva. Om ein ser på Aga-Rogdaberg er trafikken riktignok vesentleg større, men noko av forklaringa på dei mange ulukkene og uhella her kan vera at strekninga også representerer eit standard-sprang med god veg og høg fart på begge sider. Tidsfordeling av uhella Tendensen for årstidsvariasjon (fig. 6.16) er at det skjer flest trafikkuhell vinter og sommar, og at vår og haust er noko betre. Sommartoppen samsvarar med ulukkestala og auka trafikk, og det er også naturleg med noko meir bulking om vinteren på snø og isføre. 27

76 Uhella fordeler seg nokonlunde jamnt over vekedagane med ein liten topp på fredagar 6.17). Ulukkestoppen på sundagar syner ikkje att i materialet om uhell. Dei fleste oppgjev på skademeldingsskjemaet at uhellet har skjedd midt på dagen. Kurva i figur 6.18 har ein stigning og topp i to-tre tida på ettermiddagen som for personskadeulukkene, men manglar den markerte toppen mellom klokka 18 og 20. Få uhell vert oppgitt å ha skjedd på sein kveldstid eller nattestid. (fig Fordeling etter alder og kjønn På skademeldingsskjema vert førarane av dei innblanda køyretya også bede om å føra opp alder og kjønn. Dei fleste skjema i analyse-grunnlaget har desse felta utfylt, og alders-fordelinga for heradet er vist i figur Sjølv om tala er små, ser ein likevel også her den klare tendensen til at aldersgruppa opp til 25 har eit markert høgare risikonivå enn andre aldersgrupper. Omlag 23 prosent av dei innblanda førarane er melom 18 og 25 år. Førarar over 60 år utgjer til samanlikning 16 prosent av dei som er innblanda i uhell i Ullensvangtrafikken. Kjønnsfordelinga syner at berre 22 prosent av førarane som er innblanda i uhell er kvinner. Som for ulukkene er det altså menn som er dei store bulkarane i trafikken, ein skilnad som ikkje berre kan forklarast med at menn køyrer meir enn kvinner. Eventuell mannssjåvinisme om "kvinner og bilkøyring" bør med desse tala få ein brå slutt i Ullensvang... Figur 6.17 Forsikringsuhell fordelt på klokkeslett (ca.) Figur 6.18 Forsikringsuhell fordelt på førarane sin alder Figur 6.16 Forsikringsuhell fordelt på vekedag 28

77 6.2.4 Utryggleik Ålment Den tredje hovudkjelda i kartlegginga av situasjonen i Ullensvang har vore innkomne merknader om kvar folk føler seg utrygge. Følt utryggleik i trafikken og nærmiljøet handlar ikkje alltid om reell eller statistisk risiko, men om redsle og mangel på trivnad og livskvalitet for innbyggjarane i heradet. Dette er det viktig å ta på alvor. Om Ullensvang også i framtida skal vera ein attraktiv stad å bu, og ein skal ha håp om å snu den negative folketalsutviklinga, må ein freista å ta tak i dei mange små enkeltfaktorane som gjer at folk totalt sett trivest med å bu i heradet. I kartlegginga av utryggleik har det ikkje vore rom for ei omfattande spørjeundersøking til alle husstandar. I staden har heradet valt å venda seg til alle skular, foreldreutval, og ulike lag og organisasjonar med oppmoding om å koma med synspunkt og innspel. Dette er gjort med brev og gjennom lysingar i aviser og infoblad. I tillegg har ein også samla opp innkomne merknader, søknader mv. attende til Innkomne merknader Tabellen under syner eit samandrag av dei merknadene som har kome inn. Mange av dei inneheld også innsendar sine forslag til løysingar på dei opplevde problema. Nummer viser til kartvedlegg 2 der punkta/strekningane med følt utryggleik er kartfesta. Frå Vines oppvekstsenter, samarb.utvalet Hauso barne- og ungdomsskule Nr. Punkt/strekning 1 Kryss/veg ved byggefelt Ytrehagen (Utne) 2 Svarttveit (Fuglabergsvingen), og sving nedst i Tjukkapas 3 Hesthamar (Kalvika) smal veg der born går og syklar 4 Vines, for høg fart forbi skulen Utviding Nedsett fartsgrense 5 Indre Alsåker: bakketopp i Kleivane Utbetring 6 Galt-Alsvika Utbetring og føringskant 7 8 Hausokrysset: av og påstiging, sak sidan 1986 Gamlevegen frå Grimo mot Velure Vegljos, lågare fartsgrense 9 Haldeplass Hauso (frå Utne) Uoversiktleg kryssing av riksveg ved busslomme Indre Jåstad Manglande oversyn ved Hausobrekka, og nedkøyrsel til riksveg Ytre Jåstad Parkeringsplass ved Hauso skule for liten, problem for større bilar å snu. Agatunet-Syreflot: manglar vegljos 14 Strekninga Velure-Bleie: busskur 15 Velureskredene Frå Innsendar sitt forslag til tiltak Utviding/føringskant Føringskant Nr. Punkt/strekning Speglar Vegljos Busskur Innsendar sitt forslag til tiltak 29

78 Vikebygd skule, FAU og samarb.utvalet 16 Nå sentrum: spesielt skulen-bygdahallen 17 Ulik praksis frå bussjåførane ved av- og påstigning (Nå/Syreflot) Manglande busslommer ved Syreflot på Aga. Bleie-vegen: ikkje samde i konklusjon frå synfaring om at vegen ikkje er trafikkfarleg. Manglande vegljos: Bleievegen, Fylkesvegen til Reisæter (Kvestad-krysset og ned til skulen), Rogdovegen (SyreflotFletena), punktljos på Aga (fleire stader) Manglande busskur: Bleie (nedsida av rv550), Lotraberg på Aga. Rassikring: Bruhaug og Grindanes (Kråkevik), Velureskredene Fartsnivået for høgt i Nå sentrum Sekse oppvekstsenter, samarb.utvalet 24 Følgja opp reg.plan frå sept.95: utvida skulebrekka, med gangfelt av-og påstigning: fylling + gangbru Ta opp med HSD Busslommer Innføra 30 km fartsgrense Varselskilt: skuleborn i vegen. Vegljos Ta kontakt med vegkontoret. Geofonar Skilting av rv550 rasfarlege parti 3-4 fartshumpar i riksvegen. 25 Farleg parkeringsplass ved barnehagen. Tidlegare handsama i heradet. Parkeringsplass ved skulen er for liten 26 Manglande vegljos, spesielt øvre Sekse Vegljos Opedal skule 27 3 skulevegar utan gateljos: GeithamraneHordatunsvegen, Legena, Ernes-Opedal (gamlevegen) Vegljos Liste frå elevar austsida 28 Opedal, Frøynes, Sekse-Segelgjerd, Fresvik-Espe, Ringøy Vegljos Ystanes skule 29 Busstopp Ystanes: farleg fordi bussen må snu før han slepper av elevane. Elevar frå Bu/Ringøy må byte buss, skapar trengsel. Mørke haldeplassar: Lutro, Tveit, Instanes, Tveisme, Bu og Ringøy. Kabelbru under brua som kryssar Kinso: ikkje godt nok sikra. Skulepatrulje stoppar trafikken Elevar Kinsarvik Ungdomsskule 33 Elevane bør fylgja same buss heilt til Ystanes Punktljos Sikring + busskur/stopp ved Ferie-parken: elevane slepp å kryssa elva. Vegljos: ved Ringøy, Romanten (snarveg til Vegljos Hordatun), Hovland-Segelgjerd, Frøynesvegen, Haraldsstien, ved Kjærland, i Opedal, Flisabakken (Sekse) Over alt Betre strøying 30

79 Frå Kinsarvik Vel Nr. Punkt/strekning 34 Skulebuss til/frå Ferieparken Innsendar sitt forslag til tiltak Busstopp ved Ferieparken 35 Gangveg/fortau Leikvoll-Bråvolltunet Gangveg/fortau 36 Ljos i "snarvegen" Vegljos Gangveg ned til "snarvegen" frå endra kryss Gangveg Grytingsv/Industriv. Ljos/asfalt i gangveg ned til Vegljos/asfalt "Leikvollboligane" Fotgj.felt ved Selmer/Steinsland Fotgjengarfelt 40 Skjering av hekkar ved utkøyrsler 41 Farlege tilhøve på Ulsnes: busstopp i vegen, Busskur som vist på medsendt kartskisse. ikkje vegljos. Skuleborn. Vegljos 38 Busette på Ulsnes Siktrydding Kvar føler folk seg utrygge? Ei omfattande spørjeundersøking til alle husstandar ville heilt klart ha fått fram også mange andre stader enn dei som er lista opp, men materialet skulle likevel gje eit nokså godt bilete av følt utryggleik i Ullensvang. Dei områda som reint geografisk er lite representert i materialet er strekninga Skjeldås-Sekse på austsida av fjorden, og Oksenhalvøya. Nokre av dei innkomne merknadene er også i grenseland for kva som kan reknast som reine trafikksikringsproblem. Om ein samanliknar med materialet for personskadeulukker og uhell, viser det seg at det ikkje er direkte samsvar mellom område der folk er redde og dei områda der ulukkene skjer. Årsakene til dette kan vera fleire: Ved å venda seg til skular og foreldreutval som her, vil ein få svar som mest er konsentrert om skulane og tilhøva kring skuleveg og transport. At redsla fyrst og fremst gjeld born er også heilt naturleg. Det ein i fyrste rekkje er interessert i når ein spør på denne måten, er utryggleik sett frå rolla som mjuk trafikant og busett i eit område. Om ein i staden hadde spurd kvar ein som bilførar føler seg utrygg, ville ein truleg fått litt andre svar som meir samsvarar med faktiske ulukker og uhell. Alder og livssituasjon vil og gjerne påverka synet på kvar ein føler seg utrygg. I Ullensvang skjer mange av personskadeulukkene og uhella på riksvegstrekningar der folk i mindre grad oppheld seg eller ferdast langs vegen som fotgjengar eller syklist. Dette må og dels skuldast at det langs riksvegane i heradet ikkje er særleg lagt til rette for gåande og syklande, og at folk kjenner farane og held seg unna av den grunn. Ein forholdsvis stor del av skuleborna i heradet får skuleskyss. Der det er mogeleg foregår difor opphald, gangtrafikk og sykling i større grad nær bustadområda og på mindre trafikkerte vegar med lågare fartsnivå. Meir opphald og bruk er difor ei naturleg forklaring på at utryggleik i større grad er knytt til fylkesvegar, kommunale vegar og private vegar enn det personskadeulukkene skulle tilseia. Følt utryggleik fører til auka aktsemd hjå vaksne og born, noko som slik sett er positivt. Det bør likevel vera tryggleik og meistring, og ikkje redsle, som sikrar at folk er forsiktige i trafikken. Dei vikitigaste stadene og strekningane der folk føler seg utrygge vert nærare kommentert saman med ulukker og uhell i kapittel Kva vert oppgitt som problem? Ei kort oppsummering av hovudtrekka i materialet om utryggleik kan vera: 31

80 Mange av merknadene frå skular og foreldreutval er knytt til skuletransport og manglar ved busslommer og av- og påstiging frå buss. Det kjem fram forslag både til fysiske og organisatoriske tiltak. Ynskje om vegljos går att mange stader, og gjeld både vegstrekningar/skuleveg og punktljos ved venteplassar for buss. Redusert fartsnivå er særleg trekt fram på stader som Nå/Vikebygd, Aga og Vines, medan til dømes uoversiktlege og dårlege parkeringstilhøve vert framheva på Sekse. Desse tilhøva er det sidan 2001 i stor grad ordna opp i. Utryggleik sett frå rolla som bilførar gjeld stort sett manglande føringskantar, rasfare, uoversiktlege kryss eller bakketoppar, og andre fysiske tilhøve kring vegen. Svært få uhell og ulukker i Ullensvangtrafikken skuldast ras eller steinsprang. Manglande rassikring kan difor reint statistisk hevdast å vera i fyrste rekkje eit utryggleiksproblem. Dette er likevel alvorleg nok, også fordi konsekvensane kan vera store om det fyrst skulle gå gale. At faren for skred ligg der som ei latent uro blant folk, heng og truleg saman med at dei fleste i distriktet har opplevd "nesten-situasjonar" der ein kjem i kontakt med stein eller snø i vegbanen. Innkomne merknader fokuserer særleg på transport av skuleborn forbi kjende rasstader. 32

81 6.2.5 Punkt og strekningar som har peika seg ut i registreringane Utfrå registreringane som er gjort vil dette kapittelet ta for seg dei strekningane og punkta som peikar seg ut i ein eller fleire av kategoriane ulukker, uhell eller utryggleik. For kvar strekning eller stad vert gitt ein kort omtale av tilhøve og problem, med ei oppsummering av ulukker, uhell og utryggleik. Vidare er det presentert forslag til tiltak som kan vera aktuelle på staden. Dette vil i hovudasak her vera snakk om mogelege fysiske tiltak, men også ikkjefysiske tiltak som til dømes fartskontrollar, eller betre vintervedlikehald kan enkelte stader vera aktuelt å foreslå. Arbeidsgruppa har sett på innkomne forslag, samla opp erfaringar og vurderingar gjort tidlegare av heradet og vegvesenet, og i tillegg vore på synfaring. Ei viktig kjelde til opplysingar om mogelege tiltak og effektar av desse, har også vore "Trafikksikkerhetshåndboka" utgjeven av Transportøkonomisk institutt (TØI). Rekkefylgja i presentasjonen er geografisk og ikkje ei prioritering utfrå omfang eller alvor av trafikksikringsproblema. Prioritering vert gjort i tiltaksdelen i kapittel 6. For lokalisering av omtalte personskadeulukker og uhell vert vist til kartvedlegg 1. Utryggleik er vist på kartvedlegg 2. Alsåker Åsleite- Ytre Alsåker (rv 550) Omtale Strekninga er utbetra gradvis dei siste åra, men er framleis prega av smal veg kombinert med dårleg møtesikt fleire stader. Trafikkmengda er likevel nokså låg. I tillegg til møtesikt, manglar deler av strekninga rekkverk. Eit par stader rundt Bjotveit har ein vinterstid og hatt problem med issvullar. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det har vore to ulukker i femårsperioden. Den eine var til gjengjeld ei dødsulukke, der ein motorsyklist møtte eit ekstra stort kørety på ein stad der det var for smalt til å passera. Utforkøyringsulukka i skarp sving like aust for fruktlageret på Alsåker, skuldast truleg at bilføraren miste kontrollen over køyretyet på grunn av for høg fart. Tre yngre menn vart skadde, ein alvorleg. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) I perioden er det registrert seks forsikringsuhell, der tre gjeld møting og to utforkøyring. Galt Kvalvik Utryggleik (kartvedlegg 2) Manglande føringskant/rekkverk er nemnt spesielt for strekninga nærast Alsåker (mot Galt). Tiltaksforslag Møteulukker og -uhell tilseier framhald av arbeid med breiddeutviding og spesiell vekt på å utbetra stader med dårleg møtesikt. På kort sikt bør oppsetjing av føringskant eller rekkverk ha høg prioritet på dei strekningane der sideareal på nedsida av vegen tilseier alvorleg skade ved utforkøyring. Enkelte stader er det likevel så smalt og lite feste for eit rekkverk at dette truleg ikkje let seg gjera utan meir omfattande utbetring. Som strakstiltak bør ei samla vurdering av skiltinga på strekninga gjennomførast (fareskilt innsnevra veg, mv.). Bjotveit 33

82 Indre Alsåker-Svarttveit (rv 550) Omtale Strekninga har jamnt over låg standard med smal vegbane og dårleg kurvatur, noko som gjer at fartsnivået også er lågt. Det er ikkje nedsett fartsgrense nokon stad på rv 550 mellom Utne og grensa til Jondal. Storparten av dei som bur mellom Åsleite og Utne er å finna mellom Alsåker og Hesthamar, og riksvegen er stort sett einaste ferdselsåre langs fjorden, også som skuleveg. Vegen går fleire stader Kleivane nærast gjennom gardstuna. Ein kan likevel ikkje utfrå registrerte ulukker eller uhell peika på nokon spesiell ulukkesrisiko. Det er likevel ein del følt utryggleik langs strekninga. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det er ikkje ulukker registrert med personskade i femårsperioden. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) I den siste treårsperioden er det registrert seks forsikringsuhell som let seg kartfesta, alle møteuhell eller påkøyring bakfrå. Utryggleik (kartvedlegg 2) Det som i fyrste rekkje er trekt fram er ein spesielt uoversiktleg bakketopp ved Kleivane (indre Alsåker), tilhøva for fotgjengarar i Kalvika på Hesthamar, manglande føringskantar mellom Hesthamar og Svarttveit, og for høg fart ved skulen på Vines. Statens vegvesen har gjort fartsmålingar her og funne at fartsnivået er så lågt og trafikkmengda så liten at ein ikkje vil gå inn for nedsett fartsgrense (50 km/t) forbi skulen. Sett frå vest ligg skuleporten på Vines skjult bak grendahuset Vines Tiltaksforslag Utbetring/senking av bakketopp ved Kleivane må framleis stå på lista over prioriterte større fysiske tiltak. Som eit førebels strakstiltak bør ein vurdera om skilting eller anna merking kan markera den uoversiktlege bakketoppen. Statens vegvesen bør i samarbeid med skulen på Vines vurdere om andre fartsdempande tiltak enn nedsett fartsgrense kan vera aktuelle. Ytrehagen (rv 550) Omtale Strekninga Sletthagen-Ytrehagen like vest for Utne, er prega av bratt stigning kombinert med smal og svingete veg. Mesteparten av dette vegstykket Ytrehagen har ikkje rekkverk, noko som spesielt vinterstid aukar fåren for utforkøyring. Høge kantar og bratt terreng på nedsida tilseier at utforkøyring her kan føra til alvorleg skade. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det er ikkje registrert personskadeulukker dei siste fem åra. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) To utforkøyringsuhell er registrert i området i perioden , eitt av desse på kommunal veg ned til byggefelt. 34

83 Utryggleik (kartvedlegg 2) Det er påpeika og stilt krav om føringskant og utviding på strekninga Sletthagen-Ytrehagen. Tiltaksforslag Oppsetjing av rekkverk eller føringskant bør ha høg prioritet på denne strekninga, særskilt utfrå stigningstilhøva på vegen og sannsynleg skadeomfang ved utforkøyring grunna høge kantar og terreng på nedsida. 35

84 Hauso skule Omtale På Hauso er det særleg tilhøva kring skuletransport med buss som lenge har vore dårlege. Avdi det ikkje er plass for skulebussen til å snu nærare skulen, Hauso: vert elevane idag sett av ved riksvegen, noko skulen, elevar og Alternative plasseringar av foreldre opplever som særs utrygt. Eksisterande busslommer ved ny snuplass for Hausokrysset, inkludert kryssing av riksvegen, er ikkje buss. tilfredsstillande. Utbetring av desse tilhøva har lenge hatt topp prioritet i heradet, men det har vore vanskeleg å semjast om ei løysing som både tek omsyn til tryggleik, jordvern, kostnader mv. Difor manglar det og pr. idag godkjend plangrunnlag. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det er ikkje registrert personskadeulukker dei siste fem åra. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) Det er ikkje registrert forsikringsuhell siste tre år. Utryggleik (kartvedlegg 2) Sjølv om det ikkje er registrert ulukker og uhell i seinare tid, har av- og påstigingstilhøva ved Hauso skule vore ei sak heilt sidan den nye riksvegen kom. Av andre tiltak foreldre og skule ynskjer gjennomført kring skulen kan nemnast vegljos i gamlevegen, speglar som sikrar oversyn ved enden av Hausobrekka, og betra snutilhøve oppe ved skulen. Sjå elles kap Tiltaksforslag Det må snarast skaffast godkjend plangrunnlag for ny busssnuplass. Tiltaket må framleis ha høg prioritet, og er særs aktuelt for søknad om "aksjon skuleveg-midlar". Speglar i Hausobrekka og på Ytre Jåstad bør vurderast nærare som strakstiltak. Dagens situasjon ved Hausokrysset Busslomme Indre Jåstad (rv 550) Omtale Stoppestadene for buss på Indre Jåstad er ikkje gode. Gangveg frå Jåstad endar opp nede ved riksvegen, der ein må kryssa vegen for å ta buss i retning Utne. Sikttilhøva er dårlege både mot nord og sør. Fartsgrensa på staden er 80 km/t, så bilane kjem fort. Oppsette autovern gjer også at mange kryssar vegen diagonalt. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det er ikkje registrert personskadeulukker dei siste fem åra. Indre Jåstad Indre Jåstad - busslomme sett mot sør Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) Det er ikkje registrert forsikringsuhell siste tre år. Utryggleik (kartvedlegg 2) Folk på Jåstad føler stor utryggleik med å kryssa riksvegen her. Sikt mot nord Tiltaksforslag Som strakstiltak må undersøkjast om busslomme her er bygd i 36

85 samsvar med reguleringsplan. Statens vegvesen må vurdera ny merking/skilting av vegen, autovernplassering, og senking av mur for betre sikt. 37

86 Aga-Rogdaberg (rv 550) Omtale Strekninga Aga-Rogdaberg utmerkar seg som kanskje den verste i Ullensvang om ein ser samla på personskadeulukker og uhell dei siste åra. Deler av partiet går gjennom gardstun, og vegen er fleire stader for smal til at to bilar kan passera. Problema på Aga må elles seiast å vera samansette, der hovudtrekka er mykje trafikk og ålment dårlege tilhøve for gåande og syklande. Biltrafikken gjennom Aga er dels prega av "ferjetrafikk", der bilistane anten hastar utover for å nå ferje på Utne, eller dei kjem i store puljer frå ferja på veg innover mot Odda. Spesielle punkt som utmerkar seg ser ut til å vera dei smale partia ved Rogdaberg, og nord for Agatunet. Når det gjeld førstnemnde, er eit viktig tiltak gjennomført ved at 50-sona er forlenga sørover. Mellom Syreflot og Agatunet er vidare eit uoversiktleg parti der smal veg kjem overraskande for ukjende bilførarar. Her vert det spesielt vinterstid rapportert om mange nestenulukker- og uhell, der bilar etter panikkbremsing hamnar Agatunet utfor vegen og nærast i husveggen til folk som bur på nedsida. Den langsiktige løysinga på Aga ligg i bygging av Agaparsellen, noko som inneber ny tunnel bak Agatunet og elles utbetra veg frå grensa mot Velure til Rogdaberg. Vegkontoret opplyser at reguleringsplan for parsellen er godkjend med unntak av merknad på ei avkøyrsle, og at det i hovudsak er manglande midlar som no hindrar igangsetjing av anlegget. Detaljplanarbeid for strekninga vidare sørover frå Rogdaberg mot Kråkevik er starta. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det er registrert seks personskadeulukker dei siste fem åra. Fleire ulukkeskategoriar er representert, mellom anna ulukker Syreflot med påkøyring bakfrå, møteulukke, påkøyring av syklist, og utforkøyring. Ei av ulukkene førte til alvorleg personskade. Forsikringsuhell (kartvedlegg1) Det er kartfesta omlag femten forsikringsuhell siste tre år. Blant desse er møteuhella dominerande. Desse kan og sjåast i samanheng med påkøyringsuhell bakfrå der køyrety stansar for motgåande trafikk. Rogdaberg Utryggleik (kartvedlegg 2) I samband med riksvegen er tilhøva for gåande og syklande trekt fram. Det er til dømes ynskje om vegljos på strekninga SyreflotAgatunet, punktljos fleire stader, og busslommer på Syreflot. Sjå elles kap Tiltaksforslag Med bakgrunn i tilhøva som er påvist, må Ullensvang herad auka innsatsen for å få Agaparsellen prioritert innanfor fylkesfordelte riksvegløyvingar. Det er likevel også grunn til å gjennomføra snarlege tiltak på dagens veg, som etter utbygging framleis skal tene all gang- og sykkeltrafikk og lokal biltrafikk. Ulukkes- og 38

87 uhellsstatistikken bør tilseie at Aga får høg prioritet når det gjeld alle ynskja om strekningsvise vegljos i heradet. Forsking viser at vegljos ålment kan redusere talet på dødsulukker, personskadeulukker og materielle uhell i mørke med høvesvis 65 prosent, 30 prosent og 15 prosent. Når det gjeld punktljos er vegkontoret ålment skeptisk til å setja opp slike langs riksveg, men eit strakstiltak bør vera ei synfaring og vurdering under eitt av alle slike stader i heradet. Andre strakstiltak som bør vurderast er: fleire fartskontrollar, og ny vurdering av skilting/merking av dei smale partia. Nå S Nå-Bleie Omtale Trafikktilhøva i Nå sentrum har lenge vore på lista over "verstingane" i fylket. Likevel dreg det ut før det vert gjort noko med saka. Riksvegen er smal og går rett gjennom område med aktivitet knytt til skule, butikk, bygdehall, kaiområde mv. Mot Bleie Manglande busstopp og gangareal, parkering i vegen og uoversiktlege avkøyrsler "krydrar" situasjonen. Det er skilta 50 km/t Elevar på Nå har gjennom heile sentrum, men trass i fartskontrollar har høg fart vore 1 eit problem. Vogntog har vorte stoppa på veg gjennom sentrum i nærare 80 km/t! vore og bada på Hauso... Ein reguleringsplan frå 1995 skal danna grunnlaget for utbetringane på Nå. Den inneber mellom anna utfylling og flytting av naust sør for butikk-området, ny gangbru over riksvegen, og ordna tilhøve for busstopp. Hovudtyngda av planen er knytt til riksvegen, og det har mellom anna vore snakk om å ta utfyllingsmassar frå tunnel bak Agatunet. Prosjektet har førebels ikkje nådd opp på prioriteringslista til vegkontoret, og heradet ser seg ikkje økonomisk istand til å dra igang på eiga hand. Heradet har nyleg gjennomført eit prosjekt ovanfor riksvegen med utbetring og parkeringsplass i "skulebrekka" Personskadeulukker (kartvedlegg 1) I sjølve Nå sentrum er det ikkje registrert personskadeulukker dei siste fem åra. Lenger sør, i kryss ved fv 109 til Reiseter og ved Bleie, er det registrert to. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) I perioden er kartfesta fire-fem forsikringsuhell i og omkring Nå sentrum. To av desse gjeld rygging og stopp ved butikken kloss i riksvegen. Utryggleik (kartvedlegg 2) Busette på Nå og foreldre med born som skal til og frå skulen, føler stor utryggleik med tilhøva i sentrum. Biletserien til høgre illustrerer ein dagleg situasjon der elevar vert sleppt av bussen (tilfeldig observert på synfaring). Utfrå bileta bør ein kanskje prisa seg lukkeleg for at det ikkje har skjedd personskade-ulukker dei siste fem åra. Innspela om Nå sentrum går særleg på krav om oppfølgjing av reguleringsplanen, mellombelse fartsdumpar i riksvegen, og betre rutinar frå HSD når det gjeld skuleskyss. Lenger sør, på Bleie, er det kome innspel vedrørande den kommunale Bleievegen. Her ber ein spesielt om skilta fartsgrense 5 Berre ein rask tur på butikken

88 30 km/t og varselskilt om skuleborn i vegen. Ynskje om vegljos gjeld også nedre deler av fv 109. Sjå elles kartvedlegg 2 og kap Tiltaksforslag Utfrå gjeldande situasjon i Nå sentrum, bør heradet og vegkontoret snarast og i fellesskap arbeida for å skaffa midlar til oppfølgjing av reguleringsplanen. Dagens trafikktilhøve er ikkje akseptable. Som mellombelse strakstiltak bør ein prioritera fartsdemping og betra rutinar for av- og påstiging for skuleskyss (HSD). Når det gjeld fart kan vidare auke av kontrollverksemd vera eitt tiltak. Utfrå dei rådande tilstandane bør vegkontoret og seriøst vurdere meir drastiske tiltak som er foreslått. Fysiske fartsdemparar i riksveg har mellom anna vore nytta i Rosendal sentrum. Med omsyn til fart på riksvegen bør ein også vurdera tiltak lenger sør, ved "Cinderella" på Bleie. Dette er ein tildels uoversiktleg stad med 80 km/t, der ein særleg på kveldstid møter folk og aktivitet i og like ved vegen. Som strakstiltak i Bleievegen bør heradet kunna innvilga ynskje om varselskilt, og også vurdera nærare skilta fartsgrense 30 km/t. Ynskje om vegljos bør utfrå trafikkmengde truleg ha høgare prioritet andre stader i heradet. Parkering ved skulen 1 Sekse Omtale 2 På Sekse er det utryggleik som ligg til grunn for framhevinga. Dette Dagens snuplass ved barnehage gjeld særleg tilhøva kring skulen og barnehagen, samt deler av strekninga langs Seksevegen (fv 101). Utbetring av riksveg 13 forbi Sekse er no under arbeid, og inkluderer mellom anna nytt kryss og nye busslommer. Tilhøva for skuleskyss med buss vert såleis betra. Nokre av problema i området gjeld likevel vegen opp til skulen, der manglande parkeringsplass gjer Seksevegen uoversiktleg på grunn av "villparkering". Det er mogeleg å laga til parkeringsplass på nedsida av vegen. Ved barnehagen i ein kommunal sideveg litt lenger oppe, er problema knytt til manglande snu- og parkeringsmoglegheiter, noko som kan skapa fårlege situasjonar ved henting og bringing av born. Ei aktuell løysing er her å utvida plassen på oppsida, førebels kostnadsrekna til omlag hundre tusen kroner. Seksevegen er ein av fleire "gamlevegar" med fylkesvegstatus i heradet. Han utmerkar seg likevel ved at han ligg nokså høgt med svært bratt terreng på nedsida. Dette gjeld særleg den sørlege delen mot Hovland. I det siste har vegvesenet sett opp føringskant på dei verste stadene. Likevel attstår ein del før ein kan seia seg trygg mot utforkøyring. Eitt parti av vegen er også rasutsett. Børveneset Børve 6 Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det er ikkje registrert ulukker siste fem år, verken på riks- eller fylkesvegen. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) I perioden er kartfesta to møteuhell på Seksevegen i det området der ein no har sett opp føringskantar. 7 Sandstå Utryggleik (kartvedlegg 2) 40

89 Merknadene gjeld parkeringstilhøva ved skule og barnehage, og ynskje om vegljos langs Seksevegen. Tiltaksforslag Utviding av snu - og parkeringsplass ved barnehagen bør prioriterast. Ynskjet om vegljos er på sin plass, men dette er ålment kostbare tiltak og tilhøva i Seksevegen tilseier neppe at denne bør ha høgare prioritet enn andre tilsvarande strekningar nær skule. Fullføring av arbeidet med rekkverk og føringskant bør prioriterast. Sandstå Sving ved Børveneset Børve (rv 13) Omtale Strekninga kring Børve er trekt fram på grunn av ei markert fortetting av ulukker og uhell. Riksvegen er på dette stykket svingete og har ein nokså låg standard. Busetnad langs vegen med tilhøyrande avkøyrsler er først og fremst å finna frå Børve og sørover til Sandstå. Tilhøva for gåande og syklande er her så dårlege at heradet har innvilga skuleskyss sjølv om avstanden til skulen på Sekse er kort. Det føreligg pr. idag ikkje ferdige reguleringsplanar for vidare utbetring av riksvegen frå Sekse mot Lofthus. Tilhøva er betra for Opedal skule Parkering ved skulen Klipping av hekk hjelper noko... Indre Jåstad Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det er registrert to ulukker siste fem år, herav ei utforkøyring i den krappe svingen på Børveneset og ei møteulukke litt lenger nord. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) I perioden er det kartfesta nær ti uhell på strekninga kring Børve. I hovudsak er dette møteuhell. 1 2 Dagens snuplass ved barnehage Manglande føringskant, fv 102 Rv13 - dårlege tilhøve for gåande Utryggleik (kartvedlegg 2) Det er ikkje kome inn spesielle merknader om utryggleik. Tiltaksforslag Arbeid med reguleringsplan for strekninga må vidareførast. Ei gjennomgang av skiltinga på strekninga bør gjennomførast, ma. bør det vurderast om ei forlenging av 50-sone nord for Børve kan hjelpe på tilhøva i svingen ved Børveneset. Stoppestad for buss ved Ystanes Lofthus-Ystanes-Salthedlo (rv13) 6 Omtale Strekninga er trekt fram både grunna ein del ulukker og uhell, og merknader om utryggleik. Størstedelen av strekninga på riksvegen har nokså låg standard. Fartsgrensa er i hovudsak 60 km/t, med unntak av 50 km/t ved Lutro og 80 km/t ved Salthedlo. Strekninga er prega av mange avkøyrsler. 7 På Lofthus har ein i seinare tid bygd om riksvegen, der ein no har gode tilhøve for gang- og sykkeltrafikk. Også kring Opedal skule er trafikk- og parkeringstilhøva betra dei siste åra, og skulevegane på Lofthus må med få unntak seiast å vera rimeleg greie. Som dei andre 41

90 fylkesvegane i heradet har "gamlevegen" (fv 102) låg standard. Utryggleik her gjeld manglande vegljos, og enkelte stader har dårleg sikring mot utforkøyring. Langs riksveg 13 mellom Lofthus og Ystanes er mykje busetnad, men tilhøva for gang- og sykkeltrafikk er dårlege. Sjølv om ingen spesielle ulukkespunkt peikar seg ut, viser kartvedlegg 1 at strekninga har ulukker og uhell av fleire kategoriar. Ved Ystanes skule stoppar skulebussen ved riksvegen. Tilhøva her med dårleg sikt, kan skape fårlege situasjonar ved av- og påstiging og kryssing av vegen. Det har i fleire år vore organisert ei skulepatrulje som stoppar trafikken på begge sider når skulebussen snur i vegen, ei ordning som stort sett har har fungert bra. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Det er registrert fire personskadeulukker på strekninga dei siste fem åra, herav ei dødsulukke med utforkøyring nattestid, og ei mopedulukke med alvorleg skade på Ystanes. I tillegg er registrert ei ulukke på fv 102 ved utkøyringa frå camping-plassen på Helland der sikttilhøva har vore dårlege. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) I perioden er det mellom Lofthus og Salthedlo kartfesta omlag tolv uhell av ulike slag. Ingen spesielle punkt utmerkar seg. Utryggleik (kartvedlegg 2) På Lofthus, i samband med skuleveg, er det merknader med ynskje om vegljos langs rv13 mellom Geithamrane og Hordatunsvegen. Dette gjeld og langs fv 102, i Opedal/Legena 2 (kommunal veg), og i snarvegen "Romanten" opp til Hordatun. Merknader frå Ystanes skule gjeld tilhøva ved av- og påstiging i riksvegen, ynskje om å unngå byte av buss i Kinsarvik for elevar frå Bu/Ringøy, og ynskje om punktljos for elevar på Lutro, Tveit, Instanes, Tveisme, Bu og Ringøy. Tiltaksforslag Ei ålmenn betring av riksvegen med omsyn til gåande og syklande er ynskjeleg, men utbetring i slike område er både vanskeleg og kostbart og ligg truleg langt fram i tid. Ein bør difor i første omgang konsentrere innsatsen mot fartsdemping og vidare betring av sikt kring avkøyrsler. Fleire fartskontrollar kan til dømes vera eit aktuelt ikkje-fysisk tiltak. På Lofthus er situasjonen kraftig betra dei siste åra. Ynskja om vegljos er på sin plass, men tilhøva dei aktuelle stadene tilseier neppe at desse bør ha høgare prioritet enn andre tilsvarande strekningar nær skule. På fv 102 bør ein prioritere ytterlegare siktrydding ved campingplass, og oppsetjing av føringskant på enkeltstader der utforkøyring kan føre til alvorleg personskade. På - og avstiginga ved busstoppen på Ystanes fungerer rimeleg bra, og skilting om born i vegen og fårleg vegkryss er i orden. Ein finn difor ikkje å kunna prioritere særskilte fysiske tiltak her. Informasjon og oppmoding om å respektera skulepatruljen, bør likevel vera eit moment i dei haldningsskapande tiltaka. Som strakstiltak bør heradet og HSD i fellesskap kunne finna ei løysing slik at elevar frå Bu og Ringøy unngår byte av buss. Når det gjeld punktljos, bør tillating av slike vurderast ilag med vegkontoret på ei synfaring for heradet under eitt. Ystanes 6 S 7 Bråvoll-Huse Omtale 42

91 Strekninga frå Bråvoll opp til bustadfelta på Huse er trekt fram grunna utryggleik. Denne vegen har fylkesvegstatus og problema gjeld i første rekkje gang- og sykkeltrafikk, uoversiktlege avkøyrsler og fart i boligveg, og dårleg kryss-utforming mellom Industrivegen (fv 108) og Grytingvegen. Dette siste fører mellom anna til fleire tilfelle der semitrailerar med leveransar til industriområdet hamnar feil i boligvegen. For krysset har ein nyleg fått tildelt "aksjon-skuleveg-midlar frå fylket, så arbeidet med nytt T-kryss vert sett igang med det første. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) Dei siste fem åra er det ikkje registrert ulukker på strekninga. Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) I perioden er det kartfesta fire uhell, derav eitt kryssuhell i Grytingvegen/Industrivegen og eitt nede ved riksvegen. Eitt av uhella har skjedd i samband med rygging ut frå avkøyrsel i Grytingvegen. Utryggleik (kartvedlegg 2) Det er kome merknader med ynskje om busstopp for skuleskyss ved Ferieparken, gangveg på oppsida og nedsida av "snarvegen", og vegljos i desse. Det er dessutan foreslått fotgjengarfelt ved Selmer/Steinsland ned mot riksvegen. Også siktrydding og klypping av hekkar vert nemnt. Sjå elles kap Tiltaksforslag Sett opp mot andre trafikksikringsbehov i heradet er det tvilsomt om ein kan prioritera ny busstopp med leskur ved Ferieparken, og gangveg. Som eit strakstiltak bør vegkontoret vurdera om gangfelt kan vera aktuelt. Statistisk sett fører vanlege gangfelt faktisk til auke i talet på ulukker, men dette vil vera særs avhengig av tilhøva på staden. Ljos i "snarvegen" bør kostnadsvurderast og inn på lista over strakstiltak. Grytingsvegen er skilta med fartsgrense 30 km/t, men det vert likevel tidvis klaga på høg fart som er til fåre for borna. I lag med klypping av hekkar er dette noko dei busette sjølv må ta eit vesentleg ansvar for å ordna opp i. Heradet bør likevel ta opp til ny vurdering om fartshumpar kan byggjast i Grytingvegen. Ålment viser forsking at humpar i boligvegar (30 km/t) i snitt reduserer talet på personskadeulukker med 27 prosent og materielle uhell med 16 prosent. Arbeidet med nytt T-kryss må igangsetjast snarast. Kryss Kryss Grytingsvegen / Industrivegen Uoversiktlege avkøyrsler i boligveg 43

92 Ulsnes (rv 13) Omtale Eit parti ved Ulsnes står no att blant dei dårlegaste på strekninga mellom Kinsarvik og Bu. To personskadeulukker har skjedd her i perioden, men det er fyrst og fremst på grunnlag av følt utryggleik at Ulsnes vert trekt fram. Denne er knytt til at Ulsnes no får fleire småborn i skulealder som må opphalda seg i den smale og uoversiktlege riksvegen for å venta på skulebussen. Mellom Kinsarvik og Bu har ein elles bygd ny veg på lengre parti dei siste åra. Dette gjeld mellom anna for strekninga der det har skjedd ei dødsulukke i perioden. Det er og planar om vidareføring av arbeidet kring Kyrkjenes. Utanom Ulsnes er det kanskje særleg tilhøva på Bjotveit som utmerkar seg negativt i høve til ulukker, låg vegstandard og dårlege tilhøve for gåande og syklande. Personskadeulukker (kartvedlegg 1) To ulukker er registrert på strekninga ved Ulsnes dei siste fem åra. På heile strekninga frå Kinsarvik til Bu er det i alt sju ulukker, derav ei dødsulukke. 1 Forsikringsuhell (kartvedlegg 1) I perioden er det kartfesta kun to uhell mellom Kinsarvik og Bu. 2 Utryggleik (kartvedlegg 2) Busette på Ulsnes har søkt om å få oppsett busskur og vegljos for å betra på situasjonen dei opplever som svært trafikkfårleg. Skuleborn må idag opphalda seg i sjølve riksvegen for å venta på buss i retning Kinsarvik På den smale og uoversiktlege strekninga er dette lite tilfredsstillande, spesielt på mørke vintermorgonar. Grunneigar tilbyr gratis grunn og viser mogleg plassering av busskur. Tiltaksforslag Tilhøva ved Ulsnes er spesielt dårlege, og utfrå trafikkmengde og vegutforming verkar søknaden om venteplass/busskur for skuleborna godt underbygd. Vegontoret bør difor prioritera innvilging og oppsetjing av busskur som eit strakstiltak. Når det gjeld å tillata enkeltljos langs riksveg, bør Ulsnes vurderast på lik linje med andre slike stader i heradet på ei synfaring for heradet under eitt

93 6.3 Kartvedlegg: Registrerte ulukker Tiltaksplan Ikkje-fysiske tiltak Større fysiske tiltak Strakstiltak Vegljos 45

94 IKKJE-FYSISKE TILTAK Prioritet Tiltak nr. IF01 Tiltak - ikkje prioritert innbyrdes Frist for Ansvarleg gjennomføring/ igangsetjing Målgruppe Tilleggsmerknad I arbeidet med trafikksikringsplanen har det ikkje vore rom for detaljerte, Årleg revisjon konkrete vurderingar kring spesielle som kan vera aktuelle for Ullensvang. Slike vurderingar, val og utvikling vert difor ålment eit tiltak i fyrste del av planperioden. Ein syner her til kap.4 for ei oversikt over mogelege tiltak. Prioritet for Nå, Grimo, Ringøy, Ystanes, Aga og Lutro Jamnleg UH Ei nærare vurdering, val og utvikling av konkrete ikkje-fysiske tiltak, og betre rutinar for samordning av trafikksikringsarbeidet i heradet. IF02 Fleire fartskontrollar på Rv 550 og Rv13 Bilførarar IF03 TS-arbeid inn i årsplanane til skular og barnehagar Konkrete tiltak som skal gjennomførast i skule-/barnehageåret må vurderast nærare (jfr. IF01), også i høve til kva som alt vert drive idag. UH/Rektor/ Barnehagestyrar IF04 Alle FAU skal velja sin trafikkansvarlege Småborn m/foreldre Skuleborn m/foreldre Skuleborn m/foreldre Kan vera med å gje ekstra merksemd kring trafikksikring i samband med skule/skuleveg. UH/FAU IF05 Foreldre skal oppmodast til å støtta "gå til skulen-aksjon" Skuleborn m/foreldre Læring i å meistra skulevegen er særs viktig for dei minste elevane. UH/FAU IF06 Trafikksikring skal vurderast i alle arealplanar Det vert her synt til kap. 4.3 IF07 Årleg møte mellom aktørane i TS-arbeidet Viktig for diskusjon kring status og vidare framdrift for TS-tiltaka. UH Vegen til barnehage og skule - Oppfordring til barnehage /skule og heim BRUK REFLEKS!! Forsikring, UH, SVV, BH, SK IF08 Refleks ALLE Kontinuerleg Politi UH

95 STRAKSTILTAK 10 tiltak er gjevne ekstra prioritet Prioritet Tiltak nr Stad / strekning 0 = ikkje prioritert innbyrdes 1 Vegtype Tiltak Prioriteringsårsak(er): UL = Ulukker UH = Uhell UT = Utryggleik SK = Skule/-veg AN = Anna Tilleggsmerknad Frist for Ansvarleg Web- Vurdering gjennom sak nr. føring for internt bruk Alsåker-Svarttveit Rv 550 Kleivane: Vurdera mellombels skilting av bakketopp UT+AN Mykje nødbremsing, sjå tiltak F SvV Alsåker-Svarttveit Rv 550 Vines: Vurdera andre fartsdempande tiltak enn nedsett fartsgrense forbi skule UT+AN Dårlege sikttilhøve ved skuleport på Vines 2013 SvV /UH S03 Åsleite-Utne Rv 550 Samla gjennomgang av behov for føringskantar/rekkverk UT+AN 1 S04 Velure-Bleie Rv 550 Oppsetjing av busskur der dette manglar UT+AN Spesiell merksemd kring stader der utforkøyring vil gje alvorleg skade 1 S05 Huse Kommunal veg Vurdera fysisk fartsdemping i Grytingvegen UT+AN S06 Kommunalt vegnett Indre Jåstad Kommunal veg Årleg runde med rydding langs vegane, AN Rv 550 Skilt om at skuleelevar kryssar vegen til busshaldeplass Rv 550 Rv 550 Skilt om barn ferdast langs vegen mellom kyrkja og Utneheimen S01 1 Prioritert Statens vevesen sitt ansvar Prioritert Statens vevesen sitt ansvar 2013 SvV Prioritert Statens vevesen sitt ansvar 2013 SvV Prioritert Statens vevesen sitt ansvar 2013 UH Prioritert Kommunalt ansvar, ikkje tiltak i 2010, må vurderast i samla plan Dette gjeld greiner, hekkar mv UH/priv. Prioritert Kommunalt ansvar, gje pålegg til private SK Skilting 2013 SvV 06/218 Prioritert Skilting 2013 SvV Sikring av tilhøva kring busstopp på Indre Jåstad, SK UT+SK+AN 06/218 Prioritert bør vurderast m/statens Statens vevesen sitt ansvar Vegvesen utsett i påvente av reguleringsplan vent vurdering av forvaltningsplan S S S08 S09 Utne Indre Jåstad 0 S10 Hauso Rv 550 Redusert fartsgrense forbi Hausokrysset UT+SK 0 S11 Åsleite-Alsåker Rv 550 Gjennomgang av skiltinga UL+UT S12 Bleie Kommunal veg Bleievegen: skilta fartsgrense 30 km/t UT+SK UH usikker S13 Bleie Kommunal veg Bleievegen: varselskilt om skuleborn i vegen UT+SK UH usikker Rv 13 Igangsetjing av reguleringsplanarbeid UL+AN SvV på vent SvV på vent Svært uoversiktleg kryssing til busstopp på nedsida av rv550 SvV Fåreskilt innsnevra veg m.m. SvV SvV S14 Børve 0 S15 Børve Rv 13 Gjennomgang av skilting, vurdera forlenga 50-sone UL+AN 0 S16 Lofthus Fv102 Føringskant/rekkverk på utsette stader UT+AN Samla vurderinger tema til rullering 2010 SvV til rekkverk Kommunal veg Autovern langs "skyssbrekka" til kaien UT Samla vurderinger tema til rullering 2010 UH til rekkverk Fv 101 Fullføring av føringskantar/rekkverk UT+AN Samla vurderinger tema til rullering 2010 Fartsdemping / Strakstiltak / Større fysiske tiltak Fartsdemping / Strakstiltak / Større fysiske tiltak SvV til rekkverk 0 S17 Djønno 0 S18 Sekse 0 S19 Rogdo 0 0 S20 syreflot Ulvasand Kommunal veg Fartsdumpar 8 stk i byggjefelt på vegen til Rogdo og sidevegane Kommunal veg Fartsdemping i bustadfeltet på Syreflot Riksveg Busskur AN Nytt punkt S21 Ut av liste: Kostandsoverslag rs. S01 utført tiltak i Kinsarvik, S09 og S10 Utført betra parkeringstilhøve Aga, Ut av liste, endra tilhøve: S03 Vines fartsdemping ved skule -skule nedlagt. revidert UH 06/218 uprioritert UH SV 04/738 uprioritert web 10/45 uprioritert Statens vevesen sitt ansvar

96 STØRRE FYSISKE TILTAK Prioritet 0 Tiltak Stad / strekning = ikkje nr. prioritert Ut av lista Utført: Vegtype Tiltak F01 F02 F03 F04 F05 F06 Kinsarvik - Huse Heile Ullensvang Djønno Fv 108 kommunal Fv302 Gangveg mellom Husefeltet og Kinsarvik sentrum Samla vurdering av rekkverk og føringskantar til rullering 2010 Fartsdumpar gjennom "sentrum". Kinsarvik - Berget Grimo - Hauso Børvevegen Rv 13 Kommunal Kommunal F07 F08 F09 F10 F11 F12 F13 F14 F15 F16 F17 F18 F19 F20 F21 F22 F23 F24 F25 F26 Lofthus Rogdaberg / Kråkevik Grindanes / Bruhaug Hauso Hauso Åsleite-Alsåker Alsåker-Svarttveit Alsåker-Svarttveit Rv 13 Fv 550 Fv 550 Rv 550 og kommunal veg Kommunal veg Utbetring av veg (og gs-veg) Trafikkrekkverk Trafikkrekkverk Gang og sykkelveg forlenga frå avkøyring til Klokkargarden og sørover Ny veg mellom Rogdaberg og Kråkevik Skredsikring Byggjing av ny bussnuplass for skuleskyss til og frå Hauso skule. Utvida snuplass ved Hauso skule Breiddeutviding, utbedre stader med dårleg møtesikt Kleivane: Utbetring av bakketopp på Indre Alsåker Hesthamar: Utviding og betra tilhøve for fotgjengarar og bilistar i Kvalvik av utvida parti og ved avkøyring Sikring Alsåker Utne - Jondal Utne Kinsarvik Fv 550 Fv 550 Fv 550 Fv 550 Fv 550 Fv 550 Rv 13 Espe-Hovland Skutenes-Sandstå Djupevik-Geithamrane Lofthus - Ulvasand Ernes - Kinsarvik Tveisme - Ringøy Ringøy - Bjotveit Tveisme Rv 13 Rv 13 Rv 13 Rv 13 Rv 13 Rv 13 Rv 13 Rv 13 Utbetring og sikring av veg i samsvar med forvaltningsplan Gangfelt ved kyrkja Forlenga gangveg frå Ferieparken til undergangen ved Husenausta Utbetring av veg og gs-veg Utbetring av veg og gs-veg Utbetring av veg (og gs-veg) Utbetring av veg og gs-veg Tunnell Utbetring av veg (og gs-veg) Utbetring av veg (og gs-veg) Tunnel F03 Utne -Sletthagen utbetring av Fv 550, arbeid pågår. F04 Grimo - fartsdeming på Fv 550 arbeid utført. F08 rekkverk Hauso -Grimo delvis utført. F09 rekkverk Børvevegen - delvis utført. F20 Dalsbrua vert reparet og det vert sett opp nutt rekkverk. F21 vegen er utbetra Prioriteringsårsak(er): UL = Ulukker UH = Uhell UT = Utryggleik SK = Skule/-veg AN = Anna UT+SK Tilleggsmerknad Ansvarleg Web sak nr for Kostnads- overslag rs internt bruk Tiltak er spelt inn til fylkesvegplan neste rullering av tiltaksplan. SVV/UH SVV/UH SVV 02/1196 Prioritert satsingsområde Delvis utført Delvis utført SVV UH UH UT SK UT UT+SK UT+SK+AN UT+SK+AN UL+UT UT+AN UT AN Reguleringsplanarbeid i gang Tiltak er spelt inn til fylkesvegplan Endeleg plassering må avklarast før ansvar for utføring er klart, reguleringsplan er undermed utarbeiding. Må sjåast i samanheng val av plassering for bussnuplass Inkl. i forvaltningsplan Rv 550 Utne - Jondal Inkl. i forvaltningsplan Rv 550 Utne - Jondal Inkl. i forvaltningsplan Rv 550 Utne - Jondal Inkl. i forvaltningsplan Rv 550 Utne - Jondal Planane er endra, blir kryssingspunkt ved Bråvoll camping Reguleringsplan Reguleringsplan Reguleringsplanarbeid i gang Konsekvensutgreiing Konsekvensutgreiing ca kr 650,-/meter ++ ca kr 650,-/meter ++ SVV/UH SVV/UH SVV SVV/ UH UH SVV SVV SVV 06/ /218 06/218 SVV SVV SVV SVV 06/218 06/218 SVV SVV SVV SVV SVV SVV SVV SVV Det er ikkje kome nye innspel til denne lista, men det er gjort framlegg om nokre endringar i prioriteringane Ut av lista F07 Sekse utvidning av parkeringsplass v barnehage - vedtak om flytting av barnehage revidert

97 prioriteringane

98 Vegljos 1 = Staten 2= Fylkeskommune n 3= heradet 4= private Tiltak Stad / strekning Vegtype Tiltak nr. Prioriteringsårsak(er): UL = Ulukker UH = Uhell UT = Utryggleik SK = Skule/-veg AN = Anna Web sak nr for Kostnadsoverslag rs internt bruk 1 V01 Riksvegnettet Rv/Fv Synfaring med gjennomgang og vurdering av stader det kan opnast for oppsetjing av enkeltljos 1 V02 Lofthus Rv 13 Vegljos frå oppkøyrsla til Klokkargarden og inn til Geithamrane 1 V03 Lutro Rv 13 Vegljos ved buss stopp på Lutro 1 V04 Espe Rv 13 Vegljos frå kommunalveg til busstopp 1 V05 Segelgjerd / Hovland Rv 13 Vegljos frå Segelgjerd bustadfelt til Hovland 1 V06 Ytre Bu Rv 13 Vegljos på Ytre bu 1 V07 Børve/Nausto Rv 13 Ynskje om vegljos på riksvegen 2 2 V08 Kaland Sekse Fv 302 Fv101 Vegljos på Kaland - Framlegg 2-3 stk 2 V10 Kvernabekken Fv 550 Vegljos frå vegkryss ved kyrkja og til nedkøyring Ytrehagen 06/218 investering kr drift/vedlikehold kr V11 Fv 550 Fv108 Vegljos ved busstoppane på Syreflot 06/218 investering kr drift/vedlikehold kr 3000 V12 Syreflot Kinsarvik Vegljos langs vegen forbi bustadfeltet på Huse UT+SK investering kr drift/vedlikehold kr V13 Lofthus Fv 102 Vegljos langs vegen Ernes-Opedal skule UT+SK investering kr drift/vedlikehold kr V14 Aga Rv 550 Oppsetjing av vegljos mellom Syreflot og Agatunet. UL+UH+UT+AN investering kr drift/vedlikehold kr V15 Nå Fv 109 Oppsetjing av vegljos frå Kvestad-krysset til skulen. UT+SK 2 V16 Aga Fv 550 Syrflot ved busstopp UH 3 V17 Lofthus Vegljos Legena/Opedal UT+SK 3 3 V V20 V21 Fletene Hauso-Velure 3 V22 3 V09 V19 Husefeltet Bleie Kommunal veg Oppsetjing av vegljos langs Seksevegen UT+SK+AN Tilleggsmerknad UL/UH/UT/SK UT/UL/UL Behov for ei samla gjennomgang og avgjerd for slike enkeltynskje Nytt innspel, ikkje kostnadsrekna Nytt innspel, ikkje kostnadsrekna Bleievegen: oppsetjing av vegljos investering kr drift/vedlikehold kr /295 investering kr drift/vedlikehold kr web 10/45 02/284 investering kr drift/vedlikehold kr /1680 vurderast tiltak i Hardangerbruprosjekt web 10/45 06/218 UT+SK investering kr drift/vedlikehold 4000 investering kr drift/vedlikehold kr investering kr drift/vedlikehold kr = Nytt innspel, ikkje kostnadsrekna web 10/45 investering kr drift/vedlikehold kr / /85 investering kr drift/vedlikehold kr Vegljos langs gang- og sykkelvegane på Huse Kommunal veg UH/SVH utførast i /218 UT+SK investering kr drift/vedlikehold kr UT+SK Huse Kommunal veg Vegljos frå Johannes Aga og opp til byggjefelt på Fletene Kommunal veg Oppsetjing av vegljos langs gamlevegen, med høgast prioritet mellom Hauso skule og Ytre Jåstad. Gangveg Ljos i "snarvegen" V23 Lofthus Gangveg UT 3 V24 Sekse Sekse 04/256 investering kr drift/vedlikehold kr V25 Øvre Børve Ynskje om vegljos på dei mørkaste strekningane på vegen 06/188 investering kr drift/vedlikehold kr V26 Velure -Hauso Ljos i "Romanten" Kommunal veg Ynskje om vegljos på dei mørkaste strekningane på vegen 02/683 investering kr 1,2 mill drift/vedlikehold kr UT+SK UT investering kr drift/vedlikehold kr 2000 investering kr drift/vedlikehold kr 4000 Nytt innspel, ikkje kostnadsrekna Forklaring til lista 1 = tiltak på riksveg tilråding til Staten, 2 = tiltak på fylkesveg tilråding til fylkeskommunen. 3 = tiltak på kommunale vegar, må følgje budsjettløyving. Ut av lista: investering kr drift/vedlikehold kr V02 SV/heradet vil ikkje ta driftskostnader då ljoset er plassert for langt frå vegen. V24 -V27 tiltak på private vegar revidert web 10/45

99 Ullensvang herad Sakspapir Styre, utval, del. vedtaksmynde. Plan- og ressursutval SAKSGANG Møtedato Endeleg vedtak i:plan- og ressursutvalet Saksansv.: Trond Steine Saksnr 059/12 Arkiv: GBNR76/1, N Objekt: J.post id. 12/12644 Sakshands. TSTE Arkivsaknr 12/ GNR. 76, BNR. 1 - FRØYNES - SØKNAD OM KONSESJON VED OVERTAKING AV FAST EIGEDOM. - SØKJAR: JOHN OVE RØRNES Kjøpar: John Ove Rørnes, 5781 Lofthus Seljar: Opplysingsvesenets Fond Dokumentliste: Nr T Dok.dato 1 Avsendar/Mottakar I John Ove Rørnes Tittel Gnr. 76, bnr. 1 - Frøynes - Søknad om konsesjon ved overtaking av fast eigedom. - Søkjar: John Ove Rørnes Vedlegg: Kart Aktuelle lover, forskrifter, avtalar m.m.: Konsesjonsloven av 28. november 2003 Saksutgreiing: John Ove Rørnes er eigar og drivar av gnr. 76, bnr. 3, og gnr. 77, bnr. 4 Frøynes, i Ullensvang. Han søkjer om konsesjon for erverv av 2 dekar i fjellet på Skriksete (om lag om lag 1000 meter over havet) ovanfor Frøynes. Seljar er Opplysingsvesenets Fond. Kjøpesummen er sett til kr Konsesjonssøkjaren drive med sau sidan han overtok gnr. 76, bnr. 3 i Han har fjellbeite i områda Yskjebotn- Opesjå. I dette området har han beiterett men ikkje stølshus. Føremålet med søknaden er å setja opp eit stølshus i samband med sauedrifta på garden. Området den omsøkte tomta er er synt som LNF-område i kommuneplanen. Det ligg òg innanfor nasjonalpark-grensa og innan for grensa for villreinområde. Av di søknaden gjeld ubebygd landbruksareal, treng ein heimel i lov om konsesjon ved erverv av fast eigedom. Etter gjeldande delegasjonsreglement er det plan- og ressursutvalet som er vedtaksmynde.

100 Vurdering: I 9. særlige forhold for landbrukseiendom står det: Ved avgjørelsen av søknad om konsesjon for erverv av eiendom som skal nyttes til landbruksformål skal det legges særlig vekt på: 1. om den avtalte prisen tilgodeser en samfunnsmessig forsvarlig prisutvikling, 2. om erververs formål vil ivareta hensynet til bosettingen i området, 3. om ervervet innebærer en driftsmessig god løsning, 4. om erververen anses skikket til å drive eiendommen, 5. om ervervet ivaretar hensynet til helhetlig ressursforvaltning og kulturlandskapet. Å gje konsesjon i denne saka samsvarar med føremåla i konsesjonsloven. At ein på bruka det gjeld på Frøynes i da ikkje er stølshus i beiteområdet, gjer drifta både kostnadskrevjande og tungvint. Ein har tilkomst til ei felles gjeterhytte på Røvils ovanfor Børve, men denne løysinga er lite tenleg for drifta, avdi hytta ligg for langt borte frå det aktuelle beiteområdet. Konsesjonssøkjar opplyser at det å få setja seg opp eit stølshus i Skriksete -området er avgjerande for at dei vil halda fram med sauehald i det heile. Det er rådmannen si vurdering at nytteverdien ved å gje konsesjon for den omsøkte tomta er stor for bruket det gjeld. Ervervet inneber ei god driftsmessig løysing, det ivaretek omsynet til heilheitleg ressursforvalting, og ivaretek omsynet til busetjinga i området. Særleg vil ein peika på at det ved å gje konsesjon ligg ein stor nytteverdi for drifta. Søkjar har landbruksfagleg bakgrunn. Å gje konsesjon for oppsetjing av stølshus samsvarar med kommuneplanen. Vidare har fylkesmannen vore innkopla i prosessen når det gjeldt plassering av hytta i høve til nasjonalparkgrensene. Det same har villreinnemda gjort. Rådmannen har merknad til prisen. Kr for 2 dekar gjev ein kvadratmeterpris på 40 kroner. Dette er høgt for fjells areal i LNF-område. Når rådmannen likevel vel å vurdera prisen som ikkje prisdrivande, byggjer det på at søknader om frådeling av areal i fjella som ikkej er regulert til anna enn LNF, sjeldan førekjem. Rådmannen godkjenenr difor den avtala kjøpesummen. Ut frå ei samla vurdering meiner rådmannen at søknaden samsvarar med føremåla i konsesjonslova. Det vert difor rådd til at det vert gjeve konsesjon i saka. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: 1 Det vert gjeve konsesjon til John Ove Rørnes, 5781 Lofthus, for overtaking av eit areal på 2 dekar i området Skriksete frå gnr. 76, bnr. 1 i Ullensvang. 2 Det er eit vilkår at tomta skal samanføyast med gnr. 77, bnr Konsesjonen byggjer på at det vert gjeve løyve til frådeling i saka Vedtaket vert heimla i konsesjonslova 1, 9, og 11.

101