MØTEINNKALLING Tysnes kommune

Transkript

1 Utval : FORMANNSKAPET Møtestad : Rådhuset Møtedato : Tid : 09:00 MØTEINNKALLING Tysnes kommune SAKLISTE: Utvalsaknr. Arkivsaknr. Tittel PS 89/13 13/510 BUDSJETT ØKONOMIPLAN PS 90/13 13/973 SKATTLEGGING 2014 PS 91/13 13/960 EIGEDOMSSKATT 2014 PS 92/13 13/914 GEBYR BYGGESAK PS 93/13 12/1295 BETALINGS- OG HUSLEIGESATSAR I HELSE- OG SOSIALETATEN PS 94/13 12/1389 OPPHALDSUTGIFTER TYSNES SJUKEHEIM PS 95/13 13/889 ENDRING AV TAKSTAR I SFO OG BARNEHAGAR PS 96/13 13/961 REGULERING AV BETALINGSSATSAR - KULTURSKULEN PS 97/13 13/915 NY PENSJONSORDNING FOR FOLKEVALGTE FRÅ 1. JANUAR 2013 PS 98/13 13/736 OPPMODING OM BUSETJING AV FLYKTNINGAR PS 99/13 13/823 Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: UGGDAL UGGDAL Telefaks:

2 SPELEMIDLAR TIL IDRETTSANLEGG OG FYSISK AKTIVITET 2014 PS 100/13 13/967 TYSNES KULTURMINNELAG - OPPLØYSING AV LAGET - SMIO I UGGDAL PS 101/13 13/741 DIGITALISERING AV KOMMUNEN SITT ARKIV MED WIDERØE SKRÅFOTOGRAFI PS 102/13 13/957 KJØP AV "OLE VAAGE EIGEDOMEN" - UGGDALDALSEIDET - GNR. 17. BNR. 5 PS 103/13 12/1292 ORGANISERING BRANN/FEIING PS 104/13 13/979 ANDRE GEBYR - LANDBRUK OG TEKNISK PS 105/13 13/989 YMSE Tysnes ordførarkontor, 29. november 2013 Kjetil Hestad Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: UGGDAL UGGDAL Telefaks:

3 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune BUDSJETT ØKONOMIPLAN Sakshandsamar: Steinar Dalland Arkivsak : Arkivkode: 13/ Vedlegg: 1. Drøftingsnotat som vart lagt fram for formannskapet Driftsbudsjett 2014 oversikt over hovudkapitla med tilhøyrande ansvarsområde 3. Driftsbudsjett for økonomiplanperioden Framlegg til netto investeringsprogram SAKSUTGREIING: INNSTILLING FRÅ RÅDMANNEN:

4 Side 1 av 7 SAMLA SAKSFRAMSTILLING Tysnes kommune Arkivsak : Arkivkode: 13/ Sakshandsamar: Steinar Dalland Handsamingar: Utvalsaknr. Utval Møtedato PS 77/13 FORMANNSKAPET PS 83/13 FORMANNSKAPET PS 85/13 FORMANNSKAPET PS 89/13 FORMANNSKAPET BUDSJETT ØKONOMIPLAN Vedlegg: 1. Drøftingsnotat som vart lagt fram for formannskapet Driftsbudsjett 2014 oversikt over hovudkapitla med tilhøyrande ansvarsområde 3. Driftsbudsjett for økonomiplanperioden Framlegg til netto investeringsprogram HANDSAMING I FORMANNSKAPET : Rådmannen la fram følgjande dokument i møte: - Drøftingsnotat for økonomiplanperioden Framlegg til økonomiplan Modell for låneopptak - Framlegg til investeringsbudsjett Skriv frå fylkesmannen om statsbudsjettet 2014, dagsett Det vart presisert at framlegget til investeringsbudsjett enn så lenge berre er eit underlag for politiske drøftingar og at det i første omgang er viktig å få avklart den økonomiske toleevna. I møtet gjekk administrasjonen gjennom føresetnader for budsjettframlegget og dei ulike hovudkapitla. Under drøfting av investering og låneopptak vart administrasjonen beden om å sjå nærare på tiltak for å redusera kostnad ved utbygging av nytt omsorgssenter. Det vart i møte avtalt eit utvida formannskapsmøte tysdag 22. oktober. Formannskapet får då med seg gruppeleiarane i dei partia som ikkje er representert i formannskapet. Postadresse: Besøksadresse: Rådhuset Telefon: UGGDAL UGGDAL Telefaks:

5 Side 2 av 7 HANDSAMING I FORMANNSKAPET : Driftsbudsjett 2014 Økonomisjefen orienterte om konsekvensar av regjeringa sin tilleggsproposisjon, proposisjonen gjev følgjande endringar i rammeoverføringar: Auka prisjustering som følgje av høgare prisindikator (frå 3,0 til 3,1 %), Auka kompensasjon for auka tilskot til ikkje-kommunale barnehagar frå 96 prosent til 98 prosent, frå 01.august kr. 250,3 mill. + kr. 69 mill. Bortfall av framlegget om reell reduksjon av maksimal foreldrebetaling i barnehage. Maksimal foreldrebetaling pr. plass blir kr. 2405,-pr. månad frå 01.januar.Maksimalpris blir vidareført på same reelle nivå som i kr. 163 mill. Bortfall av framlegget om opptrapping mot to barnehageopptak i året. Avvikla ordninga med ein veketime kulturskuletilbod i skule/sfo-tida (første til fjerde barnetrinn) frå og med skuleåret Avvikla ordninga med gratis frukt og grønt på skular med ungdomstrinn frå og med skuleåret Redusert eigenbetaling for bebuarar som mot eigen vilje må bu på dobbeltrom ved langtidsopphald i kommunal helse- og omsorgsinstitusjon, halvårseffekt. Midlar i rammeoverføring til kommunalt rusarbeid blir i staden gitt som øyremerka tilskot. Styrka tilsyn med barn i fosterheimar blir starta opp tidlegare i 2014 enn lagt til grunn i opphavleg framlegg, frå 01.februar i staden for frå 15. juli. Sum - kr. 241 mill. - kr. 71,1 mill. - kr. 107,2 mill. + kr. 15 mill. - kr. 343 mill. + kr. 15 mill. = - kr. 576 mill. Totalt er det rekna at Tysnes kommune vil få om lag kr mindre i rammeoverføringar som følgje av endringa. Det er særskilt avvikling av kulturskuletilbod i skule/sfo tida, avvikling av ordninga med grønt og frukt i skular og borfall av framlegget om reell reduksjon av maksimal foreldrebetaling i barnehage som må takast stilling til politisk. Formannskapet gav si tilslutning til at det vert gjort følgjande justeringar i budsjettframlegget for 2014: Det vert innført maksimal foreldrebetaling på kr. 2405,- per månad. Ordninga med frukt og grønt i skulen vert avvikla. Ordninga med ein veketime kulturskuletilbod i skule/sfo tida vert avvikla.

6 Side 3 av 7 Framstegspartiet meinte at det vil vera mogleg å justera ned budsjettet med om lag kr ved å kutte i betalt matpause på rådhuset. Rådmannen viste til at dette har vore oppe tidlegare og kan vanskeleg sjå realismen i å gjennomføra eit kutt i slik storleik gjennom dette tiltaket. Driftsbudsjettet vert saldert gjennom bruk av fond. Investeringsprogram: Det vart drøfta ulike tilnærmingar til investering i skule og omsorgssenter. Bjørn Lande peika på at mange føresetnader er endra undervegs, og at den største utfordringa er at driftssituasjonen ikkje gjev grunnlag for store investeringar. Skal det investerast må det nyttast eigedomsskatt og eit påslag på 2 promille i eigedomsskatten. Ei slik auke vil kunna dekka ein investering på inntil kr 80 millionar. Høgre vil ikkje stetta ein auke i eigedomsskatten om dette berre løyser situasjonen for nytt omsorgssenter og ikkje for skulen. Han sette fram slikt framlegg til ivesteringsbudsjettet: «Det vert sett i verk eit prosjektarbeid knytt til rehabilitering av eksisterande sjukeheim. Fram til det ligg føre alternative løysingar til nybygg vert tiltaket teke ut av økonomiplanen.» Ved avrøysting fekk framlegget frå Bjørn Lande 4 røyster (H, Sp, Frp), 3 røysta i mot (Ap). HANDSAMING I FORMANNSKAPET : Investeringsprogrammet: Prosjektsjef gjekk gjennom dei ulike postane i framlegg til investeringsprogram. Frå formannskapet si side vart det gjeve uttrykk for skepsis til ei foreslått investering på Tysnes skule tilsvarande 5,6 millionar i netto kostnad. Formannskapet har von om at det skal vera mogleg å forsera ei større utbygging av skulen og meiner i denne samanheng at det ikkje er tilrådeleg å investera så mykje i bygget. Representanten John Martin Dale meinte at me må ha fokus på heilt naudsynte tiltak knytt til klassedeling, ventilasjon og fukt. Representanten Arne Skutlaberg meinte at me har råd til å gjera større investeringar i skulen om me får pressa prisen på sjukeheim noko ned. Representanten Arne Leite meinte at rehabilitering på Tysnes skule bør gjerast med gravemaskin og at den delen som vert «rehabilitert» bør erstattast av modular. I investeringsprogrammet er det sett av ein mindre sum til kyrkjer, ordføraren viste i den samanheng til at det ligg føre ein rapport som viser at kyrkjebygga våre har omfattande behov for vøling på kort og lengre sikt. Det er snakk om samla kostnader i storleik kr. 35 millionar, det er også behov for akutt vedlikehald tilsvarande fleire millionar. Det er sett av kr til kjøp av lastebil. Representanten John Martin Dale tok til orde for at denne investeringa bør vurderast nærare opp mot faktisk behov, han viste i denne samanheng til at ein slik bil også er dyr i drift.

7 Side 4 av 7 Det var i framlegg til investeringsprogram sett av kr. 1,6 million til utbetring og sikring av skuleborna sin busshaldeplass i Vågsmarka. I den løysinga som er føresett vert det lagt ei rundkøyring rundt kommunen sin industritomt i område. Det vart vist til at det må vera mogleg å finna ei rimelegare løysing på dette, og posten vart redusert med kr. 1 million. Det var lagt inn kr til vedlikehald i Vågsmarka barnehage, vedlikehaldet kan ikkje reknast som investering og må prioriterast gjennom alminneleg drift. Det vart lagt inn kr til etablering av badeplass i Apalvikja i Lunde, etablering vil skje saman med BOF. I framlegg til investeringsprogram låg det inne kr til rehabilitering av garderobeanlegg. Truleg vil bassenget verta nytta uavhengig av kva som skjer elles med skulen, tiltaket bør såleis stå. Ordføraren tok til slutt til orde for at det bør setjast av kr. 2 million til ny brannbil i perioden. Problemstillinga her er at brannbilen som i dag er i drift har for lite vasskapasitet til at det kan sendast inn røykdykkarar, dette kan føra til tap av tid i ein bergingsoperasjon. Representanten Tore Atle Humlevik gav på vegner av Høgre uttrykk for at dei ikkje vil kunna stetta framlegg til investeringsprogram slik det no ligg føre, og at dei vil leggja fram eit alternativt framlegg. Driftsbudsjett og økonomiplan Økonomisjefen orienterte om framlegg til driftsbudsjett og økonomiplan med utgangspunkt i vedteke investeringsprogram. Det vert føresett at investeringar må finansierast gjennom eigedomsskatt, ut frå det gjeldande investeringsprogrammet vert det ein auke i eigedomsskatt i 2014 på 1,8 promille, vidare auke i 2015 vert på 1,5 promille. I driftsbudsjettet ligg det føresetnader om nedjustering av drift i storleik 1,6 millionar frå og med budsjettåret Det er elles lagt inn inntekter knytt til leige av kai. Representanten Arne Skutlaberg stilte spørsmål ved kva føresetnader som er gjort knytt til bemanning ved nytt omsorgssenter. Rådmannen orienterte om at bemanninga vert vidareført om lag på dagens nivå, men vil koma attende til dette i samband med at forprosjektet gjev sin rapport i januar. I økonomiplanperioden er det lagt opp til ein vesentleg bruk av fond. Formannskapet er samstemte i at driftsnivået må ned på eit berekraftig nivå. Ordføraren viste til at kutt føreset at talet

8 Side 5 av 7 på stillingar vert justert ned, og gjorde framlegg om at alle ledige stillingar frametter skal gjennom formannskapet. Det vart antyda at drifta må justerast ned med minimum ti stillingar i planperioden. Rådmannen ba om eit tydeleg mandat frå formannskapet knytt til dette, ikkje minst er det viktig at formannskapet gjev uttrykk for om dei vil ha skjerma nokre områder, elles bør rådmannen få eit relativt fritt mandat. Rådmannen var vidare klar på at ei justering av drifta sjølvsagt også ville ha innverknad på dei teneste som vert ytt i dag. Formannskapet vil koma attende til desse spørsmåla over årsskifte. Representanten Arne Leite var uroleg for rådmannen sitt framlegg om å auka inntektene i kulturskulen med kr utan at det vart gjeve ei tilsvarande auke innan kulturløyvingane til kor og korps. Representanten Tore Atle Humlevik gjorde framlegg om at samla kulturmidlar til kor og korps vart auka med kr under føresetnad av at dei nyttar kulturskulen sine tenester til dei kostnadane som følgjer rådmannen sitt opphavlege framlegg. Midlane vert teke frå den føreslåtte løyvinga på kr til Johannes Heggland dagane. HANDSAMING I FORMANNSKAPET : Representanten Bjørn Lande stilte seg undrande til at eigedomsskatten vert auka også ved ei minimumsløysing med omsyn til investeringar. Han meiner at alle investeringar bør utsetjast fram til drifta er redusert, og i balanse. John Martin Dale viste til at det tar tid å justera ned drifta og at det må hentast pengar for å byggja ein ny sjukeheim no. Det er også eit moment at det er uvisst om dagens stønadsordningar for denne type tiltak vert vidareført. Arne Skutlaberg meinte at talet på innbyggjarar må opp om me skal få drifta i balanse og utfordra dei andre partia på å meina noko om kvar smertegrensa går for kor mykje dei er viljuge til å auka eigedomsskatten. Ordføraren svara at Ap vil stetta framlegg om auke i eigedomsskatten slik det ligg føre, dette er naudsynt for å kunna gjennomføra dei investeringane me ønskjer. John Martin Dale svara at grensa for Frp er null, men han kan vanskeleg sjå at det er alternativ på heilt kort sikt. Ingrid Restad sette på vegner av Arbeiderpartiet fram slikt framlegg: «Investering: Rehabilitering Tysnes skule vert justert ned med 1 mill i 2014, og flytta til Ombygging Tysnes skule. Deretter er det lagt inn eit beløp på 60 mill på denne i 2015, beløp er eks moms. Endringa vert finansiert gjennom arealavgift. Drift:

9 Side 6 av 7 Det er lagt inn 3 mill i arealavgift fom Deretter er det lagt inn 2 mill i avdrag og 1 mill i renter fom. 2015, slik at netto driftsbudsjett vert uendra i perioden. Merk at eit lån på 60 mill på 30 år med 3,25 % gjev 2 mill i årleg avdrag og ca. 1,9 mill i renter dei fyrste åra. Slik sett heng ikkje reknestykket saman, men med ein føresetnad om rentekompensasjon bør dette likevel vere relevant.» Arne Skutlaberg sette på vegner at Senterpartiet fram slikt framlegg: «Totale investeringar i perioden er inntil 80 millionar. Eigedomsskatten kan i perioden aukast inntil 4 promille.» Bjørn Lande sette fram eit framlegg om budsjett og økonomiplan i samsvar med rådmannen si framlegg om minimumsinvestering,. Framlegget vart trekt før avrøysting. Det vart gjennomført avrøysting mellom framlegget frå senterpartiet og framlegget frå arbeidarpartiet. Ved avrøysting fekk framlegget frå senterpartiet 3 røyster ( Sp og H), medan framlegget frå arbeidarpartiet fekk 4 røyster ( Ap, Frp). Etter avrøysting ligg det då føre eit fleirtals og eit mindretalsframlegg frå formannskapet: FRAMLEGG TIL VEDTAK I FORMANNSKAPET MED 4 RØYSTER (K.H., A.M.F., I.R. OG J.M.D): BUDSJETT 2014 Kommunestyret vedtek drifts- og investeringsbudsjettet for 2014 i samsvar med formannskapet si innstilling i vedlagde budsjettdokument og elles med dei føringane som går fram av møteboka for budsjettarbeidet. Kommunestyret godkjenner låneopptak i budsjett for 2014 med kr ,- I. ØKONOMIPLAN : 1. Formannskapet si innstilling til økonomiplan vert vedteken slik ho ligg føre som vedlegg til denne saka, med endring på følgjande postar: - Rehabilitering av Tysnes skule vert redusert med kr. 1 million i Det vert sett av kr. 60 million til ombygging av Tysnes skule i Det vert føresett kr. 3 million i årlege driftsinntekter som følgje av innføring av arealavgift frå og med Då renter og avdrag dei første åra utgjer totalt 3,9 millionar vert det føresett at meirkostnad vert dekt av rentekompensasjon, subsidiært vert låneopptaket avgrensa. 2. Økonomiplanen sine hovudtal for 2014 vert å leggja til grunn som driftsramme for Økonomiplanen sitt investeringsbudsjett for 2014 vert retningsgjevande for kva for prosjekt som kan førast opp i investeringsbudsjettet FRAMLEGG TIL VEDTAK I FORMANNSKAPET MED 3 RØYSTER (A.S., B.L. OG T.L):

10 Side 7 av 7 BUDSJETT 2014 Kommunestyret vedtek drifts- og investeringsbudsjettet for 2014 etter at vedlagde budsjettdokument vert justert ved at eigedomsskatt vert sett til 3 promille i Elles gjeld dei føringane som går fram av møteboka for budsjettarbeidet. Totale investeringar skal ikkje overstiga kr. 80 millionar totalt i økonomiplanperioden. Kommunestyret godkjenner låneopptak i budsjett for 2014 med kr ,-. I. ØKONOMIPLAN : 1. Formannskapet si innstilling til økonomiplan vert vedteken slik ho ligg føre som vedlegg til denne saka, med endring av følgjande: - Det vert sett av maksimalt kr til investeringar i økonomiplanperioden. - Investeringane skal dekka tiltak knytt til nytt omsorgssenter og Tysnes skule. - Eigedomsskatten skal ikkje aukast utover 4 promille i økonomiplanperioden. 2. Økonomiplanen sine hovudtal for 2014 vert å leggja til grunn som driftsramme for Økonomiplanen sitt investeringsbudsjett for 2014 vert retningsgjevande for kva for prosjekt som kan førast opp i investeringsbudsjettet 2014.

11 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune SKATTLEGGING 2014 Sakshandsamar: Steinar Dalland Arkivsak : Arkivkode: 13/ INNSTILLING FRÅ RÅDMANNEN: I samsvar med tidlegare år vert det kommunale skattøret sett til høgaste sats.

12 SAKSPROTOKOLL FRAMLEGG TIL VEDTAK FRÅ FORMANNSKAPET : I samsvar med tidlegare år vert det kommunale skattøret sett til høgaste sats.

13 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune EIGEDOMSSKATT 2014 Sakshandsamar: Helge Drange Arkivsak : Arkivkode: 13/ SAKSUTGREIING: Vedtaket om utskriving av eigedomsskatt må gjerast kvart år i samband med budsjetthandteringa for det komande skatteåret, jf. Eigedomskattelva 10. INNSTILLING FRÅ RÅDMANNEN: I medhald av eigedomsskattelova 2 og 3 vert det vidareført i 2014 utskriving av eigedomsskatt på alle faste eigedomar i heile Tysnes kommune. Eigedomsskattesatsen er for 2014 på 3,8 promille. Det vert ikkje innført botnfrådrag for bustaddelen av eigedommar som ikkje vert nytta til næringsverksemd i I medhald av eigedomsskatteloven 7 bokstav b vert bygning som har historisk verdi fritatt for eigedomsskatt. Nyoppført bygning som heilt eller delvis vert brukt som bustad vert fritatt etter eigedomsskatteloven 7 bokstav c i 5 år, eller til kommunestyret endrar eller opphevar fritaket. Også tidlegare vedtekne fritak etter eigedomsskattelova 7 bokstav a vert vidareført. Eigedomsskatten skal betalast i fire terminar med forfall i februar, mai, september og november. Ved taksering og utskriving av eigedomsskatt nyttar kommunen tidlegare vedtekne skattevedtekter og retningsliner.

14 SAKSPROTOKOLL HANDSAMING I FORMANNSKAPET : Arne Skutlaberg sett fram slikt framlegg til endring: «Eigedomsskattesatsen er for promille.» John Martin Dale sette fram slikt framlegg til endring: «Det vert ikkje kravd inn eigedomsskatt i 2014.» Ved avrøysting fekk framlegget frå Arne Skutlaberg 3 røyster (H, Sp), framlegget frå John Martin Dale fekk 1 røyst (Frp), rådmannen si innstilling fekk 3 røyster (Ap.) Framlegget frå representanten John Martin Dale vert rekna som falt og det vart gjennomført ny avrøysting mellom dei to framlegga som fekk flest røyster. Ved ny avrøysting fekk framlegget frå Arne Skutlaberg 4 røyster (H, Sp og Frp), rådmannen si innstilling fekk 3 røyster (Ap). Det ligg då føre fleirtals og mindretalsframlegg frå formannskapet: FRAMLEGG TIL VEDTAK FRÅ FORMANNSKAPET : I medhald av eigedomsskattelova 2 og 3 vert det vidareført i 2014 utskriving av eigedomsskatt på alle faste eigedomar i heile Tysnes kommune. Eigedomsskattesatsen er for 2014 på 3 promille. Det vert ikkje innført botnfrådrag for bustaddelen av eigedommar som ikkje vert nytta til næringsverksemd i I medhald av eigedomsskatteloven 7 bokstav b vert bygning som har historisk verdi fritatt for eigedomsskatt. Nyoppført bygning som heilt eller delvis vert brukt som bustad vert fritatt etter eigedomsskatteloven 7 bokstav c i 5 år, eller til kommunestyret endrar eller opphevar fritaket. Også tidlegare vedtekne fritak etter eigedomsskattelova 7 bokstav a vert vidareført. Eigedomsskatten skal betalast i fire terminar med forfall i februar, mai, september og november. Ved taksering og utskriving av eigedomsskatt nyttar kommunen tidlegare vedtekne skattevedtekter og retningsliner. FRAMLEGG TIL VEDTAK I FORMANNSKAPET MED 3 RØYSTER (K.H., A.M.F. OG I.R): I medhald av eigedomsskattelova 2 og 3 vert det vidareført i 2014 utskriving av eigedomsskatt på alle faste eigedomar i heile Tysnes kommune.

15 Eigedomsskattesatsen er for 2014 på 3,8 promille. Det vert ikkje innført botnfrådrag for bustaddelen av eigedommar som ikkje vert nytta til næringsverksemd i I medhald av eigedomsskatteloven 7 bokstav b vert bygning som har historisk verdi fritatt for eigedomsskatt. Nyoppført bygning som heilt eller delvis vert brukt som bustad vert fritatt etter eigedomsskatteloven 7 bokstav c i 5 år, eller til kommunestyret endrar eller opphevar fritaket. Også tidlegare vedtekne fritak etter eigedomsskattelova 7 bokstav a vert vidareført. Eigedomsskatten skal betalast i fire terminar med forfall i februar, mai, september og november. Ved taksering og utskriving av eigedomsskatt nyttar kommunen tidlegare vedtekne skattevedtekter og retningsliner.

16 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune GEBYR BYGGESAK Sakshandsamar: Nils Eivind Hansen Arkivsak : Arkivkode: 13/ Vedlegg: 1. Gjeldande gebyrregulativ 2. Justert gebyrregulativ i forhold til noverande regulativ 3. Justert gebyrregulativ med framlegg til nye gebyrsatsar for 2014 SAKSUTGREIING: Gebyr for handsaming av plan- og byggjesaker m.m. er heimla i 33-1 i plan- og bygningslova. Gebyret skal ikkje overstiga «kommunens nødvendige kostnader på sektoren». Frå 2001 til 2009 vart det ikkje gjort endringar i gebyrsatsane for plan- og byggjesaker. Med bakgrunn i dette, og i forhold til sjølvkostprinsippet, vart satsane om lag dobla i Frå 2010 til 2011 vart satsane auka med 3,25 % medan det frå 2011 til 2012 ikkje vart gjort justeringar i regulativet. Frå 2012 til 2013 vart satsane auka med 5 %. I samband med budsjetthandsaminga for 2014 er det lagt opp til at handsaming av byggjesaker skal vera 85 % sjølvfinansiert. For 2013 er det budsjettert med kr.1,2 mill. i gebyrinntekter for byggjesaker. Rekneskapen for 2013 syner at det er kome inn om lag kr.1 mill. fram til 1.november. I framlegg til budsjett for 2014 er gebyrinntektene auka til 2,123 mill. for å oppnå 85 % sjølvfinansiering innan byggjesak/byggforvaltning. Dette utgjer ein auke på 78 % i forhold til budsjettet for Det er føresett at ny arealplanforvaltar skal arbeida noko med handsaming av plan- og byggjesaker, i om lag 50 % av stillinga. Pr. d.d er det ikkje tilsett ny arealplanforvaltar, og det er uklart kor tid denne kan vera på plass. I framlegg til gebyrregulativet er det gjort nokre mindre og nye endringar for å tilpassa regulativet til gjeldande plan- og bygningslov. Endringane gjeld i hovudsak dispensasjonssaker og plansaker. Tidlegare har det vore slik at saker som krev dispensasjon, dvs. tiltak i uregulerte område, har hatt eit høgare gebyr enn for tiltak i regulerte område. I tillegg har det vore eit eige gebyr for tiltak i strandsona (strandsonegebyr som eigentleg har vore eit dispensasjonsgebyr). Det har ikkje vore gebyr for t.d dispensasjon frå plangrunnlag i regulerte område. I regulativet vert det gjort framlegg om at søknader om dispensasjon vert oppdelt i forhold til kva dispensasjonen gjeld. Dispensasjonsgebyret vil koma i tillegg til saksgebyret.

17 For plansaker har ein i regulativet gjort framlegg om å splitta opp gebyret i forhold til sakshandsaminga. Bakgrunn for denne oppsplittinga er at ein skal få betalt for den tenesta som vert utført i planprosessen, dvs. etter oppstarsmelding, første gangs handsaming og vedteken plan. Slik regulativet er i dag vert det kun fakturert gebyr når planar er vedtekne. Etter fagetaten si vurdering vil framlegg til justeringar i regulativet kunna medføra ein auke i gebyrinntektene utifrå slik gebyrregulativet er bygd opp i dag. Auken er estimert til om lag kr ,-. Spesielt oppdeling av gebyrsatsane for plansaker vil gjera ein vesentleg skilnad ettersom ein då vil kunna få inn gebyr etter kvart som planane «skrir fram». For å kunna nå målet om sjølvfinansiering innanfor plan- og byggjesaker med 85 %, må gebyrsatsane i utgangspunktet aukast med 78 % slik gebyrregulativet er i dag. Med dei framlegg til justeringar av regulativet som no ligg føre, meiner fagetaten at ein auke av gebyrsatsane på 64 % vil vera tilstrekkeleg for å nå målet om 85 % sjølvfinansiering. Vedlegg 1 viser gebyrsatsane i gjeldande regulativ. Vedlegg 2 viser framlegg til justert regulativ med tilsvarande noverande gebyrsatar medan vedlegg 3 viser nye satsar for 2014 med ein auke på 64 % i forhold til noverande satsar. INNSTILLING FRÅ RÅDMANNEN: Med heimel i 33-1 i plan- og bygningslova vert framlegg til nytt gebyrregulativ for byggjesaker m.m. vedteke.

18 SAKSPROTOKOLL HANDSAMING I FORMANNSKAPET : Representantaten Bjørn Lande uttrykte uro over at personar som skal etablera seg i ferdig regulerte felt med dette framlegget må betala opptil kr i gebyr. Ordføraren viste til at me har gunstige ordningar for dei som byggjer nye hus ved at desse vert friteke for eigedomsskatt i 5 år. Formannskapet ønskjer ei orientering om kostnader ved å utvida denne ordninga til 10 år for nye hus. FRAMLEGG TIL VEDTAK FRÅ FORMANNSKAPET : Med heimel i 33-1 i plan- og bygningslova vert framlegg til nytt gebyrregulativ for byggjesaker m.m. vedteke.

19 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune BETALINGS- OG HUSLEIGESATSAR I HELSE- OG SOSIALETATEN Sakshandsamar: Hildur Heie Arkivsak : Arkivkode: 12/ &&& Set inn vedlegga og saksutgreiinga under &&& (Ikkje slett denne lina) SAKSUTGREIING: Betalings- og husleigesatsane var sist regulert pr I budsjettpremissane for 2014 er det lagt opp til 3 % prisauke. Det vert difor gjort framlegg om auke i betalings- og husleigesatsane med 3 % frå &&& Set inn saksutgreiinga over &&& (Ikkje slett denne lina) INNSTILLING FRÅ RÅDMANNEN: ::: &&& Set inn innstillinga under &&& (Ikkje slett denne lina) Betalings- og husleigesatsane vert regulert med 3 % frå Betalings- og husleigesatsane vert slik pr : Eigenbetalingssatsar for måltider m.m. Middag kr. 65,- Andre enn eldre/uføre kr. 99,- Frukost/kvelds kr 42,- Varm middag utkøyrd frå sjukeheimen kr.72,- Ambulerande vaktmeister (sjølvkost) Frisørtenester Fotpleie kr 230,- pr. time sjølvkost sjølvkost Transport til / frå Dagsenter kr. 20,- pr. tur Månadsabonnement eigenbetaling for heimehjelp Nto. Inntekt 0 2 G (Stortingsvedtak) kr. 175,- pr. månad (stat)

20 2 G 3 G kr. 846,- pr. månad 3 G 4 G kr ,-pr. månad 4 G 5 G kr ,-pr. månad over 5 G kr ,-pr. månad Timepris kr 230,- pr. time G er grunnbeløpet i folketrygda. G pr. 01. januar i betalingsåret skal leggjast til grunn. Husstanden si samla inntekt før særfrådrag ved siste skatteligning skal leggjast til grunn. Vederlaget skal ikkje overstige kommunen sine utgifter til tenestene (sjølvkost). Tryggleiksalarm Abonnementspris kr 270,- pr. månad Korttidsopphald og dagopphald i institusjon Satsane følgjer til einkvar tid gjeldande statleg sats, p.t.: Korttidsopphald kr 137,- pr. døgn Dag- og nattopphald kr 72,- pr. dag/natt Omsorgs / trygdebustader med parabolanlegg Vedlikehald parabolanlegg kr 135,- pr. månad Husleigesatsar i omsorgs-, trygde- og pu.bustader Husleige inkl. renovasjons-, vass- og feieavgift vert fastsett til 25 % av leigaren(ane) si brutto inntekt. Min. husleige kr 3.246,- Maks. husleige kr 5.426,- Teknisk husleige kr 5.800,- Husleige i gjennomgangsbustaden Jensvoll II Husvære 95 m2 leigeareal inkl. renovasjons-, vass- og feieavgift kr ,- pr. månad. Husvære 56 m2 leigeareal inkl. renovasjons-, vass- og feieavgift kr ,- pr. månad. Husleige turnuslegebustad Husvære 101 m2 leigeareal inkl. renovasjons-, vass- og feieavgift kr 6.000,- pr. månad. ::: &&& Set inn innstillinga over &&& (Ikkje slett denne lina)

21 SAKSPROTOKOLL FRAMLEGG TIL VEDTAK FRÅ FORMANNSKAPET : Betalings- og husleigesatsane vert regulert med 3 % frå Betalings- og husleigesatsane vert slik pr : Eigenbetalingssatsar for måltider m.m. Middag kr. 65,- Andre enn eldre/uføre kr. 99,- Frukost/kvelds kr 42,- Varm middag utkøyrd frå sjukeheimen kr.72,- Ambulerande vaktmeister (sjølvkost) Frisørtenester Fotpleie kr 230,- pr. time sjølvkost sjølvkost Transport til / frå Dagsenter kr. 20,- pr. tur Månadsabonnement eigenbetaling for heimehjelp Nto. Inntekt 0 2 G (Stortingsvedtak) kr. 175,- pr. månad (stat) 2 G 3 G kr. 846,- pr. månad 3 G 4 G kr ,-pr. månad 4 G 5 G kr ,-pr. månad over 5 G kr ,-pr. månad Timepris kr 230,- pr. time G er grunnbeløpet i folketrygda. G pr. 01. januar i betalingsåret skal leggjast til grunn. Husstanden si samla inntekt før særfrådrag ved siste skatteligning skal leggjast til grunn. Vederlaget skal ikkje overstige kommunen sine utgifter til tenestene (sjølvkost). Tryggleiksalarm Abonnementspris kr 270,- pr. månad Korttidsopphald og dagopphald i institusjon Satsane følgjer til einkvar tid gjeldande statleg sats, p.t.: Korttidsopphald kr 137,- pr. døgn Dag- og nattopphald kr 72,- pr. dag/natt

22 Omsorgs / trygdebustader med parabolanlegg Vedlikehald parabolanlegg kr 135,- pr. månad Husleigesatsar i omsorgs-, trygde- og pu.bustader Husleige inkl. renovasjons-, vass- og feieavgift vert fastsett til 25 % av leigaren(ane) si brutto inntekt. Min. husleige kr 3.246,- Maks. husleige kr 5.426,- Teknisk husleige kr 5.800,- Husleige i gjennomgangsbustaden Jensvoll II Husvære 95 m2 leigeareal inkl. renovasjons-, vass- og feieavgift kr ,- pr. månad. Husvære 56 m2 leigeareal inkl. renovasjons-, vass- og feieavgift kr ,- pr. månad. Utvalet ber om at ein vurderer husleiga for gjennomgangsbustad i Jensvoll II, husvære 95 m2 etter marknadspris viss utleige til andre enn målgruppa, og husvære 56 m2 etter husleigesatsar for omsorgs-, trygde- og pu bustader viss leigetakarar i denne målgruppe Husleige turnuslegebustad Husvære 101 m2 leigeareal inkl. renovasjons-, vass- og feieavgift kr 6.000,- pr. månad.

23 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune OPPHALDSUTGIFTER TYSNES SJUKEHEIM Sakshandsamar: Hildur Heie Arkivsak : Arkivkode: 12/ &&& Set inn vedlegga og saksutgreiinga under &&& (Ikkje slett denne lina) SAKSUTGREIING: Bto. driftsutgifter /2610 kr (2014) Vaktmeister/vedlikehald trygding spesifisert « Frådrag: Kantine/kafeteria « Mva kr « Sjukepengar « kr kr : (39 plassar x 365 døger) kr 2.107,- pr. døger... &&& Set inn saksutgreiinga over &&& (Ikkje slett denne lina) INNSTILLING FRÅ RÅDMANNEN: ::: &&& Set inn innstillinga under &&& (Ikkje slett denne lina) På bakgrunn av budsjett 2014 og føresegner for opphald i institusjon m.v. vert opphaldsutgifter pr. døger i Tysnes sjukeheim fastsett til kr 2.107,- pr ::: &&& Set inn innstillinga over &&& (Ikkje slett denne lina)

24 SAKSPROTOKOLL FRAMLEGG TIL VEDTAK FRÅ FORMANNSKAPET : På bakgrunn av budsjett 2014 og føresegner for opphald i institusjon m.v. vert opphaldsutgifter pr. døger i Tysnes sjukeheim fastsett til kr 2.107,- pr

25 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune REGULERING AV BETALINGSSATSAR I OPPVEKSTETATEN Sakshandsamar: Aud Kaldefoss Arkivsak : Arkivkode: 13/ &&& Set inn vedlegga og saksutgreiinga under &&& (Ikkje slett denne lina) SAKSUTGREIING: Regulering av betalingssatsane i SFO: Tysnes kommune har SFO tilbod ved Onarheim og Uggdal skular. Betalingssatsane vart sist regulert med verknad frå I budsjettpremissane er det lagt opp til ein auke på 3% frå Regulering av prisar i barnehagane: Betalingssatsane i barnehagane vart sist regulert Det er innført ein makspris i barnehagen på kr. 2330,- for full plass. I samband med innføring av nye barnehagevedtekter, har Tysnes kommune no redusert val av deltidsplass i barnehagen. Ein kan no velja mellom 3, 4 eller 5 dagar i veka. For å justera oss inn på prisen for deltidsplass samanlikna med kommunane rundt oss, foreslår vi å regulera prisane på deltidsplass til: 4 dagar i veka (80% plass) kr. 2000,- 3 dagar i veka (60% plass) kr. 1700,-... &&& Set inn saksutgreiinga over &&& (Ikkje slett denne lina)

26 TILRÅDING FRÅ OPPVEKST/OMSORT : ::: &&& Set inn innstillinga under &&& (Ikkje slett denne lina) Betalingssatsane for SFO vert regulert opp med 3 % frå Betalingssatsane vert då slik gjeldande frå Full plass SFO. kr. 1957,- Full plass utan onsdagar: kr. 1236,- SFO berre onsdagar: kr. 721,- SFO annankvar onsdag: kr. 360,- Ekstra veke: Kr. 721,- Betalingssatsane for deltidsplass i barnehagane vert regulert slik: Plass 4 dagar i veka (80%) kr. 2000,- Plass 3 dagar i veka (60%) kr. 1700,- ::: &&& Set inn innstillinga over &&& (Ikkje slett denne lina)

27 SAKSPROTOKOLL FRAMLEGG TIL VEDTAK FRÅ FORMANNSKAPET : Betalingssatsane for SFO vert regulert opp med 3 % frå Betalingssatsane vert då slik gjeldande frå Full plass SFO. kr. 1957,- Full plass utan onsdagar: kr. 1236,- SFO berre onsdagar: kr. 721,- SFO annankvar onsdag: kr. 360,- Ekstra veke: Kr. 721,- Betalingssatsane for deltidsplass i barnehagane vert regulert slik: Plass 4 dagar i veka (80%) kr. 2000,- Plass 3 dagar i veka (60%) kr. 1700,-

28 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune REGULERING AV BETALINGSSATSAR - KULTURSKULEN Sakshandsamar: Aud Kaldefoss Arkivsak : Arkivkode: 13/ SAKSUTGREIING: Kulturskulen slit i dag med ei vesentleg underdekning på inntektsida. Dette gjeld særleg sal av timar til kor og korps, der dei i dag betalar ca. 50 % av kostnaden kulturskulen har med desse timane. Den reelle prisen på timane er kr pr. halvår, d.v.s. kr pr.år. Ein legg difor opp til ei auke på 40 % på timane kulturskulen sel til lag og organisasjonar. Eit evt. tilskot til lag/org. vert dekka av andre budsjettpostar. Timar til einskildundervisning vert auka frå kr. 2240,- til kr. 2500,- og timar til gruppeundervisning vert auka frå kr. 1700,- til kr.2000,-. Me aukar satsane for kulturskuleundervisning noko, men me ligg framleis godt under prisane for kulturskuleundervisning samanlikna med kommunane rundt oss. INNSTILLING FRÅ RÅDMANNEN: Nye betalingssatsar i Kulturskulen gjeldande frå : Einskildundervisning kr. 2500,- pr. år. Gruppeundervisning kr. 2000,- pr. år. Sal av timar til lag/org.: kr ,- pr. år

29 SAKSPROTOKOLL FRAMLEGG TIL VEDTAK FRÅ FORMANNSKAPET : Nye betalingssatsar i Kulturskulen gjeldande frå : Einskildundervisning kr. 2500,- pr. år. Gruppeundervisning kr. 2000,- pr. år. Sal av timar til lag/org.: kr ,- pr. år

30 SAKSFRAMLEGG Tysnes kommune OPPMODING OM BUSETJING AV FLYKTNINGAR Sakshandsamar: Lars Trane Arkivsak : Arkivkode: 13/ SAKSUTGREIING : 1 Innleiing Den første førespurnaden frå IMDI kom med oppmoding om Tysnes kommune kunne ta imot 10 flyktningar årleg i perioden I brev til IMDI dagsett den vart det vist til at busituasjonen kring svartidspunktet ikkje var av ein slik art at ein kunne sei ja til oppmodinga frå IMDI. Førebels svar var at kommunen vil arbeida med å leggja til rette for eit jamt mottak delt over fleire år. I skriv dagsett 2. mai d.å retta IMDI ein ny førespurnad til Tysnes kommune om busetjing av flyktningar. I førespurnaden la dei opp til eit årleg mottak av 10 flyktningar Saka var oppe i formannskapet den med fylgjande innstilling frå rådmannen: «Tysnes kommune imøtekjem IMDI si anmodning om mottak av flyktninger for bueiniger i hovudbygget på Hovland vert omdisponert til formålet. Føresetnaden vert innarbeida i arbeid med budsjett for 2014 og det vert lagt frem ei samla sak om busetjing hausten 2013» Det blei fatta eit prinsippvedtak i formannskapet der det vart slutta at administrasjonen skulle utreda ei sak med bakgrunn i dette brevet. I dette saksframlegget vil ein gje eit oversyn over saka, samt visa ulike sidar ved ei eventuell busetjing av flykningar i perioden Ein vil særskilt retta merksemnda mot økonomien knytt til eit mottak av flyktningar. I formannskapet sitt vedtak i august i år var det i utgangspunktet stemning for å ta imot inntil 5 flyktningar per år. Ser me berre på folketal med utgangspunkt i IMDI sine forholdstal, tilseier det at Tysnes kommune kan/skal ta imot inntil 6 flyktningar årleg. Eit forhaldstall rekna ut frå IMDI bererkna berre på folketal, vil det sei at Tysnes kommune skal ta imot 6 flyktningar årleg, medan deira anmodning gjeld 10 personer årleg i perioden.

31 Med bakgrunn i desse tala har me greia ut saka med utganspunkt i eit mottak av 5 og 7 flyktningar per år Sentrale omgrep Flyktning/innvandrar/asylsøkjar: Ein flyktning er en person som har måtta flykta på grunn av fare for liv og helse. Grunnane til dette kan mellom anna vera politiske meiningar, religion eller etnisk opphav. Asylsøkjarar er personar som kjem til eit anna land uten på førehand å vera «anerkjent» som flyktning. Søknad om asyl vert oftast grunngjeve i politiske, etniske og religiøse årsaker. Innvandrarar er, etter regjeringena sin definisjon, personar som sjølve har innvandra til Noreg, og der begge foreldra er fødde i utlandet. Integreringsfasen er dei 5 åra den einskilde kommune mottek tilskot for flyktningar. Tilskota vert trappa ned for kvart år. 2 Økonomiske føresetnader I dag utgjer ulike tilskot frå staten det sterkaste incentivet til at norske kommunar kan ta imot flyktningar. Integreringstilskotet frå staten er det viktigste økonomiske middelet i arbeidet med å busetja og integrera personar med flyktningebakgrunn. Me vil nedanfor vise kva ulike tilskot ein mottar i samband med mottak av flykningar. Lista er ikkje uttømmande då det finst særlege tilskot som kan søkjast om for flyktningar med særskilde behov. 2.1 Integreringstilskot Kommunane får eit 5-årig integreringstilskot ved busetjing av flyktningar og personar med opphald på humanitært grunnlag, samt familieinnvandring med desse. Det samla tilskotet utgjer i dag: Kr for einslige vaksne Kr for vaksne Kr for born Kr for einslige mindreårige Tilskota er ulikt fordelt gjennomg tilskotsperioden: År 1 kr , einsleg vaksen kr , vaksen

32 kr , born År 2 kr År 3 kr År 4 kr År 5 kr Personar som får vedtak om «familiegjenforening» med ein person som har opphald på humanitært grunnlag, utløyser integreringstilskot i 3 år. Ordninga gjeld for personer som har fått opphalds- eller arbeidsløyve eller er busett i ein kommune etter Born fødde inntil 6 mnd etter at mor er busett i ein kommune vert frå 2011 omfatta av målgruppa for integreringstilskot. Dette gjeld ikkje for born som får vedtak om familieinnvandring. Frå og med vil personar som ikkje kan returnera til heimlandet på grunn av sosiale eller kulturelle forhold, eller fordi dei har vore utsett for tvangsekteskap, ha rett og plikt til introduksjonsprogram og utløysa integreringstilskot. Integreringstilskotet skal dekkja kommunen sine gjennomsnitteige utgifter i busetjingsåret og dei fire neste åra. Dette gjeld utgifter som introduksjonsstønad, sosialhjelp, barneverntenester, tolketenester, barnehagetenester (friplass i inntil 2 år), helsetenester, flyktningtenester, kvalifiseringstiltak med vidare. 2.2 Andre tilskot Tilskot til busetjing av personer med alvorleg kjente funksjonshemmingar eller åtferdsvanskar er eit busetjingsfremjande stimuleringstilskot, som kommunen kan søkje særskilt om. Ordninga skal dekkja ekstraordinære kommunale utgiftar som fylgje av ei slik busetting. Dette er øyremerkte eingongstilskot på kr Det vert stilt krav til omfattande dokumentasjon frå medisinsk hald og andre fagkyndige. Andre tilskotsordningar er som følgjer: Per capita tilskot (Norskopplæring/samfunnsopplæring): Dette tilskotet er eit årleg tilskot som gjeld personar i fullt program. Per 2013 er dette tilskotet slik: År ,- År ,- År ,- År ,-

33 Grunntilskot: Dette er eit eingongstilskot til kommunane. Det blir tildelt årleg for kommunar som tek imot flyktningar. For 2013 er tilskotet som følgjer: 1-3 flyktningar , flyktningar ,- Tysnes kommune mottek slikt grunntilskot i dag, då me driv vaksenopplæring for framandspråklege. Skuletilskot: Dette utgjer kr ,- per år, og vert gjeve så lenge barnet er i skuleplikteg alder. Barnehagetilskot: Kommunane mottek eit barnehagetilskot for barn i aldersgruppa 0-5 år som er omfatta av integreringsordninga. Tilskotet er eit eingongstilskot og utgjer kr ,- per barn. Innbyggjartilskot: Me vil også motta ordinært innbyggjartilskot for dei flyktningane som ein busette i kommunen. 2.3 Sentrale kostnader ved mottak av flyktningar Introduksjonsstønad: Flyktningane mottar introduksjonsstønad i 2 år medan dei går på norskkurs 37,5 t i veka. Stønaden er på brutto kr , noko som månadleg blir 14207,50,-(7100P) og betalast direkte ut til den einskilde frå lønningskontoret. Denne skal dekkje straum, husleige, livsopphald og transport. Etablering: Flyktningane har krav på å motta eit fast beløp frå kommunen til etablering. Dette skal dekkja kostnader til inventar og kler. Me har i dette oppsettet stipulert eit tal på kr ,-. Tolk: Tysnes kommune arbeider med å få til ein avtale knytt til kjøp av tolketenester. Me vil i hovussak nytta telefontolk då dette er rimelegare og enklare enn frammøtetolk. Barnehage: Barn i integreringsfasen kan få inntil 2 år gratis barnehageplass eller SFO, det er mogleg å få tilskot til ekstra assistent i barnehage ved mottak av eit visst antal born. Andre kostnader: I tillegg til ovannemnde utgifter kjem også utgifter til transport for programdeltakar i språkpraksis, eingongsyting til klede, barnehage og SFO. Introduksjonsprogram: Alle flyktningane skal delta i introduksjonsprogram med 37,5 timar per veke. Dei skal då læra norsk og samfunnskunnskap. I tillegg skal dei ha praktiske oppgåver i høve det å bu i Noreg.

34 Språk/arbeidspraksis: Deltakarane skal ut i både språk- og arbeidspraksis i løpet av dei to åra dei er i programmet. Dette skal gje ein introduksjon til norsk arbeidsliv og verdfull praksis knytt til språk. Sjukeheim, barnehage og butikk er vanlege praksisplassar. Det er naudsynt at både private og offentlege verksemder gjev desse høve til å praktisera, då dei etter fullført program skal vidare til arbeid eller skule på line med andre innbyggjarar. Ved deltaking i introduksjonprogrammet deltar flyktningane gjerne i praksisplass/kurs i regi av Nav. Opphaldskommunen mottek refusjon i samband med desse ytingane. Startlån/etableringstilskot: Dette er ordningar som Tysnes kommune styrer i regi av Husbanken Det er viktig at me frå starten har fokus på at flyktningane etter kvart skal skaffa seg sin eigen bustad. Gjennom startlån/etableringstilskot kan me leggja til rette for dette. Ein kan også med tilskot frå husbanken på 40 %, byggja bustader til denne gruppa. 2.3 Økonomi ved busetjing av flyktningar I det fylgjande har me valt å sjå på to ulike scenario. Eit scenario med mottak av 5 flyktningar og eit med mottak av 7 flyktningar årleg i perioden Tilskot og kostnader er rekna med utgangspunkt i einslege vaksne flyktningar. Utgifter som kan følgja av auka kostnader til sosialhjelp, psykiatri, helsestasjon med vidare let seg vanskeleg fastslå med særskilt stor grad av tryggleik. Me har likevel føresett at det moderate talet på personar det her er snakk om, i hovudssak let seg fanga opp innan eksisterande personellrammer. Det er føresett direkte lønsutgifter i samband med mottak av flyktningar på rundt kr Dette utgjer noko over 1 stilling. Det er ikkje føresett at eit marginalt høgare inntak av flyktningar fører til auke i personellramma. Understaånde tabellar viser samla estimerte inntekter og kostnader. Scenario 1 - mottak av 5 flyktningar per år i perioden År 1 År 2 År 3 År 4 År 5 SUM Inntekt: Intro. stønad kr kr kr kr kr kr Per Capita kr kr kr kr kr kr Innbyggjartilskot kr kr kr kr kr kr Husleige kr kr kr kr kr kr SUM kr kr kr kr kr kr Utgifter Lønsutgifter kr kr kr kr kr kr Intro.stønad kr kr kr kr kr kr Etableringsstønad kr kr kr kr Sosialhjelp kr 0 Tolketenester kr kr kr kr Overføring til andre: kr 0

35 Barnehage kr 0 Sosialhjelp år 3-5 kr 0 Skule kr 0 Psykiatri kr 0 Barnevern kr 0 Helsestasjon kr 0 SUM kr kr kr kr kr kr Balanse -kr kr kr kr kr kr Scenario 2 - mottak av 7 flyktningar per år i perioden År 1 År 2 År 3 År 4 År 5 SUM Inntekt: Intro. stønad kr kr kr kr kr kr Per Capita kr kr kr kr kr kr Innbyggjartilskot kr kr kr kr kr kr Husleige kr kr kr kr kr kr SUM kr kr kr kr kr kr Utgifter Lønsutgifter kr kr kr kr kr kr Intro.stønad kr kr kr kr kr kr Etableringsstønad kr kr kr kr Sosialhjelp kr 0 Tolketenester kr kr kr kr Overføring til andre: kr 0 Barnehage kr 0 Sosialhjelp år 3-5 kr 0 Skule kr 0 Psykiatri kr 0 Barnevern kr 0 Helsestasjon kr 0 SUM kr kr kr kr kr kr Balanse kr kr kr kr kr kr Ressurssterke flyktningar som gjennomfører eit kort program, og raskt kjem seg i gang med skule/jobb, gjev låge utgifter, medan ressurssvake flyktningar som går full tid i programmet og har trong for mykje oppfylgjing, kan verta «dyre» for kommunen. Økonomisk vil det truleg uansett vera meir gunstig å ha eit litt høgare opptak enn 5 flyktningar. 3.0 Flyktningar Kva kan dette bety for Tysnes kommune? Me vil i denne delen drøfta korleis Tysnes kommune skal fylgja opp IMDI si oppmoding om mottak av flyktningar i perioden. Flyktningar som har fått opphald i Noreg skal busetjast i ein kommune. IMDI er ansvarleg for å finna ein eigna kommune for busetjing. Kvart år ber IMDI norske kommunar om å busetja eit visst tal flyktningar som får opphaldsløyve i Noreg. Dette talet vert fastsett av nasjonalt utval for mottak og busetjing. For 2013 er dette talet for Tysnes kommune 6.

36 For kommunane er busetjing av flyktningar ei frivillig oppgåva, og det er kommunane sjølve som vedtek kor mange dei ynskjer å busettja. Ved å gjera vedtak om busetjing, pliktar kommunen å gje tilbod om introduksjonsprogram i samsvar til introduksjonslova. Mykje av det førebuande arbeidet skjer ute i mottaka. Dette skal gjera dei sjølvhjelpne i ny kommune så raskt som mogleg. For IMDI er målet at flyktningar skal finna seg godt til rette og verta raskt integrerte i dei ulike lokalsamfunna dei vert busette i. Busetjing av flyktningar er ei permanent kommunal oppgåve, som må baserast på ein langsiktig plan. God planlegging er særs viktig opp mot bustad, arbeid og utdanning. Slik kommunen er organisert synest det mest naturleg at ei flyktningeteneste i Tysnes bør forankrast under lokalt NAV kontor. NAV har i dag Kvalifisieringsprogrammet som eit av sine tiltak. Dette er mykje likt Introduksjonsprogrammet, og ein kan difor nytta ressursar og kompetanse på tvers innan dette feltet. Ved å vera ein del av NAV vil dette også gje enklare tilgong til det store tiltaksapparet som Nav rår over. Dette gjeld både når dei skal ut i språkog arbeidspraksis. Det vert særskilt viktig når dei har fullført introduksjonsprogrammet og skal ut i ordinært arbeid. Det er naudsynt i flyktningearbeid at me alt frå fyrste dag er klar på at målet gjennom introduksjonsprogrammet er at dei skal verta sjølvhjelpne. Ved mottak av mellom 5-7 flyktningar ser me det som naudsynt med minimum ei nyoppretta stilling som flyktningekonsulent/koordinator for flyktningearbeid. Hovudoppgåver er knytt til etablering, planlegging og gjennomføring av programmet, rapportering i NIR, kontakt med IMDI, samt oppfølgjing knytt til praksis og arbeid. I dei fyrste åra skal det etablerast nye planar, rutinar og retningslinjer, samt at me skal opparbeida oss kunnskap om gjeldande lovverk og retningslinjer. Gjennom å vera ein del av NAV der fleire kan gjera ein jobb på dette feltet, prøver me å byggja opp ein trygg flyktningorganisasjon som kan stå på eigne bein ved fråvær og anna. Bustader er for dei fleste busetjingskommunar den største utfordringa. I Tysnes kan me busetja flyktningane på Hovland i allereie etablerte husvære. Me ser føre oss ei husleige på om lag 6500,- kr per månad. Den einskilde flyktning må sjølv syta for straum, tv og data, medan kommunen dekkjer dei kommunale utgiftene. Me vil nytta den noverande vaktmeistertenesta til å syta for turvande vedlikehald og anna. Me ser i ein del andre kommunar at flyktningane ikkje er nøgde med tildelte bustadar. Her må ein vere klar på at 2. gongs busettjing ikkje vert dekt av kommunen, korkje økonomisk eller praktisk. Om ein programdeltakar vel å flytta til Stord, Os eller Bergen må vedkommande sjølve skaffa seg husvære i den kommunen dei flytter til. Dei vil der ha krav på å få halda fram i programmet om dei framleis er i Introduksjonsfasen. Når det gjeld Introduksjonstilskotet for inneverande år, vil ny kommune ha krav på ein del av dette, avhengig av kva tid på året dei flyttar. Me har i dag vaksenopplæring gjennom skulekontoret på skulen på Gjerstad. Mykje av dagens ordning gjeld arbeidsinnvandrarar og flyktningar som kjem gjennom «familiegjenforeining».

37 Flyktningane skal ha eit fullt program på 37,5 timar kvar veke. Dei skal vidare ha fri to veker i jula, samt tre veker samanhengjande ferie om sommaren. Dette programmet skal i hovudsak innehalda norsk og samfunnskunnskap. Eit eksempel på samfunnskunnskap er korleis ein bruker minibank og korleis ein betalar rekningar. Flyktningskonsulent/koordinator står for planlegging og gjennomføring av programmet. Når ein deltakar har fullført sitt to-årige introduksjonsprogram, er det frå ein økonomisk ståstad særleg viktig at desse kjem i gong med arbeid eller utdanning. Om desse som har fullført programmet ikkje kjem igong med aktivitet kan dette verta ei stor utgift for kommunen. Tal frå IMDI viser at rundt om 50 % av flyktningane ikkje har kome seg ut i arbeid eller utdanning etter endt program. Om me held oss til desse tala så kan inntektene me får gjennom introduksjonsfasen verta etne opp gjennom bruk av andre kommunale tenester. Ut frå dette er tett oppfylgjing i introduksjonsfasen særs viktig, både i det daglege programmet, og medan dei er i praksis. God planleggjing er viktig for at flyktningane skal koma i arbeid og utdanning. For at flyktningane skal verta ein ressurs som kommune og næringsliv har nytte av, trengs det gode opplegg for kvalifisering og inkludering. 4.0 Avslutning Som ein av dei kommunane som ikkje tek imot flyktnnigar kan det argumenterast med at me har eit moralsk ansvar for å gjera «vår del av jobben». Dette saman med at auke i folketalet, auka skatteinngong og større tilgjenge på arbeidskraft er vektige argument for at også me skal kunna ta imot flyktningar i tida framover. Som nemnt ovanfor er det gode argument for å ta imot flyktningar i samsvar med oppmodinga frå IMDI. Me må likevel vera merksame på oppgåvene og ansvaret som føl med. Faren for at dei ikkje vert istand til å koma seg inn på arbeidsmarknad eller utdanning er den største utfordringa, både knytt til kommunen sin økonomi og integreringa i kommunen elles. Vidare kan opplevd marginalisering både sosialt, og yrkesmessig vera vanskeleg i eit lite samfunn. «Ghettofisering» knytt til at dei vert busette relativt grisgrendt på Hovland, er også noko me må vera medvitne om. Busetjing er ei permanent kommunal oppgåve, som må baserast på ein god plan. Mottak av flyktningar er ei omfattende og utfordrande kommunal oppgåve. Me ser føre oss at mottak av flyktningar i Tysnes bør strekkja seg utover den førespurde 3 års perioden som IMDI har oppmoda om. Ved mottak over tid vil me få røynsle og kompetanse rundt dette arbeidet dette gjev igjen føresetnader for betre kvalitet som etter kvart kan gjera arbeid med flyktningar til ei positiv og økonomisk berekraftig teneste i Tysnes kommune. Gjennom møte med nye kulturar og nye menneske utviklar me oss sjølve og det samfunnet me er ein del av. Gjennom å leggja til rette for god integrering og opplæring kan me sjølve forma desse nye innbyggjarane til å verta nyttige bidragsytarar til samfunnet her på øya. SAKSUTGREIING :