Budsjett 2011 Økonomiplan Planleggingsprogram

Transkript

1 Budsjett 2011 Økonomiplan Planleggingsprogram Gaupne barnehage Kommuneval Sogn Brannvern Nye omsorgsbustader i Gaupne Vedteke av Luster kommunestyre , sak 81/10

2 Årshjulet Luster kommune R+Å MU TP R Å LD K BU-PLO BU-BIB R+Å R Å LD / MS BU-S IU B ØP PP BD R+Å MS Politisk T1 T T2 Rådmann TP Tenesteeiningane BD VR

3 INNHALDSOVERSYN Side Innhaldsoversyn 1 Kommunestyret sitt vedtak 2 Samandrag 6 I. Kommunen sine driftsinntekter 12 II. Kommunen sine driftsutgifter 15 III. Investeringar. Finansutgifter/-inntekter 16 IV. Kommunen sine fond 17 V. Tenesteområda 18 Folkevalde 18 Administrasjon 20 Barnehage 24 Grunnskule 30 Helsetenester 36 Sosiale tenester 41 Pleie og omsorg 46 Tekniske tenester 54 Næringsutvikling og naturforvaltning 68 Kultur 73 VI. Økonomiske taloversyn 801 Budsjettskjema 1a driftsbudsjettet 80 Budsjettskjema 1b - netto driftsutgifter pr funksjon 81 Budsjettskjema 2a - investeringsbudsjettet 83 Budsjettskjema - økonomisk oversikt drift 84 Budsjettskjema - økonomisk oversikt investeringar 85 Økonomiplan hovudtal 86 Økonomiplan investeringar 87 VII. Planleggingsprogram

4 Melding om politisk behandling - Budsjett 2011, økonomiplan og planleggingsprogram Det vert med dette gjeve melding om at Kommunestyret har gjort slikt vedtak i møte den , sak 81/10: 1. Kommunestyret vedtek rådmannen sitt framlegg til driftsbudsjett for 2011 av med slike endringar og presiseringar: a. Frie inntekter 1) Eigedomsskatten for 2011 vert redusert med kr ,-. b. Tenesteområde administrasjon. 1) Løyvinga til kontrollutvalet vert redusert med kr ,- til kr Reduksjonen i høve KU gjeld forvaltningsrevisjon. 2) Eldrerådet får ei ekstra løyving på kr ,- til planlagt regionsamling i ) Rådmannen vidarefører dagens praksis ved at disponeringa av ev ledige stillingsressursar hos rådmannen vert drøfta i formannskapet 4) Løyvingar skadeforsikring vert redusert med kr c. Tenesteområde barnehage. 1) Kommunestyret endrar barnehagevedtektene slik: Vedtektene skal vise at det frå sommaren 2011 vert 2 veker felles sommarferie i alle barnehagane i kommunen. Det skal vidare gå fram at dei alternative plasstorleikane i barnehagane vert 60%, 80% og 100%. Rådmannen får fullmakt til å gjere dei tekstlege endringane. d. Tenesteområde grunnskule. 1) Straumutgiftene vert auka med kr ,-. Gjeld naudsynt auke ved Hafslo barne- og ungdomsskule. 2) Nytt overordna mål: Oppretthalde ein desentralisert skulestruktur, med vekt på Lustraidentitet. e. Tenesteområde helse. 1) Budsjettert utjamningstilskot til legar (kr ) vert overført frå tenesteområde helse til tilleggs- og nye løyvingar (reservepost) for å møte ev avtalefesta krav gjennom året. 2) Side 38 Psykisk helsevern, 3 kulepunkt, tillegg til oppgåver 2011:Luster kommune vil vurdere å auke opningstidene i Huset til òg å vere eit tilbod i høgtider, kveld og helg. f. Tenesteområde sosial. 1) Løyvinga til Krisesenteret i Flora vert auka med kr ,- til kr g. Tenesteområde pleie og omsorg. 1) Innsparing 2011 kr ,- som følgje av sentralisering av kjøkken vert trekt ut av budsjettet. 2) Delmål pleie og omsorg vert endra til: Styrke helse- og omsorgstilbodet til heimebuande med stort omsorgsbehov. h. Tenesteområde næringsutvikling og naturforvaltning. 1) Konsesjonskraftvinsten vert auka med kr ,-. 2) Tilskot miljøplan (vedomn) vert stroke, kr ,-. 2

5 3) Nytt kulepunkt side 69: Vurdere gangsti rundt Hafslovatnet. 4) Tilskot kultur- og næringsarrangement reduksjon kr ,- i. Tenesteområde kultur. 1) Det vert løyvd kr ,- til avslutning av bygdebokprosjektet. Dette er ei eingongsløyving finansiert frå disposisjonsfondet. Løyvinga føreset at forfattararbeidet vert avslutta 1.halvår 2011 og at kommunen då får hand om ev upublisert materiale. 2) Følgjande budsjettkommentar går ut (s.77): "Arbeidet med oppfølging av Ruspolitisk handlingsplan er konkretisert til klubbutvikling, gjennomføring av kursopplegget Fristil for 9.klasse på ungdomsskulane og Team 49". 3) Løyving til biblioteket vert auka med kr ,- tilpassa ny husleigeløysing (Gaupne). Jf prenta vedlegg. 4) Idrett og kultur: Tilskotet skal dreiast frå vaksne til barn og ungdom. 5) Tilskot kulturtiltak auke kr ) Tilskot nærmiljøtiltak auke kr ) Tilskot kunstnarisk utsmykking reduksjon kr ) Tilskot frivilligheitssentralen reduksjon kr ) Solvorn badebrygge/flytebrygge auke kr : Midlane føreset samhandling med Solvorn bygdelag, der ein samhandlar om å rette opp manglar med badebrygga, samt etablerer ei flytebrygge med aktivitetar. 10) Tilskot Fortun bygdelag, auke kr ,- til reperasjon av tak. 11) Tilskot kultur, anlegg idrett auke kr ,- 12) Tilskot kyrkja, auke kr ,- 13) Tilskot kulturminnevern, reduksjon kr ,-. j. Styrka eigenkapital investeringar. 1) Netto innsparing i høve til rådmannen sitt forslag kr går til styrking av eigenkapital investeringar. 2. Kommunestyret vedtek rådmannen sitt framlegg til investeringsbudsjett for 2011/ økonomiplan med slike endringar og presiseringar: a. Investering sentralkjøkken 2011 kr går ut. Innsparingar i økonomiplan , kr pr år, går ut. (Kr ). b. Grunnkjøp/investering i uteområde Hafslo vert endra slik: Løyving 2011 kr Løyving 2012 kr c. Hafslo barne- og ungdomsskule (ombygginga) vert endra slik: Løyving 2011 kr Løyving 2012 kr Løyving 2013 kr d. Hafslo barnehage. Tabell side 88 vert endra i samsvar med tekstdel. e. Bygging av 4 omsorgsbustader Hafslo. Løyving 2013 kr (brutto 4 mill kr.) Løyving 2014 kr (brutto 4 mill kr.) f. Det skal arbeidast for å få på plass oppvekstsenter (5) med verknad frå august Desse skal etablerast i bygdene Skjolden, Dale/Luster, Jostedal, Indre Hafslo og Solvorn. Jf vedtak i k-sakene 77/09 av og 44/10 av og klarering i f-skapet i sak 110/10 av g. Driftskonsekvens av endringar i punkt 1 over (2011): Auke grunnskule ( ), auke krisesenter ( ), auke bibliotek (50.000), redusert tilskot miljøplan ( ), redusert løyving forsikring ( ) vert vidareført og saldert mot generell endring drift. Innsparingskrava for aukar som følgje av dette med kr. 3

6 h. Brannstasjon. Løyving 2013 og 2014 går ut. i. Rådhuset. Framdrifta vert endra ved at 1 mill kr. Vert skyvd frå 2012 til Endringar i kapitalkostnader og drift, 2 a-e over, får følgjande konsekvens for salderinga i økonomiplanen: 2012 kr kr kr Ubalansen vert slik etter desse justeringane (mill kr): Budsjett/øk.plan Ubalanse ,000 0,335 3,815 5,811 Justeringar drift - 0,273 0,273 0,273 Justeringar kapital/ drift, kutt s.kjøkken ,270 1,565 Ny ubalanse 0,000 1,308 5,358 7, Kommunestyret vedtek rådmannen sitt framlegg til planleggingsprogram for med slike endringar og presiseringar: a. Reguleringsplanarbeidet i høve Haugane Tandle vert lagt til sides og difor teken ut av planleggingsprogrammet. Jf gjennomførde grunnundersøkingar. b. Reguleringsarbeid for bustadområda Verket 2 og Salen i Gaupne blir tekne inn i planleggingsprogrammet for c. I planleggingsprogrammet skal plan- og reguleringsarbeid i tilknyting til nye kommunale bustadfelt ha høgste prioritet. 4. Kommunestyret vedtek at godtgjersla til ordførar vert auka med 4 % frå Kommunestyret vedtek slik skattlegging for 2011: a. Skatt på formue og inntekt vert utskrive etter høgaste gjeldande satsar. b. Eigedomsskatten, jf. lov av , vert utskriven med kr. 7,- for kvar 1000 kr. i takstverdi. Skatten vert utskriven på verk og bruk. 6. Kommunestyret vedtek slik bruk av fond i 2011: a. 10 mill kr av konsesjonsavgiftene vert brukt til driftstiltak og avdrag på lån. b. Renter og avkastning av kommunen sine omløpsmidlar, inklusive fond, vert å sjå samla. Avkastninga avsett til fond vert sett til 2 mill kr. Ev meiravkasting/ mindreavkasting vert ført mot bufferfond. 4

7 7. Kommunestyret vedtek å ta opp nye lån slik (2011): a. Det vert teke opp lån til ordinære investeringar på kr ,-. 8. Kommunestyret vedtek slik forvaltning av konsesjonskrafta: a. Konsesjonskraft til eige bruk og til Sognekraft (gjenkjøp) vert seld som i 2010, jf vedtak i k-sak 92/09. b. Næringslivskundar får tilbod om kjøp av kraft til 29 øre pr kwh + påslag + mva gjennom eittårskontraktar (2011). c. Resterande kraft vert forvalta med grunnlag i vedteken risikostrategi, jf k- sak 92/ Fullmakter elles: a. Kommunestyret gjev formannskapet fullmakt til å disponere tilleggsløyvingar og nye løyvingar. b. Rådmannen får likevel fullmakt til å fordele tilleggsløyving løn. c. Rådmannen får og fullmakt til å disponere budsjettert utjamningstilskot til legar i den grad avtaleverket tilseier det. d. Kommunestyret gjev formannskap / rådmann fullmakt il å gjennomføre investeringane innanfor dei rammer/presiseringar som ligg i budsjettet. e. I tillegg får rådmannen fullmakt til å inngå avtalar om grunnkjøp innafor dei kostnadsrammer og presiseringar som ligg i budsjettet. f. Kommunestyret gjev kyrkjeleg fellesråd fullmakt til å disponere løyvinga på kr ,- til investeringar kyrkja. 10. Rådmannen rapporterer slik til kommunestyret (2011): a. Årsmelding og rekneskap i samsvar med kommunelova sine reglar. b. Rapportar pr 1. og 2. tertial med tilråding om naudsynte budsjettendringar. c. Separate byggje- og anleggsrekneskapar for definerte investeringsprosjekt (kontoklasse 0) med eit samla kostnadsoverslag på minimum 2,5 mill kr. d. Ihht vedteken strategi for forvaltninga av konsesjonskrafta. Jf k-sak 92/09. e. Ihht til vedteke reglement for finansforvaltninga. Jf k-sak 42/10. 5

8 SAMANDRAG Førre budsjett, økonomiplan og planleggingsprogram Luster kommunestyre vedtok i desember 2009 budsjettet for 2010 og økonomiplanen og planleggingsprogrammet for Budsjettet for 2010 var for det første prega av ein sterk utgiftsvekst for grunnskulen. Det skuldast ein kraftig auke i tal årsverk for skuleåret 2009/10, noko som slo ut på heilårsbasis i Nemnde auke var nær knytt opp mot meir ressursar til einskildelevar, ikkje til fleire elevar eller grupper/klasser. Frå skuleåret 2010/11 har kommunestyret innført ein ny budsjettmodell i skuleverket. Denne er meint å gje den einskilde skule meir å seie i høve disponeringa av eigen økonomisk ramme, samtidig som ein må vere villege til å gjere naudsynte interne prioriteringar. Budsjettet for 2010 vart balansert ved ei innsparing i pleie/omsorg på 2 mill kr, dette som ei oppfølging av kommunestyret sin nye helse- og omsorgsplanen. Denne innsparinga vart teken ut ved høgre betalingssatsar og færre årsverk. Økonomiplanen for vart balansert ved at det vart lagt inn ei rekkje innsparingskrav for åra frå Dette var knytt opp mot ei forventning om sterkare utgifts- enn inntektsvekst i kommunen. Eit element i dette var staten sin politikk andsynes kommunane, eit anna i kommunestyret sine eigne investeringsambisjonar. Kommunestyret sine innsparingar vart uttrykt ved færre ordinære sjukeheimsplassar, ei meir effektiv heimeteneste, ei effektivisering av kjøkentenesta (pleie/omsorg), sluttføring av bygdebokprosjektet, uspesifiserte innsparingar innan tenesteområda barnehage, grunnskule, pleie/omsorg, kultur og teknisk i tillegg til andre og heilt uspesifiserte innsparingar. Planleggingsprogrammet for bar særleg preg av ei tydeleg satsing på nye kommunale bustadfelt (Borhaug, Beheim, Haugane/Tandle og Bolstadmoen). På investeringssida låg det i 2010 inne prosjekt for vel 89 mill kr og for heile planperioden prosjekt for nær 210 mill kr. Dei største einskildprosjekta var Luster bad, forskotteringa av Gullringtunnelen, nye Gaupne barnehage og nye omsorgsbustader. Budsjettrevisjonar (2010) og nye føresetnader Tidleg i 2010 vart det klårt at Luster kommune kom ut med eit samla overskot på vel 11 mill kr i Kommunestyret vedtok å nytte mesteparten av dette som eigenfinansiering i alt vedtekne investeringar. Dette bidrog isolert sett til å redusere dei framtidige lånekostnadene. I budsjettrapporten pr 1.tertial 2010 vart det konstatert at kommunen kunne få meirinntekter knytt til konsesjonskraft og rammetilskot/skatt og innsparingar i renteutgiftene. Desse elementa kom rådmannen tilbake til ved rapporteringa pr 2.tertial Budsjettet for 2011 og tilhøyrande økonomiplan ( ) er avstemte med dei tal som då vart framlagde. I kommunestyret i mai 2010 opplyste rådmannen at kommuneproposisjonen for 2011 gav Luster noko betre tal enn det vår eigen økonomiplan opererte med. Det vart samtidig sagt at vi også måtte pårekne auka utgifter, t.d. til ressurskrevjande brukarar og til barnevernet. Rådmannen sin konklusjon var likevel at utsiktene då var litt betre enn i kommunestyret sin økonomiplanen for

9 5.oktober 2010 kom regjeringa med sitt framlegg til statsbudsjett for Her stadfesta ein langt på veg signala i kommuneproposisjonen. På inntektssida kom Luster noko betre ut enn forventa, dels pga folketalsvekst fram mot det offisielle målinga og dels pga omlegginga av barnehagefinansieringa. Når det gjeld nemnde finansieringsomlegging er det usikkert om denne vil ha effekt i åra framover. Det vil langt på veg bli avgjort av den lokale etterspurnaden etter barnehageplassar. På utgiftssida var siste del av 2010 prega av sterk vekst i utgiftene innan barnevernet, dette med bakgrunn i fleire tunge overtakingssaker i kommunen. Budsjettet for 2011 og økonomiplanen for Rådmannen har i 2010 arbeidd med å følgje opp kommunestyret sine innsparingsambisjonar for åra To aktuelle saker vart avgjorde i I sak 44/10 gjorde kommunestyret vedtak om den framtidige skulestrukturen og konkluderte med at kommunestyret vil balansere neste budsjett og økonomiplan utan å endre på skulestrukturen. På dette punktet følgde ein altså ikkje opp eigen økonomiplan. I sak 55/10 gjorde ein vedtak om å redusere tal representantar i kommunestyret frå 29 til 25 frå Dette var i samsvar med økonomiplanen sin føresetnad. Ein del andre innsparingstiltak er no utgreidde og innarbeidde i budsjettet for 2011 og tilhøyrande økonomiplan. Luster kommune vil, trass i visse utfordringar/innsparingar, framleis vil kunne yte tenester på eit høgt nivå. Budsjettet og økonomiplanen er balansert for alle år frå Dei to første åra er det etablert balanse ved hjelp av tiltak kommunestyret alt har prioritert. For ligg det inne uspesifiserte innsparingskrav på 3,8 mill kr, respektive 5,8 mill kr. Desse må kommunestyret konkretisere i sitt vidare arbeid. Drifta vil bli vidareført på om lag same nivå som i Ein del endringar vil likevel kome og nokre av desse er lista opp i dette samandraget. Opplistinga omfattar og ein del aktuelle tiltak og aktivitetar, samt nokre investeringstiltak. Det vil i 4-års perioden bli investert for 174 mill kr og lånegjelda vil auke med 40 mill kr til 339 mill kr. Planleggingsprogrammet for byggjer på kommunestyret sin arealplan frå årsskiftet 2008/09. Den prioriterte oppgåva dei første åra vert å følgje opp denne planen og elles utføre dei oppgåver som skal ha prioritet etter plan- og bygningslova sine reglar. Nyvald kommunestyre vil i 2011 starte arbeidet med å vurdere den kommunale planstrategien, jf dei nye lovreglane. Folkevalde: a) Kommune- og fylkestingsvalet, med tilhøyrande konstituering, val og opplæring, vil bli gjennomført (2011/12). I Luster vil 16- og 17-åringane kunne røyste (lokalt). b) Prosjektet Utstillingsvindu for kvinner i lokalpolitikken vil bli avslutta (2011). c) Drifts- og organisasjonsmodellen for Luster bad vil bli vedteken (2011). d) Arbeidet med ny kommunal planstrategi vil bli påbegynt (2011). e) Det vil bli avgjort korleis kommunen skal følgje opp ny lov om krisesentertilbod. f) Arbeidet med ny ruspolitisk handlingsplan ( ) vil bli påbegynt (2011). 7

10 Administrasjon: a) Vedtaket om eigen risikostrategi i høve konsesjonskrafta vil bli følgd opp. b) Vedtaket om vidareutvikle dei kommunale styringsmåla vil bli følgd opp. c) Vedtaket om finansforvaltninga vil bli følgd opp. d) Nytt løns-, personal- og økonomisystem vil bli teke i bruk (interkommunalt, ). e) Ei større ikt-omlegging mot felles plattform vil bli gjennomført. f) Ein pålagt tilstandsrapport for arkivlokala vil bli utarbeidd. g) Det vil bli lagt på plass ei utvida og lovpålagt bedriftshelseteneste. Tilhøyrande kostnader er ukjende og førebels ikkje budsjetterte. h) Dei nye kommunale internett-/heimesidene vil bli utvikla (oppstart november 2010). i) Vedtaket om å vurdere ledige stillingar hos rådmannen vil bli følgd opp. j) Vedtaket om etablering av oppvekstsenter i fem bygdelag vil bli følgd opp. k) Det vil bli gjort ei ny medarbeidarundersøking (2010/11), nye brukarundersøkingar for skule og pleie/omsorg (2011) og ev også ei større innbyggjarundersøking (2011). l) Det vil bli gjennomført ei fasaderenovering av rådhuset ( ). Barnehage: a) Frå 2011/12 vil det bli plasstorleikar i barnehagane på 60%, 80% og 100%. b) Det vert løyvd 1 mill kr til meirutgifter ved ev auke i barnetalet og/eller plasstorleikar ved supplerings- og hovudinntaket til barnehagane i Jf ny finansieringsordning. c) Nye Gaupne barnehage (28 mill kr) opnar hausten 2011 (108 plassar). Det vil gje ei årleg innsparing i barnehagedrifta på kr. Jf innsparingskrav i øk.plan d) Det vert frå 2011 innført to veker fellesferie i alle barnehagane. Innsparing vel kr pr år. Jf innsparingskrav kommunestyret sin øk.plan e) Som lekk i prosjektet Sats på skulen - snu Sogn blir det frå gjennomført ei stor satsing på leiarutdanning for barnehagestilsette i regionen. f) Vedtaket om etablering av oppvekstsenter vil bli følgd opp og vil omfatte 5 barnehagar. g) Påtenkt kapasitetsauke ved Hafslo barnehage vil bli realisert i barnehageåret 2012/13. Grunnskule: a) Kommunestyret sitt vedtak om å balansere budsjett 2011 og øk.plan utan å endre skulestrukturen vert følgd opp. Tidlegare k-vedtak er såleis ikkje følgd opp. b) Aktiviteten ved den einskilde skule vil bli tilpassa elevtalet. Dette kan bety færre/fleire grupper ( klassar ) ved kvar skule i høve skuleåret 2010/11. c) Det vil bli arbeidd vidare med Sats på skulen - snu Sogn på områda: Kommunen som skuleeigar, leiarutdanning, entreprenørskap og fagnettverk. d) Det vil bli arbeidd vidare med det nasjonale prosjektet Vurdering for læring. e) Inn på Tunet-prosjekt (3) vil bli vidareførte dersom skulane vel å prioritere desse. f) Haldningsskapande arbeid mot mobbing/antisosial åtferd og for auka sosial kompetanse held fram, jf Olweusprogrammet. Det vert arbeid for sertifisering i g) Ordninga med heile og halve SFO-plassar vert vidareført. Leksehjelpa skal vere gratis. h) Vedtaket om etablering av oppvekstsenter vil bli følgd opp og vil omfatte 5 skular. i) Det er reservert ombyggingsmidlar ved Hafslo barne- og ungdomsskule i 2013/14, dvs etter barnehageutbygginga. 8

11 Helsetenester: a) Det vil bli gjort ei vurdering og oppfølging av folkehelsearbeidet, jf plan for b) Prosjektet Saman for barn og unge (BUFA) vil bli vidareført i 2011 (samhandling). c) Helse- og omsorgsplanen vil bli følgd opp vidare. Dette får konsekvensar for m.a. kommunal fysioterapi, jf satsing på førebygging, korttidsavdeling og samhandling. d) Plan for rehabilitering og plan for psykisk helse vil bli reviderte og integrerte i helse- og omsorgsplanen. e) Prosjekt- og utviklingsarbeid innan rusfeltet vil bli vidareført. f) Det vil bli innført eit nytt fagprogram ved helsestasjonen. g) Legetenesta vil framleis ha fokus på internkontroll, kvalitetsarbeid, elektroniske løysingar, rekruttering og vidareutvikling av akuttmedisinske utrykkingsteam. h) Ved ei påbygging av helsesenteret (2.etg), samt ved eit mindre tilbygg, vil det i 2011 bli tilrettelagt for ei ny ambulanseløysing i Gaupne (leigeavtale, Helse Førde). Tiltaket vil og gje eit kommunalt tilleggsareal. Det vil samtidig bli gjort ei renovering av det tekniske anlegget og visse bygningsmessige oppgraderingar ved helsesenteret. Pleie og omsorg: a) Helse- og omsorgsplanen vil bli følgd vidare opp. b) I 2010 er det etablert ei heimeteneste, ei sjukeheimsteneste, ei samlokalisert leiing, ei styrking av rådmannsnivået, ei utvikling av demensomsorga (Luster, Gaupne), ei nedtrapping til 16 langtidsplassar og ei styrking av mellomnivået (omsorgsplassar) på Hafslo. Leiarutvikling er starta og det vert arbeidd med å utvikla ei korttidsavdeling i Gaupne. c) Inntakssystema vil bli vurderte. Dette gjeld system, prosedyrar og vedtak ved tildeling av tenester innan helse, pleie, omsorg og ATS. Det er oppretta tenestekontor i Gaupne for all sakshandsaming. Arbeidet er starta og vil bli vidareført i d) I 2011 vil det bli arbeidd med nye kvalitetsstandardar, førebyggjande tiltak, samarbeid med frivillige lag og organisasjonar og ein samla informasjonsstrategi. e) Nye omsorgsbustadar i Gaupne (14,5 mill kr) vil bli tekne i bruk 1.halvår For å få ein god overgang til ny korttidseining same stad, må tildelinga av desse bustadene byggje på strenge kriterium i høve funksjonsnivå. f) Behovet for ressurskrevjande tenester er aukande. I 2011 ligg det inne 3 nye stillingar, der noko vert dekka ved statleg refusjon. Slik refusjon fell vekk for dei over 67 år. For Luster gjev dette eit bortfall på 3 mill kr i Dette er ikkje innarbeidd i øk.plan , men er no budsjettert. g) Kommunestyret har vedteke at vi skal spare 6 mill kr i 2011 (helse/pleie/omsorg). Førebels realisert og planlagt driftsinnsparing er på 5,9 mill kr: Færre langtidsplassar/organisasjonsendringar: 3,2 mill kr pr år. Nye omsorgsplassar. Auka inntekter: 0,7 mill kr pr år. Nye betalingssatsar. Auka inntekter: 1,1 mill kr pr år. Ny kjøkkenorganisering: 0,9 mill kr pr år (heilårseffekt). I ny økonomiplan er det lagt inn ei ytterlegare innsparing på 2,5 mill kr frå 2012/13. h) Det er lagt inn midlar til utskifting av 1 vaskemaskin ved vaskeriet i Luster (2011). i) Etter 2011/12 vil det bli arbeidd med nye tiltak, jf helse- og omsorgsplanen. Det vil dessutan bli arbeidd med oppfølging av den varsla samhandlingsreforma (frå 2012). 9

12 Sosiale tenester: a) Prosjektet Saman for barn og unge (BUFA) vil gå fram til 2012 (samhandling; alle tenester til barn, unge og pårørande). Både Sogn barnevern og Nav Luster deltek. b) Frå 2011 vert Sogn barnevern styrka med 50% psykologstilling. Luster kommune sin kostnadsdel vert vel kr, eller 1/3 av totalkostnaden. c) Sogn barnevern vil vurdere om bruken av tiltaksmidlar skal endrast, og om ein skal prøve eit prosjekt med å tilsetje nokon som kan drive meir tiltaksretta arbeid. d) Luster kommune tek i 2010/11 imot inntil 15 flyktningar, pluss familiesameiningar. Ytterlegare mottak kan bli vurdert. Det vil bli arbeidd med ulike integreringstiltak. e) Kvalifiseringsmidlane til NAV Luster inngår i rammetilskotet frå Tekniske tenester: a) Det vil bli arbeidd for å få ned energibruken og betre utnyttinga av SD-anlegga, jf kommunal enøk-plan. Innsparing kr. Jf innsparingskrav i øk.plan b) Nye reglar for energimerking av bygg vil bli følgde opp. Bygg over 1000m2 og større anlegg skal ha ein grundig gjennomgang av energistatus. c) Ei stilling i utedrifta (100%) + ei vaktmeistarstilling (80%) vert inndregne. Innsparing: 0,5 mill kr i Jf innsparingskrav i øk.plan d) Det vil bli gjennomført naudsynte rekrutteringstiltak innan VA-drift. e) Behovet for og organiseringa av kommunale bustader vil bli vurdert. Omorganiseringa av Skåråkeren burettslag til sjølveigarhusvære vert fullført (2011). f) Det vert lagd til reguleringsplanar for å følgje opp arealdelen. Bustadområda Borhaug, Beheim 2, Verket 2 og Salen i Gaupne og Bolstadmoen skal ha høgste prioritet med tanke på planlegging og oppfølging. g) Det vil bli auka satsing på tilsyn i byggesaker (nye lovkrav). Interkommunal ordning er utgreidd og det er aktuelt å kople oppgåva til det nye brannsamarbeidet. h) Det vil bli lagt opp til auka aktivitet i bruken av geodata, jf også regionalt samarbeid. Dette vil på sikt gje vinstar på fleire forvaltningsområde. i) Det vil bli starta eit adresseprosjekt for heile kommunen (2011). j) Tilskot private vegar vil bli redusert med kr til kr (frå 2011). Jf innsparingskrav i kommunestyret sin øk.plan k) Det vert innført sommarslukking veglys og tal servicerundar vert redusert frå 2 til 1 (frå 2011). Innsparing kr. Jf innsparingskrav i kommunestyret sin øk.plan. l) Øvste del av vegen til Harastølen vil bli vurdert nedlagt og sommarvedlikehaldet i Dalsdalen vil bli vurdert avvikla. Ev budsjettverknad frå m) Det vil bli utarbeidd ny trafikktryggingsplan i Luster (2011). n) Sogn brann og redning IKS vert skipa tidleg i IKS et vert basert på eit 5- kommune samarbeid. o) Det vidare ROS- og beredskapsarbeidet bør løysast i eit samvirke med det nye IKS et. p) Det vil frå 2011 bli arbeidd meir med planlegging og oppfølging innan VA-området. Dette vil kunne utløyse effektivseringstiltak og styrke dokumentasjons- og kvalitetssikringsarbeidet. Hovudplan for vassforsyning vil bli sluttført (2010/11) og følgd opp. Lekkasjesøk og sikring av vasskvalitet får prioritet. Drift av dei minste vassverka må avklarast. q) Handlingsplan for avløpstiltak vil bli rullert (2011) og nokre tidlegare prioriterte tiltak vil samtidig bli gjennomført. r) Det vil bli gjort ei evaluering av den ny VA-forskrifta, med sikte på ei eiga sak i s) Det vil bli lagt til rette for at Simas kan overta ajourføring av abonnementsordningane innan renovasjon og slam. t) Det vil bli arbeidd med tanke på revisjon av ordninga for renovasjon av fritidshus. 10

13 u) Det vil bli gjort ein gjennomgang i høve offentlege toalett (2011), jf utvidinga i 2010 (Krossen, Veitastrond). v) I 2012 skal det sparast 1 mill kr i høve Dette vil krevje nokre nye tiltak ved sida av heilårsverknader av 2011-tiltaka. Jf kommunestyret sin økonomiplan w) Ev utvida samarbeid med nabokommunane vil bli vurdert ( ), jf k-sak 81/09. x) Betalingssatsane vil bli løpande vurderte ( ). Satsane for 2011 kjem i eiga sak. y) Til mindre investeringstiltak bygg og anlegg er det ført opp nær 10 mill kr for heile 4- årsperioden (sekkepostar). Røneidsvegen har prioritet som anleggstiltak i z) I Solvorn vil det pga verneverdiane bli planlagt og utført brannsikringstiltak ( ). Næringsutvikling og naturforvaltning: a) K-vedtak i sak 51/09 om kommunen sin næringspolitikk (lån, tilskot) vert vidareført. b) Det vil bli arbeidd med felles kompetanseutvikling for næringslivet (temamøte). c) Aktivitetsplan reiseliv, i hovudsak via Reisemål Sogndal og Luster AS, vert vidareført. d) Prosjektet Mat langs nasjonale turistvegar (starta i 2010) vert vidareført. e) Cruisesatsinga i Skjolden vert vidareført. 2011; kr (avtalefesta). f) Prisen på næringsareal på Gaupne- og Røneidsgrandane vert auka til 150 kr/m2. g) På Hafslo næringsområde arbeider kommunen med å leggje til rette for 2 tomter nedst i feltet. I 2012 vil ein ta stilling til kva som skal skje med resten av feltet. h) Det 2-årige bustad- og gardsformidlingsprosjektet (starta i 2010) vert vidareført. i) Prosjektet Naturarven som verdiskapar vert ei ny satsing i perioden j) Det vil bli etablert god samhandling med nye statlege grøne stillingar innan oppsyn, naturforvaltning og næringsutvikling. k) Det vil bli arbeidd for at alle tilsette skal vere miljømedvitne i det daglege arbeidet. Kultur: a) Det er lagt inn ein mindre auke til oppgradering av databasen ved Luster bibliotek. b) Sogn kulturskule er budsjettert som i Dersom vertskommunen (Leikanger) kjem med eit opplegg for ev endringar, vil dette bli vurdert. c) Det er ikkje budsjettert med særskilde midlar til freding av Ormelid og/eller Hesteskår. Tilskotsposten til kulturvern kan likevel nyttast til dette. d) Bygdebokprosjektet skulle, ut frå kommunen sine vedtak, ha vore avslutta for fleire år sidan. Det vert no arbeidd med mogleg modell for å få sluttført arbeidet. Denne vil kunne krevje ei ytterlegare løyving. Det erbudsjettert med kr i driftsmidlar til dette. e) Kommunen vil følgje opp eigen plan for idrett og fysisk aktivitet ( /19). f) Luster bad vert realisert frå Kommunestyret vil i 2011 ta stilling til drifts- og organisasjonsmodellen for anlegget. Det er lagt inn eit driftstilskot på 1,0 mill kr i 2012 og 2,1 mill kr frå 2013, alt slik kommunestyret har føresett (k-sak 60/09). 11

14 I. KOMMUNEN SINE DRIFTSINNTEKTER 13 % 3 % 12 % Brukarbetalingar/sals og leigeinntekter Overføringar 11 % Rammetilskot 29 % 32 % Skatt på formue og inntekt Eigedomsskatt Konsesjonsavgifter Kommunen sine samla inntekter har ein forventa vekst på 4,9% frå Det skjer samtidig ei vesentleg endring i fordeling mellom dei ulike postane. Samla rammetilskot har ein vekst på ca 41 mill kr. Hovudgrunnen er at tidlegare øyremerka tilskot til barnehagane ( overføring ) no vert gjeve som rammetilskot. I tillegg er skattedelen redusert frå 45 til 40 % av samla inntekter. Nedanfor er dei einskilde inntektsartane omtalt. Brukarbetaling/leigeinntekter Det er i budsjett 2011 lagt inn ei viss differensiering av auken i avgifter og betalingssatsar. Jf eiga sak. Følgjande satsar bør særskild nemnast: Barnehage: Betalingssats for ein 100%-plass i barnehage vert frå 2011/12 sett til kr 2.330,- pr månad, tilsvarande maksimalprisen. Alternative plasstorleikar vert sett til 60% og 80%. Desse alternativa vil koste 70%, respektive 90%, av full pris. Skulefritidsordninga (SFO): Gjeldande satsar vert regulert i samsvar med prisutviklinga. Det vil likevel verta føreteke ei korrigering, slik at timar brukte til leksehjelp vert gratis (statleg føring). Husleige omsorgsenter/betaling for omsorgsplass: Det vart i budsjettet for 2010 føreteke ei regulering av husleige tilsvarande gjengs husleige. Det er i 2011 berre gjort ei regulering av denne tilsvarande prisutviklinga. Årsavgifter vatn og kloakk: Satsane for vatn og kloakk er uendra frå 2010 til Endra gebyrregulativ gjer at ein med dei satsar ein no har vil få nær 100 % inndekning. Prisar næringsareal. Prisen på næringsareal på Gaupne- og Røneidsgrandane har vore uendra i mange år. Frå 2011 vert prisen foreslegen auka frå 35 kr pr m2 til 150 kr pr m2. Utover ovannemnde endringar er det i 2011 føresett ei framskriving av dei fleste kommunale avgifter og betalingssatsar med ca 3 %. 12

15 Overføringar Overføringar er dels frie inntekter, men også ein del inntekter som er bunde opp mot nivået på tenesteproduksjonen. Av dei største postane kan nemnast: Konsesjonskraftvinst Luster har ei samla konsesjonskraftmengde på 230 Gwh. Luster kommune har berre rett til uttak tilsvarande allmennforsyninga i kommunen pluss eigeforbruket i kraftstasjonane pluss den straum som kjem frå fjernvarmeanlegg eller tilsvarande der ein nyttar biobrensel. I 2010 vart det semje med fylkeskommunen om korleis kommunen som primær uttakar bør stipulere nivået på allmennforbruket. Dette vert no fastsett fyrst når vi kjenner forbruket pr Ein førebels prognose for 2011 tilseier at kommunen vil kunne ta ut Gwh. I budsjettvedtaket for 2011 vil liggje eit eige punkt om konsesjonskrafta, med slike element: Konsesjonskrafta til eige bruk vert teke ut til sjølvkost. Næringslivskundar får tilbod om kjøp av kraft til 29 øre pr kwh + påslag + mva. gjennom eittårskontraktar for Kundar med tariff T4 1 får tilsvarande tilbod. Prisen til næringslivskundar er basert på gjennomsnittleg spotpris dei siste 5 åra ( ). Dette er same metode som har vore nytta dei siste åra. Denne ligg innafor dei konkurransereglar vi må følgje. Grunnlaget for 2011-prisen (29 øre pr kwh ++) ligg i følgjande priser: 2005: 23,3 øre pr kwh 2006: 39,6 øre pr kwh 2007: 20,6 øre pr kwh. 2008: 32,4 øre pr kwh 2009: 30,6 øre pr kwh. Resterande kraft vert seld i samsvar med kommunestyret sin sikringsstrategi. For 2011 vil dette berre sikre 1/3 del av restvolumet. Rådmannen tilrår at ein førebels ikkje sikrar meir, sjølv om dette gjev ein viss usikkerheit for inntektene i Formannskapet har gjennom vedteken strategi fullmakt til å sikra også denne kraftmengda. Det er i 2011 budsjettert med slik vinst av konsesjonskraftsalet: Bruk til eigne bygg mv 12,5 Gwh 0,0 mill kr Sal til næringslivskundar 12,0 Gwh 1,8 mill kr Sal i marknaden 62,0 Gwh 14,5 mill kr Sum 16,3 mill kr Øyremerka statstilskot ressurskrevande brukarar.. Dette er øyremerka statlege midlar meint for brukarar med store hjelpebehov. Staten dekker 80% av ev lønskostnader som overstig kr ,- pr brukar. Mva-kompensasjon I 2011 er budsjettert med ein forventa mva-kompenasjon på 6,8 mill kr (drift) og 10,0 mill kr (investeringar). Begge delar vert ført som driftsinntekter, jf regelverket. Kommunestyret har vedteke at forventa kompensasjon i høve Luster bad skal nyttast til delfinansiering av anlegget. 7,9 mill kr av kompensasjonsbeløpet på investeringssida vil difor gå tilbake som eigenkapital til denne investeringa. Dette overoppfyller det statlege kravet om at minst 40% av mva-kompensasjon investeringar skal nyttast til eigenkapital i

16 Det skjer no ei systemomlegging som skal føre til at mva-kompensasjon investeringar etterkvart vert nytta fullt ut som eigenkapital til investeringar. Omlegginga skjer i løpet av 5 år, slik at minst 20 % av mva-kompensasjonen i 2010 skulle nyttast slik, minst 40 % i 2011 skal nyttast slik, minst 60 % i 2012, minst 80 % i 2013 og 100 % i Dette vil auke presset på driftsøkonomien og gje ei svekking av driftsbalansen dei nærmaste åra. Samstundes vil det redusere lånebehovet. Det er i økonomiplanen føresett overføringar til investeringsrekneskapen i samsvar med denne endringa. Skatt på formue og inntekt Det kommunale skatteøre for personlege skattytarar er sett til 11,3 % for 2011, dvs ein 1,5%- poeng ned i høve Det nye nivået er tilpassa føresetnaden om at skattane sin del av dei samla inntektene for kommunane frå 2011 blir redusert til 40 %. Eigedomsskatt Det er i 2011 budsjettert med 53,4 mill kr i eigedomsskatt. Dette er kr mindre enn utskriven skatt Skatten er i hovudsak frå kraftanlegg i kommunen og ein har her nådd taket på skattlegginga (formuesverdi 2,35 kr pr kwh). Dvs at vi i utover i økonomiplanperioden i beste fall kan behalde same kronesum som i I verste fall kan denne verta redusert. Dette vil avhenge av innteninga i kraftmarknaden. I økonomiplanen er førebels berre inflasjonstapet innarbeidd. Ei slik innarbeiding følgjer av at planen er utarbeidd i faste 2011-kroner. Regjeringa har i statsbudsjettet for 2011 lagt opp til at nemnd tak skal vurderast. Rammetilskot Rammetilskotet for 2011 er budsjettert med 124,5 mill kr. Dette i samsvar med regjeringa sitt statsbudsjett. Ut frå KS sin prognosemodell er summen vår auka til 125,3 mill frå 2012 og resten av planperioden. Konsesjonsavgift Det er budsjettert med konsesjonsavgifter på 13,9 mill kr. I samsvar med regelverket er heile summen fondsavsett. Det er tilbakeført 10,0 mill kr til finansiering av tiltak i driftsbudsjettet. 14

17 II. KOMMUNEN SINE DRIFTSUTGIFTER 8 % 7 % Løn og sosiale utgifter Kjøp av varer og tenester 18 % 67 % Kommunal tenesteproduksjon overføring Overføringar Brutto driftsutgiftene veks med 3,0 % frå revidert budsjett 2010 til budsjett Budsjett 2011 er i hovudsak ei framskriving av aktiviteten i Det er likevel interne endringar m.a. innanfor pleie/omsorg der løyvingane til ressurskrevjande brukarar er auka. I tillegg inneber ein viss vekst i tal barn i barnehage frå ein heilårseffekt som er lagt inn frå Det er og lagt inn ei reserveløyving på barnehage for å møte ein ev tilsvarande vekst i Det er og lagt inn auka utgifter i barnvernet. Lønsvekst Det er lagt inn forventa lønsvekst på 3,6 mill kr frå nivå september 2010 til nivå Dette tilsvarar 2,2 % og er føreset å skulle dekke tillegg etter lokale forhandlingar hausten 2010 og eit ev lønsoppgjer i Generelle tilleggsløyvingar Forutan reservepost løn er det lagt inn 1,264 mill kr til tiltak som kan kome til i Herav 0,81 mill kr. for å møte eit evt. utjamningstilskot til legar. Det er (under barnehage) avsett ei løyving 1 mill kr til å møte endringar i barnetalet frå Dette bygger på erfaringstal frå dei siste åra. Vedlikehald Samla vedlikehald er vedlikehald skrive fram med forventa prisvekst. Prosjektpostane Byggutvikling og Anleggsutvikling (nye i 2007) har gitt eit visst standardløft på ein del bygg og anlegg og meir føreseielege rammer. Begge investeringspostane er vidareførte i

18 III. INVESTERINGAR. FINANSUTGIFTER OG -INNTEKTER Det er lagt opp til investeringar i 2011 på 78,9 mill kr. Frå er samla investering på 171,9 mill kr. Lånegjelda vil i perioden auke med 35,0 mill kr (eksklusive Gullringen). Mill kr Saldo , Nye lån 68,4 32,8 15,9 5,3 Avdrag 18,8 20,4 23,1 23,7 Saldo Av kapitalutgiftene vert ca 3 mill kr/år dekka av staten som kompensasjon for låneopptak til investeringar innan pleie/omsorg og skule. Dette nivået vil auke i 2013 då vi får kompensert rente tilsvarande eit låneopptak på 15 mill kr til Luster bad. Husbanklån til vidare utlån er ikkje med i tabellen (ca 12,8 mill kr pr ). Det same gjeld forskotteringslån Gullringen (115 mill kr pr ) ) der rentekostnadane vert dekka av avsette fondsmidlar. Renteutgiftene Kommunen har i dag alle lån på flytande rente. Det er i budsjett 2011 nytta eit rentenivå på 3,25 %. I økonomiplanen er det lagt til grunn slike rentenivå: 3,75 % i ,20 % i ,50 % i Renteinntektene I budsjettet ligg renteinntekter/aksjeutbytte på 10,6 mill kr i Av dette er 6,0 mill kr rente på bankinnskot/fond, 3,3 mill kr aksjeutbyte og 1,3 mill kr renter på utlån. Renteinntekta føreset ei avkasting på den samla kapitalen på 3 %. Utvikling i aksjekurs/renta vil vera avgjerande for om kommunen når dette nivået. Det er budsjettert med at 3,3 mill kr av renteinntekter vert fondsavsette. Resterande renteinntekter/aksjeutbyte er føresett nytta i drifta, dvs 7,3 mill kr. Vidare i økonomiplanen er det lagt til grunn at renteinntektene vil vekse som renteutgiftene.. Avdrag på lån Opptekne lån er budsjettert med avdrag i samsvar med inngått avtaler. For nye lån er lagt til grunn ei nedbetalingstid på 20 år med start året etter at forventa investering er budsjettert. Samla er det budsjettert med avdrag som overstig krav til minimumsavdrag. 16

19 IV. KOMMUNEN SINE FOND Kommunen har følgjande udisponerte fond (mill kr): Disposisjonsfond Saldo ,7 Forbruk kapital ,3 Forbruk 2010 drift 0,0 Disponibelt 40,4 Ubunde investeringsfond Saldo ,6 Forbruk kapital ,3 Disponibelt 12,3 Bunde driftsfond Saldo ,1 Herav disponert, kapital ,4 Herav disponert, drift ,8 Avsett 2010 drift 18,5 Utlånt/tilsegn pr okt ,7 Disponibelt x) 105,7 Totalt disponibelt 158,4 x) herav øyremerka renteutgifter Gullringen 36,7 mill kr. 17

20 TENESTEOMRÅDE FOLKEVALDE Politisk organisering Figuren under viser den politiske organiseringa frå konstitueringa i 2007, jf vedtak i k-sak 34/07 Politisk styringsmodell, justeringar. Kommunestyret vert redusert frå 29 til 25 representantar frå konstitueringa i 2011, jf vedtak i k-sak 55/10 Tal medlemer i kommunestyret frå valet i Overordna mål Gje dei folkevalde arbeidsforhold slik at alle i kommunen har høve til å delta i lokalpolitikken. Sikra gode avgjerdsprosessar og effektiv fordeling av oppgåver ved hjelp av delegering og klare retningslinjer. Leggje til rette for at politiske organ får frigjort tid til overordna oppgåver. Sjå til at Luster kommune i alle samanhengar opererer innafor gjeldande regelverk og nyttar fellesskapet sine midlar på ein effektiv og god måte. Arbeide godt med alle saker som måtte kome frå kommunen sine kontrollorgan. Styrke det interkommunale samarbeidet, både gjennom Sogn regionråd og på nordsida av fjorden. 18

21 Budsjett 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring i % 100 Politisk styring ,6 Særskilt om 2011 Gjennomføre kommune- og fylkestingsvalet i Luster kommune er med i forsøk med røysterett for 16- og 17 åringar. Det er budsjettert med valutgifter og etterløn pga valår (rutine). Val av kommunale nemnder og utval (konstituering). Opplæring av folkevalde. Siste året i det fireårige prosjektet Utstillingsvindu for kvinner i lokalpolitikken Følgje opp helse- og omsorgsplanen for Luster kommune, jf vedtak i k-sak 64/09. Vurdere korleis samhandlingsreforma skal følgjast opp lokalt, jf st.meld.nr. 47 ( ) Rett behandling på rett sted til rett tid og føringar som måtte kome. Følgje opp Luster bad med tilhøyrande finansierings-, omstillings- og reduksjonstiltak og vedta organisasjonsmodell for Luster bad, jf vedtak i k-sak 60/09. Arbeide for at Luster kommune opprettheld statusen som Fairtrade-kommune, jf vedtak i k-sak 36/09. Gjennomføre den årlege temaøkta om økonomi (mai) og om grunnskulen (jf vedtak i k-sak 98/08 - pkt 1). Vurdere korleis Luster kommune skal følgje opp ny lov om kommunale krisesentertilbod. Starte opp arbeidet med ruspolitisk handlingsplan for perioden (lovpålagt). Starte opp arbeidet med utarbeiding av ny kommunal planstrategi, jf. reglar i ny planog bygningslov (frå 2009). 19

22 TENESTEOMRÅDE ADMINISTRASJON Organisering Tenesteområdet omfattar rådmannen og hans 8 stabseiningar. Av desse arbeider næring, plan, eigedom, oppvekst og pleie/omsorg med oppgåver som heilt eller delvis vert belasta andre område. Slike oppgåver er ikkje omtalte her. Overordna mål Yta innbyggjarane gode tenester og vere eit effektivt forvaltningsorgan. Gje dei folkevalde tilstrekkeleg grunnlag for å fatta vedtak. Følgje opp politiske vedtak og dei mål og arbeidsoppgåver som ligg i budsjett, økonomiplan, kommuneplan og andre planar. Initiere og leggje til rette for kontinuerleg organisasjonsutvikling. Skapa ein organisasjonsstruktur og -kultur som gjev rom for både omstilling og personleg og fagleg utvikling. Vidareutvikla og styrka samarbeidet mellom ulike fagområde. Leggja til rette for at tenesteeiningar får naudsynt støtte, rettleiing, kvalitetssikring, styring og koordinering. Tenester og oppgåver - generelt 110 Revisjon og kontrollutval Kontrollutvalet (KU) sitt framlegg til budsjett (2011) er på 0,973 mill kr, jf prenta vedlegg til dette dokumentet. Nemnde framlegg er innarbeidd i kommunen sitt samla budsjett. Det er kommunestyret som avgjer kva budsjett KU skal få. Nemnde framlegg ligg 5,8% over budsjettet for Administrasjon Funksjonen omfattar rådmannen, stabseiningane personal/organisasjon, økonomi og servicetorget sine tenester. Målgruppene for tenestene er innbyggjarane, dei folkevalde og driftsorganisasjonen. Administrasjonen arbeider med saksførebuing for politiske organ og oppfølging av politiske vedtak. I høve den kommunale driftsorganisasjonen har administrasjonen ansvaret for overordna styring, støtte, rettleiing og kvalitetssikring. Døme på arbeidsoppgåver er prosjektleiing, personalforvaltning, rekruttering, organisasjons-/kompetanseutvikling, seniortiltak, tillitsvaldarbeid, kvalitetssystemet, IKT-arbeid, økonomiplanlegging, budsjettering, finansforvaltning, rekneskap, løn, fakturering, eigedomsskatt, skatterekneskap, innkrevjing, arbeidsgjevarkontroll, innkjøp/rammeavtaler, forsikringar og kommunearkivordninga. Servicetorget administrerer og samordnar informasjonstenesta gjennom Lustranytt, heimesida, annonsering og eigne trykksaker. Servicetorget omfattar sentralt publikumsmottak, sentralbord, postmottak, arkiv og trykkeriteneste. Servicetorget yter tenester i høve Husbanken sine støtteordningar, bustadformidling, skjenkeløyve, dør til dør transport, produksjonstillegg, skulefritidsordning, støtte til kulturtiltak, kommunale avgifter mv. Administrasjonen arbeider også med opplæring for folkevalde og administrerer dei folkevalde sine arbeidsvilkår. Sekretariatet for dei fleste folkevalde organ ligg i staben. 20

23 121 Eigedomsforvaltning Eigedomsstaben sine driftsutgifter vert førte på funksjonen. Skadeforsikring av dei fleste kommunale eigedommane vert direkte belasta her. Andre driftsutgifter vert førte direkte på eigedommane. Eigedomsstaben sitt arbeid med plan- og prosjektleiing (for det meste løn) i høve eigne investeringsprosjekt vert belasta prosjekta og ført som inntekt på funksjon Administrasjonsbygningar Drift av rådhuset. 70/171 Premieavvik Differansen mellom kva vi faktisk betaler til KLP/SPK og netto pensjonskostnad (bokført) vert kalla premieavvik. Har vi betalt inn meir enn det vi bokfører skal differansen førast som inntekt i drifta. Har vi betalt mindre må differansen førast som ekstrakostnad. Førebels utrekning for 2010 syner eit netto udekka premieavvik på 4,7 mill kr. Dette er ikkje lagt inn i budsjettet, men må dekkast pr 1. tertial Aktuell inndekning er over disposisjonsfondet. 180 Diverse fellesutgifter Her vert ført reservepost løn og generell tilleggsløyvingspost, jf kommentar i kap II. I tillegg fører vi her kommunen sin kostnad til lærlingar. For 2011 er det føresett at kommunen totalt skal ha 8 lærlingar. Posten sysselsetting som også vert budsjettert her er i hovudsak tenkt nytta til engasjering av yngre arbeidstakarar i Styringsmål 2011 Styringsmål Datakjelde Status Mål Luster Landet 11/12 B Brukartilfredsheit: Innbyggjarundersøking 1) B Klagesaker med omgjering av vedtak Registrering 0-0 M Medarbeidartilfredsheit (skala 1-6) Medarbeidarspørjing 4,7 4,4 4,8 M Sjukefråvær (%) Fråværsstatistikk 2,3 - < 2,5 1) Undersøkinga vert berre gjennomført viss det nasjonale undersøkingsopplegget er tilfredsstillande. Felles B = Brukarmål M = Medarbeidarmål Budsjett og årsverk 2011 Tal i 1000 kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring i % 110 Revisjon og kontrollutval ,7 120 Administrasjon ,2 121 Eigedomsforvaltning ,3 130 Administrasjonslokale ,9 170 Premieavvik Premieavvik Diverse fellesutgifter ,6 283 Tilskot/lån husbanken 0 0 Sum , ,1 årsverk ,1 årsverk ,1 årsverk 21

24 Særskilt om 2011 Ivareta leiing/styring av arbeidet med oppfølging av mål og gjennomføring av tiltak i kommunen sin helse- og omsorgsplan , jf vedtak i k-sak 64/09. Følgje opp kommunestyret sine vedtak om framtidig organisering av oppvekstområdet (oppvekstsenter), jf vedtak i k-sakene 77/09 og 4/10. Følgje opp kommunestyret sitt vedtak om risikostrategi i høve konsesjonskraft, jf vedtak i k-sak 92/09. Følgje opp kommunestyret og kontrollutvalet sine vedtak om bruk av styringsmål i Luster kommune, jf vedtak i k-sak 2/10. Følgje opp kommunestyret sitt vedtak om finansforvaltninga, jf vedtak i k-sak 42/10. Vidareføre innarbeidd praksis om at disponeringa av ledige stillingsressursar hos rådmannen skal drøftast i formannskapet, jf vedtak i k-sak 107/09. Ta i bruk nytt løns-, personal- og økonomisystem (frå ). Gjere ei IKT omlegging slik at alle tilsette kjem på same plattform (windows 2008). I dette ligg m.a. at skulane går frå dagens løysing med open office/skulelinux. Dette vil bidra til standardisering, ein forenkla og forbetra driftssituasjon og -sikkerheit, samt ei naudsynt opprydding i lisensieringa. Tiltaket vil koste ca kr for skulane og ca kr for resterande tilsette. Kostnaden vil gå noko ned i åra som kjem. Utarbeide ein tilstandsrapport på arkivlokale etter pålegg frå Riksarkivaren. Få på plass ei bedriftshelseteneste med grunnlag i nytt lov- og forskriftskrav. Vidareføre arbeid med elektronisk arkivering (interkommunalt samarbeid). Ta i bruk dei nye kommunale internett-/heimesidene; som er klåre seint i 2010 (interkommunalt samarbeid). Gjennomføre brukarundersøking for skule, inklusive elevane sine føresette. Gjennomføre brukarundersøking for pleie- og omsorg. Vurdere å gjennomføre ei innbyggjarundersøking. Undersøkinga må på førehand vere avstemt med lokaldemokratiundersøkinga gjort i kommunestyret I denne ligg også ein etterfølgjande innbyggjardel. Følgje opp medarbeidarundersøkinga frå seinhaustes Avklare framtidig bruk av kommunale eigedommar med ev driftsendringar mv (Yrkesskulebygget, Jostedal Eldresenter, Gaupne Barnehage, Grandmo barnehage, ev bustadeigedommar). Gjennomføre ev sal.. Utover dette vidarefører formannskapet innarbeidd praksis om at ledige stillingar hos rådmannen skal drøftast, jf vedtak i k-sak 107/09. Dette er følgd opp gjennom ei førebudd drøfting i formannskapet Drøftingsgrunnlaget var ikkje offentleg (personnivå). I dette møtet konkluderte formannskapet med at ei (ny) 100%-stilling skal haldast ledig og at det skal opprettast ei mellombels 50/60%-retrettstilling. Dessutan drøfta ein forholdet mellom stillingar og ressursar meir generelt. I drøftingsgrunnlaget låg følgjande: Formannskapet er innstilt på å vidareføre ordninga som inneber at disponeringa av ledige stillingar hos rådmannen skal drøftast i formannskapet. Formannskapet ber om at dette frå no av vert gjort ved at ein får seg førelagt korte skriftlege notat om kvar stilling. I den grad formannskapet legg opp til innsparingar er ein i utgangspunktet innstilt på gje signal om kva oppgåver som bør prioriterast ned, politiske organ, driftsorganisasjonen og/ eller eigne innbyggjarar/verksemder/organisasjonar. Ytterlegare stillingsressursar vil bli inndregne med grunnlag i ny drøfting i f-skapet Desse er førebels ikkje komne med i årsverkstabellen over. 22

25 Investeringar Rådhuset renovering Omtale ØP/budsjett Teglsteinsfasaden må renoverast + etterisolering, skifting av vindauge m.m. Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Forprosjektrapport på fasaderenovering frå 2004 ligg føre. Tidlegare kostnadsoverslag er prisjustert til Av kapasitetsgrunnar og økonomiske forhold har tiltaket vorte utsett fleire gonger. Oppdatering av forprosjekt og detaljprosjektering vert planlagt i 2011, oppstart byggjearbeid tidleg i Det er pårekneleg at prosjektet krev meir omfattande tiltak enn før rekna med, jf og nye bygningstekniske krav. Prosjektråma er anslagsvis utvida med 2 mill kr. Prosjektet vert lagt fram som eiga sak med prioritering av tiltak og fastsetjing av kostnadsråme Fellesutgifter IKT Omtale Gjeld fellesutgifter for heile organisasjonen ØP/budsjett Løyvt tidlegare /i Planar/krav Fullmakt Vurdering Fornying av maskinvare og felles administrativ programvare må gjennomførast kontinuerleg, jf og regionalt samarbeid som kan påverke prioriteringar og framdrift. I 2011 er desse særskilde prosjekta/tiltaka prioriterte: Overgang til ny felles plattform, også skule (windows 2008, jf tekst over). Oppgradering/utskifting av fibernett. Vidareføre arbeidet med utskifting av telefonsentralar (som følgje av omlegging til IP basert telefonsystem) Utstyr og inventar fellesløyving Omtale ØP/budsjett Fellespost til innkjøp av utstyr og inventar. Løyvt tidlegare (350/i 2010) Planar/krav Fullmakt Vurdering Behov for skifte av inventar og utstyr som det ikkje er mogeleg å dekka over rammer i einingsbudsjetta. Felles kartlegging og prioritering vert gjort i budsjettarbeidet gjennom tenesteplanane. For 2011 bør ei stor vaskemaskin ved vaskeriet ved Luster omsorgssenter skiftast ut og med det utgangspunktet er råma auka (kostnad om lag kr) Administrativ fullmakt. 23

26 TENESTEOMRÅDE BARNEHAGE Organisering Tenesteområdet er organisert i 10 einingar, der kvar barnehage er ei eiga tenesteeining. For Veitastrond barnehage ligg ansvaret i 2010/11 til rektor ved Veitastrond skule. Overordna mål Desse måla tek utgangspunkt i barnehagelova som no seier (endring frå ): "Barnehagen skal i samarbeid og forståelse med hjemmet ivareta barnas behov for omsorg og lek, og fremme læring og danning som grunnlag for allsidig utvikling. Barnehagen skal bygge på grunnleggende verdier i kristen og humanistisk arv og tradisjon, slik som respekt for menneskeverdet og naturen, på åndsfrihet, nestekjærlighet, tilgivelse, likeverd og solidaritet, verdier som kommer til uttrykk i ulike religioner og livssyn og som er forankret i menneskerettighetene. I tillegg til lova er den statlege rammeplanen overordna all barnehagedrift i Luster kommune. Luster kommune sine overordna mål er som følgjer: Ha full barnehagedekning med høg kvalitet på tilbodet. Ha tilstrekkeleg med plassar slik at ein kan ta inn nye barn i løpet av året. Gje alle barn eit godt barnehagetilbod som byggjer på eit heilskapleg læringssyn med omsorg, leik og læring som sentrale delar. Gje eit variert og brukartilpassa tilbod, som - så langt råd er - er tilpassa barn og foreldre sine behov. Leggje til rette for at barna også får aktivitetar utanfor barnehagen sine lokale og område, dvs gjer seg nytte av nærmiljøet og naturen. Styrke det pedagogiske tilbodet i barnehagane med faglege satsingsområde og kompetanseheving. Syte for at barnehagepersonalet er i stand til å gje omsorg og opplæring i samsvar med sentralt gjevne føringar og målsetjingar. Tenester og oppgåver - generelt 201 Barnehage Kapasitet og bemanning Nokre av barnehagane har ledig kapasitet i høve areala, men er bemanna ut frå tal barn som har tilbod om barnehageplass ved oppstart av nytt barnehageår. Av erfaring vert det endringar gjennom heile barnehageåret og nye søkarar kjem til. Størst endring er det ofte ved overgang til nytt kalenderår. Slike endringane kjem særleg i Gaupne og på Hafslo, men kan og kome ved dei mindre einingane. Det kan i periodar med høgt sjukefråvær vere vanskeleg å få tak i nok vikarar. Overgang barnehage skule Kunnskapsdepartementet legg føringar på at ein må ha gode rutinar for overgang mellom barnehage og skule. Det ligg ein gjennomarbeidd prosedyre i kommunen sitt kvalitetssystem for å sikre denne overgangen. 24

27 Samarbeidspartar Barnehagane samarbeider med nærliggande skule, Sogn barnevern, helsestasjonen og BUP for å ivareta barna best mogeleg. Barnehagane samarbeider dessutan tett med PPT i høve samarbeidsrutinar i det sakkyndige arbeidet og i oppfølgingsarbeidet. HSP-team (helse, sosial, psykisk helse) møtest to gonger pr år. Innarbeidde rutinar vert evaluerte med jamne mellomrom for å få til best mogelege tilbod. 211 Styrka barnehagetilbod Barn med spesielle behov skal vera ein del av barnegruppa, men samtidig få særskilt støtte ut frå eigne behov. Eit tett samarbeid med PPT, Sogn barnevern, helsestasjonen og BUP er her naudsynt. Gode rutinar for eit slikt samarbeid vert utarbeida gjennom det tverrfaglege prosjektet "Saman for barn og unge". Styringsmål 2011 Styringsmål Datakjelde Status Mål Luster Landet 2011/12 B Brukartilfredsheit (skala 1-6) Brukarspørjing 5,1 4,8 5,0 B Klagesaker m/omgjeringsvedtak Registrering 0-0 M Medarbeidartilfredsheit (skala 1-6) Medarbeidarspørjing 4,8 4,4 4,8 M Sjukefråvær (%) Fråværsstatistikk 6,6 - < 6 Felles Tenesta B Respektfull behandling (skala 1-6) Brukarspørjing 5,3 5,2 5,2 B Allsidig leik og aktivitet (skala 1-6) Brukarspørjing 5,0 4,9 5,0 B Trivsel (skala 1-6) Brukarspørjing 5,1 5 5,1 B Informasjon (skala 1-6) Brukarspørjing 4,7 4,6 4,7 B = Brukarmål M = Medarbeidarmål Budsjett og årsverk 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring i % 201 Barnehage ,9 211 Styrka barnehagetilbod ,1 221 Barnehagelokale ,7 Sum , ,4 årsverk ,8 årsverk ,8 årsverk Særskilt om 2011 Alle som søker barnehageplass får eit tilbod. Over veka opplever vi ei skeivfordeling på oppfylling av plassane og nokre barnehagar har ein del ledig kapasitet enkelte dagar og særleg onsdagane. 25

28 Tal plassar i dei ulike barnehagane fordeler seg slik pr : Barnehage Måndag Tysdag Onsdag Torsdag Fredag Gaupne Hafslo Luster Grandmo Gamlestova Jostedal 1) Solvorn 1) Skjolden 1) Indre Hafslo Sum ) Skjolden, Jostedal og Solvorn har i tillegg SFO-tilbod lagt inn i barnehagedrifta. Endringane i tal barn, tal årsverk og tilleggsressursar (spesialpedagogiske tiltak) frå 2009/10 til 2010/11 (pr ) er slik: Barnehage Barn -09 Barn -10 Årsverk -09 Årsverk -10 Spesped-09 Spesped-10 Gaupne ,34 Hafslo ,34 49 Luster ,34 161,94 Grandmo ,36 88 Gamlestova ,67 Jostedal Veitastrond ,76 51,5 Solvorn Skjolden ,95 10,67 Indre Hafslo ,01 47,34 Totalt , , I september 2010 har 286 barn barnehageplass. Av desse får 16 barn eit spesialpedagogisk tilbod og/eller styrkingstilbod. Vedtak i d-sak 13/10 inneber at vi for 2010/11 har ein personalressurs på 62,51 årsverk innan ordinær drift og 4,30 årsverk innan spesialpedagogiske tiltak, sum 66,81 årsverk. Auken i tal årsverk skuldast auken i tal barn og auka i plasstorleik hjå enkelte barn. Endring i plasstilbodet Barnehagane i Luster kommune vil frå hovudinntaket 1. februar tilby plassar i storleiksorden 60%, 80% og 100%. For 60% og 80% vil foreldre kunne leggje inn ynskje om dagar. Vi vil i inntaksprosessen - så lang som råd - legge til rette for å innfri ynskje. Samansetjinga av gode barnegrupper må likevel ha prioritet. Ved å tilby færre val (% ar) vil vi få eit betre grunnlag for å setje saman gode barnegrupper (betre pedagogisk innhald) og lette vurderingsarbeidet. Barnehagane vil få meir jamn fordeling på vekedagane og eit meir stabilt tilbod. Vedtektene vil bli tilpassa ovannemnde ordning med nye plasstorleikar. 26

29 Nye Gaupne barnehage oppstart/drift I k-sak 46/09 vart det gjort vedtak om bygging av nye Gaupne barnehage. Barnehagen vil få 108 plassar og opninga er førebels planlagt til oktober/november Det må i god tid før dette tilsetjast styrar, personalet må innplasserast og vi må planleggje alle sider ved oppstart og drift. Dette vil krevje noko ekstra ressursar. Denne tilleggsaktiviteten vil bli finansiert ved at rådmannen nyttar ein naudsynt del av skjønnsmidlar barnehage som kommunen er tilført fram til og med 2010 (etter gamal finansieringsordning). Finansieringa Frå 2011 går barnehagedrifta over frå øyremerka statstilskot til rammefinansiering. Ev auke i barnetalet i 2011 Fram til og med 2010 har staten finansiert mesteparten av utgiftene til barnehagedrifta ved øyremerka tilskot (pr barn). I tillegg har vi fått eigne skjønnsmidlar (via fylkesmannen) til særskilde behov. Saman med foreldrebetalinga har dette gjort det mogleg å dekke dei utgifter som har kome når barnetalet har auka i budsjettåret. F.o.m vil ein ev auke i barnetalet måtte finansierast ved hjelp av kommunen sine frie inntekter, samt ordinær foreldrebetaling. Kommunen må pårekne at barnetalet framleis vil auke noko, samtidig som stadig fleire vil velje større plasstorleikar. Det er vanskeleg å vite kor stor denne auken blir, pga flyttingar og andre forhold. Tabellen over viser at barnetalet auka med 15 frå september 2009 til september Med dette som utgangspunkt er det reservert 1,0 mill kr i budsjettet for 2011 til å dekke dei meirutgifter kommunen måtte få som følgje av ev auke i barnetalet og auke plasstorleikar ved suppleringsopptaket og hovudopptaket Midlane vil bli disponert av rådmannen. Innsparing - fellesferie I kommunestyret sitt budsjettvedtak for 2010 står at vi frå 2011 skal vurdere felles ferieordning for alle barnehagane i Luster. Dette vert no følgd opp. Frå 2011 vert det fellesferie i alle barnehagar i vekene Dette er rekna å ville gje ei innsparing på ca kr (variabel løn). Fram til no har kommunen gitt tilbod heile året. Enkelte barnehagar har likevel hatt inntil to veker stengt i juli, medan andre har samarbeidd og slik sett hatt redusert drift. Alt i alt har dette vore kostbart då det har vore nytta relativt mykje ferievikarar. Vedtektene seier at alle barn skal ha 3 veker samanhengande ferie frå Det pedagogiske tilbodet vil bli betre med nyordninga som følgje av at barnegruppene ikkje vil bli så små i ferietida. Barna slepp dessutan å byte barnehagar. Dei siste åra har fleirtalet av personalet hatt ynskje om å ha ferie i juli og for personalet vil nyordninga vere ein fordel. Vedtektene vil bli tilpassa. Innsparing - barnehagedrifta i Gaupne: Økonomiplan legg i tillegg opp til ei innsparing i barnehagedrifta på kr (heilårsbasis). Denne vil bli teken ut i tilknyting til barnehagedrifta i Gaupne. Budsjettet legg opp til at vi vil kunne spare eit slikt beløp knytt til leiingsfunksjonen og vikarbruk/drift ( kr). Den nye barnehagen i Gaupne vil opne i oktober/november Effekt mvf opninga. Kompetanseheving - leiarutdanning Som ein del av prosjektet Sats på skulen snu Sogn er det lagt opp til ei regional kvalitetsutvikling av barnehagane i Sogn frå Med utgangspunkt i St.meld. 41 Kvalitet i barne- 27

30 hagen og med økonomisk støtte frå KS, Utdanningsforbundet, fylkesmannen og dei aktuelle kommunane, blir det i november 2010 starta leiarutdanning for styrarar og pedagogiske leiarar. Luster kommune vil delta med åtte styrarar på i alt åtte samlingar frå Regionalt barnehagenettverk Kommunane i Indre Sogn er med i eit regionalt nettverk for barnehagane. Det vert årleg tildelt midlar frå fylkesmannen til kompetanseheving. For 2010 vart det tildelt kr ,- fordelt på 8 kommunar. Desse midlane vert nytta til kompetanseheving i form av kurs på planleggingsdagar, barnehagekonferanse og leiarkonferanse. Tema på desse samlingane omhandlar aktuelle satsingsområde ut frå felles statlege og kommunale føringar. Pedleiarnettverk/ Steg for steg Nettverksarbeid for pedagogiske leiarar i alle barnehagane vert vidareført med to samlingar (haust og vår). Tema for samlingane vidare vert fokus på satsinga Steg for steg. Målet med nettverksarbeidet er auke kvaliteten på det faglege innhaldet i barnehagekvardagen, utveksle erfaringar og løyse ulike problemstillingar på tvers av barnehagane. I perioden skal alle barnehagane ha ei felles satsing på det pedagogiske opplegget Steg for steg. Satsinga vert starta med felles kursdag for alle tilsette på planleggingsdagen 18. juni og vil vera hovudtema for innhaldet i barnehagekvardagen dei komande 3 åra. Steg for steg er eit pedagogisk verktøy som er med på å utvikla barna sin sosiale kompetanse. Steg for steg har tre hovudfokus: empati, problemløysing og meistring av sinne. Plan for innhald og kvalitet i barnehagane Rådmannen og styrarane vil vurdere å utarbeide ein fagleg/pedagogisk plan for den innhaldsmessige delen av barnehagetilbodet. Ein slik plan må tilpassast overordna statlege føringar og dei rammer kommunestyret gjev for barnehagedrifta i kommunen. Styrka barnehagetilbod Det er i budsjettet for 2011 lagt inn kr som ekstramidlar til språkstimulering og arbeid med sosial dugleik (reservepost). Driftsendringar etter 2011 (økonomiplanen) Det samla behovet for barnehageplassar vil kunne endre seg. I Luster registrerer vi førebels ein auke, både i tal søkjarar/barn og når det gjeld plasstorleik. Mykje tyder på at denne auken vil halde fram enno ei tid då kanskje med vekt på Hafslo og Gaupne. Oppvekstsenter Kommunestyret gjorde vedtak i høve etablering av oppvekstsenter i 5 bygdelag i k-sak 77/09. Dette vedtaket vart også omtalt i k-vedtak 44/10. Desse vedtaka vil bli følgde opp. 28

31 Investeringar Nye Gaupne Barnehage Omtale ØP/budsjett Ny barnehage i Gaupne Løyvt tidlegare Planar/krav fullmakt Vurdering Informasjon om prosjektet er gitt i k-sak 46/09; kostnadsoverslag er 27,5 mill kr. Prisstigning som ikkje er omsynteke grunna utsetting/lenger byggetid enn føresett: 0,5 mill kr i 2010 og 0,2 mill kr i Løyving er såleis no auka frå 28,0 til 28,2 mill kr. Milepelar i prosjektet: Detaljprosjektering september desember Anbodsrekning januar - februar 2010, anbodsopning februar Anbodsgjennomgang og val av entreprenørar mars - april Oppstart byggearbeid juni månader byggetid månader overtaking/driftssetjing hausten Innflytting / opning ca Ny avdeling Hafslo Barnehage. Omtale ØP/budsjett (framlegg) Planar/krav fullmakt Vurdering Tilbygg /ombygging Hafslo Barnehage Løyvt tidlegare Kommunestyret har vedteke at barnehagestrukturen på Hafslo skal utvidast og utviklast, m.a. ved å bygge ei ny større avdeling ved Hafslo barnehage. Strategien er då redusert bruk/buffer i styrarbustaden på Gamlestova. Planarbeidet vert starta i Det er lagt opp til byggjestart haust 2012 og ferdigstilling til nytt barnehageår i august 2013, jf samanheng med byggeprosjekt Hafslo barne- og ungdomsskule. Anslag, høgst førebels, på avdeling med 24 plassar pluss renovering, prisjustert til 2011: 4,45 mill kr. Prosjektet vert lagt fram som eiga sak for godkjenning av plan og fastsetjing av kostnadsråme. 29

32 TENESTEOMRÅDE GRUNNSKULE Organisering Tenesteområdet er organisert i 9 tenesteeiningar. Som for skuleåret har to av einingane felles administrasjon. PPT er eiga eining. Overordna mål Gje alle grunnskuleelevar eit godt og mest mogleg tilpassa opplæringstilbod i samsvar med lov og læreplanar og i samarbeid med heimane. Arbeide for ein inkluderande skule, med god trivsel, høg fagleg kvalitet og gode resultat. Gje tilbod om opplæring på grunnskulenivå for vaksne og norskopplæring med samfunnskunnskap for innvandrarar/flyktningar. Gje skulefritidstilbod til elevar på klassesteg, så langt som mogleg ved heimeskulen. Det skal arbeidast aktivt for å få fleire mannlege lærarar inn i grunnskulen i Luster. Oppretthalde ein desentralisert skulestruktur med vekt på Lustraidentitet. Tenester og oppgåver - generelt Obligatorisk grunnskuleopplæring basert på opplæringslov og læreplanar Spesialpedagogisk rådgjeving til skular, barnehagar og einskildheimar Sakkyndig organ i forhold til spesialpedagogiske tiltak og spesialundervisning Spesialundervisning etter sakkunnig vurdering Opplæring av barn frå språklege minoritetar Vaksenopplæring - grunnskuleopplæring for vaksne og framandspråklege Skuleskyss Skulefritidsordning (SFO) for barn i klasse Tildeling av plass og foreldrebetaling i SFO Leggje til rette informasjon for Servicetorget Deltaking i tverrfaglege prosjekt 202 Grunnskule Overgang barnehage skule Kunnskapsdepartementet legg føringar på at ein skal få til gode rutinar for overgang mellom barnehage og skule. Det ligg gjennomarbeidde prosedyrar i vårt eige kvalitetssystemet for denne overgangen. Sjå også eigen tekst om Barnehage. Sats på skulen snu Sogn ( ) I prosjektet har kommunane i Indre Sogn forplikta seg til eit samarbeid om leiarutdanning, fagnettverk og eigarskapsrolla. Luster kommune har i k-sak 98/08 prioritert følgjande: 1. Årleg temadag/-økt om skule med fokus på prestasjonar og drøftingar med utgangspunkt i resultat. 2. Utvikle kommunale fagnettverk i basisfaga norsk, engelsk og matematikk for å heve kvalitet og sikre felles målsetjingar. 3. Etablering av kommunal entreprenørskapsgruppe med aktørar frå skule og næringsliv Samarbeidspartar 30

33 Skulane samarbeider tett med PPT som har gode samarbeidsrutinar i det sakkyndige arbeidet og i oppfølgingsarbeidet. Skulane samarbeider og med Sogn barnevern, helsestasjonen og BUP for å ivareta elevane best mogeleg. Innarbeidde rutinar vert løpande evaluerte for å få til best moglege tilbod. Tverrfaglege team er samansette av personar frå helse, sosial og psykisk helse. Teama har faste møte på alle skulane. Kommunen er og med i eit treårig prosjekt i regi av KS og Barne- og likestillingsdepartementet der hovudmålsetjinga er eit godt tverrfagleg samarbeid og gode samordna tenester til brukarane. Skulane og PPT er med i prosjektgruppa. Det er og tett samarbeid med folkehelsekoordinatoren når det gjeld førebyggjande arbeid. Pedagogisk psykologisk rettleiingsteneste (PPT) Luster har eiga PPT-teneste med psykolog og spesialpedagog i 100% stillingar, logoped i 80% stilling, samt ein 30%-ressurs. PPT arbeider saman med rådmannen sitt oppvekstteam for å få til ein inkluderande skule. PPT har nær kontakt med skule- og barnehagemiljøet gjennom regelmessig besøk og faste møteavtalar gjennom året. PPT jobbar for å få til best mogelege rutinar, organisering og fordelingsopplegg i forhold til bruk av spesialpedagogiske ressursar. PPT har vore med og utarbeida rutineomtale for lærarane med spesiell fokus på spesialpedagogikk. PPT har medverka i høve opplæring i PALS eit forsøk over tre år som to skular prøver ut og som tek sikte på å førebygge problemutvikling og fremme eleven sin sosiale og skulefaglege kompetanse. Leseprosjektet Leselyst og Grip boka fortset. Logopeden jobbar med vaksenopplæring og undervisning av elevar og førskulebarn. Psykologen vil framleis ivareta kommunepsykologiske oppgåver, i samarbeid med mellom anna helsestasjonen, legane, psykiatriteamet, ruskonsulenten og Sogn barnevern. Psykologen er dessutan Akan-kontakt. Faste samarbeidsmøte med andrelinja vil halde fram som no. Det er utvikla tettare samarbeid med psykiatrieiningane i Indre Sogn. Frukt og grønt Ordninga med at alle grunnskuleelevane i Luster får tilbod om gratis frukt og grønt dagleg held fram. 213 Vaksenopplæring Norskopplæring for innvandrarar busette i Luster, med rettar/plikter etter introduksjonslova (2005), skjer i Sogndal. Utgiftene vert dekte av særskild statstilskot. Også innvandrarar som har rett til norskopplæring etter ordninga før 2005, får opplæringa i Sogndal. Her må vi betale eit administrasjonstilskot. Grunnskuleopplæring for vaksne iflg 4A i opplæringslova Dette gjeld personar som har behov for fornya grunnskuleopplæring, t.d på grunn av sjukdom, skade eller mangelfull dugleik innan einskilde skulefag. 215 Skulefritidsordninga (SFO) Hovudoppgåver: Gje eit skulefritidstilbod som i størst mogleg grad tilfredsstiller barn og foreldre sin ynskje for skulefritidsordninga. Syte for eit variert og stimulerande leikemiljø, både inne og ute. og la barna ha stor medverknad i val av aktivitetar. SFO er eit frivillig tilbod om ein trygg og god stad å vera for skulebarn, i hovudsak på klassesteg, før og etter skuletid og i skuleferiar. I SFO skal barna få tilsyn og omsorg ut frå lokale og individuelle behov. SFO skal vera ein stad for leik, tryggleik og trivsel. Det vert 31

34 jobba med fysisk aktivitet, helse og tiltak for å auke barn sin sosiale kompetanse. Det vert gjeve SFO-tilbod i alle krinsar, med unntak av Veitastrond. I Jostedal, Solvorn og på Skjolden er tilbodet lagt til barnehagen. I skuleferiar er det tilbod i Gaupne og på Hafslo. Leksehjelp Det vert lagt opp til gratis leksehjelp i tilknyting til alle skulane i Luster. Organiseringa er ulik frå skule til skule for å tilpassa ordninga best mogeleg lokalt, men alle elevane frå klasse i Luster får tilbod om leksehjelp to timar pr. veke. Styringsmål 2011 Styringsmål Felles B Brukartilfredsheit (skala 1-5) Elevtrivsel Foreldre: Trivsel/læring/utvikling Datakjelde Brukarspørjing Status Luster Landet 4,55 4,23 4,35 4,15 Mål 11/12 4,5 4,25 B Tal klagesaker m/omgjeringsvedtak Registrering 0-0 M Medarbeidartilfredsheit (skala 1-6) Medarbeidarspørjing 4,55 4,4 4,55 M Sjukefråvær skule (%) Fråværsstatistikk 5,5 - <5,5 Tenesta Nasjonale prøvar B Elevmotivasjon (skala 1-5) Elevundersøking 4,25 4 4,25 B Resultat eksamen 10. klasse (skala 1-6) Norsk Skoleporten - 3,6 3,6 Engelsk Skoleporten 4,3 3,8 4,1 Matematikk Skoleporten 3,4 3,2 3,5 5 klasse Resultat (skala 1 3) Luster Landet 11/12 B Lesing Skoleporten 2,0 2,0 2,0 B Engelsk Skoleporten 2,1 2,0 2,1 B Rekning Skoleporten 2,1 2,0 2,1 8 klasse Resultat (skala 1 5 ) B Lesing Skoleporten 3,1 3,1 3,2 B Engelsk Skoleporten 3,0 3,0 3,1 B Rekning Skoleporten 3,1 3,1 3,2 B = Brukarmål M = Medarbeidarmål Budsjett og årsverk 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring i % 202 Grunnskule ,3 213 Vaksenopplæring ,1 215 Sfo ,6 222 Skulelokale ,1 223 Skuleskyss ,0 Sum , ,0 årsverk ,8 årsverk ,2 årsverk 32

35 Særskilt om Grunnskule Stillingsressursane for skuleåret 2010/11 er 87,3 årsverk for pedagogisk personale og 11 årsverk assistentressurs. I tillegg kjem ressursar til administrasjon og PPT. Det er 671 elevar i grunnskulen i 2010/11, fordelt på 9 skular. Elevtalet varierer frå 6 til 216 elevar på dei ulike skulane. Elevane er delte i 41 grupper ( klassar ). 79 elevar får spesialpedagogiske tilbod. Skuleåret 2010/11 vert Veitastrond skule administrert frå Hafslo barne- og ungdomsskule på same måte som dei to føregåande åra.. Innsparingar: Kommunestyret sin økonomiplan la opp til innsparingar på kr ,- i 2011 og kr ,- frå 2012 (heilårseffekt). Kommunestyret handsama ei oppfølgjande sak (44/10) om Grunnskulen - innsparingar, men gjorde då slikt vedtak: Kommunestyret vil balansere neste budsjett og økonomiplan utan å endre på skulestrukturen. Innsparingsambisjonen i økonomiplanen vart altså ikkje følgd opp. Sats på skulen snu Sogn Viktige element i Sats på skulen snu Sogn : 1. Leiarutdanning: I 2011 vil styrarane i barnehagane vera deltakarar i leiarutdanninga for skuleleiarar i regionen. Denne leiarutdanninga startar i november Entreprenørskap: Dette er og eit satsingsområde i Vedteken kommunal plan i 2009 ligg til grunn for arbeidet og for samarbeidet mellom skule og næringsliv og mellom grunnskule og vidaregåande skule. 3. Fagnettverk: Skulane deltek i fagnettverk i regionen. Det vert arrangert nettverk i dei fleste undervisningsfaga. I tillegg er det nettverk for entreprenørskap, få-delte skular og rådgjevarar. I faga norsk, engelsk, matematikk og tysk er det to samlingar i året. Det er og sett i gang nettverksarbeid innanfor fleire fag mellom skulane i kommunen. Dette arbeidet og eit samarbeid om hospitering vil fortsetja i Kommunen som skuleeigar. Kommunestyret har i sak 98/08 vedteke skuleeigar sine prioriteringar, sjå tekst i generelt avsnittet over. Utviklingsområde Luster har søkt og kome med i eit nasjonalt prosjekt Vurdering for læring saman med sju andre kommunar i fylket. Dette vert hovudsatsingsområdet for fire av skulane i kommunen. Det ligg krav om spreiing av prosjektet til dei andre skulane og det er krav om at det skal drivast av ein ressursperson med minimum 20% avsett tid. Luster får tildelt kr ,- i prosjektmidlar. Målet er å vidareutvikle vurderingspraksis gjennom auka kompetanse og forståing for vurdering som reiskap for læring slik at læringsutbyttet vert betre for elevane. Andre satsingsfelt er læringsmiljø, fagnettverk og klasseleiing. Kompetanseutvikling Kompetanseplan for pedagogisk personale i grunnskulen, vedteken i 2009, gjev klare prioriteringar i forhold til vidare- og etterutdanning. Basisfaga er prioriterte som fag og i nettverksarbeid. IKT Ikt i alle fag og digital kompetanse som ein av dei grunnleggjande ferdigheitene, har gjort at behovet for pedagogisk programvare er stort for å sikre optimal læring. Det vert og satsa på ikt-rettleiarar på skulane og arbeid med felles bruk av utvalde programvarer. 33

36 Inn på Tunet Dette er eit alternativt undervisningsopplegg som nokre grunnskuleelevar får i delar av skuleveka. Den praktiske opplæringa utgjer ein sentral del av opplegget. Det finst tre Inn på Tunet -tiltak som grunnskulen i Luster nyttar pr. i dag. Alle tiltaka er i tilknyting til gardsbruk med dyrehald. Finansieringa av tiltaka må skje over skulane sine eigne budsjett. Trivsel og miljø - sosial kompetanse Haldingsskapande arbeid mot mobbing og antisosial åtferd og arbeid for auka sosial kompetanse held fram gjennom vidareføring av Olweusprogrammet. Det er avsett 10% tid til ein felles Olweus-koordinator i kommunen for kvalitetssikring. Skulane i Luster har arbeidd godt med Olweus-programmet. For 2011 vert målet å sertifisera nokre av skulane i dette arbeidet. Under psykisk helse for småskulen vert programmet Zippy`s venner gjort kjent for bruk. To skular arbeider med skuleutviklingsprogrammet PALS (treårig forsøk), positiv åtferd, støttande læringsmiljø og samhandling i skulen. 215 Skulefritidsordning I tilknyting til nytt skuleår (2010/11) gjekk kommunen over til ei SFO-ordning basert på heile og halve plassar (månadsbetaling). Alle elevane på 1 4. klasse får tilbod om gratis leksehjelp to timar pr. veke. Tilbodet er frivillig. Pr august 2010 har 120 elevar eit SFO - tilbod av desse er det 65 som nyttar tilbodet med leksehjelp. Frå 2011 vil dei som motteke SFO - plass behalde plassen til den vert sagt opp.(vedtektene vert justerte) Driftsendringar etter 2011 Framtidige elevtal Aktiviteten ved den einskilde skule må tilpassast elevtalet. Dette kan bety færre/fleire grupper ( klassar ) ved kvar skule i høve skuleåret 2010/11. Oppvekstsenter Kommunestyret gjorde i oktober 2009 vedtak i høve etablering av oppvekstsenter i 5 bygdelag (k-sak 77/09). Dette vedtaket vart også omtalt i k-vedtak 44/10. Desse vedtaka vil bli følgde opp. 34

37 Investeringar Hafslo Barne- og ungdomskule - ombygging Omtale ØP/budsjett (framlegg) Planar/krav fullmakt Vurdering Tiltak for å betra arbeidsmiljøet for tilsette og elevar på skulen Løyvt tidlegare Det går føre seg eit arbeid der ein vurderer rombehov og korleis det bygningsmessig ligg til rette for ulike aktivitetar på skulen. Førebelse konklusjonar peikar på behov for arbeidsmiljøtiltak i gamlebygget ; heis, garderobetilhøve, utvida personalavdeling og tiltak for grupperom/fleksibilitet mv. I skulevurderinga vert det og tilrådd mindre ombygging av ungdomsskulebygget, stikkord; inngang, garderobe/trafikkareal, lystilhøve, grupperom/fleksibilitet. Anslag kostnader, høgst usikkert, er sett til 6 mill kr ( m2 tilbygg, heis og våtromsarrangement). Det vert lagt opp til at byggeprosjektet på skulen kan koplast til byggeprosjektet ved Hafslo barnehage som ei samanhengande utbygging, og felles anbodsrunde. Prosjektet vert lagt fram som eiga sak med prioritering av tiltak og fastsetjing av kostnadsråme. 35

38 TENESTEOMRÅDE HELSETENESTER Organisering Tenesteområdet er organisert som sjølvstendig eining. Overordna mål Alle brukarar med eit fagleg definert behov for kommunale helse- og omsorgstenester skal få naudsynte førebyggjande tenester, rehabilitering, behandling og pleie/omsorg. Delmål Delmål - delvis henta frå helse- og omsorgsplanen: Styrke den helsefremjande og førebyggjande innsatsen. Vidareutvikle og betre evna til tidleg innsats, individuell tilpassing og fleksibilitet basert på BEON prinsippet (beste effektive omsorgsnivå). Styrke helse- og omsorgstilbodet til heimebuande eldre med stort omsorgsbehov. Vidareutvikle og styrke demensomsorga. Etablere ei korttidsavdeling som på ein fagleg god måte kan ta hand om utredning, behandling, rehabilitering og avlastning. Ha god kontroll og kvalitet på tildeling av tenester og ressursbruk. Gje eit godt tilbod til gravide og barn/unge 0-20 år som fremjar psykisk og fysisk helse, gode sosiale og miljømessige forhold og førebyggjer sjukdom og skader. Ha eit godt fungerande Miljøretta Helsevern. Ha ein fagleg sterk og godt dimensjonert fastlegeteneste med god trening i akuttmedisin. Ha ei tilgjengeleg og fleksibel rehabiliteringsteneste. Gje eit lågterskeltilbod med høg kompetanse innan psykisk helse. Ivareta god koordinering og fagleg oppfølging av kommunen sitt førebyggjande rusarbeid, samt av den einskilde rusmidelbrukar. Vidareføre og vidareutvikle folkehelsearbeidet. Utvikle ein god og målretta informasjonsstrategi. Tenester og oppgåver generelt 232 Helsestasjon/skulehelsetenesta/jordmortenesta Fødselsførebuande kurs og svangerskapskontrollar. Følgjer Veileder 0-10 år for kontroller på helsestasjon/skolehelsetjensten. Syte for samlivsundervisning ved ungdomsskulane. Delta i tverrfaglege ansvarsgrupper, i samarbeidsmøte med skule, barnehagar mv. Utføre årleg influensavaksinering, gje reisevaksinar og reiseråd, utføre TBC-kontrollar av aktuelle grupper. Råd og rettleiing til barnehagar og skular, delta i foreldremøte og undervisning på ulike klassetrinn. Eige prosjekt om overvekt og fedme hjå barn og unge. Prosjektleiing for det 3 årige prosjektet Saman for barn og unge (BUFA), der målet m.a. er å utvikle tverrfaglege samarbeidsmodellar. 233 Smittevern/reisevaksine Vaksinasjon skjer i hovudsak på Helsestasjonen. Legekontoret set stivkrampe- og influensavaksinar. Rullering av smittevernplan, følgje opp meldingar via MSIS som er statens registreringssystem for smittesjukdommar. Ha beredskap for pandemi. 36

39 233 Samfunnsmedisin Miljøretta helsevern som gjeld alt som verkar på helsa, t.d ureining i vatn, luft, støy, inneklima, radon, drikkevatn og badevatn. Godkjenning av campingplassar, skular og barnehagar mm. Samarbeid med miljøhygienikar. 233 Folkehelse Det lokale folkehelsearbeidet er i stor grad styrt av Plan for folkehelse Med grunnlag i lokale erfaringar, nye nasjonale krav og mål om auka innsats, er det i 2010 sett i gang eit arbeid med gjennomgang av folkehelsearbeidet i høve organisering og aktivitet. Stillinga som folkehelsekoordinator/ungdomskontakt vert som følgje av dette todelt; funksjonen som folkehelsekoordinator vert lagt til rådmannen, medan ungdomskontakten vert vidareført i ei eiga fast 50-stilling - der innhald/oppgåver og arbeidsform vil bli vurdert. Dette gjev alt i alt ei innsparing på ei ½ stilling. Det er etablert ei administrativ koordineringsgruppe beståande av ungdomskontakten, leiande fysioterapeut, seniorkonsulent kultur og rådmannen. I dette ligg ei todeling av folkehelsearbeid mot barn/unge og vaksne/eldre der kvar gruppa får ein eigen kontaktperson, med utspring i nemnde koordineringsgruppe. Arbeidet med samla gjennomgang av folkehelsearbeidet, og under dette vurdering av Plan for folkehelse, vil bli vidareført i 2011, med målsetjinga om at det kan fremjast ein ny og revidert plan for kommunestyret hausten Ein må i dette arbeidet ta særleg omsyn til nye nasjonale føringar i ny lov om folkehelse, ny lov om helse- og omsorgstenester, nasjonal helseplan og anna konkretisering av samhandlingsreforma. Alle desse nye nasjonale styringsdokumenta vil gå på høyring hausten 2010, med formell handsaminga i Stortinget i 2011 og innfasing frå Fysioterapi Privat praksis og kommunal fysioterapi. Fysioterapeutar undersøkjer og behandlar, driv opptrening og rehabilitering etter operasjonar, sjukdom, skade, ved funksjonssvikt, sjukdom/ plager i muskel- og skjelettsystemet mm. Behandlinga føregår individuelt og/eller i grupper. Det er i dag bl.a. gruppetilbod i basal kroppskjennskap i samarbeid med psykisk helseteam. Spesialkompetanse blant fysioterapeutane i bl.a. manuell terapi, lymfeødem, BK og triggerpunktbehandling. Fysioterapeutar er også viktige aktørar innan helsefremjande og førebyggande arbeid gjennom aktivitet, rådgiving og opplæring. Kommunale fysioterapeutar har lokale på omsorgssentra. Dei driv Betre balanse - grupper og deltek i førebyggjande arbeid elles. Felles møte 1 gong kvar månad med fagleg tema. Leiande fysioterapeut inngår i samhandlingsgruppe/koordinerande eining (KE) og i BUFA prosjekt. 241 Allmennlegeteneste Drift av fastlegeordninga. Ha tilstrekkeleg kapasitet til å møte etterspurnad på kontrolltimar og øyeblikkeleg hjelp. Utdanning av spesialistar i allmennmedisin, opplæring av turnuslegar og legevikarar. Sjukeheimslege - ordning 2ggr pr veke på kvar sjukeheim. Internopplæring kvar veke. Fokus på fagutvikling. Høg standard og trening på akuttmedisin. Ligge i forkant med IKT utvikling, spesielt med meldingsutveksling eksternt. Gjere ferdig prosedyrar i LKK. 241 Ergoterapi: Funksjonstrening og tilrettelegging av omgjevnader for fysisk funksjonshemma, inkludert hjelp til syns- og hørselshemma. Kartlegging av funksjonstap og treningsbehov. Formidling 37

40 av hjelpemiddel. Leiar for Demensgruppa. Førebyggande heimebesøk i samarbeid med fysioterapeut, folkehelsekoordinator og frivillige. Ansvar for TT-skyss og Service-skyss. Samarbeid med pleie og omsorg om hjelpemiddelkontaktar på institusjon og i team. Utvikle hjelpemiddeltilbod når NOU : "Et helhetlig hjelpemiddeltilbud" vert vedteken. 241 Psykisk helsevern: Samtalebehandling individuelt og i grupper, dagtilbod 3-4 dagar pr veke på Huset som er eit lågterskeltilbod for samtaler, aktivitetar og aktivisering, samt på Bruvoll - eit eige butilbod. Regelmessige heimebesøk til brukarar for at de kan meistre kvardagen. Tilbod om samtale for elevar ved Luster vidaregåande skule. Rettleiing til personale ved omsorgssentra og i heimetenesta. Samarbeidsmøte både i kommunen og mot spesialisthelsetenesta. Gjennomførar KIDkurs (kurs i depresjonsmeistring). Kurs i basal kroppskjensle. Deltek i prosjektet BUFA. 241 Legevakt: Akuttberedskap 24 timar alle dagar. Legevakt i Gaupne, eigen utstyrt akuttbil. Leige LVsentral/telefonsentral av Helse Førde. Bruk av helseradio. Øvingar med ambulansetenesta. 243 Rusomsorg: Individuelt tilpassa tenestetilbod som inkluderar alle og inneheld førebygging, behandling og rehabilitering. Oppfølging består av samtalar, vegleiing, kartlegging, arbeid med familiar, koordinering, samarbeid med eksterne instansar. Arbeidsmetodar; motiverande intervju, mentalisering og kognitiv tenking. Eige prosjektstilling med fokus på fysisk aktivitet. Kursing og igangsetting av ØPP prosjekt på ungdomsskulane. Styringsmål 2011 Styringsmål Datakjelde Status Mål Luster Landet 11/12 B Brukartilfredsheit: Psykisk helseteam (skala 1-4) Brukarspørjing ,2 3,2 - B Tal klagesaker m/omgjeringsvedtak Registrering 0-0 M Medarbeidartilfredsheit (skala 1-6) Medarbeidarspørjing 4,8 4,4 5 M Sjukefråvær (%) Fråværsstatistikk 09 11,9 - < 5 Felles Tenesta B Tal konsultasjonar legekontoret Registrering Fysioterapitenesta: B Tal konsultasjonar kommunal Registrering Tal konsultasjonar privat Registrering Ergoterapitenesta: B Brukarkontakt heimebuande Registrering Brukarkontakt sjukeheim Registrering Psykisk helseteam: B Tal heimebesøk Registrering Tal samtalar Registrering Tal besøk Huset Registrering Helsestasjon: Grad av vaksinerte 16 åringar (%) Registrering B Tal svangerskapskonsultasjonar Registrering Grad av heimebesøk til nyfødde Registrering innan 4 veker etter fødsel (%) Kommentar: Måla vaksinasjonar 16-åringar og heimebesøk nyfødde er godt forankra i viktige helsepolitiske målsetjingar. Tal svangerskapskonsultasjonar varierer med tal gravide. 38

41 Budsjett og årsverk 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring % 232 Førebygging skule og helsestasjonsteneste ,8 233 Førebyggande arbeid, helse og sosial ,1 241 Diagnose, behandling, rehabilitering ,3 243 Tilbod rusførebyggande tiltak ,1 Sum , ,1 årsverk ,3 årsverk ,4 årsverk Særskilt om 2011 Det er i 2011 varsla ny helse- og omsorgslov, ny folkehelselov og ein ny nasjonal helse- og omsorgsplan ( ). Gjennom dette er det venta at staten vil konkretisere samhandlingsreforma. Luster kommune må følgje opp i høve eigne innbyggjarar. Av særleg aktuelle oppgåver i 2011 kan nemnast: Delta aktivt i arbeidet med oppfølging av målsetjingar og gjennomføring av tiltak i den nye helse- og omsorgsplanen. Oppfølginga vil få konsekvensar for kommunal fysioterapi bl.a. i forhold til prioriteringar og lokalisering (jamfør satsing på førebygging og etablering av korttidsavdeling) og fokus på samhandling (bl.a. arbeid med samhandlingsgruppe, BUFA-prosjekt og individuell plan (IP)) Aktiv deltaking i gjennomgang/vurdering og oppfølging av folkehelsearbeidet. Plan for rehabilitering og Plan for psykisk helse skal reviderast slik at desse planane vert ein integrert del av helse- og omsorgsplanen Luster kommune vil vurdere å auke opningstidene i Huset til å vera eit tilbod i høgtider, kveld og helg. Delta aktivt i arbeidet med revidering av Plan for folkehelse Gjennomføre prosjekt- og utviklingsarbeid innan rusfeltet. Legetenesta: Ha fokus på kvalitetskontroll i alt arbeid, oppgradere internkontrollboka i kvalitetssystemet. Ligge langt framme når det gjeld bruk av elektroniske løysingar. Vidareutvikle akuttmedisinske utrykkingsteam. Rekruttere til faste stillingar. Vidareføre prosjektet Saman for barn og unge (BUFA) ut perioden fram til Gå over på nytt fagprogram Winmed (Winmed Helse 3) ved helsestasjonen. Driftsendringar etter 2011 (økonomiplanen): Delta aktivt i arbeidet med oppfølging av målsetjingar og gjennomføring av konkrete tiltak på kort og lang sikt i den nye helse- og omsorgsplanen. Aktiv deltaking i kommunen sitt folkehelsearbeid. Kommunestyret vedtok i sak 31/09 at kommunen skal spare 2 mill kr i 2010, 6 mill i 2011 og 8 mill kr pr år frå Dette vedtaket vart stadfesta når kommunestyret i sak 64/09 vedtok helse- og omsorgsplanen og seinare økonomiplanen ( ). 39

42 Investeringar Omtale ØP/budsjett Helsesenteret - påbygg og renovering. Påbygg av 2.etg i helsesenteret, budel til ambulansestasjon og nye kommunale lokale. Ambulansegarasje. Renovering av tekniske anlegg, noko oppgradering bygning. Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Det er inngått 10-års leigeavtale med Helse Førde der kommunen leiger ut lokale til ambulansestasjon. Avtalen omfattar budel i 2.etg i Helsesenteret, ca 100 m2 og garasjeanlegg vis a vis Helsesenteret på ca 60 m2. Målsetjing er at anlegget skal vere klårt i september/oktober Helse Førde skal betale pr år i husleige. Utbygging vil gje ca 100 m2 nytt kommunalt lokale i 2.etg. i Helsesenteret, jf at det er meldt behov om kontorarbeidsplassar og at samhandlingsreforma legg nye oppgåver til kommunen. Samla er denne utbygginga (nybygg) kalkulert til om lag 7 mill kr. Alderen på Helsesenteret tilseier behov for renovering. Helsesenteret har behov for å skifte større delar av ventilasjonsanlegget. Eit tidlegare anslag viste nær 2 mill kr. Tiltaket bør kombinerast med bygningsmessige arbeid. Nytt tak er aktuelt, alderen på eksisterande tak nærmar seg levetid og påbygg + plassering av ventilasjonsanlegg riv opp eksisterande taktekke. Ut frå dagens krav er bygget dårleg isolert, eks vindauga med U-verdi på 2. Elektrisk anlegg er og basert på eldre utstyr og installasjon. Kor mykje av dette arbeidet som skal prioriterast no må vurderast nærare. I påvente av faglege vurderingar er økonomisk råme auka (3 mill kr) for å kunne ta høgd for ei rimeleg bygningsrenovering. Det vert søkt å avklare endeleg råme og tiltak for prosjektet i budsjettvedtaket for 2011, jf pågåande prosjektering. Plan er å leggja fram eiga sak i des

43 TENESTEOMRÅDE SOSIALE TENESTER Organisering Tenesteområdet vart i 2008 omorganisert ved at sosialdelen gjekk inn i NAV-systemet og barnevernet vart etablert som ei interkommunal teneste, med Sogndal som vertskommune. NAV Luster: NAV Luster har 7 tilsette og er i hovudsak delt i 2 team. Det eine arbeider mot dei som er sjukemelde og dei som mottek arbeidsavklaringspengar, og det andre mot ungdom, dei som har økonomisk sosialhjelp og behov for bistand i gjeldssaker, samt arbeidsledige som trenger bistand i høve arbeidsformidling. Verten vår tek i mot publikum og gjev nødvendig rettleiing i samband med framsetting av krav og anna generell informasjon om ytingane. Oppfølgingsarbeidet av dei sjukemeldte er fordelt mellom to personar som har kvar sine verksemder/bedrifter. Dei arbeidar tett på den sjukemeldte seinast ved 6 månaders sjukefråvær, og har samstundes oppfølging av bedriftene på systemnivå. Ungdom har særleg prioritet og dei er fordelt på to rettleiarar. Dei arbeider tett på oppfølgingstenesta i Sogndal for å sikre at dei som ikkje vil nytte seg av skuleretten har eit tilbod om oppfølging og aktivitet gjennom Nav. Det er stadig fleire som droppar ut av skule og utdanning og det vert arbeida med å finne løysingar for korleis arbeide førebyggjande mot denne gruppa. Luster kommune busette i august flyktningar frå Eritrea, og 6 nye (frå Eritrea) i oktober. Flyktningane er i full aktivitet med norskopplæring fire dagar i veka og ein dag med språkpraksis i kommunen. Det er vidare planlagt med å ta i mot ein familie, truleg i desember Det vert lagt stor vekt på tverrfagleg arbeid i Nav Luster. Kontoret har fagforumsmøte ein gong i veka der ein diskuterer enkeltsakar på tvers av teama, for å finne dei gode løysingane. Ettersom ein har eit bredt spekter av tenester, vert dette ein god arena for fagutvikling og kompetanseauke for heile kontoret. Sogn Barnevern: Sogn barnevern har 7,8 årsverk og ligg under Sogndal kommune v/tenesteeininga Barn og unge, som består av Sogn barnevern, ungdomsavdelinga, rådgjevar barn og unge, helsestasjonen og jordmødrene. Det er etablert eit system der kontoret har faste kontaktpersonar mot aktuelle einingar i dei tre kommunane, og det er faste personar som deltek i faste møtefora. For Luster gjeld dette faste kontaktpersonar mot skular og barnehagar, samt deltaking i helse- og sosialpedagogisk (HSP) møte. Einskildsaker vert tildelt sakshandsamarar med grunnlag i kompetanse og kapasitet, og det kan slik sett variere kven av dei tilsette som arbeider med sakene "våre". Sogn barnevern har eige kontor ved helsesenteret i Luster. Aktiviteten i Luster har vore relativt høg, med deltaking i faste møtefora, prosjekt og handsaming av einskildsaker. Barnevernstenesta har ein fast dag i månaden der ein er på kontoret i Luster. Liste over datoar for dette vert sendt til kommunen på førehand. 41

44 Overordna mål Fremja økonomisk og sosial tryggleik, betre levekår for vanskelegstilte og førebyggja sosiale problem. Gje økonomiske råd og rettleiing til brukarar. Tett oppfølging av mottakarar av økonomisk sosialhjelp for å få flest mogleg over i arbeid og aktivitet. Arbeide for å få flest mogleg som mottek trygd og stønad over på aktivitet eller arbeid. Systematisk arbeid med kvalifiseringsprogrammet Medverke til at barn og unge får gode oppvekstvilkår. Sikre at barn og unge, som lever under forhold som kan skade helse og utvikling, får naudsynt hjelp og omsorg til rett tid. Samarbeide tett med andre faggrupper for å sikre best mogleg tenesteyting, og for å gje eit samla godt tenestetilbod til brukarar. Tenester og oppgåver - generelt 242 Sosial rådgjeving og rettleiing: Sosiale tenester skal bidra til økonomisk og sosial tryggleik og betre levekåra til vanskelegstilte. Tenestene skal bidra til auka likeverd og førebyggje sosiale problem. Arbeidet med sosial rådgjeving og økonomisk sosialhjelp samt gjeldsrådgjeving er tillagt eit team beståande av tre personar ved NAV Luster. Brukarane er fordelt mellom dei tre etter fødselsnummer, og teamet tek i fellesskap avgjerd i sakene. Kvalifiseringsprogrammet: Kvalifiseringsprogrammet er eit av dei viktigaste virkemidlar vi har i dag for å motverke fattigdom. Målet med ordninga er auka deltaking i yrkesliv eller aktivitetsnivå ved å drive tett og systematisk oppfølging, og yte meir forpliktande bistand til den enkelte deltakar. NAV skal lage individuelle program tilpassa den enkelte brukar sitt behov. Kvalifiseringsprogrammet er lovfesta i sosialtenestelova og trådde i kraft for dei kommunar som då hadde etablert eit lokalt NAV-kontor. Lova heimlar både retten til kvalifiseringsprogrammet og tilhørande stønad. Personar som fyller vilkåra i 29 har rett til deltaking i programmet, men det må vurderast skjønnsmessig i kvart enkelt tilfelle om vedkommande vil kunne ha nytte av slik deltaking. NAV Luster har måltal om å ha 5 personar inne på kvalifiseringsprogrammet i Pr dags dato har vi 4 som har kvalifiseringsprogram. Kandidatar vurderast fortløpande, og etter planen skal vi ha nådd måltalet ved utgangen av november Økonomisk sosialhjelp: Råd og rettleiing i forhold til eigen økonomi er svært viktig i arbeidet med sosialhjelp, og vi har derfor innført det som eit obligatorisk tema i alle samtalar som vert gjennomførte. Vi arbeider aktivt for å bevisstgjere den einskilde på eiget forbruk. Rettleiing i samband med hushaldsbudsjett, og skaffe oversikt over den økonomiske situasjonen. Vi arbeidar saman med brukar for å finne årsaker til overforbruk og arbeide systematisk for å redusere forbruket. Vi meiner å sjå ein positiv effekt av arbeidet hos mange av brukarane våre. Den einskilde rettleiar følgjer brukaren dersom han også har gjeldsproblem. Dei største gjeldssakane krev svært tett oppfølging av brukar. Vi arbeider saman med brukaren og hjelper 42

45 dei med å gjere avtalar med sine kreditorar, søkje om betalingsutsetting, og oppfølging av dei avtaler som vert gjort med kreditorane. Vi er og hjelpsam med å forberede saker for namsmannen i dei tilfelle der vi ikkje har kome til ei løysing med kreditorane, og brukar stettar krava til å få gjeldsordning. 244 Barnevernstenesta Sogn barnevern har ansvar for barnevernstenestene i Sogndal, Luster og Leikanger kommune, og vart etablert Sogn barnevern er det største barnevernskontoret i fylket. Dei tilsette i Sogn barnevern opplever at det å vere eit stort kontor gjev betre fagleg miljø, breiare kompetanse, og større fleksibilitet når det gjeld habilitet. Me har sett ein auke i tal meldingar frå Luster og Sogndal, og også ein auke i omfang og kompleksitet når det gjeld sakene. Me opplever at fleire av sakene går til omsorgsovertaking, og dette medfører auka kostnader i form av saker for fylkesnemnda og plasseringar. 251 Barnevernsteneste i familien: HSP møta (Helse og sosialpedagogisk) fungerer godt i Luster kommune, og ein ser at det å ha faste personar og kjende fjes gjer samarbeidet lettare. Prosjektet Saman for barn og unge (BUFA) tenkjer ein skal kunne betre det førebyggjande arbeidet i kommunen og få større fokus på samordning av tenester. Det skal utarbeidast ei prosedyrehandbok for alle som jobbar med barn og unge, som skal gjera til at alle lett skal kunne finna rutinar og prosedyrar for samarbeid og samordning. Me håper å sjå effekten av dette i endå betre samarbeid og at meldingar til barnevernet kjem på eit tidlegare tidspunkt. Hjelpetiltak i heimen er som hovudregel frivillige tiltak der familien har samtykka til tiltaka. Sogn barnevern har sett inn mange gode tiltak i familiar med hjelpebehov, som ein no kan sjå har vore tenelege for familiane og barna. Barnevernstenesta kan syne til fleire sakar kor ein kan sjå at tiltaka har hatt positiv effekt. Å finna gode tiltak til bruk i heimen er alltid ei utfordring. Tiltaka skal etter lova vere teneleg for mottakar, og å finne slike tiltak er noko barnevernstenesta jobbar kontinuerleg med. Barnevernstenesta nyttar seg i stor utstrekning av privatpersonar som har overskot, ressursar og ynskje til å stille opp der det er behov for hjelpetiltak. Barnevernstenesta nyttar seg og av private tiltak som er etablert i Luster. 252 Barnevernsteneste utanfor familien: Det er i 2010 gjort få plasseringar utanfor heimen. Det er likevel fleire barn som tidlegare er plassert, og desse tiltaka er kostbare, men nødvendige. Plassering av barn utanfor heimen skjer både i fosterheim og i institusjonar, alt etter behova til barnet. Plasseringar skjer både med samtykke som frivillig plassering, eller ved omsorgsovertaking. Dette er tiltak som er kostbare reint økonomisk og i høve ressursbruk på kontoret over tid, men vert kun gjort når det ikkje er mogleg å avhjelpe situasjonen til barnet ved å setje i verk hjelpetiltak i heimen. Arbeid og tiltak innan dette området vil bli vidareført også i Styringsmål 2011 NAV Luster: Frå hausten 2009 prøver ein ut eit statleg initiert "målekort" for NAV Luster. Sett i høve til kommunen sine brukarretta styringsmål har dette eit noko starkare preg av interne månadlege arbeidsmål og noko mindre preg av eigentlege "sluttresultat". Brukartilfredsheit vert ikkje målt. I 2010 vart det ut frå dette utarbeidd og vedtekne eigne styringsmål for kommunen. Dei her valde indikatorane vert vidareførte i 2011, med slike måltal: 43

46 Innbyggjarkategoriar Sosialstønad Arbeidsavklaring Kvalifiseringsprogram Innbyggjarar år med norsk eller annan vestleg bakgrunn Innbyggjarar > 18 år med annan etnisk bakgrunn Andre innbyggjarar Alle innbyggjarar Kommentar til styringsmåla: Tal brukarar i kommunen som mottek arbeidsavklaringspengar vert vurdert som noko høgt, og det er førebels noko usikkert kvifor talet er så vidt høgt. Det kan vere eit resultat av at det ikkje vert arbeidd godt nok med oppfølging av dei sjukemeldte og/eller at regelverket knytt til arbeidsavklaringspengar opnar for fleire menneske/tilfelle enn regelverket som var knytt til dei tre tidlegare ordningane. Arbeidsavklaringspengar vart innført i Det er litt tidlig å seie noko konkret om tal mottakarar, men målsetjinga er å redusere talet. Sogn barnevern: Styringsmål Felles Tal mottekne meldingar 1) B % henlagte av mottekne meldingar % fristoversitting av meldingar Tal undersøkingar 2) B % henlagte undersøkingar % fristoversittingar B Tal barn med/i hjelpetiltak 3) % av desse som har tiltaksplan Datakjelde BV PRO BV PRO BV PRO Status Mål Luster Fylket 2011/ , , ,7 - Kommentar til styringsmåla: 1) Ei melding kan kome til barnevernet som munnleg eller skriftleg bekymring på namngjeve barn frå anonym eller namngjeve kjelde. Barnevernet må innan 7 dagar avgjøre kva som vert gjort med meldinga. Ho kan anten leggast vekk eller følgjast opp. 2) Når barnevernet har konkludert med at meldinga skal følgjast opp er det ein frist på 3 månader for gjennomføring av ei såkalla undersøking (fristen kan i særskilde tilfelle vere 6 månadar). Barnevernet vil da sjå nærare på saka og foreldre/føresette vert informert om dette. 3) Eit hjelpetiltak er eit frivillig tiltak, og alle som får hjelpetiltak skal ha tiltaksplan. Med dagens datasystem (BV PRO) er det ikkje mogleg å ta ut tal for Luster, men dette vil vere mogleg i eit nytt system som no vert teke i bruk. Budsjett og årsverk 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring i % 242 Nav ,3 244 Barnevernsteneste ,5 251 Barnevernstiltak i familien ,3 252 Barnevernstiltak utanfor familien ,8 276 Kvalifiseringsordninga Økonomisk sosialhjelp ,1 Sum ,9 44

47 2009 1,1 årsverk ,1 årsverk 2011 *) refusjonar *) Samarbeidsavtalen mellom stat og kommune av 1. januar 2009 syner at kommunen skal finansiere 1,8 årsverk, direkte eller via refusjonar. Samarbeidsavtalen bør/skal fornyast i samband med stillingsendringar. Særskilt om 2011 IMDi har i september 2009 oppmoda Luster kommune om å ta i mot 15 flyktningar i Kommunestyret gjorde i november 2009 eit positivt vedtak i saka. Mottaket pågår hausten 2010 og i 2010/11 vil det bli arbeid for å få til best mogleg integrering. IMDi kom i september 2010 med eit tilsvarande oppmoding (2011). Formannskapet vurderte denne førespurnaden i oktober 2010 og kom til at vi bør ta imot første gruppa først, hauste litt erfaringar før vi ev tek imot fleire. Nye flyktningar utfordrar i høve busetting, barnehage, skulegang, norskmålsopplæring og helsetenester. Sogn barnevern deltek i det 3-årige prosjektet i regi av Luster kommune Saman for barn og unge, der ein har fokus på å betre tenestene og samordne tenestene til barn, unge og deira pårørande. Nav Luster deltek i referansegruppa i same prosjekt. Sogn barnevern har i 2010 vore med i eit prøveprosjekt med Bufetat om utvikling av familieråd som tiltak. Dette prosjektet vil bli vidareført i Sogn barnevern vurderer om bruken av tiltaksmidlar skal endrast, og om ein skal prøve eit prosjekt med å tilsetje nokon som skal drive meir tiltaksretta arbeid i dei tre kommunane. Dette er framleis berre i startfasen. Frå 2011 vert Sogn barnevern styrka med 50% psykologstilling. Luster kommune sin kostnadsdel av dette vert vel kr, eller 1/3 av totalkostnaden. Luster kommune føreset at alle kommunane som samarbeider om Sogn barnevern er med på satsinga. Bakgrunn for den nye stillinga er i hovudsak: o Stateleg føringar og forventa styrking av barnevernstenesta. o Psykologen kan gje rettleiing til sakshandsamarane i einskildsaker o Psykologen kan gje fagleg rettleiing til sakshandsamarane på generelt grunnlag kring problemstillingar som barnevernstenesta ofte kjem opp i. o Ved å få fagleg rettleiing kan barnevernstenesta verte betre i stand til å vurdere riktige hjelpetiltak i saker der det er psykiske problem/vanskar, både hjå dei vaksne og barna. Rettar hjelpetiltak vil venteleg gje betre utvikling for den det gjeld og reduserte tiltakskostnader for kommunane over tid. o Psykologen kan vere behjelpeleg med utgreiing av einskildsaker. Dette kan i særskilte tilfelle føre til raskare sakshandsaming. Det kan og hindre at barnevernstenesta må kjøpe eksterne tenestester, t.d. til sakkunnig utgreiing. o Psykologen kan ha samtalar med barn og unge der det ikkje er tilstrekkeleg kompetanse hjå sakshandsamarane. Dette vil vere i særskilde situasjonar. o Nokre av sakene barnevernstenesta kjem inn i ligg i grenselandet barnevern BUP. I disse sakene kan psykologen vere til hjelp ved å gjere ei vurdering av problematikken, slik at rett oppfølging vert vald. Dei kvalifiseringsmidlar som NAV Luster mottek går inn i rammetilskotet frå Budsjettet er tilpassa dette. 45

48 TENESTEOMRÅDE PLEIE OG OMSORG Organisering Tenesteområdet er organisert i 3 tenesteeiningar; Luster heimeteneste, Luster sjukeheimsteneste og Arbeids- og treningssenteret (ATS). Overordna mål Alle brukarar med eit fagleg definert behov for kommunale helse- og omsorgstenester skal få naudsynte førebyggjande tenester, rehabilitering, behandling og pleie og omsorg. Delmål Delmål - delvis henta frå helse- og omsorgsplanen: Styrke den helsefremjande og førebyggjande innsatsen. Vidareutvikle og betre evna til tidleg innsats, individuell tilpassing og fleksibilitet basert på BEON prinsippet (beste effektive omsorgsnivå). Styrke helse- og omsorgstilbodet til heimebuande med stort omsorgsbehov. Vidareutvikle heildøgns teneste i omsorgsbustad og omsorgsplass. Vidareutvikle og styrke demensomsorga. Gje ulike grupper yrkeshemma eit mest mogeleg tilpassa og meiningsfylt arbeids- og opplæringstilbod. Etablere ei korttidsavdeling som på ein fagleg god måte kan ta hand om utredning, behandling, rehabilitering og avlastning. Gje tilbod om sjukeheimsplass eller bustad med heildøgns teneste til brukarar med fagleg definert behov slik at ein stetter føring om 25% dekning for eldre over 80 år, og 28% dekning når ein tek med brukarar under 80 år. Legge til rette for og kontinuerleg arbeide for at tilsette får størst mogleg stillingar. God kontroll og kvalitet på tildeling av tenester og ressursbruk. Utvikle ein felles god og målretta informasjonsstrategi. Tenester og oppgåver generelt Tenester og oppgåver kan fordelast på følgjande funksjonar: Hjelp i heimen Butilbod utanfor institusjon Sjukeheim (institusjon) Aktivisering eldre/funksjonshemma Aktivisering Arbeids- og treningssenteret (ATS) 254 Hjelp i heimen Heimehjelp praktisk bistand til daglege gjeremål: Målet med tenesta er å gje heimebuande med særlege hjelpebehov praktisk bistand i heimen og ivareta eigenomsorg og personleg stell. Brukaren skal i størst mogleg grad takast med i gjeremåla. Brukar betalar ein eigendel i månaden ut frå husstanden si inntekt. Det kan - etter individuelle vurderingar - gjevast tilbod innan følgjande område (jf regelverk haust 2010): Reinhald av kjøkken, stove, soverom, bad/toalett og gang/entre og oppvask Personleg hygiene t.d. av- og påkleding, hjelp til dusj/hårvask. Sengeskift. Hjelp til å sette opp handleliste, bestille varer og gjere innkjøp frå næraste butikk dersom handelsstanden ikkje bringar varer. 46

49 Vasking og stryking av brukaren sine klede Tillaging av tørrmat, oppvarming av middag, hjelp til å bestille middag frå omsorgssenteret. Vask av vindauga - maks 2 gongar pr. år. Opplæring/trening i daglege oppgåver. Det vert ikkje gjeve hjelp til storreingjering og reinhald av rom som brukar ikkje nyttar, rydding og oppvask etter besøkjande, hagearbeid, pussing av sølv, kobbar og messing, middagslaging/baking, snømåking, hjelp til husdyrhald, fylgje til lege, frisør m.m. Praktisk bistand - opplæring: Målet med tenesta er å gjere den enkelte brukar mest mogeleg sjølvstendig i dagleglivet. Dvs. hjelp til å skapa/oppretthalde eit sosialt nettverk, opplæring i husarbeid, matstell/innkjøp, personleg hygiene, påkledning, klevask, økonomi, burettleiing og til å strukturere kvardagen. Matombringing: Dette vert tildelt heimebuande som grunna helse- eller funksjonssvikt ikkje greier å lage varm mat sjølv. Middagen vert levert av heimetenesta. Tryggleiksalarm: Tenesta vert, etter individuell vurdering, tildelt åleinebuande utan tilsyn deler av døgnet. Søkjar må vere klar og godt motivert. Alarm til Alarmsentralen (Florø). Alarmen kan verte formidla attende til pårørande eller heimesjukepleie. Ingen akuttberedskap. Heimesjukepleie - pleie og omsorg utanfor institusjon: Tenesta er døgnbasert. Behov for heimesjukepleie må vera grunna i helsesvikt. Gruppa av brukarar er samansett og ein brukar kan vere mellombels eller kronisk sjuk, skadd, funksjonshemma eller alvorleg sjuk. Heimesjukepleie kan ikkje tilby følgje til lege/sjukehus eller tenester som vert dekka av andre tenester, t.d. heimehjelp. Dagsenter: Føremålet med tenesta kan være hjelp til eigenomsorg, sosial støtte, aktivisering og opplæring i daglege gjeremål. Dagsenter er eit gratis tilbod for alle bebuarar ved eldresentra. Individuell plan (IP): Brukarar med behov for langvarige og koordinerte tenester frå det offentlege har rett til IP. IP er eit verktøy for samarbeid og skildrar tenester som brukar har behov for. IP synleggjer eit forpliktande samarbeid og ei ansvarsfordeling mellom ulike einingar. Brukarstyrt personleg assistanse(bpa): BPA er ei alternativ organisering av praktisk og personleg hjelp til personar med funksjonshemming som har behov for dagleg bistand, både i og utanfor heimen. Brukar har rolla som arbeidsleiar med ansvar for organisering, rettleiing og innhald, alt innan dei tidsrammer som kommunen sitt vedtak gjev. Brukar kan styra kven han/ho vil ha som assistent, kva assistenten skal gjera og kvar og når hjelpa skal gjevast. Målet er å bidra til at brukar får eit aktivt og mest mogleg uavhengig liv - trass i funksjonshemminga. Omsorgsløn: Dette er ei ordning som skal gje kompensasjon til personar med særleg tyngjande omsorgs- 47

50 oppgåver. Med omgrepet særleg tyngjande meiner lova at oppgåvene må vare ei viss tid og ha eit omfattande omfang. Omsorgsløn er ei teneste ein ikkje har rettskrav på og er oftast ei delteneste i tillegg til andre omsorgstenester. 262 Butilbod utanfor institusjon Omsorgsbustadar: Omsorgsbustad vert prioritert til personar med fysiske/psykiske pleie- og omsorgsbehov. Ein leiger bustaden og denne vert sett på som brukaren sin heim. Bustaden er lagt til rette for funksjonshemma. Leigetakar kan få heimetenester på vanleg måte. Ei samling av omsorgsbustader vert kalla eldresenter. Vi har 3 eldresenter i kommunen (Hafslo, Luster og Gaupne) og følgjande fordeling av omsorgsbustader (2010): Hafslo: 16 Luster: 18 Gaupne: 26 (19 i Gaupne, 7 Grandmo) Sum 60 Pga manglande behov/etterspurnad vart drifta ved Jostedal eldresenter avvikla frå januar Som ein følgje av dette vart også kjøkkendrifta avvikla. Aktivitetstilbodet har vore oppretthaldt. Det er etter dette totalt 60 omsorgsbustadar i kommunen. Omsorgsplassar: Omsorgsplassar er ei buform som vert prioritert til personar med fysiske/psykiske pleie- og omsorgsbehov. Ein kan, som heimebuande, få tenester frå heimetenesta. Ein leiger husværet og dette vert sett på som brukaren sin heim. Dagens omsorgsplassar har dusj, toalett, kjøkkenbenk og kjøleskap. Bebuaren kan nytte seg av felles vaskerom og kjøkken/stove (på gruppa). Straum og alle måltid (frukost, middag, kaffi og kveldsmat) er inkl. i husleiga. Måltida blir serverte på stova på gruppa. Det er etablert 8 omsorgsplassar ved Gaupne omsorgssenter og 9 ved Luster omsorgssenter. Det er i helse- og omsorgsplanen lagt opp til etablering av omsorgsplassar også ved Hafslo omsorgssenter. Det er pr okt-10 teke i bruk 5 plassar der. Tildeling av omsorgsbustad/omsorgsplass: Tildeling av bustad skjer etter ei totalvurdering av søkjaren sin fysiske, psykiske og sosiale situasjon og ikkje etter ansiennitet. Dette inneber at det ikkje vert teke omsyn til kor lenge søkjaren har vore registrert med søknad til trygde-/omsorgsplass. Det er for tida venteliste. 261 Sjukeheimane: Vi har tre sjukeheimar med 24 plassar i Gaupne, 24 i Luster og 16 på Hafslo, til saman 64 plassar. Av desse er 8 plassar i Gaupne og 8 plassar i Luster for demente. Kommunen sitt tildelingsteam står for tildeling av både sjukeheimsplassar, omsorgsbustadar, omsorgsplassar og transport-/parkeringskort for funksjonshemma. Nemnda er samansett av leiar for sjukeheimetenesta, leiar for heimetenesta og helsesjef/kommuneoverlege. Tildelingsteamet har møte kvar veke og det vert ført protokoll frå møta. Innafor sjukeheimane har vi med følgjande plasskategoriar: Langtidsopphald. Tidsavgrensa opphald (utredning/behandling, rehabilitering), avlastningsopphald, dagopphald og nattopphald. 48

51 Dei fleste nye som får plass på sjukeheim blir tildelt Tidsavgrensa opphald. Dette er gjerne pasientar som treng opptrening, rehabilitering eller utredning/behandling. Ved tildeling veg medisinsk-faglege forhold tyngst. Særleg vanskelege sosialmedisinske forhold vert og vektlagde. Ved kvar tildeling vert alle aktuelle pasientar vurderte. Vi opererer difor ikkje med ventelister, men prioriterer heile tida den eller dei som har dei tyngste behova. Verktøyet IPLOS (Individbasert PLeie- og OmsorgsStatistikk) vert brukt ved vurdering av medisinske og pleierelaterte behov (og nivå for tenestetildeling), samt behov for sjukeheimsplass. Verktøyet sikrar ei grundig og einsarta vurdering av alle pasientar og bidrar til gode interne prioriteringar. Alle kommunar er frå pålagde å bruke IPLOS. Dagopphald er eit aktiviseringstilbod for heimebuande eldre for å motverke einsemd og sosial isolasjon. I tenesta inngår middag og transport til og frå omsorgssenteret. Aktivitetsstova ved sjukeheimane har fast opningstid og aktivitetar som song, musikk, bingo og baking. Stova er open for pasientar ved omsorgssenteret, bebuarar i omsorgsbustadar og omsorgsplassar, samt heimebuande. Fotpleiar og frisør kjem til omsorgssentra etter avtale. 234 Aktivisering, eldre/funksjonshemma Støttekontakt: Støttekontakt vert nytta overfor born, unge og vaksne med psykiske problem, yngre og eldre funksjonshemma og familiar med samansette problem. Støttekontakten si oppgåve er å hjelpe den enkelte til ei meiningsfull fritid. Oppgåvene kan innebera sosialt samvær, aktivisering og følgje til fritidsaktivitetar. Avlastning utanfor institusjon: Tenesta er avlastningstiltak for personar/familiar med eit særskilt tyngande omsorgsarbeid. Avlastningstiltak kan væra besøksheim eller avlastningsbustad der tilsette i heimetenesta er avlastarar. Enkelte funksjonshemma barn kan ha eit så stort omsorgsbehov at dette overstig foreldra si omsorgsevne. I slike høve vil det føreliggja ei hjelpeplikt, som å tilby avlastning. Avlastinga skal gjera det mogeleg å oppretthalde gode familierelasjonar og bevara sosiale nettverk. Tenesta skal hindra utmatting hjå omsorgsgjevaren. Avlastning skal gje omsorgsgjevaren nødvendig og regelmessing fritid og ferie. Ressurskrevjande tenester: Gjeld tenester til brukarar med store/samansette hjelpebehov. Det blir, i tett dialog med pårørande/brukar, fatta vedtak i høve tenester som omsorgsløn, støttekontakt, avlastning, besøksheim, praktisk bistand, opplæring, brukarstyrt personleg assistanse etc. Behov og innsats innan dette er som elles i landet aukande. Inn på tunet (IPT): Prosjektet ( ) er no over og eit vidareført tiltak må difor finansierast av kommunen. Tiltaket har synt gode resultat og er i tråd med målsetjingane i ny helse- og omsorgsplan om tidleg og aktiv/førebyggjande innsats. Det vert difor lagt opp til vidareføring ( ) innan ei ramme på kr pr år. 273 Aktivisering - Arbeids- og treningssenteret (ATS) Hovudoppgåva til ATS er opplæring og arbeidstilbod til yrkes-/utviklingshemma (dagtilbod). Tilbodet er behovsprøvd. Søkarar kan få eit tilbod under føresetnad av at det er ledig plass og 49

52 at det finst høvande oppgåver å tilby. Senteret har i dag yrkeshemma arbeidstakarar på fast plass og eit varierande tal yrkeshemma på ulike mellombelse avtalar. Det vert lagt stor vekt på trivsel, meiningsfulle oppgåver tilpassa den einskilde, og kontakt med lokalsamfunnet gjennom dei varer og tenester som vert produserte. ATS er den største vedprodusenten i distriktet, og innafor dei andre produkt og tenester har ein etterkvart oppnådd eit godt tilpassa tilbod både for arbeidstakarar og kundar. ATS tilbyr plass for brukarar frå Luster Vidaregåande skule, NAV, Sogneprodukter, Luster Arbeidssenter m.fl Senteret jobbar tverrfagleg og på tvers av avdelingsgrenser. Tilbodet er under utvikling og justering for å kunna gje eksisterande og nye arbeidstakarar eit best mogeleg tilpassa og variert tilbod innafor tilgjengelege ressursar. ATS kan for tida tilby følgjande oppgåver til sine brukarar: Vaskeri m/rulling av dukar, gardiner mv, utleige av dukar og reparasjon av arbeidstøy Vedproduksjon, inkl transport ut til kundar. Matlaging/kantinedrift/catering og postrute. Skule- og jobbfrukt. Glas- og metallinnsamling. Riving og pakking av bomullstøy Pakking av strøsand og grøntarbeid/hagestell. Transportrute for tøy. Monteringsarbeid, pakking, flyttehjelp og makulering Utplassering i andre verksemder. Styringsmål 2011 Styringsmål Felles B Brukartilfredsheit (skala 1-4) Heimetenesta Sjukeheim bebuar Sjukeheim pårørande Datakjelde Brukarspørjing ,5 3,8 3,3 Status Luster Landet 3,3 3,2 3,1 Mål 11/12 B Klagesaker m/omgjeringsvedtak Registrering Medarbeidartilfredsheit (skala 1-6) M Heimetenesta Sjukeheim Medarbeidarspørjing ,6 4,4 4,4 4,4 4,6 4,5 M Sjukefråvær (%) Heimetenesta Sjukeheim Fråværsstatistikk ,2 7,45 3,5 3,7 3,4 - - < 8,5 Ten esta B B B Informasjon om ten.tilbod (skala 1-4) Heimetenesta Sjukeheim Respektfull behandling (skala 1-4) Heimetenesta Sjukeheim Brukarmedverknad (skala 1-4) Heimtenesta Sjukeheim Brukarspørjing ,4 3,7 Brukarspørjing ,6 3,8 Brukarspørjing ,4 3,8 3,2 3,2 3,4 3,6 3,1 3,1 3,4 3,7 3,6 3,8 3,5 3,8 B = Brukarmål M = Medarbeidarmål 50

53 Budsjett og årsverk 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring % 234 Aktivisering eldre/funksjonshemma ,9 253 Pleie, omsorg, hjelp i institusjon ,0 254 Pleie, omsorg, hjelp i heimen ,3 261 Butilbod i institusjon ,8 262 Butilbod utanfor institusjon ,0 273 ATS ,8 Sum , ,4 årsverk ,4 årsverk ,4 årsverk *) *) Inklusive 3,15 nye årsverk til ressurskrevjande brukarar Særskilt om 2011 Det er i 2011 varsla ny helse- og omsorgslov, ny folkehelselov og ein ny nasjonal helse- og omsorgsplan ( ). Gjennom dette er det venta at staten vil konkretisere samhandlingsreforma. Luster kommune må følgje opp i høve eigne innbyggjarar. Luster kommune sin helse- og omsorgsplan er vedteke og arbeidet med oppfølging av målsetjingar og gjennomføring av tiltak starta i 2010 og blir følgd opp med steg 2 i Status og nye tiltak: Gjennomføring av overordna strategi for å etablere ny helse- og omsorgstrapp (kap 7). Gjennomføring av følgjande tiltak under steg 1 (skildra i kap 8 punkt 8.3.1): o Tiltak 1.0 Ei heimeteneste gjennomført. o Tiltak 1.1 Ei sjukeheimsteneste gjennomført. o Tiltak 1.2 Felles/samlokalisert overordna leiing- gjennomført. o Tiltak 1.3 Styrking av helse- og omsorgstenesta på kommunenivå gjennomført. o Tiltak 1.4 Leiarutvikling pågår og blir vidareført i o Tiltak 1.5 Demensomsorg i sjukeheim gjennomført. o Tiltak 1.6 Gradvis overgang til korttidsavdeling Gjennomføring av følgjande tiltak under steg 2, 2011: o Tiltak Kvalitetsstandarar. o Tiltak 2.1 Samla informasjonsstrategi o Tiltak 2.2 Førebyggjande tiltak. o Tiltak 2.3 Samarbeid med frivillige lag og organisasjonar. o Tiltak 2.4 Korttidsavdeling i Gaupne. Som ein del av arbeidet med etablering av ein ny organisasjonsstruktur og naudsynt leiarutvikling (tiltaka 1.0, 1.1, 1.2, 1.3 og 1.4) vil kommunen sine inntakssystem innan heile helse- og omsorgsfeltet bli vurdert. I dette ligg vurdering av system/prosedyrar/ vedtak ved tildeling av tenester innan helse, pleie, omsorg og ATS. Det er oppretta tenestekontor ved Gaupne omsorgssenter der all sakshandsaming blir samla på ein stad. Arbeidet er godt i gang og vil vidareførast i Det vil heile tida bli vurdert om tiltak i helse- og omsorgsplanen tidfesta til utgangen av 2011, 2012 og 2013 kan gjennomførast tidlegare. Dette for å få fleksible omleggingar, der endringar vert gjennomført når det passer best i høve brukarbehov. 51

54 Pr vart det vurdert som rett å framskynde nedtrappinga av tal sjukeheimsplassar og styrking av kapasiteten på mellomnivået på Hafslo. I dette ligg at det er etablert 16 sjukeheimsplassar, og pr.oktober 2010 er det tatt i bruk 5 omsorgsplassar. Nye omsorgsbustadar i Gaupne blir innflyttingsklare i mai/juni. For å få til ein smidig overgang til korttidseining i Gaupne må ein nytte desse plassane på ein god måte dvs. ein må ha strenge kriterium i høve funksjonsnivå til brukarar som skal bu der. Ressurskrevjande tenester: Behovet er aukande. Det er i 2011 lagt inn ein auka ressurs på ca 3,15 stilling. Noko av dette vert dekka ved statleg refusjon Kommunestyret har i sak 31/09 vedteke at kommunen skal spare 6 mill i 2011 og 8 mill kr pr år frå 2012 innan pleie/omsorg. Dette vedtaket vart stadfesta i sak 64/09 og i økonomiplan Dette budsjettet og denne økonomiplanen legg opp til ei vidare oppfølging. Førebels innsparing 2011: Omlegging frå 24 til16 langtidsplassar på Hafslo og omorganisering frå tre omsorgssoner til to nye tenesteeiningar. Innsparing: 3,2 mill kr pr år. Nye betalingssatsar. Auka inntekter: 1,1 mill kr pr år. Etablering av omsorgsplassar på Hafslo. Auka inntekter: 0,7 mill kr pr år. Samla gjev dette ein årleg økonomisk innsparing på 5,0 mill kr. Reglane for tildeling av statlege midlar til ressurskrevjande brukarar er slik at tildelinga fell vekk for brukarar over 67 år. For Luster kommune vil dette medføre eit bortfall av ca 3 mill kr i Det er i økonomiplan ikkje teke høgde for dette. I dette budsjettet er inntektsbortfallet innarbeidd. Driftsendringar etter 2011 (økonomiplanen) I perioden skal følgjande tiltak i helse- og omsorgsplanen gjennomførast: Steg 3 innan sommaren 2012/utgangen av 2012: o Tiltak 3.0 Kartlegging av bygningsmasse og behov. o Tiltak 3.1 Utgreiing og vurdering av framtidige tiltak. o Tiltak 3.2 Førebu for ombygging/omlegging på Hafslo. Framskynding, sjå over. Steg 4 innan sommaren 2013/utgangen av 2013: o Tiltak 4.0 Styrking av omsorgsplass og omsorgsbustadkapasiteten på Hafslo. o Tiltak 4.1 Samla tal sjukeheimsplassar og plassar med heildøgns tenester. Framskynding, sjå over. Tiltak på lang sikt ( ): I perioden mot 2021 må det arbeidast aktivt med å etablere tenestetilbod i høve til 6 nivå i ny helse- og omsorgstrapp. I dette ligg at ein i høve kvalitet og kapasitet etablerer eit samla tenestetilbod som kan møte framtidige utfordringar. Kommunestyret har i sak 31/09 vedteke at kommunen skal spare 6 mill i 2011 og 8 mill kr pr år frå Dette vedtaket vart stadfesta i sak 64/09 og i økonomiplan Dette budsjettet og denne økonomiplanen legg opp til ei vidare oppfølging. 52

55 Investeringar Omsorgsbustader - Fellesskapsbustader Gaupne Omtale ØP/budsjett Bygging av omsorgsbustader/ fellesskapsbustader i Gaupne Løyvt tidlegare * Planar/krav Fullmakt Vurdering Informasjon om prosjektet er gitt i K-sak 15/09. Kostnadsoverslaget på omsorgsbustader (13 mill kr) og ombygging/tilbygg Gaupne omsorgssenter (1,1 mill kr) er 14,1 mill.kr inkl. prisstigning og finansiering i byggjetid (prisstigning: kr, finansiering i byggjetida: kr). Prisstigning til byggjestart 3% regulert til 2010: kr, ny råme 14,5 mill kr Prosjektet er godkjent for statstilskot, 20% av godkjent byggjerekneskap innanfor godkjent kostnadsoverslag på 13 mill kr pluss prisjustering. Ut frå tilsegn frå Husbanken vart oppstart av prosjektet forsert og dette gir ny framdriftsplan. Budsjettmessig er dette regulert i tertialrapport nr 2 i 2010 (*) der 5,1 mill kr avsett i 2011 er flytta fram til Hovudsakeleg grunna vanskelege grunnforhold med utskifting av mykje massar treng prosjektet ei ekstra løyving på inntil 0,5 mill kr - innlagt i råme for Ferdigstilling av prosjektet til februar Omsorgsbustader -Hafslo Omtale ØP/budsjett Bygging av 4 omsorgsbustader Hafslo Løyvt tidlegare

56 TENESTEOMRÅDE TEKNISKE TENESTER Organisering Tenesteområdet omfattar stabseiningane Plan og Eigedom samt tenesteeininga Teknisk Drift. Overordna mål Sikre at Luster kommune har eit oppdatert plangrunnlag som til ei kvar tid er i samsvar med overordna mål for utviklinga av kommunen, dvs areal- og temaplanar som gir prinsipp og retningslinjer for byggje- og utviklingstiltak i kommunen. Sikre at kommunen har eit oppdatert offentleg kartgrunnlag for dei føremål som blir omhandla i plan- og bygningslova. Yte god service og rettleiing til tiltakshavarar, innanfor dei rammer som gjeld i lovregulerte forvaltningssaker. Oppretthalde realkapitalen i kommunal eigedom. Sikre god drift og utvikling av kommunale bygg og anlegg slik at brukarar og medarbeidarar har gode råmer for sine tilbod og sitt virke. Gje den kommunale infrastrukturen (VAR) ein standard som gir innbyggarar og næringsliv tilbod med tilstrekkeleg kapasitet og kvalitet, samt sikrar gode miljømessig løysingar til så gunstige priser som mogleg. Ha eit kommunalt vegnett som dekkjer innbyggarane og næringslivet sitt behov slik at transporttilbodet kan bli trygt og rasjonelt. Sikre at kommunen har eit godt nivå på førebyggjande arbeid på teknisk område, samt sikre at generell beredskap og vakt- og beredskapsordningar gjer kommunen budd på unormale hendingar slik at skadeverknader og konsekvensar vert så små som mogeleg. Tenester og oppgåver - generelt Budsjettmessig har området 16 funksjonar og i tillegg er nokre plan-, forvaltnings-, drifts- og utviklingsoppgåver lagde til tenesteområdet. Desse siste er budsjettmessig plasserte på andre funksjonar direkte eller via interne overføringar. Hovudoppgåver: Kartforvaltning og oppmåling. Ansvar for kommune- og samfunnsplanlegging, spesielt arealplanlegging Forvaltning av areal, byggetiltak og tilskotsordningar. Førebyggande brannvern (tilsyn og feiing), brann- og beredskapsoppgåver. Drift, forvaltning og utbygging av kommunal eigedom. Drift, forvaltning og utbygging av infrastruktur og tenester innan kommunalteknisk område. 190 Drift Budsjettmessig omfattar tenesta driftsutgifter for Teknisk drift, leiing, ingeniør, formenn, fagarbeidarar uteseksjon, vaktmeistarar og reinhaldarar, samt kostnader felles maskindrift. Budsjetteknisk legg ein opp til at funksjonen skal balansere, kostnadane vert dekka opp ved sal av tenester til dei ulike tenestestadane, kommunale bygg og anlegg. Tenesta sel og nokre tenester til kyrkjesektoren, bustadorganisasjonane og til private. Vaktmeistertenesta dekkar heile den kommunale bygningsmassen for tilsyn og vedlikehald basert på årlege vedlikehalds- og byggutviklingsprogram. Snekkarar, målarar, gartnar og sommarhjelp supplerar for større vedlikehald av kommunale bygg og anlegg. 54

57 Teknisk drift har ansvar for reinhald av alle kommunale bygg, unnateke omsorgssonene. Vedlikehaldsavdeling har og maskinkøyrarar, reparatør og røyrleggarar slik at kommunen kan dekka opp ein relativt stor del av drift og vedlikehald av kommunalt vegnett og kommunale anlegg, samt vatn- og avløpsanlegg. Kommunal maskindrift disponerer ein større maskinpark. Kommunen kjøper tenester til noko vintervedlikehald av vegar samt meir spesialiserte vedlikehaldsoppgåver (ventilasjon, elektro mv) og desse utgiftene vert belasta aktuell tenestestad direkte. 265 Kommunale bustader Kommunen har ein stor bustadmasse. Ein del er organisert i stifting (SLU - Stiftinga Luster Utleigebustader) og bustadbyggjelag (Skåråkeren og Steinahagen), med eigne budsjett og rekneskap. Bustadmassen dekker kommunale bustadplikter, sosiale behov, rekruttering og etablering. Utleige er administrert av Servicetorget og ei bustadnemnd står for prioritering/ inntak. Husleigesatsane vert fastsett i årleg sak om kommunale betalingssatsar. Vedlikehaldsoppgåvene vert dekka av vedlikehaldsavdelinga og større arbeid vert gjort når det er skifte av leigetakarar. Rådmannen v/eigedom, ev SLU, har ansvar for sal og nybygg i kommunal regi. 301 Plansak Tenesta har ansvar for overordna kommune- og samfunnsplanlegging med vekt på areal- Planlegging, oppfølging av kommuneplanen sin arealdel med utarbeiding av regulerings- Planar, forvaltning av desse og handsaming av private reguleringsplanar. Tema- og utviklingsplanar for dei ulike tenesteområde skjer i regi av desse. Det vert utarbeida årlege planleggingsprogram som følgjer budsjettet/økonomiplanen. 302 Byggsak Tenesta er forvaltning og tilsynsoppgåver i medhald av plan- og bygningslova, herunder arealbruksplanar i medhald av lova. Vidare oppgåver er handsaming av byggesøknader, delingssøknader, dispensasjonar frå planar og veglov, utsleppssøknader og avfallsplanar, samt tilsyns- og sanksjonshandsaming i medhald av plan- og bygningslova og ureiningslova. Kommunen sine utgifter til forvaltning etter plan- og bygningslova vert delvis dekka av kommunal gebyrordning der satsane vert fastsett i årleg sak om kommunale betalingssatsar. 303 Oppmåling Tenestestaden skal syta for at kommunen har eit oppdatert offentleg kartgrunnlag for dei føremål som blir omhandla i plan- og bygningslova (pbl 5). Nykartlegging og periodisk vedlikehald/oppdatering av kart skjer i all hovudsak gjennom avtalt samarbeid i Geovekst og NorgeDigitalt. Kommunen forvaltar delingslova og matrikkellova og tilhøyrande tenesteproduksjon, herunder registrering i medhald av matrikkellovgjevinga. Kommunen sine utgifter til forvaltning og tenesteproduksjon vert dekka gjennom kommunal gebyrordning der satsane vert fastsett i årleg sak om kommunale betalingssatsar. ROS-kartlegging, digitalisering av arealplanar og digitalt planarkiv har ansvarsplassering på andre tenestestader. 315 Bustadbygging bustadfelt Budsjetteknisk vert det budsjettert nokre mindre vedlikehaldstiltak på kommunale bustadfelt som ikkje går inn under veg, veglys og VA. Tilskot til spreidd bustadbygging: Kommunen yter eit tilskot på kr ,- pr tomt til spreidd bustadbygging etter nærare utarbeidde retningslinjer. Kommunal bustadbygging: Kommunen har store arbeidsoppgåver i å leggje til rette for bustadbygging. Planlegging, opparbeiding og utvikling av bustadfelt. Kommunen har utarbeidd retningslinjer for tildeling av tomtar. Jf elles investerings-/planleggingsprogrammet. 55

58 330 Samferdsle Kommunen sitt ansvar og engasjement er Solvornferja. Anbodsperioden for ferja er t.o.m Fylkeskommunen gir tilskot til tiltaket med grunnlag i skuleskyss og regional utvikling/ reiseliv, kr pr år med tilsvarande avtalelengd. Leige av kai/ kaiområde vert ført på funksjonen. 333 Kommunale vegar Kommunen har eit omfattande kommunalt vegnett, ca 120 km og plassar/parkeringsanlegg. Vegnettet, fast dekke, grusveg og bruer skal ha kontinuerleg vedlikehald sommar og vinter. Drift og vedlikehald vert gjennomført i eigen regi, inkl. brøyting i Gaupne. Brøyting elles i kommunen vert gjennomført via anbodkontraktar med private med avtale t.o.m 2011/12. Større tiltak på vegnettet vert gjennomført som anleggsutviklingstiltak med årlege prioriteringar. Kommunen yter tilskot til vedlikehald av privat veg ( ). 334 Trafikktryggleikstiltak Med utgangspunkt i kommunal trafikktryggingsplan vert det gjennomført ein årleg prosess for kartlegging, planlegging og gjennomføring av mindre tiltak. Det vert søkt om midlar til tiltaka. Tiltak som får tilskot, vanlegvis om lag 50% av kostnaden, vert prioritert for gjennomføring. Driftsmidlar dekkar mindre sikringstiltak. Eigendel til Aksjon skuleveg vert finansiert av tidlegare avsetning/fond. 338 / 339 Førebygging mot brann og ulukker/beredskap mot brann/ulukker Tenestestaden utfører forvaltning og tenesteproduksjon i medhald av brannvernlovgjevinga/ forskrift om brannførebyggande tiltak og tilsyn (FOBTOT). Sal av feie- og tilsynstenester utanom pliktoppgåvene (feiing/tilsyn i Sogndal/Leikanger). Utvida sal av tilsyns- og feietenester når det er kapasitet til det. Kommunen har ein brann- og ulukkesberedskap som ivaretek kommunen sine pliktoppgåver i medhald av brannlovgjevinga. Kommunen deltek i/og betalar til interkommunal ordning for akutt ureining (IUA). Kommunen er med i det interkommunale selskapet ALSF (Alarmsentralen Sogn og Fjordane).for varsling/melding av brann og overvaking av tryggleiksalarmar. Kommunen har vedteke å flytta eigne oppgåver kopla til førebyggande og beredskap til eit interkommunalt samarbeid ved etablering av Sogn brann og redning IKS. Selskapet vert etablert frå eller tidleg i Vassverk Kommunal vassforsyning er omfattande og kjenneteikna av mange og relativt små vassverk. Vedlikehald av 12 vassverk, 9 reinseanlegg og driftsovervakning minimum 2 gangar/dagleg. Vassprøvar vert teke kvar 14 dag. Generelt vedlikehald, lekkasjesøk og reperasjonar etter behov/kapasitet. Talet på vassverk gjev mange utfordringar for å sikra nok og sikker forsyning 353 Kloakk Som for vassforsyning er det mange anlegg for drift og ettersyn. Tilsyn/vedlikehald på 33 kloakkpumpestasjonar og driftsovervakning minst 2 gangar/dagleg. Kloakkprøvar vert gjennomført 4-6 gangar i året. Generelt vedlikehald, reperasjonar av pumper og staking av kloakkrøyr, både for eige og private anlegg. 354 Tømming av slam Tømming av slamavskiljarar vert gjennomført i regi av Simas. Alt etter type anlegg er det tømming kvart år, anna kvart år eller fjerde kvart år. 56

59 355 Renovasjonsordninga Kommunen får løyst sine oppgåver i det interkommunale selskapet Simas. Selskapet tek seg av innsamlingsordning og handsaming av innsamla avfall. Simas kjøper tenester frå kommunen v/teknisk Drift til drift av Miljøstasjonen i Gaupne, budsjetteknisk er funksjonen plassert på 190. Avtalen vart sist fornya i 2007 og føresetnaden er at kommunen skal ha kostnadsdekning for sitt arbeid. 357 Offentleg toalett Her vert budsjettert tilskot til offentleg tilgjengelege toalettanlegg i kommunen og delar av kommunen sine utgifter til eigne anlegg. Styringsmål 2011 Styringsmål Datakjelde Status Mål Luster Landet 11/12 B Brukartilfredsheit (skala 1-6) Teknisk forvaltning - byggsak Brukarspørjing ,1 4,5 5,0 B Tal klagesaker med omgjering av vedtak Registrering 1-0 M Medarbeidartilfredsheit (TD) Medarbeidarspørjing 4,5 4,5 4,8 M Sjukefråvær teknisk drift (%) Fråværsstatistikk 3,3 - < 4,0 Felles Tenestea B Vasskvalitet, prøvar utanfor grenseverdi Resultat vassprøvar B Tal flaumskade kommunale vegar. Registrering 0-0 B Gjennomførte branntilsyn (a-obj, %) Kostra ,5 100 B Sakshandsamingstid kartforretning (dg) Kostra 200 (94?) 150 B Sakshandsamingstid byggesak (tal dagar) Kostra Enkle b.saker skal løysaat over disk. B Gjennomføringsgrad vedlh. program (%) Registrering 82% - 85% B Gjennomføring av reinhaldsstandard (%) Reg / INSTA % - 85% B = Brukarmål M = Medarbeidarmål Budsjett og årsverk 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring % 190 Teknisk drift Kommunale bustader ,0 301 Plansak ,9 302 Byggesak ,1 303 Oppmåling ,2 315 Bustadtiltak ,5 330 Samferdsel ,0 333 Kommunale vegar ,4 334 Trafikksikringstiltak ,0 338 Førebygging brann/ulukker ,8 339 Brann- og ulykkesvern ,2 345 Vassverk ,1 353 Kloakk ,8 354 Tømming av slam Renovasjonsordninga Offentleg toalett ,9 Sum ,4 57

60 ,8 årsverk ,8 årsverk ,4 årsverk Særskilt om Drift Ut frå innsparingskrav til teknisk område vert aktiviteten tilpassa; Ei stilling i utedrifta, der vedkommande vert pensjonist, vert ikkje erstatta. Det vert lagt opp til ei sommarhjelp mindre ved at Solvornprosjektet vert avslutta (vert delvis kompensert ved utvida skilting). Desse tiltaka vil redusere omfang og kvalitet på arbeidet med park- og grøntområda i kommunen, men det er lagt inn noko auka tenestekjøp frå ledige lønsmidlar. Vaktmeistertenesta vert effektivisert, justering av oppgåver og endra arbeidsdeling; ledig 80% stilling etter overgang til pensjon vert ikkje tilsett i. Redusert løn 2011; 50% stilling utedrifta (100% i halvt år) Ein sommarhjelp mindre. 80% vaktmeistarstilling inndregen Sum kr ,-. Overgang til delvis AFP i utedrifta (VA) (frå ) utløyser behov for rekruttering og overlapping i Det vert lagt opp til tilsetjing av ny røyrleggar frå våren Finansiering vert endeleg avklara i tertialrapport 1/2011. Frie midlar til større vedlikehald vert halvert i høve tidlegare nivå. Prioriterte tiltak: a. Halvtak over lagerdel ved SFO Hafslo barne og ungdomskule, kr ,- (utsett frå 2010). b. Utviding av arbeidsrom for lærarar Jostedal skule, kr ,- (utsett frå 2010). c. Måling Veitastrond skule, kr ,-. Råmeløyving "byggutvikling /mindre investeringar" er budsjettert til 1 mill kr. Arbeidet med utvikling av reinhalds- og vaktmeistertenestene må vidareførast. Spesialisering, ambulerande tenester og driftsnivå basert på behovsvurdering må verta meir styrande. Det er eit mål å innføre elektronisk timeføring i resultateininga. I lys av utarbeidd Enøkplan er det starta eit tiltak for overvaking og betre styring av energibruken, kompetanseheving, utnytting/bruk av SD-anlegg(sentral driftsstyring). Mindre straumforbruk og lågare topplaster er venta å gje økonomiske innsparingar. Innsparingskrav teknisk vil ikkje tiltaket gi effekt i høve budsjett 2010 då straum der var underbudsjettert. I høve forbruksnivå vil tiltaket gi kr ,- innsparing i Redusert faktisk straumforbruk 2011; innsparing kr Det er innført nytt regelverk for energimerking av bygg. Bygg over 1000m2 og større tekniske anlegg skal ha ei ein grundig gjennomgang av energistatus. Det er uklart om kompetanse og kapasitet i eigen organisasjon kan nyttast til delar av arbeidet, det vil vere noko avhengig av krav/frist. Kommunen har sagt seg interessert i å få utført delar av dette arbeidet via anbod i regi av fylkeskommunen. I utgangspunktet er fristen , men eksakt frist er erstatta med så raskt som råd er. Det er ikkje lagt inn budsjettmidlar til tiltaket så langt. Vidare av drøfting av meir interkommunalt samarbeid for teknisk drift. 58

61 265 Kommunale bustader Omorganisering av Skåråkeren burettslag til sjølveigarhusvære vert fullført tidleg i Busetjing av flyktningar har starta opp og det er reservert kommunale bustader for dette føremålet. Det vil verte gjort ei ny vurdering av behov for bustader, ev sal og fornying, ev organisering av området, med ei eiga sak i løpet av Husleigene vert prisjustert. 301 / 302 Plansak / Byggsak Arbeidet med utarbeiding av reguleringsplanar for å følgje opp arealdelen held fram. Planar for kommunale bustadområde i Gaupne og på Hafslo er prioriterte. I tillegg må arbeidet med 2 reguleringsplanar for rassikring av Veitastrondsvegen prioriterast, jf. planleggingsprogrammet. Kommunen må utarbeide strategiplan for tilsyn i byggesak slik som kravd i kap.15-1 i sakshandsamingsforskrifta, SAK10, til plan- og bygningslova. I 2011 må kommunen føra tilsyn på prioriterte tilsynsområde i samsvar med 15-3 i SAK10. Det vert arbeidd med å kopla denne tilsynsoppgåva opp til det interkommunale samarbeidet innan brannområdet. Kostnadene knytte til tilsyn inkludert finansiering via byggesaksgebyr er ikkje innarbeidd i budsjettframlegget så langt. Innføring av elektronisk byggsøk bør vere gjennomført i løpet av Kart og oppmåling Hente inn etterslep på oppmålingsoppgåver inkl. oppmåling på nokre større eigne utbyggingsprosjekt. Oppstart adresseprosjekt for heile kommunen. Ev eiga sak om dette. Auka aktivitet innan geodataområdet, m.a. via det regionale samarbeidet. Dette vil på sikt gje vinstar - også på andre forvaltningsområde. Frå januar 2011 vert området styrka med 50% stilling ved at ingeniør i permisjon kjem tilbake. Utgiftsauke er for 2011 i stor grad finansiert via gebyr, jf gebyrregulativet. 330 / 333 / 334 Samferdsle, Kommunale vegar, Trafikktryggleikstiltak Råmeløyving "anleggsutvikling /mindre investeringar" er budsjettert til 1 mill kr. Prioritert tiltak 2011 når det gjeld kommunale vegar vil vere Røneidsvegen. Ut frå innsparingskrav til teknisk område vert aktiviteten tilpassa; Det vert innlagt ein reduksjon i tilskot til private vegar, budsjettposten vert redusert frå (2010) til Sommarslukking veglys vert innført og tal servicerundar veglys vert redusert frå to til ein, innsparing kroner i høve dagens ordningar. Vurdering om ev nedlegging av kommunal veg, ev nivå på vedlikehald (sommar). Aktuelt er nedlegging av øvste del av vegen til Harastølen og avvikling av sommarvedlikehald i Dalsdalen. Ev budsjettverknader frå Reduksjon tilskot til private vegar, kr Redusert drift veglys, straum/service kr Luster kommune har fått tilskot, , til å utarbeide ny trafikktryggingsplan. Planarbeidet er under oppstart og vil verte avslutta i løpet av 1.halvår Når det gjeld Trafikktryggingstiltak /aksjon skuleveg 2011 vil det kunne kome eit par mindre tiltak. 59

62 338 / 339 Førebygging mot brann og ulukker/beredskap mot brann/ulukker Etablering av IKS-selskap, Sogn brann og redning vil få stort fokus i starten av året. Budsjett 2011 er framskrive som om ein skulle drive vidare kommunal ordning. Dvs at budsjettet må reviderast. Det er ikkje rekna med at etablering av interkommunal ordning i seg sjølv vil få store budsjettkonsekvensar for Luster kommune. Det er likevel slik at brannområdet står framfor store utfordringar; Nye krav til kompetanse, for alle mannskapa, krev eit opplæringsprogram som må innfasast over år. Eksakte krav og tidsfristar er ikkje endeleg avklara. Kostnadene for å gjennomføre dette er store og det er pårekneleg at det og vil utløysa behov for ein del nyrekruttering. Dette programmet vil skje i regi av det nye IKS et og finansiering over drift, ev investering, må ein kome tilbake til. Inngangsstatus for Luster i det nye IKS et er gjerne noko dårlegare enn gjennomsnittet gitt at ein ynskjer å oppretthalda noverande struktur/dimensjonering lokalt. Alder på brannbilar og manglande vaktbil vil utløysa behov for investeringar. Stasjonsløysing i Gaupne, som hovudstasjon for Luster, er ikkje tilfredstillande. Stasjonar skal etter etableringa av brannsamarbeid vere kvar kommune sitt ansvar. Det er avsett planleggingsmidlar og det bør byggast/etablerast ny stasjon i økonomiplanperioden (jf investeringsprogrammet). Lokale løysingar, stasjonsstruktur og dimensjonering vil og i det interkommunale samarbeidet vere noko kommunen sjølv kan definere (..og betale for) - utover minimumskrav. Endelege budsjettkonsekvensar mv vil ein kome tilbake til i Arbeidet med ROS- og beredskapsarbeid må halde fram. Dette vert oppgåver som må løysast i eit samvirke mellom det interkommunale samarbeidet og kvar kommune. Alarmsentralen.vil få ein kontingentauke, 8%, grunna heilårsverknad av ny driftsmodell / nye lokale og endring av prising for tryggleiksalarmar. Budsjettert sum kr. 345/ 353/ 354/ 355/ 357 Vassverk, Kloakk, Slam, Renovasjonsordninga, Offentleg toalett Frå januar 2011 vert området styrka med 50% stilling ved at ingeniør i permisjon kjem tilbake til kommunen. Isolert sett gir dette auka driftsutgifter, men betre oppfølging og planlegging vil kunne utløysa effektivseringstiltak, eks spart straum og vedlikehald, og redusert kjøp av tenester til mindre investeringar. Tiltaket gjer og at kommunen betre kan følgje opp dokumentasjon og kvalitetssikring i VA-området. Ny hovudplan for vassforsyning er /vert sluttført og handlingsplan må følgjast opp i prioritert rekkefølgje. Lekkasjesøk er prioritert og sikring av vasskvalitet og drift av dei minste vassverka må avklarast, jf elles investeringsprogram. Avgiftsnivået vatn vert uendra frå 2010, jf betalingssregulativet. Evaluering av ny VA-forskrift - fordeling mellom fastledd og forbruk, tal fastledd på anlegg med stor dimensjon på inntaksleidning (eks.sprinkler), handtering av fritidshus, fritaksvilkår mv. Arbeidet er starta opp og det vert lagt fram eiga sak i Revisjon av handlingsplan for avløp vil starte opp. Grunna manglande kapasitet har ikkje arbeidet kome i gang i Alderen på pumpestasjonane aukar og det må påreknast ein viss auke i vedlikehaldet.. Evaluering av VA-forskrift, jf ovanfor. Avgiftsnivået avløp vert uendra frå 2010, jf betalingsregulativet. Slamordninga har fått ny operatør i regi av Simas. Kommunen må sluttføra arbeidet med å kvalitetssikra ordninga i kommunen, storleik på tankar og ordningar for kommunen sine eigne tankar. Avgifta for slamtømming vert uendra frå 2010, jf betalingsregulativet. Kommunen legg opp til at Simas kan overta ajourføring av abonnement frå

63 Det vert arbeidd med revisjon av ordninga for renovasjon av fritidshus/hytter med Simas (lokalisering av containarar og lås/ikkje lås på containarar). Renovasjonsavgifta vert justert med 4%, etter framlegg frå Simas. jf betalingsregulativet. Kommunen legg opp til at Simas kan overta ajourføring av abonnement frå Omfang av offentleg toalett -ordninga er utvida i 2010, jf Krossen og Veitastrond. Heilårsverknad for eksisterande ordningar er lagt inn i budsjettet. Tilskot er på same nivå som 2010, og eigne kostnader aukar som resultat av nye/fleire tiltak. Gjennomgang/drøfting av området vert sluttført i Driftsendringar etter 2011 (økonomiplanen) Det vil her bli arbeid med m.a. følgjande: Innsparingskrav til teknisk område skal utvidast til 1 mill kr i Kr ,- er lagt inn i 2011, nye tiltak og heilårsverknad skal gi minst 1 mill kr frå Alt i høve nivået i 2010-budsjettet. Ev utvida samarbeid med nabokommunane teknisk område (jf k-sak 81/09 mv). Vurdere nivået innanfor teknisk drift utover den vurdering som skal gjerast etter k-sak 81/09 Vidare organisering av vedlikehaldsområdet, spesialisering, ambulering og strengare behovsvurdering for å oppnå så kostnadseffektiv drift som mogeleg. Vurdering av tilskotsordningar og betalingsordningar teknisk område. Rekruttering av fagarbeidarar. Drift badeanlegget frå 2012/13. Adresseprosjekt Luster kommune. Geodataplan. Investeringar Byggutvikling (BU) - fellesløyving kommunale bygg Omtale ØP/budsjett Mindre byggutviklingstiltak etter ei årleg prosjektliste. Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Einingane har mange innspel på mindre investeringstiltak/større vedlikehaldstiltak for utvikling av bygningane slik at lokala er best mogeleg tilpassa aktiviteten. Aktuelle tiltak for 2011; Enøk-tiltak som resultat av Enøkplan. Ventilasjon, SD-anlegg, automatisering, varmepumper. Støyskjerming servicetorget. Ventilasjon Hafslo omsorgsenter Tiltak vert elles vurdert frå tenesteplanane. Administrativ fullmakt for gjennomføring. Endeleg prosjektliste vert fastlagt etter vedtak om økonomisk råme. 61

64 Brannstasjon Gaupne Omtale ØP/budsjett Planlegging og bygging av ny brannstasjon i Gaupne Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Det er vedteke å etablere interkommunal brannordning. I den samanheng er det og vedteke at kvar kommune syter for tilfredstillande brannstasjon. Brannstasjonen i Gaupne er ikkje tilfredstillande (trangt/dårlege arbeidsforhold, dårleg bygningsstandard, uheldig plassering) Det er tidlegare avsett planmidlar. Det er ikkje avsett løyving til bygging av ny brannstasjon i planperioden Bilar/maskiner Teknisk drift Omtale ØP/budsjett Planmessig utskifting av maskiner og teknisk utstyr - teknisk drift Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Løyving på kr for å møte behov for fornying av bilar og utstyr. Ev utviding av ambulante tenester (t.d. vaktmeister, reinhald) kan auka behovet. Administrativ fullmakt. Fornying av større maskiner; veghøvel, gravemaskin er ikkje innlagt. Alder på desse maskinene kombinert med at det ev skulle oppstå behov for større vedlikehald/stor reperasjon tilseier at det er naudsynt med beredskap for å løysa ei slik investering Sentrumsopprusting Gaupne Omtale ØP/budsjett Ulike tiltak tettstadutvikling Gaupne. Løyvt tidlegare (3000) Planar/krav Fullmakt Vurdering Det er løyvd kr til planarbeid. Stadanalyse vart levert i september Det er løyvt 2,5 mill kr til gang- og sykkelveg langs Fv 55 frå Sandvik, jf k-styret si prioritering i B-2009/ØP. Tiltaket er under sluttføring. Noko midlar er udisponert for vidare planlegging. Oppstart av vidare tiltak er plassert inn i ei lengre tidslinje. Store byggeprosjekt i Gaupne sentrum bør først avsluttast. Konklusjonar i stadanalyse skal ev innarbeidast i revisjon av reguleringsplanar. Planarbeid/prioriteringar må gjennomførast som grunnlag for å søka tettstadmidlar hjå fylkeskommunen som vil kunne gi grunnlag for % tilskot til ein del av investeringane. Det er førebels lagt inn ei løyving i 2013 som kan nyttast som eigendel i eit prosjekt der ein søker tettstadmidlar Sentrumsopprustning Dale Omtale Planarbeidet er finansiert i 2007 med kr Planarbeidet er under oppstart og vert av kapasitetsomsyn gjennomført i 2011/12 jf planleggingsprogrammet 62

65 Planlegging Gjerde sentrum Omtale Plan for Gjerde sentrum inkl. bru over Jostedalselva. K-vedtak B-08/ØP ØP/budsjett Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Planarbeidet er vedteke gjennomført i 2008 med kr Finansieringa er lagt inn i 2011 budsjettet. Planarbeidet vert gjennomført i 2011/12, jf planleggingsprogram. Brannsikringsplan for Solvorn Omtale ØP/budsjett Luster kommune er i gang med brannsikringsplan for Solvorn - "Verneverdig, tett trehusbebyggelse." Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Arbeidet er kome i gang som del av "Forvaltningsplan for Solvorn". Formannskapet vart orientert om saka på møte i april Framdrift: planlegging - utarbeiding av brannteknisk tiltaksplan m/ handlingsplan 2010/2012 søknad om midlar til Riksantikvaren og stiftinga UNI 2012/2014 budsjettsak/løyving Luster kommune 2012/2013 oppstart gjennomføring av tiltak Kostnader, bygt på erfaringar frå tilsvarande prosjekt på Lærdalsøyri (kostnad pr bygg) vil gi totalkostnad for Solvorn ca 3 mill kr. Finansieringsplan: Riksantikvaren 1,2 mill kr (fordelt på 2011 og 2012) Stiftinga Uni 0,8 mill kr (søknad 2011). Luster kommune 1 mill kr ( ,- pr år i 3 år). Kommunal løyving under føresetnad av medfinansiering. Om mogleg vil det bli lagt fram sak med tiltaksplan for kommunestyret i november Søknad til Riksantikvaren skal gå via fylkeskommunen, frist i utgangspunktet 15. november. Ev politisk prosess i løpet av november har som resultat at ein ev kan starte søknadsprosessar for å få eksterne tilskot Kommunedelplan for trafikktryggleik Omtale Planen må fornyast, då tiltak er gjennomført eller ikkje med tanke på eksterne midlar innan ordninga Aksjon skuleveg. Kommunen har fått tilskot, kr, for å lage ny plan og arbeidet er starta opp. Oppdatert plan er vilkår for å vere tildelingsgod for midlar. Tiltak i 2010 og ev mindre tiltak i 2011 vil bruke opp tidlegare avsett løyving til føremålet. Ved handsaming av ny plan, i løpet av første halvår 2011, må ein ta stilling til finansiering av tiltak, inklusive nye tiltak. 63

66 Anleggsutvikling Omtale ØP/budsjett Tiltak kommunale vegar og anlegg vert prioritert innanfor denne råmeløyvinga. Løyvt tidlegare (2010) Planar/krav Fullmakt Vurdering Asfaltering og reasfaltering vil ta ein stor del av årleg råmeløyving. I 2011 vert løyvinga avsett til Røneidsvegen. Administrativ fullmakt Skuleområdet Hafslo, uteområdet inkl. veg og trafikkløysingar. ØP/budsjett Løyvt tidlegare Omtale Reguleringsplan for skuleområdet er vedteken. Luster kommune har fullført arbeidet med å bygge erstatningsbustad i tilknyting til innløysing av eigedom tett på skuleområdet. Bygningar på innløyst eigedom er riven. Ny veg, trafikk og parkering for skuleområdet, uteområde skule og barnehage og idretts-/friområde er tiltak som skal utviklast vidare i området Veg Verket/Gardavegen Omtale ØP/budsjett VVA-utbygging i samband med utbygging av bustadområde Verket. Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Kommunen prioriterer i arealplan utviding/uvikling av bustadområde i forlenginga av Verket/Haugane. Planarbeid for VVA-løysingar som dekkar utbygginga av Verket og vidare i området er gjennomført. Reguleringsplan er godkjent i oktober Vidare arbeid med å opparbeide veg, fortau og leidningsnett (ca 250 m) frå krysset ved rådhuset, nedre del av Engjadalsvegen har ikkje vorte prioritert av kapasitetsmessige tilhøve både administrativt og i marknaden. Av tidlegare løyving er om lag kr nytta i planprosessen. Rådmann vil vurdere å gå vidare med detaljprosjektering og anbodsutsetjing av anlegget for anleggsstart hausten Samla behov for finansiering er uavklara. Det må og avklarast kor mykje som skal inngå i prosjektet, eks. avkøyrsle og kryssløysing med Øyagata. I tillegg til avsett løyving, rest om lag 1 mill kr, kan ev VA-midlar inngå i finansieringa. Prosjektet vert lagt fram som eiga sak for godkjenning av plan og fastsetjing av kostnadsråme. 64

67 Kommunedelplan for vassforsyning. Omtale ØP/budsjett Tiltak for å sikra kvalitet og kvantitet på kommunal vassforsyning Løyvt tidlegare (1000) Planar/krav Fullmakt Vurdering Ny hovudplan for vassforsyning har av kapasitetsmessige grunnar vorte vesentleg forseinka. Planutkastet er i oktober 2010 klargjort for formell handsaming. Dette legg til grunn at årlege investeringar (brutto) må vere i storleiksorden 2,750 mill kr for å sikra kvalitet, kapasitet og fornying. Dette vil auka kapitalutgiftene på vassforsyning marginalt i åra framover. Gjennomsnittleg investering pr år er i overkant av 2,2 mill kr pr år. Av tidlegare løyvingar er om lag 1 mill kr unytta. Tiltak på Hafslo vassverk vert flytta over til samla hovudplan. Prioritert tiltak der, høgdebasseng, vert prioritert i tid avhengig av vidare utbygging i området. For 2011 er desse tiltaka prioritert, jf handlingsplan i plan; Lekkasjesøk og sonemålarar/automatikk må prioriterast(sparde driftsutgifter) Gjennomgåande vassleidning Verket Andre tiltak for å redusere driftsutgifter. Administrativ fullmakt Avløpstiltak Omtale K-sak 96/04. Tiltak kopla til kommunedelplan for avløp ØP/budsjett Løyvt tidlegare (1500) Planar/krav Fullmakt Vurdering Handlingsplanen må rullerast. Arbeidet vil verte prioritert i Investeringsnivå er usikkert. Dette vert drøfta i handlingsplanen. Innlagde beløp vil ikkje auke kapitalutgifter avløp i perioden. Av tidlegare løyvingar er om lag 1,5 mill kr ikkje disponert. Nokre tiltak står på vent og vil verte prioritert i 2011; Ny pumpestasjon / flytting pumpestasjon Gaupne (idrettshallen), planarbeid under sluttføring. Kapasitetsauke Solvorn, auka overføringskapasitet frå Hafslo-området kopla til utbygging av Borhaug. Ny pumpestasjon v/lyngmo (fornying/auka kapasitet) for pumping mot Galden. Gjennomgåande avløpsleidning Verket. Overvaking. Administrativ fullmakt 65

68 Bustadfelt infrastruktur Omtale ØP/budsjett Gjeld tilrettelegging for kommunale bustadfelt, infrastruktur. Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Kommuneplanen sin arealdel legg til rette for ny bustadbygging i kommunen. Ut frå planstatus og behov peikar budsjettet på 5 kommunale felt for vidare arbeid: Borhaug; Reguleringsplan ligg føre og det er gjennomført arkeologiske utgravingar. Kommunestyret har (sak 39/10) vedteke å vidareføre prosjektet. Detaljprosjektering, utarbeiding av konkurransegrunnlag og prosess med grunnerverv er starta opp. Det vert oppretta eige prosjekt på tiltaket. Beheim 2: Rapport etter geotekniske undersøkingar viser at byggjegrunnen er god. Asplan Viak AS er engasjert til å regulere området og arbeidet starta hausten Det blir teke sikte på politisk handsaming av planframlegg våren Prosjektering vil bli starta når reguleringsplanen er vedteken, deretter anbodsrunde på opparbeiding. Mål om byggjeklare tomter vår Reguleringsplanarbeidet i høve Haugane Tandle vert lagt til sides og difor teken ut av planleggingsprogrammet. Jf gjennomførde grunnundersøkingar. Reguleringsarbeid for bustadområda Verket 2 og Salen i Gaupne blir tekne inn i planleggingsprogrammet for Bolstadmoen: Reguleringsendring i samsvar med planleggingsprogrammet med mål om byggeklare tomtar i Alt plan- og reguleringsarbeid i tilknyting til nye bustadfelt skal ha høgste prioritet og kan såleis føre til at andre oppgåver i planleggingsprogrammet må skyvast i tid. I budsjettet/økonomiplanen er det sett av 1,5 mill kr kvart år. Dette er å sjå på som ei kommunal nettoløyving etter at salsinntekter av tomter er tekne til inntekt. Eit anslag er klårgjering av 10 tomtar/år og at kommunal nettoutgift er kr pr tomt. Salsinntekter Borhaug og ev andre felt kan ev nyttast til å forskottere. Kommunestyret får lagt fram sak/saker med utbyggingsvedtak Bustadfelt Solvorn Borhaug. Omtale ØP/budsjett K-sak 39/10, som grunnlag for utbygging av bustadfeltet. Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Reguleringsplan ligg føre og det er gjennomført arkeologiske utgravingar. Kommunestyret har i sak 39/10 vedteke å vidareføre prosjektet. Tidlegare løyvde midlar er nytta i planarbeidet, klargjeringsarbeidet. Finansieringsbehovet for utbygging av bustadfeltet er rekna til ca 7 mill kr og for veganlegget til ca 3 mill kr. I tillegg kjem eit forsterkingsprosjekt avløp frå bustadområda på Hafslo, som det vil vere rasjonelt og påkravd å gjere samtidig. Dette vert ført som eige prosjekt under hovudplan avløp. Det er og vedteke at 50% av vegkostnaden skal belastast kommunale vegar, 50% bustadfeltet. Detaljprosjektering, utarbeiding av konkurransegrunnlag og prosess med grunnerverv er starta opp. Framdriftsmessig ligg det til rette for innhenting av anbod vinter/vår 2011, 66

69 anleggstart hausten 2011 og byggjeklare tomter tidleg i Ev utfordringar kopla til prosessen med grunnerverv kan skipla denne framdrifta. Tidlegare avsette midlar til bustadtiltak infrastruktur som ikkje er disponerte, om lag 2 mill krr, kan nyttast i finansieringa. Rådmann går vidare med prosjektet innanfor råmer/fullmakter i K-sak 39/10 og denne orienteringa. Dersom saka krev utvida råmer vert det lagt fram eiga sak Kartforvaltning utvikling av karttenester. Omtale ØP/budsjett Utvikling av kart, karttenester med tilhøyrande utstyr. Løyvt tidlegare (300/i 2010) Planar/krav Fullmakt Vurdering Kommunen deltek i regionalt samarbeid som påverkar prioriteringar og framdrift. Geodataplan Sogn og Fjordane prioriterar nykartlegging. Luster kommune sine kostnader for ny kartlegging/vedlikehald i 2010 og 2011 er fastsett til kr. Behov for mindre utstyrsløyving og løyving til regionsamarbeid i 2011, jf auka ressursinnsats på området. 67

70 TENESTEOMRÅDE NÆRINGSUTVIKLING OG NATURFORVALTNING Organisering Tenesteområdet er organisert i ei stabseining (næring) og ei resultateining (landbruk og naturforvaltning). Overordna mål Halda oppe talet på arbeidsplassar i kommunen, både i landbruket og andre næringar. Vidareføra den kommunale næringspolitikken som skissert i vedtak i k-sak 51/09 Leggja til rette for fast busetnad i heile kommunen, jf areal- og eigedomsforvaltninga. Leggja til rette for friluftsliv og sikre innbyggjarane tilgang til jakt og fiske. Ta vare på eit representativt tverrsnitt av naturtypar og naturkvalitetar for framtidige generasjonar og sikre levelege vilkår for vilt og fisk Ta vare på kulturlandskapet og få redusert/stansa attgroinga. Gjere berekraftig utvikling til eit overordna prinsipp ved all planlegging og drift. Tenester og oppgåver - generelt 320 Kommunal næringsverksemd Gjeld i hovudsak inntekter ved sal av konsesjonskraft, jf kommentar innleiingsvis. For Yrkesskulen i Gaupne er innlagt leigeinntekt, jf leigeavtale med fylkeskommunen. Dette leigeforholdet vert avslutta juni Leigeinntekter for næringsbygg elles er budsjetterte på bakgrunn av avtalar 325 Tilrettelegging og hjelp for næringslivet Kontakt/samarbeid med næringslivet og samarbeidande partar som Innovasjon Noreg, fylkesmannen si landbruksavdeling, fylkeskommunen og bankvesenet. Forvalte kommunen sitt konsesjons- og næringsfond. Delta i utviklinga av den regionale arbeidsmarknaden. Til ei kvar tid ha ledige tomter og bygg for næringstiltak Betra kompetansen i næringslivet Vera aktiv i arbeidet med å vidareutvikla reiselivet m.a. i samarbeid med Reisemål Sogndal og Luster AS 329 Landbruksforvaltning Betra lønsemda innan tradisjonelt landbruk Få bestanden av rovdyr ned på streifdyrnivå Få etablert lønsame tilleggsnæringar på gardsbruk Leggje til rette for Inn på tunet -tilbod Handsama og kontrollera saker i høve Innovasjon Noreg (BU-ordninga). Hjelpa dei som tek kontakt med søknader til Innovasjon Noreg. Handsama saker etter gjeldande lovverk (jordlov, konsesjonslov, odelslov mv). Følgja kommuneplanen ved avgjerder som vert fatta i areal- og eigedomsforvaltninga, t.d. ved å utøva ein liberal frådelingspolitikk av bustadtomter på uproduktiv mark. Følgja opp og yta hjelp til gardsformidlingsprosjektet som starta opp august 2010 Sakshandsama og kontrollera statlege støtteordningar som areal-, kulturlandskaps- og produksjonstillegg for landbruket, SMIL-midlar mv. 68

71 Landbruksfagleg rettleiing og planlegging. Handsama saker om elveforbygging og kraftutbygging Føra tilsyn med elveforbyggingar i samsvar med instruks frå NVE. Synfare alle anlegg minst kvart femte år. Ein jamn aktivitet tilseier kontroll av ca 25 anlegg årleg. Administrere veterinærordninga for kommunane i Luster veterinærdistrikt (3). Syte for tilgang til veterinær heile døgnet, alle dagar i året. Betala ut godtgjeringar og tilskot. 360 Naturforvaltning Viltforvaltning, fiskeforvaltning, miljøforvaltning og forvaltning av verneområde Fjelloppsyn. Utføre naturoppsyn etter avtalar med ulike oppdragsgjevarar. I tillegg utføra oppsyn på område der kommunen sjølv er sett til å handheva regelverk. Føra ein aktiv politikk for hyttebygging Oppfølging av handlingsprogram for friluftslivet i gjeldande kommunedelplan. Følgja opp handlingsprogrammet i kommunen sin vedtekne miljøplan Arbeida for å få staten til å ta større ansvar for uttak av skadedyr/rovdyr. Gjennomføra dei kommunale oppgåvene med jegerprøven i samsvar med instruks. Arbeida med miljøfagleg rettleiing og yte hjelp til skular i prosjektarbeid i den grad det er kapasitet til det. Utøva forvaltningsansvaret for verneområde kommunen har fått ansvaret for i tråd med gjevne vernereglar og innarbeidd praksis i kommunen. Følgja opp prosjektet Naturarven som verdiskapar og samarbeide med forvaltningsstyra og statlege stillingar knytt til oppsyn og forvaltning av verneområda. Arbeida for å få grunneigarane til å ta eit større ansvar for hjorteviltforvaltninga og få oppretta fleire storvald basert på godkjende, fleirårig bestands- og avskytingsplanar. Styringsmål 2011 Styringsmål Datakjelde Status Mål Luster Landet 11/12 B Brukartilfredsheit Brukarspørjing B Tal klagesaker med omgjering av vedtak Registrering 1-0 M Medarbeidartilfredsheit (skala 1-6) Medarbeidarspørjing M Sjukefråvær (%) Fråværsstatistikk 1,0 - < 2,5 Felles B = Brukarmål M = Medarbeidarmål Budsjett og årsverk 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring i % 320 Kommunal næringsverksemd ,2 325 Tilrettelegging og hjelp for næringslivet ,7 329 Landbruk ,9 360 Naturforvaltning ,9 Sum , ,0 årsverk ,0 årsverk ,0 årsverk 69

72 Særskilt om Tilrettelegging og hjelp for næringslivet Luster kommune vil framleis vera aktiv i høve delfinansiering av både små etablerarprosjekt og større satsingar. Det er for tida fleire større næringstiltak under utvikling i kommunen, både innan reiseliv og ved dei største industriverksemdene i kommunen. I k-sak 51/09 vedtok kommunestyret grunnlag for næringsarbeidet i Luster kommune, eit styringsdokument for både administrativ og politisk handsaming av næringssaker. Arbeidet med felles kompetanseutvikling for næringslivet vil bli vidareført med fleire temamøte vinteren Dette vil skje i samarbeid med næringslivet. Aktivitetsplan reiseliv i hovudsak kanalisert gjennom Reisemål Sogndal og Luster AS vert vidareført. Ski Sogn som er ei satsing på sesongutvikling, knytt opp til vinterprodukt og sesongforlenging, er no inne i sitt andre år. Hausten 2010 vart prosjektet Mat langs nasjonale turistvegar starta opp. Luster kommune er med og finansierer dette prosjektet og er representert i styringsgruppa. Prosjektleiar er tilsett, han vil ha base i Lom. I 2010 vart cruisekaien på Skjolden teken i bruk. Det er i 2011 sett av kr ,- til cruisesatsinga. Den vesentlege kostnaden (kr ) vil vere tilskot til Reisemål Sogndal og Luster AS (RSL). Det er i eit samarbeid mellom RSL og eigarane av Skjolden Cruisekai AS (Skjolden Invest AS og Luster kommune) inngått ein avtale for Her vert RSL sine oppgåver i høve marknadsføring og sal av cruisedestinasjon Skjolden og mottak av skip og passasjerar presisert. Vidare vert forholdet mellom partane regulert og dei aktivitetane RSL skal gjennomføre lista opp. Finansieringa vil bli delt likt mellom eigarane av Skjolden Cruisekai AS. Det kan og vere aktuelt å gjennomføre fysiske tiltak for å betra landtilbodet for cruiseturistar nokre stader i kommunen (kostnader inntil kr ). Prisen på næringsareal på Gaupne- og Røneidsgrandane har vore uendra i mange år. Frå 2011 vert prisen auka frå 35 kr pr m2 til 150 kr pr m2, jf sak betalingsregulativ. Grunnen til denne auken er at kostnadene med å opparbeide nye næringsområde vil vere relativt store framover (jf sak om næringsareal Hafslo). Ved å gjennomføre ein slik prisauke, vil dessutan aktuelle kjøparar vurdere arealbehova sine på ein meir realistisk måte enn med dagens prisnivå. 329 Landbruksforvaltning Urnesprosjektet vart formelt avslutta i 2008, men fleire av dei oppstarta delprosjekta har vore under arbeid både i 2009 og Dette gjeld først og fremst tiltak innanfor gjeldande reguleringsplan. Arbeidet med parkeringsplassen ved fylkesvegen vart fullført i Den nyoppretta prosjektleiarstillinga innanfor bustad- og gardsformidlingsprosjektet ligg til testeeininga "Landbruk og naturforvaltning". Prosjektet skal gå over to år, med prosjektleiar i 50% stilling. Vedkomande tok til i stillinga 1. august

73 Luster kommune er komen med i regjeringa si satsing på Naturarven som verdiskapar. Prosjektet vil gå for fullt frå årsskiftet 2010/11 og vil gå ut Prosjektleiar vil bli lagd til eininga Landbruk og naturforvaltning. 360 Naturforvaltning Kommunen skal gjennomføra vedlikehald og oppgradering av turstiar med installasjonar og informasjonstavler, som kommunen har teke eit (del)ansvar for. Tiltak i våtare parti på ein del av dei mest brukte turstiane vil bli vidareført i På stien mot Nigardsbrèen er det aktuelt å gjennomføra ytterlegare utbetringstiltak på eit vanskeleg parti. Utbetringsarbeidet på parkeringsplassen på Krossen og ei tilfredsstillande toalettløysing der er gjennomført. Tilretteleggingstiltak oppe på Molden er under planlegging, jf. k-sak 48/09. I løpet av 2010 vil forvaltningsstyra for Breheimen og Jostedalsbrèen vera på plass. Luster kommune vert ikkje tillagt forvaltningsansvaret for landskapsvernområda Vigdalen og Mørkridsdalen slik kommunen kravde. Dette ansvaret vert lagt til det nyoppretta forvaltningsstyret for Breheimen og det vil bli tilsett eigen forvaltar for Sognesida med kontorplassering i Luster. I tillegg er det oppretta ei full SNO-stilling for Breheimen, med kontorplass i Luster. Det er viktig å få til god samhandling mellom dei statleg finansierte stillingane og kommunen sin eigne medarbeidarar innan oppsyn, naturforvaltning og næringsutvikling. Som følgje av vernevedtaket for Breheimen har staten stilt til disposisjon betydelege midlar til oppgradering av stien innetter Mørkridsdalen og til parkeringsplassane på Hørnevollen, Jervane og Vårstølen i Vigdalen. På Jervane, Vårstølen i Vigdalen, Vanndalen, Fagredalen, Viva og Styggevatnet er det kome på plass nye informasjonstavler. Det meste av arbeidet har vore organisert av Luster kommune, stiutbetringa i samarbeid med fylkesmannen. Arbeidet med stien vil fortsetja både i 2011 og truleg også seinare. Det andre arbeidet er/vil bli avslutta i Etter at ny forvaltning er på plass, med eigne tilsette i Luster, reknar ein med at kommunen si tette oppfølging kan trappast ned. Miljøplanen for Luster kommune vart vedteken av kommunestyret i desember Tilsette i eigen organisasjon vil få påminning og tips om aktuelle tiltak i handlingsprogrammet og som kvar på sin plass bør tenkja gjennom ved nyinnkjøp o.a. Som ein start på oppfølginga er det også sett av ein sum i budsjettet som skal nyttast til tilskot for utskifting av ureinande vedomnar med nye reintbrennande omnar. Driftsendringar etter 2011 (økonomiplanen) Det er ikkje skissert endringar på tenesteområdet etter Ingen endringar. 71

74 Investeringar Næringsareal Galdetoppen Hafslo næringsområde. Omtale ØP/budsjett Tilrettelegging for næringsareal/tomtar på Hafslo. Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Reguleringsplan er vedteken i k-sak 96/09. I K-sak 40/10 vedtok kommunestyret ein strategi for vidare utbygging. Det vert arbeidd med å få opparbeidd to næringstomtar ved fylkesvegen i det "nye næringsområdet" jf ny reguleringsplan, dette til ein avgrensa kostnad. Det er eit mål å få klarert dette i løpet av budsjettprosessen, ev i ei eiga sak. Kostnader kopla til vegløysing, velteplass for tømmer og grunnkjøp vert dekka over næringsfond og salsinntekter. Førebels vert tomtepris sett til same nivå som i Gaupne, 150 kr/m2. I plansamanheng ser ein og nærare på alternativt næringsområde vis a vis nedkøyring til Bustadområde på Galden/busstoppen/Galden nord, jf planleggingsprogrammet. Dette er bandlagt som hjortetrekk, men det kan vere grunnlag for å revurdere dette. Vidare opparbeiding av Hafslo næringsområde skal vurderast nærare i budsjettet for 2012/økonomiplanen for

75 TENESTEOMRÅDE KULTUR Organisering Tenesteområdet er organisert slik: Biblioteket som eiga tenesteeining, kulturskulen som interkommunal ordning (Sogn kulturskule) med Leikanger som vertskommune og resten som ein del av rådmannen sin stab (oppvekstteamet). Overordna mål Dei overordna måla er nedfelt i kommuneplanen, kommunal plan for idrett og fysisk aktivitet ( ), plan for lokale kulturhus ( ), kommunedelplan for forvaltning av kulturminne og fagplanar vedkomande barn og ungdom og rusførebygging. Dei overordna måla er: Gje innbyggarane tilgang til moderne og tilpassa kulturanlegg, Utvikle eit mangfald av lag organisasjonar og stimulere til auka aktivitet i desse, Stø opp om profesjonelt kulturarbeid og vurdere tilskot til ungdom som har valt å satse profesjonelt innan ei kulturell ytring, Satse på private investorar i bygging og drift av større kulturanlegg, Skape Lustraidentitet og ta vare på språkleg kulturarv (nynorsk, dialekt, stadnamn), Nytte kultur som potensiale for næringsaktivitet. Tenester og oppgåver - generelt 231 Aktivitetstilbod barn og unge/tilskot til lag og organisasjonar. Ordninga er regulert i reglement for tilskot til kulturføremål. 365 Kulturminnevern Koordinere den kommunale innsatsen innan kulturminnevernet, museum og lokalhistorisk arbeid. Aktiviteten er forankra i eigen kommunedelplan og reglement for tilskot til kulturføremål. 370 Bibliotek Funksjonen omfattar formidling av informasjon, kunnskap og kultur gjennom medium som bøker, tidsskrift, CD-ar og informasjonsteknologi. Skulebibliotek og andre formidlings- og opplæringstiltak overfor grunnskulen i Luster. 377 Kunstformidling Den kulturelle skulesekken og andre lokale kulturprosjekt der kommunen er part. Ordninga skal vidareførast innan gitte råmer (budsjett, eksterne tilskot). 380/386: Drift av idrettshall og samfunnshus Gaupne idrettshall er lagt opp som kommunal aktivitet for skulane og barnehagane i Gaupne for gymnastikk på dagtid. Luster idrettsråd (brukarstyre) fordeler brukartid på ettermiddag og helg. Ny avtale av 2008 regulerer bruken av hallen (fordeling av tid, reglar for utleige/ betalingssatsar/ekstravask/fakturering mv). Jostedal samfunnshus er lagt opp som kommunal aktivitet for skule og barnehage sin bruk av gymnastikksal/symjebasseng på dagtid og frivillige lag/organisasjonar på kveldstid og i ledige tidsrom. Ein særskild aktivitet er drifta av symjebassenget som inkluderer oppvarma basseng til bruk for revmatikarar og andre. Fjordstova i Skjolden har ein eigen avtale om drift av symjebasseng, gymnastikksal og offentleg toalett. Budsjettert kjøp av tenester. Avtalen vart politisk handsama i k-sak 60/04. 73

76 380 Idrett Området er regulert av kommunedelplan for idrett og friluftsliv. I samsvar med vedtak om bygging av anlegg finansiert med statstilskot garanterer kommunen for at anlegga skal vera opne og drivast forsvarleg. Tilskot til drift er regulert i reglement for tilskot til kulturføremål. Sogn Skisenter fekk i k-sak 11/09 auka sitt driftstilskot med kr ,- til kr ,-. Jf elles k-vedtak i sak 60/09 vedkomande Luster bad. 383 Kulturskule Skulen vert organisert som eit interkommunalt samarbeid mellom Leikanger, Sogndal og Luster og med felles administrasjon og kontorstad på Leikanger. 385 Andre kulturaktivitetar/prosjektretta kulturtiltak Funksjonen er samansett av tiltak som lokale arrangement i Den Kulturelle Skulesekken, tilskot til nærmiljøanlegg, kulturpris/kulturstipend og Luster frivilligsentral. 391 Kyrkja mv Kontaktledd/rammeansvarleg for overføringar til kyrkjer, kyrkjegardar og andre trussamfunn. I tillegg til ovannemnde funksjonar medverkar administrasjonen også innan strategisk planlegging (inklusive arbeidet med kommunale planar for områda idrett og friluftsliv, lokale kulturhus og forvaltning av kulturminne), leggje til rette informasjon for Servicetorget innanfor ansvarsområdet og deltaking i tverrfaglege prosjekt, regionale samarbeidstiltak og utvikling av lokale kulturarrangement. Styringsmål 2011 Styringsmål Datakjelde Status Mål Luster Landet 11/12 B Brukartilfredsheit Brukarspørjing B Tal klagesaker med omgjering av vedtak Registrering 0-0 M Medarbeidartilfredsheit Medarbeidarspørjing M Sjukefråvær - Luster Kommune Fråværsstatistikk Felles Kultur B Tal utlånte bøker pr innbyggjar Registrering 8,50 5,20 8,50 B Tal elevar i kulturskulen Registrering B = Brukarmål M = Medarbeidarmål (obs - ikkje tal pga for få personar). 74

77 Budsjett og årsverk 2011 Tal i kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring % 231 Aktivitetstilbod barn og ,9 365 Kulturminnevern ,0 370 Bibliotek ,6 375 Museer ,2 377 Kunstformidling ,0 380 Idrett ,1 381 Idrettsbygg ,0 383 Kulturskulen ,0 385 Andre kulturaktivitetar ,7 386 Kulturbygg ,0 390 Kyrkje ,4 392 Andre religiøse formål ,5 Sum , ,7 årsverk ,7 årsverk ,0 årsverk Særskilt om Aktivitetstilbod barn og unge Tilskotsordninga omfattar årlege tildelingar av grunn- og aktivitetstilskot i samsvar med gjeldande reglement for tilskot til kulturføremål. I tillegg er det budsjettert med tilskot til frivillige organisasjonar som har eit fritidsklubbtilbod med honorert fritidsleiar. 365 Kulturminnevern Kommunen vil ha fokus på og medverke til at nye brukargrupper, skuleelevar og tilreisande får kvalitative opplevingar og ny kunnskap. Miljømessige omsyn og omsynet til ålmenta skal prioriterast, samtidig som det skal føretakast ei spissa prioritering av tiltaka. Ordninga vert å vurdere i samanheng med SMIL-ordninga. 370 Bibliotek Driftsbudsjettet for Luster Bibliotek vidarefører driftsnivået ved bibliotekeiningane (Hafslo, Skjolden og Veitastrond i tillegg til hovudbiblioteket i Gaupne). Det er budsjettert med ein auke på kr for oppgradering av database og kr i auka husleige. 375 Museum Kommunen held seg til avtale inngått om delfinansiering av drifta ved De Heibergske Samlingar, Sogn Folkemuseum. 75

78 377 Kunstformidling Finansiering av lokale formidlingstiltak vert sett i samanheng med ev statlege tilskot til Den Kulturelle Skulesekken og Den Kulturelle Spaserstokken. For kunstnarisk utsmykking er eit av måla å kjøpa inn kunst med tematisk tilknyting til kommunen eller direktekjøp frå kunstnarar med tilknyting til kommunen. 380 Idrett Tilskotsordninga omfattar årleg refusjonar for drift og vedlikehald av private idrettsanlegg. 383 Sogn Kulturskule Luster kommune budsjetterar med same budsjettramme som i gjeldande økonomiplan. Vi vil ta stilling til ev endringar dersom vertskommunen/kulturskulen legg fram eit opplegg for dette. Nedanfor vert innteke kommentarar til dagens driftsnivå. Administrasjon: Kulturskulen har i dag rektor i 100% (inklusiv DM-leiar i 20%) og inspektør i 40% stilling. Dette vert inntil vidare vidareført. Leiing og administrasjon er krevjande på grunn av den desentraliserte strukturen. Ein må difor vurdere å auka ressursen til leiing, ev avgrensa talet på undervisningsstader. Undervisning: Budsjettet for undervisning er basert på nivået drifta har hausten I tillegg er det teke høgde for ei forsiktig etablering av tilbod i drama og biletkunst. Dei nye tilboda vert etablert i Sogndal og er opne for søkjarar frå Sogndal og Luster. Dei stramme rammene i Leikanger kommune tillet ikkje utviding av tilbodet for søkjarar herifrå. Samla ressurs undervisning i budsjett 2010 er 9,5 årsverk. I tillegg kjem kjøp av tenester som tilsvarar om lag 0,6 årsverk. Distriktsmusikarane (DM): Budsjettet til distriktsmusikarane går ut frå ei drift som tilsvarar lik førre skuleår. Det er ikkje gjort nokon gjennomgang av avtalen med fylkeskommunen, så denne vert forlenga for eitt år av gangen. Kulturskulen - særskild for Luster: Inntektsprognosen i Luster er basert på følgjande: Pr elev pr år Tal elevar Inntekt Prisgr A (1.030*2) Prisgruppe A m/mod (773*2) Prisgr B (773*2) Prisgr B m/mod (580*2) Sum Elevpengesatsane er auka med 3% frå 2009/

79 Det er budsjettert med sal av dirigent til desse laga: Lag Kostnad Eigendel Dale skulemusikk Gaupne skule- og ungdomskorps Jostedal skule- og ungdomskorps Hafslo skule- og ungdomskorps Sum Det er rekna 75% eigendel til kjøparane og lønsnivå 2010 i inntektsberekningane. 385 Andre kulturaktivitetar Luster kommune har utarbeidd ein lokal plan for Den Kulturelle Skulesekken som er godkjent av fylkeskommunen. Denne legg opp til eit nært samarbeid mellom grunnskulen og lokale ressurspersonar/organisasjonar. I 2011 er det føresett kr i tilskot frå fylkeskommunen. Tilskot til nærmiljøanlegg er ein felles refusjonspost for drift/vedlikehald av godkjende utgifter på private forsamlingshus. Posten vert og nytta til prosjektfinansiering (kommunal del) av nye anlegg. I reglementet for tilskot til kulturføremål ( ) er refusjonsprosenten sett til inntil 50%. Tilskot til kulturvern omfattar det imaterielle kulturvernarbeidet, dvs alt anna enn teknisk sikring og vern. Her medverkar kommunen i Stadnamnprosjektet og i ulike registrerings- og innsamlingsprosjekt. Utarbeidinga av ein forvaltningsplan for Solvorn vert avslutta i Kommunen sin medverknad er styrt gjennom tilskotsordninga. Det er ikkje budsjettert med særskilde midlar til stadanalyse i samband med ev freding av Ormelid og Hesteskår, men tiltaka kan delvis finansierast med midlar frå tilskotsordninga. Kommunen vil vidareføra samarbeidet med Fortidsminneforeningen om eigedomane Gaupne gamle kyrkje og Urnes stavkyrkje. Luster kommune skal også delta i UNESCO sine samarbeidsfora for kulturminne på World Heritage List (Verdsarvlista). Luster Frivilligsentral vart godkjent som frivilligsentral i Finansieringa av sentralen er basert på statstilskot tilsvarande kr i Føresetnaden for dette er minimum 40% lokal støtte, dvs kr av eit totalbudsjett på kr Grunnprinsippet for ein slik sentral er at drifta og aktivitetane skal vera behovsstyrte heller enn planstyrte. Kommunen vil i det vidare samarbeidet med Luster Frivilligsentral medverka til gode prosessar for å få fram og synleggjort dei behov sentralen kan medverka til å løysa. Tilskot til drift av Luster Frivilligsentral er budsjettert med kr Arbeidet med oppfølging av Ruspolitisk handlingsplan er konkretisert til klubbutvikling, gjennomføring av kursopplegget FRISTIL for 9.klasse på ungdomsskulane og Team 49. I tillegg er det lagt opp til lokale konsertar og teaterførestillingar med Kolon og Kast Masken der målgruppa er elevar i 9. og 10.klasse i tillegg til elevar ved Luster vidaregåande skule. Til disposisjon for Ungdommen sitt kommunestyre er ført opp kr I tillegg er det søkt fylkeskommunen om midlar frå ordninga Transportstøtte for ungdom. Det vart i 2009 lagt opp til ei ny ordning der kommunen kan inngå sponsoravtaler med 2-5 ungdomar som på ein framifrå måte marknadsfører Luster kommune nasjonalt - innafor 77

80 idrett og/eller ander kulturytringar. Det vert stilt til disposisjon kr til føremålet. Planog forvaltningsstyret forvaltar midlane. 391 Kyrkjer Løyvinga til kyrkjer (driftstilskotet) er frå 2011 tilpassa: 392 Andre religiøse føremål Luster kommune gjev tilskot til andre trussamfunn i tråd med gjeldande regelverk. Tilskota vert utrekna med bakgrunn i kostnadsfaktorane: Forbruk pr medlem av statskyrkja/den Norske kyrkja og talet på registrerte medlemar i dei offentleg godkjente trussamfunn. Driftsendringar etter 2011 (økonomiplanen) Det er ikkje skissert endringar på tenesteområdet etter Investeringar : Luster Bad. Omtale ØP/budsjett Planlegging og bygging av regionalt bade- og symjeanlegg; Luster Bad. Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Informasjon om prosjektet er gitt i k-sak 60/09, der kostnadsoverslaget er 91,5 mill kr inklusive finansiering i byggjetida, men eksklusive prisstigning. K-styret vedtok å finansiere tiltaket med 20 mill kr frå heimfallsfondet utan å rekne kapitalutgifter av dette, noko som utgjer 1,5 mill kr. Utgangspunktet vart difor 90 mill kr, eksklusive prisstigning. Prisstigning til 2010 er rekna til 2,6 mill kr og prisstigning i byggetida til 3,9 mill kr. Ny råme: 96,5 mill kr. Forventa støtte frå næringslivet er redusert frå 5 mill til 3,5 mill kr. Anlegget er godkjent for 11 mill i spelemidlar, men det er ventetid for utbetaling. Nabokommunane har lovd 0,4 mill kr og det er søkt om rentekompensasjon for eit lån på 14,2 mill kr i ordninga med rentekompensasjon for skole og svømmeanlegg. Planlagde milepelar i prosjektet; Støyping av betongkonstruksjonar hausten våren Montering av betongelement sommaren Tett bygg september Etablering av driftsorganisasjon i Montering av tekniske installasjonar hausten våren Tilsetjing av personale vinter/vår Ferdigstilling av bygget vår Ferdigstilling av uteområde sommaren Overtaking og idriftssetjing mai juli Prøvedriftsperiode mai - oktober Opning Luster bad ettersommar/haust Biovarneanlegg for Luster bad og Luster ungdomskule: Det er starta eit planarbeid som ser på løysingar og kostnader med fjernvarmeanlegg 78

81 basert på biovarme for ungdomsskulen og Luster Bad, ev lokalisert i yrkesskulebygget. Stort varmebehov i Luster bad, jamnt forbruk, og utfordringane med varmeanlegget på Luster ungdomsskule gjer prosjektet interessant og aktuelt. Investeringa i eit slikt anlegg vil variere etter kva alternativ som vert vald. Eit alternativ kan vere at eit eksternt selskap planlegger, bygger og drifter anlegget og leverar varme pr kwh. Det er aktørar, også lokale, som er interessert i å kopla dette til å etablere eit anlegg for fleire bygg i Gaupne. Eit anna alternativ er anlegg i kommunal regi der ein kjøper flis. Det vert frå anna hold arbeidd med å få etablert flissentral som kan sikra flisleveransane i regionen. Eit forprosjekt vil vere klårt hausten Ideelt sett bør eit ev anlegg vere klårt til opning av Luster Bad. Prosjektet vert lagt fram som eiga sak for ev prioritering og fastsetjing av kostnadsråme Kommunal plan for idrett og fysisk aktivitet Omtale Ny kommunal plan vart vedteken i kommunestyret i desember ØP/budsjett Løyvt tidlegare Planar/krav Fullmakt Vurdering Løyvinga dekker eigendel til prosjekt for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet. Løyvinga må sjåast i samanheng med statstilskot til bygging av idrettsanlegg (spelemidlar) og organisasjonane sin eigendel. Luster kommune har prioritert nye anlegg i Kommunal plan for idrett og fysisk aktivitet med sin fireårige handlingsplan for Fleire anlegg prioritert i 2009 og 2010 får utsett gjennomføringstidspunkt. Prioriterte anlegg i gjeldande kommunal plan for idrett og fysisk aktivitet (handlingsprogrammet): kunstgrasbane i Gaupne, skateboardanlegg på Hafslo og sandvolleyballbaner i Gaupne vert utsett. Før det vert ført opp løyvingar i budsjett- og økonomiplanen må anleggseigarane leggja fram reviderte planar med budsjett og finansieringsplan. Nye anlegg som vert prioriterte i 2011: P-plassar i Engjadalen, kr. Friområde Kvåle, kr, føreset søknad m/detaljplan frå Luster bygdelag. Løyving inkl. inneståande/tidlegare løyving dekkar opp kommune sine utgifter. Administrativ fullmakt Kyrkjeleg fellesråd Omtale ØP/budsjett (framlegg) Planar/krav Fullmakt Vurdering Investeringstilskot til kyrkjeleg fellesråd Løyvt tidlegare (150) Kommunen skal yta drifts- og ev investeringstilskot til kyrkjeleg fellesråd. Kyrkjeleg fellesråd disponerer sjølv midlane som dei får tildelt. 79

82 VI ØKONOMISK TALOVERSYN Nedanfor er innlagt dei obligatoriske hovudoversiktane som skal vera ein del av budsjett for Etter delegasjonsreglementet vert driftsrammene i budsjettet netto pr funksjon. Dvs i samsvar med budsjettskjema 1b. BUDSJETTSKJEMA 1A - DRIFTSBUDSJETTET BUDSJETT BUDSJETT REKNESKAP Skatt på inntekt og formue ,48 Ordinært rammetilskot ,00 Skatt på eigedom ,03 Andre direkte eller indirekte skattar ,00 Andre generelle statstilskot ,11 Sum frie disponible inntekter ,62 Renteinntekter og utbytte ,69 Renteutgifter, provisjonar og andre Finansutgifter ,30 Avdrag på lån ,00 Netto finansinntekter/-utgifter ,61 Til dekning av tidlegare års regnskapsmessig meirforbruk Til ubundne avsetningar ,51 Til bundne avsetninga ,07 Bruk av tidlegare års regnskapsmessige Mindreforbruk ,77 Bruk av ubundne avsetningar ,00 Bruk av bundne avsetningar ,29 Netto avsetningar ,48 Overført til investeringsbudsjettet ,20 Til fordeling drift ,29 Sum fordelt til drift (Frå skjema 1b)* ,17 Merforbruk/mindreforbruk = ,12 80

83 REKNESKAPSSKJEMA 1B Tal i 1000 kr Funksjon Bud 2011 Bud 2010 (r) Endring i % 100 Politisk styring ,6 110 Revisjon og kontrollutval ,7 120 Administrasjon ,1 121 Eigedomsforvaltning ,3 130 Administrasjonslokale ,8 170 Premieavvik Premieavvik ,0 180 Diverse fellesutgifter ,6 190 Teknisk drift Barnehage ,4 202 Grunnskule ,3 211 Styrka barnehagetilbod ,2 213 Vaksenopplæring ,1 215 Sfo ,6 221 Barnehagelokale ,7 222 Skulelokale ,1 223 Skuleskyss ,0 231 Aktivitetstilbod barn og ,9 232 Førebygging skule og ,8 helsestasjonsteneste 233 Førebyggande arbeid, helse og sosial ,6 234 Aktivisering eldre/funksjonshemma ,9 241 Diagnose, behandling, rehabilitering ,3 242 Nav ,2 243 Tilbod rusførebyggande tiltak ,8 244 Barnevernsteneste ,5 251 Barnevernstiltak i familien ,3 252 Barnevernstiltak utanfor familien ,8 253 Pleie, omsorg, hjelp i institusjon ,0 254 Pleie, omsorg, hjelp i heimen ,3 261 Butilbod i institusjon ,8 265 Butilbod utanfor institusjon ,0 265 Kommunale bustader ,0 273 ATS ,8 276 Kvalifiseringsordninga Økonomisk sosialhjelp ,1 283 Tilskot/lån husbanken Plansak ,9 302 Byggesak ,0 303 Oppmåling ,2 315 Bustadtiltak ,5 320 Kommunal næringsverksemd ,0 81

84 325 Tilrettelegging og hjelp for næringslivet ,1 329 Landbruk ,9 330 Samferdsel ,0 333 Kommunale vegar ,4 334 Trafikksikringstiltak ,0 338 Føebygging av brann og ulukke ,8 339 Brann- og ulukkesvern ,2 345 Vassverk ,1 353 Kloakk ,8 354 Tømming av slam Renovasjonsordninga Offentleg toalett ,9 360 Naturforvaltning ,1 365 Kulturminnevern ,0 370 Bibliotek ,6 375 Museum ,2 377 Kunstformidling ,0 380 Idrett ,1 381 Idrettsbygg ,0 383 Kulturskulen ,0 385 Andre kulturaktivitetar ,8 386 Kulturbygg ,0 390 Kyrkje ,4 392 Andre religiøse formål ,5 880 Generelle statstilskot , ,8 82

85 BUDSJETTSKJEMA 2A - INVESTERINGSBUDSJETTET BUDSJETT BUDSJETT REKNESKAP Investeringar i anleggsmidlar ,93 Utlån og forskoteringar ,00 Avdrag på lån ,00 Avsetjingar ,02 Årets finansieringsbehov ,95 Finansiert slik: Bruk av lånemidlar ,94 Inntekter frå sal av anleggsmidlar ,00 Tilskot til investeringar Mottatte avdrag på utlån og refusjonar ,00 Andre inntekter ,00 Sum ekstern finansiering ,94 Overført frå driftsbudsjettet ,20 Bruk av avsetjingar ,39 Sum finansiering ,53 Udekket/udisponert = ,58 83

86 ØKONOMISK OVERSIKT - DRIFT BUDSJETT BUDSJETT REKNESKAP Brukarbetalingar ,37 Andre sals- og leigeinntekter ,01 Overføringar med krav til motyting ,33 Rammetilskot ,00 Andre statlege overføringar ,11 Andre overføringar ,54 Inntekts- og formueskatt ,48 Eigedomsskatt ,03 Andre direkte og indirekte skattar ,00 Sum driftsinntekter ,87 Lønnsutgifter ,74 Sosiale utgifter ,28 Kjøp av varer og tenester som inngår I kommunens tenesteproduksjon ,78 Kjøp av tenester som erstattar kommunal tenesteproduksjon ,26 Overføringar ,30 Avskrivingar ,46 Fordelte utgifter ,80 Sum driftsutgifter ,02 Brutto driftsresultat ,85 Renteinntekter og utbytte ,69 Mottatte avdrag på utlån ,14 Sum eksterne finansinntekter ,83 Renteutgifter og låneomkostningar ,30 Avdrag på lån ,00 Utlån ,00 Sum eksterne finansutgifter ,30 Resultat eksterne finanstransaksjonar ,47 Motpost avskrivingar ,46 Netto driftsresultat ,84 Bruk av tidligare års regnskapsmessige mindreforbruk ,77 Bruk av disposisjonsfond ,00 Bruk av bundne fond ,29 Sum bruk av avsetningar ,06 Overført til investeringsbudsjettet ,20 Avsett til disposisjonsfond ,51 Avsett til bundne fond ,07 Sum avsetningar ,78 Regnskapsmessig Meirforbruk/mindreforbruk ,12 84

87 ØKONOMISK OVERSIKT - INVESTERING BUDSJETT BUDSJETT REKNESKAP Sal av driftsmidlar og fast eigedom ,00 Andre salsinntekter ,00 Overføringar med krav til motyting ,00 Statlige overføringar Andre overføringar Renteinntekter og utbytte Sum inntekter ,00 Lønnsutgifer Sosiale utgifter Kjøp av varer og tenester som inngår Kommunens tenesteproduksjon ,72 Kjøp av tenester som erstattar Kommunal tenesteproduksjon Overføringar ,21 Renteutgifter og omkostningar Fordelte utgifter Sum utgifter ,93 Avdrag på lån ,00 Utlån ,00 Kjøp av aksjar og andelar ,00 Dekning av tidligare års udekka Avsett til ubundne investeringsfond ,38 Avsett til bundne fond ,64 Avsett til likviditetsreserven Sum finansieringstransaksjonar ,02 Finansieringsbehov ,95 Bruk av lån ,94 Mottatte avdrag på utlån ,00 Sal av aksjar og andeler Bruk av tidlegare års mindreforbruk ,87 Overført frå driftsbudsjettet ,20 Bruk av disposisjonsfond ,00 Bruk av ubundne investeringsfond ,50 Bruk av bundne fond ,02 Bruk av likviditetsreserven Sum finansiering ,53 Udekka/udisponert ,58 85

88 ØKONOMIPLAN HOVUDTAL Tal i kr 1000 B2011 B2012 B B Kommunen sine frie inntekter Skatt på formue og inntekt Ordinært rammetilskot Eigedomsskatt Forventa inflasjonstap eigedomsskatt Andre direkte og indirekte skattar Andre generelle statstilskot SUM FRIE DISPONIBLE INNTEKTER Renteinntekter og utbyte Renteutgifter. Eks lån Gullringen Avdrag på lån Forventa inflasjongevinst kap.utg FINANSUTGIFTER NETTO Avsetjing til disposisjonsfond Bundne avsetjingar Bruk av andre avsetjingar BRUK AV DISPOSISJONSFOND 650 Bruk av bundne avsetjingar AVSETJINGAR NETTO SUM DISPONIBELT Til finansiering investeringsbudsjett TIL FORDELING DRIFT Rådmannen sitt framlegg Avvik ( - = underdekning) Korrigeringar: ( positivt tal = innsparing) FORSLAG TIL ENDRINGAR DRIFT: RED. UTG./AUKA INNTEKT Pleie og omsorg - generell reduksjon Nye omsorgsbustader - heilårseffekt husleige Driftsendring ny barnehage Gaupne Leige ambulansegarasje - husleige Auka utgift/red. inntekt Luster bad - drift Generell endring i drift Sum endring Diff

89 INVESTERINGSBUDSJETT KOMM. BYGG Tidl sum løyvd 2014 Gaupne barnehage Ny avd. Hafslo barnehage H.B.U-skule, ombygging Rådhuset - renovering Bade og symjeanlegg Gaupne Omsorgsbustader-"fellesskapsbust." Sentralkjøken, kjølerom, utstyr 0 Byggutvikling Ny brannstasjon Gaupne Helsesenteret - vent./kjøling/mv og Ambulansestasjon Gaupne 0 Omsorgsbustader Hafslo(netto) KOMMUNALE VEGAR OG ANL 0 Bilar maskiner Teknisk drift Sentrumopprustning Gaupne Sentrumopprustning Dale Gjerde sentrum + bru - planlegging Brannsikringsplan for Solvorn Hafslo - uteomr. skule og barnehage Anlegg Idrett/friluftsliv Anleggsutvikling Næringsområde Galdatoppen Veg Verket/Gardavegen VAR 0 Kommunedelplan vassforsyning Avløpstiltak BUSTADBYGGING 0 Bustadfelt - infrastruktur Bustadfelt Solvorn - Borhaug Bustadfelt Beheim 0 Rasvoll Sandvik FELLESSYSTEM 0 Fellesutgifter IT Utvikling av karttenester Utstyr og inventar DIVERSE 0 Kyrkjeleg fellesråd Sum invsteringar

90 Finansiering: 1)Luster bad - private midlar + kommunar ) Luster bad - spelemidlar ) Omsorgsbustader - 20 % tilskot ) Overføring frå drift ) Byggjelån ) Ordinære lån Sum finansiering

91 Planleggingsprogram Gjeldande planleggingsprogram Planleggingsprogrammet er eit program for planarbeidet i dei 4 neste åra, dvs. det har same horisont og blir rullert på same måte som økonomiplanen. Frå og med budsjettåret 2006 har planleggingsprogrammet vore ein del av dokumenta som blir lagde fram for kommunestyret saman med økonomiplan og årsbudsjett. Planforvaltning. I plan- og bygningslova er det no innført eit nytt omgrep, kommunal planstrategi, jf. det som er skrive nedanfor under Generelle planar, planar for utvikling og verksemd på ulike område. Etter lova er det kommunestyret som skal vedta kommunal planstrategi, jf. nedanfor, kommuneplan og reguleringsplan. Dersom ein skal følgje tidslinja som er skissert i lova, skal kommunestyret vedta kommunal planstrategi strategi i løpet av I politisk delegasjonsreglement er det fastsett at formannskapet skal fungere som kommuneplannemnd, medan plan- og forvaltningsstyret tek seg av oppgåver knytt til utarbeiding av reguleringsplanar, dispensasjonar frå gjeldande arealplanar m.m.. I plan- og bygningslova er det sett krav om at alle kommunar skal ha planregister m.a. for at brukarar kan nytte elektroniske byggjesøknader. Administrasjonen er elles i gang med å utarbeide elektronisk planregister i samsvar med nye krav, dette arbeidet vil bli vidareført i Ulike plantypar Planleggingsprogrammet omfattar i hovudsak tre plantypar: Generelle planar, planar for utvikling og verksemd på ulike område. Dette omfattar m.a. den generelle delen av kommuneplanen. Overordna arealplanar Detaljerte arealplanar Planarbeid i Generelle planar, planar for utvikling og verksemd på ulike område Kommuneplanen sin generelle del vart vedteken av kommunestyret i møte Planen vart såleis vedteken av kommunestyret som sat i perioden I kommuneplanen er det fastsett mål for utvikling i og av kommunen på ei rekkje område. Det er også sett opp tiltak som skal gjennomførast for å nå desse måla. I plan- og bygningslova er det sett opp reglar for rullering av kommuneplanen. Dette er omtalt i 10-1 i lova: Kommunestyret skal minst én gang i hver valgperiode, og senest innen ett år etter konstituering, utarbeide og vedta en kommunal planstrategi. Planstrategien bør omfatte en drøfting av kommunens strategiske valg knyttet til samfunnsutvikling, herunder langsiktig arealbruk, miljøutfordringer, sektorenes virksomhet og en vurdering av kommunens planbehov i valgperioden Ved behandlingen skal kommunestyret ta stilling til om gjeldende kommuneplan eller deler av denne skal revideres, eller om planen skal videreføres uten endringer Utarbeiding og behandling av kommunal planstrategi kan slås sammen med og være del av oppstart av arbeidet med kommuneplanen, jf. kapittel 11. Dersom ein skal følgje tidslinja som er skissert i lova, skal kommunestyret vedta kommunal planstrategi strategi i løpet av

92 Administrasjonen vil i første halvår av 2011 utarbeide grunnlagsmateriale slik at det nye kommunestyret kan kome i gang med arbeidet med planstrategien kort tid etter valet. Overordna arealplan. Dette er kommuneplanen sin arealdel. Planen vart vedteken av kommunestyret , og gjeld i 12 år. Han byggjer på den generelle delen av kommuneplanen. Planen gjeld heile kommunen og er juridisk bindande for arealbruk og byggjetiltak. Ved vedtak av planstrategien 2012, må kommunestyret ta standpunkt til om gjeldande arealdel skal vidareførast eller reviderast. Detaljerte arealplanar Etter lovendringa i 2009 er utbyggingsplan gått ut som planform. Av reguleringsplanar finst det no 2 typar, områderegulering og detaljregulering. Områderegulering kan berre setjast i gang av kommunen, medan detaljregulering også kan fremjast av privatpersonar, føretak, organisasjonar m. m.. For største delen av byggjeområda i gjeldande arealdel er det fastsett at utbygging skal skje etter vedteken reguleringsplan. Arealdelen seier ikkje noko om kven som skal stå føre planarbeidet. Nedanfor følgjer ei generell vurdering, der reguleringsarbeid er delt inn i tre grupper, avhengig av kven som er initiativtakarar til arbeidet. I tabellen i planleggingsprogrammet er reguleringsplanane inndelte på same måten. Private planframlegg Kommunen har sjeldan oversikt over private reguleringsframlegg før det er aktuelt å fremje dei. Dette gjeld anten kommunen eller private skal stå føre reguleringsarbeidet. Kommunen, v/plan- og forvaltningsstyret, skal innan 12 veker etter at eit privat reguleringsframlegg er motteke, ta standpunkt til om framlegget skal fremjast og leggjast ut til offentleg ettersyn. Det er vanskeleg å ha noko meining over kor mykje ressursar som vil gå med til handsaming av slike framlegg i komande år. Handsaming av private planframlegg er å rekne som ei forvaltningsoppgåve. Kommunen krev gebyr for handsaming av slike planframlegg, jf. framlegg til betalingsregulativ. I planprogrammet er det teke inn handsaming av 3 private reguleringsframlegg på Mollandsmarki og eit på Neshøgdi. Planframlegg fremja av kommunen som følgje av overordna kommunale vedtak/planar Slike planframlegg kan bli utarbeidde som ein del av eit kommunalt prosjekt med eige budsjett, t.d. utbygging av eit offentleg anlegg. Kostnadene med planarbeidet blir då ført som utgift på prosjektet, anten framlegget blir utarbeidd av tilsette eller av innleigd konsulent. Dersom reguleringsframlegg blir utarbeidd av tilsette hos rådmannen, blir dette ført som salsinntekt, sal av teneste til prosjektet. Planframlegg fremja av kommunen som følgje av innspel frå private initiativtakarar Kommunen får gjennom året fleire førespurnader om å setje i gang reguleringsarbeid, dvs om at eit område bør regulerast og at kommunen skal gjennomføre planarbeidet. Saka må då vurderast frå to sider: Av kommunen som planstyresmakt. Det er kommunen som har reguleringsmynde og må avgjere om eit område skal takast opp til regulering. Av kommunen som utførande planleggjar. Utarbeiding av reguleringsplan krev ressursar/midlar både i form av arbeidsinnsats og pengar, anten kommunen gjer arbeidet sjølv eller set det bort til konsulent. Samla reguleringsoppdrag må samsvare med tilgjengeleg arbeidskapasitet/budsjettmidlar. 90

93 Eitt føremål med planleggingsprogrammet er å få ei forenkla sakshandsaming, særleg i samband med oppstart av reguleringsarbeid. Reguleringsarbeid i samsvar med planleggingsprogrammet kan startast opp utan vidare politisk handsaming/vedtak, jf. første punktet ovanfor. Eit anna føremål med å setje opp eit planleggingsprogram som blir handsama samtidig med budsjettet/økonomiplanen, er å få ei samla vurdering av dei førespurnadene som er komne inn, og å få sett av prosjektmidlar til dei aktuelle prosjekta, jf. siste punktet ovanfor. Ein må rekne med at kostnaden med å utarbeide ein reguleringsplan varierer frå til kr, alt etter kor komplisert saka er. Område bandlagde for regulering. Ved vedtak av arealdelen vart 7 ulike område i kommunen bandlagde for regulering til ulike føremål. Områda må regulerast, av Luster kommune eller av private, innan 4 år dvs. innan Etter den tid fell bandlegginga bort. Dei 5 områda er: BA1, område ved Sogn skisenter på Heggmyrane. Bandlagt for regulering til skisport/turløyper. BA2, Vigdalen. Bandlagt for utbygging med fritidsbustader. BA5, Skjolden, Østerrike. Bandlagt for regulering til kulturhistorisk spesialområde. BA6, Kinsedal. Bandlagt for regulering til bustader/landbruk. BA7, Leirmoøygarden. Bandlagt for regulering til område for motorsport. Planarbeid fram mot Generelt. Planprogrammet er sett opp i tabellform. Nye planar står fremst, det som gjeld revisjon av vedtekne planar er teke med til slutt i tabellen Gjeldande planar, vedtekne av kommunestyret. Aktuelle tidspunkt for revidering.. Detaljplanar I planleggingsprogrammet er det sett opp kva som er aktuelt planarbeid på dette nivået i økonomiplanperioden. I budsjettet for 2010, under pkt i investeringsprogrammet, heitte det: Alt plan- og reguleringsarbeid i tilknyting til nye bustadfelt skal ha høgste prioritet og kan såleis føre til at andre oppgåver i planleggingsprogrammet må skyvast i tid. Planleggingsprogrammet for har lagt vekt på å vidareføre denne prioriteringa. Vedteken arealdel må følgjast opp med reguleringsarbeid, dette gjeld spesielt bustadområde, der det er mangel på tomter. Reguleringsarbeidet for bustadområdet Beheim 2 på Hafslo er i gang. I Gaupne vart det i arealdelen fastsett at Bukti og Haugane Tandle skulle byggjast ut før Verket 2. Dei geotekniske undersøkingane hausten 2009 avdekka område med kvikkleire i området Haugane - Tandle. Rådgjevingsfirmaet Geovest Haugland gjennomførte supplerande grunnboringar hausten Det ligg no føre rapport, dat , med resultat frå denne grunnundersøkinga. Geovest Haugland konkluderer med at grunntilhøva ikkje er enkle. Det er framleis påvist kvikkleire i berre eitt punkt, men det er påvist ustabile grunntilhøve i fleire borepunkt, fordelte over heile det aktuelle utbyggingsområdet. Tryggleiken er lågare enn det som er sentralt fastsett for utbygging av bustadområde. På bakgrunn av dette tilrådde rådmannen i notat av , at vidare planlegging med tanke på utbygging av området Haugane Tandle som bustadområde, blir lagt til sides. Notatet vart 91

94 lagt fram for formannskapet i møte I nytt notat, av , la rådmannen fram slikt framlegg til strategi for tilrettelegging av bustadområde i Gaupne på kort sikt, dvs. fram til ein har sikra nye byggjeområde ved revisjon av arealdelen: a) Luster kommune innleier drøftingar med eigarane av områda B 9, Verket 2 og B 16, Salen, med mål om å inngå avtale om å overta grunnen i desse områda. b) Administrasjonen førebur straks dispensasjonssak for å få fritak frå bindinga i arealdelen om at Haugane - Tandle skal vere utbygt før ein tek i bruk Verket 2. c) Luster kommune set så snart som mogleg i gang reguleringsarbeid for områda B 9, Verket 2 og B 16, Salen. Verket 2 blir å regulere til byggjeområde for konsentrert utbygging, medan Salen skal regulerast til byggjeområde for einebustader. Formannskapet drøfta notatet i møte og slutta seg til dette framlegget. Den delen av planleggingsprogrammet som gjeld utarbeiding av reguleringsplanar for bustadområde er endra i samsvar med dette, jf. tabellen nedanfor. I arealdelen er det også vist nokre bustadområde, med krav om reguleringsplan, utan at det er sagt noko meir om framdrift. Dette er område der det blir rekna med at reguleringsarbeidet blir utført av private aktørar. Vi kan her nemne bustadområda Botn og Krabben på Hafslo. Det er løyvd pengar til rassikring av fylkesveg 337 til Veitastrond. Arbeidet skal startast opp i 2012, i samsvar med av vedtekne reguleringsplanar for dei aktuelle områda i Buskredene og Bjødnabakkane. Statens vegvesen utfører det tekniske planarbeidet, Luster kommune skal stå for sakshandsaming fram til vedtak. Vi har no eit etterslep i reguleringsarbeidet, dette kan skuldast på fleire tilhøve, m.a. på meir omfattande og tidkrevjande geotekniske undersøkingar enn føresett. Heilt generelt må ein seie at engasjering av konsulentar, sjølv til mindre oppgåver, er vorte ein meir tid- og ressurskrevjande prosess enn ein har kunna sett føre seg. 92

95 Nye, generelle planar som skal utarbeidast av Luster kommune. Plan Initiativ Ansvar Planleggjar Framdrift Merknad KULTUR OG NATUR Forvaltningsplan Solvorn. LK LK LK Oppstarta Ferdig vår Vedtak som tematisk plan. Forvaltning av område omfatta av reguleringsplan. Fagrapport utarbeidd vår/sommar NÆRING Kommunedelplan mineralsk råstoff. LK/Plan LK LK Arbeid i gang. Vedtak som tematisk plan haust Tema-/arealplan. Inn i arealdel ved neste rullering. Planarbeid der Luster kommune deltek aktivt. Plan/sak Initiativ Ansvar Planleggjar Framdrift Merknad Fredingssak Ormelid. LK FKLK FK/FM/LK Vedtak 2011 Vedtak etter kulturminnelova, Bandlagt i arealdel. Bygningsfreding Fredingssak Hesteskår. Forvaltningsplan Ornes. LK FK Vedtak innan Fylkeskommunen/Riksantikvaren FK/RA oppstarta. Vedtak etter kulturminnelova. Bandlagt i arealdel. Regulert i dag. Evt. oppfølgjing ved tematisk kommunedelplan omregulering. Arealplanar Arealdel av kommuneplan Sjå øvst i tabell under Gjeldande planar. 93

96 Reguleringsplanar. Planlegging i eigen regi. Plan Initiativ Ansvar Planleggjar Oppstart Vedtak/ Avslutning Merknad Bustadområde Reguleringsplan Beheim 2. LK LK ASPLAN VIAK Haust 2010, etter vedtak av arealdel. Vår 2011 Geoteknikk utført haust God byggjegrunn. Verket 2. LK LK/Plan Konsulent Vinter/vår 2011 Haust 2011 Bustadområde B9 i arealdelen. Salen, Gaupne. LK LK/Plan Konsulent Sommar 2011 Vår 2012 Bustadområde B16 i arealdel Reguleringsendring Bolstadmoen. Reguleringsendring Marifjøra. LK LK/Plan LK/Plan Vinter 2011 Haust Utviding, bustadområde. Grunneigar/ utbyggjar /LK LK LK Oppstart meldt mai 05. Ny oppstart bør meldast. Vår 2013 Berre sentrumsområdet Aktuelt med mellombels forbod mot tiltak til plan er vedteken. Reguleringsendring Sandvik Sør. LK LK/Plan Konsulent Vår 2012 Haust 2012 Rassikring. Vedtak KS Des. 05. Ikkje løyvingar før Haugåsen, Jostedal. LK/Plan Vår 2013 Haust 2013 Utviding, bustadområde. Prestegarden, Hafslo. LK LK/Plan Konsulent Vår 2013 Sommar 2014 Framdrift uviss. Bustadområde B1 i arealdelen. Utbygging etter Beheim 2, evt. Botn. Sentrumsområde m.m. Omregulering Dale sentrum. LK LK/Plan Konsulent Vår 2011 Vår 2012 Kr , løyvt 2007, budsjettpost Mogleg deling Reguleringsplan Gjerde, Jostedal. av reguleringsområdet. LK LK/Plan LK Vår 2011 Haust 2011 Parkering, gangveg m.m. Økonomiplan : Løyving kr i Regulering Gaupne LK LK/plan Oppfølging av stadanalyse, jf. over. Jf. budsjettpost i Reguleringsendring, gangveg langs Rv55 i Gaupne frå Rådhusvegen til Jostedalselvi. LK LK/Plan LK v/plan Vår 2013 Haust 2013 Budsjettpost Evt. del av større reg. Gaupne, jf. stadanalysen. 94

97 Anna Plan Initiativ Ansvar Planleggjar Omregulering Galden Nord LK LK LK/ konsulent Oppstart Sommar 2010 Vedtak/ Avslutning Sommar 2011 Merknad Omregulering av hjortetrekk. Oppstart varsla, føremål ballbinge m.m.. Aktuelt med næring. Fv 337 Buskredene LK LK Statens vegvesen Haust 2010 Haust 2011 Plan for rassikring av fylkesveg. Løyving Fv 337 Bjødnabakkane LK LK Statens vegvesen Haust 2010 Haust 2011 Plan for rassikring av fylkesveg. Tunnel. Heggmyrane LK LK Konsulent Vedtak innan Bandlagt. Framdrift avhengig av masterplan for området. Arbeid nær avslutning. Reguleringsplan Austerrike (Wittgenstein) Friområde/badeplass Veitastrond Reguleringsendring Tvingeborgneset, naust ved Rv. 55. Reguleringsplan for turveg Gaupne Marifjøra. LK LK LK Vår 2012 Haust (Vedtak innan ) LK LK LK Vår Haust (Vedtak innan ) Kulturminne, tomt, hytta til Wittgenstein i Skjolden. Bandlagt til Sikring av friområde/badeplass. Bandlagt i arealdel fram til LK LK LK Haust 2013 Haust 2014 Gjeld frådelte nausttomter + ev. nye. LK LK LK Vår 2013 Haust 2013 Jf. arealdel. Reguleringsframlegg, fremja og utarbeidd av private. Plan Initiativ Ansvar Planleggjar Framdrift Merknad Kinsedal sør. AS MJ Arkitekt og ingeniørkontor. AS MJ Arkitekt og ingeniørkontor AS MJ Arkitekt og ingeniørkontor Botn, Hafslo. Nes Eigedom AS Nes Eigedom AS 71/6 Høyheimsvik. Olav Næss Olav Næss Siv. ing. Elias Bolstad Oppstart varsla august Motteken for utlegging sept Oppstart varsla vinteren Hytteområde Resaland Jenny Resaland Fasit AS Fasit AS Oppstart vår 2010 Turistanlegg Molland Grunneigar/ Fasit AS Fasit AS Oppstart vår Bestebakken Bustadområde Magne Moen Fasit AS Fasit AS Oppstart sommar Område BA6 i arealdelen. Det mottekne materialet er ufullstendig, føresegner manglar. Bandlagt til i framlegg til arealdel. Område B3 i arealdelen Område H9 i arealdelen. Steinbrot, hytter, bustader m.m.. Hytteområde H5 i arealdelen LNF-område i arealdelen. LNF-område i arealdelen. 95

98 Anna aktuelt privat reguleringsarbeid, framdrift ikkje fastsett. Plan Initiativ Ansvar Planleggjar Situasjon pr Merknad Motorsportsenter, Leirmoøygarden. Sogn Motorsportsenter Ikkje fastsett Sogn Motorsportsenter/LK Kommuneplan idrett og fysisk aktivitet etter Område BA7 i arealdelen. Området er bandlagt til Støyvurdering utført. Krav om konsekvensutgreiing. Privat regulering i regi av Sogn Motorsportsenter. Utgreiingsarbeid Tema Inititiativ Ansvar Planleggjar Framdrift Merknad Tursti rundt LK Ikkje fastsett 2013 Oppfølging arealdel Hafslovatnet. Gjeldande planar i Luster kommune, vedtekne av kommunestyret. Aktuelle tidspunkt for revidering. Plan Vedteken Kommentarar Ny plan Ansvar Heimel GENERELLE PLANAR Kommuneplan for Luster - generell del Planstrategi Skal evt. reviderast i kvar valperiode. Utarbeiding av planstrategi haust 2011 vår K. vedtak sommar Plan Plan og bygningslova 10-1, 11-1 og AREALPLANAR Arealdelen av kommuneplanen, Juridisk bindande plan for arealbruk og tiltak. Skal evt. reviderast i kvar valperiode. Revidering haust 2011 sommar Plan Plan og bygningslova 11-1og 11-5 VEG, VATN OG AVLØP Kommunedelplan avløp Handlingsplan gjeld fram til Tiltak er/vert fullført i Arbeidet med ny handlingsplan vert gjennomført i løpet av Eigedom Kommunedelplan for vassforsyning Nytt planarbeid er under fullføring. Vedtak des.2010,ev tidleg Kommunedelplan for vassforsyning Eigedom 96

99 Kommunedelplan for trafikktryggleik Behov for ny plan, nye tiltak skal vere forankra i plan. Arbeidet er starta opp, kommunen har fått tilskot frå FK til arbeidet. Deretter årleg rullering av handlingsprogram. Plan for trafikktryggleik Plan/Eigedom OPPVEKST OG FRITID Kommunedelplan for idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv Kommunedelplan for lokale kulturhus Plan for skulefritidsordning Plan for entreprenørskap i grunnskulen Grunnlag for kommunale tilskot + søknad om statstilskot til anlegg Grunnlag for kommunale tilskot + søknad om statstilskot til lokale forsamlingshus. Rullering innan utgangen av Oppvekst Oppvekst Oppvekst Rådmannen Plan Vedteken Kommentarar Ny plan Ansvar Heimel HELSE OG SOSIAL Ruspolitisk handlingsplan Bustadsosial handlingsplan Plan for psykisk helse Plan vert justert for kvar valperiode Bustadsosial handlingsplan. Delvis gjennomført Statleg opptrappingsplan utvida til Ny plan 2011, integrert i helseog omsorgsplan. Smittevernplan Planen er oppdatert Revisjon i 2010/2011. Ruspolitisk handlingsplan Oppvekst Helse Sosial Helse Helse Alkohollova 1-7d Rundskriv U- 10/2002 frå JPD, KRD, SD. Lov om vern mot smittsame sjukdommar 7 Helsemessig og sosial beredskap del 2 og del 3. Plan for rehabilitering. Plan for folkehelse Revisjon haust Ny plan 2011, integrert i helseog omsorgsplan Fremja av folkehelse- og politirådet Revidert plan haust Helse Sosial Helse Oppvekst/helse Lov om helsemessig og sosial beredskap Forskrift om habilitering og rehabilitering 6 97

100 Helse- og omsorgsplan for Inkl. rev. plan for psykisk helse og rev. plan for rehabilitering Helse KULTUR OG NATUR Plan for forvaltning av fiske Ikkje behov for revisjon. Kommunedelplan for forvaltning av kulturminne. Tiltaksstrategi for SMIL/næring og miljøtiltak skogbruk. Miljøplan Må sjåast i samanheng med kommunal strategi for tildeling av SMIL-midlar Delegering av mynde frå fylkesmannen til kommunen Miljøplan (plan for energi, klima og ureining.) Eksisterande plan framleis gjeldande. Handlingsprogram utgått. Oppstart av revisjonsarbeid i Plan vart revidert haust Landbruk og naturforv. Oppvekst Landbruk og naturforv. Landbruk og naturforv. Plan Vedteken Kommentarar Ny plan Ansvar Heimel Må ha plan for tildeling av midlar, jf.: Forskrift om tilskot til SMIL. Forskrift om tilskot til natur/miljøtiltak i skogbruket. Samordna strategi, jf. s. 28 i teksthefte, arealdelen. NÆRING Kommunedelplan for små kraftverk. Beredskapsplan ved akutte rovviltskader Revisjon uaktuelt i Landbruk og naturforv. Tidlaus plan, blir rullert årleg. ANDRE PLANAR Beredskapsplan Denne vert løpande oppdatert ved endringar. Plan for forvaltningsrevisjon Ny plan vil bli lagt fram for kommunestyret i valperioden Teknisk forvaltning Kontrollutvalet Kommunelova, 76 og

101 LUSTER KOMMUNE - ORGANISASJONSMODELL Politiske organ Kontrollutval Formannskapet/ næringsutvalet Kommunestyret Mellombelse komitear Plan- og forvaltningsstyret Kommunestyret (29 representantar) er kommunen sitt øvste politiske organ. Alle store/viktige saker vert avgjorde her, etter tilråding frå formannskapet/næringsutvalet (7) eller plan- og forvaltningsstyret (7). Dei to sistnemnde organ avgjer sjølv ein del saker etter fullmakt frå kommunestyret. I tillegg får kommunestyret også nokre saker frå eige kontrollutval (5) og frå mellombelse komitear (særskilde saker). Alle val til faste politiske organ er for 4 år. Ordføraren er kommunen sin fremste politiske representant. Han leiar møta i kommunestyret og formannskapet/ næringsutvalet. Rådmannen Rådmann Rådmannen leiar administrasjonen, har tilrådingsrett i alle saker til politiske organ og har ein overordna oppfølgings- og støttefunksjon for alle underliggjande tenesteeiningar. Rådmannen avgjer sjølv ein del saker etter fullmakt frå kommunestyret. Rådmannen har 8 ulike stabseiningar til å hjelpe seg i dette arbeidet. Dette er personal/ organisasjon, økonomi, eigedom, oppvekst, pleie/omsorg, plan, næring og servicetorget. Rådmannen har, blant sine stabsleiarar, peika ut primære kontaktpersonar for alle tenesteeiningar. Tenesteeiningane 10 grunnskular 10 grunnskular 9 grunnskular 1) 10 grunnskular 10 barnehagar 2) Pedagogisk psykologisk teneste (PPT) Sogn kulturskule 3) Bibliotek Teknisk drift Landbruk og naturforvaltning Helse Luster heimeteneste Luster sjukeheimsteneste Arbeids- og treningssenteret (ATS) Sogn barnevern 4) NAV Luster 5) Kommunen har 29 tenesteeiningar som primært yter tenester til innbyggjarane. Kvar eining har ein eigen leiar som rapporterer til rådmannen, då primært til ovannemnde kontaktperson. Desse leiarane arbeider med grunnlag i eit eige administrativt delegeringsreglement, fastsett av rådmannen. 1) Kommunen har følgjande 9 skular: Dale skule, Gaupne skule, Hafslo barne- og ungdomsskule, Indre Hafslo skule, Jostedal skule, Luster ungdomsskule, Skjolden skule, Solvorn skule og Veitastrond skule. 2) Kommunen har følgjande 10 barnehagar: Gamlestova barnehage, Gaupne barnehage, Grandmo barnehage, Hafslo barnehage, Indre Hafslo barnehage, Jostedal barnehage, Luster barnehage, Skjolden barnehage, Veitastrond barnehage og Solvorn barnehage. 3) Kulturskulen er interkommunal. Leikanger er vertskommune. 4) Sogn barnevern er interkommunalt. Sogndal er vertskommune. 5) NAV Luster er leia i ein partnarskap mellom stat og kommune. Budsjett Økonomiplan Planleggingsprogram