E16 OG VOSSEBANEN VERDI- OG KONFLIKTNIVÅANALYSE IKKJE-PRISSETTE TEMA STATLEG REGULERINGSPLAN FOR STREKNINGA ARNA-STANGHELLE

Transkript

1 SEPTEMBER 2017 STATENS VEGVESEN E16 OG VOSSEBANEN STATLEG REGULERINGSPLAN FOR STREKNINGA ARNA-STANGHELLE VERDI- OG KONFLIKTNIVÅANALYSE IKKJE-PRISSETTE TEMA

2 E16 og Vossebanen, Vedlegg til Silingsrapport Verdi- og konfliktnivåanalyse for ikkje- prissette tema Innhald Samandrag... 7 Innleiing... 9 Metodikk Landskapsbilete Banealternativ JA Vegalternativ VA Vegalternativ VB Vegalternativ VB Vegalternativ VB Banealternativ JC Banealternativ JC Vegalternativ VC

3 Vegalternativ VC Vegalternativ VC Vegalternativ VC Banealternativa JD1, JD2 og JD Vegalternativ VD Vegalternativ VD Nærmiljø og friluftsliv Banealternativ JA Vegalternativ VA Vegalternativ VB Vegalternativ VB Vegalternativ VB Banealternativ JC Banealternativ JC Vegalternativa VC5 og VC Vegalternativ VC Vegalternativa VC Banealternativa JD1, JD2 og JD Vegalternativa VD1 og VD Naturmangfald Banealternativ JA

4 E16 og Vossebanen, Vedlegg til Silingsrapport Verdi- og konfliktnivåanalyse for ikkje- prissette tema Vegalternativ VA Vegalternativ VB Vegalternativ VB Vegalternativ VB Banealternativ JC Banealternativ JC Vegalternativ VC Vegalternativ VC Vegalternativ VC Vegalternativ VC Banealternativ JD Banealternativ JD Banealternativ JD Vegalternativ VD Vegalternativ VD Kulturmiljø Kulturmiljøskildring Banealternativ JA Vegalternativ VA Kulturmiljøskildring Vegalternativ VB Vegalternativ VB Vegalternativ VB

5 Kulturmiljøskildring Banealternativ JC Banealternativ JC Vegalternativ VC Vegalternativ VC Vegalternativ VC Vegalternativ VC Kulturmiljøskildring Banealternativ JD Banealternativ JD Banealternativ JD Vegalternativ VD Vegalternativ VD Naturressursar Skildring av delområder/kategoriar Banealternativ JA Vegalternativ VA Samla vurdering delstrekning A Skildring av delområder/kategoriar Vegalternativ VB Vegalternativ VB Vegalternativ VB Samla vurdering delstrekning B Skildring av delområder/kategoriar Banealternativ JC Banealternativ JC Vegalternativ VC Vegalternativ VC

6 E16 og Vossebanen, Vedlegg til Silingsrapport Verdi- og konfliktnivåanalyse for ikkje- prissette tema Vegalternativ VC Vegalternativ VC Samla vurdering delstrekning C Sildring av delområder/kategoriar Banealternativ JD Banealternativ JD Banealternativ JD Vegalternativ VD Vegalternativ VD Samla vurdering delstrekning D Oppsummering Banealternativ Vegalternativ Referansar DOKUMENTINFORMASJON Rapporttittel: E16 og Vossebanen Statleg reguleringsplan for strekninga Arna-Stanghelle Dato: Versjon: I Datert II Datert III Datert Fil: Tiltakshavar: Planmynde: Utarbeidd av: Silingsrapport_IP-tema_Revidert_VB1_VC15 og JC2 Statens vegvesen Region vest og Bane Nord Kommunal- og moderniseringsdepartementet (KMD) Faggruppa for ikkje-prissette tema, Statens vegvesen Sidemannskontroll: Godkjent av: Framside: Stanghelle Foto: Synnøve Kløve-Graue, Statens vegvesen. 6

7 : Silingsrapport prissette tema Samandrag Denne verdi- og konfliktnivåanalysen inngår som vedlegg 3 i silingsrapporten. Verdi- og konfliktnivåanalysen for ikkje-prissette verknader omhandlar følgjande fagtema i tråd med Handbok V712 Konsekvensanalyser: Landskapsbilete Nærmiljø og friluftsliv Naturmangfald Kulturmiljø Naturressurs Analyseområdet, som omfattar plan -og influensområde, er fagtemavis inndelt i delområde, som vidare er verdisette og vurderte ut frå konfliktnivå. Positiv effekt og måloppnåing er vurdert så langt det er på dette nivået i planprosessen. Det er gjort fagtemavise analyser, der samanstilling av resultata inngår i felles silingsrapport for prosjektet. Faggruppa har gjennom prosessen hatt dialog med prosjektgruppa og delteke på nokre prosjektgruppemøte. Vidare har faggruppa lagt vekt på tverrfagleg samarbeid internt og eksternt. Hovudkonklusjonen er samanfatta i tabellform i kapittel 9. I IP-gruppa har desse vore med: Landskapsbilete: Synnøve Kløve-Graue, Statens vegvesen Nærmiljø og friluftsliv: Silje Ulriksen Lyngstad, Statens vegvesen Naturmangfald: Idar Reistad, Statens vegvesen Kulturmiljø: Jan Adriansen og Atle Jenssen, Statens vegvesen Naturressursar: Hilde Sanden Nilsen, Statens vegvesen 7

8 alt, som kan teljast, tel, og ikkje alt, som tel, kan teljast. (A. Einstein) 8

9 Innleiing Bakgrunn Regjeringa har bestemt at det skal startast opp statleg reguleringsplanarbeid for ny E16 og Vossebanen mellom Arna og Stanghelle. Det er utarbeidd eit forprosjekt med siling med føremål å grunngje val av alternativ for vidare planlegging. Denne delrapporten omhandlar dei ikkje- prissette tema, i tråd med handbok V712 Konsekvensanalysar. Fokus i rapporten er å få fram kriterier som bidreg til å vise korleis dei ulike alternativa slår ut. Det betyr at tilhøve som generelt kan vere aktuelle ved vurdering av om tiltaket skal gjennomførast, ikkje vert omtalt her med mindre dette skil mellom alternativa. Silingsarbeidet er delt i fase 1 og fase 2. Det er i silingsfase 2 at ikkje-prissette tema er utgreidd. I silingsrapporten for prosjektet er alle eigenskapar ved alternativa, frå fase 1 og 2, samanlikna og oppsummert som grunnlag for tilrådd løysing til vidare detaljplanlegging. Avgrensing av planområde Med utgangspunkt i valt konsept K5 frå konseptvalutgreiinga (KVU) vil alle aktuelle alternativ, saman med dagens veg og bane, gå i same hovudkorridor. Denne korridoren er utgangspunkt for avgrensing av planområdet. Veg- og banealternativa er geografisk definert i vest-austleg retning, frå Indre Arna til Stanghelle. I planarbeidet skal også aktuelle område for permanente massedeponi inngå, men desse er ikkje del av silingsfasen. Planområdet er felles, og ligg fast for alle IP-tema som skal utgreiast. Nokre verknader strekker seg ut over avgrensinga av planområdet. Området der verknader er forventa å opptre utgjer influensområdet. Storleiken på influensområdet varierer frå fagtema til fagtema, og det må difor gjerast ein fagleg vurdering for kvart tema. Overordna karakteristiske trekk Landskapet innan analyseområdet har stort mangfald og variasjon, med raske landskapsovergangar og store kontrastar i landskapsrom og -element. Det er eit storskalalandskap som er dominert av ulike typar av fjordsystem, og tronge sidedaler som ligg opp frå fjordflata. Størst bustadkonsentrasjon er det i Arna, Trengereid, Vaksdal og Stanghelle. Busetnad elles er spreidd og knytt til gardstuna langs fjorden. Generelt, men spesielt i Trengereid og Vaksdal, er det bratt og trongt mellom fjord og fjell. Både fjordområda og fjellområda er viktige område for rekreasjon og friluftsliv. Klimaet er i hovudsak oseanisk, men med noko svake austlege trekk innerst i fjorden. Dei viktigaste biologiske verdiane er knytt til fjorden, vassdraga, skog og kulturmark. Dei største vassdraga i området er Storelva som renn gjennom Arnadalen og ut i Arnavågen, Daleelva som renn ut i Dalevågen, og Vaksdalselva som renn gjennom Vaksdal. Sørfjorden strekk seg inn til Vaksdal og vert etter kvart avløyst av Veafjorden. Dalevågen endar ut i fjorden ved Stanghelle. 9

10 Førhistoriske kulturminne har ein i hovudsak berre kjennskap til frå dei største og mest sentrale stadane i dette området, og då stort sett i form av busettingsspor eller gravminne frå jernalder (500 f.kr e.kr.). Men her har ganske truleg vore menneskeleg aktivitet tidlegare òg. Med einskilde unntak, som Trengereid, Vaksdal og Stanghelle, er gardane små, og både gardsa og mangel på førhistoriske kulturminne indikerer at mange av dei først vart fast busette i relativt ny tid. Kulturminna ein finn her er alt frå eldre bustadhus og naust, til steingardar, bakkemurar og liknande. Elles er området dominert av jernbanen som vart bygd i 1880-åra, og som etter kvart fekk same rolle som dampbåtane tidlegare hadde hatt. Store delar av området var før berre tilgjengeleg frå sjøen, men vart no knytt saman av jernbanen. Ved dei mindre haldeplassane vaks det gjerne opp små busettingar, medan dei større stasjonane førte til auka vekst og aktivitet i områda kring. Slik vaks industristadane Dale og Vaksdal fram. Dale kraftstasjon og Vaksdal Mølle er døme på viktige kulturminne frå denne tida. Jordbruket innan planområdet er småskala og vekslar i omfang og storleik, med noko større samanhengande jordbruksareal i Sædalen og på Helle. Vaksdalvassdraget gjev grunnlag for kraftproduksjon (Møllen kraftverk), og vidare er kystvatnet i Dalevågen viktig for laks og anna fisk i fjordområdet. Elles har lausmasseavsetningar i Sædalen og på Helle eit godt potensiale som grunnvassmagasin. Kunnskapsgrunnlag Reguleringsplannivå krev ei høg detaljeringsgrad i område der ein kan vente direkte verknader. Målestokk er generelt lagt til 1:50 000, men dette varierer noko frå deltema til deltema. Det same gjer tal og storleik på delområda. Det er nytta offentleg tilgjengelege databasar, i tillegg til innhenting av anna informasjon og synfaring innan analyseområdet. 10

11 Figur 2-1 Inndeling av tiltaket i delstrekningar A-E og avgrensing av planområde. Kartillustrasjon: Idar Reistad, SVV. Metodikk Metodikk for analysearbeidet 1. Avgrensing av planområdet (figur 2-1) 2. Omtale av influensområdet sine karakteristiske trekk sett i høve til lokal, regional og nasjonal målestokk 3. Registrering av einskaplege delområde innanfor influensområdet 4. Vurdering av delområda sin verdi 5. Effektmål og silingskiterier som grunnlag for vurdering av konfliktnivå 6. Vurdering av konfliktnivå knytt til eit alternativ/delstrekning gjennom delområda 7. Vurdering av positiv effekt 8. Vurdering av måloppnåing Nedanfor er dei einskilde fasetrinna 4-8 omtalt for å vise korleis metodikken vert nytta i dette prosjektet. 11

12 Verdivurdering Den tredelte verdiskalaen i Handbok V712 er nytta. Verdien vert markert på ein linjal, og vist ved standard fargebruk. Figur 3-1 Skala for verdivurdering Effektmål utleia av viktige samfunnsmål For ikkje-prissette tema er det utleia effektmål ut i frå viktige samfunnsmål, omtalt som «andre viktige behov» i KVU. Andre viktige behov kjem frå nasjonale mål skildra i stortingsvedtak, nasjonale retningslinjer med meir. Behova er omarbeidd til effektmål for ikkje-prissette tema med tanke på reguleringsplannivå. Desse effektmåla (med utheva skrift) er lagt til grunn for siling av alternativ for ikkje-prissette tema: Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa - Arkitektur knytt til utforming av stasjons- og kryssområde - Arkitektur knytt til linjeføring av veg og bane - Arkitektur knytt til veg- og baneutstyr - Arkitektur knytt til kulturmiljø reduserast - Barrierar knytt til landskapsbilete - Barrierar knytt til landskapsøkologiske funksjoner - Barrierar knytt til folks ferdsel i nærmiljø og friluftsliv - Barrierar knytt til kulturhistoriske funksjonar - Barrierar knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord og vassressursar - Oppretthalde dagens driftsgrunnlag - Sikre framtidige vassressursar (grunnvatn, overflatevatn) Unngå inngrep i viktige naturområde - Unngå inngrep i A og B kategori naturtypar - Unngå inngrep i høve til truga artar og naturtypar - Unngå inngrep i høve til trua bestand (anadrom fisk) Unngå inngrep i viktige kulturmiljø og -minne - Unngå inngrep i heilskaplege kulturmiljø og landskap - Unngå skade på kulturminne av høg verdi Unngå inngrep i og støyulempe for område med verdi for nærmiljø og friluftsliv - Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande - Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast - Støyeffekt av tiltak for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområder skal minimerast 12

13 Underpunkta konkretiserer sjølve effektmåla. Effektmåla er ikkje rangerte innbyrdes.arkitekturstrategiane for Jernbaneverket og Statens vegvesen Region vest er lagt til grunn for effektmål og silingskriterium som omhandlar arkitektur. Kriterium for konfliktnivå Med utgangspunkt i effektmål og silingskriteria, utleda av andre viktige behov, er formuleringar for ikkje-prissette tema som inngår i den felles silinga vist i tabell 3-1. Kriteria er utdjupa under dei einskilde fagtemakapitla. Tabell 3-1 Kriterium for vurdering av konfliktnivå -prissette tema Felles for alle tema Landskapsbilete Nærmiljø og friluftsliv Naturmangfald Kulturmiljø Naturressursar Kriterium for vurdering av konfliktnivå Kva grad løysinga vektlegg å unngå barriereverknadar Vurdering av konfliktnivå med omsyn til landskapsverdiar. Legge vekt på stadtilpassa arkitektur. Vurdering av konfliktnivå med omsyn til nærmiljø- og friluftsverdiar. Legge vekt på inngrep i nærmiljø og friluftsfunksjonar, og støy. Vurdering av konfliktnivå med omsyn til naturmangfald. Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald. Vurdering av konfliktnivå med omsyn til kulturmiljø eller kulturminneverdiar. Unngå negativ påverknad på viktige og heilskaplege kulturmiljø og kulturlandskap, i tillegg til kulturminne av høg verdi. Vurdering av konfliktnivå med omsyn til naturressursverdiar. dyrka mark og vassressursar. Positiv effekt Vurdering av positiv effekt er å forstå som det handlingsrommet ein har for å kunne tilpasse, underordne, eller forbetre ved nye tiltak og inngrep. Positiv effekt er mest for deltema landskapsbilete, sjå meir om dette i kapittel 4. Måloppnåing Måloppnåing vert vurdert opp mot dei einskilde effektmåla. Kunnskapsgrunnlaget er avgrensa på dette nivået, slik at vurderinga har stor grad av usikkerheit. Vurderinga kan likevel gje signal om kva det er viktig å fokusere på i vidare planarbeid. Matriser for konfliktnivå, positiv effekt og måloppnåing Det er utarbeidd ei felles matrise for samanstilling av konfliktnivå, positiv effekt og måloppnåing, og ei matrise for samanstilling av konfliktnivå. Desse inngår i kapittel 9. Prinsippet for gradering/fargekoding er vist i tabellen nedanfor. Tabell 3-2 Metodisk prinsipp for gradering av konfliktnivå, positiv effekt og måloppnåing av ikkje-prissette tema. Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå God Stor Lågt Dårleg Liten Høgt 13

14 Landskapsbilete For landskapsbilete vil verknadane av eit infrastrukturtiltak vere knytt til endringar i den visuelle og estetiske opplevinga. Samspelet- eller mangel på samspel med omgjevnadane kan slå ut positivt eller negativt. Graden av verknader avheng av landskapets skala, form og visuell tåleevne for inngrep. I konseptvalutgreiinga vart, som del av utgreiinga av ikkje-prissette verknader, konfliktpotensial vurdert opp mot ei kvalitativ vurdering. I den kvalitative vurderinga av landskapsbiletet inngjekk desse kriteria: - Visuelt sårbare landskapsrom - Visuelt sårbare landskapsovergangar - Influens, potensial for negativ nærverknad av større-/summen av fleire mindre inngrep - Influens, potensial for negativ fjernverknad av større-/summen av fleire mindre inngrep Resultata er nytta vidare som støtte for vurdering av konfliktnivå, og konkretisert med utgangspunkt i effektmål og silingskriterier. Arkitekturstrategiane for Jernbaneverket og Statens vegvesen Region vest gjer også viktige føringar for effektmål og silingskriterium som omhandlar arkitektur. Verdi For deltema landskapsbilete er det gjort ei heildekkande verdisetting av analyseområdet. Kartet viser verdisetting av delområda L1-L19. Den heildekkande inndelinga i LO med tilhøyrande verdisetting vart utarbeidd i KVU Voss-Arna, er nytta vidare som eit grunnlag ved verdivurdering av delområda i verdiog sårbarheitsanalysen. Men storleiken på delområda er kalibrert i høve til ei større detaljeringsgrad og ei meir nyansert inndeling i delområde. Dette gir også utslag i verdisettinga av delområda. 14

15 Figur 4-1 Kart som viser verdisetting av delområda, analyseområde, planområde og grenser mellom dei ulike delstrekningane. Kartillustrasjon: Idar Reistad, Statens vegvesen. Konfliktnivå Konfliktnivå er omtalt, men ikkje kartfesta. Det er dei ulike alternativa sine dagstrekk som er vurderte. Tabell 4-1 Kriterium for vurdering av konfliktnivå for deltema landskapsbilete -prissette tema Kriterier for vurdering av konfliktnivå Felles for alle tema Kva grad løysinga vektlegg å unngå barriereverknadar Landskapsbilete Vurdering av konfliktnivå med omsyn til landskapsverdiar. Legge vekt på stadtilpassa arkitektur. Konfliktnivået for eit alternativ er ei samanstilt vurdering av det aktuelle delområdet sin verdi og bruk av skalaen lågt-middels-høgt konfliktnivå. Som grunnlag for skalaen er det sett opp typar av tiltak som er eigna for å måle grad av sårbarheit: Lågt konfliktnivå - Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar - Tiltaket harmonerer med landskapet sin skala - Tiltaket harmonerer med et gitt landskapsrom - Tiltaket har ei visuell forankring i terrengform, linjer og/eller element-nærverknad - Tiltaket har ei visuell forankring i terrengform, linjer -fjernverknad - Tiltak som kryss-/stasjonsområde er lokalisert/plassert med vekt på stadtilpassa arkitektur konfliktnivå - Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar - Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskapet sin skala 15

16 - Tiltaket harmonerer i ei viss grad med et gitt landskapsrom - Tiltaket har til ei viss grad ei visuell forankring i terrengform, linjer og/eller elementnærverknad - Tiltaket har til ei viss grad visuell forankring i terrengform, linjer -fjernverknad - Kryss-/stasjonsområde er til ei viss grad lokalisert/plassert med vekt på stadtilpassa arkitektur Høgt konfliktnivå - Tiltaket dannar nye visuelle barrierar - Tiltaket harmonerer ikkje med landskapet sin skala - Tiltaket harmonerer ikkje med et gitt landskapsrom - Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform, linjer og/eller element-nærverknad - Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform, linjer -fjernverknad - Kryss-/stasjonsområde er ikkje lokalisert/plassert med vekt på stadtilpassa arkitektur Positiv effekt Vurdering av positiv effekt i høve til landskapsbilete er å forstå som det handlingsrommet ein har for å kunne tilpasse, underordne, eller forbetre ved nye tiltak og inngrep. I dette ligg også det å kunne tilføre det visuelle landskapet noko nytt som forsterkar eller understrekar det særeigne, ein positiv transformasjon. Skalaen for vurdering av positiv effekt er: liten middels stor. Følgjande kriterier, saman med verdivurderinga av det aktuelle delområdet, er lagt til grunn for vurdering av ein eventuell positiv effekt: - Tiltaket kan harmonere betre, eller forsterke landskapet sin skala - Tiltaket kan føre til at sentrale landskapsovergangar får eit forsterka visuelt inntrykk - Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form, linjer eller element, nær -og fjernverknad - Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Måloppnåing Måloppnåing vert vurdert opp mot effektmåla. Kunnskapsgrunnlaget er avgrensa på dette nivået, slik at vurderinga har stor grad av usikkerheit. Effektmål for landskapsbilete: - reduserast - Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Delstrekning A Arna-Takvam Banealternativ JA1 Banealternativ JA1 kryssar sentralt i delområde L2 Indre Arna. t er tettbygd og omfattar sjølve tettstaden Indre Arna med fjordrommet utover til Sørfjorden. Arnavågen er ein langsmal sidefjord til dette hovudfjordsystemet. Fjordflaten er omgitt av slake tresette åsar. Indre Arna er prega av gradvis utbygging, og har ikkje utprega tettstadstruktur. Eit større kjøpesenter ligg sentralt i delområdet ved utløpet av Arnaelva. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og stasjonsområdet med 16

17 jernbanelinjer. t har ei småskalautforming utan heilskapleg preg, og har vanleg visuelle kvalitetar. Verdi: JA1 Landskapsbilete Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L2 Indre Arna M Stor Lågt t har ei småskalautforming utan utprega tettstadstruktur. Har vanlig visuelle kvalitetar utan heilskapleg preg. reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element, nærverknad Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskapsrommet Stasjonsområdet er lokalisert med vekt på stadtilpassa arkitektur Samla vurdering Samla konfliktnivå i JA1 Stor Lågt Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala og landskapsrommet. Stasjonsområdet er lokalisert med vekt på stadtilpassa arkitektur. Vegalternativ VA3 Vegalternativ VA3 går tvers gjennom delområde L1 Arnadalen i vest-austleg retning. t er tettbygd, småskala, og prega av industri, busetnad og infrastruktur. Industriområda følgjer dalbotnen, medan anna busetnad ligg oppover i åssidene mot nordaust. Det er ikkje noko utprega tettstadsstruktur og området har eit redusert totalinntrykk. I dalbotnen renn Arnaelva i sør-nordleg retning. Den gamle Vossebanetraseen ligg på nordaustsida av dalen og dagens E16 på sørvestsida. Dei relativt slake dalsidene er prega av blandingsskog, og går vidare oppover mot meir høgareliggande fjellparti. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og fv Verdi: Liten VA3 Landskapsbilete L1 Arnadalen Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L Liten t har ei småskalautforming utan utprega tettstadstruktur. Har eit redusert totalinntrykk. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VA1 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskapsrommet Tiltaket har til ei viss grad visuell forankring i terrengform og element Liten Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar og harmonerer i ei viss grad med landskapsrommet. Det har til ei viss grad visuell forankring i terrengform og element. 17

18 Delstrekning B Takvam -Trengereid Vegalternativ VB1 Vegalternativ VB1 går gjennom delområde L6 Trengereid. er spreiddbygd og utgjer eit avgrensa, kort dalrom. t har gode visuelle kvalitetar og har ein inntrykksstyrke som avvik frå det opne fjordrommet utanfor i delområde L5 Sørfjorden Indre. Det er storskala, og prega av skogklede åsar og fjellparti. Busetnad er lokalisert i nedre del av området og knytt til dagens jernbane og fjorden. Gjennom dalen renn Manndalselva i sør-nordleg retning og Skulstadelva i aust-nordleg retning, elvene møtest sentralt i Trengereid før dei renn ut i fjorden. Dagens E16 kryssar området i aust-vestleg retning, og fv.7 går sørover opp gjennom Trengereiddalen mot Gullbotten. Verdi: VB1 Landskapsbilete L6 Trengereid Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå M Lågt t er spreiddbygd og storskala, og med vanlig gode visuelle kvalitetar To halve kryss med påkjøyringssoner i tunnellar Samla vurdering Samla konfliktnivå i VB1 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar for fjernverknad Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar for nærverknad Tiltaket harmonerer med landskapet sin skala Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapsrommet Tiltaket har ei visuell forankring i terrengform og linjer for fjernverknad Lågt Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar for fjernverknad, men dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar for nærverknad. Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala og landskapsrommet, og har ei visuell forankring i terrengform og linjer for fjernverknad. Vegalternativ VB4 Vegalternativ VB4 går gjennom i to delområde; L5 og L6. L5 Sørfjorden Indre er spreiddbygd, og topografien er prega av bratte- til middels bratte fjellsider med middels brei fjordflate. På sørsida av fjorden er det sidebratt terreng med svært smal-, eller ingen strandflate. I Osterøy på nordsida av Sørfjorden, ligg garden Havrå. Havrå er eit nasjonalt verdifullt kulturlandskap og garden er freda som eit heilskapleg kulturmiljø. Dagens E16 følgjer fjorden vidare austover i ei veksling mellom dagstrekk og korte tunnelar. t har ei storskala utforming med heilskapleg preg, og har representative visuelle kvalitetar. Verdi: L6 Trengereid er spreiddbygd og utgjer eit avgrensa, kort dalrom. t har gode visuelle kvalitetar og har ein inntrykksstyrke som avvik frå det opne fjordrommet utanfor i delområde 5 Sørfjorden Indre. Det er storskala, og prega av skogklede åsar og fjellparti. Busetnad er lokalisert i 18

19 nedre del av området og knytt til dagens jernbane og fjorden. Gjennom dalen renn Manndalselva i sør-nordleg retning og Skulstadelva i aust-nordleg retning, elvene møtest sentralt i Trengereid før dei renn ut i fjorden. Dagens E16 kryssar området i aust-vestleg retning, og fv.7 går sørover opp gjennom Trengereiddalen mot Gullbotten. Verdi: VB4 Landskapsbilete L5 Sørfjorden Indre Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå M Liten t er spreiddbygd og storskala, og med vanlig gode visuelle kvalitetar Påkoplingsvegar, kryss og tunnelpåslag er lokalisert til dette delområdet ved Romslo Barriereverknader skal reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar landskapet si form Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar, særleg for nærverknad Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala Tiltaket har til ei viss grad ei visuell forankring i terrengform når det gjeld fjernverknad L6 Trengereid M Lågt t er spreiddbygd og storskala, og med vanlig gode visuelle kvalitetar Sjølve E16, med påkoplingsvegar, tunnelpåslag, og kryss er lokalisert til dette delområdet Samla vurdering Samla konfliktnivå i VB4 Barriereverknader skal reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan harmonere betre, eller forsterke landskapet sin skala Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar for fjernverknad Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar for nærverknad Tiltaket harmonerer med landskapet sin skala Tiltaket harmonerer med landskaps-rommet Tiltaket har ei visuell forankring i terrengform og linjer for fjernverknad Konfliktnivået slår ulikt ut i dei to delområda. Dei største tiltaka er knytt til L5, men inngrepa ved Romslo får verknad ved samanstilling. Samla dannar tiltaket i ei viss grad nye visuelle barrierar. Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskapet sin skala og har i ei viss grad ei visuell forankring i terrengform når det gjeld fjernverknad. Vegalternativ VB8 Vegalternativ VB4 går gjennom i to delområde; L4 og L6 i vest-austleg retning. L4 Sørfjorden Midtre er spreiddbygd, og utgjer ein del av fjordrommet i Sørfjorden. Grender, spreidd busetnad og kulturlandskap på begge sider av fjorden dannar eit roleg inntrykk, og mangfaldet i fjordlandskapet trer fram. Ved Osterøybrua smalnar fjorden noko inn og dreiar austover. Brua er eit sentralt element som understrekar og forankrar sidene i fjordrommet, og ho markerer også ein topografisk overgang i landskapsbiletet, og til delområde L4. Dei avrunda åsane får i landskapsovergangen ein brattare form, og fjordsidene vert høgare på begge sider av fjordløpet. Dagens E16 kjem ut av tunnel ved Tunestveit, og går vidare austover i daglinje langs fjorden. Fv.566 går over til Osterøy kommune via Osterøybrua. t har ei storskala utforming med heilskapleg preg, og har representative visuelle kvalitetar. Verdi: 19

20 L6 Trengereid er spreiddbygd og utgjer eit avgrensa, kort dalrom. t har gode visuelle kvalitetar og har ein inntrykksstyrke som avvik frå det opne fjordrommet utanfor i delområde 5 Sørfjorden Indre. Det er storskala, og prega av skogklede åsar og fjellparti. Busetnad er lokalisert i nedre del av området og knytt til dagens jernbane og fjorden. Gjennom dalen renn Manndalselva i sør-nordleg retning og Skulstadelva i aust-nordleg retning, elvene møtest sentralt i Trengereid før dei renn ut i fjorden. Dagens E16 kryssar området i aust-vestleg retning, og fv.7 går sørover opp gjennom Trengereiddalen mot Gullbotten. Verdi: VB8 Landskapsbilete Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L4 Sørfjorden Midtre t er spreiddbygd og storskala, og med vanlig gode visuelle kvalitetar Påkoplingsvegar, kryss og tunnelpåslag er lokalisert til dette delområdet ved Takvam L6 Trengereid M Dårleg Høgt Barriereverknader skal reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket dannar nye visuelle barrierar, særleg for nærverknad, men også for fjernverknad (landskapsovergang) Tiltaket harmonerer ikkje med landskapsrommet Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform, linjer, både når det gjeld nær -og fjernverknad M Lågt t er spreiddbygd og storskala, og med vanlig gode visuelle kvalitetar Sjølve E16, med påkoplingsvegar, tunnelpåslag, og kryss er lokalisert til dette delområdet Samla vurdering Samla konfliktnivå i VB8 Barriereverknader skal reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan harmonere betre, eller forsterke landskapet sin skala Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar for fjernverknad Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar for nærverknad Tiltaket harmonerer med landskapet sin skala Tiltaket harmonerer med landskaps-rommet Tiltaket har ei visuell forankring i terrengform og linjer for fjernverknad Dårleg Konfliktnivået slår ulikt ut i dei to delområda. Dei største tiltaka er knytt til L5, men inngrepa ved Takvam vert også omfattande og ligg eksponert i fjordrommet, og slår ut i samla konfliktnivå. Samla dannar tiltaket i ei viss grad nye visuelle barrierar. Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskapet sin skala og har i ei viss grad ei visuell forankring i terrengform når det gjeld fjernverknad. Delstrekning C Trengereid -Vaksdal Banealternativ JC1 Banealternativ JC1 kryssar gjennom delområde L9 Vaksdal Indre. t er tettbygd og ligg som øvre del av Vaksdal. Området er dominert av variert busetnad, som bustader, småindustri og kommunale anlegg som skule, barnehage og idrettsanlegg. Det har ikkje utprega tettstadstruktur. Eit større kjøpesenter ligg vest i delområdet. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og kommunale vegar. Vaksdalselva renn gjennom området i nord-sørleg retning. t har ei småskalautforming med eit noko redusert totalintrykk og har reduserte visuelle kvalitetar. Verdi: Liten-middels 20

21 JC1 Landskapsbilete L9 Vaksdal Indre Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L-M God Stor Lågt t har ei småskalautforming utan utprega tettstadstruktur. Har reduserte visuelle kvalitetar. Samla vurdering Samla konfliktnivå i JC1 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element, nærverknad Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskaps-rommet Stasjons-området er lokalisert med vekt på stadtilpassa arkitektur God Stor Lågt Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala og landskapsrommet. Stasjonsområdet er lokalisert med vekt på stadtilpassa arkitektur. Banealternativ JC2 Banealternativ JC14 kryssar gjennom delområde L9 Vaksdal Indre. t er tettbygd og ligg som øvre del av Vaksdal. Området er dominert av variert busetnad, som bustader, småindustri og kommunale anlegg som skule, barnehage og idrettsanlegg. Det har ikkje utprega tettstadstruktur. Eit større kjøpesenter ligg vest i delområdet. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og kommunale vegar. Vaksdalselva renn gjennom området i nord-sørleg retning. t har ei småskalautforming med eit noko redusert totalintrykk og har reduserte visuelle kvalitetar. Verdi: Liten-middels JC2 Landskapsbilete Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L8 Vaksdal Indre L-M Dårleg Høgt t har ei småskalautforming utan utprega tettstadstruktur. Har reduserte visuelle kvalitetar. Høgt alternativ, bane på bruløysing. Omlegging av eit delstrekk av Vaksdalselva er lagt til grunn i dette alternativet. Samla vurdering reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket dannar i nye visuelle barrierar, både nær -og fjernverknad Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala Tiltaket harmonerer ikkje med landskapsrommet Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform, linjer og element, både nær -og fjernverknad Dårleg Høgt Samla konfliktnivå i JC2 Tiltaket dannar nye visuelle barrierar, men harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala. Tiltaket harmonerer ikkje med landskapsrommet og har ikkje visuell forankring i terrengform, linjer og element. 21

22 Vegalternativ VC5 Vegalternativ VC5 går inn i to delområde; L9 og L10. Sjølve Vaksdal ligg mellom fleire markerte landskapsovergangar både knytt til fjordromma og sidedalen Sædalen. L9 Vaksdal Indre er tettbygd, og ligg som øvre del av Vaksdal. Området er dominert av variert busetnad som bustader, småindustri og kommunale anlegg som skule, barnehage og idrettsanlegg. t har ikkje utprega tettstadsstruktur. Eit større kjøpesenter ligg vest i delområdet. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og kommunale vegar. Vaksdalselva renn gjennom området i nord-sørleg retning. t har ei småskala utforming med manglande heilskapleg preg og har reduserte kvalitetar. Verdi: Liten-middels L10 Sædalen er spreiddbygd, og prega av jord -og landbruksareal og spreidd busetnad med tunskipnader. Vaksdalselva renn sentralt gjennom delområdet i nord-sørleg retning. Infrastruktur er knytt til den kommunale Sædalsvegen. t har eit storskala preg med noko reduserte visuelle kvalitetar. Verdi: Liten-middels VC5 Landskapsbilete L9 Vaksdal Indre Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L-M Liten t har ei småskalautforming utan utprega tettstadstruktur. Har reduserte visuelle kvalitetar Påkoplingsvegar er lokalisert til dette delområdet L10 Sædalen reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar landskapet si form Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer i ei viss grad med eit gitt landskapsrom Tiltaket har til ei viss grad ei visuell forankring i terrengform, linjer, eller element når det gjeld nær- verknad L-M Dårleg Høgt t er storskala med landbrukspreg, og med noko reduserte visuelle kvalitetar Sjølve E16, med påkoplingsvegar, tunnelpåslag, og kryss er lokalisert til dette delområdet Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC5 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket dannar nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer ikkje med landskapsrommet Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform, linjer, både når det gjeld nær -og fjernverknad Dårleg Høgt Tiltaket dannar nye visuelle barrierar og harmonerer ikkje med landskapsromma. Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform og linjer både når det gjeld nærog fjernverknad. Vegalternativ VC7 Vegalternativ VC7 går inn i to delområde; L9 og L10. Sjølve Vaksdal ligg mellom fleire markerte landskapsovergangar både knytt til fjordromma og sidedalen Sædalen. 22

23 L9 Vaksdal Indre er tettbygd, og ligg som øvre del av Vaksdal. Området er dominert av variert busetnad som bustader, småindustri og kommunale anlegg som skule, barnehage og idrettsanlegg. t har ikkje utprega tettstadsstruktur. Eit større kjøpesenter ligg vest i delområdet. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og kommunale vegar. Vaksdalselva renn gjennom området i nord-sørleg retning. t har ei småskala utforming med manglande heilskapleg preg og har reduserte kvalitetar. Verdi: Liten-middels L10 Sædalen er spreiddbygd, og prega av jord -og landbruksareal og spreidd busetnad med tunskipnader. Vaksdalselva renn sentralt gjennom delområdet i nord-sørleg retning. Infrastruktur er knytt til den kommunale Sædalsvegen. t har eit storskala preg med noko reduserte visuelle kvalitetar. Verdi: Liten-middels VC7 Landskapsbilete Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L9 Vaksdal Indre L-M Liten t har ei småskalautforming utan utprega tettstadstruktur. Har reduserte visuelle kvalitetar. Påkoplingsvegar er lokalisert til dette delområdet. L10 Sædalen reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar landskapet si form Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer i ei viss grad med eit gitt landskapsrom Tiltaket har til ei viss grad ei visuell forankring i terrengform, linjer, eller element når det gjeld nærverknad L-M Dårleg Liten t er storskala med landbrukspreg, og med noko reduserte visuelle kvalitetar Sjølve E16, med påkoplingsvegar, tunnelportalar, og kryss er lokalisert til dette delområdet. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC7 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Kan forsterke det visuelle inntrykket av ein landskapsovergang, men vil truleg heller slå ut negativt. Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer ikkje med landskaps-rommet Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform, linjer både for nær -og fjernverknad. Dårleg Liten Tiltaket dannar nye visuelle barrierar og harmonerer ikkje med landskapsrommet. Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform og linjer både for nær- og fjernverknad. Vegalternativ VC11 Vegalternativ VC11 går gjennom delområde L9 Indre Vaksdal. Sjølve Vaksdal ligg mellom fleire markerte landskapsovergangar både knytt til fjordromma og sidedalen Sædalen. L9 Vaksdal Indre er tettbygd, og ligg som øvre del av Vaksdal. Området er dominert av variert busetnad som bustader, småindustri og kommunale anlegg som skule, barnehage og idrettsanlegg. t har ikkje utprega tettstadsstruktur. Eit større kjøpesenter ligg vest i delområdet. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og kommunale vegar. Vaksdalselva renn gjennom området i nord-sørleg retning. t har ei småskala utforming med manglande heilskapleg preg og har reduserte kvalitetar. 23

24 Verdi: Liten-middels VC11 Landskapsbilete L9 Vaksdal Indre Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L-M Lågt t har ei småskalautforming utan utprega tettstadstruktur. Har reduserte visuelle kvalitetar. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC11 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element, særleg når det gjeld nærverknad Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala Tiltaket harmonerer med landskapsrommet Tiltaket har ei visuell forankring i terrengform og linjer, gjeld både for nær -og fjernverknad Lågt Tiltaket dannar til ei viss grad nye visuelle barrierar og harmonerer til ei viss grad med landskapet sin skala. Tiltaket harmonerer med landskapsrommet, og har ei visuell forankring i terrengform og linjer både for nær -og fjernverknad. Vegalternativ VC15 Vegalternativ V15 går inn i to delområde; L9 og L10. Sjølve Vaksdal ligg mellom fleire markerte landskapsovergangar både knytt til fjordromma og sidedalen Sædalen. L9 Vaksdal Indre er tettbygd, og ligg som øvre del av Vaksdal. Området er dominert av variert busetnad som bustader, småindustri og kommunale anlegg som skule, barnehage og idrettsanlegg. t har ikkje utprega tettstadsstruktur. Eit større kjøpesenter ligg vest i delområdet. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og kommunale vegar. Vaksdalselva renn gjennom området i nord-sørleg retning. t har ei småskala utforming med manglande heilskapleg preg og har reduserte kvalitetar. Verdi: Liten-middels L10 Sædalen er spreiddbygd, og prega av jord -og landbruksareal og spreidd busetnad med tunskipnader. Vaksdalselva renn sentralt gjennom delområdet i nord-sørleg retning. Infrastruktur er knytt til den kommunale Sædalsvegen. t har eit storskala preg med noko reduserte visuelle kvalitetar. Verdi: Liten-middels 24

25 VC15 Landskapsbilete Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L9 Vaksdal Indre L-M t har ei småskalautforming utan utprega tettstadstruktur. Har reduserte visuelle kvalitetar. Eventuell omlegging av lokalveg er lokalisert til dette delområdet. L10 Sædalen Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer i ei viss grad med eit gitt landskapsrom L-M Dårleg Høgt t er storskala med landbrukspreg, og med noko reduserte visuelle kvalitetar Ny E16 og omlegging av lokalveg er lokalisert til dette delområdet. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC7 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Kan forsterke det visuelle inntrykket av ein landskapsovergang, men vil truleg heller slå ut negativt. Tiltaket dannar nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer ikkje med landskapsrommet Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform, linjer både for nær -og fjernverknad. Dårleg Høgt Tiltaket dannar nye visuelle barrierar og harmonerer ikkje med landskapsrommet. Tiltaket har ikkje ei visuell forankring i terrengform og linjer både for nær- og fjernverknad. Delstrekning D Vaksdal-Helle Banealternativa JD1, JD2 og JD3 Banealternativa JD1 og JD2 og JD3 kryssar to delområde; L13 og L14. Stanghelle ligg i ein landskapsovergang mellom det tronge, definerte fjordrommet og utløpet av Daleelva. L13 Stanghelle Fjord er spreiddbygd, og er knytt til Veafjorden. Det har ein markert overgang til delområde 14, der brua over straumen dannar eit overgangselement. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og Vossebanen. t har eit storskala og heilskapleg preg med vanleg gode visuelle kvalitetar. Verdi: L14 Stanghelle Indre er tettbygd og meir knytt til straumen og elva. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og Vossebanen. t har eit småskala preg med ein viss tettstadstruktur og eit noko redusert totalinntrykk. Verdi: Liten-middels 25

26 JD1 Landskapsbilete L13 Stanghelle Fjord Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå M God Lågt t har eit storskala og heilskapleg preg med vanleg gode visuelle kvalitetar. Nytt stasjonsområdet ligg i dette delområdet. Krev utfylling i fjorden. L14 Stanghelle Indre reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan harmonere betre, eller forsterke landskapet sin skala Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form, linjer eller element, nær -og fjernverknad Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer med landskapet sin skala Tiltaket harmonerer med landskapsrommet L-M t har eit småskala preg med ein viss tettstadstruktur og eit noko redusert totalinntrykk. Ny brukryssing ligg i dette delområdet Samla vurdering Samla konfliktnivå i JD1 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element, nærverknad Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskapet sin skala Tiltaket har til ei viss grad visuell forankring i terrengform, linjer og/eller element-nærverknad God Lågt Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar, men harmonerer med landskapet sin skala. Tiltaket harmonerer med landskapsromma og har til ei viss grad visuell forankring i terrengform og linjer. 26

27 JD2 Landskapsbilete L13 Stanghelle Fjord Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå M Lågt t har eit storskala og heilskapleg preg med vanleg gode visuelle kvalitetar. Nytt stasjonsområde ligg i dette delområdet L14 Stanghelle Indre reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form, linjer eller element, nær -og fjernverknad Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer med landskapet sin skala L-M t har eit småskala preg med ein viss tettstadstruktur og eit noko redusert totalinntrykk. Ny brukryssing ligg i dette delområdet Samla vurdering Samla konfliktnivå i JD2 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element, nærverknad Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskapet sin skala Tiltaket har til ei viss grad visuell forankring i terrengform, linjer og/eller element-nærverknad Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar, men harmonerer med landskapet sin skala. Tiltaket har til ei viss grad visuell forankring i terrengform og linjer. 27

28 JD3 Landskapsbilete Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L13 Stanghelle Fjord M Lågt/ t har eit storskala og heilskapleg preg med vanleg gode visuelle kvalitetar. t vert i liten grad omfatta av tiltaket, tunnelpåslag. L14 Stanghelle Indre L-M Dårleg Liten Høgt t har eit småskala preg med ein viss tettstadstruktur og eit noko redusert totalinntrykk. Nytt stasjonsområde ligg i dette delområdet Ny brukryssing ligg i dette delområdet Samla vurdering Samla konfliktnivå i JD3 reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan tilføre landskapet eit nytt/forbetra arkitektonisk uttrykk Tiltaket dannar nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer ikkje med landskapsrommet Tiltaket har til ei viss grad visuell forankring i terrengform og linjernærverknad Stasjons-området er ikkje lokalisert/plassert med vekt på stadtilpassa arkitektur Dårleg Liten Høgt Tiltaket dannar nye visuelle barrierar og harmonerer ikkje med landskapsrommet. Tiltaket har til ei viss grad visuell forankring i terrengform og linjer, men stasjonsområdet er ikkje lokalisert med vekt på stadtilpassa arkitektur. Vegalternativ VD1 Vegalternativ VD1 kryssar gjennom delområde L15 Helle i nord-sørleg retning, aust i området. t er spreiddbygd, småskala, og prega av jordbruk. Den relativt flate og småkuperte grenda Helle ligg mot Hellestraumen i vest, og er elles kransa av åsar og mindre fjellparti. Kulturlandskapet er innhaldsrikt og heilskapleg. Taugåni renn gjennom innmarksareala i aust-vestleg retning. Vegetasjonen er prega av blandingsskog. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og den kommunale Hellevegen. Verdi: middels-stor VD1 Landskapsbilete L15 Helle Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå M-S Dårleg Liten t har ei heilskapleg, småskala utforming med jordbrukspreg. Kulturlandskapet har særleg gode visuelle kvalitetar. Samla vurdering reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket kan få ei visuell forankring som understrekar betre, eller forsterkar betre landskapet si form/ linjer/element Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer i ei viss grad med landskapsrommet Tiltaket har til ei viss grad visuell forankring i terrengform -fjernverknad Dårleg Liten Samla konfliktnivå i VD1 Tiltaket dannar i ei viss grad nye visuelle barrierar og harmonerer i ei viss grad med landskapsrommet. Det har til ei viss grad visuell forankring i terrengform når det gjeld fjernverknad. 28

29 Vegalternativ VD2 Vegalternativ VD2 kryssar sentralt gjennom delområde L15 Helle i nord-sørleg retning. t er spreiddbygd, småskala, og prega av jordbruk. Den relativt flate og småkuperte grenda Helle ligg mot Hellestraumen i vest, og er elles kransa av åsar og mindre fjellparti. Kulturlandskapet er innhaldsrikt og heilskapleg. Taugåni renn gjennom innmarksareala i aust-vestleg retning. Vegetasjonen er prega av blandingsskog. Infrastruktur er knytt til dagens E16 og den kommunale Hellevegen. Verdi: middels-stor VD2 Landskapsbilete L15 Helle Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå M-S Dårleg Høgt t har ei heilskapleg, småskala utforming med jordbrukspreg. Kulturlandskapet har særleg gode visuelle kvalitetar. reduserast Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa Tiltaket dannar nye visuelle barrierar Tiltaket harmonerer ikkje med skala og landskapsrommet Tiltaket har ikkje visuell forankring i terrengform og linjer-nærverknad og fjernverknad Samla vurdering Samla konfliktnivå i VD2 Dårleg Høgt Tiltaket dannar nye visuelle barrierar og harmonerer ikkje landskapsrommet. Det har ikkje visuell forankring i terrengform og linjer når det gjeld både nær -og fjernverknad. 29

30 Nærmiljø og friluftsliv Deltema nærmiljø og friluftsliv tek for seg nettopp korleis uteområde som bidreg til trivsel, samvær og fysisk aktivitet vert påverka av eit tiltak. I følgje Handbok V712 (Statens vegvesen, 2015) vert nærmiljø i utgreiingssamanheng definert som «menneskers daglige livsmiljø, herunder områder og ferdselsårer som ligger i umiddelbar nærhet frå der folk bor, og områder der lokalbefolkningen til daglig ferdes til fots eller på sykkel. Friluftsliv defineres som opphold og fysisk aktivitet i friluft i fritiden med sikte på miljøforandring og naturopplevelse. I dette kan regnes både naturterreng og rekreasjonsareal i tettsteder». I konseptvalutgreiinga vart, som del av utgreiinga av ikkje-prissette verknader, konfliktpotensial vurdert opp mot ei kvalitativ vurdering. I den kvalitative vurderinga av nærmiljø og friluftsliv var det særskild tilhøve knytt til barrierar og støy som vert vurdera. Resultata er til dels nytta vidare som støtte for vurdering av konfliktnivå, og konkretisert med utgangspunkt i effektmål og silingskriterier. Det er ikkje gjennomført støyberekningar av linene på dette stadiet. Verdi For deltema nærmiljø og friluftsliv er det gjort ei tilnærma heildekkande verdisetting innanfor planområdet. Registreringskategoriene nytta i denne fasa av planarbeidet er bustadfelt og bustadområde, anna bygde område og friluftsområde. Konfliktnivå Konfliktnivå er omtalt, men ikkje kartfesta. Det er lagt særleg fokus på tettstadane. Influens kan gå utanfor planområde. -prissette tema Felles for alle tema Nærmiljø og friluftsliv Kriterier for vurdering av konfliktnivå Kva grad løysinga vektlegg å unngå barriereverknadar Omsyn til funksjonar for nærmiljø og friluftsliv t.d. møteplassar og aktivitetsskapande uteanlegg Støy I tillegg er positiv effekt og måloppnåing vurdert der det er mogleg som del av silinga. Vurdering av grad av konflikt for ei gitt delstrekning vert vurdert på ein skala lågt-middels-høgt konfliktnivå, der desse sjekkpunkta vert lagt til grunn: Lågt konfliktnivå - Tiltaket gjer ingen nye barrierar for gåande og syklande - Tiltaket rører ikkje nærmiljøfunksjonar - Tiltaket rører ikkje friluftslivfunksjonar - Tiltaket betrar eller endrar ikkje dagens støynivå konfliktnivå - Tiltaket gjer nye barrierar for gåande og syklande, men tilsvarande eller betre tilbod etablerast. - Tiltaket fjernar nærmiljøfunksjonar men desse vert erstatta innanfor delområdet 30

31 - Tiltaket fjernar friluftslivfunksjonar men desse vert erstatta innanfor delområdet - Tiltaket gjer ei endring i støynivå som kan redusere kvaliteten på delområdet noko Stort konfliktnivå - Tiltaket gjer nye barrierar for gåande og syklande - Tiltaket fjernar/flytter nærmiljøfunksjonar frå delområdet - Tiltaket fjernar/flytter friluftslivfunksjonar frå delområdet - Tiltaket gjer ei endring i støynivå som kan redusere kvaliteten på delområdet mykje Positiv effekt Positiv effekt for nærmiljø og friluftsliv vert i stor grad knytt til avbøtande tiltak eller betring frå dagens situasjon. Vurdering av positiv effekt i høve til nærmiljø og friluftsliv er difor vanskeleg på dette detaljnivået, og er ofte sett til ikkje. Måloppnåing Måloppnåing vert vurdert opp mot effektmåla. Kunnskapsgrunnlaget er avgrensa på dette nivået, slik at vurderinga har stor grad av usikkerheit. Effektmåla for nærmiljø og friluftsliv: Unngå inngrep i og støyulempe for område med verdi for nærmiljø og friluftsliv Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande - Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast - Støyeffekt av tiltak for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområder skal minimerast 31

32 Delstrekning A Arna-Takvam Figur 5-1 Verdikart for delstrekning A. nummer viser til tabellen Banealternativ JA1 Alternativ JA1 ligg i Indre Arna. JA1 kryssar eitt delområde, delområde NF8 sentrale Indre Arna. Det er i tillegg vurdert at linja kan ha innverknad på delområde NF6 Arnatveit i høve til støy. NF8 Sentrale Indre Arna er prega av mykje infrastruktur både veg, jernbane og parkering. I tillegg finst identitetsskapande element som Arna kyrkje med kyrkjegard og jernbanestasjonen. Øyrane torg ligg og i delområdet, det er eit kjøpesenter kor størsteparten av aktivitet førgår innomhus. Verdi: Liten-middels NF6 Arnatveit har middels til høg tettleik av bustadar. Det finst skule, barnehagar, idrettsanlegg og føretak innanfor område. Området er vestvendt. Verdi: Stor 32

33 JA1 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF 6 Arnatveit Tiltaket ligg i randsona av delområdet. S God Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde Tiltaket gjer ingen nye barrierar for gåande og syklande Tiltaket rører ikkje nærmiljøfunksjonar Tiltaket rører ikkje friluftslivsfunksjonar Tiltaket kan gje auke i støy for delområdet. NF 8 Sentrale Indre Arna L-M Tiltaket ligg i hovudsak innanfor eksisterande jernbaneområdet, i tillegg til ei skogkledd skråning som ligg på vestsida av Indre Arna vegen. Bruk av området til nærmiljø eller friluftsformål er ikkje undersøkt i felt, men kartmaterialet tydar ikkje på bruk. God Lågt Tiltaket gjer ingen nye barrierar for gåande og syklande Tiltaket rører ikkje nærmiljøfunksjonar Tiltaket rører ikkje friluftslivsfunksjonar Tiltaket ligg i hovudsak innanfor dagens jernbaneområde, kan gi ai auking av støy. Samla vurdering Samla konfliktnivå i JA1 God Lågt Tiltaket gjer ingen nye barrierar for gåande og syklande. Tiltaket rører ikkje nærmiljøfunksjonar. Tiltaket rører ikkje friluftslivsfunksjonar. Tiltaket kan gje ei auking i støy for nærområdet, men gjer at støykjelda jernbane held seg samla ved Arna stasjon. Vegalternativ VA3 VA3 kryssar delområdet på viadukt. NF3 Storelva, er eit friluftsområde. Storelva er Bergen kommune si einaste lakseførande elv. Verdi: Stor. Tunnelpåhogg vil ligge i kanten av delområde NF4 Kolbakkane. Område er både eit øvrig bygd område og eit friluftsområde. Det er spreidd bygd med gardsbruk og skog. Det er ikkje spesielle nærmiljøfunksjonar i delområde. Det har lav tettleik. Liten verdi. Det er ikkje eit registrert friluftsområde, og det føreligg ikkje informasjon om at området er tilrettelagt for friluftsliv. Det er lite trulig at området har spesielle verdiar for friluftslivet. Samla verdi: Liten. Viadukt landar i delområde NF5 Arna industri. Tiltaket krev ombygging av åtkomst til industriområda vest for storelva. Området ligg langs botn av Arnadalen innanfor sentrale Indre Arna. Området er prega av mykje infrastruktur for køyrande samt jernbana og industri. Verdi: Liten. Tunnelpåhogg ligg i randsona av delområde NF6 Arnatveit, som er eit øvrig bygde område. Innanfor området er det Bustadhus med middels-stor tettleik, skuler, idrettsanlegg, barnehagar, føretak, området er vestvendt. Verdi: Stor. 33

34 VA3 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF3 Storelva S Tiltaket kryssar delområde på viadukt. Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde NF4 Kolabakkane L God Tunnelpåhogg vil ligge i kanten av delområdet. NF5 Arna industri L God Viadukt landar i delområdet. Tiltaket krev ombygging av åtkomst til industriområda. Lågt Konfliktnivået er lågt så lenge ikkje elvas lakseførande eigenskapar øydeleggjast. Tiltaket kan gje meir støy til området Lågt Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Kan gje nye barrierar for gåande og syklande. Tiltaket fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy. NF6 Arnatveit S Tunnelpåhogg ligg i kanten av delområdet Samla vurdering Samla konfliktnivå i VA3 Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil få meir støy. Kan Skapa ny barrierar for syklande langs fylkesvegen, men desse kan avbøtast. fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Kan gje auka støy til Bustadområde NF 6 med høg verdi. 34

35 Delstrekning B Takvam Trengereid Figur 5-2 Verdikart for delstrekning B. nummer viser til tabellen. Vegalternativ VB1 Vegalternativ VB1 dekker omtrent heile delområde NF23 Trengereid kryss. t er prega av infrastruktur. Rundkjøring for E16, Rv. 7 Hardangervegen og Vaksdal tettstad ligg her. Det ligg og rasteplass, med gatekjøkken og busstopp innanfor delområdet. Det finst eit tilbod for gåande og syklande som leier mjuke trafikkantar forbi tunnelen på Rv. 7, og eit par hundre meter opp Trengereiddalen, mot friluftsområder som for eksempel Gullbotn-Gullfjellet (Friluftsverdi A). Det finst ei sti frå lokalvegen i Trengereid og oppover Trengereiddalen. Bruksintensitet er ikkje kartlagt. Verdi: Liten-middels Vegalternativ VB1 ligg tett opp til delområde NF24 Trengereid. Tiltaket kan påverka delområdet i form av støy og endring i barriereverknadar. NF24 Trengereid er ein tettstad med busetnad av middels til liten tettleik. Tettstaden har oppveksttun og idrettsbane. Bergensbanen går gjennom nedre del av området. Bustadområdet er eit normalt bustadområdet med middels verdi, idrettsbane og oppveksttun trekk opp verdien. Verdi: -stor 35

36 VB1 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF23 Trengereid kryss Tiltaket nyttar om lag heile delområdet. L-M Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde. Lågt Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. NF24 Trengereid Tiltaket ligg tett ved delområde M-S Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VB1 Lågt Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Kan gje auking i støy for tettstaden Trengereid, men samlar støykilden for kryss i begge retningar til ein tettstad. Vegalternativ VB4 Vegalternativ VB4 legg opp til at det etablerast eit halvt kryss innanfor delområde NF20 Romslo og eit halvt kryss innanfor delområde NF23 Trengereid kryss. NF24 Trengereid ligg i randsona av alternativet. NF20 Romslo er ein tettstad som kan ha både nærmiljø og friluftsverdiar. t er registrert under temaa øvrig bygd område og friluftsområde. Romslo består av bustadhus, gardsbruk og eit samfunnshus. Det er få innbyggjarar her noko som gjer at delområdet har låg bruksintensitet, det gjer at nærmiljø får liten verdi. Romslo er ikkje eit registrert friluftsområde. Det er ikkje registrert tilretteleggingar for friluftsliv her. Det er ikkje gjort registreringar av bruksintensitet av området til friluftsformål. Området ligg fint til mellom fjord og fjell og vil ha betydning for lokalbefolkningas friluftsliv og rekreasjon; liten-middles verdi. Samla verdi: Liten-middels NF23 Trengereid kryss er prega av infrastruktur. Rundkjøring for E16, Rv. 7 Hardangervegen og Vaksdal tettstad ligg her. Det ligg og rasteplass, med gatekjøkken og busstopp innanfor delområdet. Det finst eit tilbod for gåande og syklande som leier mjuke trafikkantar forbi tunnelen på Rv. 7, og eit par hundre meter opp Trengereiddalen, mot friluftsområder som for eksempel Gullbotn-Gullfjellet (Friluftsverdi A). Det finst ei sti frå lokalvegen i Trengereid og oppover Trengereiddalen. Bruksintensitet er ikkje kartlagt. Verdi: Liten-middels NF24 Trengereid er ein tettstad med busetnad av middels til liten tettleik. Tettstaden har oppveksttun og idrettsbane. Bergensbanen går gjennom nedre del av området. Bustadområdet er eit normalt bustadområdet med middels verdi, idrettsbane og oppveksttun trekk opp verdien. Verdi: -stor 36

37 VB4 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF20 Romslo L-M Tiltaket ligg ved eksisterande kontrollplass. Tiltaket krev riving av bustadhus. Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde NF23 Trengereid kryss L-M Tiltaket nyttar om lag heile delområdet. NF24 Trengereid M-S Tiltaket ligg tett ved delområde Lågt Kan Skapa ny barrierar, men desse kan avbøtast. fjernar ikkje friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. Lågt Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VB4 Kan Skapa nye barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Delområda vil kunne få meir støy. To tettstadar vert belasta noko som trekk opp konfliktnivået. Vegalternativ VB8 I vegalternativ VB8 vert det eit halvt kryss innanfor delområde NF19 Takvam-Songstad, og eit halvt kryss innanfor delområde NF23 Trengereid kryss. NF24 Trengereid vert råka om lag likt som i VB1. NF19 Takvam-Songstad er eit delområde med spreidd busetting og gardsdrift som ligg mellom fjell og fjord. Området pregast av brua til Osterøy og eit tilhøyrande stort kryss. På Takvam ligg det kyrkjegard ved Takvam kapell. Bergensbana går gjennom delområdet delvis i tunnell og delvis i dagen. Den lave befolkningstettleiken trekk ned verdi for eit elles idyllisk område. Det er få innbyggjarar her noko som gjer at delområdet har låg bruksintensitet, det gjer at nærmiljø får liten verdi. Takvam-Songstad er ikkje registrerte friluftsområde. Det er ikkje registrert tilretteleggingar for friluftsliv her. Det er ikkje gjort registreringar av bruksintensitet av området til friluftsformål. Området ligg fint til mellom fjord og fjell og vil ha betydning for lokalbefolkningas friluftsliv og rekreasjon; liten-middles verdi. Samla verdi: Liten-middels NF23 Trengereid kryss er prega av infrastruktur. Rundkjøring for E16, Rv. 7 Hardangervegen og Vaksdal tettstad ligg her. Det ligg og rasteplass, med gatekjøkken og busstopp innanfor delområdet. Det finst gang- og sykkelvegtilbud som gjeng forbi tunnelen på Rv. 7 og eit par hundre meter opp Trengereiddalen, mot friluftsområder som for eksempel Gullbotn-Gullfjellet (Friluftsverdi A). Det finst ei sti frå lokalvegen i Trengereid og oppover Trengereiddalen. Bruksintensitet er ikkje kartlagt. Verdi: Liten-middels 37

38 NF24 Trengereid er ein tettstad med busetnad av middels til liten tettleik. Tettstaden har oppveksttun og idrettsbane. Bergensbanen går gjennom nedre del av området. Bustadområdet er eit normalt bustadområdet med middels verdi, idrettsbane og oppveksttun trekk opp verdien. Verdi: -stor VB8 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF19 Takvam- Songstad L-M Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde NF23 Trengereid kryss L-M Tiltaket nyttar om lag heile delområdet. NF24 Trengereid Tiltaket ligg tett ved delområde Samla vurdering Samla konfliktnivå i VB8 M-S Lågt Kan skape nye barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil få meir støy. Lågt Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. Kan skapa nye barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Delområda vil få meir støy. To tettstadar vert belasta noko som aukar konflinktnivået. 38

39 Delstrekning C Trengereid Vaksdal Figur 5-3 Verdikart for delstrekning C. nummer viser til tabellen. Banealternativ JC1 Alternativ JC1 ligg i Vaksdal. Alternativet påverkar 4 delområder. JC1 ligg vest for dagens E16, dei største bustadkonsentrasjonane ligg i randsonene av alternativet. NF33 Sørbø/Rosshaugen er eit område beståande av bustadhus, bedehus, kyrkje, skule. Området har noko dårleg tilhøve for sol, og har noko reduserte kvalitetar i form av fleire bygg med manglande vedlikehald. Andre tilbod i området trekk opp verdien. Verdi: -stor. NF35 Jamne er eit normalt bustadområdet med middels tettleik. Verdi:. NF36 Vaksdal senter er eit øvrig bygd område. Vaksdal kjøpesenter ligg sentralt i Vaksdal, til tross for sine manglande estetiske kvalitetar nyttast området i og utanfor av mange som møtestad (jf barnetråkkregistreringar/synfaring). Det ligg eit benkområde ved minnesmerke til baneformann Bolstad. Verdi: Liten-. NF37 Vaksdal midt er eit område med bustadhus og industribygg. Vaksdalselva renn gjennom området. Området ligg tett ved eksisterande E16. t har liten til middels tettleik, og området har dårleg tilhøve for sol. Industriområda har ingen nærmiljø- eller friluftskvalitetar. Elva er ikkje vurdert å væra for friluftsliv. Bustadområdet er vurdera til å ha liten-middels verdi. Verdi: Liten-middels. 39

40 JC1 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF33 Sørbø/ Rosshaugen M-S ligg i randsona av tiltaket. NF35 Jamne ligg i randsona av tiltaket. NF36 Vaksdal senter M L-M Nytt stasjonsområde ligg midt i dette delområdet. NF37 Vaksdal midt L-M t ligg i randsona av tiltaket. Elva er ikkje vurdert å væra for friluftsliv. Samla vurdering Samla konfliktnivå i JC1 Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde Dårleg God Påverkast i liten grad så lenge tilkomst via Siribrekka ikkje vert avskjert. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Påverkast i liten grad. Deler av delområde vil få meir støy. Høgt t vert svært påverka av tiltaket, då dagens møteplass forsvinn. vil få meir støy, men då delområdet ikkje har spesielt høg verdi, har ikkje dette tyding for konfliktnivået. Lågt Mogleg avskjering av vegen Krekane, barnetråkkregistreringar antyder at den ikkje er nytta som snarveg. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Høgt Tiltaket kan gje nye barrierar for gåande og syklande. Tiltaket fjernar nærmiljøfunksjonar. Tiltaket gjer forverring av støysituasjon for fleire delområde. Banealternativ JC2 Alternativ JC2 ligg i Vaksdal. Alternativet påverkar 4 delområder. JC2 ligg aust for dagens E16, dei største bustadkonsentrasjonane ligg i randsonene av alternativet, men alternativet krev riving av fleire bustadhus. NF35 Jamne er eit normalt bustadområdet med middels tettleik. Verdi:. NF36 Vaksdal senter er eit øvrig bygd område. Vaksdal kjøpesenter ligg sentralt i Vaksdal, til tross for sine manglande estetiske kvalitetar nyttast området i og utanfor av mange som møtestad (jf barnetråkkregistreringar/synfaring). Det ligg eit benkområde ved minnesmerke til baneformann Bolstad. Verdi: Liten-. NF37 Vaksdal midt er eit område med bustadhus og industribygg. Vaksdalselva renn gjennom området. Området ligg tett ved eksisterande E16. t har liten til middels tettleik, og området har dårleg tilhøve for sol. Industriområda har ingen nærmiljø- eller friluftskvalitetar. Elva er ikkje vurdert å væra for friluftsliv. Bustadområdet er vurdera til å ha liten-middels verdi. Verdi: Liten-middels. JC2 ligg i randsona av delområde NF38 Sandalen/Krekane/Tveitane. t er eit bustadområde, med kyrkjegard, leikeplass, barnehage og idrettspark. Idrettsparken inneheld klubbhus, fotballbanar og tennisbane. Som nærmiljø har delområde stor verdi. I tillegg til at 40

41 idrettsbana fungera som eit nærmiljøanlegg er det også viktig for heile Vaksdal kommune. Dette gjev delområdet stor verdi også innanfor registreringskategorien friluftsliv. Samla verdi: Stor JC2 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF35 Jamne ligg i randsona av tiltaket. NF36 Vaksdal senter M L-M Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde God Påverkast i liten grad. Deler av delområde vil få meir støy. Lågt Delområda ligg i randsona av tiltaket. Omlegging av elva kan strekke seg inn i delområdet. t vert lite påverka av tiltaket. NF37 Vaksdal midt L-M Tiltaket går gjennom dette delområdet. Stasjonen vert liggande her. Det vert naudsynt å flytta elvelaupet noko. Elva er ikkje vurdert å væra for friluftsliv. NF38 Sandalen/Kreka ne/tveitane S Avskjering av vegen Krekane, barnetråkkregistreringar antyder at den ikkje er nytta som snarveg. Riving av fleire bustadhus. Deler av delområde vil kunne få meir støy. t ligg i randsona av tiltaket. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Samla vurdering Samla konfliktnivå i JC2 Tiltaket kan gje nye barrierar for gåande og syklande. Tiltaket fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Tiltaket gjer forverring av støysituasjon for fleire delområde. Vegalternativa VC5 og VC7 Vegalternativ VC5 og VC7 er begge alternativ med kryss i Sædalen og ny åtkomstveg ned til Vaksdal sentrum. For tema nærmiljø og friluftsliv er det liten skilnad på alternativa. Påhogg for tunnell frå Sædalen og sørover ligger i randsonen av delområde NF32 Stegadalen. inneheld hovudsaklig eit bratt fjellparti. Det er ikkje registrert at området nyttast til friluftsliv. Verdi: Liten NF37 Vaksdal midt er eit område som ligg sentralt i Vaksdal. Det inneheld industri/næring, bustadhus, infrastruktur. Det er ingen skuler, barnehagar eller andre spesielle nærmiljøfunksjonar innanfor området. Området har noko lav tettleik. Vegalternativet krev at det byggjast ny veg frå Vaksdal og opp til ny E16 i Sædalen. Lokalvegen vil gå gjennom dette delområdet. Verdi: Liten-middels 41

42 Ny lokalveg vil gå i randsona av delområde NF38 Sandalen/Krekane/Tveitane. t er eit bustadområde, med kyrkjegard, leikeplass, barnehage og idrettspark. Idrettsparken inneheld klubbhus, fotballbanar og tennisbane. Som nærmiljø har delområde stor verdi. I tillegg til at idrettsbana fungera som eit nærmiljøanlegg er det også viktig for heile Vaksdal kommune. Dette gjev delområdet stor verdi og innanfor registreringskategorien friluftsliv. Samla verdi: Stor Ny E16 går gjennom delområde NF39 Sædalen. Rundkjøring og ramper vil ligge delvis i dagen. NF39 Sædalen er eit landbruksområde med fleire gardsbruk og nokon spreidde bustadhus. Dalen er idyllisk og egnar seg godt som lavterskel friluftstilbod. Lengst nord i delområdet går det stiar til Storafjellet, som er eit registrert friluftsområde. Frå delområdet gjeng det og veg mot Herfindalen (nabodalen) som er eit friluftsområde med B-verdi. Det er også andre stiar som startar frå delområdet. Det finnest ingen spesielle nærmiljøfunksjonar innanfor delområdet, og som nærmiljø har området liten-middels verdi på grunn av antatt lav bruksintensitet, basert på talet innbyggjarar i dalen. For registreringskategorien friluftsliv er delområdet innfallsport til friluftsområder med B- og C-verdi, samt turmål i seg sjølv. verdi. Samla verdi: NF40 Storafjellet er eit friluftsområde med C-verdi. Tilgjengelig frå mellom anna delområde NF43 og NF39. støylar, stiar og vatn med fiskemoglegheiter i fleire retningar. Terrenget er mindre kupert når du kjem opp, og har gode utsiktstilhøve. Du kan for eksempel gå på merka sti til Helle/ dale frå Fossmark. Alternativet går utanom delområdet, men delområdet vil få endringar i støytilhøve. Verdi: Vegalternativet ligg i randsona av delområde NF41 Lyhornet. Mulige tunnelpåhogg innanfor delområdet. NF41 Lyhornet er eit bratt naturområde. Det er ikkje registrert som friluftsområdet. Det finst stiar frå busetnaden og opp i fjella. Bruksintensitet er ikkje kartlagd, men stiane er lite kartfesta, og kan slik sett vurderast til å ikkje vere veldig stor. Verdi: Liten-middels 42

43 VC 5 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF32 Stegadalen L God Påhogg for tunnell frå Sædalen og sørover ligger i randsonen av delområdet Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde NF37 Vaksdal midt L-M Alternativet krev at det byggjast ny veg frå Vaksdal og opp til ny E16 i Sædalen. Lokalvegen vil gå gjennom dette delområdet NF38 Sandalen/Kreka ne/tveitane Ny lokalveg vil gå i randsona av dette delområdet S NF39 Sædalen M Dårleg Ny E16 går gjennom delområdet. Rundkjøring og ramper delvis i dagen. NF40 Storafjellet M Alternativet går utanom delområdet, men delområdet vil få endringar i støytilhøve. NF41 Lyhornet L-M God Alternativet ligg i randsona av delområdet. Mulige tunnelpåhogg innanfor delområdet. Lågt Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy, men delområdet har liten verdi. Auking av trafikk på lokalvegnettet, kan gje auka barriereverking. Fjernar ikkje nærmiljø- eller friluftsfunksjonar. t kan få meir støy. Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Kan gje auking i støy for delområdet som har stor verdi. Høgt Kan Skapa ny barrierar, men desse kan antakeleg avbøtast. Fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Forringer Sædalen som rekreasjonsområdet. Både i tilhøve til naturoppleving og støy. Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Lagar ny støykilde for middels verdifult friluftsområdet, med stisystem frå Sædalen. Dette vil forringe delområdet som reaksjonsområde. Lågt Skapar ikkje barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy, men har liten verdi. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC5 Kan skapa nye barrierar. Fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Lagar ny støykilde for fleire delområde. Mellom anna vil Sædalen med stisystem opp mot Glørvet/Knuskedalsfjellet få minking i verdi som frilufts- og reaksjonsområde på grunn av støy. 43

44 VC 7 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF32 Stegadalen L God Lågt Påhogg for tunnell frå Sædalen og sørover ligger i randsonen av delområdet Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy, men delområdet har liten verdi. NF37 Vaksdal midt L-M Alternativet krev at det byggjast ny veg frå Vaksdal og opp til ny E16 i Sædalen. Lokalvegen vil gå gjennom dette delområdet NF38 Sandalen/Kreka ne/tveitane Ny lokalveg vil gå i randsona av dette delområdet Auking av trafikk på lokalvegnettet, kan gje auka barriereverking. Fjernar ikkje nærmiljø- eller friluftsfunksjonar. t kan få meir støy. S Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Kan gje auking i støy for delområdet som har stor verdi. NF39 Sædalen M Dårleg Høgt Ny E16 går gjennom delområdet. Rundkjøring og ramper delvis i dagen. Kan Skapa ny barrierar, men desse kan antakeleg avbøtast. Fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Forringar Sædalen som rekreasjonsområdet. Både i tilhøve til naturoppleving og støy. NF40 Storafjellet M Alternativet går utanom delområdet, men delområdet vil få endringar i støytilhøve. Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Lagar ny støykilde for middels verdifult friluftsområdet, med stisystem frå Sædalen. Dette vil forringa delområdet som reaksjonsområde. NF41 Lyhornet L-M God Lågt Alternativet ligg i randsona av delområdet. Mulige tunnelpåhogg innanfor delområdet. Skapar ikkje barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy, men har liten verdi. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC5 Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Lagar ny støykilde for fleire delområde. Mellom anna vil Sædalen med stisystem opp mot Glørvet/Knuskedalsfjellet forringast få minking i verdi som frilufts- og reaksjonsområde på grunn av støy. Vegalternativ VC11 Vegalternativ VC11 ligg i sentrum av Vaksdal, rett vest for eksisterande E16. NF35 Jamne er eit normalt bustadområdet med middels tettleik. Verdi:. Vegalternativet ligg utanfor delområdet, men tunnelpåhogg mot nord ligg tett opp til delområdet. Alternativet vil gje endring av støytilhøve for delområdet. 44

45 NF36 Vaksdal senter er eit øvrig bygd område. Vaksdal kjøpesenter ligg sentralt i Vaksdal, til tross for sine manglande estetiske kvalitetar nyttast området i og utanfor av mange som møtestad (jf barnetråkkregistreringar/synfaring). Det ligg eit benkområde ved minnesmerke til baneformann Bolstad. Verdi: Liten-. Vegalternativet ligg i randsona av delområde NF37 Vaksdal midt er eit område med bustadhus og industribygg. Vaksdalselva renn gjennom området. Området ligg tett ved eksisterande E16. t har liten til middels tettleik, og området har dårleg tilhøve for sol. Industriområda har ingen nærmiljø- eller friluftskvalitetar. Elva er ikkje vurdert å væra for friluftsliv. Bustadområdet er vurdera til å ha liten-middels verdi. Verdi: Liten-middels. Vegalternativet ligg i randsona av delområde Vegalternativet ligg nært delområde NF38 Sandalen/Krekane/Tveitane. Vegalternativet vil gje endring av støytilhøve og barriereverknader for delområdet. t er eit bustadområde, med kyrkjegard, leikeplass, barnehage og idrettspark. Idrettsparken inneheld klubbhus, fotballbanar og tennisbane. Som nærmiljø har delområde stor verdi. I tillegg til at idrettsbana fungera som eit nærmiljøanlegg er det også viktig for heile Vaksdal kommune. Dette gjev delområdet stor verdi også innanfor registreringskategorien friluftsliv. Samla verdi: Stor 45

46 VC 11 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF35 Jamne Alternativet ligg utanfor delområdet. Tunnelpåhogg mot nord ligg tett opp til delområdet. Endring av støyforhold for delområdet NF36 Vaksdal senter Alternativet ligg i randsona av delområde M M Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde God Skapar ikkje nye barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy, delområdet har middels til stor verdi. Lågt Skapar nye barrierar mellom nedre og øvre Vaksdal. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy, men delområdet har liten-middels verdi. NF37 Vaksdal midt L-M Lågt Alternativet ligg i randsona av delområde. Skapar nye barrierar mellom nedre og øvre Vaksdal. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy, men delområdet har liten-middels verdi. NF38 Sandalen/Kreka ne/tveitane S Alternativet ligg utanfor delområdet. Endring av støytilhøve for delområdet Skapar ikkje nye barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy, delområdet har stor verdi. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC5 Skapar nye barrierar mellom nedre og øvre Vaksdal. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Fleire av delområde vil kunne få meir støy. Vegalternativa VC15 Vegalternativ VC15 kryssar dalen ved Tolåsen. Kryssløysing vert liggande i fjell og koplast på eksisterande E16. Påhogg for tunnell frå Sædalen og sørover ligger i randsonen av delområde NF32 Stegadalen. inneheld hovudsaklig eit bratt fjellparti. Det er ikkje registrert at området nyttast til friluftsliv. Verdi: Liten Ny E16 kryssar sørvestlige del av delområde NF39 Sædalen. Inngrepet vil ikkje påverka heile delområde. NF39 Sædalen er eit landbruksområde med fleire gardsbruk og nokon spreidde bustadhus. Dalen er idyllisk og egnar seg godt som lavterskel friluftstilbod. Lengst nord i delområdet går det stiar til Storafjellet, som er eit registrert friluftsområde. Frå delområdet gjeng det og veg mot Herfindalen (nabodalen) som er eit friluftsområde med B-verdi. Det er også andre stiar som startar frå delområdet. Det finnest ingen spesielle nærmiljøfunksjonar innanfor delområdet, og som nærmiljø har området liten-middels verdi på grunn av antatt lav bruksintensitet, basert på talet innbyggjarar i dalen. For registreringskategorien friluftsliv er delområdet innfallsport til friluftsområder med B- og C-verdi, samt turmål i seg sjølv. verdi. 46

47 Samla verdi: E16 og Vossebanen Silingsrapport - prissette tema Vegalternativet ligg i randsona av delområde NF41 Lyhornet. NF41 Lyhornet er eit bratt naturområde. Det er ikkje registrert som friluftsområdet. Det finst stiar frå busetnaden og opp i fjella. Bruksintensitet er ikkje kartlagd, men stiane er lite kartfesta, og kan slik sett vurderast til å ikkje vere veldig stor. Verdi: Liten-middels VC 15 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF32 Stegadalen L God Påhogg for tunnell sørover ligger i randsonen av delområdet Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde NF39 Sædalen M Ny E16 går gjennom sørvestlige del av delområdet. NF41 Lyhornet L-M God Alternativet ligg i randsona av delområdet. Lågt Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy, men delområdet har liten verdi. Kan Skapa ny barrierar, men desse kan antakeleg avbøtast. Fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Forringer ein del av Sædalen som rekreasjonsområdet. Både i tilhøve til naturoppleving og støy. Lågt Skapar ikkje barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy, men har liten verdi. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC15 Kan skapa nye barrierar. Fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Lagar ny støykilde for nokre delområde. Forringar ein del av Sædalen som rekreasjonsområde. 47

48 Delstrekning D Vaksdal-Helle Figur 5-4. Verdikart for delstrekning D. nummer viser til tabellen. Banealternativa JD1, JD2 og JD3 Delstrekning JD1, JD2 og JD3 ligger på Stanghelle. Alternativa har innverknad på til saman 7 delområde. NF55 Dalevågen/Osterfjorden er registrert som friluftsområde med B-verdi. t dekkjer også strandsona med nøst sett bort i frå to friområde (NF49 Agnavikjæ og NF48 Stanghelle brygge) som er egne delområde. vert mellom anna nytta til fisking, og bading. Verdi: -stor NF48 Stanghelle brygge er ein utsetjingsplass for kajakk. Den er drifta av Bergen og omlands friluftsråd og har eiga parkering, i tillegg syter Stanghelle IL for utlån av utsyr. Bruksintensitet er ikkje kartlagt, men området er nyleg etablert og kajakk er ein fritidsaktivitet i vekst. Tilkomst til fjorden er fleire stader utfordrande på grunn av terrenget, og ein slik stad vil ha verdi ut over lokal bruk. Verdi: -stor NF50 Vågelia er eit relativt tett einebustadområde med gode kvalitetar. Det har både leikeplassar og idrettsbane. Verdi: -stor NF47 Stanghelle sentrum er eit bygd område med butikk, kro, bedehus og stor, ny barnehage med 100 plassar, leikeplass i og utanfor barnehage, bustadhus med middels tettleik. Området er mykje nytta og har fleire møteplassar. Verdi: Stor 48

49 NF46 Bekkjen-Sundhaugane er eit bustadområde med middels tettleik, deler av området har dårlig tilhøve for sol. Verdien av bustadområdet trekkast opp av at Stanghelle skule med leikeplass, og idrettsbane med kunstgras. Verdi: Stor NF45 Stanghelle stasjon er eit anna bygd område som inneheld stasjon, nokre bustadhus, kyrkjegard Verdi: JD1 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF55 Dalevågen/Oster fjorden M-S Nytt stasjonsområde ligg i dette delområdet, krev utfylling i fjorden. Ny brukryssing ligg og delvis i dette delområdet. NF48 Stanghelle M-S brygge Ny brukryssing ligg i dette delområdet. NF49 Agnavikjæ S friluftsområde Alternativet ligg utanfor delområdet, men delområdet kan få endring i støysituasjon. Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde Avhengig av fyllinga si påverking på fjordsystemet. Ny jernbanebru kan komme i konflikt med bruk av vatnet til t.d. skøyter. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Konflikt avhengig endelig plassering tiltak. Kan gjeve behov for flytting av friluftslivfunksjon. vil kunne få meir støy. Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. NF50 Vågelia M-S God Lågt Linja skjær i utgangspunktet i randsona av delområdet. Gitt at gangveg over jernbanebru med overgang oppretthaldast. Skapar tiltaket ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. NF47 Stanghelle sentrum S God Linja skjær i utgangspunktet i randsona av delområdet, men ny tilkomstveg til nordsida av jernbaneplattform kan gå gjennom bustadgate. NF45 Stanghelle stasjon Linja går i ytterkanten av delområdet, og på utsida av dagens stasjonsområde. Kan verte ny tilkomst til nordsida av plattformene frå denne sida. Samla vurdering M God vil kunne få meir støy. Lågt Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Ny tilkomst til jb. Kan gå gjennom bustadgate. Kan verte trong for å rive bustadhus. Lågt Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Lita endring i støysituasjon Samla konfliktnivå i JD1 Konfliktnivå noko avhengig av endelig plassering inngrep med tilkomst. Kan gje barrierar, for eksempel for kryssing i området ved dagens jernbanebru. Kan påverke kajakkutsettingsplass. Kan gi auking i støy for fleire delområde. 49

50 JD2 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF55 Dalevågen/Oster fjorden M-S Nytt stasjonsområde ligg i randsona av dette delområdet. Samt brukryssing Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde Brukryssing kan komme i konflikt med bruk av vatnet til t.d. til skøyter. Deler av delområde vil kunne få meir støy. NF48 Stanghelle brygge M-S Ny brukryssing ligg i dette delområdet. Konflikt avhengig endelig plassering tiltak. Kan gje behov for flytting av friluftslivfunksjon. vil kunne få meir støy. NF49 Agnavikjæ friluftsområde S Alternativet ligg utanfor delområdet, men delområdet kan få endring i støysituasjon. Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. NF50 Vågelia M-S God Linja skjær i utgangspunktet i randsona av delområdet. Gitt at gangveg over jernbanebru med overgang oppretthaldast. Skapar tiltaket ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. NF47 Stanghelle sentrum S God Lågt Linja skjær i utgangspunktet i randsona av delområdet, men ny tilkomstveg til nordsida av jernbaneplattform kan gå gjennom bustadgate. Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Ny tilkomst til jb. Kan gå gjennom bustadgate. Kan verte trong for å rive bustadhus. NF45 Stanghelle stasjon Anna bygd område Nytt stasjonsområde ligger ved dagens stasjonsområde. Nærføring til kyrkjegard. Samla vurdering Samla konfliktnivå i JD2 M God Lågt Skapar ikkje ny barrierar, fjernar ikkje nærmiljø og friluftslivfunksjonar. Nærføring til kyrkjegard gjer potensiale for konflikt. Konfliktnivå noko avhengig av endelig plassering inngrep med tilkomst. Kan gje barrierar, for eksempel for kryssing i området ved dagens jernbanebru. Kan påverke kajakkutsettingsplass. Kan gi auking i støy for fleire delområde. 50

51 JD3 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF55 Dalevågen/Oster fjorden M-S Ny brukryssing ligg i dette delområdet. NF48 Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde Stanghelle brygge M-S Dårleg Ny brukryssing ligg i dette delområdet. Brukryssing kan komme i konflikt med bruk av vatnet til t.d. skøyter. Høgt Kjem i direkte konflikt med kajakkanlegg/parkering til kajakkanlegg. NF50 Vågelia M-S Linja skjær i utgangspunktet i randsona av delområdet. NF47 Stanghelle sentrum Linja skjær rett gjennom delområdet. Samla vurdering Samla konfliktnivå i JD3 S Dårleg Dårleg Tiltaket fjernar/flytter nærmiljøfunksjonar. Tiltaket fjernar/flytter friluftslivfunksjonar. Tunnelpåhogg i randsona, potensiell avskjering av lite brukt natursti. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Høgt Vil antakeleg krevja riving av butikken, bedehuset og barnehagen. Deler av delområde vil kunne få meir støy. Høgt Vegalternativa VD1 og VD2 Vegalternativ VD1 og VD2 ligg på Helle. Alternativa ligg ganske tett, men VD1 har ei kortare strekk i dagen, og denne strekka ligg delvis i Budalen, noko som gjer meir skjerming av tiltaket mot Helle. NF46 Bekkjen-Sundhaugane er eit bustadområde med skule. Verdi: Stor verdi. Begge alternativa har nærføring til delområdet. t vil få endring i støytilhøve. NF53 Friluftsområde Helle sør/øst er eit friluftsområde som strekkjer seg frå Nonagjeldet til Tverrfjellet. Deler av delområdet er registrert som friluftsområdet (C-verdi). Stisystem herifrå går opp mot Storafjellet (C-verdi) og vidare heilt inn til Bergsdalfjellene (A-verdi) og Bogskaret- Herfindalen (B-verdi). Det gjeng og sti mellom Helle og Dale gjennom delområdet. Verdi:. Tunnelpåhogg for VD1 ligg innanfor delområdet. NF54 Helle/Helletræet er eit landbruksområde med spedt bygde bustadhus og gardsbruk. t har lav tetthet. Det er ingen skuler eller barnehagar innanfor delområdet. Som nærmiljø har delområdet liten til middels verdi. Det er fleire stiar som startar innanfor delområdet, både mot Dale, Storafjellet og friluftsområda vest for Helletræet. I tillegg nyttast lokalvegsystemet som rekreasjonsområdet for innbyggarar i Stanghelle og på Helle. Som friluftsområdet har delområdet middels verdi. Samla verdi:. 51

52 VD1 ligg i nord-austleg del av delområdet. Om lag 500 meter av strekninga er i dagen og ligg rett aust for dagens E16. VD2 ligg på langs av heile delområdet. Dryge 1 km i dagen. Tunnelpåhogg ligg innanfor delområde i begge retningar. VD1 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF46 Bekkjen- Sundhaugane Alternativet har nærføring til delområdet NF53 Helle friluftsområde sør/øst Alternativet ligg i sørenden av delområdet. Tunnelpåhogg ligg innanfor delområde. NF54 Helle/Helletræet Alternativet ligg i nord-austleg del av delområdet. Om lag 500 meter av strekninga er i dagen og ligg rett aust for dagens E16. S M M Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde Skapar ikkje barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø- eller friluftsfunksjonar. Alternativet gjev auking i støy for deler av delområdet. Lågt Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. vil få meir støy, det kan til ei viss grad gje verdimink for friluftsområde som har litenmiddels verdi. Lågt Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil kunne få meir støy. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VD1 Lågt Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Delområda vil kunne få meir støy. 52

53 VD2 Nærmiljø og friluftsliv Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå NF46 Bekkjen- Sundhaugane S Alternativet har nærføring til delområdet. NF53 Helle friluftsområde sør/øst Alternativet har nærføring til delområdet. NF54 Helle/Helltræet Alternativet ligg på langs av heile delområdet. Dryge 1 km i dagen. Tunnelpåhogg innanfor delområde i begge retningar. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VD1 M M Det skal ikkje lagast nye barrierar for gåande og syklande Nærmiljø og friluftsfunksjonar skal oppretthaldast Redusere støyeffekt for verdifulle nærmiljø og for verdifulle friluftsområde Skapar ikkje barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø- eller friluftsfunksjonar. Alternativet gjev auking i støy for deler av delområdet. Lågt Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. vil få meir støy, kan til ei viss grad gje verdimink for friluftsområdet som har litenmiddels verdi. Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljøfunksjonar. Alternativet gjev meir støy til delområdet. Området får verdimink som rekreasjonsområdet. Både i tilhøve til naturoppleving og støy. Kan Skapa ny barrierar. Fjernar ikkje nærmiljø og friluftsfunksjonar. Alternativet gjev meir støy for alle delområda. 53

54 Naturmangfald Tema omhandlar naturmangfald knyta til terrestriske (landjorda), limniske (ferskvant) og marine (brakkvatn og saltvatn) system, inkludert livsbetingelsar (vassmiljø, jordmiljø), knyta til desse (SVV handbok V712). I Naturmangfoldloven (NML) er naturmangfald definert som biologisk mangfald, landskapsmessig mangfald og geologisk mangfald som ikkje i det alt vesentlege er eit resultat av menneskeleg påverknad. Landskapsmessig mangfald vert omtalt under tema Landskapsbilete. I KVU Voss-Arna vart det sett krav til nasjonale mål for naturmangfald: Oppfylla Naturmangfoldlova sine føremål og forvaltningsmål for naturtypar, økosystem og artar. NTP : Bidra til å redusera tap av naturmangfaldet. Sikra at det vert teke særleg omsyn til verneområder, prioriterte artar, utvalgte naturtypar og anna truga eller verdifull natur, jfr, Norsk rødliste for artar og naturtypar. Dette skal og gjelda for den vidare planlegging og bygging. I tillegg gjeld det og måla for genetisk mangfald dvs. bestandsnivå. Særleg er dette aktuelt for anadrom fisk. Verdi Grunnlaget for verdisettinga er henta frå kjende nasjonale databaser som Naturbasen, Artskart, Lakseregisteret, Fiskeridirektoratet (marint biologisk mangfald), Vann-Nett og Hjorteviltregisteret. Det er i tillegg føreteke ei ny kartlegging av naturtypar på stader der ulike alternativ for veg/bane kan koma (Norconsult 2016). Det er og henta inn eldre data frå naturbasen som beiteområde og trekkvegar for hjort. Desse data er det likevel knyta stor usikkerheit til. Konfliktnivå Konfliktnivå er omtalt, men ikkje kartfesta. Det er lagt særleg fokus på områda der veg og bane går i dagen. Influens kan og gå utanfor desse områda. Tabell 6-1 Kriterium for vurdering av konfliktnivå for deltema landskapsbilete -prissette tema Felles for alle tema Naturmangfald Kriterier for vurdering av konfliktnivå Kva grad løysinga vektlegg å unngå barriereverknadar Vurdering av konfliktnivå med omsyn til naturmangfald. Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald. I tillegg er positiv effekt og måloppnåing vurdert som del av silinga. Positiv effekt er lite for dette tema, jf Vurdering av grad av konflikt innan eit delområde for ei gitt delstrekning vert vurdert på ein skala lågtmiddels-høgt konfliktnivå, der desse sjekkpunkta vert lagt til grunn: Stort konfliktnivå om tiltaket: 54 - Øydelegg eller sterkt forringar leveområde for truga artar og naturtypar

55 - Øydelegg eller sterkt forringar naturtypar av kategori A og B - Skapar sterke barriereverknad for vilt - Bryt med nasjonale forvaltningsmål for artar, bestand, naturtypar og økosystem - Sterkt forringar oppgang og reproduksjon av anadrom fisk - Er svært forstyrrande eller øydeleggjande for arealkrevjande dyreartar konfliktnivå om tiltaket: - Øydelegg eller sterkt forringar leveområde for nær truga artar og naturtypar - Øydelegg eller sterkt forringar naturtypar av kategori C - Påverkar i negativ grad leveområde for truga artar og naturtypar - Kan skape ei viss barriereverknad for vilt - Ulemper for oppgang og reproduksjon av anadrom fisk - Påverkar andre intakte større naturområde som er viktig for naturmangfaldet Lite konfliktnivå om tiltaket: - Har ingen eller minimal negativ verknad for viktig naturmangfald Positiv effekt Det er sjeldan fysiske tiltak har positiv effekt på naturmangfald. Det er tiltak som kan ha positiv verknad t.d. at nye tiltak fjernar vandringshinder for fisk eller at barrierar vert mindre ved å leggja veg/bane i tunnel og som fører til mindre trafikk evt. fjerne dagens veg/bane. I siling mellom alternativ er det her ikkje teke omsyn til 0-alternativet og avbøtande tiltak. Såleis har evt. positiv effekt heller liten relevans på dette stadiet. Det kan likevel tenkjast at det i enkelte tilfelle fører til mindre barriereverknad. Av den grunn er positiv effekt for naturmangfald rekna som ikkje i dette arbeidet. Måloppnåing Måloppnåing vert vurdert opp mot effektmåla. Kunnskapsgrunnlaget er noko avgrensa på dette nivået, slik at vurderinga har stor grad av usikkerheit. Effektmål for naturmangfald: - Barriereverknad knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast - Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Delstrekning A Arna-Takvam Verdiane for naturmangfald er særleg knyta til Storelva som renn ut i Arnavågen, samt den delen av Arnavågen som er viktig for anadrom oppgang. I Naturbasen er det registrert fleire truga eller nær truga artar, mellom anna den nær truga arten fiskemåke er registrert inne på dagens jernbanestasjon. Mogeleg det er hekkande par der. Det er og registrert oter (VU) langs elva og ved Arnavågen. Storelva er lakseførande heilt opp til Haukelandsvatnet. I 2015 vart det fiska i alt 680 laks og 43 sjøaure i elva. Det er og registrert ål (VU) i Storelva og i Arnavågen. Elveløp er karakterisert som nær truga naturtype i fylgje Norsk raudliste for naturtypar

56 Arnavågen er kartlagt som fjord med periodevis oksygenfattig botnvatn (verdi B) og i tillegg finst naturtypen terskelområde (verdi C). Elles er det vanleg førekomande naturtypar i fjæresona og øvre del av sjøbotn og har samla liten verdi. Samla har heile Arnavågen middels verdi (Rådgivende biologer 2014). Det er registrert trekkveg for hjort over Arnadalen om lag der dagens lagerbygg til Asko ligg. Truleg er dette eit gamalt trekk som ikkje er like aktuelt i dag. I fallviltbasen er det registrert 6 påkøyrslar av hjort langs E16 frå Asko til Arnavågen. Om lag ein påkøyrsel i året frå Figur 6-1 Verdikart naturmangfald i delstrekning A, Arna. nummer viser til tabellen. Banealternativ JA1 Prosjektet startar aust for elva og vil berre koma i konflikt med hekkeområde for fiskemåke inne på stasjonsområdet. 56

57 JA1 Naturmangfald VF1 Arna stasjon Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå M-S God Lågt Yngleområde for fiskemåke inne på stasjonsområde Indre Arna. Fiskemåke er ein nær truga art. til stor verdi. Samla konfliktnivå JA1 Det er usikkert i kva grad ny jernbane kjem i konflikt med yngelområdet. Ny jernbane kjem sør for dagens spor og vil truleg ikkje koma i direkte konflikt med hekkeområdet. Lågt konfliktnivå. Yngleområde for fiskemåke inne på stasjonsområde Indre Arna. Noko usikkert i kva grad ny jernbane kjem i konflikt med yngelområdet. Ny jernbane kjem sør for dagens spor og vil truleg i mindre grad påverke yngleområde. Lågt konfliktnivå. Vegalternativ VA3 Alternativ VA3 har midlertidig tilkopling til dagens veg Fv 580 Hardangervegen. Ny E16 vil gå i bru/viadukt over Storelva. Viktigaste verdiane med omsyn til biologisk mangfald er Storelva som er viktig laks- og sjøaure elv. Det er og tidlegare registrert eit hjortetrekk over dalen om lag der Asko sitt lagerbygg ligg i dag. Det er svært usikkert om det trekket er i bruk i dag. VA3 Naturmangfald VA1 Storelva Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå S Storelva er viktig lakse- og sjøaureelv og renn ut i Arnavågen. Gode fangstar av laks dei siste åra, 443 laks i Mindre av sjøaure. Stor verdi på grunn av laks. Truleg vi ny E16 vil gå i bru over elva. Men på dette stadiet er det likevel usikkert kor tiltaket vil berøra elva. Elva har stor verdi og derav vert det vurdert som middels konfliktnivå. VF2 Hjortetrekk Arnadalen Hjortetrekk registrert i forvaltningsplan for hjort i Bergen. Opplysningane i planen er svært usikker og trekket er mest sannsynleg ikkje i bruk lenge pga. av stor næringsutbygging i området. Liten verdi. L God Lågt Truleg er trekket lite sidan Asko har bygd stort varelager i området. Av den grunn lågt konfliktnivå. Samla vurdering Samla konfliktnivå VA3 Truleg vil ny E16 vil gå i bru over elva og vil i liten grad koma i konflikt med elva. Det er likevel på dette stadiet knyta noko usikkerheit til kor i stor grad tiltaket vil berøra Storelva. Registrert hjortetrekk er truleg ikkje i bruk lenger. Samla sett middels konfliktnivå pga. Storelva sin store verdi som lakseelv. Delstrekning B Takvam Trengereid På delstrekninga er det registrert fleire naturtypar der dei fleste er gråor-heggskog og bekkekløfter. Det er og mange elvar og bekkar som renn ut i Sørfjorden. Status på desse er noko uviss (låg pålitelegsgrad), men alle har god økologisk status i Vann-Nett. Det er og ein del hjort i området. Sidan mykje av bane og veg skal gå i tunnel vil tiltaket unngå dei fleste verdiane som er registrert. 57

58 Vegalternativ VB1 Nytt kryss på Trengereid vil føra til noko meir utfylling og særleg over Manndalselva som vil få ein lenger kulvert under vegen enn i dag. Verdien av elvane er liten. Det er registrert noko ask i området (VU), men sidan arten er svært vanleg er førekomstane ikkje verdisett her. Det er enno noko uvisst kor mykje fyllinga for nytt kryss på Trengereid vil utgjere. 58

59 Figur 6-2 Verdikart naturmangfald i delstrekning B, Takvam-Trengereid. nummer viser til tabellen. 59

60 VB1 Naturmangfald VA2 Vesterdalselva Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L God Lågt God økologisk tilstand i Vann-nett. Mindre elv som går i lang kulvert (210 m) under dagens rundkjøring. Ingen oppgang anadrom fisk. Liten verdi. VA3 Manndalselvaelva God økologisk tilstand i Vann-nett. Mindre elv som går i kulvert (70 m) under dagens E16. Ingen oppgang anadrom fisk. Liten verdi. VF3 Hjortetrekk Trengereid Hjortetrekk registrert i forvaltningsplan for hjort i Bergen. Opplysningane i planen er svært usikker og trekket er mest sannsynleg litt lenger opp i Trengereiddalen. Liten verdi. Samla vurdering Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Ingen stor endring frå dagens situasjon. Det er usikkert om det er fisk (lokal aure) i elva. Difor sett til middels konfliktnivå. L Midels Ny veg og kryss vil føra til lenger kulvert under vegen. Dagens kulvert er ca 70 meter. Ny kulvert vert ca 140 meter lenger. Det er usikkert om det er fisk (lokal aure) i elva. L God Lågt Trekket ser ut til å gå over dagens korte tunnel på Fv 7 (Middagshaugtunnelen). Tiltaket vil ikkje berøra denne. God Lågt Samla konfliktnivå VD1 Det er først og fremst Mandalselva tiltaket vil kome i konflikt med. Både Vesterdalselva og Mandalselva går i dag i kulvert under vegen. Berre kulvert for Mandalselva må forlengast med ca 140 meter for å få plass til ny veg og kryss. Det er noko usikkert kor viktig elvene er for aure, men truleg har dei mindre verdi. Vegalternativ VB4 Alternativet omfattar halvt vestvendt kryss på Trengereid og halvt austvendt kryss på Romslo. Trengereid er omtalt under VB1. Det er mogeleg halvt kryss vil få litt mindre fylling, men dette er vurdert å ha lite å seia for konfliktnivået. Det er ei hagemark med middels til stor verdi like vest for dagens vektstasjon som nytt kryss kan kome i konflikt med. 60

61 VB4 Naturmangfald VA2 Vesterdalselva Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L God økologisk tilstand i Vann-nett. Mindre elv som går i lang kulvert (219 m) under dagens rundkjøring. Ingen oppgang anadrom fisk. Liten verdi. VA3 Manndalselvaelva God økologisk tilstand i Vann-nett. Mindre elv som går i kulvert (70 m) under dagens E16. Ingen oppgang anadrom fisk. Liten verdi. VF3 Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Ny veg og kryss vil føra til lenger kulvert under vegen. Det er usikkert om det er fisk (lokal aure) i elva. Difor sett til middels konfliktnivå. L God Lågt Ny veg og kryss vil føra til lenger kulvert under vegen. Men her kan det truleg lagast opningar mellom. Det er usikkert om det er fisk (lokal aure) i elva. Hjortetrekk Trengereid L God Lågt Hjortetrekk registrert i forvaltningsplan for hjort i Bergen. Opplysningane i planen er svært usikker og trekket er mest sannsynleg litt lenger opp i Trengereiddalen. Liten verdi. Trekket ser ut til å gå over dagens korte tunnel på Fv 7 (Middagshaugtunnelen). Tiltaket vil ikkje berøra denne. VN5 Brattebrekka L God Lågt Hagemarklokalitet med viktig verdi (B verdi). Fleire styva asketre (VU). Feltsjiktet er gjødsla og verdien er knyta til trea. Rik epifyttisk flora med lav og mosar. til stor verdi. Ny veg og rundkøyring på Romslo vil liggje nær lokaliteten men truleg ikkje koma i særleg konflikt eller forringa naturtypen. VN4 Risparelva L-M Skogbekkekløft med lokal verdi (C verdi). Ingen raudlisteartar. Liten til middels verdi. VN3 Danskevika Ny veg og rundkøyring på Romslo vil ikkje koma i konflikt eller forringa naturtypen. S God Lågt Danskevika er ein gråor- heggskog med viktig verdi (B verdi). Ein av dei beste gråor- heggskogane i Bergen kommune. Frodig vegetasjon. Stor verdi. Ny veg og rundkøyring på Romslo vil ikkje koma i konflikt eller forringa naturtypen. Samla vurdering Samla konfliktnivå VB4 God Lågt Det er registrert fleire naturtypar ved austvendt kryss på Romslo men ingen vil koma i særleg konflikt med ny rundkøyring og ramper inn i tunnelen. Ny veg vil og føre til at dagens kulvertar ved Trengereid må forlengast. Begge elvene ha liten verdi. Samla sett er konfliktnivået sett til lågt. Vegalternativ VB8 Vegalternativ VB8 er lik VB4 men har i tillegg ein framtidig opsjon med ei mogeleg tilkobling mot vest på Takvam med ramper inn i fjell. Rampene vil før dei går inn i tunnel krysse Holagjelet der det er registrert ei lokalt viktig bekkekløft. Ein reknar med vegen vil gå i bru over gjelet, men påverknad på bekkekløfta er noko usikker. 61

62 VB8 Naturmangfald VA2 Vesterdalselva Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L God økologisk tilstand i Vann-nett. Mindre elv som går i lang kulvert (219 m) under dagens rundkjøring. Ingen oppgang anadrom fisk. Liten verdi. VA3 Manndalselvaelva God økologisk tilstand i Vann-nett. Mindre elv som går i kulvert (70 m) under dagens E16. Ingen oppgang anadrom fisk. Liten verdi. VF3 Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Ny veg og kryss vil føra til lenger kulvert under vegen. Det er usikkert om det er fisk (lokal aure) i elva. Difor sett til middels konfliktnivå. L God Lågt Ny veg og kryss vil føra til lenger kulvert under vegen. Men her kan det truleg lagast opningar mellom. Det er usikkert om det er fisk (lokal aure) i elva. Hjortetrekk Trengereid L God Lågt Hjortetrekk registrert i forvaltningsplan for hjort i Bergen. Opplysningane i planen er svært usikker og trekket er mest sannsynleg litt lenger opp i Trengereiddalen. Liten verdi. Trekket ser ut til å gå over dagens korte tunnel på Fv 7 (Middagshaugtunnelen). Tiltaket vil ikkje berøra denne. VN5 Brattebrekka L God Lågt Hagemarklokalitet med viktig verdi (B verdi). Fleire styva asketre (VU). Feltsjiktet er gjødsla og verdien er knyta til trea. Rik epifyttisk flora med lav og mosar. til stor verdi. Ny veg og rundkøyring på Romslo vil liggje nær lokaliteten men truleg ikkje koma i særleg konflikt eller forringa naturtypen. VN4 Risparelva L-M Skogbekkekløft med lokal verdi (C verdi). Ingen raudlisteartar. Liten til middels verdi. VN3 Danskevika Ny veg og rundkøyring på Romslo vil ikkje koma i konflikt eller forringa naturtypen. S God Lågt Danskevika er ein gråor- heggskog med viktig verdi (B verdi). Ein av dei beste gråor- heggskogane i Bergen kommune. Frodig vegetasjon. Stor verdi. Ny veg og rundkøyring på Romslo vil ikkje koma i konflikt eller forringa naturtypen. VN1 Holagjelet M Holagjelet er ei bekkekløft og bergvegg med lokal verdi (C verdi). Relativt vanleg flora med bere ask og alm (VU) som raudlista. verdi. Ny veg vil kryssa Holagjelet og kan påverka naturtypen til ein viss grad. Dette avheng av korleis vegen kryssar gjelet. Samla vurdering Samla konfliktnivå VB4 Det er registrert fleire naturtypar ved austvendt kryss på Romslo men ingen vil koma i særleg konflikt med ny rundkøyring og ramper inn i tunnelen. Ny veg vil og føre til at dagens kulvertar ved Trengereid må forlengast. Begge elvene ha liten verdi. Samla sett er konfliktnivået sett til lågt. På Takkvam vil vegen kryssa Holagjelet med lokalt viktig naturtype bekkekløft. 62

63 Delstrekning C Trengereid - Vaksdal Sidan både veg og bane går i tunnel frå Trengereid til Vaksdal er det berre Vaksdal som er vurdert her. Nedste del av Vaksdalsvassdraget er regulert. Konsesjonen er gamal og utan minstevassføring (norsk Grønnkraft AS). Vann-Nett karakteriserer tilstanden som moderat (låg pålitelegsgrad). Sædalselvi har og moderat økologisk tilstand. Det same har Lonane som kjem ned frå Herfindalen. Den sterkt truga (EN) nattsmelle er funne i 1981 ved Vaksdal mølle. Det er i dei seinare åra registrert svært få av arten nasjonalt sett. Arten er truleg utgått på lokaliteten. I tillegg er det observert fugl som svartbak, ærfugl og havørn sporadisk i område utanfor mølla. Det er elles ingen andre kjende registreringar av viktig naturmangfald i området der tiltaket kjem. Figur 6-3 Verdikart naturmangfald i delstrekning C, Vaksdal. nummer viser til tabellen. Banealternativ JC1 Ny jernbanestasjon vert liggjande om lag der kjøpesenteret ligg i dag. Ny bane vil kryssa over elva som renn gjennom Vaksdal. Elva er regulert og har status som sterkt modifisert vassførekomst (SMVF) i Vann-Nett og har moderat økologisk tilstand (låg pålitelegsgrad). 63

64 JC1 Naturmangfald Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå VA4 Vaksdalsvassdra get nedre Noko verdi knyta til vassdraget men sidan det er regulert utan konsesjon har det liten verdi. Samla vurdering L God Lågt Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Tiltaket vil berøra elva og gå i bru over. Det er rekna med at tiltaket ikkje vil særleg forverra tilstanden. God Lågt Samla konfliktnivå JC1 Alternativ JC1 vil gå i bru over elva og ikkje berøra vassdraget direkte. Elva er regulert utan minstevassføring og har liten verdi. Banealternativ JC2 Ny jernbanestasjon vert liggjande aust for dagens E16. For å få god stasjonsutforming på begge sider av jernbanen, er det lagt til grunn at elva må flyttast mot nordvest. Elva er regulert og har status som sterkt modifisert vassførekomst (SMVF) i Vann-Nett og har moderat økologisk tilstand (låg pålitelegsgrad). JC2 Naturmangfald Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå VA4 Vaksdalsvassdra get nedre Noko verdi knyta til vassdraget men sidan det er regulert utan konsesjon har det liten verdi. Samla vurdering L Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Tiltaket vil berøra elva i ein lenger strekning og elva må leggjast om med nye bruer over elva for både ny jernbane og dagens E16. Det er noko usikkert i kva grad dette vil påverke miljøet i og rundt elva. Samla konfliktnivå JC2 Alternativ JC2 vil føre til at elva må leggjast om med nye bruer over elva for både ny jernbane og dagens E16. Det er noko usikkert i kva grad dette vil påverke naturmiljøet i og rundt elva. Elva er regulert utan minstevassføring og har liten verdi. Pga usikkerheit er konfliktnivået likevel sett til middels. Vegalternativ VC5 Vegalternativ med fullt kryss i nedre deler av Sædalen. Her møtes elvane Sædalselva og Lonane som kjem frå Herfindalen. Det er ei oppdemming for inntak av vatn til kraftverket som ligge nede ved fjorden. Nedre del av Vaksdalsvassdraget har moderat økologisk potensial (SMVF), pga. kraftutbygging. Lonane har og moderat økologisk potensial pga. kraftutbygging (SMVF) (Ardalen småkraftverk). Sædalselva har moderat økologisk tilstand. Begge har låg pålitelegsgrad i Vann-Nett. Veg og kryss vil berøra begge elvane i noko grad. 64

65 VC5 Naturmangfald Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå VA4 Vaksdalsvassdraget nedre Noko verdi knyta til vassdraget men sidan det er regulert utan konsesjon har det liten verdi. VA5 Sædalselva Elv med moderat økologisk tilstand. Kan vera noko påverka av landbruskdrift. VA6 Lonane L Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Tiltaket vil berøre elva der den er oppdemt av vasskraftverket. Elva må leggjast om og endrast. M Tiltaket vil berøra elva i ein lenger strekning. Elva må leggjast om og endrast. M Elv med moderat økologisk tilstand. Elva kjem frå Herfinndalen. Samla vurdering Samla konfliktnivå VC5 Tiltaket vil berøra elva i nokon grad der den renn inn i nedre Vaksdalsvassdraget. Elva må leggjast om og endrast der krysset er tenkt plassert. Tiltaket vil berøra både nedre del av Vaksdalsvassdraget, Sædalselva og Lonane. Elvene må leggjast om og endrast i ein lenger strekning. Vegalternativ VC7 Vegalternativ VC7 vil få likt konfliktnivå som VC5. Alternativet har litt kortare dagstrekk, men vil berøra dei same registrerte delområda med omsyn til naturmangfald. VC7 Naturmangfald Samla konfliktnivå VC7 VC7 er relativt lik VC5 bortsett frå kortare dagstrekk og litt endra kryssløysing. Det er likevel vurdert at VC7 vil berøra dei same delområda og få likt konfliktnivå som VC 5. Tiltaket vil berøra både nedre del av Vaksdalsvassdraget, Sædalselva og Lonane. Elvene må leggjast om og endrast i ein lenger strekning. Vegalternativ VC11 Ny veg vil gå eit kort stykke i dagen rett aust for butikksenteret. Alternativet har ramper og kryss i fjell med rundkjøringar i dagens tunnelar. Vegen vil krysse nedre del av Vaksdalselva med bru. Vassdraget har liten verdi og er regulert utan minstevassføring. 65

66 VC11 Naturmangfald Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå VA4 Vaksdalsvassdra get nedre Noko verdi knyta til vassdraget men sidan det er regulert utan konsesjon har det liten verdi. Er karakterisert som sterkt modifisert vassførekomst (SMVF) i Vann-Nett. Samla vurdering L God Lågt Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Tiltaket vil berøra elva og gå i bru over. Det er rekna med at tiltaket ikkje vil særleg forverra dagens tilstand. God Lågt Samla konfliktnivå VC11 Alternativ VC11 vil gå i bru over elva og ikkje berøra vassdraget direkte. Elva er regulert utan minstevassføring og har liten verdi. Vegalternativ VC15 Ny veg vil gå dagen i ca 200 meters lengde like nedanfor Tolåsen (gardstunet). Det vil ikkje vera kryss her. Vegen vil gå i bru over elva. Vassdraget har liten verdi og er regulert utan minstevassføring. VC15 Naturmangfald Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå VA4 Vaksdalsvassdra get nedre Noko verdi knyta til vassdraget men sidan det er regulert utan konsesjon har det liten verdi. Er karakterisert som sterkt modifisert vassførekomst (SMVF) i Vann-Nett. Samla vurdering L God Lågt Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Tiltaket vil berøra elva og gå i bru over. Det er rekna med at tiltaket ikkje vil særleg forverra dagens tilstand. God Lågt Samla konfliktnivå VC15 Alternativ VC15 vil gå i bru over elva og ikkje berøra vassdraget direkte. Elva er regulert utan minstevassføring og har liten verdi. Delstrekning D Vaksdal - Helle Viktigaste verdiane på delstrekninga er knytt til sjøen og innløpet til Dalevågen og viktige naturtypar på Helle. Dalevågen er viktig for oppgang av laks- og sjøaure i Daleelva. På Helle er nedre dela va Taugåni viktig gytebekk for sjøaure. Sjøen utanfor Stanghelle og Dalevågen er del av nasjonal laksefjord (fjordane ved Osterøy). Daleelva har god gytebestandsmål og haustingspotensial, men har svært dårleg genetisk integritet og samla sett skårar svært dårleg på kvalitetsnorm (Vitskapeleg råd for lakseforvaltning 2015). Dalevågen er og viktig overvintringsområde for andefugl. Holmen vest for Stanghelle er viktig hekkeområde for den nær truga arten fiskemåke. Stanghellebukta er og overvintringsområde for andefugl. 66

67 Figur 6-4 Verdikart naturmangfald i delstrekning D, Stanghelle-Helle. nummer viser til tabellen. Banealternativ JD1 Banealternativ med ny stasjon vest for dagens stasjon. Krev noko utfylling i sjøen. Alternativet får og ny og lenger bru over Dalevågen ved sida av dagens jernbanebru. 67

68 JD1 Naturmangfald Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå VM8 Veafjorden og Dalevågen Nasjonal laksefjord. Dalevågen er viktig for oppgang av laks og sjøaure i Daleelva. VF5 Stanghellebukta sør Viktig overvintringsområde for andefugl, t.d. kvinand, siland og stokkand. Opplysningane er frå Viltet i Vaksdal 2004 men ikkje registrert i naturbasen. Samla vurdering S Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Tiltaket vil føra til utfylling i sjøen. Vil i nokon grad føra til innsnevring av innløpet til Dalevågen og mogeleg endra straumtilhøve. Auka mengd med finpartiklar i anleggsperioden S God Lågt Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Kan få noko påverknad på overvintrande andefugl, særleg i anleggsperioden Samla konfliktnivå JD1 Utfylling i sjøen vest for dagens stasjon kan føra til innsnevring av innløpet til Dalevågen og mogeleg endra straumtilhøve. Berører overvintringsområde for andefugl. Nye bru over Dalevågen kan få noko innverknad på innløpet i Dalevågen. Innsnevringa av innløpet er likevel styrt av dagens jernbanebru. Banealternativ JD2 Banealternativ med ny stasjon om lag der dagens stasjon ligg i dag. Krev noko utfylling i sjøen for ny tilførselsveg ned til stasjonsområdet på sjøsida. Elles lik JD1. JD2 Naturmangfald Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå VM8 Veafjorden og Dalevågen Nasjonal laksefjord. Dalevågen er viktig for oppgang av laks og sjøaure i Daleelva. S Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Ny bru over Dalevågen kan få noko innverknad på innløpet til Dalevågen. Dagens jernbanebru har større innsnevring enn ny bru. VF5 Stanghellebukta sør S God Lågt Viktig overvintringsområde for andefugl, t.d. kvinand, siland og stokkand. Opplysningane er frå Viltet i Vaksdal 2004 men ikkje registrert i naturbasen. Samla vurdering Samla konfliktnivå JD2 Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Liten eller ingen påverknad Litt mindre utfylling i sjøen vest for dagens stasjon. Nye bru over Dalevågen kan få noko innverknad på innløpet i Dalevågen. Innsnevringa av innløpet er likevel styrt av dagens jernbanebru. 68

69 Banealternativ JD3 Ny stasjon vert liggjande lenger aust enn dagens stasjon om lag der butikk og barnehage ligg i dag. Ny bru over Dalevågen men litt lenger aust enn JD1/JD2. JD3 Naturmangfald Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå VM8 Veafjorden og Dalevågen Nasjonal laksefjord. Dalevågen er viktig for oppgang av laks og sjøaure i Daleelva. Samla vurdering S God Lågt Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Ny bru over Dalevågen kan få noko innverknad på innløpet til Dalevågen. Dagens jernbanebru har større innsnevring enn ny bru. God Lågt Samla konfliktnivå JD3 Nye bru over Dalevågen kan få noko innverknad på innløpet i Dalevågen. Innsnevringa av innløpet er likevel styrt av dagens jernbanebru. Vegalternativ VD1 Vegalternativ som kjem ut frå tunnel i Burdalen og går ned mot dagens E16. Verdiar særleg knyta til bekkar og nokre registrerte naturtypar. VD1 Naturmangfald VN16 Burdalen Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå S God Lågt Gamal boreal lauvskog med svært viktig verdi (A). Gamme gråorskog med beitepreg. Fleire raudlista lavartar er funne. Bla. Praktlav (VU), kystskoddelav (VU), hodeskoddelav (NT). Rik lav- og moseflora der fleire er raudlisteartar gjev lokaliteten stor verdi. Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald Veg i tunnel kjem vest for lokaliteten og vil truleg ha liten innverknad på naturtypen. VN17 Middagshaugane L-M Naturbeitemark med lokalt viktig verdi (C). Ingen raudlisteartar. Enkelte gjødselsindikatorartar. Gjev lokaliteten liten til middels verdi. Vegen vil øydeleggja vestre del av lokaliteten. Sidan verdien er liten til middels så er konfliktnivået sett til middels VA8 Taugåni øvre L-M Bekk frå Burdalen og Espelia, samt ovanfor gytestrekning for sjøaure. Sett til liten til middels verdi fordi det ikkje er gytande strekning. Samla vurdering Samla konfliktnivå VD1 Vegen vil berøra begge bekkane og som må førast under den nye vegen. Bekkane må leggjast om på ein kortare strekning. Vegen vil øydeleggja vestre del av ei naturbeitemark med lokal verdi og berøra bekk frå Budalen og Espelia. vurdert som gytebekk for sjøaure. Vegen vil ikkje berøra den svært viktige naturtypen i Burdalen. 69

70 Vegalternativ VD2 Vegalternativ som går vest for dagens E16 og har lenger dagstrekk enn VD1. Verdiar særleg knyta til bekkar (gytebekk sjøaure) og nokre registrerte naturtypar. Kjem og nær registrert slåttemark på Helle (utvald naturtype). VD2 Naturmangfald VN18 Helle Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå S God Slåttemark med viktig verdi (B). Framleis i hevd. B verdi gjev status som utvald naturtype. Det er laga skjøtselsplan for lokaliteten. Det er funn av ein raudlista sopp, gul slimvokssopp (VU). Stor verdi. Barriereverknader knytt til landskapsøkologiske funksjonar skal reduserast Unngå inngrep i område med særleg verdi for naturmangfald VD2 kjem lenger vest enn JD1 og kan berøra slåttemarka. Det er noko usikkert i kva grad ny veg og kryss vil berøra lokaliteten og er difor gjeve konfliktnivå middels VA7 Taugåni nedre S Dårleg Stort Viktig gytebekk for sjøaure. Gytestrekning går om lag opp til der elva møter dagens E16, samt bekken opp i Sædalen. Vann-Nett viser moderat økologisk tilstand. Stor verdi. Vegen kan hindre oppvandring i den viktige gytebekken frå Sædalen. Kulvert under dagens E16 må forlengast. Vil og berøra gytebekk lenger nord (øvst i Taugåni). VA8 Taugåni øvre L-M God Bekk frå Burdalen og Espelia, samt ovanfor gytestrekning for sjøaure. Sett til liten til middels verdi fordi det ikkje er gytande strekning. Samla vurdering Samla konfliktnivå VD1 Vegen vil berøra begge bekkane og som må førast under den nye vegen. Bekkane må leggjast om på ein kortare strekning. Stort Vegen vil først og fremst forringa eller øydeleggja gytetilhøva for sjøaure i Taugåni og bekken frå Sædalen. I tillegg kan den koma i berøring med slåttemarka på Helle. 70

71 Kulturmiljø Kulturmiljøtemaet omfattar heilskaplege kulturmiljø, beståande av automatisk freda kulturminne (eldre enn 1537), nyare tids kulturminne og også den historiske delen av kulturlandskapet. Kulturminnelova definerer kulturminne som «alle spor etter menneskelig aktivitet i vårt fysiske miljø, herunder lokaliteter det knyter seg historiske hendingar, tro eller tradisjon til». Dette kan vere buplassar, graver, dyrkingslag, fangstanlegg, jernvinneanlegg, kyrkjer og kultstader, samt restar av mellomalderbyar. Med kulturmiljø meiner ein område der eitt eller fleire kulturminne inngår som ein del av ein større heilskap eller samanheng. Ei samla vurdering av eit område si kulturhistorie, kulturminne og tidsdjupne vil danne grunnlag for avgrensing av kulturmiljø. Omgrepet kulturmiljø famnar den samanhengen dei inngår i. Denne samanhengen er viktig for deira verdi som kulturminne. Figur 7-1 Oversiktskart over Delstrekningar og e kulturmiljø (KM) langs E16 Arna Stanghelle. Verdi For deltema kulturmiljø er det skilt ut delområde av varierande storleik og innhald. Inndelinga i delområder er gjort på bakgrunn av eksisterande databasar, skriftlege kjelder og synfaringar. Utgangspunktet for vurderinga av kulturminneverdiane i dei ulike delområda byggjer på ein kvantitativ analyse, som gjev ein oversikt over førekomstane av kjente automatisk freda kulturminne og SEFRAK-registrerte bygg. Her er òg supplert med ulike tekniske kulturminne og kulturminne knytt til samferdsle. Etter som SEFRAK-registreringane til dels er mangelfull, er det gjort vurderingar med 71

72 bakgrunn i synfaring og kart/bilete/andre kjelder for å bøta på dei manglande registreringane. Verdivurderingane byggjer òg på ein kvalitativ vurdering, med grunnlag i fagleg kjennskap til, og erfaring frå dei ulike delområda. Kulturmiljø Langs delstrekningane A-E er det definert 16 kulturmiljø (KM) som kan verte påverka av tiltaka til nye veg eller bane. 5 av dei vet ikkje direkte råka i denne omgangen, men er teikna på kartet fordi dei kan verte påverka av tilførslevegar, rømingskanalar eller liknande i den vidare prosessen. Kulturmiljøa definert i silingsprosessen er relativt store og fleire av dei kan delast opp i mindre, meir spesifikke kulturmiljø i seinare planfasar. Dei definerte kulturmiljøa er: 72

73 Kulturmiljø (KM) langs E 16 Arna - Stanghelle Namn Verdi KM 1 Indre Arna Nord L-M KM 2 Indre Arna Sør M Registreringskategori Urbant kulturmiljø/ teknisk kulturmiljø Industrielt kulturmiljø/ gardsmiljø/anna kulturmiljø Skildring Nordre delen av tettstaden Indre Arna. Av kulturminne finst til dømes einskilde eldre gardsbygningar, kulturlandskapet på Mjeldheim, Arna kyrkjestad og den gamle Vossebanen. Sørlege delen av tettstaden Indre Arna, men ikkje like utbygd som KM 1 Indre Arna Nord. Av kulturminne finst til dømes ei stove frå 1400-talet, krigsminne, den gamle Vossebanen, og kulturlandskapet på gardane Arnatveit og Espeland. KM 3 Takvam, Holo og Herland M Gardsmiljø Typisk gardsmiljø med bygningsstruktur og nokre eldre bygningar. I området er det gjort eigne registreringar av grindløene på gardane. Det er ikkje kjend nokre spor frå førhistorisk tid. KM 4 Songstad M Gardsmiljø KM 5 Romslo M Gardsmiljø KM 6 Trengereid M Urbant kulturmiljø Typisk gardsmiljø med bygningsstruktur og nokre eldre bygningar. I området er det gjort eigne registreringar av grindløene på gardane. Det er ikkje kjend nokre spor frå førhistorisk tid. Typisk gardsmiljø med bygningsstruktur og nokre eldre bygningar. I området er det gjort eigne registreringar av grindløene på gardane. Det er ikkje kjend nokre spor frå førhistorisk tid. Industritettstad. Stasjonsbygning og stoppestad for Vossebanen frå 1883, Trengereid Fabrikker frå 1895, Risnes Kalksteinsbrudd frå 1920 og fleire krigsminne frå andre verdskrig er døme på kulturminne innanfor kulturmiljøet. KM 7 Trengereidkryss et L Teknisk kulturmiljø Kulturmiljøet består for ein stor del av eit vegkryss. Her finst også spor etter militær aktivitet frå 1980-åra. KM 8 Langhelle M Gardsmiljø Vert ikkje råka av veg- og jarnbanelinjene i denne planfasen. KM 9 Boge M Gardsmiljø Vert ikkje råka av veg- og jarnbanelinjene i denne planfasen. KM 10 Vaksdal S-M Urbant kulturmiljø/teknisk kulturmiljø Industritettstad bygd opp kring Vaksdal Mølle frå Mange kulturminne der bygningsmassen og industrianlegga tilhøyrande Vaksdal Mølle er verdt å trekkje spesielt fram. Ein dominerande gravhaug finst sentralt i kulturmiljøet. KM 11 Sædalen M-S Gardsmiljø KM 12 Sveneset L Gardsmiljø Kraftverk, Heilskapleg jordbrukslandskapet. KM 11 Sædalen er eit heilskapleg jordbrukslandskap frå nyare tid. I tillegg er her ein Kraftstasjon med stemme og røyrgate som går ned til Vaksdal Mølle. Vert ikkje råka av veg- og jarnbanelinjene i denne planfasen. KM 13 Skreia L Gardsmiljø Vert ikkje råka av veg- og jarnbanelinjene i denne planfasen. KM 14 Fossmark M-S Gardsmiljø Vert ikkje råka av veg- og jarnbanelinjene i denne planfasen. KM 15 Stanghelle M-S Urbant kulturmiljø/teknisk kulturmiljø/gards miljø/automatisk freda kulturminne Tettstad med jarnbanemiljø. Av kulturminne finst mellom anna stasjonsbygning frå 1883, jernbanebru frå 1940 (etter at den førre vart sprengd), ei spesiell naustrekkje med naust av varierande alder (somme bygd av jernbanemateriell), einskilde bevarte bygningar av det gamle tunet på Stanghelle, kyrkjegarden, og ein heller med både busetnadsspor frå jernalder og krigshistorie. Km 16 Helle S Gardsmiljø Helle er eit heilskapleg kulturlandskap prega av tradisjonell gardsdrift. Her er fleire gardsbruk, store grasmarker og E16 som passerar i utkanten. Det er kjend fleire gravminne frå førhistorisk tid frå Helle, så staden har tidsdjupne. Potensialet for at det ligg meir under bakken er stort. 73

74 Konfliktnivå Konfliktnivå er omtalt, men ikkje kartfesta. Influens kan gå utanfor planavgrensinga. Tabell 7-1 Kriterium for vurdering av konfliktnivå for deltema kulturmiljø. -prissette tema Kriterium for vurdering av konfliktnivå Felles for alle tema Kva grad løysinga vektlegg å unngå barriereverknadar Kulturmiljø Vurdering av konfliktnivå med omsyn til kulturmiljø eller kulturminneverdiar. Unngå negativ påverknad på viktige og heilskaplege kulturmiljø og kulturlandskap, i tillegg til kulturminne av høg verdi. Vurderinga av konfliktnivået innanfor eit delområde for ei gitt delstrekning vert vurdert på ein skala lågt middels høgt konfliktnivå, kor desse sjekkpunkta vert lagt til grunn (basert på kriteria i tabell 7-1): Lågt konfliktnivå - Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar - Tiltaket har ikkje negativ påverknad på viktige og heilskaplege kulturmiljø og -landskap - Tiltaket unngår kulturminne av høg verdi konfliktnivå - Tiltaket dannar i ein viss grad nye visuelle barrierar - Tiltaket har ein viss grad av negativ påverknad på viktige og heilskaplege kulturmiljø og - landskap - Tiltaket skadar eller forstyrrar kulturminne av høg verdi Høgt konfliktnivå - Tiltaket dannar nye visuelle barrierar - Tiltaket har negativ påverknad på viktige og heilskaplege kulturmiljø og -landskap - Tiltaket øydelegg kulturminne av høg verdi Positiv effekt Vurdering av positiv effekt av eit infrastruktur-tiltak i høve til kulturmiljø og kulturlandskap vil i hovudsak gjelde reduksjon eller fjerning av eksisterande infrastruktur i eller ved delområda. Skalaen for vurdering av positiv effekt er liten middels stor. Følgjande kriterier er lagt til grunn for vurdering av ein eventuell positiv effekt: Liten positiv effekt - Tiltaket reduserer berre i liten grad eksisterande visuelle barrierar - Tiltaket betrar tilhøva for kulturmiljø, kulturlandskap og kulturminne i nokon grad positiv effekt - Tiltaket reduserer eksisterande visuelle barrierar - Tiltaket betrar tilhøva for kulturmiljø, kulturlandskap og kulturminne Stor positiv effekt 74

75 - Tiltaket fjernar eksisterande visuelle barrierar - Tiltaket fører til stor betring av tilhøva for kulturmiljø, kulturlandskap og kulturminne (t.d. at eksisterande bane og/eller veg fjerna frå kulturmiljøet) Måloppnåing Måloppnåing vert vurdert opp mot effektmåla. Kunnskapsgrunnlaget er avgrensa på dette nivået, slik at vurderinga har stor grad av usikkerheit. Effektmål for deltemaet kulturmiljø er: Arkitektur skal vera optimalt stadtilpassa - Arkitektur knytt til kulturmiljø reduserast - Barrierar knytt til kulturhistoriske funksjonar Unngå inngrep i viktige kulturmiljø og -minne - Unngå inngrep i heilskaplege kulturmiljø og -landskap - Unngå skade på kulturminne av høg verdi 75

76 Delstrekning A Indre Arna Takvam Figur 7-2. Verdikart Kulturmiljø i Delstrekning A, Indre Arna -Takvam. Kulturmiljøskildring KM 1 Indre Arna Nord Kulturmiljø KM 1 Indre Arna Nord er den nordlege og sentrale delen av tettstaden Indre Arna. Dette var tidlegare eit ope og spreitt busett jordbruksområde, der det mellom anna var fleire gravminne frå førhistorisk tid. I dag er Indre Arna mykje nedbygd, og har fått karakter av å vere ein tettstad. No er det få bevarte kulturminne av verneverdi att, men nokre finst framleis. Til dømes einskilde eldre gardsbygningar og den bevarte delen av kulturlandskapet på Mjeldheim. Viktig er også Arna kyrkjestad og ikkje minst den gamle Vossebanen, som går igjennom kulturmiljøet. Innanfor kulturmiljøet ligg Arna kyrkjestad som har stor kulturhistorisk verdi og består av den listeførte Arna kyrkje (Askeladden ID 83791) og kyrkjegarden rundt. Arna kyrkje, som er ei langkyrkje i mur, vart teikna av arkitekt Stockfleth og bygd av byggmeister Wangberg i 1864/-65 på austsida av Arnaelva (Storelvi). Kyrkja har 600 sitteplassar og er orientert nordaust - sørvest. I 1861, før kyrkja kom, vart det anlagt en hjelpekyrkjegard på staden. Den gamle Vossebanen gjekk frå Bergen til Voss, og hadde mange stasjonar undervegs. Til dømes den gamle stasjonsbygningen i Indre Arna, som vart bygd i sveitserstil på slutten av 1800-talet. Stasjonsbygningen er enno intakt og var i drift heilt fram til opninga av Ulrikstunnelen i Rundt stasjonen vaks det etter kvart fram eit sentrumsområde, med meieri, handelslag og butikk. Vegen 76

77 saman med jernbanestasjonen har vore avgjerande for lokaliseringa av sentrum. Restane av den gamle Vossebanen har stor kulturhistorisk verdi. Samla kulturhistorisk verdi: til liten. KM 2 Indre Arna Sør Kulturmiljøet består av den sørlege delen av tettstaden Indre Arna, og omfattar mellom anna garden Arnatveit. Namnet Arnatveit kan førast attende til vikingtida. Garden er framleis i drift, og tunet ligg høgt med utsyn over heile dalen. I tunet er det ei gamal stove frå 1400-talet, og som difor er automatisk freda etter kulturminneloven. Røykstova vart restaurert i 1999, og har fleire utskorne detaljar som kan førast attende til mellomalderen. Kulturmiljøet er i mindre grad nedbygd enn KM 1 Indre Arna Nord, og ein kan fleire stader framleis få inntrykk av korleis Arna var i tidlegare tider. Gjennom kulturmiljøet går den gamle Vossebanen, som er eit særs viktig kulturminne. Samla kulturhistorisk verdi:. Banealternativ JA1 Alternativ JA1 ligg i Delstrekning A, Indre Arna - Takvam, og kjem inn i kulturmiljø KM 1 Indre Arna Nord. JA1 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 1 Indre Arna Nord M God Lågt «Urbant kulturmiljø», «Teknisk kulturmiljø» «Anna kulturmiljø». Tettstad. Steinkyrkje frå 1864 med kyrkjegard. Den nyleg freda jernbana Vossebanen, med jernbanelina, gamle Arna stasjon, signal, m.m. Tiltaket vil ikkje skade eller øydeleggje eksisterande kulturminne. Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar for kulturmiljøet. Tiltaket vil ikkje skade kulturminne. Samla vurdering God Lågt Samla konfliktnivå i JA1 JA1 ligg i ein del av Indre Arna kor det er få bevarte verneverdige kulturminne. Korkje Arna kyrkje eller Vossebanen vil verte direkte råka av tiltaket. JA1 vil heller ikkje danne nye visuelle barrierar for kulturmiljøa her. 77

78 Vegalternativ VA3 Alternativ JA1 ligg i Delstrekning A, Indre Arna Takvam, og kjem ut i tunnel i delområde KM 2 Indre Arna sør. VA3 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 2 Indre Arna sør M Lågt «Gardsmiljø og industri». Inn- og utmark, militærhistorisk anlegg og moderne industri. Tiltaket vil ikkje skade eller øydeleggje eksisterande kulturminne. Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar for kulturmiljøet eller har negativ påverknad på kulturmiljøet. Tiltaket vil ikkje skade kulturminne. Samla vurdering Lågt Samla konfliktnivå i VA3 VA3 ligg i industridelen av kulturmiljøet og råkar ikkje kulturminneelement av stor kulturhistorisk verdi. Delstrekning B Takvam Trengereid Figur 7-3. Verdikart Kulturmiljø i Delstrekning B, Takvam - Trengereid. 78

79 Kulturmiljøskildring KM 3 Takvam, Holo og Herland, KM 4 Songstad og KM 5 Romslo Kulturmiljø KM 3-5 ligg langs Skyggestrandsida og er typiske gardsmiljø i denne delen av fjorden. Markene er bratte og bilvegen går gjennom tuna. Det finst ein del eldre bygningar att langs Skyggestrandsida, og spesielt verdt å trekkje frem er grindløene på gardane. Det er ikkje kjend nokre spor frå førhistorisk tid innanfor kulturmiljøa. Kulturhistorisk sett har KM 3, KM 4 og KM 5 relativt lik verdi. Samla kulturhistorisk verdi:. KM 6 Trengereid Kulturmiljøet ligg mellom dei planlagde tiltaka og fjorden og er ein tettstad der toget i dag har stoppestad. Det er fleire krigsminne frå andre verdskrig innanfor kulturmiljøet. Trengereid stasjon blei oppretta i 1883 som Trengereid stoppested på Vossebanen. Rundt 1910 vart stoppestadet oppgradert til stasjon, og var betjent fram til 1979 då han vart fjernstyrd. Industrisamfunnet på Trengereid vart skapt av industrigründeren Johan Jebsen, som i 1895 grunnla Trengereid Fabrikker AS. Basert på elektrisk straum frå eige kraftverk ved utløpet av Manndalselva, framstilte fabrikken diverse tekstilprodukt som mellom anna lisser og band. Drifta på Trengereid tok slutt i Trengereid kraftverk er i dag modernisert og overteke av Bergenshalvøens Kommunale Kraftselskap (BKK). I 1920 starta Risnes Kalksteinsbrudd AS gruvedrift i fjellet ved Trengereid. Risnesgruva gav på det meste arbeid til kring 70 mann, og folketalet i bygda auka til om lag 220. Dei første brakkene til arbeidarane vart etter kvart erstatta av permanente bustader. Men etter at gruvedrifta blei lagt ned for godt i 1986 har det ikkje blitt starta ny næringsverksemd på Trengereid. Trengereid har hatt barneskule heilt frå 1896, her finst òg eit forsamlingshus, eit bedehuskapell (frå 1963), samt ei annekskyrkje. Samla kulturhistorisk verdi:. KM 7 Trengereidkrysset Kulturmiljøet ligg øvst på Trengereid, eit stykke opp frå fjorden, og består for ein stor del av eit vegkryss der ein kan velje mellom å køyre til Hardangervegen (fylkesveg 7) til Hardanger, E16 austover til Voss, eller E6 vestover til Bergen. Eller ein kan køyre via omkøyringsvegen ned Trengereidsvingane til Trengereid. I 1880-åra blei vegen over fjellet til Hardanger bygd her. Europavegstandard fekk vegen først ved at strekninga Indre Arna Trengereid vart bygd i 1990, deretter ved at vegen Dale Voss kom til i Før det gjekk Europaveg 68 vegen over fjellet til Nordheimsund. I krysset finst ein kiosk og eit bakeriutsal som korkje har høg kulturhistorisk verdi eller høg alder. Her finst også spor etter militær aktivitet frå 1980-åra. Samla kulturhistorisk verdi: Liten. 79

80 Vegalternativ VB1 Alternativ VB1 går inn i Delstrekning B, Takvam Trengereid, og råkar kulturmiljø KM 6 Trengereid og KM 7 Trengereidkrysset. VB1 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 6 Trengereid M Lågt «Anna kulturmiljø». Tettstad, jernbanehistorie, vegfar, militærhistorie, industri. Tiltaket vil ikkje skade eller øydeleggje eksisterande kulturminne eller - landskap. Men kan virke som ei større barriere mellom bygda og den historiske passasjen mot Hardanger over fjellet. Tiltaket dannar ei større visuell barriere mot fjellet, men har elles liten negativ påverknad på kulturmiljøet. Tiltaket vil ikkje skade kulturminne. KM 7 «Anna kulturmiljø». Vegminne og militærhistorie. L Lågt Tiltaket vil ikkje skade kulturminne av høg verdi. Men gjev store inngrep i eit kulturmiljø av låg verdi. Den låge verdien gjer at tiltaket har liten negativ påverknad på kulturmiljøet. Tiltaket vil ikkje skade kulturminne av høg verdi Samla vurdering Lågt Samla konfliktnivå i VB1 Store endringar i eit kulturmiljø av liten verdi gjev låge konfliktar ved Trengereidkrysset. Tiltaket vil gje ei større visuell barriere mellom Trengereid og den gamle ferdslevegen til fjellet og Hardanger. Vegalternativ VB4 Alternativ VB4 går inn i Delstrekning B, Takvam Trengereid, og råkar kulturmiljø KM 5 Romslo og KM 7 Trengereidkrysset. VB4 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 5 Romslo M Lågt «Gardsmiljø». Grindløer og vegfar. KM 7 Trengereidkrysset Trengereidkrysset «Anna kulturmiljø». Vegminne og militærhistorie. Tiltaket vil ikkje skade eller øydeleggje eksisterande kulturminne eller - landskap. Tiltaket dannar ikkje nye visuelle barrierar for kulturmiljøet eller har negativ påverknad på kulturmiljøet. Tiltaket vil ikkje skade kulturminne. L Lågt Tiltaket vil ikkje skade eller øydeleggje eksisterande kulturminne eller - landskap. Den låge verdien gjer at tiltaket har liten negativ påverknad på kulturmiljøet. Tiltaket vil ikkje skade kulturminne av høg verdi Samla vurdering Lågt Samla konfliktnivå i VB4 Store endringar i eit kulturmiljø av liten verdi gjev låge konfliktar ved Trengereidkrysset. Ved Romslo leggast vegen utanfor dei høgaste kulturminneverdiane og gjev låge konsekvensar. 80

81 Vegalternativ VB8 Alternativ VB1 går inn i Delstrekning B, Takvam Trengereid, og råkar kulturmiljø KM 3 Takvam, Holo og Herland, KM 6 Trengereid og KM 7 Trengereidkrysset. VB8 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 3 Takvam, Holo og Herland «Gardsmiljø». Grindløer, veghistorie. M Lågt middels Tiltaket gjer inngrep i kulturmiljøet og landskapet. Tiltaket må tilpassast kulturmiljøet for ikkje å redusere måloppnåinga enno meir. Tiltaket bryt opp kulturlandskapet, men sidan dette allereie er brote opp av eksisterande vegar, vert konfliktane små. Tiltaket vil truleg ikkje skade kulturminne. KM 6 Trengereid M Lågt - middels «Anna kulturmiljø». Tettstad, jernbanehistorie, vegfar, militærhistorie, industri. Tiltaket vil ikkje skade eller øydeleggje eksisterande kulturminne eller -landskap. Men kan virke som ei større barriere mellom bygda og den historiske passasjen mot Hardanger over fjellet. Tiltaket dannar ei større visuell barriere mot fjellet, men har elles liten negativ påverknad på kulturmiljøet. Tiltaket vil ikkje skade kulturminne. KM 7 Trengereidkrysset «Anna kulturmiljø». Vegminne og militærhistorie. L Lågt Tiltaket vil ikkje skade kulturminne av høg verdi. Men gjev store inngrep i eit kulturmiljø av låg verdi. Den låge verdien gjer at tiltaket har liten negativ påverknad på kulturmiljøet. Tiltaket vil ikkje skade kulturminne av høg verdi. Samla vurdering Lågt Samla konfliktnivå i VB8 Store endringar i eit kulturmiljø av liten verdi gjev låge konfliktar ved Trengereidkrysset. Tiltaket vil gje ei større visuell barriere mellom Trengereid og den gamle ferdslevegen til fjellet og Hardanger. Ved KM 3 vert konfliktnivået redusert ved at tiltaket leggast parallelt med eksisterande vegar og vert tilpassa kulturmiljøet. 81

82 Delstrekning C Trengereid - Vaksdal Figur 7-4. Verdikart Kulturmiljø i Delstrekning C, Trengereid - Vaksdal. Kulturmiljøskildring KM 10 Vaksdal Kulturmiljøet inneheld i realiteten fleire forskjellige kulturmiljø av varierande innhald og storleik, men i denne silingsrapporten har det vore mest funksjonelt å slå dei saman til eit større kulturmiljø KM 10 Vaksdal. Området har særs stor tidsdjupne, med kulturminne og kulturmiljø frå førhistorisk til ny tid. Kolhaugen, ein automatisk freda gravhaug frå jernalder, ligg dominerande til på eit høgdedrag i Vaksdal sentrum. Mest iaugefallande av kulturminna og miljøa i Vaksdal, er Vaksdal mølle, med sine store og karakteristiske bygningar nede ved sjøen. Vaksdal Mølle vart etablert i 1872 av Gerdt H. Meyer og var grunnlaget for framveksten av Vaksdal som industristad. Etter brannar i 1890 og 1899 blei nye og tidsmessige møller bygd opp, og på byrjinga av 1900-talet var Vaksdal mølle det største møllebruket i Skandinavia. I tilknyting til mølla, finst òg bevarte funksjonær- og arbeidarbustadar, i tillegg til eit intakt vasskraftverk med ei lang røyrgate ned mot fabrikken. Arbeidarbustadane til Vaksdal Mølle består av eit klart avgrensa bustadområde aust og ovanfor Vaksdalselva og E16. Fem av bygningane er SEFRAK-registrert. Dei to eldste av bustadhusa er frå før 1850, medan dei andre er frå slutten av 1800-talet eller byrjinga av 1900-talet. Tilstanden til bygningane er god og den kulturhistoriske verdien middels til stor. Sjølve Vaksdal Mølle ligg eit stykke unna trasevala og vert ikkje grundigare drøfta her. Den automatisk freda gravhaugen Kollhaugen ligg sentralt i Vaksdal sentrum (Askeladden ID 25651). Han er 15 meter i diameter og opptil 1 meter høg. Haugen er bygd av sand og jord, og er heilt tilvakse 82

83 med gras. Under andre verdskrig vart Kolhaugen nytta som tysk skytestilling. Kolhaugen har stor kulturhistorisk verdi. Samla kulturhistorisk verdi: Stor til middels. KM 11 Sædalen KM 11 Sædalen er eit heilskapleg jordbrukslandskap frå nyare tid. I tillegg er her ein Kraftstasjon med stemme og røyrgate som går ned til Vaksdal Mølle (i KM 10 Vaksdal). Det er ikkje kjent nokre automatisk freda kulturminne innanfor kulturmiljøet, men det vert fortalt at det skal ha vore ein gravhaug ved husa i Myra i Sædalen. Haugen, som vart kalla Kjempehaugen, var ein flat haug med ein steinkant rundt. Sædalen var flaumutsett og i 1747 var flaumskaden så stor at landskylda og skatteskylda vart sett ned med 3 merker smør. Slike flaumar kan ha vore med på å slette spor frå førhistorisk tid. Vi veit at Munkeliv kloster åtte garden før reformasjonen. Då vart Sædalen krongods, og var i kongens eige til 1660-åra. Garden kom då i privat eige. Den fyrste kjende brukaren vi veit om var ein Olav som levde her på slutten av 1500-talet. Gardset tyder «dalen der setra ligg», og segna fortel at Sædalen var seterhagen til Vaksdal i gamal tid. Landkommisjonen i 1661 skildrer garden som "En Field Jord Ringe til Koren, liger en Ringe Brendeschoug til". Sædalen ligg 2,5 kilometer frå sjøen, ca. 100 m.o.h., og sjøvegen var tung og vanskeleg. Det vart tidleg sett i gang vegarbeid for å få køyreveg til gards. I 1863 fortel herredsskildringa at sjøvegen var "1/4 Miil ganske daarlig Kjørevei". Stølabrunæ, den eldste brua, låg fremst i dalen, og var ei hengjebru bygd i åra. Lengst vest i kulturmiljøet finst ein kraftstasjon med stemme og røyrgate. Samla kulturhistorisk verdi: til stor. KM 8 Langhelle, KM 9 Boge, KM 12 Sveneset, KM 13 Skreia og KM 14 Fossmark Desse kulturmiljøa er gardsmiljø som ligg innanfor delstrekninga, utan å verte råka av veg- og jarnbanelinjene. Dei er ikkje verdivurdert i denne fasen av prosjektet. Samla kulturhistorisk verdi: vurdert. 83

84 Banealternativ JC1 Alternativ JC1 går inn i Delstrekning C, Trengereid Vaksdal, og råkar kulturmiljø KM 10 Vaksdal. JC1 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 10 Vaksdal M-S God Lågt «Industrielt kulturmiljø». Industritettstad. Fabrikkmiljø, eldre arbeidarbustadar, røyrgate, vegfar og Vossebanen. Tiltaket øydelegg ingen viktige kulturminne. Tiltaket er lagt i eit område i Vaksdal utan store kulturminneverdiar. Liten negativ visuell påverknad på KM 10. Samla vurdering God Lågt Samla konfliktnivå i JC1 JC1 er lagt i eit område i Vaksdal utan særskilde kulturminneverdiar. Vaksdal senter og moderne industribygg vil verte direkte råka. Banen vil utgjere ein ny barriere i kulturmiljøet, men vil verte liggjande i nærleiken av allereie eksisterande barriere (E16). Tiltaket vil ha liten negativ visuell påverknad på KM 10. Banealternativ JC2 Alternativ JC2 går inn i Delstrekning C, Trengereid Vaksdal, og råkar kulturmiljø KM 10 Vaksdal. JC2 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 10 Vaksdal M-S «Industrielt kulturmiljø». Industritettstad. Fabrikkmiljø, eldre arbeidarbustadar, røyrgate, vegfar og Vossebanen. Tiltaket bryt opp den historiske samanhengen mellom øvre og nedre del av dalen meir enn før. Tiltaket er lagt gjennom eit område med nokre eldre gardsbygnader, nokre arbeidarbustader og yngre hus. Røyrgata vert truleg kutta. Samla vurdering Samla konfliktnivå i JC2 JC2 råkar truleg eit eller fleire av dei eldre husa i Bruraleitet langs den eldre bygdevegen, Sædalsveien, direkte. Tiltaket kuttar også den gamle røyrgata som kjem nedover dalen. Banen vil forsterke barriera som E16 allereie har laga tvers over dalen og kulturmiljøet. Vegalternativ VC5 Alternativ VC5 går inn i Delstrekning C, Trengereid Vaksdal, og råkar kulturmiljø KM 10 Vaksdal og KM 11 Sædalen. 84

85 VC5 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 10 Vaksdal M-S til dårleg til stort «Industrielt kulturmiljø». Industritettstad. Fabrikkmiljø, eldre arbeidarbustadar, røyrgate, vegfar og Vossebanen. Måloppnåinga ligg midt mellom middels og dårleg. Tilførselsvegen kan bryte opp kulturmiljøet og øydeleggja bygningar av kulturhistorisk verdi. Men mykje kan gjerast ved avbøtande tiltak og stadtilpassa arkitektur. Får trafikken bort frå KM 10, og kan gjere den historiske opplevinga betre. Bustadhus for industriarbeidarane vert fysisk råka, og kulturmiljøet brote opp. KM 11 Sædalen M-S «Gardsmiljø». Heilskapleg jordbrukslandskap frå nyare tid. Kraftstasjon med stemme og røyrgate. VC7 ligg i kanten av kulturlandskapet og utvidar eksisterande veg. Tek i praksis store deler av kulturlandskapet med rundkøyring og tilførslevegar. Vert dominant. Men mykje kan gjerast ved avbøtande tiltak og stadtilpassa arkitektur. Tungt innslag i det historiske landskapet. Gardsmiljø vert brote opp. Røyrgata og gamlevegen står i fare ved tilførslevegen. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC5 Hovudvegen vert dominerande i det historiske jordbrukslandskapet, og eit gardsmiljø vert brote opp i Sædalen, men det er tilførselsvegen som utgjer det store konfliktnivået. Vanskeleg å avgjerda rett konfliktnivå utan meir info om denne. Vegalternativ VC7 Alternativ VC7 går inn i Delstrekning C, Trengereid Vaksdal, og råkar kulturmiljø KM 10 Vaksdal og KM 11 Sædalen. 85

86 VC7 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 10 Vaksdal M-S til dårleg til stort «Industrielt kulturmiljø». Industritettstad. Fabrikkmiljø, eldre arbeidarbustadar, røyrgate, vegfar og Vossebanen. Måloppnåinga ligg midt mellom middels og dårleg. Tilførselsvegen kan bryte opp kulturmiljøet og øydeleggja bygningar av kulturhistorisk verdi. Men mykje kan gjerast ved avbøtande tiltak og stadtilpassa arkitektur. Får trafikken bort frå KM 10, og kan gjere den historiske opplevinga betre. Tilførslevegen vil truleg fysisk råka bustadhus for industriarbeidarane, og bryte opp kulturmiljøet. KM 11 Sædalen M-S Dårleg «Gardsmiljø». Heilskapleg jordbrukslandskap frå nyare tid. Kraftstasjon med stemme og røyrgate. VC7 ligg i kanten av kulturlandskapet og utvidar eksisterande veg. Tek i praksis store deler av kulturlandskapet med rundkøyring og tilførslevegar. Vert dominant. Men mykje kan gjerast ved avbøtande tiltak og stadtilpassa arkitektur. Tungt innslag i det historiske landskapet. Gardsmiljø vert brote opp. Røyrgata og gamlevegen står i fare ved tilførslevegen. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC7 Hovudvegen vert dominerande i det historiske jordbrukslandskapet, og eit gardsmiljø vert brote opp i Sædalen, men det er tilførselsvegen som utgjer det store konfliktnivået. Vanskeleg å avgjerda rett konfliktnivå utan meir info om denne. Vegalternativ VC11 Alternativ VC11 går inn i Delstrekning C, Trengereid Vaksdal, og råkar kulturmiljø KM 10 Vaksdal. VC11 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 10 Vaksdal M-S God Lågt «Industrielt kulturmiljø». Industritettstad. Fabrikkmiljø, eldre arbeidarbustadar, røyrgate, vegfar og Vossebanen. Tiltaket øydelegg ingen viktige kulturminne. Tiltaket er lagt i eit område i Vaksdal utan store kulturminneverdiar. Liten negativ visuell påverknad på KM 10. Samla vurdering God Lågt Samla konfliktnivå i VC11 VC11 er lagt i eit område i Vaksdal utan særskilte kulturminneverdiar. Vaksdal senter og moderne industribygg vil verte direkte råka. Vegen vil utgjere ein ny barriere i kulturmiljøet, men vil verte liggjande i nærleiken av allereie eksisterande barriere (E16). Tiltaket vil ha ein viss grad av negativ visuell påverknad på KM 10. Vegalternativ VC15 Alternativ VC15 går inn i Delstrekning C, Trengereid Vaksdal, og råkar kulturmiljø KM 10 Vaksdal og får nærføring til kulturmiljø KM 11 Sædalen. 86

87 VC15 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 10 Vaksdal M-S «Industrielt kulturmiljø». Industritettstad. Fabrikkmiljø, eldre arbeidarbustadar, røyrgate, vegfar og Vossebanen. Vegen bryt opp dei historiske linjene i kulturmiljøet, men gjer dette på ein stad der det er eit naturleg skilje. Ein veit ikkje kva tiltak som krevjast i anleggsperioden, vurderinga tek utgangspunkt i at desse vert godt tilpassa kulturmiljøet. Truleg vert røyrgata broten og Sædalsvegen endra. Teigen ved Tolåsen, gnr. 14/48,49 vart skilt ut frå gnr. 14/16 i 1901 og garden truleg sett opp etter det. Han er ikkje rekna for å ha høg kulturhistorisk verdi, men vert sterkt råka. KM 11 Sædalen M-S Lågt «Gardsmiljø». Heilskapleg jordbrukslandskap frå nyare tid. Kraftstasjon med stemme og røyrgate. Tiltaket er lagt utanfor grensa til KM 11 og råkar ikkje dette direkte. Men det lagar ein barriere i den historiske ferdslevegen ned mot Vaksdal. Den historiske ferdslevegen mellom Vaksdal og Sædalen vert broten og det same vert truleg også røyrgata som høyrar til stemmen i Sædalen. Samla vurdering Samla konfliktnivå i VC15 Vegen bryt historiske linjer og truleg røyrgata mellom stemmen i Sædalen og Vaksdal. Truleg gjer anleggsarbeidet at Sædalsvegen vert lagt om. Men det er vanskeleg å avgjerda rett konfliktnivå utan meir info om anleggstiltaka. Delstrekning D Vaksdal Stanghelle/Helle 87

88 Figur 7-5. Verdikart Kulturmiljø i Delstrekning D, Trengereid Stanghelle/Helle. Kulturmiljøskildring KM 15 Stanghelle Stanghelle vaks fram som tettstad etter at det vart etablert jernbanestasjon her i Gardsområdet ligg på båe sider av vågen. På vestsida er det meste utmark. Innmarka med tunet og det meste av utmarka ligg på austsida. Det er kjent funn av automatisk freda kulturminne tett inn mot jernbanestasjonen der det er registrert ein heller (Askeladden ID 60479). På Tettaneset vest for Dalevågen er det registrert eit førhistorisk gravfelt. Dette vil ikkje verte påverka av tiltaket, men syner at området har vore attraktivt i førhistorisk tid. Døme på nyare tids kulturminne er Stanghelle jernbanestasjon, dei SEFRAK-registrerte bygningane ved det gamle Stanghelletunet og naustrekkja ved Dalevågen. Dagens gravplass ligg aust for og tett inn mot jernbanen. Stanghelle jernbanestasjon er ein tradisjonell gul stasjonsbygning der ein kan sjå eit tydeleg skilje mellom ny og gamal del. Stasjonsbygget vart bygd i 1882/83 og sto klart når Vossebanen opna i Venterommet er bygd på seinare. Stasjonen er enno i bruk og i god stand og vert rekna å ha stor kulturhistorisk verdi. 50 meter sør for Stanghelle stasjon ligg ein automatisk freda heller som truleg var i bruk i jarnalderen (Askeladden ID 60479). I helleren, som ligg ved foten av ein berghammar aust og ovanfor jernbanelina, vart det i si tid tatt to prøvestikk. I begge stikka fekk ein påvist trekolhaldig jord og sand, tolka som spor etter busetnad. Staden vart òg nytta som norsk forsvarsstilling i samband med den tyske framrykkinga mot Voss, april Den kulturhistoriske verdien til helleren er stor. Nedanom jernbana, ved sjøen aust for køyrebrua over Dalevågen, ligg det fleire naust på rekke og rad. Det eldste naustet er sannsynlegvis naustet som ligg heilt i austenden (i retning Voss). Naustet ligg på motsett side av jernbana frå det såkalla «Monsahuset», og er eit grindnaust som er bordkledd og har bølgjeblikk på taket. Naustet er sannsynlegvis bygd ein gong mellom Det er i alt 18 naust i naustrekkja her. Spesielt er at fleire av dei er bygd opp av jarnbanesvillar og liknande. Den kulturhistoriske verdien til naustmiljøet er stor. Like ved bedehuset ligg «Knutane», eit av bruka på den gamle Stanghellegarden. Det som står att i dag er eit gult våningshus med ein liten ark på taket, og eit grønt fjøs. Våningshuset vart bygd kring Det hadde opphavleg ein grunnmur av naturstein med mørtel, men den vart seinare dekka av betong. Fjøset og løa vart bygd omlag I løa på toppen var det høyloft og vedlager, mens det i fjøset nede var sauefjøs og grisehus. Ved utskiftinga i 1912 vart husa til bruk nr. 4 flytta frå «Knutane» til den nordlegaste delen av innmarka. I dag er det mykje nye hus i dette området, men våningshuset til bruk nr 4 står enno att. Det er eit kvitt vestlandshus med ein ark på taket, som skal ha vert bygd rundt Den kulturhistoriske verdien på dette miljøet er middels til stor. Like ved jernbanestasjonen ligg kyrkjegarden på Stanghelle. Han er ein hjelpekyrkjegard som vart vigsla i Det er ein velhalde gravplass med eit lite kvitt klokketårn. Den kulturhistoriske verdien er middels. Den 11. april 1940 vart den nordre jernbanebrua på Stanghelle sprengt for å hindre tyskarane sin frammarsj. Dette viste seg å vere noko forhasta og ei provisorisk bru måtte byggast opp slik at ein 88

89 kunne frakta mjøl frå Vaksdal Mølle til Voss. Den 23. april 1940 vart den nye brua også sprengt, og hausten same år kom brua som framleis står der på plass. Den kulturhistoriske verdien til jarnbanespora her er middels til stor. Samla kulturhistorisk verdi: til stor. KM 16 Helle Helle er eit heilskapleg kulturlandskap prega av gardsdrift. Her er fleire gardsbruk, store grasmarker og E16 som passerar i utkanten. Det er kjend 4-6 gravminne frå førhistorisk tid frå Helle. Rapportane kan tyde på at dei har vore flatmarksgraver, fleire av dei skal ha vore steinsette hellekister, som ikkje er synlege på overflata. Det er uvisst om dei framleis ligg under bakken her, men potensialet vert rekna for stort. Det er berre ein spydspiss og ei øks som er teke vare på. Men ein kjenner til at det også skal ha vore funne fleire spydspissar, brynesteinar, ei mengd båtsaum og ein armring av bronse. Samla kulturhistorisk verdi: Stor. 89

90 Banealternativ JD1 Alternativ JD1 går inn i Delstrekning D, Vaksdal Stanghelle/Helle, og kryssar kulturmiljø KM 15 Stanghelle. JD1 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 15 Stanghelle M-S Dårleg Høgt Urbant kulturmiljø/teknisk kulturmiljø/gardsmiljø/automatisk freda kulturminne. Skade på kulturminne og inngrep i kulturmiljøet. Ingen redusert barriereverknad. Arkitektur skal vere tilpassa kulturmiljøet. Tiltaket dannar nye visuelle barrierar. Negativ påverknad på kulturmiljøet. Eldre bygningar og naustmiljø vert øydelagd. Samla vurdering Dårleg Høgt Samla konfliktnivå i JD1 Naustmiljøet og eldre bygningar ved Dalevågen vil verte direkte råka. Kulturmiljøet som heilskap vert ytterlegare splitta opp. Banealternativ JD2 Alternativ JD2 går inn i Delstrekning D, Vaksdal Stanghelle/Helle, og kryssar kulturmiljø KM 15 Stanghelle. JD2 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 15 Stanghelle M-S Dårleg Høgt Urbant kulturmiljø/teknisk kulturmiljø/gardsmiljø/automatisk freda kulturminne. Skade på kulturminne og inngrep i kulturmiljøet. Ingen redusert barriereverknad. Arkitektur skal vere tilpassa kulturmiljøet. Tiltaket dannar nye visuelle barrierar. Negativ påverknad på kulturmiljøet. Eldre bygningar, naustmiljø, jarnbanemiljø og ein automatisk freda heller vert øydelagd. Samla vurdering Dårleg Høgt Samla konfliktnivå i JD2 Naustmiljøet og eldre bygningar ved Dalevågen vil verte direkte råka av JD2. Verneverdige stasjonsbygningar vil verte øydelagt, noko som òg vil skje med ein automatisk freda heller. Kulturmiljøet vert ytterlegare splitta opp. 90

91 Banealternativ JD3 Alternativ JD3 går inn i Delstrekning D, Vaksdal Stanghelle/Helle, og kryssar kulturmiljø KM 15 Stanghelle. JD3 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 15 Stanghelle M-S Urbant kulturmiljø/teknisk kulturmiljø/gardsmiljø/automatisk freda kulturminne. Skade på kulturminne og inngrep i kulturmiljøet. Redusert barriereverknad ved heller, stasjonsbygning og kyrkjegard. Arkitektur skal vere tilpassa kulturmiljøet. Tiltaket betrar tilhøva for kulturmiljøet ved Stanghelle stasjon, den automatisk freda helleren og Stanghelle kyrkjegard. Tiltaket dannar til dels nye visuelle barrierar. Negativ påverknad på deler av kulturmiljøet. Unngår andre kulturminne av høg verdi. Eldre bygningar og truleg jarnbanebrua frå 1940 vert øydelagd. Samla vurdering Samla konfliktnivå i JD2 JD3 vil føre til øydelegging av delar av gamletunet på Stanghelle. Ny bane og stasjon vil danne ein ny barriere sentralt i området. Ei betring for kulturminna ved noverande Stanghelle stasjon. Vegalternativ VD1 Alternativ VD1 går inn i Delstrekning D, Vaksdal Stanghelle/Helle, og kryssar kulturmiljø KM 16 Helle. VD1 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 16 Helle S God Lågt til middels «Gardsmiljø». Heilskapleg kulturlandskap med eldre hus og store dyrka område. Mykje funn frå førhistorisk tid kjend her. Tiltaket unngår inngrep i kjende kulturminne av høg verdi. Kulturlandskapet vert i liten grad råka. Tiltaket betrar tilhøva for kulturmiljøet ved Stanghelle stasjon, den automatisk freda helleren og Stanghelle kyrkjegard. Vegen vert lagt i kanten av kulturlandskapet der eksisterande veg går. Rundkøyring og tilførsleveg gjev liten konflikt. Opplevinga av det historiske kulturlandskapet vert redusert frå E16 med høg tilførsleveg. Samla vurdering God Lågt til middels Samla konfliktnivå i VD1 Tiltaket unngår inngrep i kjende kulturminne av høg verdi. Kulturlandskapet vert i liten grad råka, men opplevinga av det frå E16 kan verte redusert ved at tilførslevegen leggast høgare enn hovudvegen. 91

92 Vegalternativ VD2 Alternativ VD2 går inn i Delstrekning D, Vaksdal Stanghelle/Helle, og kryssar kulturmiljø KM 16 Helle. VD2 Kulturmiljø Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå KM 16 Helle S Dårleg Høgt «Gardsmiljø». Heilskapleg kulturlandskap med eldre hus og store dyrka område. Mykje funn frå førhistorisk tid kjend her. Vegføringa er ikkje tilpassa kulturmiljøet, og lagar ei barriere for opplevinga av det kulturhistoriske landskapet. Fleire historiske bygningar vert direkte råka. Den rette vegen vert ei ny visuell barriere som ikkje er tilpassa kulturlandskapet. Fleire SEFRAK-registrerte bygningar vert direkte råka. Samla vurdering Dårleg Høgt Samla konfliktnivå i VD2 Det historiske kulturlandskapet på Helle vert broten opp. SEFRAK-hus frå 1909 vert rive. 92

93 Naturressursar Tema naturressursar omhandlar ressursar frå jord, skog, og andre utmarsksareal, fiskebestander i sjø og ferskvatn, vilt, vassførekomstar, berggrunn og mineralar som gjev grunnlag for verdiskaping og sysselsetting innan primærproduksjon og foredlingsindustri. Eit sentralt mål i forvaltninga av naturressursar er ei berekraftig utvikling som tilfredstillar dagens behov utan å øydelegge framtidige generasjonar sine moglegheiter. Her står Jordlova og jordvern sentralt. Vassressurslova har som føremål å sikre ein samfunnsmessig forsvarleg bruk og forvaltning av vassdrag og grunnvatn. Drikkevassforskrifta og vassforskrifta støttar opp om dette føremålet. Omtalen av naturressursar er forankra ut i frå viktige tema i KVU, og er i silinga avgrensa til dei naturressursane i planområdet som er vurdert som slutningse for val av alternativ. Resultata frå KVU er nytta som støtte for vidare vurdering av konfliktnivå i silinga av alternativ, her konkretisert med utgangspunkt i effektmål og silingskritereier. To ressursområde/kategori er vald ut som silingskriterium; jordbruksareal og vassressursar (grunnvatn-overflatevatn, kystvatn). Desse kategoriane vurderast å være dei viktigaste ressursane i planområdet i høve til å skilje mellom alternativa. I planområdet er jordbruket småskala, og langs fjorden frå Stanghelle til Indre Arna vekslar omfang og storleik på jordbruksareal mykje. Gardane ligg som fjord-, li- og åsgardar, og speglar mangfaldet i driftsformer og grad av drift. Større område med lausmasseavsetningar gjev elles grunnlag/potensiale for grunnvatn, noko som blant anna finns i Sædalen i Vaksdal. Stort nedbørsfelt saman med store høgdeforskjell gjev og godt grunnlag for vasskraft som til døme Vaksdalsvassdraget. Det er berre hovudelvar som vert vurdert som vassressurs i samband med i silinga av alternativ. Veafjorden ved Osterøy og Dalevågen er nasjonal laksefjordar (jf. St. prp. 329) med føremål å gje dei viktigaste laksebestandane eit særleg vern mot inngrep og aktivitetar i vassdraget. Fjordsystemet med Sørfjorden gjev og grunnlag for matfiskanlegg og fiskerier. Verdi Kriterier for verdisettinga er henta frå handbok V712 (Konsekvensanalyser). Grunnlaget for verdisettinga er primært henta frå nasjonale databaser som NIBIO, NVE, Vatn-nett, Fiskeridirektoratet og NGU. I verdivurderinga av landbruksareal er datasettet AR5 (bonitet) nytta. Delområda er vurdert kvalitativt ut i frå bonitet, storleik på jordbruksareal, samanhengande område, samt om driftsforma synest å vere intensiv eller ekstensiv. Skogsbonitet er ikkje teke omsyn til i silinga, då jordvern er vurdert å ha mest relevans for slutningar for alternativsutgreiingar. Lausmassedata, grunnvatn og brønndata frå NGU (GRANADA) er nytta i vurderinga saman med detaljreguleringsplan for Vaksdal grunnvassverk (2016). 93

94 Konfliktnivå Tabell 8-1 Kriterium for vurdering av konfliktnivå for deltema naturressursar -prissette tema Felles for alle tema Naturressursar Kriterier for vurdering av konfliktnivå Kva grad løysinga vektlegg å unngå barriereverknadar (her barrierar knytt til oppstykking av jordbruksareal vassressursar) fulldyrka jord og vassressursar (grunnvatn-overflatevatnkystvatn) Vurdering av grad av konflikt innan eit delområde for ei gitt delstrekning vert vurdert på ein skala lågtmiddels-høgt konfliktnivå, der desse sjekkpunkta vert lagt til grunn: I tillegg er måloppnåing vurdert som del av silinga. Et delområde har liten konfliktnivå om: - Verksemda/drift av areala i liten grad vert negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, og som langt på veg kan restaurerast. - Verksemda /drifta av areala i liten grad vert vanskeleggjort som fylje av barriereverknadar og terrengendringar, og som langt på veg kan avbøtast. - Verksemda /drifta av areala i liten grad vert vanskeleggjort som fylje av endringar i grunn- eller overflatevatn, og som langt på veg kan avbøtast. Et delområde har middels konfliktnivå om: - Verksemda/drift av areala blir negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, men kan delvis restaurerast. - Verksemda /drifta av areala vert vanskeleggjort som fylje av barriereverknadar og terrengendringar, men kan delvis avbøtast. - Verksemda /drifta av areala vert vanskeleggjort som fylje av endringar i grunn- eller overflatevatn, men kan delvis avbøtast. Et delområde har stort konfliktnivå om: - Verksemda/drift av areala blir sterkt negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, og kan ikkje restaurerast. - Verksemda /drifta av areala vert sterkt vanskeleggjort som fylje av barriereverknadar og terrengendringar, og kan ikkje avbøtast. - Verksemda /drifta av areala vert sterkt vanskeleggjort som fylje av endringar i grunn- eller overflatevatn, og kan ikkje avbøtast. Måloppnåing Måloppnåing i høve til Naturressursar vert vurdert opp mot effektmåla: 94

95 reduserast - Barrierar knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord og vassressursar - Oppretthalde dagens driftsgrunnlag - Sikre vassressursar ( grunnvatn-ferskvatn-kystvatn) Usikkerheit: Kunnskapsgrunnlaget er avgrensa på eit slikt silingsnivå, slik at vurderinga har grad av usikkerheit. Delstrekning A Arna Skildring av delområder/kategoriar Av jordbruksareal (JB), som er for silinga av alternativ, finns det eit mindre areal med dyrkbar jord ved Asko på Espeland. Vidare går Storelva (Arnavassdraget) gjennom dalen med utløp i Arnavågen. Vassdraget (VF) er det einaste lakseførande vassdraget i Bergen kommune. med jordbruksareal som er for silinga: JB7 Asko: Dyrkbar jord (fastmark) på om lag 5 dekar. Verdi: Lite - med overflatevatn: VF1: Storelva (Arnavassdraget). Hovudelv (061.2Z) nivå 2a elvelengde 12557, Vassdraget er oppført i Vann-Nett med moderat økologisk tilstand, med høg pålitelighetsgrad. Lakseførande strekning frå utløp Indre Arna til Haukelandsvatnet. Vassressursen er oppført med har middels vasskvalitet, og vert ikkje nytta til energiformål (moderat høgdeforskjell). Verdi: med grunnvatn: Det er ingen grunnvassressursar i delstrekninga som er e for silinga. 95

96 Figur 8-1 Verdikart naturressursar i delstrekning A, Arna. nummer viser til tabellen. Banealternativ JA1 Banealternativ JA1 kryssar ingen delområder med naturressursar vald ut som silingskriterium i delstrekning A. JA1 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå Ingen e Samla konfliktnivå for JA1 Jernbane JD1 kjem ikkje i konflikt med naturressursar/kategoriar (som er vald som silingsgrunnlag) i Arna Jernbane JD1 kjem ikkje i konflikt med e naturressursar i Arna 96

97 Vegalternativ VA3 Vegalternativet VA3 har midlertidig tilkopling til dagens kryss ved Asko. Lokalveg må leggast om under brua. VA3 treff noko dyrkbar jord (fastmark) og kryssar Storelva (Arnavassdraget) med moderat vasskvalitet, men som er lakseførande. Alternativet er vurdert til å ha lågt konfliktnivå i høve til naturressursar. VA3 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå JB1 Asko L-M Lågt Dyrkbart areal (fastmark) på om lag 5 dekar. Verdi: Lite - VF1 reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord JB1 vert bygd ned, men litenmiddels verdi, gjev lågt konfliktnivå. Arnaelva/ Storelva M Lågt Hovudelv (061.2Z) nivå 2a elvelengde 12557, Oppført i Vatn-Nett med moderat økologisk tilstand, med høg pålitelighetsgrad. Lakseførande strekning frå utløp Indre Arna til Haukelandsvatnet. Fangststatistikk 2015 viser 680 laks og 43 sjøaure. Verdi: Samla vurdering VA3 Samla konfliktnivå for VA3 vassressursar Verksemda /drifta av areala i liten grad vert vanskeleggjort som fylje av endringar i grunneller overflatevatn, og som langt på veg kan avbøtast. VA3 kryssar Vaksdalselvi med bru. Lågt VA3 er vurdert å ha lågt konfliktnivå for naturressursar. Tiltaket tek dyrkbar fastmark i JB1, og kryssar Storelva med bru. Samla vurdering delstrekning A Banealternativ JA1 og vegalternativ VA3 kjem ut med lågt konfliktnivå i høve til naturressursar i delstrekning A. Delstrekning B Takvam - Trengereid På denne strekninga ligg jernbane i tunnel. Tre vegalternativ med halve og heile kryss og kombinasjon av desse på Trengereid, Romslo/Trengereid eller Takvam/Trengereid er vurdert. Skildring av delområder/kategoriar Delstrekninga har fleire små og større delområder med jordbruksareal spesielt på Takvam og Romslo. Delstrekninga Takvam/Romslo/Trengereid har ikkje e vassressursar. Jordbruksareal som er for delstrekninga og silinga: JB2 Holo: med innmarksbeite på Takvam på omlag 27 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: Liten 97

98 JB3 Holo: Teig med overflatedyrka mark på 3,6 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: Liten- JB4 Holagjel/Geila: To teigar med fulldyrka mark og overflatedyrka mark med til saman 5,8 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: JB5 Holo: med innmarksbeite på omlag 9 dekar og en liten teig med overflatedyrka jord 0,7 dekar. Jordarten består av skredmateriale for delar av arealet. Verdi: Liten JB6 Stølen- nedre-romslo: Teig med fulldyrka mark på om lag 2,6 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: JB7 Romslo: med innmarksbeite på om lag 10 dekar. Jordarten består i delvis av tynt morenemateriale. Verdi: Liten JB8 Trengereid: Jordbruksareal nordom dagens E16 med fulldyrka mark fordelt på fire teigar med samla areal på omlag 7 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: med overflatevatn: Ingen e med omsyn til silingskriterier. r med grunnvatn: Ingen e. Figur 8-2 Verdikart naturressursar i delstrekning B, Takvam-Trengereid. nummer viser til tabellen. 98

99 Vegalternativ VB1 To halve kryss i dagen ved Trengereid, elles i tunnel. Alternativet krev i utgangspunktet fråvik frå vegnormalane. VB1 er vurdert å ha lågt konfliktnivå for naturressursar. VB1 kjem ikkje i konflikt med jordbruksressursar eller vassressursar i hen hald til silingskriteria (inga hovudelv i delstrekninga). VB1 Naturressursar: Jordbruk (JB) JB8 Trengereid Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå M God Lågt Jordbruksareal nordom/nedom dagens E16 med fulldyrka mark fordelt på fire teigar, med samla areal på omlag 7 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord. VB1 kjem ikkje i konflikt med JB8 Samla vurdering VB1 Samla konfliktnivå for VB1 God Lågt VB1 kjem ikkje i konflikt med naturressursar med silingskriterium på Trengereid. 99

100 Vegalternativ VB4 Halvt, austvendt tunnelrampekryss ved Romslo og halvt vestvendt tunnelrampekryss ved Trengereid. Alternativet går elles i tunnel. VB4 kjem ikkje i konflikt med jordbruksareal eller vassressursar på Romslo eller på Trengereid. VB4 Naturressursar: Jordbruk (JB) Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå JB6 Stølen nedre Romslo Teig med fulldyrka mark på om lag 2,6 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale og bart fjell. Verdi: JB7 Romslo med innmarksbeite på om lag 10 dekar. Jordarten består i delvis av tynt morenemateriale. Verdi: Liten JB8 Trengereid M God reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord Lågt VB4 kjem ikkje i konflikt med JB6 L God Lågt reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VB4 kjem ikkje i konflikt med JB7 M God Lågt Jordbruksareal nordom dagens E16 med fulldyrka mark fordelt på fire teigar med samla areal på omlag 7 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VB4 kjem ikkje i konflikt med JB8 Trengereid Samla vurdering VB4 Samla konfliktnivå for VB4 God Lågt VB4 kjem ikkje i konflikt med jordbruksareal eller vassressursar på Romslo eller på Trengereid. Vegalternativ VB8 Halvt, vestvendt tunnelrampekryss ved Takvam saman med halvt kryss på Trengereid. Alternativet går elles i tunnel. VB8 kjem i konflikt med eit delområde med fulldyrka jord på om lag 9 dekar på Takvam og med ei liten teig på 1,4 dekar på Trengereid, og er samla vurdert å ha middels konfliktnivå for naturressursar. 100

101 VB8 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå JB2 Holo L God Lågt med innmarksbeite på omlag 27 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: Liten reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VB8 kjem ikkje i konflikt med JB2. JB3 Holo L-M Teig med overflatedyrka mark på 3,6 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: Liten- JB4 Holagjel/Geil a M reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord Verksemda/drift av areala blir negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, men kan delvis restaurerast. To teigar med fulldyrka mark og overflatedyrka mark med til saman 5,8 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VB8 kjem i konflikt med JB4 på Takvam. JB5 Holo L God Lågt med innmarksbeite på omlag 9 dekar og en liten teig med overflatedyrka jord 0,7 dekar. Jordarten består av skredmateriale for delar av arealet. Verdi: Liten reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VB8 kjem ikkje i konflikt med JB5. JB8 Trengereid M Jordbruksareal nordom dagens E16 med fulldyrka mark fordelt på fire teigar med samla areal på omlag 7 dekar. Jordarten består i hovudsak av tynt morenemateriale. Verdi: reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VB8 tek ein liten teig med fulldyrka jord (JB8) på om lag 1,4 dekar som vert negativt påverka. Samla vurdering VB8 Samla konfliktnivå for VB8 VB8 er vurdert å ha middels konfliktnivå. VB8 kjem i konflikt med teig fulldyrka jord i JB4 på Takvam og med noko fulldyrka jord i JB8 (omlag 1,4 dekar) på Trengereid. Samla vurdering delstrekning B Båe VB1 og VB4 er vurdert å ha lågt konfliktnivå for naturressursar, då alternativa ikkje kjem i konflikt med e delområder/kategoriar i høve til silingskriteria. VB8 kjem i konflikt med fulldyrka jord på Takvam og med ein liten teig med fulldyrka mark på Trengereid, og er vurdert å ha middels konfliktnivå. 101

102 Delstrekning C Vaksdal Delstrekninga omfattar tettstaden Vaksdal med Sædalen, Ytre Bogo, og Skreien. Skildring av delområder/kategoriar Tettstaden Vaksdal ligg i overgangen mellom fjordløpet Veafjorden og Sørfjorden. Øvst i Vaksdal ligg Sædalen (ein botndal) med større samanhengande jordbruksareal som nyttast til grasproduksjon med intensiv drift. Jordbruksareal ligg elles spreidd i heile delstrekninga inklusiv Bogo. Sædalselva og Lonane, sistnemnde kjem frå Herfindalen, samlast yst i Sædalen og dannar Vaksdalselva som renn gjennom tettstaden ned til fjorden. Vaksdalsvassdraget er regulert med to kraftverk, Møllen (vasskraftnr. 485) med inntaksdam ved Tolåsen som disponerast av Grønnkraft AS. Vasskrafta (2MW) gjev grunnlag for fabrikken Møllerens (bakevareprodusent). Øvst i vassdraget ligg Sædalen kraftverk (fekk konsesjon i 2016 med 4, 4 MW ystels). Elvedeltaet i Sædalen med breelv-avsetning har elles antatt betydelig grunnvatn-potensiale. Vaksdal kommune har utgreia denne grunnvassressursen med tanke på å sikra trygg drikkevassforsyning til Vaksdal. Det finns og breelvavsetningar og elvebekkeavsetningar i Vaksdal sentrum med tilsvarande grunnvasspotensiale, men som er mindre aktuell å nytte som drikkevasskjelde då ressursen er dekt av tette flater (veg og bygningsmasse) med mogleg forureining. r med jordbruksareal som er e for silinga: JB9 Vaksdal senter: Jordbruksareal nordaust for dagens veg med fulldyrka mark på om lag 5 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: JB10 Vaksdal midt-vest: med innmarksbeite på omlag 9 dekar. Jordarten består av elveog bekkeavsetning. Verdi: Liten JB11 Vaksdal midt: Jordbruksareal med fulldyrka mark på om lag 1,4 dekar. Jordarten består av elveog bekkeavsetning. Verdi: JB12 Vaksdal midt-sør: Jordbruksareal med fulldyrka mark på om lag 3,5 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: JB13 Vaksdal-Tolåsen: Fire teigar med innmarksbeite med omlag 16 dekar samla. Jordarten består av breelvavsetting Verdi: Liten JB14 Tolåsen: Jordbruksareal med fulldyrka mark fordelt på to teigar på om lag 5 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: JB15 Sædalen-Synsvoll: med innmarksbeite fordelt på 3 teigar på omlag 17 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten JB16 Sædalen-Synsvol_2: med fulldyrka jord fordelt på 3 teigar (om lag 3 dekar) samt ein større teig med innmarksbeite som er dyrkbar med samla areal totalt på om lag 14 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: 102

103 JB17 Sædalen: med fulldyrka jord på om lag 8 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: -Stor JB18 Sædalen: Eit større delområde med fulldyrka jord på om lag 42 dekar samla. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: Stor JB19 Olagarden: (på nordsida av elva) med fulldyrka jord på om lag 13 dekar samla. Jordarten består av breelv avsetning. Verdi: -Stor JB20 Olagarden: med ein teig fulldyrka og ein teig med innmarksbeite som er dyrkbar med samla areal på om lag 2 dekar. Verdi: JB21 Olagarden: med innmarksbeite fordelt på omlag 10 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten med overflatevatn: VF3 Vaksdalselva: Hovudelv (061.4Z), med elvelengde ca. 11 km med tilsig på 1,87 million m3 pr. år. Betener i dag Vasskraftverket «Møllen» med 2 MW, og ny konsesjon til Sædalen kraftverk (4.4 MW) Verdi: til Stor med grunnvatn: GVF2 Vaksdal nedre: Større delområde med breelv avsetning på 211 dekar med antatt betydelig grunnvatn-potensial. Ressursen er i stor grad dekka av tette flater (asfalt og bygningar) som kan innehalde forureining. Verdi: GVF3 Vaksdal sentralt: med elve- og bekkeavsetning på 246 dekar med antatt betydelig grunnvatn-potensial. Ressursen er delvis dekka av tette flater, samt kan innehalde forureining (nedre del). Verdi: GVF4 Sædalen-Tuftabrotet: med breelvavsetting på 88 dekar. Med Antatt betydelig grunnvatn-potensiale Verdi: Stor 103

104 Figur 8-3 Verdikart naturressursar i delstrekning C, Vaksdal. nummer viser til tabellen. Banealternativ JC1 Jernbane med stasjonsområde vest for dagens E16. Banealternativ JC1 er vurdert å ha lågt konfliktnivå i høve til naturressursar. JC1 kjem i konflikt med jordbruksareal (JB9) med fulldyrka jord som vert negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering. Vidare vert noko lausmassar med elve- og bekkeavsetning med grunnvatn potensiale (GVF3) råka av tiltaket. Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert. 104

105 JC1 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå JB9 Vaksdal senter M Dårleg Jordbruksareal med fulldyrka mark på om lag 5 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: GVF2 Vaksdal Nedre Større delområde med breelv avsetning (Glasifluvial avsetning) på 211 dekar med antatt betydelig grunnvatn-potensial. Ressursen er i stor grad dekka av tette flater (asfalt og bygningar) med mogleg forureining. Verdi: GVF3 Vaksdal senter med elve- og bekkeavsetning (Fluvial avsetning) på 246 dekar med antatt betydelig grunnvatn-potensial. Ressursen er delvis dekka av tette flater, med mogleg forureining (nedre del). Verdi: VF3 Vaksdalvassdraget reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord JC1 tek areal med fulldyrka jord som vert negativt påverka eller øydelagt som fylje av arealbeslag og fragmentering. M God Lågt vassressursar (grunnvatn) JC1 kjem i randsona til lausmasseareal med breelvavsetting med grunnvatnpotensiale (GVF2). M Lågt M-S Hovedelv (061.4Z), med elvelengde ca. 11 km med tilsig på 1,87 million m3 pr. år Forsyn i dag Vasskraftverket «Møllen» med 2 MW, og ny konsesjon til Sædalen kraftverk (4.4 MW) Verdi. -Stor vassressursar (grunnvatn) vassressursar JC1 tek lausmassar i nedre del av elve- og bekkeavsetning (GVF3). God Lågt Verksemda /drifta av areala i liten grad vert vanskeleggjort som fylje av endringar i grunneller overflatevatn, og som langt på veg kan avbøtast. JC1 kryssar Vaksdalselva med bru/kulvert. Samla vurdering for JC1 Samla konfliktnivå for JC1 Lågt JC1 er vurdert å ha lågt konfliktnivå samla sett sjølv om JC1 kjem i konflikt med jordbruksareal (JB9) med fulldyrka jord (5 dekar). Tiltaket kjem elles i konflikt med nedre del av delområdet med lausmassar med elve- og bekkeavsetning med grunnvatn-potensiale (GVF3). Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert. 105

106 Banealternativ JC2 Ny jernbanestasjon vert liggjande aust for dagens E16. For å få god stasjonsutforming på begge sider av jernbanen, er det lagt til grunn at elva må flyttast mot nordvest. Banealternativ JC2 er vurdert å ha middels konfliktnivå i høve til naturressursar. JC2 tek jordbruksareal med innmarksbeite samt eit mindre areal med fulldyrka jord som vert negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering. Vidare vert lausmassar med antatt betydelege- grunnvatn potensiale (GVF3) råka av tiltaket. Omlegging av Vaksdalselva (VF3) kan få store verknader i anleggsfasen, men som langt på veg kan avbøtast med bru/kulvert i driftsfasen i høve til bruken av elva som vassressurs. 106

107 JC2 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) VAKSDAL JB10 Vaksdal midt-vest med innmarksbeite på omlag 9 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: Liten JB11 Vaksdal midt Jordbruksareal med fulldyrka mark på om lag 1,4 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: JB12 Vaksdal midt-sør Jordbruksareal med fulldyrka mark på om lag3,5dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå* L Dårleg Barriereverknader skal reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord Verksemda/drift av areala blir negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, men kan delvis restaurerast. M Dårleg Barriereverknader skal reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord JC2 kjem i konflikt JB11 som vert nedbygd. M Lågt Barriereverknader skal reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord JC2 kjem i randsona til JB12. GVF3 Vaksdal senter M Dårleg med elve- og bekkeavsetning (Fluvial avsetning) på 246 dekar med antatt betydelig grunnvatn-potensial. Ressursen er delvis dekka av tette flater, og kan innehalde forureining (nedre del). Verdi: vassressursar (grunnvatn) Verksemda /drifta av areala vert vanskeleggjort som fylje av endringar i grunn- eller overflatevatn, men kan delvis avbøtast. Eit større område av lausmassar med elve- og bekkeavsetning med antatt betydelig grunnvatnpotensiale (GVF3) vert råka av tiltaket. VF3 Vaksdalvassdraget M-S God Lågt Hovedelv (061.4Z), med elvelengde ca 11 km med tilsig på 1,87 million m3 pr. år. Forsyner i dag Vasskraftverket «Møllen» med 2 MW, og ny konsesjon til Sædalen kraftverk (4.4 MW) Verdi. - Stor vassressursar Verksemda /drifta av areala i liten grad vert vanskeleggjort som fylje av endringar i grunn- eller overflatevatn, og som langt på veg kan avbøtast i driftsfasen, men vil mest sannsynleg svekkast som ressurs i anleggsfasen. Samla vurdering JC2 Dårleg Samla konfliktnivå for JC2 Jordbruksareal med innmarksbeite (JN10) og ein mindre teig med fulldyrka jord (JB11) vert negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering. Vidare vert eit større område av lausmassar med elve- og bekkeavsetning med grunnvatn-potensiale (GVF3) råka av tiltaket. Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert i driftsfasen, men vil mest sannsynleg svekkast som ressurs i anleggsfasen. 107

108 Vegalternativ VC5 Vegalternativ med fullt kryss i sædalen utan fråvik. VC5 er samla vurdert å ha middels konfliktnivå. Alternativet tek jordbruksareal i Sædalen Synsvollområdet, hovudsak i innmarksbeite og overflatedyrka mark, men og i delområde med fulldyrka jord. Vidare vert eit større område av lausmassar med elve- og bekkeavsetning med grunnvatn-potensiale (GVF5) råka av tiltaket. Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert. 108

109 VC5 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) JB13 Tolåsen Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L Fire teigar med innmarksbeite med omlag 16 dekar samla. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten JB14 Tolåsen Jordbruksareal med fulldyrka mark fordelt på to teigar på om lag 5 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: JB15 reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord. Verksemda/drift av areala blir negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, men kan delvis restaurerast. VC5 tek noko areal aust i delområde. M reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord. Verksemda/drift av areala blir negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, men kan delvis restaurerast. VC5 tek areal i JB14, i samband med tilførselsveg/rundkøyring. Sædalen- Synsvoll L Dårleg med innmarksbeite fordelt på 3 teigar på omlag 17 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal. VC5 tek mykje av areala i JB15, samt skapar barriereverknader for drifta. JB16 Sædalen- Synsvoll M med fulldyrka jord fordelt på 3 teigar (om lag 3 dekar) samt ein større teig med innmarksbeite som er dyrkbar med samla areal totalt på om lag 14 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: JB17 reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord. VC5 tek om lag 3 dekar fulldyrka areal nordvest i JB16. Sædalen- Synsvoll M-S God Lågt sørom Sedalselva med fulldyrka jord på om lag 8 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: -Stor JB18 reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord. VC5 treff ikkje JB17. Sædalen- Synsvoll S Eit større delområde med fulldyrka jord på om lag 42 dekar samla. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: Stor JB19 fulldyrka jord. reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal. VC5 kjem i randona til JB18, og tek noko areal i samband med omlegging av Sædalselva. Sædalen- Synsvoll M-S Dårleg (på nordsida av Sædalselva) med fulldyrka jord på om lag 13 dekar. Verdi: -Stor JB20 Olagarden Eit delområde med to teigar, ein med overflatedyrka mark og ein teig med fulldyrka mark, totalt om lag 2 dekar. Verdi: JB21 Olagarden reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord. Verksemda/drift av areala blir negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, men kan delvis restaurerast. VC5 tek om lag halve JB19. M Lågt reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord. Tiltaket tek noko overflatedyrka jord i den eine teigen i JB20. L Lågt 109

110 med innmarksbeite på omlag 10 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal Verksemda/drift av areala i liten grad vert negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, og som langt på veg kan restaurerast. GRV4 Sædalen- Tuftabrotet med breelvavsetting på 88 dekar med anteke betydelig grunnvatnpotensial. Verdi: Stor VF3 Vaksdalvassdraget Hovedelv (061.4Z), med elvelengde ca. 11 km med tilsig på 1,87 million m3 pr. år Forsyn i dag Vasskraftverket «Møllen» med 2 MW, og ny konsesjon til Sædalen kraftverk (4.4 MW) Verdi. -Stor Samla vurdering VC5 S Dårleg vassressursar (grunnvatn) Tiltaket går i randsona i GRV4. Delar av ressursen kan verte fôringa som drikkevassressurs. M-S vassressursar VC5 kryssar Vaksdalselvi med bru, som mogleg krev noko omlegging av elva. Samla konfliktnivå for VC5 VC5 er vurdert å ha middels konfliktnivå. Alternativet tek jordbruksareal i Sædalen Synsvollområdet, mest i innmarksbeite og overflatedyrka mark, men og i fulldyrka mark. Tiltaket treff elles i randsona i eit større område av lausmassar med elve- og bekkeavsetning med betydeleg grunnvatn-potensiale (GVF4). Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert. Vegalternativ VC7 Vegalternativ med fullt kryss i Sædalen med fråvik for sikt. VC7 er vurdert å ha middels konfliktnivå. Alternativet med fullt kryss i Sædalen med fråvik for sikt, tek meir fulldyrka jord og har noko høgare konfliktnivå enn VC5. 110

111 VC7 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) JB13 Tolåsen Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L Låg Fire teigar med innmarksbeite med omlag 16 dekar samla. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten JB14 Tolåsen Jordbruksareal med fulldyrka mark fordelt på to teigar på om lag 5 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: JB15 reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VC7 treff ikkje JB13. M Lågt reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VC7 treff ikkje JB14. Sædalen_ Synsvoll L Dårleg med innmarksbeite fordelt på 3 teigar på omlag 17 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal VC7 tek det meste av JB15. JB16 Sædalen- Synsvoll M Dårleg nord og sør for Sædalselva med fulldyrka jord fordelt på 3 teigar og ein større teig med innmarksbeite som er dyrkbar med samla areal totalt på om lag 14 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VC7 tek areal nordvest i JB16. JB17 Sædalen- Synsvoll M-S Dårleg Høgt med fulldyrka jord på om lag 8 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: -Stor JB18 reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord Verksemda/drift av areala blir sterkt negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, og kan ikkje restaurerast. Tilførselsveg med fullt kryss tek mykje fulldyrka jord frå JB17. Sædalen- Synsvoll S Dårleg Eit større delområde med fulldyrka jord på om lag 42 dekar samla. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: Stor fulldyrka jord. reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal VC7 får tilførselsveg nordvest i randsona til JB18. JB19 Sædalen- Synsvoll M-S Dårleg (på nordsida av elva) med fulldyrka jord på om lag 13 dekar samla. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: -Stor JB20 Olagarden reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord Verksemda/drift av areala blir negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering, men kan delvis restaurerast. VC7 tek om lag halve JB19. M med ein teig fulldyrka og ein teig med innmarksbeite som er dyrkbar med samla areal totalt på om lag 2 dekar. Verdi: reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord Tiltaket tek i hovudsak heile JB

112 JB21 Olagarden L Lågt med innmarksbeite fordelt på 3 teigar på omlag 17 dekar. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal Tiltaket tek eit mindre areal nord i randsona i delområdet JB48. Tiltaket tangerar JB21. GRV4 Sædalen- Tuftabrotet S Dårleg Høgt med Breelvavsetting på 88 dekar med Antatt betydelig grunnvatnpotensial Verdi: Stor VF3 Vaksdalvassdraget Hovedelv (061.4Z), med elvelengde ca. 11 km med tilsig på 1,87 million m3 pr. år Forsyn i dag Vasskraftverket «Møllen» med 2 MW, og ny konsesjon til Sædalen kraftverk (4.4 MW) Verdi. -Stor vassressursar (grunnvatn) Tiltaket kjemt i stor grad i konflikt med grunnvatnressursar i GRV4. M-S vassressursar Tiltaket VC7 kryssar Herfinns dalselva og Sædalselva med bru/kulvert, med kortare strekk enn VC5. Samla vurdering VC7 Samla konfliktnivå for VC7 Dårleg VC7 er vurdert å ha middels konfliktnivå samla sett. VC7, med fullt kryss i Sædalen, tek meir fulldyrka jord enn VC5, men har noko kortare distanse langsmed elv. VC7 tek og mest lausmassar med grunnvatnpotensial. Samla sett er VC7 vurdert å ha noko høgare konfliktnivå enn VC5. Vegalternativ VC11 Vegalternativ med rundkøyring inne i Bogatunnelen og Jamnatunnelen med veg i dagen attmed banealternativ JC1 midt i Vaksdal. VC11 er vurdert å ha lågt konfliktnivå i høve til naturressursar. Eit mindre jordbruksareal (JB11) med fulldyrka mark vert negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering. Vidare vert eit større område av lausmassar med elve- og bekkeavsetning med grunnvatn-potensiale (GVF3) råka av tiltaket. Mykje av lausmassane er i dag dekt av veg og tette flater med mogleg forureining. Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert. 112

113 VC11 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå* JB11 Vaksdal senter M Jordbruksareal med fulldyrka mark på om lag 1,4 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: GVF3 reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VC11 tek i hovudsak JB11. Vaksdal sentralt M Lågt med elve- og bekkeavsetning (Fluvial avsetning) på 246 dekar med antatt betydelig grunnvatn-potensial. Ressursen er delvis dekka av tette flater, samt kan innehalde forureining (nedre del). Verdi: VF3 vassressursar (grunnvatn) Tiltaket går i lausmassar med elve- og bekkeavsetning med mogleg grunnvatn-potensiale (GVF3). Lausmassane er i dag i stor grad dekt av veg og tette flater/asfalt med mogleg forureining. Vaksdalvassdraget M-S Lågt Hovedelv (061.4Z), med elvelengde ca. 11 km med tilsig på 1,87 million m3 pr. år Forsyn i dag Vasskraftverket «Møllen» med 2 MW, og ny konsesjon til Sædalen kraftverk (4.4 MW) Verdi: -Stor Samla vurdering VC11 Samla konfliktnivå for VC11 vassressursar Tiltaket kryssar vassdraget med bru/kulvert. Verksemda /drifta av areala i liten grad vert vanskeleggjort som fylje av endringar i grunn- eller overflatevatn, og som langt på veg kan avbøtast. Lågt VC11 er vurdert å ha lågt konfliktnivå, sjølv om eit areal med fulldyrka (JB11) vert negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering. Område av lausmassar med elve- og bekkeavsetning med grunnvatn-potensiale (GVF3) vært og råka av tiltaket. Lausmassane er i dag i stor grad dekt av veg og tette flater/asfalt med mogleg forureining. Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert. Vegalternativ VC15 Vegalternativ VC15 kryssar dalen ved Tolåsen. Kryssløysing vert liggande i fjell og koplast på eksisterande E16. Vegalternativ VC15 er vurdert å ha middels konfliktnivå i høve til naturressursar. VC15 går igjennom jordbruksareal i et større samanhengande delområde med innmarksbeite (12,6 dekar) som vil skape barriereverknad og negativ verknad for drifta. Vidare treff tiltaket eit mindre areal med fulldyrka jord som vert negativt påverka eller øydelagt som følge av arealbeslag og fragmentering. Elles vert lausmassar med antatt betydelege- grunnvatn potensiale (GVF3) til en viss grad råka av tiltaket. Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert. 113

114 VC15 Naturressursar: Jordbruk (JB), Grunnvatn (GVF), Overflatevatn (VF) JB13 Tolåsen Verdi Måloppnåing Positiv effekt Konfliktnivå L Dårleg Fire teigar med innmarksbeite med omlag 16 dekar samla. Jordarten består av breelvavsetting. Verdi: Liten JB14 Tolåsen Jordbruksareal med fulldyrka mark fordelt på to teigar på om lag 5 dekar. Jordarten består av elve- og bekkeavsetning. Verdi: GVF3 reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VC15 tek det meste av JB13. M reduserast knytt til oppstykking av jordbruksareal fulldyrka jord VC15 tek den øvste teigen i JB14. Vaksdal sentralt M Lågt med elve- og bekkeavsetning (Fluvial avsetning) på 246 dekar med antatt betydelig grunnvatn-potensial. Ressursen er delvis dekka av tette flater, samt kan innehalde forureining (nedre del). Verdi: VF3 Vaksdalvassdraget Hovedelv (061.4Z), med elvelengde ca. 11 km med tilsig på 1,87 million m3 pr. år Forsyn i dag Vasskraftverket «Møllen» med 2 MW, og ny konsesjon til Sædalen kraftverk (4.4 MW) Verdi. -Stor vassressursar (grunnvatn) Tiltaket går i lausmassar med elve- og bekkeavsetning med mogleg grunnvatn-potensiale (GVF3). Lausmassane er i dag i stor grad dekt av veg og tette flater/asfalt med mogleg forureining. M-S Lågt vassressursar Tiltaket kryssar Vaksdalselva med bru/kulvert. Samla vurdering VC15 Samla konfliktnivå for VC15 VC15 er vurdert å ha middels konfliktnivå. VC15 tek mykje innmarksbeite i delområde JB13 (12,6 dekar) som vil skape barriereverknad og endringar for drifta. Tiltaket tek og ein teig med fulldyrka jord i JB14. Elles vert lausmassar med antatt betydelege- grunnvatn potensiale (GVF3) til en viss grad råka av tiltaket. Endringar for overflatevatn/vaksdalselva (VF3) kan langt på veg avbøtast med bru/kulvert. Samla vurdering delstrekning C For bane kjem alternativ JC1 ut med mindre konfliktnivå enn JC2 i høve til naturressursar. JC1 tek areal med fulldyrka jord i JB9, mens JC2 tek jordbruksareal i fleire delområde med både innmarksbeite og fulldyrka mark. Vidare tek JC2 meir areal i lausmassar med godt grunnvatnpotensiale. For veg har alternativ VC7 og VC5 og VC15 høgare konfliktnivå enn VC11 i høve til naturressursar. Alternativ VC7 og VC5 vurderast å ha noko høgare konfliktnivå enn VC15, med VC7 med høgast konfliktnivå. VC7 og VC5 tek jordbruksareal inkludert fulldyrka jord i Sædalen, kor VC7 tek mest fulldyrka jord. VC5 og særs VC7 tek elles lausmassar med grunnvatn-potensiale (GVF4) rekna som ein viktig vassressurs for Vaksdal. VC7 og VC5 treff og Vaksdalselva (VF3) i eit lengre strekk i Sædalen/Synsvoll område, VC7 med kortast strekk. Alternativ VC15 tek mest innmarksbeite, men og ein mindre teig med fulldyrka jord. 114

115 Delstrekning D Vaksdal Helle Sildring av delområder/kategoriar Stanghelle/Helle ligg ved utløpet av Hellestraumen der Dalevågen møter med Veafjorden, begge lakseførande. Attmed Dalevågen ligg jordbruksgrenda Helle på lausmasseavsetning med godt jordbruksland med større områder/areal fulldyrka jord som no vert nytta til grasproduksjon. Helle vart i KVU verdisatt med stor verdi med omsyn til naturressursar. På Stanghelle er det ikkje jordbruksareal som er å vurdera. Veafjorden/Dalevågen er utpekt som nasjonal laksefjord og særs viktig for laksefisk (Vossolaksen) i området og for oppgangen av laks/aure i Daleelva. I fjordsystemet er det elles kartlagt fiskesorter med særlig stor forvaltningsinteresse som makrell, sei, sild blålange, brisling, pigghå og kolmule samt pigghå. Å oppretthalde god vasskvalitet i kystvatnet i område er difor viktig. r med jordbruksareal som er e for silinga: JB22 Sædalen- Helle-indre: Jordbruksareal med innmarksbeite som er dyrkbart på omlag 3 dekar. Verdi: JB23 Sædalen-Helle: Areal med innmarksbeite kor om lag 24 dekar av arealet er dyrkbart. Verdi: JB24 Middagshaugane-Helle: Større samanhengande areal med innmarksbeite på om lag 59 dekar. Verdi: Liten- JB25 Helle: Eit større samanhengande jordbruksareal med fulldyrka mark på omlag 16 dekar. Jordarten består i hovudsak av elve- og bekkeavsetning. Verdi: Stor JB26 Helle: Eit middels stort jordbruksareal med fulldyrka mark på omlag 7 dekar. Jordarten består i hovudsak av breelvavsetting. Verdi: JB27 Helle: Fleire teigar (8) med jordbruksareal med fulldyrka mark med samla areal på omlag 41 dekar. Jordarten består i hovudsak av breelvavsetting. Verdi: -stor JB28 Helle-Nilsahaugen: med to teigar, ein med fulldyrka og ein med innmarksbeite som delvis er dyrkbar, med samla areal på 6 dekar. Jordarten består i hovudsak av Breelvavsetting. Verdi: JB29 Helle aust. Større samanhengande areal med fulldyrka jord på om lag 52 dekar. Jordarten består i hovudsak av Breelvavsetting. Verdi: Stor JB30 Helle-Sætrevegen: Samanhengande jordbruksareal på om lag 23 dekar med fulldyrka areal (11 dekar), overflatedyrka og noko innmarksbeite (dyrkbar). Jordarten består i hovudsak av Breelvavsetting. Verdi: JB31 Helle-sætrevegen: sør for Sætrevegen med fulldyrka mark på om lag 11 dekar. Jordarten består i hovudsak av Breelvavsetting. Verdi: JB32 Sætre-søraust: Større areal med innmarksbeite på om lag 74 dekar. Verdi: Liten- JB33 Sætre-aust: Mindre teig med innmarksbeite på om lag 2 dekar. Verdi: Liten 115

116 med overflatevatn/kystvatn: med kystvatn VF4 Veafjorden-Dalevågen er vurdert til høg verdi i høve til vasskvalitet, og status som nasjonal laksefjord og viktig for Vossolaksen. Kystvassførekomsten C Veafjorden er satt med god økologisk tilstand i Vatn-nett, men er ikkje definert med omsyn til kjemisk tilstand (oppført med avrenning frå byar/tettstadar med kommunal kloakkutslepp/punkt frå Dale og Stanghelle). Det er elles registert kaste- og låsettingsplass i utløpet Dalevågen/Mjelkevikjæ. I Veafjorden er det kartlagt fiskesortar utpekt med særs stor forvaltningsinteresse som til døme: makrell, sei, sild blålange, brisling, pigghå og kolmule samt pigghå. Verdi: Stor med grunnvatn: /kategoriane; Grunnvatn-ressurs (lausmasseareal) GVF5 Stanghelle: Breelvavsetting (Glasifluvial avsetning) på om lag 111 dekar med antatt betydelig grunnvatn-potensial. Ressursen er i dag stor grad dekka av tette flater/asfalt og bygningsmasse med mogleg forureining. Verdi: Breelvavsetting (Glasifluvial avsetning) GVF6 på 442 dekar med antatt betydelig grunnvatnpotensiale. Verdi: -Stor Figur 8-4 Verdikart naturressursar i delstrekning D, Stanghelle-Helle. nummer viser til tabellen. 116