Kvalitetsmeldinga 2015 for vidaregåande opplæring i Møre og Romsdal

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2015 Harald Tomren Saksnr Utval Møtedato Utdanningsutvalet Fylkesrådmannens tilråding Fylkesutvalet Yrkesopplæringsnemnda Fylkestinget Kvalitetsmeldinga 2015 for vidaregåande opplæring i Møre og Romsdal Bakgrunn Etter i opplæringslova skal skoleeigar utarbeide ein årleg rapport om tilstanden i den vidaregåande opplæringa, knytt til læringsresultat, fråfall og læringsmiljø. Rapporten skal drøftast i fylkestinget. Denne kvalitetsmeldinga er å sjå på som tilstandsrapport etter Kvalitetsmeldinga er ein rapport som byggjer på nasjonale kvalitetsindikatorar og indikatorar gitt i vedteken kvalitetsplan, sak T-32/14. Oppbygging av kvalitetsmeldinga Meldinga er delt i 2 delar: (1) Nasjonal rapportering på fylkesnivå bygt på datagrunnlag i SSB, Skoleporten og andre nasjonale kjelder. (2) Rapportering på skolenivå ut frå dei indikatorane som er gitt i kvalitetsplanen og bygd på datagrunnlag i skoleporten og skoledataverktyet PULS. Nasjonal rapportering Gjennomføring Når det gjeld resultat ligg Møre og Romsdal godt over landsgjennomsnittet for elevar som har fullført etter fem år (73,3%) og talet på elevar som starta på yrkesfag og som har nådd yrkeskompetanse ved fag-/sveinebrev. (36,1%- jf. tal frå SSB). Ei gjennomføring på 73,3% er ei av landets høgaste, berre Akershus, Oslo, Vest- Agder og Sogn og Fjordane har betre resultat. Akershus og Oslo har dei fleste elevane på studiespesialiserande program, noko som forklarar høg gjennomføring. Sogn og Fjordane og Vest-Agder har færre elevar på yrkesfag enn Møre og Romsdal (samstundes som vi har fleire ungdomsrettssøkjarar som har fått læreplass). Figur 3 viser talet på elevar som har gjennomført og greidd etter fem år.

2 Figur 1 Gjennomført og greidd i prosent etter fem år 2009-kullet (Kjelde: SSB) Forutan at elevane gjennomfører opplæringa med vitnemål eller fagbrev er gjennomføring eit resultat av god progresjon i opplæringa, frå Vg1 til Vg2 og frå Vg2 til Vg3/lære. Dei to mest kritiske punkta i opplæringa er fortsatt overgangen frå Vg2 yrkesfag til opplæring i bedrift og gjennomføringa på Vg3 påbygging. I samband med Ny GIV-satsinga vart det sett eit nasjonalt mål om å auke den ordinære progresjonen med to prosentpoeng for kvart trinn i vidaregåande opplæring i løpet av prosjektperioden til Ny GIV (jf. Gjennomføringsbarometeret til Kd. 2014); - frå 83,8 til 85,8 prosent på Vg1 i frå 79,9 til 81,9 prosent på Vg2 i frå 70,8 til 72,8 prosent på Vg3 i I Møre og Romsdal har vi i skoleåret nådd dei nasjonale måla for auka progresjon for kvart trinn på Vg2 og Vg3 med hhv. 85,9% og 81,1%. På Vg1 er talet noko under nasjonalt mål med 84,9%.

3 3 Figur 2 Godkjende lærekontraktar - søkjarar til læreplass som hadde lærekontrakt per (Kjelde: Skoleporten) Figur 2 viser at ein i fylket hadde ein høg formidlingsrate av ungdomsrettssøkjarar, Møre og Romsdal er berre overgått av Hordaland og Rogaland. Når t.d. Oslo kjem så høgt er det fordi dei hadde få søkjarar (i høve ungdomskullet) til læreplass. Når det gjeld talet på elevar som har slutta i løpet av skoleåret (4,5%) ligg ein i fylket godt under landssnittet, figur 5. Figur 3 Elevar som har slutta i prosent av samla elevtal (Kjelde: SSB)

4 Elevar som sluttar vert meldt til oppfølgingstenesta - OT. I fylket har ein endra systematikken når det gjeld elevar som står i fare for å slutte i skolen med tettare oppfølging av elevane og gjennomføring av avklåringsmøter med elev, føresett, rådgjevar og kontaktlærar. Talet på «ukjende ungdomar» i OT har såleis gått ned frå 38,7% i 2009 til 5,2% i For 2015 kan ein melde om ytterlegare nedgang til berre 2,6 % av elevane. Med ukjende ungdomar meiner ein ungdomar som er i målgruppa til oppfølgingstenesta, men som OT ikkje klarerer å etablere kontakt med. Dette gjeld i alt 23 av 882 elevar. Innsatsen for å redusere talet på ukjende i oppfølgingstenesta har såleis gitt gode resultat. Oppfølgingstenesta skal gi alle i målgruppa tilbod om opplæring, arbeid eller andre kompetansefremjande tiltak. Talet på ungdomar som kjem i aktivitet etter at dei har hatt kontakt med OT har auka monaleg dei siste årene, frå 17% i 2009 til 43% (per oktober) i Av talet på 882 ungdommar i målgruppa så er 377 nå i aktivitet. Figur 6 viser i prosenttal ungdom i ulike aktivitetar. Vi har framleis potensiale for å utvikle tiltak som gjer at fleire kjem i arbeid, lære eller tilbake til skolen. Dette arbeider ein jamleg med saman med kommunane, skolane og arbeidsmarknadsbedrifter, jf. sak UD-15/14. Figur 4 Ungdom i oppfølgingsternesta på ulike aktivitetar fordelt på fylke per februar 2015 oppgitt i prosent (Kjelde: SSB)

5 Ressursbruk Det er fleire faktorar som påverkar ressursbruken, tre av dei er skolestorleiken, talet på elevar i yrkesfag og gruppestorleiken (elevar pr. lærar). Gruppestorleiken er ein konsekvens av forholdet mellom yrkesfag og studiespesialiserande utdanningsprogram. I tillegg har ein i Møre og Romsdal etablert mange små yrkesfaggrupper med elevtal under 6, noko som slår ut på ressursbruken. Landssnittet er prega av at dei store fylka som Oslo og Akershus har største andelen av elevar på dei studiespesialiserande programma, jf. figur 5. Figur 5 Korrigerte brutto driftsutgifter vidaregåande opplæring i skole, per elev, oppgitt i kroner. (Kjelde: SSB) I Møre og Romsdal er den gjennomsnittlege skolestorleiken på 413 elevar (9488 elevar fordelt på 23 skolar), det er berre Hordaland, Sogn og Fjordane og Finnmark som har eit gjennomsnittleg elevtal per skole som er lågare enn fylket vårt. (Kjelde: Skoleporten, 2015) Talet på elevar per lærarårsverk speglar skolestorleiken, Møre og Romsdal har 8,5 elevar per lærarårsverk, det nasjonale snittet er 8,8. (Kjelde: Skoleporten, 2015) Fordelinga av elevar mellom studiespesialiserande program og yrkesfag påverkar og ressursbruken, jf. fig. 9.

6 Figur 6 Diagrammet viser i prosent talet på elevar og lærlingar i yrkesfaglege utdanningsprogram (Kjelde: SSB) Møre og Romsdal hadde 55,2 % av elevane på yrkesfaglege program i skoleåret , noko som gir oss utfordringar når det gjeld overgangen frå Vg2 yrkesfag til læreplass. Ressursbruken til pedagogisk leiing og pedagogiske fellesutgifter per elev seier noko korleis ein prioriterer ressursane, jf. figur 7. Figur 7 Korrigerte brutto driftsutgifter til pedagogisk leiing og pedagogiske fellesutgifter, per elev, oppgitt i kroner (Kjelde: SSB) Sjølv om noko av forskjellane kanskje kan skuldast ulik rekneskapsføring, viser likevel figuren at Møre og Romsdal prioriterer ressursbruken mot klasserom og elevar, og mindre til pedagogisk leiing og administrasjon av skolane og sektoren enn mange andre fylke. Det opplevast at stramme ressursar gir store utfordringar når det gjeld tid til leiing og at mange leiarar i tillegg til leiingsfunksjonen òg må ha omfattande undervisningsoppgåver. Ein skoleleiar vil difor i kvardagen måtte prioritere mellom tid til leiing, skoleutvikling og administrasjon. I tillegg opplever mange leiarar rolleutfordringa mellom leiingsfunksjonen og lærarfunksjonen.

7 Spesialundervisning Figur 8 viser utviklinga når det gjeld ressursbruken innafor spesialundervisning i Møre og Romsdal vidaregåande opplæring i høve den nasjonale ressursbruken. Figur 8 Spesialundervisning (Kjelde: SSB) Det kan vere noko usikkerheit knytt til regnskapstala fordi fylkeskommunane har noko ulik praksis når det gjeld regnskapsføring av tiltak i kategorien spesialundervisning og tilpassa opplæring. Den nasjonale tendensen er at kostnadsveksten har stansa opp. Det som skil Møre og Romsdal frå andre fylke er at ein har ein vesentleg høgare ressursbruk for utgifter til tenestekjøp. I sak Ud-23/08 om kjøp av tenester vedtok utdanningsutvalet at ein la til rette tilbod i heile fylket for elevar som og treng butrening. Gjennom dei ulike byggjeprogramma sørgjer ein for å avsette areal og tilpassingar til elevar som treng særskilt oppfølging, noko som gjer at ein løpande vurderer omfanget av tenestekjøp. Med den skoleutbygginga som er planlagt og gjennomført og dei tilpassingane ein gjer av lokale, reknar ein med å kunne redusere tenestekjøpet framover. Vidaregåande opplæring på skolenivå kvalitetsplanen Indikatorane for kvart styringsområde er nivådelt; Nivå 4 Nivå 2 - Gul + Nivå 3 Gul - Nivå 4

8 Situasjonsbilda er ei rein normering. Gjennomsnittsverdien på indikatoren for alle elevane er skjeringspunktet mellom Gul+ og Gul-. Når ein vel eit situasjonsbilete og får eit grønt resultat betyr det at eigne elevar har svart meir positivt på indikatoren enn gjennomsnittet for alle elevane. Datagrunnlaget er frå alle skolane i dei fylka som har dataverktyet PULS, 16 fylke til saman. Styringsområde 1: Tilpassa opplæring som grunnlag for meistring 1.1 Vurdering for læring Formålet med vurdering i fag er å fremje læring undervegs og uttrykkje kompetansen til eleven, lærlingen og lærekandidaten under opplæringa og ved avslutninga av opplæringa i faget. Vurderinga skal gi god tilbakemelding og rettleiing til elevane, lærlingane og lærekandidatane. Lærekandidatar og elevar med individuell opplæringsplan skal både ha undervegsvurdering og rettleiing i samsvar med den opplæringsplanen som er utarbeidd for dei. Det skal vere kjent for eleven, lærlingen og lærekandidaten kva som er måla for opplæringa og kva som blir vektlagt i vurderinga av hennar eller hans kompetanse. Formålet med vurdering i fag er å fremje læring undervegs og uttrykkje kompetansen til eleven under opplæringa og ved avslutninga av opplæring i fag. Vurderinga skal gi god tilbakemelding og rettleiing til elevane. Det skal vere kjent for eleven kva som er måla for opplæringa og kva som blir vektlagt i vurderinga av hennar eller hans kompetanse. Både elevundersøkinga og lærlingundersøkinga endra spørjebatteria frå hausten 2013 for å betre undersøkingane og gjere dei meir relevant. Elevar Elevane sin vurdering av skolane sitt arbeid med undervegsvurdering er gitt i figur 9. Elevvurdering 4.1 Vurdering for læring - Skoleåret Vurdering for læring - Skoleåret Eigenvurdering - Skoleåret Eigenvurdering - Skoleåret Fylket samla: Møre og Romsdal 3,49 3,56 2,65 2,88 Skolane: Atlanten VGS 3,35 3,47 2,52 2,87 Borgund VGS 3,84 3,88 3,11 3,31 Fagerlia VGS 3,38 3,43 2,53 2,62 Fræna VGS 3,41 3,66 2,57 2,95 Gjermundnes VGS 3,39 3,41 2,52 2,57 Haram VGS 3,55 3,56 2,69 2,64 Herøy VGS 3,46 3,64 2,58 3,02 Herøy VGS, Avd. Vanylven 3,55 4,1 2,85 3,5 Kristiansund VGS 3,51 3,61 2,88 3,03 Molde VGS 3,36 3,47 2,33 2,73 Rauma VGS 3,51 3,63 2,58 2,99 Romsdal VGS 3,74 3,72 2,9 3,06 Spjelkavik VGS 3,29 3,43 2,41 2,56

9 Stranda VGS 3,37 3,23 2,48 2,34 Sunndal VGS 3,48 3,56 2,39 2,85 Surnadal VGS 3,46 3,54 2,52 2,84 Sykkylven VGS 3,36 3,62 2,48 3,05 Tingvoll VGS 3,64 3,82 3,09 3,14 Ulstein VGS 3,28 3,29 2,34 2,53 Volda VGS 3,29 3,37 2,38 2,6 Ørsta VGS 3,78 3,92 3,17 3,33 Ålesund VGS 3,5 3,48 2,7 2,9 Figur 9 Vurdering (Kjelder: Skoleporten og PULS) Elevane sin oppfatning av skolane sitt arbeid med vurdering er basert på ei rekkje spørsmål; Vurdering for læring: - Forklarer læraren kva som er måla i dei ulike faga slik at du forstår dei? - Forklarer læraren godt nok kva det vert lagt vekt på når skolearbeidet ditt vert vurdert? - Fortel lærarane deg kva som er bra med arbeidet du gjer? - Snakkar lærerane med deg om kva du bør gjere for å bli betre i faga? - Kor ofte får du tilbakemeldingar frå lærarane som du kan bruke til å bli betre i faga? Svara som elevane gir varierer frå eit utval som seier at dei har lærarar som forklarer dei måla i faga og fortel kva som er bra med arbeidet og kva dei kan gjere for å bli betre i faga, til elevar som ikkje meiner dette. Systematisk arbeid med utvikling av tilpassa opplæring, læringsmiljøet og den formative vurderinga i skolane har vore høgt prioritert av skoleeigar det siste året. Forsking viser at det normalt vil ta noko tid å implementere ein ny vurderingspraksis ute på skolane, og oversikten viser oss at skolane har kome noko ulikt i den prosessen. Utviklingstrekk som ein kan lese av tabellen over, viser likevel at resultata på indikatoren «Vurdering for læring» er positivt stigande for fylket samla siste skoleåret. Eigenvurdering: - Får du være med og foreslå kva det skal bli lagt vekt på når arbeidet ditt skal bli vurdert? - Får du være med og vurdere skolearbeidet ditt? - Eg får hjelp av lærarane til å tenkje gjennom korleis eg utviklar meg i faget Det er elevar som seier at dei de får vere med å vurdere skolearbeidet, men ein bør stille spørsmål om det er for mange elevar ikkje meiner dette. I elevundersøkinga hausten 2015 så har skoleeigar valt å bestille ein tilleggsbolk med spørsmål som vil gi meir utfyllande svar på i kor stor grad elevane får vere med vurdere eige skolearbeid og bestemme korleis ein skal arbeide med faga. - I hvor mange fag får du være med på å velge arbeidsmåter i fagene? - Oppmuntrer lærerne til at elevene kan være med på å bestemme hvordan dere skal arbeide med fagene? - I hvor mange fag får du være med på å...

10 Møre og Romsdal ( ) Møre og Romsdal ( ) Opplæringskontor ( ) Opplæringskontor ( ) a) Lage arbeidsplaner (ukeplan, periodeplan, årsplan) i faga? b) Velge mellom ulike oppgavetyper i faga? c) Velge arbeidsmåtar i faga? - Har lærerne forklart hvordan elevene kan være med på å bestemme hvordan dere skal arbeide med fagene? - Oppmuntrer lærerne til at elevene kan være med på å bestemme hvordan dere skal arbeide med fagene? Det er forskjellar mellom skolane når det gjelder elevane sin oppfatning av vurderingspraksisen. Når forsking (Hattie mfl.) viser at formativ vurdering og lærarane si tilbakemelding til elevane er av dei faktorane som gir størst læringseffekt, er det viktig at skolane i sitt utviklingsarbeid framover fortsatt prioriterer høgt den formative elevvurderinga. Skoleeigar har hatt fokus på elevvurdering og elevmedverknad i alle dei kvalitative styringsdokumenta dei siste åra. Utviklingstrekk i tabellen syner at skolane har lagt ned eit godt arbeid som begynner å vise positive resultat, men at det fortsatt er viktig å arbeide aktivt med formativ vurdering. Når det gjeld eigenvurdering er det viktig at elevane har kjennskap til kva som vert kravd for å nå dei ulike karakterane kjenneteikn på måloppnåing. Lærlingar Lærlingundersøkinga våren 2015 hadde ei deltaking på 55 %, ei auke frå 42,5% året før. Figur 10 viser medverknad og oppfølging av opplæringa i bedrift. Medverknad og oppfølging av lærlingar 1.1 Fornøydhet med opplæringen 4,15 4,16 4,14 4, Faglig utfordring 3,89 3,9 3,87 3, Medvirkning 3,53 3,49 3,51 3, Tilbakemelding 3,93 3,94 3,94 3, Planlagte samtaler 4,06 4,1 4,07 4,09 Figur 10 Medverknad og oppfølging (Kjelder: Skoleporten og Lærlingportalen) Resultata frå undersøkinga viser at lærlingane er godt nøgd med opplæringa i bedrift og dei blir følgt godt opp. Nokre lærlingar meiner at dei deltek aktivt i planlegginga og vurderinga av eige arbeid og at deira sine synspunkt blir tatt omsyn til, men det finst ei større gruppe lærlingar som meiner dei ikkje medverkar i tilstrekkeleg grad.

11 Undersøkinga har resultat til kvart opplæringskontor, slik at det blir dei som i første rekkje må ta tak i eigne resultat frå lærlingundersøkinga. I tillegg er det viktig at rådgivarane ved utdanningsavdelinga innafor fagopplæring følgjer opp dei lærlingane som ikkje er knytt til eit opplæringskontor. Det blir og viktig i den instruktøropplæringa fylkeskommunen gjennomfører å bruke resultata frå undersøkinga slik at ein retter merksemd på ulike område som ein spesielt må utvikle saman. 1.2 Kartlegging av elevføresetnader Her har ein ikkje relevante data frå elevundersøkinga. Alle skolane gjennomfører den obligatoriske nasjonale kartleggingsprøva i rekning og den frivillige prøva i engelsk. I tillegg gjennomfører skolane ei kartleggingsprøve i norsk og nokre skolar har i tillegg andre kartleggingar. Formålet med kartleggingsprøver er å undersøkje om det er enkeltelevar som treng ekstra oppfølging i ferdigheiter og fag. Kartleggingsprøver er ein del av undervegsvurderinga. Forutan å gjere alle dei nasjonale kartleggingsprøvene obligatorisk for skolane er det viktig at skolane set i verk konkrete oppfølgingstiltak for å utvikle den tilpassa opplæringa. 1.3 Variert bruk av læremiddel og metodar Elevundersøkinga vart lagt om frå hausten 2013 og kva elevane meiner om bruk av ulike læremiddel og fagdidaktiske verkemiddel kjem ikkje godt fram i undersøkinga. Men i undersøkinga har ein spurt om både praktisk opplæring og variert opplæring, jf. figur 14. I elevundersøkinga hausten 2015 så har fylkesrådmannen valt å bestille ein tilleggsbolk med spørsmål om arbeidsforhold og læring, der elevane blir spurt om ulike arbeidsformer i undervisninga. Dette vil gi oss svar på om lærarane har variasjon i undervisninga. Variert opplæring; Eg synest at vi arbeider med det vi skal lære på forskjellige måtar. Kor ofte brukar du PC/data/Internett i skolearbeidet? Kor ofte brukar du følgjande arbeidsformer? a) Læraren underviser klassa samla b) Samtale/diskusjon mellom lærarar og elevar c) Elevane jobber aleine d) To og to elevar arbeider saman e) Gruppearbeid (ikkje prosjektarbeid) f) Prosjektarbeid

12 3.6 Praktisk opplæring - Skoleåret Praktisk opplæring - Skoleåret Variert opplæring - Skoleåret Variert opplæring - Skoleåret Praktisk opplæring; Lærarane legg til rette for at eg kan bruke praktiske arbeidsmåtar (f.eks. å lage modellar, bruke måleinstrument, rollespill, spill og liknande) Læringssituasjonen Fylket samla: Møre og Romsdal 2,97 3,26 3,37 3,78 Skolane: Atlanten VGS 2,73 2,94 3,29 3,7 Borgund VGS 3,47 3,68 3,58 4,05 Fagerlia VGS 2,98 3,15 3,33 3,73 Fræna VGS 2,83 3,13 3,23 3,86 Gjermundnes VGS 2,89 3,16 3,31 3,79 Haram VGS 2,85 3,1 3,22 3,71 Herøy VGS 3 3,44 3,46 3,89 Herøy VGS, Avd. Vanylven 3,11 3,62 3,25 4,3 Kristiansund VGS 3,17 3,42 3,47 3,9 Molde VGS 2,77 3,2 3,33 3,76 Rauma VGS 3,01 3,42 3,38 3,82 Romsdal VGS 3,19 3,44 3,48 3,93 Spjelkavik VGS 2,59 3,02 3,35 3,63 Stranda VGS 2,73 2,75 3,18 3,44 Sunndal VGS 2,96 3,19 3,39 3,76 Surnadal VGS 2,86 3,07 3,26 3,51 Sykkylven VGS 2,74 3,17 3,32 3,74 Tingvoll VGS 3,1 3,45 3,37 3,95 Ulstein VGS 2,8 3,02 3,23 3,61 Volda VGS 2,78 3,16 3,22 3,59 Ørsta VGS 3,5 3,83 3,56 3,96 Ålesund VGS 2,81 3,21 3,36 3,71 Figur 11 Læringssituasjonen (Kjelder: Skoleporten og PULS) Svara speglar skolane sine utdanningsprogram, dei store yrkesfaglege skolane får god respons på både praktisk og variert opplæringssituasjon, men alle skolane har ei variert opplæring synst elevane. Skolane har dei siste åra arbeidd systematisk med å bruke meir praktisk og variert undervisning i klasserom og verkstader. Her kan ein til døme nemna FYR satsinga (Fellesfag Yrkesretting Relevans), men også meir praksisretta undervisning i studieførebuande program, som til dømes teknologi og forskingslære og entreprenørskap og bedriftsutvikling.

13 3.1 Støtte fra lærerne - Skoleåret Støtte fra lærerne - Skoleåret Arbeidsro - Skoleåret Arbeidsro - Skoleåret Felles regler - Skoleåret Felles regler - Skoleåret Klasseromsleiing Klasseleiing handlar om lærarane sin evne til å skape eit positivt klima, etablere arbeidsro og motivere til arbeidsinnsats. Læraren skal vere sjefen for klassen. Leiing handlar i stor grad om samarbeid, difor er læraren sin relasjonelle kompetanse avgjerande. I undersøkinga har ein teke ut områda støtte frå lærarane, arbeidsro og felles reglar; Støtte frå lærarane Opplever du at lærarane dine bryr seg om deg? Opplever du at lærarane dine har tru på at du kan gjere det bra på skolen? Opplever du at lærarane behandlar deg med respekt? Når eg har problem med å forstå arbeidsoppgåver på skolen, får eg god hjelp av lærerane. Lærarane hjelper meg slik at eg forstår det eg skal lære Eg ber læraren om hjelp dersom det er noko eg ikkje får til Arbeidsro Det er god arbeidsro i timane. Felles reglar Veit du kva for reglar som gjeld for korleis dere skal ha det på skolen? Dei vaksne sørgjer for at vi følger reglane for korleis vi skal ha det på skolen Dei vaksne på denne skolen reagerer på same måte om elevene bryt reglane. Klasseromsleiing Fylket samla: Møre og Romsdal 3,93 4,03 3,51 3,81 3,8 3,87 Skolane: Atlanten VGS 3,85 3,97 3,55 3,64 3,78 3,9 Borgund VGS 4,07 4,16 3,49 3,91 4,08 4,04 Fagerlia VGS 3,89 3,98 3,34 3,76 3,73 3,78 Fræna VGS 3,81 4,07 3,41 3,79 3,75 3,93 Gjermundnes VGS 3,87 3,96 3,64 3,8 3,65 3,57 Haram VGS 3,81 4,05 3,23 3,74 3,73 3,78 Herøy VGS 3,91 3,99 3,65 3,85 3,79 3,94 Herøy VGS, Avd. Vanylven 4,23 4,36 3,77 4,11 3,94 4,26 Kristiansund VGS 3,92 4,03 3,39 3,73 3,81 3,84 Molde VGS 3,99 4,05 3,78 3,93 3,63 3,76 Rauma VGS 4 4,11 3,8 3,85 3,66 3,82 Romsdal VGS 4,03 4,14 3,52 3,69 3,95 3,94

14 2.1 Trivsel - Skoleåret Trivsel - Skoleåret Trygt miljø - Skoleåret Trygt miljø - Skoleåret Mobbing på skolen - Skoleåret Mobbing på skolen - Skoleåret Spjelkavik VGS 3,87 4,02 3,69 3,98 3,74 3,9 Stranda VGS 3,91 3,76 3,33 3,94 3,81 3,68 Sunndal VGS 3,95 4,06 3,32 3,91 3,71 3,9 Surnadal VGS 3,83 3,95 3,82 4 3,73 3,86 Sykkylven VGS 3,76 3,99 3,56 4,07 3,69 3,96 Tingvoll VGS 3,95 4,21 3,05 4,06 3,92 3,98 Ulstein VGS 3,81 3,93 3,51 3,74 3,69 3,77 Volda VGS 3,89 3,96 3,62 3,69 3,86 3,96 Ørsta VGS 4,04 4,24 3,63 3,87 3,92 4,09 Ålesund VGS 3,93 3,96 3,27 3,63 3,77 3,73 Figur 12 Klasseromsleiing (Kjelder: Skoleporten og PULS) Dei aller fleste elevane opplever at dei har lærarar som gir dei støtte og hjelp i skolearbeidet, som bryr seg og har tro på dei. Mange elever seier at det er god arbeidsro i timane, men det finst ei lita gruppe elevar som ikkje synst det er god nok arbeidsro, sjølv om resultata er merkbart betre i skoleåret enn året før. Støtta frå lærarane må òg sjåast i noko grad i samanheng med svara som er gitt når det gjeld vurdering for læring. Det gjennomgåande biletet er at alle elevane trivst med lærarane sine, og lærarane gir god fagleg støtte. Dette biletet speglar og undervisningsevalueringa. Elevane melder og at skolane til ein viss grad ikkje praktiserer eins regelhandtering, det kan skilje mellom fag, klasse og utdanningsprogram på same skole. Det blir difor viktig å både fortsetje utvikling og etterutdanning når det gjeld læraren som leiar og utvikle eins regelhandtering både mellom skolane og i same skole. Styringsområde 2: Inkludering og medverknad 2.1 Det psykososiale læringsmiljøet Skolen og bedrifta skal aktivt og systematisk arbeide for å fremje eit godt psykososialt miljø, der den enkelte elev, lærling og lærekandidat kan oppleve tryggleik og sosialt tilhør. Skolen og bedrifta skal aktivt drive eit kontinuerleg og systematisk arbeid for å fremje helsa, miljøet og tryggleiken til elevane, lærlingane og lærekandidatane. Læringsmiljø i skolen Figur 13 viser elevane sin vurdering av læringsmiljøet ut frå fleire perspektiv trivsel, mobbing og skolen som «arbeidsplass». Læringsmiljø

15 Fylket samla: Møre og Romsdal 4,3 4,29 3,64 3,81 4,88 4,86 Skolane: Atlanten VGS 4,33 4,35 3,66 3,81 4,91 4,91 Borgund VGS 4,35 4,36 3,77 3,93 4,91 4,85 Fagerlia VGS 4,36 4,28 3,72 3,85 4,95 4,9 Fræna VGS 4,24 4,27 3,46 3,78 4,91 4,79 Gjermundnes VGS 4,34 4,34 3,7 3,58 4,83 4,71 Haram VGS 4,19 4,23 3,49 3,62 4,83 4,85 Herøy VGS 4,21 4,3 3,67 3,83 4,78 4,77 Herøy VGS, Avd. Vanylven 4,27 4,34 3,75 4,09 4,61 4,77 Kristiansund VGS 4,27 4,26 3,54 3,74 4,85 4,82 Molde VGS 4,34 4,32 3,68 3,93 4,94 4,93 Rauma VGS 4,3 4,41 3,69 3,81 4,87 4,83 Romsdal VGS 4,41 4,31 3,61 3,7 4,89 4,79 Spjelkavik VGS 4,3 4,36 3,7 3,87 4,93 4,95 Stranda VGS 4,21 3,89 3,6 3,63 4,86 4,86 Sunndal VGS 4,27 4,28 3,57 3,74 4,85 4,81 Surnadal VGS 4,3 4,24 3,56 3,78 4,86 4,82 Sykkylven VGS 4,18 4,3 3,58 3,87 4,87 4,89 Tingvoll VGS 4,31 4,4 3,52 4 4,86 4,93 Ulstein VGS 4,24 4,14 3,58 3,73 4,84 4,89 Volda VGS 4,31 4,24 3,77 3,87 4,91 4,91 Ørsta VGS 4,29 4,35 3,6 3,92 4,75 4,85 Ålesund VGS 4,31 4,28 3,61 3,76 4,86 4,88 Figur 13 Læringsmiljø (Kjelder: Skoleporten og PULS) Elevane seier dei trivst godt på skolen og at dei har nokon å vere saman med i friminutta og det er svært få elever som seier at dei har blitt mobba på skolen dei siste månadene. Mange elevane opplever at det er eit trygt miljø på skolen og at dei har nokon å snakke med dersom det er noko som plagar dei. Dei aller fleste elevane synst at elevtenestene og tilgang til vaksenkontakt er god. Forsking viser at digital mobbing er eit problem som brer om seg blant ungdom. Fylkesrådmannen vil ved neste elevundersøking i 2016, velje ein tilleggsbolk med spørsmål som vil kartleggje dette problemet. Læringsmiljø i bedrift I lærlingundersøkinga frå 2014 er det parametrane trivsel/inkludering og mobbing/samarbeidsproblem som seier noko om arbeidsmiljøet/læringsmiljøet i bedrift, jf. figur 17

16 Møre og Romsdal ( ) Møre og Romsdal ( ) Opplæringskontor ( ) Opplæringskontor ( ) Arbeidsmiljø 2.1 Trivsel og inkludering 4,42 4,45 4,42 4, Mobbing/Samarbeidsproblem 4,57 4,61 4,57 4,61 Figur 14 Arbeidsmiljø (Kjelder: Skoleporten og PULS) Lærlingane i fylket svarer at dei trivst med kollegaene og arbeidsoppgåvene, dei blir godt behandla og får hjelp og støtte. Lærlingane meiner og at dei stort sett ikkje har lagt merke til mobbing eller samarbeidsproblem på arbeidsplassen. Det kan vere variasjonar mellom dei ulike opplæringskontora og det blir dei som i første rekkje må ta tak i eigne resultat frå lærlingundersøkinga og følgje dei opp. I tillegg er det viktig at rådgivarane ved utdanningsavdelinga innafor fagopplæring følgjer opp dei lærlingane som ikkje er knytt til eit opplæringskontor. Det blir og viktig i den instruktøropplæringa fylkeskommunen gjennomfører å bruke resultata frå undersøkinga slik at ein retter merksemd på ulike område som ein spesielt må utvikle saman. 2.2 Elev, lærling og lærekandidatane sin medverknad i planlegging, vurdering og gjennomføring Elevane, lærlingane og lærekandidatane skal vere aktivt med i opplæringa. Dei skal delta aktivt i vurdering av eige arbeid, eigen kompetanse og eigen fagleg utvikling. Medverknad betyr ikkje at dei skal bestemme alt sjølv. Føremålet er å motivere dei for å gjere dei meir bevisst på, og engasjert i, læringsprosessen slik at dei kan få ei betre forståing av faga. Elevmedverknad og elevdemokrati Elevmedverknaden er teke frå elevundersøkinga med spørsmåla; - Er dere elevar med på å foreslå korleis dere skal arbeide med faga? - Legg lærarane til rette for at dere elevar kan delta i elevrådsarbeid og anna arbeid som tillitsvald? - Hører skolen på elevane sine forslag? - Er dere elevar med på å lage reglar for korleis dere skal ha det i klassen/gruppa? Elevmedverknad kan vere med til gjere elevane meir aktive i eigen læringsprosess. På den måten får dei betre oversyn og kontroll over kva som skal lærast i ein

17 bestemt periode. Nokre elever opplever medverknad, men det finst mange elevar som ikkje gjer det, jf. figur 18. Elevmedverknad Snitt Snitt Fylket samla: Møre og Romsdal 3,24 3,37 Skolane: Atlanten VGS 3,15 3,32 Borgund VGS 3,47 3,57 Fagerlia VGS 3,26 3,34 Fræna VGS 3,18 3,42 Gjermundnes VGS 3,05 3,12 Haram VGS 3,14 3,19 Herøy VGS 3,26 3,5 Herøy VGS, Avd. Vanylven 3,61 3,91 Kristiansund VGS 3,33 3,48 Molde VGS 3,01 3,18 Rauma VGS 3,31 3,48 Romsdal VGS 3,33 3,41 Spjelkavik VGS 3,15 3,26 Stranda VGS 3,11 3,05 Sunndal VGS 2,95 3,37 Surnadal VGS 3,02 3,29 Sykkylven VGS 3,04 3,37 Tingvoll VGS 3,64 3,73 Ulstein VGS 3,14 3,2 Volda VGS 3,13 3,23 Ørsta VGS 3,51 3,59 Ålesund VGS 3,36 3,39 Figur 15 Elevmedverknad (Kjelder: Skoleporten og PULS) Når ein skal vurdere elevmedverknaden i arbeidet med fag må ein og sjå det i høve til læringssituasjonen (praktisk og varierte arbeidsmåtar og vurdering). Det er difor involvering i skolen som organisasjon og resultata frå elevmedverknaden spesielt må vurderast. Elevdemokratiet vert opplevd ulikt på skolane. Det er nødvendig med ein gjennomgang av dei arenaene ein har for elevdemokratiet på skolane og sørgje for at skoleleiinga involverer elevråd og skolemiljøutval ved framlegging av saker til utvala. Det vert elles vist til 3 om brukarmedverknad i felles ordensreglement for skolane. Både når det gjeld styrking av elevrådsarbeid og involvering av elevar i saker som gjeld lærings- og skolemiljøet må skolane arbeide betre for at elevane opplever at dei er «medlemer» i skoleorganisasjonen.

18 Lærlingane sin medverknad i opplæringa Det vert vist til figur 10 i meldinga og vurderingane gitt i teksten. Styringsområde 3: Gjennomføring og samanheng i den vidaregåande grunnopplæringa 3.1 Gjennomføring Tal på elevar som har gjennomført og greidd opplæringa er vist i figur 16 på trinnnivå. Med gjennomført og greidd er utvalet alle elevane som har fullført skoleåret med greidd resultat, elevar med stryk og elevar som manglar karakter i eit eller fleire fag og det er medrekna dei elevane som er slutta etter Fullført og greidd Vg1 Vg2 Vg3 Vg3/Vg4 påbygg Fylket samla: Møre og Romsdal 84,9 85,9 81,1 69,8 Skolane: Atlanten vgs 95,0 85,8 85,6 - Borgund vgs 81,2 79,6 90,3 76,8 Fagerlia vgs 88,1 80,9 73,4 54,8 Fræna vgs 78,6 90,3 79,2 72 Gjermundnes vgs 77,8 82,5 46,2 28,6 Haram vgs 91,5 85,0 81,1 85,0 Herøy vgs 87,2 83,8 67,9 69,0 Herøy vgs, avd. Vanylven 96,1 100,0 - - Kristiansund vgs 79,5 85,0 73,0 73,0 Molde vgs 90,8 93,1 85,8 - Rauma vgs 63,9 79,3 77,5 72 Romsdal vgs 81,3 84,5 79,5 69,6 Spjelkavik vgs 98,2 86,4 85,8 - Stranda vgs 87,1 84,6 70,0 - Sunndal vgs 81,9 91,7 89,8 90 Surnadal vgs 92,7 90,8 84,1 80,0 Sykkylven vgs 86,7 84,4 75,8 66,7 Tingvoll vgs 91,5 66,7 69,0 70,6 Ulstein vgs 85,6 86,0 80,6 68,6 Volda vgs 87,8 91,9 83,9 67,9 Ørsta vgs 74,8 81,7 100,0 - Ålesund vgs 80,8 91,6 85,5 68,1 Figur 16 Gjennomføring per trinn 2014/2015 (Kjelder: Skoleporten og PULS) Gjennomføringa er gjennomgåande svært høg, samanlikning/vekting mot inntakspoeng er ikkje gjort, men gjennomføringa slik som det er vist på dette nivået betyr at alle skolane gjer eit godt arbeid med å tilpasse opplæringa slik at

19 fleire elevar meistrer fag og fullfører. Lokal indikator for fylket for elevar som har gjennomført opplæringa i førre skoleår er 84% på Vg1, 84% på Vg2 og 77% på Vg3. Ein kan lese av tabellen at den fylkesvise målsettinga er nådd. Utvalet av elevar i Vg3 på skolane med overvekt yrkesfag er lite i omfang, men er likevel teke med her. Vg3 gjennomføringa samla er for nokre skolar prega av gjennomføringa på Vg3/Vg4 påbygging. Når det førre skoleår var svak gjennomføring på nokre skolar har det samanheng med m.a. inntaksgrunnlaget/inntakspoenga til elevane dette året. Årlege variasjonar må ein rekne med, noko som gjer at ein år om anna kan ha noko svak gjennomføring for einskilde utdanningsprogram. I tillegg vil eit stryk gjere store utslag når elevgruppene er små. Gjennomføringa på påbygging har auka vesentleg frå skoleåret 11/12, figur 17, men gikk marginalt tilbake førre skoleåret. Figur 17 Gjennomføring på påbygging (Kjelde: PULS) Med færre elevar ute av opplæring etter Vg2 og auka snitt på elevar som har gjennomført påbygging dei siste åra ligg det til rette for ei konsolidering av høgare tal om gjennomføring rapportert i KOSTRA 2015, enn for åra før

20 Karakterutvikling Studieførebuande Vg1 Karakterutvikling Studieførebuande Vg2 Karakterutvikling Studieførebuande Vg3 utan påbygg Karakterutvikling Vg3 Påbygg Karakterutvikling Yrkesfag Vg1 Karakterutvikling Yrkesfag Vg2 Lærlingar som gjennomfører opplæringa Figur 18 Andel lærlingar som består fagprøva i prosent (Kjelde: SSB) Her må ein leggje talmaterialet per til grunn. Etter KOSTRA er det 94,8% av dei som gjennomfører fagprøva som har bestått. I fylket ligg vi i snitt på vel 94,0% dei tre siste åra, det nasjonale snittet er på om lag 91,7. Den høge gjennomføringa av fagprøvene tyder på at opplæringa i bedriftene er god, jf. figur Karakterutvikling Saman med dei andre kjenneteikna vil karakterutviklinga og måloppnåing frå eit trinn til neste trinn seie noko om korleis ein lukkast med å utvikle kompetansen til elevane. Karakterutviklinga frå 13/14 til 14/15 er vist i figur 19. Karakterutvikling - studieførebuande, yrkesfag og påbygg Fylket samla: Møre og Romsdal -0,36-0,14 0,03-0,55 0,15 0,17 Skolane: Atlanten VGS -0,22-0,16 0, Borgund VGS ,55 0,25-0,01 Fagerlia VGS -0,42-0,23 0,26-0,5-0,35-0,13 Fannefjord VGS 0,15 0 0,65-0,33 0,82 0,89 Fræna VGS -0,43-0,01 0,09-0,66 0,34 0,3

21 Gjermundnes VGS ,4 0,15-0,02 Haram VGS -0,53-0,23 0,13-0,62 0,02 0,19 Herøy VGS ,45 0,02 0,22 Herøy VGS, Avd. Vanylven -0, ,28 1,04 Kristiansund VGS -0,66 0,29 0,18-0,69 0,15 0,23 Molde VGS -0,32-0,12-0,04 0-0,35 0,1 Rauma VGS -0,4-0,01 0,01-0,55-0,19 0,06 Romsdal VGS -0,22-0,1-0,06-0,47 0,16 0,18 Spjelkavik VGS -0,37-0,25 0, Stranda VGS -0,53-0,19 0,26 0-0,16 0,86 Sunndal VGS -0,53-0,11-0,02-0,6 0,16 0,15 Surnadal VGS -0,4-0,01-0,09-0,37 0,21 0,34 Sykkylven vgs -0,37-0,19 0,10-0,55 0,55 0,05 Tingvoll VGS -0,3-0,11 0,12-0,3 0,32 0,19 Ulstein VGS -0,29-0,18-0,14-0,32-0,09 0,08 Volda VGS -0,46 0,04-0,07-0,67-0,51 0,13 Ørsta VGS ,23 0,38 Ålesund VGS -0,47-0,1 0,07-0,7 0,19 0,26 Figur 19 Karakterutvikling (Kjelder: Skoleporten og PULS) Av karakterutviklinga ser ein at overgangen frå ungdomsskolen til Vg1 studieførebuande program er ei fagleg utfordring sjølv om ein i Kunnskapsløftet har gjennomgåande fag. Mange kjem med høge forventningar til eigne faglege prestasjonar og blir møtt med faglege krav om måloppnåing som gjer at dei ikkje får den forventa faglege utviklinga. Det er all grunn til å tru at dette skuldast både forskjellar i vurderingskulturen mellom trinn og skolar og faglege krav som vert stilt på ulike nivå. På dei yrkesfaglege programma er karakterutviklinga i høgare grad positiv. Elles ser ein at overgangen frå Vg2 yrkesfag til påbygging er krevjande. Sjølv om det er skolar med svak gjennomføring på påbygging (figur 16) ser ein at det vert arbeidd godt i klasseromma. Karaktergrunnlaget ved inntak til påbygging varierer stort frå skole til skole. 3.2 Læreplassar til Vg2-elevar Av alle dei som søkte læreplass i 2014 fikk 71,8% læreplass (Skoleporten), det nasjonale snittet er 69,1%. Tabell 20 gir svar på kor stor andel av elevane som var i yrkesfaglege utdanningsprogram i fjor og som er i lære i år. Over halvparten av elevane vel å ta studieførebuande fag, allmennfagleg påbygging, gjer omval, eller sluttar i skolen.

22 Figur 20 Andel elevar på yrkesfagleg utdanningsprogram i fjor, i lære i år (Kjelde: SSB) I år var det 983 elevar frå ulike Vg2 yrkesfag som søkte læreplass som første ønske. Ved registrering av inngåtte lærekontraktar av dei som søkte er det 837 av desse som har fått lærekontrakt, det er 85,1% av søkjarane per , målet er 90%. Formidlingsraten er høg men ein bør få endå betre samsvar mellom dei som søkjer læreplass og dei som teiknar kontrakt, dersom ein skal nå målsettinga i kvalitetsplanen. Ein arbeider aktivt med samfunnskontrakten for å skaffe fleire læreplassar. Nasjonalt så kan satsinga «Yrkesfagløftet» vere med på å sette større fokus på dette i åra som kjem. 3.3 Ungdom som står i fare for å slutte i opplæringa Figur 22 viser eit oversyn over sluttarar siste skoleår. Tala per kategori er nokolunde stabilt, talet på sluttarar der ein ikkje har oppgitt årsak er nærmast halvert. Elles har mange fleire sluttarar rapportert at dei er i arbeid. Personlege årsaker/sjukdom og feilval er nokre av dei dominerande grunnane. Elles ser det ut til at det er minst fråfall på skolar med hovuddelen av elevane på studiespesialiserande program. For dei som sluttar er det viktig at dei kjem i aktivitet skole, arbeid og oppfølging. Det er sett i gong eit arbeid med å styrke og samordne innsatsen mot elevar som har psykiske vanskar. Arbeidsgruppa er breitt sett saman med deltaking frå skoleeigar, PPT, skolane og oppfølgingstenesta (OT).

23 Annen frafallsårsak/ikke oppgitt Fått arbeid Stort fravær Feilvalg Ikke møtt Lang reisevei Manglende oppholdstilatelse Personlige årsaker/sykdom Skolelei/motivasjon Fagvansker Sluttet på skolen i løpet av skoleåret for å begynne i lære Permisjon Totalt antall sluttarar Avbruddsårsak etter 1.10 Fylket samla: Møre og Romsdal Skolane: Atlanten VGS 11 Borgund VGS 64 Fagerlia VGS 52 Fræna VGS 24 Gjermundnes VGS 11 Haram VGS 11 Herøy VGS Herøy VGS, Avd. Vanylven Tal frå kvar skole etter avbruddsårsak er tatt bort, då tala på nokre skolar er så små at elevar lett kan identifiserast. Samla tal på avbruddsårsaker frå kvar einskild skole er likevel rapportert. Kristiansund VGS 54 Molde VGS 27 Rauma VGS 9 Romsdal VGS 46 Spjelkavik VGS 7 Stranda VGS 2 Sunndal VGS 10 Surnadal VGS 10 Sykkylven VGS 12 Tingvoll VGS 4 Ulstein VGS 18 Volda VGS 16 Ørsta VGS 16 Ålesund VGS Figur 21 Sluttarar 2014/2015 (Kjelde: PULS) Når det gjeld heving av lærekontraktar vart det heva 135 kontraktar av i alt 2423, svarande til 5,6% av kontraktane. Størst fråfall er det innafor design og handverk (DH) dvs. i all hovudsak frisørar og innafor restaurant og matfag (RM) - kokk, begge krevjande yrke. Det er færrast hevingar av lærekontraktar i elektrofaget. Styringsområde 4: Leiing og kompetanseutvikling Det er ikkje gjennomført personalundersøking skoleåret 2014/2015. Ein har difor ikkje nye data i høve til kvalitetsmeldinga for Ei ny personalundersøking vert halden hausten 2015, og ein vil då få nye data til kvalitetsmeldinga for Når det gjeld kompetanseutvikling for personalet har innsatsen vært prioritert innafor fire område;

24 Vidareutdanning Kompetanse for kvalitet Fylkeskommunen har hatt 37 lærarar i den statlege vidareutdanningsstrategien «Kompetanse for kvalitet» i skoleåret Deltakarane har vore prioritert frå skolane slik at ein sikrar at kompetansebehovet i fag blir utvikla. Hausten 2015 har ytterlegare 39 lærarar vorte prioritert inn i denne ordninga. For å sikre rekrutteringa til læraryrket har Kunnskapsdepartementet våren 2015 utlyst stipend til lærarar utan formell godkjend utdanning men som ønsker å kvalifisere seg til yrket. Dette gjeld spesielt lærarar som manglar pedagogisk utdanning (PPU) og praktisk pedagogisk utdanning (PPU-Y), men òg lærarar som på deltid tek den 3- årige yrkesfaglærarutdanninga. Møre og Romsdal har fått med heile 56 lærarar i denne nye stipendordninga. Etterutdanning Gjennom den årlege fagdagen som vert gjennomført i planleggingsveka før skolestart blir det gitt tilbod til alle lærarane om faglege kurs i regi av fagnettverka. Deltakinga låg på rundt 1000 lærarar på fagdagen I 2015 deltok over 1200 lærarar på i alt 26 fagkurs i regi av fagnettverka og fylkesutdanningssjefen. I tillegg så har dei 20 fagnettverka i fylket i alt arrangert 72 faglege kurs og nettverksmøte for i alt 2249 lærarar og skoleleiarar i skoleåret Skolebasert etterutdanning Kompetanseutviklingsmidlar blir òg overført til skolane for at dei skal få styrka sitt rammebudsjett og bli i stand til å gjennomføre etterutdanning for sitt personale. Tema for mange av skolane har vore klasseleiing og vurdering for læring. Etter- og vidareutdanning av leiarar Årleg vert det gjennomført samling for alle skoleleiarar med om lag 150 deltakarar i oktober. Hovudtema i 2014 var «Skoleleiing og tilsette i samarbeid for å utvikle ein betre skole for elevane ein skole som skal romme alle» Samlinga tok opp i seg tema som «Relasjonsleiing og medarbeidarskap tilpassa opplæring» og «Karriererettleiing Funn frå den forskingsbaserte evalueringa av rådgiving i skolen» Hovudtema for samlinga hausten 2015 har vore «Prosessleiing innan vurdering for læring» der ein har sett fokus på skolering av skoleleiarar i arbeidet med å implementere god praksis i arbeidet med vurdering for læring gjennom skolebasert kompetanseutvikling. I tillegg til rektormøta har ein ei samling for toppleiarane i skolane i februar med ulike tema relatert til skoleleiing. Dei fleste av skoleleiarane i utdanningssektoren har fått vidareutdanning enten gjennom den lokale ordninga i Fylkesakademiet, eller i den statlege satsinga «Rektorskolen». Oppsummering og vurdering Møre og Romsdal fylke kjem godt ut på sentrale område når det gjeld gjennomføring og kvalitet i vidaregåande opplæringa samanlikna med andre fylke. Det vert arbeidd godt på skolane slik at dei aller fleste elevane får utvikle ferdigheitene sine, noko som legg eit godt grunnlag for at dei fullfører vidaregåande opplæring. Overgangen frå Vg2 yrkesfag til lærefag er blitt utvikla og gjennomføringa på påbygging er forbetra. Dette er to kritiske overgangar som er vesentleg for gjennomføringa.

25 Gjennomføringstala i Møre og Romsdal ligg no på 73,3%. Berre Sogn og Fjordane, Akershus, Oslo og Vest-Agder har betre gjennomføringstal. Når 55,2% av elevane er på yrkesfagleg utdanning er gjennomføringa svært god samanlikna med dei andre fylka. Den nasjonale målsettinga var ei gjennomføring på 75% i Sjølv om fylket ikkje nådde denne målsettinga i 2015, så er det eit godt håp om at fylket kan auke gjennomføringsprosenten monaleg om få år med dei resultata som skolane no oppnår når det gjeld gjennomføring per trinn, og med fleire elevar ut i lære. Program for betre gjennomføring (PBG) er satsinga som vidarefører det gode arbeidet i Ny Giv. Det blir arbeidd kontinuerleg med utvikling og utprøving for å betre gjennomføringa i vidaregåande opplæring. Tverretatleg samarbeid er eit døme på slikt utviklingsarbeid. I høve den fylkeskommunale målsettinga om ei gjennomføring på 79% ved utgangen av planperioden er det nødvendig at ein i enda sterkare grad prioriterer forskingsbasert kunnskap om tiltak som har størst verknad på læring, t.d. lærerane sin tilbakemelding til elevane, lærerane sin tydelegheit og struktur i undervisninga, ein positiv og støttande relasjon mellom elev og lærar, klåre standardar for god undervisning og handtering av bråk og uro i undervisninga (Thomas Nordahl, J. Hattie). Gjennomføringa på skolane er høg og ein må ved rullering av kvalitetsplanen for vurdere om ein kan sette endå høgare ambisjonar om gjennomføring skolevis. Den skolebaserte vurderinga er styrka ved at skolane utarbeider eigne årsmeldingar. Dette set krav om at ein vurderer gjennomføring og kvalitet på opplæringa ut frå tilgjengelege skoledata om resultat, undervisningsevalueringa og resultatet frå elevundersøkinga. Hovuddata frå den skolebaserte vurderinga på kvar einskild skole er lagt ved kvalitetsmeldinga for For å sikre god samanheng i planverk og forventningar til kvalitetsutvikling på skolenivå er det innført oppdragsavtaler mellom fylkesrådmannen og skolane, jf. sak Ud-7/14. Innføring av oppdragsavtaler med grunnlag i analyse av skoledata, leiardialog med skolane og kunnskapsbasert forsking, vil kunne betre sikre ei utvikling av tiltak og system som heng saman. Det er ei leiingsutfordring å leggje til rette ein arena for pedagogisk utvikling på eigen skole. I fagproposisjonen til Kunnskapsdepartementet vert det lagt stor vekt på dette «Gode lærarar blir også betre av å jobbe i gode arbeidsfellesskap der dei kan reflektere over sin eigen praksis og utvikle sitt eige pedagogiske arbeid, og gjennom å dele kompetanse og erfaringar i kollegiet. Regjeringa vil leggje til rette for god skoleutvikling. Lærarane og skoleleiinga skal få meir tid til å arbeide med kjerneoppgåvene. Skoleeigarane må også ha eit overordna perspektiv i planarbeidet og vere bevisste korleis skolane nyttar andre yrkesgrupper og deira kompetanse.» Det er difor viktig å fortsette satsinga på utvikling av skoleleiarar, både med kompetanseheving og skape leiarfora og nettverk for å dele erfaringar og hauste impulsar. Elevane si oppleving av undervegsvurdering fortel at oppfølginga av elevane må vektleggast endå tydelegare. Ei god og systematisk elevvurdering og elevmedverknad er særs viktig for at elevane skal kunne meistre meir og forbetre seg i fag. Når elevane responderer svært positivt på både sosial trivsel og tilhøvet

26 mellom lærar og elev er dette noko som ein må ta med seg i arbeidet. For at ein skal utvikle både oppfølginga av elevane og klasseleiinga er det viktig at kvar skole har nokre sameinte reglar for god undervisning, t.d. oppstart, gjennomføring og oppfølging. Det er og viktig at ein har tydelege forventningar til elevane når det gjeld fagleg innsats og utvikling. Denne meldinga viser òg at elevdemokratiet opplevast av elevane som gjennomgåande svakt i dei fleste skolane, sjølv om ein kan finna fleire gode unntak. Skolane må arbeide for at elevane skal oppleve at dei er medlemer i skoleorganisasjonen t.d. med å involvere elevråd og skolemiljøutval i saker som gjeld skolen. På den måten stiller ein forventningar og legg forpliktingar til elevane når det gjeld involvering i utviklinga av skole- og læringsmiljøet. Eleven skal i løpet av siste året i ungdomskolen velge retning for sin vidaregåande opplæring. Det er eit samsvar mellom feilval og fråfall frå vidaregåande opplæring. God karriererettleiing er ein viktig faktor for auka gjennomføring i den vidaregåande opplæringa. Møre og Romsdal fylkeskommune vil satse på tiltak for å auke kvaliteten på rettleiinga i både ungdomsskole og vidaregåande skole. Forskningsrapporten frå 2014 syner at det blir gjort godt arbeid, men at det kan bli betre på fleire område. I utdanningsutvalet hausten 2015 (54435/2015) vart det vedteke 5 punkt som skal vere i fokus framover. Kompetanseheving/etter- og vidareutdanning av rådgivarer, krav om formell kompetanse for å bli tilsett som rådgivar, arbeid med relevans til karriere i studiespesialiserande utdanningsprogram, Karriereløype årsplan for karriererettleiing i skolane. I tillegg skal det etableres ei arbeidsgruppe som skal arbeide vidare med utvikling av rådgivingstenesta. Tilrådingane frå arbeidsgruppa skal leggast fram som eiga sak til utdanningsutvalet i løpet av Oppfølgingstenesta har redusert talet sluttarar med «ukjend aktivitet» monaleg. Ein har no eit godt oversyn over dei ungdomane som sluttar og kan sette i verk tiltak som kan nå dei fleste. IUng-prosjektet er vidareført slik at det no dekkjer alle regionane. Lærlingane seier at kvaliteten på opplæringa i bedrift er god og dei rapporterer om gode arbeidsmiljø. Oppfølginga av lærlingane og bedriftene må halde fram for å vidareutvikle kvaliteten på opplæringa. Det er lovfesta at fylkeskommunen skal rettleie og følgje opp i samband med godkjenning av lærebedrifter og kontrollere at den enkelte bedrifta fyller krava for å få godkjenning. Det er viktig for fylket å få auka deltaking i lærlingundersøkinga i fylket, det blir ei fortsatt ei prioritert oppgåve. Undersøkinga er eit godt grunnlag for å utvikle opplæringa og oppfølgingsarbeidet utdanningsavdelinga gjer ute på bedriftene. Frå hausten 2015 er det obligatorisk for fylkeskommunane å gjennomføre lærlingundersøkinga. Lærebedriftsundersøkinga er frå 2015 knyta til bedriftane si rapporteringsplikt, slik den er beskriven i opplæringslova 4-7. Tidleg formidling og auke i talet på Vg2-elevar som teiknar lærekontrakt må prioriterast. Dette vil òg setje krav til skolane slik at dei systematisk og strategisk bruker faget «Prosjekt til fordjuping» til å bidra til at fleire elevar i yrkesfag teiknar lærekontrakt. Det skal fortsatt vere ein høgt prioritert strategi å involvere skolane tydeleg i formidlingsarbeidet. Ein har innført både ordninga med praksisbrev og «vekslingsmodellen» i fagopplæring for å gi ungdom fleire moglegheiter til fleksible løp.

27 Systemet for kompetanseutvikling av dei tilsette i sektoren held fram etter den modellen for etter- og vidareutdanning ein tidlegare har lagt. Det synst som at både skoleleiing og andre tilsette er nøgd med denne strategien. Møre og Romsdal har vore eit av dei fylka som har brukt store ressursar innafor spesialundervisning samanlikna med andre fylke. Denne utviklinga er snudd. Ein arbeider målbevisst for å sikre kvaliteten på denne opplæringa, jf. Ud-8/13 Oppfølging av forvaltningsrevisjonsrapport - Spesialundervisning i vidaregåande opplæring. Med den opplæringsstrukturen ein har i fylket med overvekt av yrkesfaglege elevar må ein slå fast at ein har ein effektiv ressursbruk innafor vidaregåande opplæring, noko som m.a. kjem av god planlegging, styring og leiing på alle nivå i den vidaregåande opplæringa. Forslag til vedtak: Kvalitetsmeldinga for vidaregåande opplæring 2015 vert tatt til vitande. For å utvikle kvaliteten og betre gjennomføringa skal følgjande tiltak prioriterast; Det skal arbeidast systematisk med utvikling av tilpassa opplæring, læringsmiljøet og den formative vurderinga i skolane Det skal arbeidast med å vidareutvikle varige samarbeidsstrukturar med kommunane både når det gjelder overgangen mellom ungdomsskole og vidaregåande opplæring og utvikle strukturar rundt elevar som treng særskilt oppfølging Saman med lokalt og regionalt arbeidsliv skape lære- og opplæringsplassar for elevar som tek yrkesfagleg opplæring. Gjennom avtalar om utplassering i prosjekt til fordjuping må skolane arbeide for å formidle fleire elevar til læreplass innafor yrkesfaga. Skolane skal arbeide aktivt med fagleg relevans i fellesfaga gjennom den nasjonale FYR-satsinga for å gjere elevane betre i stand til å sjå samanhengen mellom fellesfag og yrkesfaget. På bakgrunn av den forskingsbaserte kunnskapen ein har fått når det gjeld rådgiving om yrkes- og studieval for elevar skal ein utvikle denne elevtenesta slik at elevane får eit godt grunnlag for å gjere val om utdanning. Skolane sitt arbeid med skolebasert vurdering skal dokumenterast i ei årleg årsmelding. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Rune Solenes Opstad kst. fylkesutdanningssjef Vedlegg

28 1 Årsmelding - Sunndal vgs 2014/ Årsmelding - UPA skole 2014/ Årsmelding - Atlanten vgs 2014/ Årsmelding - Borgund vgs 2014/ Årsmelding - Fannefjord vgs 2014/ Årsmelding - Fræna vgs 2014/ Årsmelding - Gjermundnes vgs 2014/ Årsmelding - Haram vgs 2014/ Årsmelding - Herøy vgs og Herøy vgs avdeling Vanylven 2014/ Årsmelding - Kristiansund vgs 2014/ Årsmelding - Molde vgs 2014/ Årsmelding - Rauma vgs 2014/ Årsmelding - Romsdal vgs 2014/ Årsmelding - Spjelkavik vgs 2014/ Årsmelding - Stranda vgs 2014/ Årsmelding - Surnadal vgs 2014/ Årsmelding - Sykkylven vgs 2014/ Årsmelding - Tingvoll vgs 2014/ Årsmelding - Ulstein vgs 2014/ Årsmelding - Volda vgs 2014/ Årsmelding - Ørsta vgs 2014/ Årsmelding - Ålesund vgs 2014/2015