Lokal tiltaksanalyse Indre Sogn Vassområde

Transkript

1 Lokal tiltaksanalyse Indre Sogn Vassområde Forslag til miljømål og tiltak for betre vassmiljø Faglege innspel til forvaltingsplanen for Vassregion Sogn og Fjordane april 214/versjon 9

2 RAPPORT Oppdrag: Indre Sogn Vassområde Oppdrag nr.: Emne: Lokal tiltaksanalyse Dokument nr.: 1 Dato / rev.nr.: 1.april 214 / 9 Tilgjengelighet: Utarbeidet av: Anette Strømme Sign.: Anette Strømme Kontrollert av: Geir Helge Johnsen Sign.: Geir Helge Johnsen Godkjent av : Asle Aasen Sign.: Asle Aasen Side 2 (126)

3 FORORD Multiconsult har i 213 utarbeida ein tiltaksanalyse for Indre Sogn Vassområde på vegne av kommunane Aurland, Lærdal, Årdal, Luster, Sogndal og Leikanger. Bakgrunnen for arbeidet er rapport om Innspel til vesentlige spørsmål om vassforvaltning frå Vassområde Indre Sogn utarbeida 29.mars 212, data frå Vann-Nett, samt arbeid gjort av Rådgivende Biologer. Denne rapporten skal danne grunnlag for regionalt tiltaksprogram. INNHOLD 1 OMTALE AV VASSOMRÅDE PROSESS OG MEDVERKNAD TRENDAR I VASSOMRÅDET KLIMATILPASSINGAR BRUKARINTERESSE GJENNOMFØRTE TILTAK DAGENS TILSTAND OG STANDARD MILJØMÅL DAGENS TILSTAND STANDARD MILJØMÅL PÅVERKNADER I VASSOMRÅDET FORUREINSING OG MILJØGIFTER Industri Cruisebåtar Småbåthamnar Landbruksavrenning Kommunalt og privat avløp Sigevatn frå søppelplasser BIOLOGISKE PÅVERKNADER FYSISKE INNGREP Vasskraftsdam og regulering av vassføring Hinder for oppgang av fisk Flomverk og fysisk endring av elveløp MULIGE TILTAK FORURENSING OG MILJØGIFTER Industri Cruisebåtar Småbåthamner Landbruk Kommunalt og privat avløp Søppelplassar BIOLOGISKE PÅVERKNADER FYSISKE INNGREP Vasskraftsdam og regulering av vassføring Hinder for oppgang av fisk Flomverk og fysisk endring av elveløp MILJØTILSTAND Side 3 (126)

4 11 RISIKO MILJØMÅL TILTAKSTABELL LEIKANGER KOMMUNE Kyst Kaupanger Hella vassdragsområde, Leikanger SOGNDAL KOMMUNE Kyst Kaupanger Hella vassdragsområde, Sogndal og Leikanger Årøyvassdraget, Sogndal og Luster Fjærlandsfjorden vassdragsområde, Sogndal LUSTER KOMMUNE Jostedøla og Lusterfjorden vest vassdragsområde, Luster Fortunvassdraget / Lusterfjorden øst og nord ÅRDAL KOMMUNE Årdalsvassdraget LÆRDAL KOMMUNE Lærdalsvassdraget AURLAND KOMMUNE Aurlandsvassdraget Nærøyelvi vassdragsområde, Aurland kommune TILTAKS VURDERINGAR FORSLAG TIL TILTAK FOR DEI UTVALTE VASSFØREKOMSTANE I INDRE SOGN VASSOMRÅDE SKJØNSMESSIG SAMFUNNSØKONOMISKE VURDERINGAR AV TILTAKSPAKKEN UNDERSØKINGAR UTFØRT I PROSJEKTPERIODEN OVERVAKING UTFØRT I PROSEJKTPERIODEN BEHOV FOR PROBLEMKARTLEGGING USIKKERHET I VURDERINGSGRUNNLAG OG EVENTUELT KUNNSKAPSHOL ORDFORKLARINGAR REFERANSAR VEDLEGG 1. Grunnvatn påverknader, risiko og tilstand 2. Oversikt over elvar i risiko som er påverka av vassdragsreguleringar 3. Oversikt over magasin, innsjøar i risiko, som er påverka av vassdragsreguleringar 4. Logg over møter 5. Tiltaksanalyse (excel ark, ikkje innhefta) Side 4 (126)

5 SAMMENDRAG Denne tiltaksanalysen omfattar Indre Sogn vassområde. Tilstand i alle dei til saman 511 vassførekomstane i vassområdet er vurdert frå føreliggande kunnskap om tilstand og belastningar, og det er utarbeidd ein tiltaksplan som viser kva som må til for at vassførekomstane i området skal oppnå god økologisk og kjemisk tilstand innan 221. Vasskraftreguleringar utgjer den største påverknaden på vassdraga i alle kommunane i Indre Sogn Vassområdet. Mange elvestrekningar i vassområdet er kategorisert til kandidat for sterkt modifisert vassførekomst (ksmvf) fordi både hydrologi og morfologi er so endra at dei venteleg ikkje kan oppnå god økologisk tilstand. Sidan endringane skuldast samfunnsnyttige inngrep som mellom anna vassdragsreguleringar og flaumforbyggingar, betyr det at inngrepa i vassførekomsten skal stå ved lag. I desse ksmvf skal alle nødvendige og moglege tiltak settas i verk for å oppnå best mogleg tilstand, som vert omtala som godt økologisk potensial. Dette inngår også ved dei komande revisjonane av vassdragskonsesjonane, der nye og meir moderne vilkår vil bli gitt. Framlegg til tiltak for regulerte vassdrag, samt revidering av vassdragskonsesjonar er Norges Vassdrags og Energidirektorat (NVE) sitt ansvarsområde, og deira framlegg er inkludert i denne analysen. Vassdraga tek imot avrenning frå landbruksområde og tilførslar frå spreidd busetnad med private avløpsanlegg. Forureining frå desse kjeldene omfattar næringsstoff og tarmbakteriar, og utgjer det nest viktigaste problem i vassområdet. Ei enkel kartlegging av desse problema sommaren 213 har avgrensa dette ytterlegare til eit fåtal vassdrag. For kystvatn er det forureining frå punktutslepp og forureinande massar som utgjer dei største påverknadene, men desse ureina områda har pågåande overvaking og tiltaksplanar. Vassområdet har mange viktige elvar for laks og sjøaure, der verknadar av vassdragsreguleringar generelt kan medføre konfliktar. Mange av elvane med redusert vassføring har også fått dårlegare resipientkapasiteten, noko som kan gjere dei sårbare for tilførslar frå landbruk og avløp frå spreidd busetnad. Tiltaka i denne analysen kan deles opp slik: tiltak opp mot kommunale og private avløp, tiltak i landbrukssektoren, tiltak mot miljøgift og forureinande masser, tiltak i samband med vassdragsreguleringane I nokon av vassførekomstane trengs ei ytterlegare problemkartlegging for å identifisere problema slik at ein kan skissere dei målretta tiltaka for kvar vassførekomst. Dei kommunale hovudplanane for avløp må settast i verk og følgjes opp. Kartlegging og registrering av avløpsanlegg frå spreidd busetnad, samt tilsyn og kontroll med dei små avløpsanlegg må utførast. Geotekniske miljøundersøkingar må på plass før detaljerte tiltak beskrivast for sigevatn frå søppelfyllingar. Dei primære tiltaka i jordbruket vil vere retta mot kjelda til forureininga, som rett nytting og lagring av husdyrgjødsel og silopressaft. Kantvegetasjon langs vassdraga er eit viktig tiltak for å redusere overflateavrenning og erosjon. Gjeldande regelverk og tilskotsordningar innanfor jordbruket kan i stor grad brukast til å få gjennomført nødvendige tiltak. For regulerte vassdrag vil aktuelle tiltak vere minstevassføring, miljøtilpassa driftsvassføring og magasinrestriksjonar. I mange regulerte vassdrag kan det oppnåas betydeleg miljøforbetringar med Side 5 (126)

6 tiltak som ikkje gjer redusert produksjon eller redusert reguleringsevne. Utfyllande innspel frå NVE om tiltak i regulerte vassdrag, ligg enda ikkje klar. INNLEIING Målsetninga for arbeidet med tiltaksanalysen for Indre Sogn Vassområde (ISVO) er å finne fram til kostnadseffektive tiltak som forbetrar vasskvaliteten, slik at den i heile vassdraget tilfredsstiller fastsette brukarmål samt god økologisk og kjemisk tilstand, i tråd med EUs vassrammedirektiv og den norske vassforvaltningsforskrifta. Med god kjemisk og økologisk tilstand menes at vassdraget skal ha et kjemisk og biologisk vassmiljø som bare i liten grad skiljar seg frå det som var før ein fikk menneskeleg påverknad av vasskvaliteten gjennom utslepp frå avløpsvatn frå hushald og industri, frå jordbruk og frå annen verksemd. Tiltak innanfor jordbruk og avløp ligg innan kommunane sit juridiske ansvarsområde, gjennom lovheimel eller lokale forskrifter. Kommunane har ikkje mynde til og krevje tiltak ut over dei regelverka som dei forvaltar. Problem knytt til forhold utanfor kommunane sin juridiske handling skal handterast av respektive sektormynde. Denne tiltaksanalysen er eit innspel for utarbeiding av regional tiltaksprogram og forvaltningsplan for vassregion Sogn og Fjordane, samt gjennomføringsplanar. Arbeidet på regionalt nivå legg til grunn at aktuelle sektorarar og interessentar er involvert i arbeidet på vassområdenivå. Datagrunnlag frå Vann-nett er brukt som grunnlag for å utarbeide tiltaksanalysane. Alle vassførekomstar som er plassert i risiko for ikkje å nå miljømålet inngår i tiltaksanalysen. Tiltaksanalysen skisserer tiltak for å redusere påverknadane som gjer at vassførekomstane er satt i risiko. Analysen ser i hovudsak på problem knytt til tilførsler frå landbruk (fargetal og partiklar, samt nitrogen og fosfor), og avrenning frå privat og kommunal avløp (fosfor og nitrogen). Regulerte vassdrag er ein stor utfordring for Indre Sogn vassområde da området har store reguleringar som Aurland, Jostedøla og Lærdal. Vasskraftproduksjon påverkar fleire hundre elvar og fleire titals innsjøar/magasin i Indre Sogn. Utfordringar knytt til utslepp frå skipstrafikk og problem knytt til småbåthamner vert omtala generelt for heile vassområdet. Industriforureining i Årdal med kosthaldsrestriksjonar i Årdalsfjorden vert også omtalt. Indre Sogn Vassområde har engasjert Rådgivande Biologer AS til og undersøkja vasskvalitet på 33 utvalde lokalitetar i 12 vassdrag, der det har vore vanskeleg å vurdere vasskvaliteten med eksisterande data. Det tas forbehold om feil og manglar i faktagrunnlag og mangel av kost nytte vurderingar. Side 6 (126)

7 1 Omtale av vassområde Indre Sogn vassområde er Noreg sitt 8 største vassområde (8524 km²) og inngår i vassregion Sogn og Fjordane som ein av fire vassområde (Indre Sogn, Ytre Sogn, Nordfjord og Sunnfjord). Hovudkommunar for Indre Sogn vassområde er Aurland, Leikanger, Luster, Lærdal, Sogndal og Årdal. Aurland er vertskommune for vassområdet. Tilgrensande kommunar der mindre areal av kommunane ligg innanfor vassområdet er Lom, Skjåk, Vang, Balestrand, Ulvik, Vik, Voss, Hemsedal, Hol og Ål. Figur 1 Indre Sogn Vassområde med nedbørsområde frå omkring liggjande kommunar som endar i vassførekomstane i Indre Sogn Vassområde. Indre Sogn vassområde består av 334 elvar, 142 innsjøar, 14 kystområde og 21 grunnvatn. Dette gjev totalt 511 vassførekomstar.(vann-nett 23.januar 214). Side 7 (126)

8 Tabell 1 Oversikt over vassførekomstar Tal VF Areal km²/km Grunnvatn 21 68,24 Elv ,77 Innsjø ,11 kystvatn ,12 Sum vassområde 511 Mange av vassdraga og vassførekomstane i Indre Sogn er nytta til vasskraftproduksjon. Aurlandselvi er utbygd til kraftproduksjon gjennom fleire kraftverk, og hovudkraftverket Aurland I er eit av Norges største. Vasskraft står for ein svært stor andel av verdiskapinga i Vassområdet. Viktig sysselsetting er jordbruk, der husdyrhold er den viktigaste driftsform. Anna viktig sysselsetting er innan industri og næringsmiddelindustri, samt reiseliv og opplevingar. Hovudkommunane i Indre Sogn Vassområde har ein varierande kvalitet på avløpsleidningar, der Leikanger, Aurland og Årdal har det nyaste leidningsnettet. Ein stor del av avløpshandteringa i kommunane for spreidd busetnad skjer gjennom private avløpsanlegg med utslepp til grunn. Desse private anlegga har varierande reinsegrad og fleire har utslepp til vassdraga. Verneområder i Indre Sogn. Det er oppretta nasjonale laksevassdrag og laksefjordar med formålet å gi eit utval av dei viktigaste laksebestandane i Norge eit særleg vern. Det er fleire lakseelvar i vassområdet. Lærdalselvi (73-75-R), Lærdal kommune, har ein tradisjon som ei av dei beste lakseelvane i Noreg, og er oppført som nasjonal laksevassdrag. Årøyelvi ( R) i Sogndal kommune er ein anna kjent lakseelv som også er eit nasjonalt laksevassdrag. Andre nasjonale laksevassdrag i Indre Sogn er Flåmselvi (72-59-R) og Nærøydalselvi (71-43-R). Flåmvassdraget er verna mot kraftutbygging gjennom Verneplan III for vassdrag i Det er likevel to eldre, mindre vasskraftverk i Flåmselvi. Det er Kjosfoss kraftverk som vart bygd i samband med bygginga av Bergensbanen og som gjev straum til jernbanen, og Leinafoss kraftverk i nedre del av Flåmsbanen. Andre deler av vassområdet som er verna er Jostedalsbreen nasjonalpark, Jotunheimen nasjonalpark, landskapsvernområda Nærøyfjorden, Utladalen, og Bleia Storebotnen, samt ei rekkje naturreservat som vernar dyr, plantar og naturtypar. Dette regelverket er med på å sette rammer for bruk av vassressursane. 2 Prosess og medverknad Kommunane har vore involvert og bidrege inn i arbeidet med tiltaksanalysane gjennom administrativ kontakt og møter i vassområde samt innspel. Regionale sektorstyresmaktar har vore involvert og bidrege inn i arbeidet med tiltaksanalysane gjennom levering av tiltaksanalyse sektorvis og drøftingar. Lag og organisasjonar har vore invitert, involvert og bidrege inn i arbeidet med tiltaksanalysane ved høring og innspel utsending av dokument. Side 8 (126)

9 Oversikt over møte /tema for møte, synfaringar, informasjonsmøte, m.m. Møte i vassområdeutval Informasjonsmøte for ålmenta Info regulantar Møte adm gruppe Dato April 12 Tema for møtet Konstituering ISVO Prosjektplan Orientering om vidare arbeid Karakterisering Rapport mc Innspel nasjonale vassdrag høring+ymse Utsatt til febr Miljømål knytta til landbruk og avløp Presentering av tiltaksanalysen Utfordringar i vassområde Innspel tiltak Orientering Synfaringar Ingen Tema og geografisk område Andre møte m.m aug 213 Diverse kurs + kontakt med kommunar Regulerte vassdrag møte synfaringar Inviterte deltakarar Kommunar Alle Alle Alle Alle Alle Alle Alle Alle Regulantar Adm kommunar NVE, fylkesmann og regulant Tal deltakarar Lokale høyringar med frist (innspel til vesentleg vassforvaltningsspørsmål, tiltaksanalyse). 4 innspel vesentlege spørsmål. 8 innspel til tiltaksanalyse kom inn. Innspela førte til endringar av dokumentet. Det blir halde folke- og høyringsmøte februar 214. Det vart avertert i media 2 annonsar Sogn avis jan 214. Logg over møta (sjå vedlegg 4) Side 9 (126)

10 3 Trendar i vassområdet Det er generell befolkningsnedgang i vassområdet. Sentraliseringa av befolkninga i vassområdet vil kunne få konsekvensar med tanke på auka mengde ureining. Fleire innbyggarar i sentrum kan medføre trong for betre og utbygd infrastruktur, som vil gje utviding av både industri og samferdsle. Jordbruk utgjer ein stor bedriftsandel i vassområdet. Det er ein tendens til effektivisering av landbruksdrifta, med større driftseiningar, samdrift og større fjøs. Dette kan medføre endra gjødslingsregime med meir konsentrert gjødsling nær fjøsa, som igjen kan føre til at avrenning frå landbruk kan auke i visse områder. Vasskraft står for ein stor andel av verdiskapinga. Det er planlagt og/eller omsøkt mange småkraftverk i vassområdet. Innføringa av grøne sertifikat gjer at ein må pårekna at denne utviklinga vil halde fram til 22. Det er planlagt fleire nye vasskraftutbyggingar i vassområdet, blant anna Aurlandskraftverkene i Aurland kommune, utbygging av Øyane kraftverk i Fortunsdalen og Storelvi Øvre og Storelvi Nedre kraftverk, samt utbygging av Illvatn pumpekraftverk i Luster kommune. 4 Klimatilpassingar Meir nedbør og meir intensiv nedbør kan føre til auka avrenning, særleg i sesongar med flaumtoppar. Dette kan føre til endra avrenningsmønster, eventuelt med følgje at ein må endre den framtidige bruken på areal. Våtare hauster kan føre til at bønder kan få innhaustingsproblem og eventuelt problem med spreiing av husdyrgjødsel. Dette kan igjen føre med seg at vasskvaliteten i vassførekomstar vert dårlegare. Klimaendringar kan føre til auka risiko for flom og skred. Vassdragsreguleringsmagasiner har i mange tilfelle ein flomdempande effekt i tillegg til at dei produserer miljøvennlig energi med høy energieffektivitet. Meir årsnedbør og ekstremnedbørsperiodar, samt meir snøsmelting kan føre til fleire og større flaumar. Stigande hav og stormflo kan endra elveutløpa. Gjødsellager er som regel ikkje skjerma for nedbør. Kapasitetsmangel for gjødsellagring er ei utfordring i dag, og vil bli forsterka ved klimaendring til våtare ver. Temperaturauke vil stimulere tilvekst og gje lenger vekstsesong. For jordbruket vil særleg ein temperaturauke om våren ha stor verknad sidan vekstsesongen vil starte tidligare. Ein lengre vekstsesong kan bety at gardsbruk går frå to til tre avlingar per år. Ein konsekvens av dette kan vere endringar av tidspunkt for jordarbeiding, såing og hausting. 5 Brukarinteresse Brukarinteressene som skal takast omsyn til i vassområdet er: Drikkevatn Friluftsliv (fiske, bading, fotturisme og båtliv) Industri Vasskraft Landbruk og matproduksjon Side 1 (126)

11 Fjordane som resipient for reinseanlegg Fjordane som transportåre Det er førebels ikkje sette strengare miljømål for nokre vassførekomstar på bakgrunn av brukarinteressene. Ei av oppgåvene til kommunane i Indre Sogn vassområde er og leggje til rette for friluftsliv innan kommunane sine grenser, etter Friluftslova der målsetjinga er å verne om naturgrunnlaget for friluftsliv, og å sikre innbyggjarane sin moglegheit å utøve friluftsliv som ein helsebringane, trivselsskapande aktivitet. Bruk av vassførekomstane knytt til friluftsliv er bading og fritidsfiske. Badevasskvalitet: Folkehelsas krav til badevasskvalitet skal være førande. Tabell 2 Registrerte badeplasser innanfor Indre Sogn Vassområde Kommun e Leikanger Leikanger Sogndal Namn på badeplass Pilaviki Nybøstrondi Fylkesmannsstrondi Prestastrondi Amlasanden badeplass Vikane badeplass, Kjørnes Tilhørar vassførekomst C Sognefjorden C Sognefjorden C Sognefjorden C Sognefjorden C Sognefjorden C Sogndalsfjorden Annen relevant informasjon Regulert areal til friluftsbading. Ikkje toalett Ligg ved bustadhusa i Nybøstrondi. Stranda er den minste av dei offentlege badeplassane i Leikanger. Toalett. Ligg midt i bygda, ved Fylkesmannsgarden. Den mest brukte badeplassen i Leikanger. Toalett. Stranda har eigen velforeining som i samarbeid med kommunen jobbar for å ruste opp og vidareutvikle stranda. Ved Leikanger ungdomsskule Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Vasskvalitet / økologisk tilstand 213 God status. Utmerket badevass-kvalitet i 213 (E.coli og Intestinale enterokokker) God status God status Utmerket badevass-kvalitet i 213 (E.coli og Intestinale enterokokker) God status. Utmerket badevass-kvalitet i 213 (E.coli og Intestinale enterokokker) God status. Utmerket badevass-kvalitet i 211 (E.coli og Intestinale enterokokker) God status. Utmerket badevasskvalitet i 211 (E.coli og Intestinale enterokokker) Påverknad Side 11 (126)

12 Sogndal Sogndal Au rla nd Eidet badeplass C Sogndalsfjorden Ylvisåker badeplass C Sogndalsfjorden Leirviki badeplass C Sogndalsfjorden Nærestad badeplass L Dalavatnet Distadsanden C Fjærlandsfjorden Viki badeplass C Fjærlandsfjorden Vetlaøyni / Øyane badeplass C Sogndalsfjorden Badelaguna C Sogndalsfjorden Kaupanger v/ Saga Kjørnes v/ camping-plass C Sognefjorden C Eidsfjorden Kaien Kaupanger C Sognefjorden Badelagune Aurland sentrum 2827-C Aurlandsfjorden Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Badeplassen er ein del av eit større friområde. Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Ligger ved Dalavatnet i Sogndalsdalen. Toalett Tett med bilvegen. Utanfor Mundal mot Jordal Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Prøvetaking sommar-halvåret 211 utført av kommunen Tilrettelagt badestrand egen God status. Utmerket badevasskvalitet i 211 (E.coli og Intestinale enterokokker) God status. Utmerket badevasskvalitet i 211(E.coli og Intestinale enterokokker) Utmerket badevasskvalitet i 211(E.coli og Intestinale enterokokker) God status. God status. God status. Utmerket badevasskvalitet i 211(E.coli og Intestinale enterokokker) God status. Utmerket badevasskvalitet i 211(E.coli og Intestinale enterokokker) God status. Utmerket badevasskvalitet i 211(E.coli og Intestinale enterokokker) God status. Utmerket badevasskvalitet i 211(E.coli og Intestinale enterokokker) God status. Utmerket badevasskvalitet i 211(E.coli og Intestinale enterokokker) God status Utmerket badevasskvalitet i 211(E.coli og Intestinale enterokokker) God status Side 12 (126)

13 Lærdal Flåm badestrand 2827-C Aurlandsfjorden Lærdal ferie/fritidspark C Lærdalsfjorden-indre lagune i sjø med toalettanlegg Flåm sentrum. Naturlig strand. Toalettanlegg Toalett anlegg God status God status Årdal Luster Luster Seimsdalen Skjolden Haugsbukti Luster mellom Markstein og Flahamar C Årdalsfjorden-indre C Lustrafjorden C Lustrafjorden Solvorn C Lustrafjorden Tilrettelagt for bading Badeplass nedsida av FV55. Prøvetaking sommarhalvåret utført av kommunen. Badeplass nedsida av FV55. Prøvetaking sommarhalvåret utført av kommunen. Prøvetaking sommarhalvåret utført av kommunen. Dårleg status God status. God badevasskvalitet (212) God status. God badevasskvalitet (212) God status. God badevasskvalitet (212) Kosthaldsrestriksjonar i Årdalsfjorden grunna utslepp av PAH og tungmetall frå aluminiumsindustri en. Som tabellen viser har alle dei tilrettelagte badeplassane god badevasskvalitet. Fritidsfiske er ein viktig brukarinteresse der fritidsaktiviteten regulerer bestanden i vassdrag med anadrome fisk. Fisket reguleras med mål om å auke antall gytefisk. 6 Gjennomførte tiltak Hydro Aluminium Årdal installerer eit nytt reinseanlegg for reinsing av PAH til vatn. Det nye reinseanlegget ble satt i drift i desember 213. Det arbeidas vidare med å finne ein løysing for å reinse utslepp av PAH i gjenværende væskestrøm. Overvaking av miljøtilstanden i Årdalsfjorden held frem. Ved Kaupanger industriområde i Sogndal, er det gjennomført tilsyn av 5 verksemder med tanke på opprydding av avfall på industrifeltet som gav fare for forureining. Det ble innført betre rutinar for avfallshandtering hos verksemdene. Kommunen, Fylkesmannen og brannvesenet gjennomførte dette i fellesskap hausten 213. Leikanger kommune har over lengre tid tatt vassprøver for å fylgja med i utviklinga av kvaliteten på Njøsaelvi som fylgje av sigevatnet frå avfallsfyllinga som renn ut i elva. Side 13 (126)

14 I forbindelse med etablering av grunnvassbrønn fikk Årdal kommune tatt prøver av grunnvatnet i Øvre Årdal. Miljøprøvar og geotekniske undersøkingar blei utført i av NGI og Miljøgeologi AS. Undersøkingane viste ingen fare for forureining til grunnvatn frå deponi eller industri. Grunnvassbrønn er i dag etablert og tatt i bruk. Luster kommune har tatt vassprøver av sigevatn frå deponi til Dalselvi (76-3-R) 4 gonger i året over fleire år. Vassprøvane viser at grenseverdi på miljøgifter vert overheldt. Det er utført undersøking av tarmbakteriar og næringsstoff i 12 vassdrag i Indre Sogn Vassområde i 213. Undersøkinga er utført av Rådgivende Bologer AS. NIVA Elvetilførselsprogram har pågått siden 199. Jostedalsvassdraget i Luster er med i programmet. Det er innført lokale forskrifter som regulerer spreiing av husdyrgjødsel i kommunane Sogndal, Luster og Leikanger. I fleire av elvane som er påverka av vassdragsregulering, er det gjennomført tiltak innan bygging av tersklar, skjul og utlegging av gytegrus. Det er blitt utsett fisk i ulike stadier (einsomrige aure, yngel/smolt og øyerogn) i fleire regulerte vassdrag. Tiltaka er utført av regulantane. Nokre av dei utførte tiltaka i Indre Sogn Vassområde er; I Aurlandsvassdraget er det bygd fleira tersklar. I Aurlandsdalen, frå Vestredalstjern til Sitjandefossen er det bygd 17 tersklar. På strekninga nedstraums Sitjandefossen er det bygd 7 tersklar og lagt ut gytegrus. I Stonndalselvi (72-89-R) er det gjennomført fleire tiltak som frivillig minstevassføring frå Aurland II, ny djupål, skjul og tersklar. I Nysetelvi ( R) er det bygd terskel ved utløp til fjord. Steggjeelvi (74-23-R) har terskel ved Løst. Grøna (72-86-R) har ein terskel ved Sjurshaug og ein ved Langebotn. I Lærdalselvi (73-76-R) har det blitt bygd konsesjonspålagte tersklar i nedre del av elva. Nivla (73-13-R) har tersklar ved skytebane. Det er gjennomførte fleire tiltak på mange anlegg i vassområdet, men vi har ikkje teke med alle her. Miljødirektoratet i Trondheim har etablert nasjonale laksevassdrag i Lærdal, Aurland og Sogndal kommunar: Lærdalselvi (73-75-R), Flåmselvi (72-59-R), Årøyelvi ( R) og Nærøydalselvi (71-43-R). Føremålet er å verne vassdraga slik at summen av endringar i aktivitetar i vassdraga over tid ikkje skal medføre auka men snarare redusert risiko for villaksen. Juridisk virkemiddel for tiltaket er Lakse og innlandsfiskelova. 7 Dagens tilstand og standard miljømål 7.1 Dagens tilstand Det er innhenta informasjon om status i vassdraga og fjordane for kvar kommune i Indre Sogn vassområde. Grunnlaget for arbeidet var lagt av Fylkesmannen, som definerte alle vassførekomstar, gjekk igjennom data frå dei siste 1 åra, og registrerte kjent eller antatt påverknad. Andre sektorstyresmakter bidrog til framskaffing av dette grunnlaget. Dette er lagt inn i Vann-Nett. Informasjon er innhenta som en del av karakteriseringa i forbindelse med rapport om vesentlege vassforvaltningsspørsmål. Det er også vurdert kva for nokre påverknadsfaktorar som er av betyding, kva for eit miljøproblem som er dominerande og kva for ei betyding dette har for befolkninga. Miljøtilstanden er kartlagt i forhold til dei aktuelle kvalitetselementa i karakteriseringa. Som grunnlag for vidare tiltaksanalyse er det sjekka ut og vurdert tilstanden for dei ulike kvalitetselementa, slik at element med dårlegast tilstand leggjast til grunn for tiltaksanalysen for å nå miljømåla. Side 14 (126)

15 For Indre Sogn vassområde er det vasskraftverk som utgjør hovudproblema i vassdraga. I fjordsystem vil verknadene av vassdragsreguleringar først og fremst være synlege i saltinnhaldet i dei øvre vasslaga fjorden og den totale utbreiing av brakkvasslaget. I elvar kan vassdragsreguleringar føre til endringar i vassføring, vasstemperatur og misforhold og kan påverke vasskvaliteten. Tiltak som bygging av fisketrappar, gytegropar, tersklar, minstevassføring, lokkeflaumar kan kompensere for negative verknader av vassdragsreguleringar. Redusert vassføring kan også resultere i redusert resipientkapasitet, slik at regulerte elvar med tilførslar frå landbruk og avløp frå spreidd busetnad, kan få uønskt høge konsentrasjonar av næringsstoff og tarmbakteriar i periodar. Verknadene på vassdraga er ein kombinasjon av dei to belastningane, fråføring av vatn og tilførslane. Avrenning frå jordbruk og avløp frå spreidd busetnad kan føre til lågt oksygeninnhald i vatnet. Oksygeninnhaldet i vassmassane er helt avgjørande for dei fleste former for liv i vatnet. I opne områder med god vassutskifting og sirkulasjon er oksygenforholda oftast tilfredsstillande. Stor tilførsel av organisk materiale kan føre til at oksygeninnhaldet i vatnet blir lavt fordi oksygen forbrukast ved nedbryting av organisk materiale. Landbruk og busetnad ligger hovudsakleg i lågland og går opp mot 2 moh. I nokre fjordar er det naturleg med lågt oksygennivå i botnvatnet. Vassdrag, der det sannsynlig er problem eller problema er kjente, og er i risiko for å ikkje nå miljømåla, er plukka ut for vidare oppfølging. 7.2 Standard miljømål Miljømåla er fastsatt i forskrifta. For overflatevatn skal det være minst god økologisk og kjemisk tilstand (GØT). I dei vassførekomstane som har svært god tilstand i dag skal denne sjølvsagt oppretthaldas og målet vil bli å oppnå svært god tilstand. Nåverande tilstand skal forbetras og beskyttas mot utarming /å bli dårlegare. For sterkt modifiserte vassførekomstar (SMVF) er standard miljømål satt til god økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP), jf. Vassforskrifta 5. Dette for å beskytte SMVF mot utarming og søke mot å forbetre vassførekomsten. Dei nasjonale føringane i brev frå Miljøverndepartementet og Olje og Energidepartementet av 24.januar 214 skal ligge til grunn for prioriteringane av tiltak. Miljømålet GØP skal setjast basert på realistiske tiltak dvs. positiv kost/nytte. Mindre strenge miljømål (MSM) angir unntak for miljømålet GØP når en vassførekomst er så påverka av menneskeleg verksemd at det er umulig eller uforhaldsmessig kostnadskrevjande å nå måla. Dette kan innebere uendra miljøtilstand i vassførekomsten. Dette gjeld spesielt for vassførekomstar som er tørrlagt deler av eller heile året. Miljøtilstanden er kartlagt i forhold til dei aktuelle kvalitetselementa i karakteriseringa. Som grunnlag for vidare tiltaksanalyse er det sjekka ut og vurdert tilstanden for dei ulike kvalitetselementa, slik at element med dårlegast tilstand leggjast til grunn for tiltaksanalysen for å nå miljømåla. 8 Påverknader i vassområdet Vasskraft er den klart største påverknaden i Vassområdet, med fleire store (og små) reguleringar i Aurland, Luster, Sogndal, Årdal og Lærdal. Deretter er det avrenning frå landbruk som dominerer. Oversikt over fordeling av registrerte påverknader i innsjø, elv og kyst under. Side 15 (126)

16 Figur 2 Innsjø, påverknader. (Vann-Nett 29.januar 214) Side 16 (126)

17 Figur 3 Elv, påverknader. (Vann-Nett 29.januar 214) Figur 4 Kyst, påverknader. (Vann-Nett 29.januar 214) Side 17 (126)

18 8.1 Forureinsing og miljøgifter Industri Indre Sogn har fleire industristadar med lang historie innan støyperi og aluminiumsverk, samt næringsmiddelindustri. Årdal og Sogndal er eksemplar på slike industristadar. Industrien har over tid bidratt med utslepp som kan sporast både i jord, luft og vatn. Det er innført kosthaldsrestriksjonar i Årdalsfjorden på grunn av utslepp av PAH og tungmetall frå aluminiumsindustrien. Her pågår det overvaking i dag, og undersøkingane viser at det er skjedd ein betring av tilstanden, men utviklinga tar tid. Kommune og Fylkesmannen er sektormyndigheit for utslepp frå industri, kven som er myndighet er avhengig av om utsleppet er til kommunalt avløpsnett (kommune) eller direkte til vatn (Fylkesmannen). Tabell 3 Vassførekomstar med påverknad frå industri. Vann-Nett per 24.januar Cruisebåtar Cruisebåthamnar har vore fokusert på grunn av frykt for forureining. Desse store skipa har ofte fleire tusen passasjerar og mannskap, men har ikkje høve til utslepp av anna enn gråvatn. Det skal soleis ikkje vere noko utslepp av forureina avløpsvatn frå desse båtane, og også all avfallshandtering er strengt regulert. I dei opne fjordane skal desse skipa ikkje utgjere nokon påverknad på økosystema. Cruisbåthamnane har ikkje nokon fysisk avgrensing frå dei store fjordvassførekomstane og er derfor ikkje skilt ut som eigne vassførekomstar. Dersom denne type hamnar vert oppfatta som lokalt problematisk, kan kommunane stille strengare krav til utslepp enn det som går fram av dei offentlege krava Småbåthamnar Småbåthamnar langs kysten har ofte ein beskyttande molo rundt og eit trongt innløp. Desse vil vere heilt ulike dei tilstøytane fjord-vassførekomstane med omsyn på dei hydromorfologiske tilhøva, men også med omsyn på mogleg ureining av botnsedimenta. Slike småbåthamnar utgjer vanlegvis små 1 Norsk Lovtidend avd I nr Side 18 (126)

19 areal (oftast mellom 1 og 1 da), og vil difor ikkje vere identifisert som eigne separate vassførekomstar. Multiconsult bisto sommaren 22 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane med ei undersøking i seks småbåthamnar. Kartlegginga viser at sedimenta i alle dei undersøkte hamnene var sterkt ureina av TBT. Med unntak av prøver frå Innvik småbåthamn vart alle dei analyserte prøvene klassifisert i tilstandsklasse V meget sterkt forureina. I Lærdal småbåthamn er det påvist PCB (PCB tot) i tilstandsklasse III markert forureina. I Leikanger småbåthamn er det seinare gjennomført ei undersøking som viser lågare innhald av TBT. Dersom omfang av forureininga i botnsedimenta er slik at det må iverksetjast tiltak i slike små hamnar, må problema forvaltast for større regionar, og ein samla tiltaksplan for dette tema må utarbeidast av Vassregionen Landbruksavrenning Påverknad frå jordbruk gjer seg gjeldande i fem av kommunane i vassområdet, uttatt Årdal. Men det manglar kunnskap om kor sterk påverknaden frå landbruk er. Diffus tilførsel av næringsstoff og organisk materiale frå jordavrenning og rundballar utgjer mest sannsynleg den største landbrukspåverknaden. Jordbruksareal i drift i Indre Sogn er daa, der Sogndal og Luster er dei største jordbrukskommunane. (2 777 daa i Leikanger, daa i Sogndal, daa i Aurland, daa i Lærdal, daa i Årdal, daa i Luster. Tal frå 21, SSB). Jordbruket baserast i fyrste rekkje på husdyrhald. Den store betydinga av husdyrhald avspeglas i den store andelen av jordbruksareal som nyttast til eng, slått og beite. I Indre Sogn betyr også frukt- og bærproduksjon mykje. Grønsaksdyrking er i vekst i Lærdal. Skogbruket drives stort sett som binæring til jordbruket. Vassdrag som drenerer jordbruksområde vil alltid vere påverka av diffus avrenning. Eutrofieringseffekten vil avhenge av reinsekapasiteten i vassdraget og omfanget av jordbruk i nedbørsfeltet. Tabellen under viser vassførekomstar registrert med negativ påverknad frå landbruksavrenning i Vann-Nett, i ein slik grad at god økologisk tilstand ikkje kan forventas utan tiltak. Side 19 (126)

20 Figur 5 Vassførekomstar med påverknad frå avrenning frå landbruk Side 2 (126)

21 Tabell 4 Vassførekomstar med påverknad frå landbruk. Vann-Nett per 24.januar 214 Side 21 (126)

22 Side 22 (126)

23 Tabell 5 Vassførekomst kyst med risiko med påverknad frå landbruk Vassførekomst ID Namn vassførekomst Kommune Økologisk tilstand 213 Påverknad Risiko ikkje GØT i 221 Årsak C Nærøyfjorden indre Aurland Dårleg Anna landbrukskjelde, Annen påverknad Reinseanlegg 2 PE Risiko Naturleg oksygen fattig grunna terskel Sogndalselvi (77-87-R), Sogndal kommune, er påverka av forureining/ avrenning og dette forverrar seg nedover vassdraget. Situasjonen er verst om vinteren med lav vassføring. Prøver i 1998 viser at innhaldet av termostabile bakteriar og fosfor er blitt mindre sida 1988, i nedre del av vassdraget. Miljøtiltak i landbruk (endra driftsform og færre dyr) og avløp har hatt positiv verknad. Sogndal kommune gjennomfører prøvetaking 4 gangar pr. år ved Kvåle bru og Stedje bru. Diffus avrenning frå landbruk førekommer også i dag. NIVA notat for analysar på begroing (rapport forurensningsovervåking 28) visar at elva har ein svært god tilstand for eutrofiering. Fardalselvi (77-37-R) i Østerdalen, Sogndal kommune, er miljøtilstanden lite kjent, men det er oppgitt i tidligare hovudplan for avløp at elven innehelder til tider store mengder organisk materiale. Jamfør undersøkinga til Rådgivende Biologer AS 213 er tilstanden til Fardalselvi «ikkje god». Prøvetakingane viste høgt innhald av tarmbakteriar som tyder på avrenning frå landbruk. Innhald av næringsstoff, særlig fosfor, tyder på tilførslar frå kloakk eller gjødsel. Undersøkingar i Kaupangerelvi (77-2-R)), i Sogndal kommune i 213, visar ein gradvis auke i forureiningsnivå nedover elva. Undersøkingar utført av Rådgivende Biologer AS viste at tilstanden til Kaupangerelvi var «god». Det vert likevel tilrådd å følgje opp målepunkt nedst i Kaupangerelvi. Bøyaelvi med bekkefelt (78-53-R), i Sogndal kommune, visar diffus avrenning frå landbruk til vassdraga. Tilstanden til Bøyaelvi var «ikkje god». Tarmbakteriar og fosforverdiar i Bøyaelvi tyder på arealavrenning frå gjødsel eller beita område. Det er blitt målt diffus avrenning frå jordbruk til Lærdalselvi (73-75-R) i Lærdal kommune. I 213 blei Lærdalselvi undersøkt fire stader, samt sideelva Nivla. Prøvetakingar i mai og juli 213, utført av Rådgivende Biologer AS, viser at tilstanden for Lærdalselvi er «god». Det er tilførsler av nitrogenstoff til elva. Avrenning frå anleggsområde med steinfyllingar med nitrogenhaldige sprengsstoffrestar kan vere kjelda. Det er ikkje behov for tiltaksplan. Jostedølsvassdraget (76-48-R), Luster kommune, har høge konsentrasjonar av total-fosfor. Årsaka er sannsynleg avrenning frå gjødsla jordbruksareal i Jostedalen. Dalselvi (76-3-R), Luster kommune, er synlig belasta frå landbruk. Noen sideelvar og bekkar i området er sterkt påverka av landbruksforureining der elva er forsura og påverka av eutrofiering. Avløpsureining utgjør ein relativt liten del av den samla forureininga. Rapporten frå Rådgivende Biologer AS frå 213 viser at tilstanden for Dalselvi er «ikkje god». Høge tilførslar av tarmbakteriar tyder på direkte tilførslar og arealavrenning. Høge nitrogenverdiar tyder på dominans av direkte tilførslar. Side 23 (126)

24 Landskapet omkring Fortunvassdraget, Luster kommune, er dominert av jordbruk og gardsbusetnad, og det er diffus avrenning til vassdraget. Undersøkingar Rådgivende Biologer utførte i mai og juli 213 viser at tilstanden for Eidsvatnet ( L) i Fortunvassdraget er «svært god» og Yttrisgrovi (75-14-R) i Fortunvassdraget er «god» og har ikkje behov for tiltaksplan. Nærøyvassdraget i Aurland kommune, har sannsynlegvis nokre arealavrenning frå landbruksområda øvst i dalen, og dette gjev periodevis høgt innhald av tarmbakteriar, men ikkje særlege tilførslar av næringsstoff. Dei høge nitrogenverdiane i 213 kan skuldast avrenning frå anleggsområde der nitrogenhaldige sprengstoffrestar vert nytta og tilført elva. Rådgivende Biologer gjev ein samla vurdering av elva som «god» og det er ikkje behov for omfattande tiltaksplanar. Aurlandsvassdraget med Aurlandselvi (72-97-R) i Aurland kommune er det diffus avrenning til elven. Prøvetakingar i mai og juli 213, utført av Rådgivende Biologer AS, viser at tilstanden for Aurlandselvi er den «svært god». Det er ikkje behov for tiltaksplan. Njøselvi nedre (77-47-R) er undersøkt nedom skytebana og ved utløp til fjorden i 213 av Rådgivende Biologer. Det er sannsynleg direkte tilførsler av kloakk og mogleg avrenning frå landbruksområde nedom skytebana. Det er tilførsler av tarmbakteriar frå beitande dyr oppom skytebana. Tilstanden er «ikkje god» nedst i vassdraget og det er behov for tiltaksplan Kommunalt og privat avløp Faren for lekkasje frå avløpsleidningar forventas og auka med alderen på leidningsnettet. Leidningsnett eldre enn 3 år forventas ikkje å ha tilstrekkeleg kvalitet etter dagens norm. Konsekvensar av lekkasje er avhengig av i kva grad utsleppa vert infiltrert i jordsmonet, og kva som er resipientkapasiteten i dei vassførekomstane der lekkasjen endar opp. I Leikanger kommune er over 5 % av dei kommunale avløpsleidningane frå etter 198. Resterende er frå før 198. For Aurland kommune utgjør avløpsleidningar frå etter % av nettet. Årdal kommune har eit leidningsnett der delen som er eldre enn 3 år utgjer 56 %. 4 % av nettet har ukjend alder. Sogndal kommune har et avløpsnett der den delen som er eldre enn 3 år, utgjer opp mot 6 %. 1 % er lagt etter 2, og resterande er i stor grad av ukjend alder. Lærdal kommune har eit avløpsnett der 16 % er etablert etter 198. Resten er enten eldre eller av ukjend alder. I Luster kommune er alder på leidningsnettet ikkje kjent, eller ikkje innrapportert. Kommunane har liten oversikt over den reelle tilstanden til dei private avløpsanlegga, og kunnskap om påverknad frå spreidde avløp er manglande. Dei fleste eldre avløpsanlegga vil nok mest sannsynleg trenge oppgradering eller utbytting. Side 24 (126)

25 Figur 6 Alder på kommunale avløpsleidningar (SSB). Luster har sendt oppjusterte tall, sjå eigen tabell for Luster. Tabell 6 Luster; oppjusterte tall for alder på kommunalt leidningsnett Luster Alder på Meter ledningsnett ledningsnett Ukjent alder % % % % 2 -> % Sum 7152 Spreidd busetnad har ofte ikkje tilgang på kommunal avløpsnett og har private avløpsløysingar som ikkje har tilfredsstillande reinsing. Oversikt over antall bustadar med privat avløpssystem samt tilstand og reinsegrad på desse må kartleggast. Side 25 (126)

26 Tabell 7 Vassførekomstar med påverknad frå avløp. Vann-Nett per 24.januar 214 I tillegg til desse to har vassførekomstane Njøselvi nedre (77-47-R) i Leikanger, Kaupangerelva (77-2-R) i Sogndal, Dalselvi (76-3-R) i Luster og Seimselvi/ Seimsdalselvi ( R) i Årdal også påverknader frå spreidd avløp, på grunnlag av undersøkingar utført av Rådgivende Biologer i 213. Figur 7 Vassførekomstar med påverknad frå avløp frå spreidd busetnad Side 26 (126)

27 8.1.6 Sigevatn frå søppelplasser I Indre Sogn Vassområde er det registrert kommunale bossfyllingar som er vurdert å ha eller kunna få negativ påverknad på vassførekomstar nedstraums. Tabell 8 Vassførekomstar med påverknad frå deponi. Vann-Nett per 24.januar Biologiske påverknader Barsnesfjorden i Sogndal kommune er ein djup terskelfjord med lang opphaldstid av vatnet. Sjølv om vurderingar av diversiteten i botnfaunaen indikerer ein SFT klasse IV, er det naturleg med artsfattige forhold i slike miljø. Vi tilrår derfor ikkje tiltak for Barsnesfjorden, da tilstanden til fjorden er naturtilstand for denne type terskelfjord. På same viset som Barsnesfjorden er indre Nærøyfjorden ein terskelfjord med dårleg vassutskifting. Vassførekomsten har ein grunn terskel, og vatnet har derfor lang opphaldstid. Undersøkingar viser at det er lite oksygen i botnvatnet, utan at ein kan peika på menneskeskapt negativ påverknad. Slike innelukka vassførekomstar er sårbare med omsyn til organisk påverknad. Tiltak er ikkje naudsynt for å ivareta naturtilstand. Både Barsnesfjorden og Indre Nærøyfjorden er sårbar for ytterleg organisk belasting. Kommunane kan etter forurensningsforskriften 12-6 utarbeida lokale forskrifter som stiller strengare krav om reinsing av avløp enn dei krava som ligg i forurensningsforskriften generelt, for å verna om særskild utsette områder. Det er å tilrå at kommunane vurderer resipientkapasiteten for desse to områder, og dersom ein ser at ein nærmar seg maksimal resipientkapasitet, utarbeider lokal forskrift med heimel i forurensningsforskriften Det er iverksatt tiltak for oppgradering av kloakkreinseanlegg i Voss kommune i 213. Eit av reinseanlegga er Haugsvik reinseanlegg med belastning på 22 pe med utslepp til Oppheimvatnet og overløp til Giljarhuselvi og Nærøydalselvi bekkefelt. Dette reinseanlegget skal byggas nytt. Det er foreløpig for tidleg å si noko om effekt av tiltaka, men forventa reinseeffekt er 97 %. Side 27 (126)

28 Gyrodactylus salaris I 1996 var det oppdage ein massiv infeksjon av lakseparasitten Gyrodactylus salaris i Lærdalselvi. Den første rotenon behandlinga blei gjennomført våren 1997, den andre på hausten same året. Lærdalselvi har i 29 og 211 gjennomgått både kjemisk behandling med aluminiumsulfat (AlS) og rotenon behandling mot Gyrodactylus salaris. I 212 ble elva behandla med aluminiumsulftat (AlS). Lærdalselvi er forsøksvassdrag for bruk av surt aluminium (AlS) som hovudkjemikalium til å utrydde lakseparasitten. Hensikten med behandlinga er å utrydde G.salaris utan å skade laksebestanden i elva. Resultatet av forsøket på å utrydde parasitten med surt aluminium i Lærdalselvi vil vere klart senast i 217. Ørekyt Det er innført ørekyt i Lærdal- og Tyavassdraget (Årdal). Spreiing av ørekyt skyldas hovudsakleg at arten har vært brukt som levande agn ved fiske, men den har også blitt spreidd i forbindelse med fiskeutsetjingar og vassdragsreguleringar, spesielt gjennom overføringstunellar. Ørekyt kan vere ein sterk konkurrent til aureungar der den førekommer i tette bestandar. Side 28 (126)

29 Tabell 9 Vassførekomstar med påverknad frå framande artar. Vann-Nett 24.januar 214 Side 29 (126)

30 Lakselus Oppdrettanlegg i Sognefjorden er lokalisert utanfor grensa for den nasjonale laksefjorden. Sjølv om Indre Sogn Vassområde ikkje har sjøbaserte anlegg er det klart dokumentert at lus frå anlegg lenger ut i fjordsystemet har stor påverknad på laks og sjøaure frå vassdraga i Indre Sogn, som vandrar i fjorden. Lakseluslarver kan flytte seg over lange avstandar med straumen innover i fjorden. Sogn Villaksråd har i 213 og 214 fått gjennomført registrering av lusepåslag i fjorden heile året med bruk av storruse. Prosjektet er finansiert med støtte frå Fylkesmannen, Miljødirektoratet, Redd Villaksen og ei rekke kommunar. Faglig ansvarlig er Uni Miljø i Bergen. Det er dokumentert betydelege påslag av lus utanom den tida den nasjonale luseregistreringen pågår. Påslag som er truande for bestanden av laks og sjøaure. Sjøauren møter dei største problema da den vandrar i fjordbassenget store deler av året. På enkelte fisk er det registrert over 1 lus. I 214 ser det ekstra ille ut. Temperaturen i sjøen har resultert i alarmerande store påslag av lus spesielt på sjøauren. Indre Sogn Vassområde meiner det må gjennomførast tiltak for å sikre bestandene av laks og sjøaure i regionen. Det må stilles krav til tiltak som reduserer tilførslar av lus til Sognefjorden. Side 3 (126)

31 Tabell 1 Vassførekomstar påverka av lakselus. Vann-Nett 24.januar 214 Innslag av rømd oppdrettslaks Kvart år sidan 1999 organisert skjelinnsamling og analysert skjelprøvar frå dei fleste laks- og sjøaureelvane i Sogn og Fjordane. I perioden har det ikkje vore fiska laks i alle elvane, og materialet er difor avgrensa for fleire av vassdraga i Indre Sogn. Det avteiknar seg likevel eit relativt klårt bilete for midtre og indre delar av Sognefjorden. Elvane med store smoltutsetjingar kan synast å trekkje til seg mykje rømt oppdrettslaks. Dalelvi i Høyanger, Vikja i Vik og Årøyelvi har år om anna hatt betydeleg innslag av rømt oppdrettslaks, og også Sogndalselvi som ligg like utom Årøyelvi, har einskilde år hatt over 5 % oppdrettslaks i fangstane. Elvane innafor, som Årdalselvi, Lærdalselvi, Side 31 (126)

32 Aurlandselvi, Flåmselvi, Nærøydalselvi har hatt vesentleg lågare innslag av rømt laks, samla sett nær 5 % (tabell 11). (sjå også Urdal 211). Tabell 11 Oversyn over skjelmaterialet frå laksefangstane i vassdraga i Indre Sogn, med antal årlege prøver, antal og andel (%) oppdrettslaks i fangstane 8.3 Fysiske inngrep Vasskraftsdam og regulering av vassføring Store reguleringar i Indre Sogn som Aurland, Jostedøla og Lærdal, som kvar produserer 1,3-3,4 TWh/år, har konsesjonar som er reviderbare innan 222. Aurland kraftverk (Aurland I) er Norges tredje største kraftverk, og starta produksjonen i 1973 og var ferdig utbygget i Vasskraftverka i Aurland omfattar eit stort antall kraftverk, magasiner, tunnelar og bekkeinntak. Vatnet nyttast fleire gangar av kraftverk som ligger i ulik høgde i området. Til døme så vil vatnet som har blitt brukt til kraftproduksjon i Aurland I, renne ut i Vassbygdevatnet og nyttast i Vangen kraftverk. Aurlandsvassdraget har sterkt redusert vassføring grunna kraftutbygginga, og dei biotopane som tidlegare ble kontinuerlig overrisla av fosserøyk i Aurlandsdalen er i dag sterkt reduserte. Vassdraga i Indre Sogn Vassområde er viktig for anadrom fisk. Området har fleire laksevassdrag og sjøaurevassdrag. Fleire av bestandene er påverka av vassdragsreguleringane. Det er totalt 137 elvar og 62 innsjøar i Indre Sogn Vassområde som er i risiko for å ikkje nå miljømåla utan tiltak hovudsakleg på grunn av påverknad frå vassdragsreguleringar. Der 126 av elvane og 6 innsjøar (magasin) er satt til ksmvf. Tabellar over disse sjå vedlegg 2 og 3. Side 32 (126)

33 Figur 8 Vasskraftverk, vassvegar og magasin Indre Sogn Vassområde Side 33 (126)

34 8.3.2 Hinder for oppgang av fisk Kulvertar kan være miljøutfordringar ved at dei kan fungera som vandringshinder for fisk. Tabell 12 Vassførekomstar med påverknad frå fiskevandringshindre og tersklar. Vann-Nett 7.februar 214 Side 34 (126)

35 8.3.3 Flomverk og fysisk endring av elveløp Forbyggingar og flomverk heng hovudsakleg saman med vasskraftutbygging, men er i nokre tilfelle bygd for å hindre flaum. Forbyggingar kan gje eit einsarta miljø i elvane, med lite biologisk mangfald. Men dei fleste sikringstiltaka vil ikkje påverke miljøtilstanden i vassdraget i særleg grad, verken positivt eller negativt, målt etter vannforskriftens kvalitetselementer. NVE gir årleg kommunane bistand til ein rekke tiltak i vassdraga for å førebygge skader på busetjing frå flom, erosjon/massetransport og skred. Mange tiltak gjennomføras etter flom- og skredhendingar som har forårsaka skader og gitt auka fare for nye. Mange av dei siste års tiltak går ut på å hindre at bratte bekkar og små elvar tar seg nye løp gjennom busetnad. Uttak av oppgrunnede masser saman med erosjonssikring av bredder og botn på utsette strekningar er aktuelle tiltak i disse tilfella, i nokre tilfeller kombinert med masseavlagringsbassenger. På grunn av flaumfaren i Aurlandselvi (72-92-R) skal elveforbygginga og området på begge sider av elva nedanfor Ramsøybrua på E16, hevast med 5-7 cm. Side 35 (126)

36 Tabell 13 Vassførekomstar med påverknad frå flomverk og fysisk endring av elveløp. Vann-Nett 7.februar 214 Side 36 (126)

37 Side 37 (126)

38 Side 38 (126)

39 9 Mulige tiltak 9.1 Forurensing og miljøgifter Industri I Indre Sogn Vassområde er det kosthaldsråd i Årdalsfjorden, knytt til utslepp frå Hydro sin aktivitet i Årdal. Hydro aluminium Årdal har dei siste 15-2 åra sett i verk ei rekkje tiltak for å bedra situasjonen. Tiltaka har hatt positiv effekt, og tilhøva har betra seg. Verksemda rapporterer årleg utsleppstal, og ytterlege undersøkingar kan påleggast av Miljødirektoratet med heimel i forurensningsloven. Hydro Aluminium Årdal i Indre Årdalsfjord har installert reinseanlegg for PAH utslepp til vatn. Reinseanlegget ble satt i drift i desember 213. Ytterlegare reinsing av PAH til vatn vil eventuelt være fase 2, i følgje bedrifta. Ansvarleg sektormynde, Miljødirektoratet, må følgje opp utslepp frå Hydro sitt reinseanlegg. Innspel frå Klif og Miljødirektoratet meiner det er hensiktsmessig å vurdere tiltak i indre og grunnare deler av Indre Årdalsfjord grunna påverknad frå industri. Klif og Miljødirektoratet foreslår utarbeiding av tiltaksplan for å hindre spreiing av forureina sediment via skipsoppvirvling i indre del av fjorden utanfor punktkjelde. Utslippspunkt for Hydro Aluminium ligger på -4 m, ca. 125 m frå kai, noen hundre meter sør for elveoset frå Hæreidselva. Årdal kommunes djupvassleidning ligger på same djupne, men rett nord for elveoset. Fjordens topografi tilseier at det raskt blir relativt djupt. Det førelegger ingen studiar som påviser at det førekommer oppvirvling frå skipspropellar som medfører spreiing av forureining utanfor utsleppspunktet. Det er imidlertid høg vassføring i Hæreidselva, noko som kan medføre økt spreiing som følgje av naturlege strømmingsforhold. Det blei i Fjordundersøkelsen 21/211 påpekt at dette forholdet kan ha betydning for spreiing av forureining innerst i fjorden. I periodar med mykje nedbør er det også høg vassføring i Geisdøla som kommer ned innanfor utsleppspunktet. Før det utarbeidast ein tiltaksplan for å begrense effekt av oppvirvling frå skipspropellar, bør det foretas ein vurdering av om dette er ein reel problemstilling og i kva grad eventuelle tiltak vil vere effektive gitt de strømmingsforholda som finnes i indre del av Årdalsfjorden. Side 39 (126)

40 Problemkartlegging av diffuse kjelder og forureining frå hamneaktivitet og annen industri til indre Årdalsfjorden, er også eit tiltak som bør gjennomførast Cruisebåtar Aurland Hamnevesen KF er eit kommunalt føretak som driv hamner og planlegg og byggjer nye anlegg. Føretaket vart starta i 1999 samstundes med at cruisekaien i Flåm vart teken i bruk. Hamna har rutinar for avfallshandtering på land. Utslepp frå skipa vert i dag handsama i trå med nasjonalt regelverk. Tal frå hamnekontoret viser at ein har hatt ein jamn auke i tal på anløp sidan Anløp av Cruiseskip Aurland hamn Lineær (Anløp) Dersom den venta auken viser seg og verta ei utfordring for vassførekomstane lokalt, kan ein kommune gjennom kommunestyret si mynde stille strengare krav til utslepp enn det som går fram av dei nasjonale krava 2. Det er ingen indikasjonar på at cruiseskipa, eller andre skip, fører til ei endring frå god til mindre god vasskvalitet. Det vert derfor ikkje naudsynt å laga noko tiltaksplan knytt til denne utfordringa innan noverande planperiode Småbåthamner Det må skiljast på småbåthamner der båtane berre ligg fortøyd, og småbåthamner der det er aktivitetar på land i tillegg, i form av båtpuss og vedlikehald. Etter at det ver innførd forbod mot bruk av ein del av dei farlegaste miljøgiftene i botnstoff til fritidsbåtar, er det aktivitetar på land som er kjelda til storparten av miljøproblema. Som nemnd i er småbåthamnene i ISVO av ein slik storleik, at dei ikkje bør skiljast ut som eigne vassførekomstar. Kommunane kan gjennom godkjenning av nye planar for småbåthamner via byggesøknader eller reguleringsplanar, stille krav om avfallshandtering og overvasshandtering. Klif har gjennom eit høyringsforslag frå foreslått ei endring i forurensningsforskriften kapittel 2, skissert eit krav om at kommunane skal utarbeida felles avfallsplaner for hamner som i hovudsak mottar avfall frå småbåthamner, private og kommunen sine eigne, innan kommunegrensa. 2 Norsk Lovtidend avd I nr Side 4 (126)

41 Gjennom forslaget om endring av forurensningsforskriften kapittel 2, vert vasskvaliteten i småbåthamner generelt ivareteken. Det vert difor ikkje naudsynt å utarbeide ytterleg tiltaksplan for småbåthamner, innan kommunane sit ansvarsområde Landbruk Tiltak i jordbruk bør vere retta mot kjelda til forureining. Tiltak for best mogleg utnytting og lagring av husdyrgjødsel og silopressaft, og tiltak for å fremme best mogleg kvalitet på jorda må tas i bruk. Tilskotsordningar må justerast for å målrette tilskota til vassførekomstar der det er størst behov for tiltak og størst vilje til gjennomføring. Miljøplan trinn 2, knytt til særskilde miljøtiltak i jordbruket, bør utarbeidast og tas i bruk 4. Haustspreiing gjev dårlig utnytting av næringsstoffa i husdyrgjødsla og auka avrenningsfare gjennom vinteren, og bør derfor unngåas. I Indre Sogn Vassområde har tre av hovudkommunane lokale forskrifter som regulerer spreiing av husdyrgjødsel. Dette gjeld kommunane Sogndal, Luster og Leikanger. Kommunane Aurland, Årdal og Lærdal planlegg å innføre tilsvarande forskrifter innan kort tid. Dei lokale spreiingsfristane bør ikkje opna for overflatespreiing lengre ut over hausten enn det den sentrale gjødselvareforskrifta tillater. Andre tiltak for å redusere forureining frå landbruk til vassdraga er å etablere vegetasjonssoner og fangdammar Kommunalt og privat avløp Der kjelda til avrenning til vassførekomstar vert identifisert til å komma frå avløpsnettet, har kommunane verkemiddel gjennom forurensningsforskriften og gjennom lokale forskrifter. Etter forurensningsforskriften kap. 12 har kommunane heimel til og krevje omlegging og utbetring av avløpsleidningar og privat avløpsreinsing. I tillegg kan ein krevje at avløpsvatn skal leiast inn på eit anna avløpsnett. Private avløp som går ureinsa ut til vassdrag som har dårleg eller moderat tilstand, må reinsast. Private avløpsanlegg som er fleire tiår gamle treng mest sannsynleg oppgradering eller utbytting. Det finnes ulike anleggstyper på marknaden, og dei har ulike etableringskostnader og driftskostander for anlegget. Kostnadene for etablering av nytt kloakkanlegg og drift av dette må husstanden sjølv ta. Stadlege forhold er bestemmande for kva avløpsløysing som bør veljast. Det er aktuelt at kommunane samarbeider om ei felles forskrift om avløp for å få satt i gang kartlegging, tilsyn og påfølgjande pålegg om utbetring (t.d. utskifting av tankar, filter- og infiltrasjonsmasse og reinsegrad påkrevd). Kommunane må i førstninga lokalisere punktutslepp av ureinsa avløpsvatn til vassdrag og få ein oversikt over tilstanden av private kloakkanlegg og reinsingsgrad frå spreidd bustad. Tilstanden på kommunalt leidningsnett må undersøkast. Tiltak vil vere å utbetre lekkasjar på kommunale avløpsleidningar eller fornye kommunalt leidningsnett, oppgradere eller eventuelt byggje nye kommunale avløpsreinseanlegg. Hovudplan på avløp må setjast i verk og følgjast opp. 4 FOR nr 54: Forskrift om miljøplan Side 41 (126)

42 Nærøyfjorden ved Gudvangen har ikkje kapasitet til å ta i mot belastninga frå kloakk. Terskelen på 11 m ved Bakke gjer at dei djupare laga i fjordbassenget innafor er naturleg oksygenfrie. Både eksisterande og ny kloakk må takast hand om utan utslepp til fjorden. Det bør truleg etablerast eit nytt, felles infiltrasjonsanlegg for all kloakk i Gudvangen, både for eksisterande og ny kloakk. Dette kan kombinerast med både bruk av eksisterande slamavskiljarar og ny slamavskiljar. Dette kommer fram av arbeidet med Hovudplanar VA i Aurland. Voss kommune er i prosessen med å oppgradere fem av sine små, gamle kommunale reinseanlegg. Desse skal erstattast med nye, moderne reinseanlegg. Reinseanlegga er alle mindre enn 2 pr. Eit av desse er Haugsvik RA som skal oppgraderast til biologisk-kjemisk reinseanlegg med utslepp på 25 m djup i Oppheimsvatnet med overløp til Giljarhuselvi og vidare til Nærøydalselvi (71-43-R). Figur 9 Investeringskostnader for ulike private kloakk anleggstypar. 1 og 2 angir høvesvis 1- og 2-husanlegg. Tal frå 212 frå Bioforsk Søppelplassar Kommunen kan krevje tiltak og opprydding gjennom forurensingsloven og avfallsforskriften, for å fjerne ureina massar og sigevatn frå søppelplassar. Før tiltak settas i verk bør geotekniske miljøprøvar og undersøkingar gjennomførast for å berekne mengde ureina massar som må masseutskiftast. Risikovurdering av forureina grunn med omsyn på spreiing dannar grunnlag for slutning om tiltak. For aktive deponi, etter å ha vurdert anlegg og resipient, må gamle tillatelser revideras og krav om reinsetiltak for sigevatn stilles. Fylkesmannen er her sektormynde når det gjeld ureina massar. Side 42 (126)

43 9.2 Biologiske påverknader Gyrodactylus salaris Lærdalselvi er forsøksvassdrag for bruk av surt aluminium (AlS) som hovudkjemikalium til å utrydde lakseparasitten. Resultatet av forsøket på å utrydde parasitten med surt aluminium i Lærdalselvi vil vere klart senast i 217. Direktoratet for naturforvaltning (DN) har ansvaret for å kjempe i mot G.salaris i Norge, og Norsk institutt for naturforskning (NINA) står for å utføra behandlinga av elva. Ørekyt Fylkesmannen har foreslått problemkartlegging og smitteførebyggjande tiltak i vassførekomstar med påverknad frå ørekyt. Lakselus Mattilsynet er sektormynde for handtering av lakselus. Juridisk virkemiddel for tiltak er Lakse og innlandsfiskelova. 9.3 Fysiske inngrep Vasskraftsdam og regulering av vassføring Aktuelle tiltak for å betre miljøforhold i vassdrag med vassdragsreguleringer må ses i sammenheng med oppnåelse av andre samfunnsnyttige mål. I denne prosessen er det viktig at det blir foretatt grundige kost-nytte og kost-effektivitets analyser i tråd med vannforskriften. De foreløpige analysane (for eksempel NVE rapport ) viser til minstevassføring og tilpassa driftsvassføring som aktuelle tiltak i vannforskriftsarbeidet, men pga alle forbeholdene om usikre analyser som rapporten viser til er det nødvendig med grundige stedsspesifikke analyser. I mange vassdrag vil ulike former for miljøforbetrande tiltak gi stor effekt for anadrom fisk. Tiltak kan være biotopjusteringar som utlegging av gytegrus, ombygging og eller fjerning av tersklar, tiltak i sideløp, oppreinsking i kulpar, fjerning av sedimenter. Tradisjonelle kultiveringstiltak som fiskeutsetting, rognplanting og utfisking i overbefolka vatn kan og være aktuelle. Tiltak som dette vert i dag utført i mange av dei regulerte vassdraga og for mange vassførekomstar kan man vurdere om GØP vert oppnådd gjennom eksisterande tiltak. NVE sine innspel er tatt med i tiltakstabellane Hinder for oppgang av fisk Kulvertar kan være miljøutfordringar ved at dei kan fungera som vandringshinder for fisk. Innspel frå Statens Vegvesen Sogn og Fjordane om tiltak som skal gjennomførast i Fonndøla og Kvernelvi: Jernteinar samlar kvist nedstrøms kulvert for Kvernelvi. For grove massar under kulvert kombinert med vassdragsregulering i Fonndøla gjev tidvis vandringshinder. Tiltak: Kutte teinar i Kvernelvi. Legge tettingsduk i Fonndøla. Dette gjeld for vassførekomst R Fonndøla, nedre og R Kvernelvi v/ Skarpamo Gaupne Flomverk og fysisk endring av elveløp Forbyggingar som sikring mot flaum har ei positiv verkand på samfunn og infrastruktur, om ein tar vekk forbyggingar/ flomverk så kan resultatet bli oversvømming av infrastruktur og bygningar langs elveleiet ved nedbørstoppar. Meir årsnedbør og ekstremnedbørsperiodar og meir snøsmelting vil kunne gje meir flaum. Side 43 (126)

44 1 Miljøtilstand Tabell 14 Miljøtilstand. Oppsummering av tilstanden der påverknaden er så stor at tiltak må settast i verk. Antall vassførekomstar. (Vann-Nett 23.januar 214) Moderat Dårleg Svært dårleg Sum Grunnvatn 1 1 Elv Innsjø kystvatn Sum vassområde Figur 1 Innsjø, økologisk tilstand (Vann-Nett 23.januar 214) Figur 11 Elv, økologisk tilstand (Vann-Nett 23.januar 214) Side 44 (126)

45 Figur 12 Kyst, økologisk tilstand. (Vann-Nett 23.januar 214) 11 Risiko Tabell 15 Oversikt over vassførekomstar satt i risiko for å ikkje nå miljømålet om god økologisk tilstand. (Vann-Nett 23.januar 214) Tal VF Areal VF Prosent tal VF Prosent areal VF Grunnvatn Innsjø ,4 44,4 61,8 Elvar ,3 44, 14,8 Kystvatn 4 32,9 28,6 12,6 Side 45 (126)

46 Figur 13 Elver med risiko. Vann-Nett 18.august 213 Side 46 (126)

47 Figur 14 Innsjøar med risiko. Vann-Nett 18.august 213 Side 47 (126)

48 Figur 15 Kystvann med risiko. Vann-Nett 18. august 213 Side 48 (126)

49 Figur 16 Innsjø, Risiko (Vann-Nett 23.januar 214) Figur 17 Elv, Risiko (Vann-Nett 23.januar 214) Figur 18 Kyst, Risiko (Vann-Nett 23.januar 214) Side 49 (126)

50 Tabell 16 Kystførekomst med risiko for å ikkje oppnå god tilstand Vassførekomst ID Namn vassførekomst Kommune Økologisk tilstand 213 Påverknad Risiko ikkje GØT i 221 Årsak C C C Nærøyfjorden indre Årdalsfjorden indre Årdalsfjorden midtre Aurland Dårleg Anna landbrukskjelde, Annen påverknad Reinseanlegg 2 PE Risiko Naturleg oksygen fattig grunna terskel Årdal Dårleg Industri (IPPC) Risiko Utslepp av PAH frå industri Årdal Dårleg Industri (IPPC) Risiko Utslepp av PAH frå industri C Årdalsfjorden ytre Årdal Lærdal Dårleg Industri (IPPC) Risiko Utslepp av PAH frå industri Tabell 17 Grunnvatn førekomst med risiko for å ikkje oppnå god tilstand Grunnvassførekomst ID Namn vassførekomst Kommune Økologisk tilstand 213 Påverknad Risiko ikkje GØT i 221 Årsak G Øvre Årdal Årdal Dårleg Industri punktutslepp G Øvre Årdal Årdal Dårleg Søppelplass punktutslepp G Øvre Årdal Årdal Dårleg Diffus avrenning frå by/tettsted Risiko Risiko Risiko Grunnforureining frå industri aluminiumsverk Farnesstranda søppelplass Side 5 (126)

51 12 Miljømål Dersom fysisk påverknad fører til at ein vassførekomst av overflatevatn ikkje oppnår standard miljømål (god økologisk tilstand, GØT, og god kjemisk tilstand), og samfunnsnytta veg opp for ulempene, kan han definerast som «sterkt modifisert vassførekomst» (SMVF). Miljømål er då «godt økologisk potensiale» (GØP) etter nærare definerast for den enkelte vassførekomst. SMVF skal også ha god kjemisk tilstand. (Vassforskrifta 5). I Indre Sogn Vassområde er hovudandelen av vassførekomstane i risiko foreslått som ksmvf på grunn av vasskraftregulering og kanalisering/forbygging /flaumvern. Tabell 18 Oversikt miljømål Tal vassførekomstar Type mål Standard miljømål jf. 4 1 GØT 215 (God økologisk tilstand, frist 215) Strengare miljømål (jf. 13 og lokale brukarmål) Beskytta område Brukarmål ksmvf 5 Vassdragsregulering Kanalisering Hamner Verneområde Drikkevatn Badevatn. 16 GØP 221 (God økologisk potensiale, frist 221) Utsatt frist ( 9) 99 GØP 227 (God økologisk potensiale, utsatt frist til 227) Hovudgrunngjevnad Tekniske begrensninger/ Uforholdsmessige kostnader/ naturgitte forhold Mindre strenge miljømål ( 1) 96 MSM Er så sterkt påverka av menneskeleg aktivitet at oppnåelse av miljømåla er umuleg/ uforholdmessig kostbart. t.d. tørrlagde bekkestrekningar Midlertidige endringar ( 11) Ny aktivitet eller nye endringar ( 12) Side 51 (126)

52 13 Tiltakstabell Nedanfor følgjer tabellane over alle vassførekomstane i Indre Sogn Vassområde som risikerer å ikkje oppnå god økologisk tilstand. Vassforskrifta krev at det skal settast i verk tiltak for å avbøte dei negative påverknadene og bringe tilstanden opp på god økologisk tilstand innan 221. Miljømål for ksmvf vassførekomstar «godt økologisk potensial» (GØP) skal settas basert på realistiske miljøtiltak (positiv kost-nytte). Der ein vassførekomst eller ein vesentleg del av vassførekomsta er tørrlagt i heile eller deler av året, og GØP derfor ikkje kan oppnåas, skal miljømål settast som unntak i henhold til vassforskrifta 1, som «mindre strenge miljømål». Innspel til tiltak for regulering av vassdrag er henta inn frå NVE som sektormynde. Tabell 19 Oversikt type tiltak Type tiltak mot Tiltaksgruppe Tal VF Ureining Punktkjelder ( 25 bokstav f og vedlegg VII pkt 7.5) Diffuse kjelder ( 25 bokstav f) Industriutslepp Tiltak mot utslepp 3 Jordbruk Spreidde avløp Avfallsdeponi Problemkartlegging Problemkartlegging Geotekniske miljøprøvar/ vassprøvar Biologiske påverknadar Fiskeoppdrett Framande artar Gyro.s., ørekyt Redusere framande arter 9 Andre biologiske påverknadar Lakselus Redusere lakselus 7 Fysiske inngrep ( 25 bokstav e og g, vedlegg pkt. 7.4) Morfologiske endringar Fiskevandrings hinder/ terskel Flomverk 31 Hydrologiske endringar Vassregulering Side 52 (126)

53 JOSTEDØLA FORTUNVASSDRAGET FJÆRLANDSFJORDEN ÅRØYVASSDRAGET/ KYST KAUPANGER HELLA ÅRDALSVASSDRAGET LÆRDALSVASSDRAGET NÆRØYELVI AURLANDSVASSDRAGET Figur 19 8 vassdragsområder i Indre Sogn. Side 53 (126)

54 13.1 Leikanger kommune Figur 2 Leikanger kommune. Elvar og innsjøar i risiko, for å ikkje oppnå miljømål utan tiltak, merka rødt. Side 54 (126)

55 Kyst Kaupanger Hella vassdragsområde, Leikanger Figur 21 Njøselvi og Henjaelvi, kyst Kaupanger Hella vassdragsområde i Leikanger kommune Njøselvi, nedre R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Godt økologisk og kjemisk tilstand (GØT 215) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (middels grad) Sannsynleg direkte tilførslar nedom skytebana. Tilførslar frå beitande dyr oppom skytebana. Avrenning frå Leikanger tettstad (middels grad) Søppelfylling (ukjent grad) Kontroll av miljøplanen i landbrukseigedomar langs elva. Behov for tiltaksplan. Overvaking og problemkartlegging. Hovudplan avløp er under revidering Leikanger kommune har over lengre tid tatt vassprøver for å fylgja med i utviklinga av kvaliteten på vatnet som fylgje av Vesentlig redusert ureining Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Forurensningsforskriften, Kommunens eigne forskrift Deponiforskriften, Avfallsforskiften, Forurensningsforskriften Kostnad kr Kostnad avhenger av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Stor S: Kommunen T: Grunneigar Middels S: Kommunen T: S: FM T: FM/ deponieigar Side 55 (126)

56 Flomverk og forbyggingar (ukjent grad) sigevatnet frå avfallsfyllinga som renn ut i elva like over skytebana. Venter innspel frå NVE S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Henjaelvi R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Godt økologisk potensiale og god kjemisk tilstand (GØP 221) ksmvf Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Flomverk og forbyggingar (stor grad) Vassuttak til fiskeoppdrett (middels grad) Påverka av rømt fisk (ukjent grad) Påverka av lakselus (ukjent grad) Overvaking og problemkartlegging Venter innspel frå NVE Det skal sleppast ei minstevassføring på 16l/s forbi vassinntaket til settefiskanlegget gjennom heile året. Venter avklaring frå sentrale styresmakter Venter avklaring frå sentrale styresmakter Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Data frå overvaking dannar grunnlag for ev. tiltak. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Stabil vassføring i elva Juridisk verkemiddel Kostnad Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar S: NVE T: Marin Harvest S: Fiskeridir. S: Mattilsynet Side 56 (126)

57 13.2 Sogndal kommune Figur 22 Sogndal kommune. Elvar og innsjøar i risiko, for å ikkje oppnå miljømål utan tiltak, merka rødt Side 57 (126)

58 Kyst Kaupanger Hella vassdragsområde, Sogndal og Leikanger Figur 23 Fardalselvi, Kyst Kaupanger - Hella vassdragsområde i Sogndal og Leikanger kommune Fardalselvi R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Godt økologisk og kjemisk tilstand (GØT 215) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (ukjent grad) Truleg punktkjelde Kontroll av miljøplanen i landbrukseigedomar langs elva. Behov for tiltaksplan. Overvaking og problemkartlegging. Punktutslepp, eventuelle feil og utbetringstiltak ved gjødselkjeller og siloanlegg. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Vesentlig redusert ureining Juridisk verkemiddel Kostnad Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging kr Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Stor S: Kommunen T: Grunneigar Side 58 (126)

59 Figur 24 Kaupangerelva, kyst Kaupanger - Hella vassdragsområde, Sogndal kommune Kaupangerelva 77-2-R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: Godt økologisk og kjemisk tilstand (GØT 215) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (ukjent grad) Avløp frå spreidd busetnad (liten grad) Overvaking og problemkartlegging utført i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god» og ikkje behov for tiltaksplan, men oppfølgjing av målepunkt nedst i vassdraget. Kartlegging og registrering av avløp frå spreidde bustadar. Oppdage eventuelle direkte utslepp og pålegg om Betre vasstilstand i elva, redusert forureining Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Forurensningsforskriften, Kommunens eigne forskrift Kostnad Kontroll: 1. kr/ anlegg Ved utskifting er Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Kommunen T: Grunneigar Middels S: Kommunen T: Grunneigar Side 59 (126)

60 Industri (ikkje-ippc) (middels grad) Regulering med minstevassføring (ukjent grad) installasjon av reinseanlegg. Gjennomføre tilsyn og nødvendige konsesjonsrevisjonar Ventar innspel frå NVE Kjennskap til kva grad utslepp frå industri har i påverknad. Tilsyn dannar grunnlag for eventuell konsesjonsrevisjon Forurensningsforskriften investeringskostnad høg for grunneigar: kr/anlegg Forureinar betalar - prinsipp S: kommune/ FM T: Industrieigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Side 6 (126)

61 Årøyvassdraget, Sogndal og Luster Figur 25 Årøyelvi anadrom og Årøyelvi øvre, Årøyvassdraget i Sogndal og Luster kommune Storelvi, Veitostrand, øvst i Årøyvassdraget i Luster kommune, sjå Storelvi R side 79. Side 61 (126)

62 Årøyelvi anadrom R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: Godt økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Årøyvassdraget Nasjonalt laksevassdrag Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Regulering med minstevassføring (liten grad) Miljøtilpassa driftsvassføring Vurdere attgroingsproblematikk i Hafslovatnet fuglefredningsområde, som fylgje av forhøg vasstand ved innfrysing. Mister den naturlege opprinskinga om våren. Hafslovatnet er ein del av Årøyvassdraget, og må sjåast i samanheng med Årøyelvi. Det er magasinregulering i Hafslovatnet. Krav til minstevassføring er oppfylt ved at det er installert forbisleppingsventil inne i stasjonen som automatisk opnar dersom driftsvassføring blir for låg Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Data frå overvaking dannar grunnlag for ev. tiltak. Opprydjingstilta k overføras neste planperiode. Habitatforhold som gir grunnlag for haustbare fiskebestander, levedyktig bestand av laks. Juridisk verkemiddel Overvaking og problemkartlegging Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging vdrregl 1, Revisjonsadgan g 222 Kostnad Nytte i høve kostnad kr. Kostnad avhengi g av antall prøver Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen Høg T: Grunneigar S: NVE T: Sognkraft AS Påverka av rømt fisk (ukjent grad) Påverka av lakselus (ukjent grad) Problemkartlegging. Oppretting av nasjonale laksevassdrag er utført Venter avklaring frå sektormynde Lakse- og innenlandsfiskel oven Lakse- og innenlandsfiskeloven S: Fiskeridir./ Miljødirektorat et S: Mattilsynet Side 62 (126)

63 Årøyelvi øvre R Økologisk tilstand: Svært dårleg Miljømål: Mindre strenge miljøkrav (MSM) grunna elva er tørrlagt i heile eller delar av året ksmvf Årøyvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Regulering utan minstevassføring (svært stor grad) Overvaking og problemkartlegging Etablerte tersklar bør erstattast av meir naturleg materiale. Vurdere minstevassføring i Helvetesfossen. Vurdere oppvekstpotensiale ved utsetting - gir større smoltproduksjon ut av Årøyelvi. Vurdere attgroingsproblematikk i Hafslovatnet fuglefredningsområde, som fylgje av forhøg vasstand ved innfrysing. Mister den naturlege opprinskinga om våren. Hafslovatnet er ein del av Årøyvassdraget, og må sjåast i samanheng med Årøyelvi. Det er magasinregulering i Hafslovatnet. Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Data frå overvaking dannar grunnlag for ev. tiltak. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Sikre forhold som gir sjølvreproduserande stamme av laks. Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 Kostnad kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen Høg T: Grunneigar S: NVE T: Sognkraft AS Side 63 (126)

64 Fjærlandsfjorden vassdragsområde, Sogndal Figur 26 Storelvi Fjærland, Supphelleelvi,Tverrgrovi, Horpedalselvi, Fjærlandsfjorden vassdragsområde i Sogndal kommune Storelvi Fjærland 78-5-R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Godt økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 221) ksmvf Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Flomverk og forbyggingar (stor grad) Påverka av lakselus (ukjent grad) Overvaking og problemkartlegging Venter innspel frå NVE Venter avklaring frå sentrale styresmakter Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Data frå overvaking dannar grunnlag for ev. tiltak. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Juridisk verkemiddel Kostnad Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Lakse- og innenlandsfiskeloven kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar S: Mattilsynet Side 64 (126)

65 Supphelleelvi 78-3-R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Godt økologisk potensiale og god kjemisk tilstand (GØP 221) ksmvf Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Flomverk og forbyggingar (stor grad) Overvaking og problemkartlegging Venter innspel frå NVE Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Data frå overvaking dannar grunnlag for ev. tiltak. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Juridisk verkemiddel Kostnad kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Tverrgrovi R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Godt økologisk og kjemisk tilstand (GØT 215) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (ukjent grad) Konsentrert landbruk i nedre del av elva Kontroll av miljøplanen i landbrukseigedomar langs elva. Punktutslepp, eventuelle feil og utbetringstiltak ved gjødselkjeller og siloanlegg. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Vesentlig redusert ureining Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad kr Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Stor S: Kommunen T: Grunneigar Horpedalselvi nedre R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Godt økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 221) ksmvf Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering med minstevassføring (ukjent grad) Flomverk og forbyggingar (stor grad) Venter innspel frå NVE Venter innspel frå NVE Juridisk verkemiddel Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Horpedal kraftverk S: NVE T: NVE/ kommune Side 65 (126)

66 Reinsking/ mudring (ukjent grad) Venter avklaring frå sentrale styresmakter S: Fiskeridir. Figur 27 Jordalselvi øvre, Fjærlandsfjorden vassdragsområde, Sogndal kommune Jordalselvi øvre, bekkeinntak Vassbekka R Økologisk tilstand: Miljømål: Mindre strenge miljøkrav (MSM) ksmvf Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering med minstevassføring (svært stor grad) Vilkårsrevisjon innføring av standardvilkår Betre levevilkår for fisk Svært dårleg Juridisk verkemiddel vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: SFE Produksjon AS Side 66 (126)

67 13.3 Luster kommune Figur 28 Luster kommune. Elvar og innsjøar i risiko, for å ikkje oppnå miljømål utan tiltak, merka rødt. Side 67 (126)

68 Jostedøla og Lusterfjorden vest vassdragsområde, Luster Figur 29 Jostedøla vassdragsområde i Luster kommune Side 68 (126)

69 Figur 3 Jostedøla vassdragsområde nedre del. Rødt er vassførekomstar i risiko Jostedøla nedre R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Jostedalvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Det tas vassprøvar 4 ganger pr år, i regi av NIVA sitt overvakingsprogram, Elvetilførselsprogram. Undersøke om fosforinnhaldet har samanheng med Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Juridisk verkemiddel Forurensnings forskriften Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmak t Tiltakshav ar Middels S: Kommune n T: Grunneiga r Side 69 (126)

70 brepartiklane. Røneidsgrandane grovfyllplass (ukjent grad) Regulering utan minstevassføring (middels grad) Miljøprøvar/ vassprøvar Nye tiltak: Uttaks plan under utarbeiding. Uttak planleggast vinter 213/14. Det vil seinare bli aktuelt å ta ut masser og andre stader i elva Oversikt over innhald av miljøgift i sigevatn Betre vassføring og levevilkår for fisk Deponiforskriften, Avfallsforskiften Forurensnings forskriften vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 Avhenger av størrelse og type deponi, antall og type miljøprøver/ vassprøver som må tas kr Middels S: FM T: FM/ deponieig ar S: NVE/ Miljødir T: Statkraft Energi AS Planlagte tiltak: Fisk og vilt div. Masseavlagring: pålegg om oppmåling/ profilering i Jostedøla. Pålegg frå NVE om plan for fjerning av massar frå Alsmo. Avtale med DN om undersøking og bygging av oppgangsforbetrande tiltak i 3 elvehjel i Jostedøla Flomverk og forbyggingar (stor grad) Fiskevandringshin der (ukjent grad) Innspel frå Miljødirektoratet; Variabel miljøtilpassa minstevassføring. Fangdammar mot erosjon. Første planperiode ( ) Venter innspel frå NVE Kutte teinar i Kvernelvi (76-98-R) ved Skarpamo Gaupne Omløpsventil. Problemkartlegging. Betrar fiskevandring S: NVE T: NVE/ kommune /grunneig ar Stor S: Fylkeskom munen /Miljødir/ NVE T: Statens Vegvesen Side 7 (126)

71 Fonndøla nedre R Økologisk tilstand: Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Jostedalvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (stor grad) Fiskevandrings hinder: Låg vassføring pga regulering og grove massar under kulvert. (middels grad) Planlegg tiltak med tetting av botn (med duk) og andre biotoptiltak for å lette oppgangen og leveforholda for fisk på den nedre strekninga. Tiltaka planleggast i samråd med Luster- jakt og fiskelag. Vegvesenet vil og bli involvert. Legge tetningsduk på botn av kulvert. Sjå på utforming av kulvert, da den hindrar oppgang av gytefisk. Dårleg Betrar fiskevandring Betrar fiskevandring Juridisk verkemiddel vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Statkraft Energi AS Stor S: Fylkeskommunen/ NVE T:Statens Vegvesen/ Statkraft Energi AS Leirdøla R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Sideelv Jostedalvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Overvaking og problemkartlegging. Det er lite landbruk her. Vurdere om problemstillinga er aktuell. (I følgje FM er regulering årsak til risiko) Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Data frå overvaking dannar grunnlag for ev. tiltak. Juridisk verkemiddel Forurensnings -forskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad 1. kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshava r Middels S: Kommune n T: Grunneigar Regulering utan minstevassføring (stor grad) Vurdere minstevassføring (Tunnsbergdalsdamme n har i dag lekkasje som gir noko vassføring i Leirdøla). Vurdere minstevassføring frå Tunnsbergdalsdammen og/eller frå bekk i Skaret, varmare vatn enn i Tunnsbergdalsdammen Auka produksjon anadrom fisk. vdrregl 1, Revisjonsadga ng 222 Middels S: NVE T: Statkraft Energi AS Side 71 (126)

72 Flomverk og forbyggingar (uvesentleg grad) Venter innspel frå NVE S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Tunbergdalsvatnet, sjå tabell 2. Vigdøla R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Sideelv Jostedalvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Overvaking og problemkartlegging. Det er lite landbruk her. Vurdere om problemstillinga er aktuell. Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Data frå overvaking dannar grunnlag for ev. tiltak. Juridisk verkemiddel Forurensnings forskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad 1. kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen T: Grunneigar Regulering utan minstevassføring (stor grad) Det er bygd tersklar innover heile dalføret. Tersklane er positivt for fisk i elva. vdrregl 1, Revisjonsadga ng 222 S: NVE T: Statkraft Energi AS Flomverk og forbyggingar (middels grad) Venter innspel frå NVE S: NVE T: Statkraft Energi AS Side 72 (126)

73 Figur 31 Jostedøla vassdragsområde midtre del. Rødt er vassførekomstar i risiko Gravdøla R Dårleg Økologisk tilstand: Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Sideelv Jostedalvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (stor grad) Flomverk og forbyggingar (stor grad) Venter innspel frå NVE Venter innspel frå NVE Juridisk verkemiddel vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T:Statkraft Energi AS S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Side 73 (126)

74 Vanndøla R Økologisk tilstand: Miljømål: Mindre strenge miljøkrav (MSM) ksmvf Sideelv Jostedalvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering med minstevassføring (stor grad) (GØP 215) Venter innspel frå NVE Moderat Juridisk verkemiddel vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Luster Småkraft Regulering utan minstevassføring (middels grad) (MSM) Venter innspel frå NVE Vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 S: NVE T: Statkraft Energi AS Geisdøla og Flatelvi, sjå tabell 19. Geisdalsvatnet og Sandhaugedalsvatnet, sjå tabell 2. Side 74 (126)

75 Figur 32 Jostedøla vassdragsområde øvre del. Rødt er vassførekomstar i risiko Jostedøla øvre R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Jostedalvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (middels grad) Flomverk og forbyggingar (uvesentleg grad) Det vert vurdert å bygge ein ny terskel nedstraums eksisterande tersklar. Fleire alternativ er og under vurdering m.o.p. Vasstanden i Vivatjønn Venter innspel frå NVE Betre vassføring og levevilkår for fisk Juridisk verkemiddel vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 Kostnad Sjå tabell 19 og 2 for øvrige vassførekomstar i Jostedøla vassdragsområde øvre del. Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Statkraft Energi AS S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Side 75 (126)

76 Figur 33 Dalselvi (Indre Hafslo), Lusterfjorden vest vassdragsområde Dalselvi 76-3-R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Godt økologisk og kjemisk tilstand (GØT 215) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (middels grad) Nedlagt avfallsfylling ved Liarmen (ukjent grad) Regulering utan minstevassføring (ikkje konsesjonspliktig) (liten grad) Behov for tiltaksplan. Kontroll av miljøplanen i landbrukseigedomar langs elva. Overvaking og problemkartlegging. Punktutslepp, eventuelle feil og utbetringstiltak ved gjødselkjeller og siloanlegg. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Kommunen har tatt vassprøver 4 gonger i året over fleire år. Overhelder grenseverdi på miljøgifter. Venter innspel frå NVE Vesentlig redusert ureining Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Deponiforskriften, Avfallsforskiften, Forurensningsforskriften Kostnad kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Stor S: Kommunen Middels S: FM T: Grunneigar T: FM/ deponieigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Side 76 (126)

77 Fortunvassdraget / Lusterfjorden øst og nord Figur 34 Fortunvassdraget og Lusterfjorden øst og nord vassdragsområde i Luster kommune Side 77 (126)

78 Figur 35 Fortunvassdraget, Luster kommune Fortundalselva nedre R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Fortunvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Overvaking og problemkartlegging. Prøver er tatt ved utløpet av Eidsvatnet i 213. Prøvane var «svært god». Det er ikkje noko prøve som indikerer at det Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen T: Grunneigar Side 78 (126)

79 Regulering utan minstevassføring (stor grad) Flomverk og forbyggingar (uvesentleg grad) førekjem eit ureiningsproblem knytt til landbruk. Vurdere om problemstillinga er aktuell. Problemkartlegging Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført av Miljødirektoratet Venter innspel frå NVE S: NVE/ Miljødir. Trd T: Norsk Hydro AS/ Miljødir. Trd S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Fortundalselva øvre R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Fortunvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (stor grad) Flomverk og forbyggingar (middels grad) Variabel miljøtilpassa minstevassføring. Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført av Miljødirektoratet Venter innspel frå NVE Juridisk verkemiddel Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE/ Miljødir. Trd T: Norsk Hydro AS/ Miljødir. trd S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Yttrisgrovi Fortun R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk og kjemisk tilstand (GØT 215) Fortunvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Juridisk verkemiddel Jordbruk (middels grad) Overvaking og problemkartlegging utført i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god», og ikkje behov for tiltaksplan. Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Kommunen T: Grunneigar Sjå tabell 18 og 19 for øvrige vassførekomstar i Fortunvassdraget. Side 79 (126)

80 DALSDALSELVI NEDRE Figur 36 Dalsdalselvi nedre, Lusterfjorden øst og nord. Dalsdalselvi nedre R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 221) ksmvf Lusterfjorden nord Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Flomverk og forbyggingar (middels grad) Overvaking og problemkartlegging Landbruk i nedbørsfelt, truleg ikkje betydeleg (I følgje FM har dette vassdraget regulering, og dette er årsaka til moderat tilstand. Mangelen i Vann-Nett må rettast opp). Terskler er etablert Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad 1. kr Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Side 8 (126)

81 Fysisk endring av elveløp (middels grad) Fisketiltak/ tersklar Problemkartlegging. Fiskeundersøkelse nedstraums Kvåle kraftverk Problemkartlegging. Fiskeundersøkelse nedstraums Kvåle kraftverk S: Miljødir/ NVE S: Miljødir/ NVE Storelvi (Veitostrond) R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Øvst i Årøyvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Flomverk og forbyggingar (stor grad) Fysisk endring av elveløp (stor grad) Overvaking og problemkartlegging Venter innspel frå NVE Venter innspel frå NVE Kjennskap til i kva grad avrenning frå landbruk har i påverknad. Data frå overvaking dannar grunnlag for ev. tiltak. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad Nytte i høve kostnad 1. kr. Kostnad avhengig av antall prøver Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Middels S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Side 81 (126)

82 Tabell 2 Vassførekomstar i Luster kommune. ksmvf med kunn påverknad frå regulering utan minstevassføring. Ansvarleg styresmakt er NVE. ksmvf vassførekomstar, elv, med kunn ein påverknad: Regulering utan minstevassføring Vassførekomst ID R R R R R R R R R R R R R Vassførekomst namn Avløp frå Urdadalen (Årdalsvassdraget) Bekkeinntak Gjende (Årdalsvassdraget) Skogadøla (Årdalsvassdraget) Avløp Rauddalsvatnet/ Gravdalsdammen (Årdalsvassdraget) Storutla (Årdalsvassdraget) Bualøyfti (sideelv til Fortunvassdraget) Avløp frå Namnlausvatnet (Fortunvassdraget) Gravdøla (avløp frå Gravdalsvatnet) (sideelv til Fortunvassdraget) Vetledøla (Fortunvassdraget) Dyrhaugslågan og Dyrhaugsvatn (sideelv til Fortunvassdraget) Herva, avløp frå Nedre Hervavatn (sideelv til Fortunvassdraget) Gjessingdøla (sideelv til Fortunvassdraget) Ringselvi (sideelv til Fortunvassdraget) Økologisk tilstand Grad av påverknad Tiltak Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Dårleg Stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Miljømål GØP 227 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året GØP 227 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året GØP 227 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året GØP 227 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Side 82 (126)

83 75-25-R R 75-3-R R R R R R R R R R R R og R R Prestesteinsvatnet utløp (Fortunvassdraget) Fortundalselva nedre (Fortunvassdraget) Rya (sideelv til Fortunvassdraget) Galdelvi/ Kolstadelvi (Lusterfjorden Nord) Avløp frå Urdadalen (Fortunvassdraget) Nøstredøla nedre (sideelv til Fortunvassdraget) Bergselvi (sideelv til Fortunvassdraget) Skagadalen (Fortunvassdraget) Ilvasselvi (Fortunvassdraget) Berdalselvi (sideelv til Fortunvassdraget) Berdalselvi (sideelv til Fortunvassdraget) Helgedalselvi (sideelv til Fortunvassdraget) Helgedalselvi (sideelv til Fortunvassdraget) Bøvra øvre del med sidebekker Grandfasta (sideelv til Fortunvassdraget) Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Dårleg Stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM GØP 227 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året GØP 221 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året GØP 227 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året GØP 227 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året GØP 227 MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Side 83 (126)

84 76-2-R R R R R R R R R E R R Vetle Sprongdøla (sideelv til Jostedalsvassdraget) Flatelvi (sideelv til Jostedalsvassdraget) Bekk til Vanndalsvatnet (Jostedalsvassdraget) Geisdøla (sideelv til Jostedalsvassdraget) Fagredøla (sideelv til Jostedalsvassdraget) Spongdøla (sideelv til Jostedalsvassdraget) Utløp Kupevatnet (Jostedalsvassdraget) Båtedøla (Jostedalsvassdraget) Bruvollelvi (Jostedalsvassdraget) Tilløp Vanndalsvatnet (Jostedalsvassdraget) Vetledøla (sideelv til Jostedalsvassdraget) Vivaskreden (Jostedalsvassdraget) Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Dårleg Liten grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Side 84 (126)

85 Innsjøar, Luster kommune Magasiner på fjellet Tabell 21 Magasiner i Luster kommune. ksmvf med vassføringsregulering eller som er vasskraftsdam. Ansvarleg styresmakt er NVE. ksmvf vassførekomstar, innsjøar, med påverknad: Vassføringsregulering / Vasskraftdam Vassførekomst Vassførekomst namn Økologisk Grad av Tiltak Miljømål ID tilstand påverknad L Gravdalsdammen Moderat Middels grad Problemkartlegging GØP 227 (Årdalsvassdraget) L Drivandefossen Moderat Stor grad Problemkartlegging GØP 215 (inntak Sage kraftverk) (Lusterfjorden nord) L Middalsvatnet Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP 227 (Medalsvatn) L Breiddalsvatnet Moderat Stor grad Problemkartlegging (Skjåk kommune) L Svartdalsvatnet (Skjåk, Lom kommune) Moderat Stor grad Problemkartlegging L Skålavatnet Dårleg Svært stor grad Auke fisket/redusere utsettingane GØP L Storavatnet (Lom kommune) Moderat Stor grad Auke fisket/redusere utsettingane GØP L Fivlemyrane Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM L Namnlausvatnet Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Illvatnet Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Nedre Grønevatnet Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Øvre Grønevatnet Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Øvre Hervavatnet Dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Prestesteinsvatnet Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Gravdalsvatnet Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Kringlevatnet Moderat Middels grad Vilkårsrevisjon - GØP 221 innføring av standardvilkår. Problemkartlegging L Smørvivatnet Moderat Stor grad Vilkårsrevisjon - GØP 221 innføring av standardvilkår. Problemkartlegging L Tunsbergdalsvatnet Moderat Stor grad Det er vurdert tiltak for å auke naturlig rekruttering frå tilløpsbekker. Ingen tiltak realistiske. Vurdere magasinrestriksjonar. Variabel miljøtilpassa minstevassføring GØP L Styggevatnet / Austdalsvatnet Moderat Svært stor grad Vurdere magasinrestriksjonar GØP L Geisdalsvatnet Moderat Stor grad Vilkårsrevisjon. GØP 215 Problemkartlegging L Sandhaugedalsvatnet Moderat Stor grad Vilkårsrevisjon. GØP 215 Problemkartlegging L Kupvatnet Moderat Stor grad Vurdere magasinrestriksjonar GØP 215 Side 85 (126)

86 13.4 Årdal kommune Figur 37 Årdal kommune. Elvar og innsjøar i risiko, for å ikkje oppnå miljømål utan tiltak, merka rødt. Side 86 (126)

87 Årdalsvassdraget Figur 38 Årdalsvassdraget, Årdal kommune STORELVI TYA NEDRE ØVRE ÅRDAL KYRKJEVATN MANSBERGSVATN HOLSBRUVATN ÅRDALSVATNET TYIN BERDALS VATNET SKOGSVATNET TYA ØVRE TOROLMEN HEIMRE KREKAVATN Figur 39 Årdalsvassdraget, Årdal kommune. Rødt er vassførekomstar i risiko. Side 87 (126)

88 Storelvi Øvre Årdal R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Årdalsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (svært stor grad) Tyin-reguleringen fikk ny konsesjon i 21, både ervervsog reguleringskonsesjon. De varer i 5 år og løper følgelig ut i 251. Vurdere påverknad på rogn og yngel grunna den høge temperaturen, 4 grader C frå kjølevatn i støypeprosessen i elva. Vurdere «Tiltaksplan for Årdalselva og Utla i Øvre Årdal Bedre levevilkår for fisk. Økt fiskeproduksjon. Stabil vassføring. Varmare vatn enn i Utla. Stabile bunnforhold. Gyteplass hovudsakleg for aure. Auke fiskeproduksjon og vinteroverlevelse Juridisk verkemi ddel Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE/ Miljødir T: Norsk Hydro AS Flomverk og forbyggingar (middels grad) Problemkartlegging. Venter innspel frå NVE S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Tya nedre R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Årdalsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (svært stor grad) Tyin-reguleringen fikk ny konsesjon i 21, både ervervs- og reguleringskonsesjon. De varer i 5 år og løper følgelig ut i 251. Vurdere oppgangshinder ved utløpet av Tya til Storelvi, samløpet ved Utla. Ein ny totalvurdering bør gjerast for å avgjere kva konsekvensar tilføring av oppvarma vatn, 4 grader C, frå kjøling av støypeprosessen frå Holsbru kraftstasjon har. Vurdere «Tiltaksplan for Årdalselva og Utla i Øvre Betre levevilkår for fisk ved overvintring. Økt fiskeproduksj on. Sikring mot effekt av vasstandsflukt asjonar. Juridisk verkemiddel Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Norsk Hydro AS Side 88 (126)

89 Årdal» Ørekyt i Holsbruvatnet (liten grad) Variabel miljøtilpassa minstevassføring. Problemkartlegging. Smitteførebyggjande tiltak Utfisking i Holsbruvatnet Held bestanden nede Naturmangfoldloven, Lakse- og innenlandslove n S: Miljødirektoratet/ Fylkesmanne n Tya øvre R Økologisk tilstand: Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Årdalsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (svært stor grad) Tyin-reguleringen fikk ny konsesjon i 21, både ervervs- og reguleringskonsesjon. De varer i 5 år og løper følgelig ut i 251. Dårleg Juridisk verkemiddel Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Norsk Hydro AS Ørekyt i Holsbruvatnet (liten grad) Vurdere «Tiltaksplan for Årdalselva og Utla i Øvre Årdal» Problemkartlegging. Smitteførebyggjande tiltak Held bestanden nede Naturmangfoldloven, Lakse- og innenlandsloven S: Miljødirektoratet/ Fylkesmannen Utfisking i Holsbruvatnet Holsbruvatn L Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk kjemisk tilstand (GØP 227) Årdalsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Ørekyt i Holsbruvatnet (middels grad) Vassføringsregulering (middels grad) Utfisking av ørekyte pågår i regi av ÅJFF på dugnad. Tyin-reguleringen fikk ny konsesjon i 21, både ervervs- og reguleringskonsesjon. De varer i 5 år og løper følgelig ut i 251. Utfisking held bestanden nede Juridisk verkemiddel Kostnad Nytte i høve kostnad Naturmangfoldloven, Lakse- og innenlandsloven Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Fylkesmannen/ Miljødirektoratet S: NVE T: Norsk Hydro Side 89 (126)

90 Figur 4 Seimsdalselvi, Årdalsfjorden vassdragsområde, Årdal kommune. Rødt er vassførekomstar i risiko. Seimsdalselvi R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Påverknader Fysisk endring av elveløp (liten grad) Flomverk og forbyggingar (liten grad) Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Venter innspel frå NVE Vurdere tiltak for å fjerne masseoppbygging i utløp som hindrar eller reduserer oppgang av fisk til å gyte. Venter innspel frå NVE Juridisk verkemiddel Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Side 9 (126)

91 Figur 41 Nysetelvi med bekkefelt, Årdalsfjorden vassdragsområde, Årdal kommune. Rødt er vassførekomstar i risiko. Nysetelvi R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (svært stor grad) Vilkårsrevisjon Vurdere tiltak for å sikre oppgang av gytefisk og etablere sikker vassdekt areal i elveleie. Fysiske tiltak og minstevassføring vil kunne ivareta dette. Juridisk verkemiddel Vdrregl 1, Revisjonsadgan g 222 Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Østfold Energi AS Flomverk og forbyggingar (middels grad) Variabel miljøtilpassa minstevassføring. Venter innspel frå NVE S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Side 91 (126)

92 Nysetelvi bekkefelt R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk potensial og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering utan minstevassføring (stor grad) Vilkårsrevisjon Vurdere tiltak for å sikre oppgang av gytefisk og etablere sikker vassdekt areal i elveleie. Fysiske tiltak og minstevassføring vil kunne ivareta dette. Juridisk verkemiddel Vdrregl 1, Revisjonsadgan g 222 Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Østfold Energi AS Flomverk og forbyggingar (middels grad) Variabel miljøtilpassa minstevassføring. Venter innspel frå NVE S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar Tabell 22 Vassførekomstar i Årdal kommune. ksmvf med påverknad frå regulering utan minstevassføring. Ansvarleg styresmakt er NVE. ksmvf vassførekomstar, elv, med påverknad: Regulering utan minstevassføring Vassførekomst ID R R R R R Vassførekomst namn Avløp frå Storevatnet (Årdalsfjorden) Fossdalselvi (Årdalsvassdraget) Bekk Jonsvatn (Årdalsvassdraget) Berdalselvi (avløp frå Vievatn) (Årdalsvassdraget) Rausdøla (avløp frå Krekjavatn) (sideelv Årdalsvassdraget) Økologisk tilstand Grad av påverknad Tiltak Dårleg Stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Moderat Middels grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Dårleg Stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Miljømål MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Side 92 (126)

93 R R R R R R R R 74-4-R R R R R Fardalselvi (sideelv Årdalsvassdraget) Bekkefelt Tya (sideelv Årdalsvassdraget) Biskopelvi (avløp frå Biskopvatn) (sideelv Årdalsvassdraget) Steggjeelvi (Årdalsvassdraget) Tyin Toroholmen (Årdalsvassdraget) Avdøla (sideelv Årdalsvassdraget) Berdøla (Årdalsvassdraget) Smørholeli (Årdalsfjorden) Avløp frå Dyrebottsvatnet (Årdalsfjorden) Avløp frå Breidbottenvatn (Årdalsvassdraget) Avløp frå Kyrkjevatn (Årdalsvassdraget) Avløp frå Småløyftevatn (Årdalsvassdraget) Holsbrubekken (sideelv Årdalsvassdraget) Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Undersøkingar fisk/ botndyr for avklaring av tilstand Vilkårsrevisjon - innføring av standardvilkår Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Vilkårsrevisjon - innføring av standardvilkår. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon - innføring av standardvilkår. Problemkartlegging Dårleg Stor grad Vilkårsrevisjon - innføring av standardvilkår. Problemkartlegging Dårleg Stor grad Vilkårsrevisjon - innføring av standardvilkår. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året MSM Unntak frå miljømål GØP 227 MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål R Biskopelvi (sideelv Årdalsvassdraget) R Fannegjelselvi / Fanagjelsbekken (Årdalsvassdraget) R Østre og Vestre Sletterustbekken (Årdalsvassdraget) Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål R Avløp frå Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå MSM Side 93 (126)

94 74-83-R R R R R Mannsbergvatn (Årdalsvassdraget) Kvitingsmorki (Årdalsfjorden) Nysetelv (Årdalsfjorden) Fleskedøla (avløp frå Fleskedalen) NVE Unntak frå miljømål Svært dårleg Svært stor grad Minstevassføring MSM Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Dårleg Stor grad Venter innspel frå MSM NVE Unntak frå miljømål, grunna tørrlagt hele/ deler av året Moderat Middels grad Venter innspel frå GØP 227 NVE Magasiner på fjellet Tabell 23 Magasiner i Årdal kommune. ksmvf med vassføringsregulering eller som er vasskraftsdam. Ansvarleg styresmakt er NVE. ksmvf vassførekomstar, innsjøar, med påverknad: Vassføringsregulering / Vasskraftdam Vassførekomst ID Vassførekomst namn Økologisk tilstand Grad av påverknad Tiltak L Torolmen Moderat Middels grad Auke fisket/redusere (Årdalsvassdraget) utsettingane L Tyin Moderat Stor grad Auke fisket/redusere (Årdalsvassdraget) utsettingane L Heimre Krekavatnet Moderat Middels grad Venter innspel frå (Krækjavatn) NVE (Årdalsvassdraget) L Viervatnet Moderat Stor grad Venter innspel frå (Årdalsvassdraget) NVE L Mannsbergvatn Moderat Middels grad Venter innspel frå (Årdalsvassdraget) NVE L Småløyftevatn Moderat Middels grad Auke fisket/redusere utsettingane L Biskopvatn Moderat Middels grad Venter innspel frå (Årdalsvassdraget) NVE. Vurdere konsekvensen av utbygginga av Nye Tyin og utslepp av boreslam L Nedre Breibottenvatn Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE L Kyrkjevatn Moderat Middels grad Venter innspel frå (Årdalsvassdraget) NVE L L Riskallsvatnet (Årdalsfjorden) Berdalsvatnet (Årdalsvassdraget) Moderat Svært stor grad Vilkårsrevisjon - innføring av standardvilkår. Auke fisket/redusere utsettingane Moderat Svært stor grad Vilkårsrevisjon - innføring av standardvilkår. Auke fisket/redusere utsettingane Miljømål GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 221 GØP 221 Side 94 (126)

95 Grunnvatn, Årdal kommune Figur 42 Grunvassførekomst i Øvre Årdal, Fardal, med risiko for å ikkje oppnå god tilstand utan tiltak (Vann-Nett 3.oktober 213) Øvre Årdal grunnvatn G Kvantitativ tilstand: Miljømål: Grunnvassbrønn Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Industri (stor grad) Sigevatn frå Farnesstranda avfallsplass (ukjent grad) Avrenning frå Årdal tettstad (ukjent grad) Problemkartlegging. Miljøprøvar og geotekniske undersøkingar er utført av NGI og Miljøgeologi AS. Ikkje fare for ureining til grunnvatn. Problemkartlegging. Hovudplan Avløp er revidert og ligg ute på høyring, og er planlagt vedteken innan sommaren 214 Oppnår ikkje god Redusere spreiing av ureining Juridisk verkemiddel Forurensning sloven Deponiforskriften, Avfallsforskiften, Forurensning sforskriften Forurensning sforskriften, Kommunens eigne forskrift Kostnad Nytte i høve kostnad Stor Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: FM/ Kommunen T: S: FM T: FM/ deponieigar S: NVE T:kommune / Fylkesmann Side 95 (126)

96 Kystvatn, Årdal kommune Årdalsfjorden indre C Dårleg Økologisk tilstand: Miljømål: Godt økologisk og kjemisk tilstand (GØT 227) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Punktutslepp frå Industri Hydro Aluminium (stor grad) Spreiing av forureina sjøbotn via skipsoppvirvling (stor grad) Avrenning frå diffuse kjelder (stor grad) Oppfølging av PAHutslepp frå nytt reinseanlegg frå Hydro Aluminium. Ytterlegare reinsing av PAH til vatn vil eventuelt bli fase to. Problemkartlegging. Vurdere tiltaksplan Problemkartlegging av forureining frå hamneverksemd, annen verksemd. Tilsyn og nødvendige konsesjonsrevisjonar hos verksemder med utslepp til vatn Vesentlig redusert ureining Hindre spreiing av ureining Oversikt over verksemder og utslipp Juridisk verkemiddel Forurensningsloven Forurensningsloven Forurensningsloven Kostnad Verksemda tar kostnaden med reinseanlegg Utarbeiding av tiltaksplan 2. kr 2. kr Kostnad avhengig av antall prøvar og tilsyn Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar Stor S: Miljødirektoratet T: Hydro Aluminium AS Stor S: Miljødirektoratet Stor T: FM/ MD S: kommune/ FM T: Verksemda Side 96 (126)

97 13.5 Lærdal kommune Figur 43 Lærdal kommune. Elvar og innsjøar i risiko, for å ikkje oppnå miljømål utan tiltak, merka rødt. Side 97 (126)

98 Lærdalsvassdraget LÆRDALSELVI NEDRE LÆRDALSELVI ULVEHAUGELVI NIVLA ELDREVATN NIVLA ØVRE ØLJUSJØEN KVEVATNET Figur 44 Lærdalsvassdraget, Lærdal kommune. Rødt er vassførekomstar i risiko Lærdalselvi nedre R Dårleg Økologisk tilstand: Miljømål: God økologisk potensiale og kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Lærdalsvassdraget Nasjonalt laksevassdrag Påverknader Framlegg til tiltak Jordbruk (liten grad) Overvaking og problemkartlegging utført i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god» og ikkje behov for tiltaksplan. Flomverk og forbygningar (stor grad) Venter innspel frå NVE Regulering med minstevassføring (middels grad) Minstevassføring frå Borgund. Temperaturregulering. Variabel miljøtilpassa driftsvassføring med myke overganger frå kraftverk Forventa effekt av tiltak Juridisk verkemiddel Forurensnings -forskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE Habitatforhold som gir grunnlag for haustbar fiskebestand, sikre tilstrekkeleg vandringsforhold for fisk vdrregl 1, Revisjonsadga ng T: NVE/ kommune S: NVE T: Østfold Energi AS Side 98 (126)

99 Påverka av rømd fisk (ukjent grad) Påverknad av lakselus (ukjent grad) Påverka av Gyrodactylus salaris (stor grad) Ørekyt ovanfor Steinklepp (middels grad) Oppretting av nasjonal laksevassdrag er utført Oppretting av nasjonal laksevassdrag er utført Fjerne uønskede arter kjemisk behandling. Utført i 211 og 212, 24 km nedstrøms Sjuhaugfossen, som del av handlingsplan mot G.salaris Problemkartlegging Smitteførebyggjande tiltak Ukjent effekt Lakse- og innenlandsfisk eloven Lakse- og innenlandsfisk eloven Naturmangfol dloven, Lakseog innlandsfiskel oven S: Fiskeridir./ Miljødirektorat et i Trondheim S: Mattilsynet S: Miljødirektorat et S:Fylkesmann en Lærdalselvi R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensiale og kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Lærdalsvassdraget Nasjonalt laksevassdrag Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Flomverk og forbygningar (stor grad) Regulering med minstevassføring (middels grad) Påverka av rømd fisk (ukjent grad) Påverknad av lakselus (ukjent grad) Påverka av Gyrodactylus salaris (stor grad) Overvaking og problemkartlegging utført i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god» og ikkje behov for tiltaksplan. Venter innspel frå NVE Vurder minstevassføring frå Borgund Variabel miljøtilpassa minstevassføring. Oppretting av nasjonal laksevassdrag er utført Venter innspel frå sektorstyresmaktar Fjerne uønskede arter kjemisk behandling. Utført i 211 og 212, 24 km nedstrøms Sjuhaugfossen, som Habitatforhold som gir grunnlag for haustbar fiskebestand, sikre tiltstrekkeleg vandringsforhold for fisk Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging vdrregl 1, Revisjonsadgang Lakse- og innenlandsfiskel oven Lakse- og innenlandsfiskel oven Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune S: NVE T: Østfold Energi AS S: Fiskeridir./ Miljødirektor atet i Trondheim S: Mattilsynet S: Miljødirektor atet Side 99 (126)

100 Ørekyt ovanfor Steinklepp (middels grad) del av handlingsplan mot G.salaris Problemkartlegging Smitteførebyggjand e tiltak Ukjent effekt Naturmangfoldl oven, Lakse- og innlandsfiskelov en S:Fylkesma nnen Nivla R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: Godt økologisk og kjemisk tilstand (GØT 215) Lærdalsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Flomverk og forbygningar (liten grad) Regulering utan minstevassføring (liten grad) Reinsking/ mudring (ukjent grad) Påverka av Gyrodactylus salaris (stor grad) Overvaking og problemkartlegging utført i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god» og ikkje behov for tiltaksplan. Venter innspel frå NVE Venter innspel frå NVE Venter innspel frå NVE Vurdere oppreinsking ca 45 m v/mo Venter avklaring frå sentrale styresmakter Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging vdrregl 1, Revisjonsadgang Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar S: NVE T: Østfold Energi AS S: NVE/ kommune T: NVE/ kommune/ grunneigar S: Miljødirektoratet Side 1 (126)

101 Nivla øvre R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: Mindre strenge miljøkrav (MSM) ksmvf Sideelv Lærdalsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (liten grad) Flomverk og forbygningar (liten grad) Regulering utan minstevassføring (svært stor grad) Reinsking/ mudring (ukjent grad) Påverka av Gyrodactylus salaris (stor grad) Overvaking og problemkartlegging utført i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god» og ikkje behov for tiltaksplan. Venter innspel frå NVE Venter innspel frå NVE Venter innspel frå NVE Vurdere oppreinsking ca 45 m v/mo Venter avklaring frå sentrale styresmakter Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging vdrregl 1, Revisjonsadgang Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar S: NVE T: Østfold Energi AS S: NVE/ kommune T: NVE/ kommune/ grunneigar S: Miljødirektoratet Ulvehaugelvi R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk potensiale og god kjemisk tilstand (GØP 227) ksmvf Sideelv Lærdalsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering med minstevassføring (middels grad) Overføring av vatn (middels grad) Venter innspel frå NVE Venter innspel frå NVE Juridisk verkemiddel Vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 vdrregl 1, Revisjonsadgang Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Østfold Energi AS S: NVE T: Østfold Energi AS Side 11 (126)

102 Figur 45 Vindedøla, Lærdalsfjorden vassdragsområde, Lærdal kommune. Rødt er vassførekomst i risiko Vindedøla 73-4-R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensiale og god kjemisk tilstand (GØP 221) Ksmvf Lærdalsfjorden Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering med minstevassføring (liten grad) Venter innspel frå NVE Juridisk verkemiddel Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: Vindedal kraftverk Side 12 (126)

103 Tabell 24 Vassførekomstar i Lærdal kommune. ksmvf med påverknad frå regulering utan minstevassføring. Ansvarleg styresmakt er NVE. ksmvf vassførekomstar, elv, med påverknad: Regulering utan minstevassføring Vassførekomst ID R R R R R R R R Vassførekomst namn Kjølåni (Lærdalsvassdraget) Jukleåni (sideelv Lærdalsvassdraget) Vetleelvi (Lærdalsvassdraget) Mørkedøla (sideelv Lærdalsvassdraget) Avløp frå Kaldevatnet (Lærdalsvassdraget) Avløp frå Nedre Bjordalsvatn, Mjåvatn og Kaldavatn til Øljusjøen (Lærdalsvassdraget) Bekkeintak Dilma (Lærdalsvassdraget) Nivla (Lærdalsvassdraget) R Heftingsdøla / Stardøla / Kjølåni (Lærdalsvassdraget) R Oddedøla (Lærdalsvassdraget) Økologisk tilstand Grad av påverknad Tiltak Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE Dårleg Stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Moderat Middels grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Moderat Middels grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål GØP 227 GØP 227 MSM Unntak frå miljømål GØP 227 MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål GØP 227 Side 13 (126)

104 Innsjøar, Lærdal kommune Magasiner på fjellet Tabell 25 Magasiner i Lærdal kommune. ksmvf med vassføringsregulering eller som er vasskraftsdam. Ansvarleg styresmakt er NVE. ksmvf vassførekomstar, innsjøar, med påverknad: Vassføringsregulering / Vasskraftdam Vassførekomst Vassførekomst namn Økologisk Grad av Tiltak Miljømål ID tilstand påverknad L Mjåvatn Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE GØP L Eldrevatn / Tjørni Moderat Stor grad Vurdere GØP 227 magasinrestriksjon. Auke fisket/redusere utsettingane L Søre Sulevatn Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Nedre Bjordalsvatnet Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE GØP L Kvevotni / Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP 227 Flogrunnvotni L Vassetvatnet Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM (innsjø som i praksis tappast langt ned jamleg) L Øljusjøen / Vesle Moderat Stor grad Vurdere GØP 227 Øljusjøen magasinrestriksjon L Vesle Juklevatn Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE GØP L Store Juklevatn Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP L Kaldevatnet Moderat Middels g rad Venter innspel frå NVE GØP 227 Side 14 (126)

105 13.6 Aurland kommune Figur 46 Aurland kommune. Elvar og innsjøar i risiko, for å ikkje oppnå miljømål utan tiltak, merka rødt. Side 15 (126)

106 Aurlandsvassdraget AURLANDSELVI NEDRE KLEÅELVI ØVRE AURLANDSELVI/ VASSBYGDELVI STONNDALSELVI AURLANDSELVI VIDDALSVATN NYHELLEVATNET KATLAVATN SVARTAVATN VESTREDALSVATN Figur 47 Aurlandsvassdraget, Aurland kommune. Rødt er vassførekomstar i risiko Side 16 (126)

107 Aurlandselvi nedre R Økologisk tilstand: Miljømål: God økologisk potensial Dårleg ksmvf Aurlandsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering med minstevassføring (stor grad) Nye tiltak: Fastsetting av heilårs minstevassføring på anadrom strekning, variabel miljøtilpassa driftsvassføring, auke sommartemperatur (overflatetapping Magasin Viddalsvatnet). Auka produksjon av anadrom fisk og betre hausting. (GØP227) Juridisk verkemiddel Vdrregl 1, Revisjonsadgan g 219 Kostnad Nytte i høve kostna d Høg Ansvar Styresmakt Tiltakshava r S: NVE/ Miljødirekt oratet T: E-CO Planlagte tiltak: På strekninga nedstraums Sitjandefossen er det bygd 7 tersklar og lagt ut gytegrus. Sideløp er opna. Tiltaksplan for Aurlandselva Vurdere «Tiltaksplan for Aurlandselva »: Minstevassføring på anadrom strekning (Q95) Miljøtilpassa driftsvassføring Magasinrestriksjon Tiltak for å auke sommarvasstemperaturen (eks redusert produksjon Aurland I og tapping av vatn nær overflaten). Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført av Miljødirektoratet Påverka av rømd fisk (ukjent grad) Miljødir. innspill: Gjennomføre tiltak etter utarbeidet tiltaksplan. Variabel miljøtilpasset driftsvassføring, myke overganger og minstevannføring på anadrom strekning. Tiltak for å øke sommertemperaturen. Etablere skjul - utsetting av stein. Forbedring av gyteplasser. Revisjon prioritet 1.1. Planlagt gjennomført Første planperiode ( ) Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført S: Miljødirektor atet i Trondheim T: Miljødir. Side 17 (126)

108 Trd. Påverka av lakselus (ukjent grad) Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført S: Miljødirektor atet i Trondheim T: Miljødir. Trd. Aurlandselvi/ Vassbygdelvi 72-1-R Økologisk tilstand: Miljømål: God økologisk potensial(gøp227) ksmvf Aurlandsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Regulering med minstevassføring (stor grad) Konsedering av vintervassføring frå Aurland II. Auke minstevassføring i høve dagens frivillige slipp, jf. Rapport Envidorr. Vurdere vintervassføring frå Aurland III. Grunnlag for haustbar fiskebestand, sikring av habitat. Dårleg Juridisk verkemiddel Vdrregl 1, Revisjonsadgan g 219 Kostnad Nytte i høve kostnad Høg Ansvar Styresmakt Tiltakshava r S: NVE/ Miljødirekt oratet T: E-CO Bygging av terskel nedstraums eksisterande tersklar Vurdere «Tiltaksplan for Aurlandselva »: Minstevassføring på anadrom strekning (Q95) Miljøtilpassa driftsvassføring Magasinrestriksjon Tiltak for å auke sommarvasstemperaturen (eks redusert produksjon Aurland I og tapping av vatn nær overflaten) Miljødirektoratet spiller inn; Gjennomføre tiltak etter utarbeidet tiltaksplan. Variabel miljøtilpasset driftsvassføring, myke overganger og minstevannføring på anadrom strekning. Tiltak for å øke sommertemperaturen. Etablere skjul - utsetting av stein. Forbedring av gyteplasser. Revisjon Side 18 (126)

109 prioritet 1.1. Flomverk og forbyggingar (stor grad) Påverka av rømd fisk (ukjent grad) Påverka av lakselus (ukjent grad) Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført S: Miljødirektor atet i Trondheim T: Miljødir. Trd. S: Miljødirektor atet i Trondheim T: Miljødir. Trd. S: Miljødirektor atet i Trondheim T: Miljødir. Trd. Aurlandselvi R Økologisk tilstand: Moderat Miljømål: God økologisk potensial (GØP227) ksmvf Aurlandsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (middels grad) Kontroll av miljøplanen i landbruks-eigedomar langs elva. Overvaking og problemkartlegging Punktutslepp, eventuelle feil og utbetringstiltak ved gjødselkjeller og siloanlegg. Opprydjingstiltak overføras neste planperiode. Vesentlig redusert ureining Juridisk verkemiddel Forurensnings -forskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Kostnad kr. Kostnad avhengig av antall prøver Nytte i høve kostnad Ansvar Styresma kt Tiltakshav ar Middels S: Kommun en T: Grunneigar Deponi/ søppelfylling (ukjent grad) Regulering med minstevassføring (stor grad) Miljøprøvar/ Geotekniske undersøkingar Det vert arbeidd med ein tiltaksrapport. Denne skal oppsummere utførte tiltak med effekt, samt plan for Oversikt over mengde forureina massar som må masseutskif tast Betre levevilkår for fisk. Økt vasstemper Deponiforskriften, Avfallsforskift enforurensni ngsforskriften Vdrregl 1, Revisjonsadga ng 219 Avhenger av størrelse og type deponi, antall og type (miljøprøver / geotekniske undersøkels er) prøver (i flate og dybde) som må tas kr Middels S: FM T: FM/ deponieigar S: NVE T: E-CO Side 19 (126)

110 arbeid dei neste 5 åra. atur Flomverk og forbyggingar (stor grad) Påverka av rømd fisk (ukjent grad) Påverka av lakselus (ukjent grad) Konsedering av vintervassføring frå Aurland II. Auke minstevassføring i høve dagens frivillige slipp, jf. Rapport Envidorr. Vurdere vintervassføring frå Aurland III. Vurdere «Tiltaksplan for Aurlandselva »: Minstevassføring på anadrom strekning (Q95) Miljøtilpassa driftsvassføring Magasinrestriksjon Tiltak for å auke sommarvasstemperaturen (eks redusert produksjon Aurland I og tapping av vatn nær overflaten) Bygging av terskel nedstraums eksisterande tersklar Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført av Miljødirektoratet Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført S: Miljødirekt oratet i Trondheim T: Miljødir. Trd. S: Miljødirekt oratet i Trondheim T: Miljødir. Trd. S: Miljødirekt oratet i Trondheim T: Miljødir. Trd. Kleåelvi øvre R Økologisk tilstand: Miljømål: Mindre strenge miljøkrav (MSM) ksmvf Sideelv Aurlandsvassdraget Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av Regulering utan minstevassføring (svært stor grad) Sur nedbør (liten grad) Ventar innspel frå NVE Svært dårleg tiltak Juridisk verkemiddel Vdrregl 1, Revisjonsadgang 219 Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: NVE T: E-CO S: Side 11 (126)

111 Nærøyelvi vassdragsområde, Aurland kommune Figur 48 Nærøyelvi vassdragsområde, Nærøydalselvi med bekkefelt, Aurland kommune Nærøydalselvi R Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: God økologisk potensial (GØP 227) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (ukjent grad) Regulering utan minstevassføring (middels grad) Undersøkingar utført i 213 av Rådgivende Biologer. Høge verdiar av nitrogenstoff kan skuldast avrenning frå anleggsområde der nitrogenhaldig sprengstoffrestar vert nytta. Samla vurdering «god» og ikkje behov for omfattande tiltaksplanar. Vurdere minstevassføring seinsommar/haust Variabel miljøtilpassa Auka Naturleg rekruttering og haustbare fiskebestander. Auka Juridisk verkemiddel Forurensnings forskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Vdrregl 1, Revisjonsadgang Kostnad Nytte i høve kostnad Høg Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Kommunen T: Grunneigar S: NVE T: Statkraft Energi AS Side 111 (126)

112 Flomverk og forbyggingar (stor grad) Fysisk endring av elveløp (stor grad) minstevassføring. Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført av Miljødirektoratet Vurdere habitatforbetrande tiltak/problemkartlegging (om minstevassføring vert prioritert) Vurdere habitatforbetrande tiltak/problemkart legging (om minstevassføring vert prioritert) fiskeproduksjon ved å sikre periodane med lågast vassføring. Auka Naturleg rekruttering og haustbare fiskebestander. Auka Naturleg rekruttering og haustbare fiskebestander. Høg Høg S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar S: NVE/ Kommunen Påverka av rømd fisk (ukjent grad) Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført av Miljødirektoratet Oppretting av nasjonale laksevassdrag er utført Lakse- og innenlandsfiskeloven S: Fiskeridir./ Miljødirektor atet Påverka av lakselus (ukjent grad) Sur nedbør (liten grad) Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført av Miljødirektoratet Genbank i forbindelse med handlingsplan mot G.salaris gjennomført av Miljødirektoratet Surt i øvre delar av vassdraget, spesielt under Fresviksbreen Lakse- og innenlandsfiskeloven S: Mattilsynet T: Miljødir. Trd S: T: Side 112 (126)

113 Nærøydalselvi bekkefelt R Økologisk tilstand: Miljømål: God økologisk potensial (GØP 227) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Jordbruk (ukjent grad) Flomverk og forbyggingar (uvesentlig grad) Regulering utan minstevassføring (liten grad) Undersøkingar utført i 213 av Rådgivende Biologer. Høge verdiar av nitrogenstoff kan skuldast avrenning frå anleggsområde der nitrogenhaldig sprengstoffrestar vert nytta. Samla vurdering «god» og ikkje behov for omfattande tiltaksplanar. Vurdere habitatforbetrande tiltak/problemkartlegging (om minstevassføring vert prioritert) Vurdere minstevassføring her i kombinasjon med minstevassføring i Nærøydalselvi, t.d fjerne bekkeinntak i Nedre Brevatn i kombinasjon med minstevassføring frå Feiosdalsvatn, sjå vassførekomst R Sikre tilhøve som gir sjølvreproduserande stamme av innlandsørret. Auke lakseproduksjon i Nærøydalselva og gi betre vilkår for innlandsfisk i Jashaugen Sikre tilhøve som gir sjølvreproduserande stamme av innlandsørret. Auke lakseproduksjon i Nærøydalselva og gi betre vilkår for innlandsfisk i Jashaugen. Moderat Juridisk verkemiddel Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging vdrregl 1, Revisjonsadgang 222 Kostnad Nytte i høve kostnad Høg Ansvar Styresmakt Tiltakshavar S: Kommunen T: VOU S: NVE T: NVE/ kommune/ grunneigar S: NVE T: Statkraft Energi AS Reinsking/ mudring (ukjent grad) Sur nedbør (liten grad) Venter avklaring Surt i øvre delar av vassdraget, spesielt under Fresviksbreen S: NVE S: T: Side 113 (126)

114 Tabell 26 Vassførekomstar i Aurland kommune. ksmvf med påverknad frå regulering utan minstevassføring. Ansvarleg styresmakt er NVE ksmvf vassførekomstar, elv, med påverknad: Regulering utan minstevassføring Vassførekomst ID 72-2-R R R R R R 72-3-R R R R R R R R R R R Vassførekomst namn Tvinna (sideelv Aurlandsvassdraget) Langedøla (sideelv Aurlandsvassdraget) Berdalselvi (sideelv Aurlandsvassdraget) Reppa (sideelv Aurlandsvassdraget) Krekla (Avløp frå Kreklevotni) (sideelv Aurlandsvassdraget) Bielv til Fossane (Aurlandsvassdraget) Utløp Alvsvatnet (Aurlandsvassdraget) Grimsetelvi (sideelv Aurlandsvassdraget) Heimre Varga (Aurlandsvassdraget) Avløp Svarteavatn (Aurlandsvassdraget) Kjosfossen (sideelv Flåmsvassdraget) Kaldaklovi (sideelv Flåmsvassdraget) Stemmerdøla (sideelv Aurlandsvassdraget) Fremste Varga (Aurlandsvassdraget) Katla (sideelv Aurlandsvassdraget) Furedøla øvre (sideelv Aurlandsvassdraget) Midjeelvi/ Furedøla/ Klåelvi (sideelv Aurlandsvassdraget) Økologisk tilstand Svært dårleg Grad av Tiltak påverknad Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært dårleg Svært dårleg Svært dårleg Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært stor grad Vurdere undersøkingar. Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Moderat Middels grad Søknad om ny reguleringskonsesjon i prosess Moderat Middels grad Søknad om ny reguleringskonsesjon i prosess Miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål MSM Unntak frå miljømål Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP 227 Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål Moderat Middels grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål Moderat Stor grad Nedre del inngår i Tiltaksplan for Aurlandsvassdraget Vurdere minstevassføring anadrom strekning MSM Unntak frå miljømål GØP227 Midjeelvi Side 114 (126)

115 72-7-R Moldåi (sideelv Flåmsvassdraget) R Grøna (sideelv Aurlandsvassdraget) R Grøna (sideelv Aurlandsvassdraget) R Stonndalselvi / Fossane (sideelv Aurlandsvassdraget) R Stonndalselvi (sideelv Aurlandsvassdraget) Midjeelva Moderat Middels grad Søknad om ny reguleringskonsesjon i prosess Svært dårleg Svært stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE GØP 227 Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging Moderat Stor grad Det er planer om miljøtiltak (ny djupål, skjul og terskler) i R Tilløp Øyestølsvatnet Svært dårleg Svært stor grad Vilkårsrevisjon. Problemkartlegging R R 71-7-R Aurlandselvi øvre (Aurlandsvassdraget) Vikjadalen (Vik, Nærøyvassdraget) Jashaugen (Vik, Nærøyvassdraget) MSM Unntak frå miljømål GØP 227 MSM Unntak frå miljømål Moderat Stor grad Venter innspel frå NVE MSM Unntak frå miljømål Svært dårleg Stor grad Vilkårsrevisjon. MSM Problemkartlegging Svært dårleg Stor grad Minstevassføring her i MSM kombinasjon med minstevassføring i Nærøydalselvi, t.d fjerne bekkeinntak i Nedre Brevatn i kombinasjon med minstevassføring frå Feiosdalsvatn, sjå vassførekomst R Innsjøar, Aurland kommune Magasiner på fjellet Tabell 27 Magasiner i Aurland kommune. ksmvf med vassføringsregulering eller som er vasskraftsdam. Ansvarleg styresmakt er NVE ksmvf vassførekomstar, innsjøar, med påverknad: Vassføringsregulering / Vasskraftdam Vassførekomst ID L L Vassførekomst namn Feiosdalsvatnet (Vik kommune) Veslebotnvatn (Aurlandsvassdraget) Økologisk tilstand Grad av påverknad Tiltak Dårleg Stor grad Det er vurdert tiltak for å auke naturlig rekruttering frå tilløpsbekker Moderat Stor grad Vurdere vandring forbi ein terskel som kan vere vandringshinder. Miljømål GØP 227 GØP 227 Side 115 (126)

116 L Vestredalsvatn /Øv. Og N. Vestredalstjernene (Aurlandsvassdraget) L Alvsvatnet (Aurlandsvassdraget) L Store Vargevatn (Aurlandsvassdraget) L Viddalsvatn / Liverdalsvatn / Fretheimdalsvatn (Aurlandsvassdraget) L L Reppavatn / Repvatn (Aurlandsvassdraget) Kreklevotni (Aurlandsvassdraget) L Kongshellervatn / Øljuvatn/ Nyhellervatn (Aurlandsvassdraget) L L L L L L Svartavatn (Aurlandsvassdraget) Nedre Millomvatn (Aurlandsvassdraget) Reinungavatn (Flåmsvassdraget) Seltuftvatn (Flåmsvassdraget) Klevevatn (Flmsvassdraget) Nedre Berdalsvatn (Aurlandsvassdraget) L Langavatn Stonndøla / Adamsvatn (Aurlandsvassdraget) L Katlavatn / Øykjabakkvatn / Storavatn (Aurlandsvassdraget) Vurdering av settefiskvolum. Problemkartlegging Moderat Stor grad Vurdering av settefiskvolum. Moderat Liten grad Vurdering av settefiskvolum. Moderat Stor grad Vurdering av settefiskvolum. Dårleg Svært stor grad Vurdering av settefiskvolum. Auke fisket/redusere utsettingane. Vurdere Magasinrestriksjon Dårleg Svært stor grad Vurdering av settefiskvolum. Moderat Stor grad Vilkårsrevisjon Vurdering av settefiskvolum. Moderat Svært stor grad Vurdering av settefiskvolum. Vurdere Magasinrestriksjon. Etablering av villreinpassasje over Kongshellersundet, og/eller vurdere andre tiltak for villreintrekk i området. Moderat Stor grad Vurdering av settefiskvolum. Moderat Stor grad Vurdering av settefiskvolum. Moderat Liten grad Problemkartlegging Moderat Liten grad Problemkartlegging Moderat Middels grad Problemkartlegging Moderat Liten grad Utsetting av fisk ved behov. Vurdering av settefiskvolum. Moderat Stor grad Utsetting av fisk ved behov. Vurdering av settefiskvolum. Moderat Stor grad Utsetting av fisk ved behov. Vurdering av settefiskvolum. GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 GØP 227 Side 116 (126)

117 Kystvatn, Aurland kommune Nærøyfjorden indre C Økologisk tilstand: Dårleg Miljømål: Godt økologisk og kjemisk tilstand (GØT 227) Påverknader Framlegg til tiltak Forventa effekt av tiltak Utslepp frå reinseanlegg <2 pe (ukjent grad) Etablere nytt felles infiltrasjonsanlegg for all kloakk i Gudvangen, både eksisterande og ny kloakk. Kombinerast med bruk av eksisterande slamavskiljar og ny slamavskiljar Juridisk verkemiddel Redusert ureining Kap 13 Forurensningsforskriften Kostnad Nytte i høve kostnad Ansvar Styresmakt Tiltakshava r Stor S: Kommunen T: kommunen Jordbruk (ukjent grad) Annen påverknad (ukjent grad) Hovudplan VA er under utarbeiding Undersøkingar utført i 213 av Rådgivende Biologer. Høge verdiar av nitrogenstoff kan skuldast avrenning frå anleggsområde der nitrogenhaldig sprengstoffrestar vert nytta. Samla vurdering «god» og ikkje behov for omfattande tiltaksplanar. Problemkartlegging av auka båttrafikk for utskiping av stein. Kan ha bidratt til redusert bunnfauna. Forurensningsforskriften, Forskrift om organisk gjødselvarer, Forskrift om gjødselplanlegging Forurensningsloven Middels S: FM S: Kommunen T: Grunneigar T: FM/ MD Side 117 (126)

118 14 Tiltaks vurderingar Før detaljerte tiltakspakkar for kvar vassførekomst settas saman, så må det til med fleire undersøkingar og prøvetakingar for å lokalisere problema ytterlegare. Vidare kan man då finne fram til ein kombinasjon av tiltak som mest kostnadseffektivt gjør det mogleg å nå og oppretthalde miljømåla i vassførekomstane. Tabell under viser ein oversikt øver kva tiltakskostnadene omtrent vil liggje på for dei ulike sektormynde. Tabell 28 Tiltakskostnader (Kommunane sine kostnader Sum tiltakskostnader Tal VF er delvis gebyrfinansierte) Leikanger kommune Sogndal kommune Luster kommune Årdal kommune 2. 1 Lærdal kommune Aurland kommune Fylkeskommunen 2 NVE Regulantar Miljødirektoratet Fylkesmannen (deponi og tiltaksplan sjøbotn) Forslag til tiltak for dei utvalte vassførekomstane i Indre Sogn Vassområde Det anbefalast at ytterlege miljøundersøkingar og prøvetakingar gjennomførast for å identifisere problem og årsak i kvar av dei utvalte vassførekomstane som er i risiko for å ikkje nå god økologisk tilstand innan 221 utan at tiltak blir satt i verk. Da kan man sette i gang tiltak som spesifikt går på dei lokale utfordringane, til døme oppgradering av privat kloakkanlegg frå spreidd busetnad. Første fase i arbeidet vil bestå i å fastsette betydinga av forureininga frå separate avløpsanlegg. Dette kan gjøras svært skjematisk ut frå antal personekvivalentar ikkje knytt til sentrale reinseanlegg og generelle utslippstall, eller ut frå meir omfattande kartlegging av faktiske avløpsløysingar og tilstand. Neste fase består i å vurdere tiltak og type reinseløysing. Ved å utarbeida hovudplan for avløp vil kommunane få ein oversikt over kva som må tas tak i innan avløpssektoren både innanfor kommunale og private avløp, og følgje opp hovudplanen med detaljerte tiltak. Dei same prinsippa gjeld også for diffus avrenning frå landbruk og ved punktutslepp. Man må starte med utgreiande undersøkingar ved søppelfyllingar og vurdera lokale forhold før ein detaljert tiltaksplan settast i verk for denne fyllinga Skjønsmessig samfunnsøkonomiske vurderingar av tiltakspakken Der tiltak skal gjennomførast, er det viktig å kunne grunngje kvifor det vil være riktig å prioritere tiltak for å betre miljøkvalitet i vatn. Dei tiltaka man kan sette i gang med i Indre Sogn Vassområde, nemnt i tabellane øver, har openbart større nytte enn kostnadar for samfunnet. Mange av tiltaka som er nemnt finansierast over Side 118 (126)

119 avløpsgebyra, SMIL-midlar eller etter forureinar betalar prinsipp. (SMIL Spesielle miljøtiltak i landbruket, kommunar forvaltar årleg tilskot for landbruksføretak). Betring av vasskvaliteten gjør områdane ved vassførekomstane meir attraktive for bading, fritidsfiske og friluftsliv generelt. Forbetringane kan også ha ein stor betyding for plante- og dyrelivet i vatn. Heving av vasskvalitetstilstanden frå «dårleg» til «god» ved å fjerne utlekking av miljøgiftar i Årdalsfjorden vil medføre at kosthaldsrestriksjonane kan opphøra, og fjorden vil bli meir attraktiv til fritidsfiske og anna rekreasjon. Tiltak er allereie satt i gang ved at Hydro Aluminium Årdal er i ferd med å installere reinseanlegg for PAH utslepp. Reinseanlegget vil truleg være på plass innan 213. Det må tas forbehold om resultatene fra mer grundige kost-nytte og kost-effektivitets analyser når det gjelder gjennomføring av tiltak. 15 Undersøkingar utført i prosjektperioden 15.1 Overvaking utført i prosejktperioden Det er i regi av prosjekt Indre Sogn Vassområde utført miljøundersøkingar i 33 utvalde lokalitetar i 12 vassdrag. Undersøkinga er utført av Rådgivende Biologer (Vedlegg 1). Undersøkinga omfattar vassdrag der ein ikkje hadde god nok kunnskap om verknader av moglege belastningar på vasskvalitet, slik at det var vanskeleg å vurdere kva behov det var for utarbeiding av tiltaksplanar. Rapporten frå Rådgivende Biologer (1763/213) var meint som grunnlag for å sortere bort dei vassførekomstane som heilt tydeleg ikkje har omfattande problem, slik at fokus kan rettast mot dei som anten treng tiltaksplanar for opprydding, eller der ein også kanskje treng meir informasjon før endeleg avgjersle vert fatta. Det var ønskelig frå vassregionsmynda si side at vi likevel behaldt alle vassdraga vidare i tiltaksplan, da dei ønska tiltak og ytterlegare undersøkingar og prøvetakingar i vassdraga i det vidare arbeidet med vassforskrifta. Innhald av tarmbakteriar og næringsinnhald vart undersøkt. Undersøkingane er utført i form av to prøvetakingar i 213, der innsamlinga av prøvar vart utført i ein tørrværsperiode og ein regnværsperiode. Prøvane samle inn i tørrversperioden i mai 213, med låg vassføring i vassdraga, kan fanga opp moglege direkte tilførslar. Prøvane samla inn i juli 213 i ein periode med meir nedbør og høgare vassføring i vassdraga, kan dokumentere arealavrenning frå gjødsla område eller område med beitedyr. Side 119 (126)

120 Tabell 29 Bakteriologiske analyseresultat frå vassdraga i Indre Sogn. Vassførekomstar der det er utført overvaking på tarmbakteriar i 213, i regi av prosjektet. Undersøking er utført av Rådgivende Biologer (rapport 1763/213) Side 12 (126)

121 Tabell 3 Innhald av næringsstoffa fosfor og nitrogen i vassdraga i Indre Sogn. Vassførekomstar der det er utført overvaking på tarmbakteriar i 213, i regi av prosjektet. Undersøking er utført av Rådgivende Biologer (rapport 1763/213) Side 121 (126)

122 15.2 Behov for problemkartlegging Problemkartlegging er definert som tiltak i de tilfella der det manglar data for å avgjøre om miljøtilstanden er i risiko eller ikkje, samt for å finne årsaka til redusert miljøtilstand. Type påverknad Tal VF Landbruk 19 Avløp 5 Deponi 2 Industri 2 Vassførekomstar med behov for problemkartlegging på spreidd avløp: Njøselvi nedre (77-47-R), Leikanger. Undersøkingar er utført i 213 av Rådgivende Biologer. Tilstand «ikkje god» nedst i vassdraget og behov for tiltaksplan. Kaupangerelva (77-2-R), Sogndal. Undersøkingar er utført i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god», men oppfølging av målepunkt nedst i vassdraget kan være nødvendig. Dalselvi (76-3-R), Luster. Undersøkingar utført i 213 av Rådgivende Biologer. Tilstand «ikkje god» nedst i vassdraget. Behov for tiltaksplan. Hafslovatnet ( L), Luster. Undersøkingar utført i 213. Samla vurdering «svært god» men vurdere behov for meir omfattande undersøking grunna mykje landbruk og busetnad ved vatnet. Seimsdalselvi ( R), Årdal. Undersøkingar utført i Seimselvi nedre oppom busetnad og ved utløp til fjorden i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god», men avløpstilhøva frå busetnad bør likevel vurderast. Vassførekomstar med behov for problemkartlegging på landbruk: Njøselvi nedre (77-47-R), Leikanger. Undersøkingar er utført i 213. Tilstanden er «ikkje god» og det er behov for tiltaksplan. Henjaelvi (77-82-R), Leikanger Kaupangerelva (77-2-R), Sogndal. Undersøkingar er utført i 213 av Rådgivende Biologer. Samla vurdering «god», men oppfølging av målepunkt nedst i vassdraget kan være nødvendig. Fardalselvi (77-37-R), Sogndal. Undersøkingar er utført i 213 av Rådgivende Biologer. Tilstand «ikkje god» nedst i vassdraget og behov for tiltaksplan. Tverrgrovi (78-56-R), Sogndal Storelvi Fjærland (78-5-R), Sogndal Årøyelvi nedre ( R), Sogndal Årøyelvi anadrom ( R), Sogndal Bøyaelvi m/bekkefelt (78-53-R), Sogndal Mundalselvi nedre (78-95-R), Sogndal. Undersøkingar er utført i 213 av Rådgivende Biologer. Tilstand «ikkje god» men det er likevel ikkje behov for nokon omfattande tiltaksplan. Horpedalselvi (78-5-R), Sogndal. Undersøkingar er utført i 213 av Rådgivende Biologer. Tilstand «ikkje god» men det er likevel ikkje behov for nokon omfattande tiltaksplan. Supphellelvi (78-3-R), Sogndal Dalselvi (76-3-R), Luster. Undersøkingar utført i 213 av Rådgivende Biologer. Tilstand «ikkje god» nedst i vassdraget. Behov for tiltaksplan. Hafslovatnet ( L), Luster. Undersøkingar utført i 213. Samla vurdering «svært god» men vurdere behov for meir omfattande undersøking grunna mykje landbruk og busetnad ved vatnet. Fortundalselva nedre (75-27-R), Luster Side 122 (126)

123 Vigdøla (76-11-R), Luster Storelvi (Veitostrond) (77-11-R), Luster Jostedøla nedre (76-48-R), Luster Leirdøla (76-86-R), Luster Vassførekomstar med behov for problemkartlegging på deponi: Jostedøla nedre (76-48-R) Aurlandselvi (72-97-R) Vassførekomstar med behov for problemkartlegging på industri: Kaupangerelva (77-2-R) Øvre Årdal grunnvatn ( G) Vassdragsregulering og vilkårsrevisjon Problemkartlegging vil også være aktuelt i mange av vassdraga der revisjon av konsesjonsvilkår (Vilkårsrevisjon) er eit virkemiddel. Dette for å kunne ha ein grunngjeving for at vilkårsrevisjon skal i gangsetjast. Tiltak som å etablere minstevassføring og andre tiltak, kan innebere at konsesjonane må endrast enten ved revisjon eller gjennom andre verkemidlar. Saksgang ved revisjon kan fort ta 4-5 år, blant anna pga. undersøkingar, høringar og befaringar, etter retningslinjer frå OED. 16 Usikkerhet i vurderingsgrunnlag og eventuelt kunnskapshol Det må leggjast ned ein stor innsats i planlegging, kartlegging og overvaking av økologisk og kjemisk tilstand i elvar og innsjøar i denne planperioden. I dag er det kunn ein liten del av vassførekomstane som er tilstrekkeleg kartlagt med omsyn på økologisk og/eller kjemisk tilstand. Ein anna utfordring er at innspel frå sektorstyresmaktane, i form av framlegg til tiltak og vurdering av miljømål, har vore sterkt forseinka. Også rapportmalar og rettleiingsmateriale frå sentrale styresmaktar har komme veldig seint i prosessen. Kommunane har utfordringar med kunnskap og oversikt over avløp frå bustader som ikkje er tilknytta kommunale avløpsnett, så kalla spreidde avløp. Tilstanden til dei private avløpsanlegga, septiktankar og tette tankar, og kva som skjer med den våte fasen som går ut av tanken, må ein får betre kunnskap om. Går utsleppa direkte til elv, innsjø eller kyst, er det infiltrasjon i stadeigne massar, eller i konstruerte sandfiltergrøfter, kva typar minireinseanlegg er i bruk, er noe av informasjonen som må innhentast. Direkteutslepp til ferskvatn er ikkje akseptabelt. Infiltrasjon føreset at massane har kapasitet til å ta opp organisk materiale, næringsstoff og bakteriar. Massane som brukast ved infiltrasjon må som regel skiftast ut etter 1-2 år, avhengig av kva type infiltrasjonsmassar som blir brukt. Oversikt over diffus avrenning frå landbruk er ein anna utfordring. Utlekking til vassdraga kan komme av bakgrunnsavrenning og avrenning frå gjødsla jordbruksland ved nedbør, og noe kan komme frå punktkjelder (t.d. gjødselkjellar) Problemkartlegging må til i utvalde vassområder der det på grunn av stor jordbruksintensitet er sannsynleg med ureining, særleg der tidlegare prøvar viser at vassdraga er påverka av næringsstoff og gjødselkomponentar. Side 123 (126)

124 Det er knytta usikkerhet til de foreløpige analysane som er gjort for vassdrag med reguleringsanlegg, slik rapport redegjør for. Kunnskap om vassdraga er også mange steder mangelfull, og det er viktig at man i det vidare arbeidet bygger på den mest oppdaterte kunnskapen om vassdraga for å finne riktige tiltak. 17 Ordforklaringar Forvaltningsplan: Ei samla plan for forvaltning av vassførekomstane i ei vassregion som blant anna skal angi miljømål for vassførekomstane og samanfatte tiltaksprogrammet som syner korleis miljømåla kan nås. Forvaltningsplanen er den formelle planen etter vassforskrifta som handsamast og vedtakast av Fylkestinget og godkjennast i Regjeringa. Forvaltningsplanen utarbeidast av Vassregionmynda saman med Vassregionutvalet og vedtakast som ein fylkesdelplan etter Plan- og Bygningslova. Godkjent plan skal leggast til grunn for fylkeskommunal verksemd og vere retningsgjevande for kommunal og statleg planlegging og verksemd i vassregionen. Forvaltningsplanen skal godkjennast innan utgangen av 215, og deretter oppdaterast kvart sjette år (vassforskrifta 29). Vassregionmynda skal sende utkast til forvaltningsplanen på høyring seinast eitt år før ny forvaltningsplan trer i kraft (vassforskrifta 28). Grad av påverknad: Ein gradering av kor stor konsekvens ein påverknad har på vassmiljøet (svært stor, stor, middels, liten, uvesentleg eller ukjent grad). Vurderinga baseras på tilgjengeleg data, påverknadsanalyse og vassførekomstens sårbarhet. Graden av påverknaden er fastsett av Fylkesmannen i samarbeid med dei relevante sektorstyresmaktene. Kjemisk tilstand: Kjemisk tilstand i elvar, innsjøar og kystvatn vert fasett på grunnlag av konsentrasjonen av prioriterte stoff (miljøgifter) som til dømes bly, kvikksølv og nikkel. To klasser brukast «god tilstand» og «dårleg tilstand». ksmvf: Kandidat til Sterkt Modifisert Vassførekomst. Vassforskrifta gjer høve til å sette lågare miljømål enn god økologisk tilstand for vassførekomstar der det er fysiske inngrep som har samfunnsnyttige formål (til dømes vassregulering, hamnar og infrastruktur). Det er vassregionutvalet som fastset kva førekomstar som vert SMVF, vassområdet har berre høve til å føreslå kandidatar til denne kategorien. Det skal fastsettast andre miljømål for SMVF, såkalla godt økologisk potensiale (= så godt som det kan bli så lenge det er fysiske inngrep i førekomsten) då det ikkje vil vere mogleg å oppnå god økologisk tilstand her. Miljømål: Standard miljømål for elvar, innsjøar og kystvatn er minst god økologisk tilstand og god kjemisk tilstand. Miljømål for grunnvatn er minst god kjemisk og kvantitativ tilstand. Lågare miljømål kan fastsettast i spesielle tilfelle, etter vurdering av mellom anna samfunnsnytta som følgjer med påverknaden og kostnad med avbøtande tiltak Påverknadar: Menneskeskapte tilhøve som medfører redusert tilstand i vassførekomsten. Fysisk påverknad kan vere vassdragsregulering, flomverk, forbyggingar, kanalisering, endring av elveløp, vegkulvertar, kaier og anna infrastruktur. Påverknadar kan også vere i form av ureining frå avløp, jordbruk, industri m.m. Biologisk påverknad kan vere introduserte artar, auka eksponering for lakselus grunna fiskeoppdrett og rømt oppdrettsfisk. Problemkartlegging: Overvaking, der målet er å finne årsaken til ei påverknad. Risiko: Ei vassførekomst er i risiko dersom ho ikkje vil oppnå minst god økologisk tilstand innan 221 utan at nye tiltak vert sett inn. Side 124 (126)

125 Spreidde avløp: Avløp frå einskilde bustadar som ikkje er tilknytt kommunale avløpsnett. Avløpa kan vere både med eller utan reinsing, og kan ureine overflatevatn eller grunnvatn. Tiltaksanalyse: Ei opplisting og fagleg vurdering/rangering av relevante tiltak i eit vassområde. Tiltaksanalysen er eit fagleg innspel til arbeidet på vassregionnivå med å sette saman eit tiltaksprogram. Tiltaksanalysen for Indre Sogn Vassområde, dette dokument, leverast til vassregionmynda for innspel til tiltaksprogrammet for Sogn og Fjordane Vassregion. Tiltaksprogram: Eit sektorovergripande tiltaksprogram for den einskilde vassregion skal oppsummere alle relevante, fastsette tiltak og alle relevante typar av tiltak som i tillegg føreslås for å oppfylle miljømåla i forvaltningsplanen. Tiltaksprogrammet utarbeidast av vassregionmynda i samarbeid med vassregionutvalet. Tiltaksprogrammet for vassregion Sogn og Fjordane skal føreligge innan utgangen av 215, og oppdaterast kvart sjette år (Vassforkrifta 25). Vassforskrifta: forskrift om rammer for vannforvaltningen (FOR nr. 1446). Forskrifta er heimla i Forurensningslova, Plan- og Bygningslova og Vassressurslova. Forskrifta er ei implementering av EUs rammedirektiv for vatn. Vassførekomst: Den minste eininga som blir handert i vassforvaltninga. Det er fire typar vassførekomstar i Vassområde Indre Sogn: Elvar, innsjøar, kystvatn og grunnvatn (ikkje inkludert i denne prosjektperioden). Vassforskriftas miljømål er knytta til den enkelte vassførekomst. Størrelsen til ei vassførekomst bør vere slik at ho er eit fornuftig forvaltningsobjekt. Innanfor ein og same vassførekomst skal det vere relativt lik tilstand og påverknad. Ein elv eller innsjø kan vere delt inn i fleire vassførekomstar. Fleire elvar kan vere slått saman til ei vassførekomst, såkalla bekkefelt. Vassområde: Vassregion Sogn og Fjordane er delt inn i fire vassområde: Nordfjord, Sunnfjord, Ytre Sogn og Indre Sogn. Vassområdeutval: Eit samarbeidsorgan samansett av berørte sektorstyresmaktar, vassregionmynde, Fylkesmannen og kommunane i vassområdet. Vassregion: Vassforskrifta deler Noreg inn i 16 vassregionar som er dei geografiske einingane som utgjer utgangspunktet for gjennomføringa av vassforskrifta. Ei vassregion består av eitt eller fleire tilstøytane nedbørsfelt med tilhøyrande grunnvatn og kystvatn. Grensene mellom vassregionar følgjer nedbørsfelta, og legg dermed til rette for ei nedbørsfeltorientert vassforvaltning. Sogn og Fjordane utgjer ei eiga vassregion, og Fylkeskommunen er vassregionmynde. Vassregionutval: Eit samarbeidsorgan samansett av samansett av berørte sektorstyresmaktar, vassregionmynda, andre fylkeskommunar, Fylkesmannen og kommunane i vassregionen. Økologisk tilstand: Tilstanden i vatnet når det gjeld samansetning og verkemåte for økosystemet i ein førekomst av overflatevatn. Man fastsetter den økologiske tilstanden i ei vassførekomst basert på overvakingsdata. Plassering av ei førekomst i svært god-, god-, moderat-, dårleg eller svært dårleg økologisk tilstand er basert på kunnskap om økologiske forhold i naturlege vassførekomstar. Side 125 (126)

126 18 Referansar E-CO Vannkraft AS. 21. Overvåking og tiltak, Aurlandselva sider. Johnsen, G.H. Vasskvalitet på 33 utvalde lokalitetar i 12 vassdrag i Indre Sogn Vassområde 213. Rådgivende biologer, Rapport nr. 1763, 13 sider. ISBN Kaasa, H., K. Sandsbråten, J-P. Magnell, K. Nordahl & Ø.P. Hveding Tiltaksplan for Årdalselva og Utla i Øvre Årdal. Norsk Hydro 212 Sweco, 2 sider. Schneider, S. R. Romstad, E-A. Lindstrøm & T. Nøklegaard. 29. Forurensningsovervåking 28. Undersøkelse av begroingssamfunn ved 11 stasjoner i Sogn og Fjordane 28. NIVA-notat juni sider. Sørensen, J., E. Brodtkorb, I. Haug & J. Fjellanger Vannkraftkonsesjoner som kan revideres innen 222. Nasjonal gjennomgang og forslag til prioriteringer. NVE-rapport nr. 49/213, 311 sider. Urdal, K Skjelprøvar frå Sogn og Fjordane Vekstanalysar og innslag av rømt oppdrettslaks. Rådgivende Biologer AS. Rapport 1426, 54 sider. Voss kommune Oppgradering av kommunale renseanlegg. Varsel om søknad om utsleppsløyve for fem små renseanlegg. Brev med vedlegg frå Voss kommune, kommunalavdeling for tekniske tenester, 17 sider. Øxnevad, S., B. Beylich, E. Oug, I. Allan, M. Brkljacic & G. Borgersen Overvåking av Årdalsfjorden i 211. NIVA-rapport nr. 6185, 59 sider, ISBN Side 126 (126)

127 Lokal tiltaksanalyse Indre Sogn Vassområde versj.9, 1.april 214 Vedlegg 1 Grunnvatn påverknader, risiko og tilstand (data henta frå Vann-Nett) Vedlegg 1

128 Side 1 av 1

129 Lokal tiltaksanalyse Indre Sogn Vassområde versj.9, 1.april 214 Vedlegg 2 Oversikt over elvar i risiko som er påverka av vassdragsreguleringar (data henta frå Vann-Nett) Vedlegg 2

130 /1 // / # 23 * +5 ; 9 ',,, 9! " #%&'() "% ()" % * +( ", -.*/! ", 4 - %++"5 (, # %& :, "! " #%&'() "% ()" % * +( ", <4. # #;(" 7 % <4. # 9 )()" *1 1= * <4. # #%2'/( " #777 % 23 %% 23 %% 23 %% % 6% (#,, (( # % % % % # # # 1/24/214 2:43:53 PM

131 ! ># % >" ' <4. # 7 % <4. # 7 %# %>( <4. # ' /8( " #77&3 "7 % % % % # # # 1 1 4?<- "< <4. # 7 %' 3 % % # # & # <4. # & (1 " #77&3"7 % 7 % <4. # 7 % % % # # 8/ 8! > >,, 2*7 % 2*7 %, #, # 1/24/214 2:43:53 PM

132 ! <4. # 1( "(% (9( 235=: =>5 #7777 %, #!1 <4. # # 1)(" #77&3 "7 % 7 % % &(#!8 >,, # <4. # */(1" *7 % % # / >% <4. # 98(!"(21(! "(4/(!"' 2>%=> (1" *7 % % #, = = >% <4. # */(1" *7 %A 98(!"(2 1(!"(4/(!" '2>%=> (1 "* 7 %, #,%, 2*7 %, # 1/24/214 2:43:53 PM

133 )8 )! ) = #, ; :3 # <4. 235(/" *7 % 4?<-( 5 9* <4. # =#1(!" =9(" #77&3"7 % A *4B3 5- %# 77(3 %( " <4. 1 )", %9(11= #777*"% (81=% 8 (8 1=%! 8 4?<-7#(% *3.% *33 23 %% <4. # <4. # % #, # % #, #, # % #, # 1/24/214 2:43:53 PM

134 1 #= *3 2, <4. 1 )", %9(11= #777*"% (81=% 8 (8 1=%! 8 4?<-7#(% *3.% *33 :4>!!" 62-#% 4 : - >"(' ), %2 ' "(//( :31(2!1 %'*! 6 ( 2, :-6*3 C3*C 23 %% 6% #, :4>!!" 62-#% 4 : - >"(' ), %2 ' "(//( :31(2!1 %'*! 6 ( 2, 6% 9 :-6*3 C3*C 1/24/214 2:43:53 PM

135 1 / > % % 9 1 ) +%, :4>!!" :4-4%, 9 1, :4>!!"7 %, 9 1!,, :4>!!",-&("( "> % : " >(, %2 ' %6"( 4, 9 :4-6* ,, :4-& 3*, 9 1 /, 9 * - 1*-= *1-8= < 5, #% > :4>!!",-&("( "> % : " >(, %2 ' %6"( 4 6% 9 1/24/214 2:43:53 PM

136 1 8 9,, :4> *!!" C< 8 1=( = 85( % 5 9*( % %' % 1%( 81 58% 23 %% 6% 9 > %* ' 3*% %1= * C :4-,% 6*3 % 1/24/214 2:43:53 PM

137 1! 9,, :4> *!!" C< 8 1=( = 85( % 5 9*( % %' % 1%( 81 58% 23 %% 6% 9 1 ) #% 2 ' (, % > :, > %* ' 3*% %1= * C :4-,% 6*3 % :4>!!",-&("( "> % : " >(, %2 ' %6"( 4, 9 1 )) ' 6 :4>!!" 62-#% 4 : - >"(' ), %2 ' "(//( :31(2!1 %'*! % 9 1/24/214 2:43:53 PM

138 1 2 :4>!!" :4-;63( % & == > % :4>!!",-&("( "> % : " >(, %2 ' %6"( 4 % 9 #%*:3( ((1 ( * 2*((1 ( >8* 1 < :4>!!" (1/( 5: 4-:% <(% (, 9 / 11 #% :! )(8 ) " 4 6% A / 1, :! )(8 ) " :4-4 ( *3, A 1/24/214 2:43:53 PM

139 / 1 ' + :! )(8 ) " :4-4 6% A / /! 23 ' 23 :! )(8 ) " :4-45 6*3, A / /) 23 :! )(8 ) " :4-45 6*3 6% A / / ' % " 2&3 ))"#%> ( '( %3% 23;3> % A / 8 % > " 2&3 ))"#%> ( '( %3% 23;3> % A / 88 2&3 ))"#%@( (( >;3 % 9 / 8, 2&3 ))"#%@( (( >;3, 9 1/24/214 2:43:53 PM

140 / 8) # 2&3 ))"#%@( (( >;3 % 9 /!) / /, &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@ 2&3 ))"#%@( (( >;3 % A, 9 / / ) / )1 / )/ / ) : A % " % " % " ';3,,,, 2&34 5 = ;3=;3 2&3 ))"#%@( (( >;3 2&3 ))"#%@( (( >;3 2&3 ))"#%@( (( >;3 2&3 ))"8*% ;3% 23;3 23 %%, A,,, % A 1/24/214 2:43:53 PM

141 / )) / ) / / 1 ;3" ;3" ' % '", 2&3 ))" 2&3 ))" 2&3 ))"#%> ( '( %3% 23;3> : <-#% -#( '( 1(1( 3 6% A 6% A % A, A :4-;9 / 8 /! ;3 ; #,,, 2&3 ))".% ;3; %(1 1= : <-#% -#( '( 1(1( 3, A, A / 11 ' : <-#% -#( '( 1(1( 3 % A / 1 5 :! )(8 ) " 4 6% A 1/24/214 2:43:53 PM

142 / / / /8 / 81 / 8/ / 88 / 8 / 8 /! /!1 #% 63* #% #% '* #% >3 #% %3 &** ' = * : *, :! )(8 ) " 4 2&3 ))"#%@( (( >;3 2&3 ))"#%>3 ( '*,* ;3 2&3 ))"#%>3 ( '*,* ;3 2&3 ))"#%> ( '( %3% 23;3> 2&3 ))": *( *( '&** %23;3 2&3 ))": *( *( '&** %23;3 > 2&3 ))": *( *( '&** %23;3 > 2&3 ))": *( *( '&** %23;3 > 6% A, 9 % % % % % % % A A A A A A A 1/24/214 2:43:53 PM

143 / 8 #%,* 2&3 ))"#%>3 ( '*,* ;3 % A / )1 > :# %)(/ > 4 % A / ) 23 : '%)( 23 ' 6(1 2*( 3 6% A 8 &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@ % &36 %7( :@( %1! #%635% 635 % % 9 1/24/214 2:43:53 PM

144 8 1 ', &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@, 9 8 / ' &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@ % & &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@ % 9 8 &, &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@, 9 8 '3 &36 %7( :@( %1! #%635% 635 % 6% 9 1/24/214 2:43:53 PM

145 8 / 8! ' * ' * &3>!" 2@( %( 6 1!#% 635%635 % &3>!" 2@( %( 6 1!#% 635%635 % % % %(9 9 1/24/214 2:43:53 PM

146 8 ) / 8 8 ' #% &3>!" 2@( %( 6 1!#% 635%635 % &3>!" 2@( 3%( 6 1!#% 635%635 % &3>!" 2@( %( &3>!" 2@( %( % % % % % ! 635% 635 &36 %7( :@( %1! #%635% 635 % % 9 1/24/214 2:43:53 PM

147 / &( %2 (. ( ( &3 &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@ &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@ &3>!" 2@( % &3>!" 2@( %7-889 #**A"( '( 1( & 3@ 23 %% 23 %%, 9 % % 9 9, 9 % 9 6% 9 1/24/214 2:43:53 PM

148 )! 2 ', &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@ 94> 8" =3 &3>!" 2@( %( 7 % &3>!"88 9#** A"('( 1( & 3@ % 9, 9 % 9, 9 1/24/214 2:43:53 PM

149 ! '% > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* % 9 1/24/214 2:43:53 PM

150 ! > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* 6% 9 1/24/214 2:43:53 PM

151 !! ' > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* % 9 1/24/214 2:43:53 PM

152 ! ; > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* % 9 1/24/214 2:43:53 PM

153 ! ), 9%8 )"6 %8= 1** *1 %1= 6 5*, 9! ), > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(*, 9 1/24/214 2:43:53 PM

154 !!!! / ( > )/"#%(8 "* (D("()( *( 3 > )/"#%(8 "* (D("()( *( 3 > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* -7 /"% > 1 /"#% *(/ " 9 ;* % % 9 9 6% 9 6% 9 1/24/214 2:43:53 PM

155 ! > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* % 9 1/24/214 2:43:53 PM

156 ! 1 > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* % 9 1/24/214 2:43:53 PM

157 !! > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( =29E;,% 1/= %" 6% 9 % 9 1/24/214 2:43:53 PM

158 ! > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* % 9 1/24/214 2:43:53 PM

159 ! 1/!1 6 7&" 9 > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(*.+ 23 %% % 9, 9 1/24/214 2:43:53 PM

160 ! /1! /) +(, > )/"#% + 3- #%: *(/"( *%* ( D(/"( ("( 5(!"( (8D11"( ')("( '%(D(/"( 1(1"( ("( *3() "( )(* 5! )/"7 %( *3 % 9 6% 9! 8/ +(! )/" 7 %; %5" %5 ( 6% 9!! > ; % 9 1/24/214 2:43:53 PM

161 ! )! 9 A3, 9 > 1 /"C6 53 % C C# 3C>! )/" -> -* *3+ 3% ) % ( = * > )* )"# %! > %11= CC 6% 9 6% 1 A3 >, > )* )"7 % >> 5 * - 81*-= */-1= 23 %% % ( 9 6% ) 8 + ' *" 4 # #%+(/ " 2 #%*+ *(8" + #%*+ % 1/24/214 2:43:53 PM

162 ) 1) &, &7 1* %!=* 23 %%, 1/24/214 2:43:53 PM

163 Lokal tiltaksanalyse Indre Sogn Vassområde versj.9, 1.april 214 Vedlegg 3 Oversikt over magasin/innsjøar i risiko, som er påverka av vassdragsreguleringar (data henta frå Vann-Nett) Vedlegg 3

164 !"#! " ## %& ' %!&# %!!# % -# % -/# ' ()*+*,. ( ) * +,!! #! -. / 111 ( ) * ,!# #, +3,!# ## ( ) * # ( ) * +, '#!! '# ' ##,/ && + '# -# '# '# '# 2/1/214 1:48:29 AM

165 % - # ( # ( 1 6 ( ) * + 3, # 3, 7-' # 3, 7-'! # " & &3 11 8'#!#9 /8.##9 8!#9 "8 #9 : %& '# % --# ( 6 ( ) * +, #.- #.#! %& '# % -"# ( ) * +, '-.! ' '- '# 2/1/214 1:48:29 AM

166 % -/# % -# % -&# 1 ( ) ( ) * + 5 3, '#! '7 '! # 2+3, '#'7 ' 7,/3, -' '7 -' ' ( ) * +, ''! '' '! ( ) * +, '!! '!! ' #! -# '# '# '# % -!# % -%# % -%#, 4, -' -'! -!, 4 7# 77!!, 4.!7.'.. '# '# # '# 2/1/214 1:48:29 AM

167 % "# % %&!%# % /&"&# + 3 # 4(. ( ),' ( ( ) * +, ' '# ' # ( ) * + 3,.7 '!.! # 3, '- '!.! # ( ) * + 53, ' ' ' #- 2/+43, ' 3, ' '# '# '# / --"# 2, 2 ) #98 #95+& #9 8 5+&,;+ & %9 )< '## 2/1/214 1:48:29 AM

168 / -"# / -"/# 5(,4 + 3, 2 ) )3, #! -!!! "+3, # - 2 ) #98 #95+& #9 8 5+&,;+ & %9 )< '## '## / -"# 4 2 ) , '! '# '!'! -7 '## / -"/# ( 2 ) , '!7! ' '7 3, '- ' - '## 2/1/214 1:48:29 AM

169 / -"-# 6 2 ) , # # #! 6 & '## / -""# ),,4( ),,4 &4 2/ # 4,4 # 8+5!4#'9 2 ) ,. # ,.7 # -7 '## / -"&# 6 2 ) , #7 #7 #-!! '## / -"!# 6 2 ) , #7#! #7- #. -7 '## 2/1/214 1:48:29 AM

170 / /%# -%# -/# 2 ) #98 #95+& #9 8 5+&,;+ & %9 )<, / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, '!!!7 '7 8!7 9, / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, !! '8!!' '## '#'!'! '#' 2/1/214 1:48:29 AM

171 -"# 7 89,:, / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, #.' #.' #' '#' -#, / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, #7 # #7 ## 8# 9 '#' -&# 2', / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, '!! '!! # '#' 2/1/214 1:48:29 AM

172 -&# -&# -&%# ', / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, < #- #!' +, / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, '7! '' - 8#' 9, / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, #' #' #' ' 8' 9 '#' '#' '#' 2/1/214 1:48:29 AM

173 -&/#,, / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, ''' '-' -' 8#7 9 '#' % &!# #-+.7!.7. #..9,.'!.7.'!! 8! 9 '#' %- # %!&%# 3 7' #-+.7!.7. #..9, # - #!7 8'7 9, / 8 + 7# +#-# #7#79 +'.! 7'.!7 7#.!9,! #! #! 8!! 9 '#' '#' 2/1/214 1:48:29 AM

174 %!!!/# !!7!.!!!=! 9,/ && + '#' 2 )3.!!7!.!!#! //&# ;, / 8 + #-#8 #7#79 + '.! 7'.!7 7#.!9, < # #! '#- - &!- # 8 : ) 85 #.#!9 1 '. '7. '#- - -& # 2 82: / , #.#. #7 '#- - -&-# 3 / ,.. '.! 2/1/214 1:48:29 AM

175 - -&"# - -&&# - -&!# - -!# - -!# - -!%# / , ' '.! # / ,!!.77 #! / , #-# #'' #- / , 7#7 7 / , -! -!!! ># / , 7# 7# -!!!' %&!' 6 & '#- '#- '#- '#- - -!/# + ;4 / , #.#. # # '#- 2/1/214 1:48:29 AM

176 - -! # ) ;4 / , #! #! #! # '#- - -!-# - -!"# - -!# - "# ) 7 ; 6 6 / , #.' #' #7'! / , '!!! ##! / , #-7# #-# #'# #!- ) 85 #.#!9, --7! -! ---! 8! # 9 %& '#- 6 &!' '#- '#- '#- - "%# 4 ) 85 #.#!9, 7'.# 7 ' 8'-.' 9 '#- 2/1/214 1:48:29 AM

177 "&%- ' # "&% # ( #.'9, ''.- '7 '' 7 85 #.+.7'9 3,!-7 # 8'# #-7 9 /3,!- #. 8'. ' >/ & 4/ &4,& '#- '#- 2/1/214 1:48:29 AM

178 "&%& ; # 85 #.+.7'9 &+? /3 & 2 8!@'@#9 A8# #9 4 8' #9 4& 4 8.@'#9 4A & 8###9 4& A 87 #9 A 8. #9 8#-#9 8!@#9 '#- 2/1/214 1:48:29 AM

179 "&%! 1 # "&/ # 85 #.+.7'9 &+? /3 & 2 8!@'@#9 A8# #9 4 8' #9 4& 4 8.@'#9 4A & 8###9 4& A 87 #9 A 8. #9 8#-#9 8!@#9 85 #.+.7'9, #-#. #-#.. #. 8#. 9 %/ '#- '#- 2/1/214 1:48:29 AM

180 Lokal tiltaksanalyse Indre Sogn Vassområde versj.9, 1.april 214 Vedlegg 4 Logg over møter Vedlegg 4

181 Logg over møter i Indre Sogn Vassområde: Side 1 av 11

182 Side 2 av 11

183 Side 3 av 11

184 Side 4 av 11

185 Side 5 av 11

186 Side 6 av 11

187 Side 7 av 11

188 Side 8 av 11

189 Side 9 av 11