Florakommune SUPPLERANDE MILJØTEKNISK UNDERSØKING FLORØ SKYTEBANE

Transkript

1 Florakommune SUPPLERANDE MILJØTEKNISK UNDERSØKING FLORØ SKYTEBANE Dato: Versjon:01

2 Dokumentinformasjon Oppdragsgjevar: Flora kommune Tittel på rapport: Supplerande miljøteknisk undersøking Oppdragsnamn: Detaljplan fotballhall Litlevatnet Oppdragsnummer: Skriven av: Helene Nes Oppdragsleiar: Guro Steine Tilgang: Åpen Kort samandrag Det er gjennomført supplerande undersøkingar ved den nedlagde skytebanen i Florø, på bakgrunn av undersøkingane gjennomført i Undersøkingane hadde som hensikt å avgrense ureining frå skyteaktivitet, i samband med oppryddingsarbeid og utbygging av idrettshall Nytt dokument Helene Nes Petter Snilsberg VERSJON DATO SKRILDRING SKRIVEN AV KS side 1 av 13

3 Føreord Asplan Viak AS har vore engasjert av Flora kommune for å utføre supplerande miljøundersøkingar av tidlegare Florø Skytebane, i samband med detaljplan av ny idrettshall og krav frå Fylkesmannen. Kaja Moen Standdal og Rune Bortne har vore kontaktperson for oppdraget. Guro Steine har vore oppdragsleiar frå Asplan Viak AS, medan Helene Nes har gjennomført prøvetaking og vurdering av tilstand. Petter Snilsberg har kvalitetssikra arbeidet. Leikanger, Guro Steine Oppdragsleiar Petter Snilsberg Kvalitetssikrar side 2 av 13

4 Innhald 1. INNLEIING KLASSIFISERING PRØVETAKINGSPLAN Kartlegging og metodikk RESULTAT VURDERING AV OPPRYDDINGSHØVE Arealavgrensing Djupneavgrensing Mengdeberekningar...11 KJELDER...12 side 3 av 13

5 1. INNLEIING Asplan Viak AS har på oppdrag for Flora kommune utført supplerande miljøtekniske undersøkingar ved Florø Skytebane. Undersøkingane var ei supplering og utviding av kartlegginga gjennomført av Asplan Viak AS i 2017, som følgje av krav frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, og kommunen sine planar om etablering av idrettshall i området. Som grunnlag for utarbeiding av prøvetakingsplan er krav frå Fylkesmannen nytta, samt synfaring og møte med skyttarlagsleiar. Det refererast til Asplan Viak AS sin rapport frå 2017 Florø Skytebane Miljøteknisk kartlegging med tiltaksplan. (1) Feltarbeidet vart gjennomført Totalt blei 16 jordprøver innsendt for analyse ved akkreditert laboratorium. Dei vart analysert for bly, koppar, sink, antimon. TOC (totalt organisk karbon) for eit utval av prøvane. Alle resultata er klassifisert etter Miljødirektoratet sin rettleiar TA 2553/2009, «Helsebaserte tilstandsklasser for forurenset grunn». 2. KLASSIFISERING Ammunisjon frå handvåpen inneheld blant anna tungmetallane bly, kobber, sink og antimon. Ved eksponering til menneske og dyr kan desse forårsake negative effektar. Ureiningsgrada i denne undersøkinga er klassifisert etter Miljødirektoratet sin rettleiar TA 2553/2009, «Helsebaserte tilstandsklasser for forurenset grunn» (1). Tilstandsklassane for dei undersøkte parameterane er lista i Grenseverdien mellom klasse 1 og klasse 2 er normverdien frå forureiningsforskrifta, kapittel 2, vedlegg 1. For antimon, er tilstandsklassa henta frå FFI sin rettleiar (2). I denne undersøkinga er det også lagt til ei tilstandsklasse 6, som klassifiserast som farlig avfall. Tabell 2-1. Grenseverdien mellom klasse 1 og klasse 2 er normverdien frå forureiningsforskrifta, kapittel 2, vedlegg 1. For antimon, er tilstandsklassa henta frå FFI sin rettleiar (2). I denne undersøkinga er det også lagt til ei tilstandsklasse 6, som klassifiserast som farlig avfall. Tabell 2-1 Tilstandsklasser for forureina grunn, henta frå Miljødirektoratet sin rettleiar "Helsebaserte tilstandsklasser for forurenset grunn". Konsentrasjonane er gitt i mg/kg TS. Tilstandsklasse/ Substans mg/kg Meget god God Moderat Dårlig Svært dårlig Farlig avfall Bly (Pb) < ,500 >2,500 Kobbar (Cu) < , ,500 8,500-25,000 >25,000 Sink (Zn) < ,000 1,000-5,000 5,000-25,000 >25,000 Antimon (Sb)* < ,000 >10,000 * FFI sin rettleiar «Veilder for undersøkelse, risikovurdering, opprydning og avhending av skytebaner og øvingsfelt». Tilstandsklassane er ei standard risikoberekning for helse, med bakgrunn i kva eksponering ein blir utsatt for i kontakt med miljøgiftene. Behovet for opprydding vil variere med området si nåverande og planlagde arealbruk. Til dømes vil ei høgare grad av forureining væra akseptert i eit industriområde samanlikna med eit bustadområde. side 4 av 13

6 Med aukande følsemd definerer rettleiaren TA-2553 arealbruk som følgande: Industri og trafikkareal Sentrumsområder utan bustad, torg og gater, kontor og forretning Bustadområder, barnehagar, lekeplasser, idrettsplassar Rettleiaren skil òg mellom toppjord og djuptliggande jord, kor grensa er satt til 1 meter djupne. Det er toppjorda som utgjer mest risiko for eksponering for menneske, og følgande er difor krava til tilstandsklasse høgare for desse grunnmassane enn djuptliggande jord. Tabell 2-2 er tilpassa frå det som er beskrive i rettleiaren. Då TA-2553 ikkje definerer akseptverdiar for friluftsområdet, er FFI sin rettleiar brukt. Tabell 2-2 Planlagd arealbruk og akseptert tilstandsklasse i ulike djupne, henta frå Miljødirektoratet sin rettleiar "Helsebaserte tilstandsklasser for forurenset grunn". Planlagd bruk Tilstandsklasse i toppjord (<1 m) Tilstandsklasse i djuptliggande jord (>1 m) Friluftsområder* Tilstandsklasse 3 eller lågare. Tilstandsklasse 4 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av spreiing kan dokumenterast at risikoen er akseptabel. Tilstandsklasse 5 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av både helse og spreiing kan dokumenterast at risikoen er akseptabel. Tilstandsklasse 3 eller lågare. Tilstandsklasse 4 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av akseptabel. Tilstandsklasse 5 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av både helse og akseptabel. Industri og trafikkareal Tilstandsklasse 3 eller lågare. Tilstandsklasse 4 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av spreiing kan dokumenterast at risikoen er akseptabel. Tilstandsklasse 3 eller lågare. Tilstandsklasse 4 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av akseptabel. Tilstandsklasse 5 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av både helse og akseptabel. Sentrumsområder, kontor og forretning Tilstandsklasse 3 eller lågare. Tilstandsklasse 3 eller lågare. Tilstandsklasse 4 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av akseptabel. Tilstandsklasse 5 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av både helse og akseptabel. Bustadområder Tilstandsklasse 2 eller lågare.** Tilstandsklasse 3 eller lågare. Tilstandsklasse 4 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av akseptabel. Tilstandsklasse 5 kan aksepterast, viss det ved risikovurdering av både helse og akseptabel. * FFI sin rettleiar «Veilder for undersøkelse, risikovurdering, opprydning og avhending av skytebaner og øvingsfelt». ** Jord til dyrking og grøne barnehagar er nærmare spesifisert. side 5 av 13

7 3. PRØVETAKINGSPLAN For å fastsette dei nye prøvetakingspunkta er det gjennomført ei kartlegging av kor det har vore skyteaktivitet utanfor dei allereie undersøkte baneløpa. Desse er nærare omtala nedanfor Kartlegging og metodikk Dei supplerande undersøkingane baserar seg på resultata frå undersøkinga gjennomført i Då skytebanen har vore i bruk sidan 1860-talet, er det mistanke om at andre områder er nytta til skyteaktivitet enn det som i dag utgjer baneløpa. Hensikta med dei supplerande undersøkingane er å avgrense ureiningsomfanget, for å sikre at det ikkje er ukjente områder utanføre baneløpa som er svært ureina. Det vart held møte med skyttarlagsleiar for Florø skytebane for å innhente informasjon om kor det har vore hyppig skyteaktivitet, og om det eventuelt har vore aktivitet utanføre det allereie undersøkte området. I tillegg vart det gjennomført synfaring, Skyttarlagsleiar, tilsette frå Asplan Viak AS og Florø kommune deltok på synfaringa. Referat for møte og synfaring finnes i vedlegg 1. Figur 3-1 Prøvetakingspunkt for supplerande undersøkingar Prøvetakingspunkta er vald ut på bakgrunn av informasjon frå skyttarlagsleiaren omkring anna skyteaktivitet enn mot skivevollane og baneløpa som tidlegare er undersøkt. Figur 3-1 viser lokaliser av prøvetakingspunkta, og Tabell 3-1 viser omtale og grunngjeving for val av prøvetakingspunkt. Jordprøvane bestod av blandprøvar, kor fleire prøvar er teke innanfor eit gitt område og blanda saman til éin prøve. Dette med formål om å gi eit representativt uttak av jordlaget. Prøvane er teke ned til om lag 20 cm djupne. Blandprøven vart overført til rilsanposar og oppbevart mørkt og kjøling, og sendt til Eurofins Environmental Testing, Moss, for analyse av bly, koppar, sink, antimon, og TOC for eit utval av prøvar. side 6 av 13

8 Tabell 3-1 Prøvetakingspunkt, med omtale av lokalisering og anteke ureining. Nr Lokalisering og ureining. Analyse 1A 2A 3A 4A 5A 6A 7A 8A 9A 10A 11A 12A 13A 14A 15A 16A Søraust for skivevoll pistolbana. Mogleg ureining frå skot mot feltfigurar. Søraust for 1A. Like under bratt stigning i terreng. For avgrensing av ureining frå pistolbana. Anteke rein prøve. Sørvest for 100 m skivevoll, i enden av vollen, ved plassering av feltfigurar. Mogleg ureining frå skot mot feltfigurar. Søraust for 3A, anteke, rett linje frå nord standplass mot 3A. For avgrensing av ureining frå 3A og 100 m skivevoll. Anteke rein prøve. Sør for 3A, like sør for turstien. For avgrensing av ureining frå 3A med skyting frå standplass 2 og pumpehus. Like nord for 50 m skivevoll, ved vasskanten. Mogleg ureining frå skot mot målskive. Anteke låg ureining. Nord for 100 m skivevolll, ved vasskanten. Tydeleg "arrangement" for målskive. Mogleg ureining frå skot mot målskive. Søraust for 100 m kulefangarvoll. For avgrensing av ureining frå 100 m kulefangarvoll. Anteke låg ureining. Søraust for 200 m skivevoll. For avgrensing av ureining frå 200 m skivevoll. Anteke låg ureining. Søraust for 200 m kulefangarvoll. For avgrensing av ureining frå 200 m kulefangarvoll. Anteke låg ureining. Bak nedslagsfelt bak 200 m kulefangarvoll, heilt nordaust i feltet (sør for 300 m kulefangarvoll). Skutt mot feltfigurar ståande nord i feltet. Avgrensing av ureining, eventuelt påvising av ureining. Nord for 300 m kulefangar voll, på nordsida av gjerdet. Avgrensing av ureining nord for 300 m bana. Anteke rein prøve. Nord for 300 m skivevoll, nedre del av området, mot vasskanten. Avgrensing av ureining nord for 300 m bana. Anteke rein prøve. Sør for feltet bak 200 m kulefangarvoll. Avgrensing av ureining sør for 200 m bana. Anteke rein prøve. Sør for 200 m skivevoll og kulefangarvoll, like vest for bekken og nord for turstien. For avgrensing av ureining frå 200 m bana, eventuelt påvising av anna bruk av området. Anteke rein prøve. Nordvest markør for idrettshall, sør for 100 m kulefangarvoll. For avgrensing av ureining frå 100 m bana, eventuelt påvising av anna bruk av området. Anteke rein prøve. side 7 av 13

9 4. RESULTAT Figur 4-1 Prøvetakingspunkt for supplerande undersøkingar, fargekoda etter klassifisering av analyseresultat for innhald av bly. Resultata for dei supplerande undersøkingane er framstilt i Tabell 4-1, og fargekoda etter klassifisering. Figur 4-1 viser prøvepunkta med klassifiserte resultat. Resultata viser at alle prøvane hadde eit blyinnhald som tilsvarer tilstandsklasse 3 eller høgare. Både prøvetakingspunkt 1A, 3A, 6A, 7A og 11A er i område kor det tidlegare har vore skote mot feltfigurar/sjølvanvisar, og det var difor forventa å finne høgare konsentrasjonar av ureining i desse områda. Prøvepunkt 1A og 3A har høvesvis tilstandsklasse 3 og 4 for bly, medan 6A og 7A har tilstandsklasse 6. Konsentrasjonen av koppar ved prøvepunkt 7A tilsvara tilstandsklasse 3. Prøvepunkt 11A har tilstandsklasse 5 for bly, og ligg i nedslagsfelt for skot mot feltfigurar. Resultata viser områder kor det er betydeleg ureining kor ein ville forvente at massane er relativt upåverka. Dette gjeld spesielt prøvepunkta 12A og 16A, med tilstandsklasse 5 for bly, og 10A, 14A og 15A, med tilstandsklasse 4 for bly. Alle prøvepunkta ligg utanføre baneløpa og nedslagsfelt for skot mot feltfigurar utanom baneløpa. Dette kan indikere at det med stor sannsyn har vore skyteaktivitet utanføre det som i dag utgjer baneløpa. Både prøvetakingspunkt 8A og 9A ligg i ytterkant av kulefangarvoll for 100 meter bana og skivevoll for 200 meter bana, om lag 10 meter frå ytterkant av vollane. Begge desse prøvepunkta viser at massane har ein tilstandsklasse lik klasse 6 for bly. Nivået for koppar tilsvarar klasse 3. Prøvepunkt 2A og 13A har begge tilstandsklasse 3 for bly. Dette er utanføre nedslagsfelt for tidlegare skyteaktivitet. Ingen av prøvene hadde høgt nivå av verken sink eller antimon, og fleire av prøvane hadde innhald av antimon under deteksjonsgrensa for analysemetoden. Innhaldet av totalt organisk karbon (TOC) er undersøkt for utvalde prøvar, og ligg mellom 10,5 og 37,3% av tørrstoff. side 8 av 13

10 Tabell 4-1 Analyseresultat frå dei supplerande undersøkingane ved Florø skytebane, fargekoda etter klassifisering ved TA-2553/2009. Prøvenr Bly (Pb) Koppar (Cu) Sink (Zn) Antimon (Sb) TOC (kalkulert) mg/kg mg/kg mg/kg mg/kg % TS 1A bdl 12,4 2A bdl 3A bdl 4A 270 8,3 9,5 bdl 5A 220 9,8 12 bdl 29 6A ,4 7A ,5 10,5 8A A A bdl 11,5 11A ,4 24,6 12A ,5 37,3 13A 170 6,7 16 1,9 14A bdl 15A ,2 37,3 16A ,1 bdl = under deteksjonsgrense (below detection limit) side 9 av 13

11 5. VURDERING AV OPPRYDDINGSHØVE Figur 5-1 Prøvetakingspunkt, med planlagd plassering av idrettshall. Grått skravert område viser område kor det vil vera terrenginngrep. Etter forureiningsforskrifta er det krav til tiltaksplan ved terrenginngrep i forureina grunn. Den skal innehalde naudsynte tiltak som skal sikre at grunnen ikkje overskrider fastsette akseptkriteria for eigedommen, og at anleggsarbeidet ikkje medfører forureiningsspreiing eller fare for skade på helse og miljø. Det er utarbeida ein eigen tiltaksplan for terrenginngrep og tiltak i innsjø, og nærare vurdering av tiltak mot spreiing av ureining og føresegner for arbeidet er omtala i den rapporten. Med dagens situasjon oppstår det brukarkonflikt då konsentrasjonane av metaller i grunn overstig tilstandsklasse 3, og det er ein risiko for eksponering til menneske og spreiing til resipienten. Det undersøkte områder planleggast brukt til idrettsføremål. Error! Reference source not found. syner planlagd plassering av hallen. Med slik arealbruk anbefalast tilstandsklasse 2 eller høgare for toppjord. Fleire av prøvane er teken innanfor planområdet for idrettshallen, og det vil i desse områda uansett vera terrenginngrep og fjerning av toppjord. Slik resultata føreligg er det ingen massar i det undersøkte området som kan disponerast til andre føremål i planområdet. For områder utanføre planområdet for idrettshallen vil bruken hovudsakeleg vera for friluftsføremål. I høve til rettleiaren frå FFI kan ein, avhengig av risikovurdering, tillata jord med tilstandsklasse 3, 4 eller 5 i toppjorda. Då området antakast å bli brukt av barn og unge, anbefalast det at tilstandsklasse 3 for toppjord setjast som maksimum akseptkriteria. Likevel kan det vera områder, spesielt der det er tett skog og brattare terreng, kor det kan vera hensiktsmessig å vurdere andre tiltak enn fjerning av massane. side 10 av 13

12 TOC innhaldet i massane er relativt høgt for heile det undersøkte området. Dette kan setje avgrensingar til kor massane kan leverast for deponering. Det må avklarast om det finnes norske mottak som kan akseptere eit TOC innhald som er over 10% med slike konsentrasjonar av tungmetallar Arealavgrensing Resultata av dei supplerande undersøkingane viser at det generelt er høgast konsentrasjonar av bly i den austlege delen av skytebana. Dette er samanfallande med at dette er retninga det har vore skote frå dagens standplass. Sør for skytebana er det fjell i dagen og jordlaget er generelt grundt. Dette utgjer ei naturleg arealavgrensing. Dei supplerande undersøkingane var meint for å avgrense ureininga, men resultata avdekka at det er områder utanføre dagens baneløp som har betrakteleg ureining. Prøvane er teke med relativt stor avstand, noko som må takast høgde for ved estimering av mengder som må fjernast. Tiltak under gravearbeid for å avgrense ureining er omtala i tiltaksplanen Djupneavgrensing Normalt vil ureining i baneløp vera avgrensa til dei øvste 20 cm. Det er ikkje mistanke om at det har vore omfylling av massar i områder som er inkludert i dei supplerande undersøkingane. Difor er det anteke at ureining ikkje vil vera djupare enn 0,2 0,5 meters djupne. Tiltak under gravearbeid for å avgrense ureining i djupne er omtala i tiltaksplanen Mengdeberekningar Volum av anteke ureina massar basert på dei supplerande undersøkingane er berekna på bakgrunn av anslått areal og 20 cm djupne i massane. I tillegg er det gjort mengdeberekningar i rapporten frå undersøkingane gjennomført i Med estimert eigenvekt på 1,8 t/m 3 er det berekna tonnasje. Berekningane er gjort på bakgrunn av grove estimat av arealavgrensing, og det er skilt mellom planområde for idrettshallen og resterande område. Tabell 5-1 Estimerte mengder innan kvar tilstandsklasse, basert på supplerande undersøkingar. Planområde idrettshall Resterande område Tilstandsklasse Areal [m 2 ] Volum [m 3 ] Vekt [t] Areal [m 2 ] Volum [m 3 ] Vekt [t] Klasse Klasse Klasse Klasse Totalt side 11 av 13

13 KJELDER 1. Statens forurensningstilsyn. TA 2553/2009 Veileder - Helsebaserte tilstandsklasser for forurenset grunn Voie, Øyvind, et al. Veilder for undersøkelse, risikovurdering, opprydning og avhending av skytebaner og øvingsfelt. s.l. : Forsvarets forskningsinstitutt (FFI), s. 114, Veileder. P: ISBN E: ISBN Voie, Øyvind Albert. FFI/Rapport-2005/00443 Biotilgjengelighet av tungmetaller fra ammunisjon. Kjeller : Forsvarets forskningsinstitutt (FFI), Forsvarsbygg. M-348 Kunnskapsstatus og kunnskapsbehov knytt til grunnforureining ved skytebanar. Oslo : Miljødirektoratet, side 12 av 13