Endeleg geodataplan for Rogaland godkjend av fylkesgeodatautvalget 29. oktober i Rogaland

Transkript

1 i Rogaland Geodataplan for Rogaland fylke

2 Innleiing Geodataplanen skal vere ein sentral reiskap i arbeidet med å realisere Norge digitalt-samarbeidet i Rogaland. gruppa for geodataplanen er Norge digitalt-partane i fylket. Geodataplanen for Rogaland fylke inneheld vedtekne mål og aktivitetar innanfor fagområdet. Planen byggjer på innspel frå partane i Norge digitalt i Rogaland, og er styringsdokumentet for den komande fireårsperioden. Planen skal medverke til: å betre den offentlege saksbehandlinga ved bruk av geografisk informasjon kostnadseffektiv etablering, vedlikehald og tilgjengeleggjering av kart- og geodata slik at Rogaland skal vere i fremste rekkje med å nå måla i Norge digitalt å organisere geodata på ein gagnleg og god samfunnsøkonomisk måte, både administrativt og teknologisk på regionalt, interkommunalt og kommunalt nivå å auke bruken av geografiske data og fremje den samfunnsmessige nytten av slike data i Rogaland Gjennomføring av planlagde aktivitetar og prosjekt føreset at aktuelle partar inngår bindande avtaler som regulerer innhald, framdrift og kostnadsfordeling. Steinar Wergeland (sign) Fylkeskartsjef Kartverket Stavanger Sekretariatsleiar Norge digitalt i Rogaland John Morten Klingsheim (sign) Kystverket Haugesund Nestleiar Fylkesgeodatautvalet Leiar Fylkesgeodatautvalet Framsidefoto: Kvitsøy fyr, foto: SW 2

3 Innhold Innleiing Strategiske val det komande året og i fireårsperioden Norge digitalt-samarbeidet i Rogaland fylke Bakgrunn Sentrale lover for Norge digitalt-samarbeidet Geodatalova Plan og bygningslova Matrikkellova med planen Geovekst-samarbeidets plass i Norge digitalt Organisering av Norge digitalt i Rogaland fylke Fylkesgeodatautvalet i Rogaland fylke Basisdatautvalet i Rogaland fylke Plan- og temadatautvalet i Rogaland fylke Årlege regionale møte Årssyklusen til geodataplanen Geodatasamarbeid i fylket /skildring av situasjonen no Interkommunalt geodatasamarbeid Rogaland fylke Tilgang og bruk av geodata Bruk av geodata Tilgang til geodata for Norge digitalt-partar Det offentlege kartgrunnlaget Formidling av geodata til den kommersielle marknaden Metadata Geodatagrunnlaget Standardar og produktspesifikasjonar Geodetisk grunnlag Horisontalt grunnlag Vertikalt grunnlag Posisjonstenester Basis geodata Geovekst Infrastruktur Omløpsfoto Matrikkelen Administrative grenser

4 4.3.6 Krinsgrenser Stadnamn Nasjonale kartseriar Sjøkart og djupneinformasjon Fylkesspesifikke tiltak Plandata Kommunalt planregister Kommuneplanar og kommunedelplanar (arealdelen) Reguleringsplanar Temadata Temadata i Det offentlege kartgrunnlaget Tema Biologisk mangfald Tema Forureining Tema Friluftsområde Tema Kyst og vassdrag Tema Kulturminne Tema Landbruk Tema Landskap Tema Naturvernområde Tema Samfunn og tryggleik Tema Stiar og løyper Tema Universell utforming Tema Fiskeridata Tema Akvakulturdata Forvaltning, drift og vedlikehald FDV-avtalane Vedlikehald Forvaltningsløysingar Forvaltning av Felles Kartdatabase (FKB) Geointegrasjon Kompetanse Handlingsplan Excel-fil (vedlegg) Pdf-dokument (vedlegg)

5 1 Strategiske val det komande året og i fireårsperioden Ein føresetnad for å lukkast med Norge digitalt vil vere om det finst eit fullstendig og påliteleg datagrunnlag. Datagrunnlaget skal kunne brukast til partane sine prioriterte oppgåver som næringsutvikling, sysselsetjing, busetnad og i planprosessane innanfor plan- og bygningslova sine område m.v. Det vil seie at alle faktaopplysningar det er behov for, finst her, og at det er tilrettelagt slik at dei lett kan brukast som eit middel for effektive og opne planprosessar og ei god gjennomføring. Den viktigaste suksessfaktoren for å lukkast er at den kommunale forvaltninga har tekniske og økonomiske verkemiddel for å kunne forvalte og bruke datagrunnlaget optimalt og i nært samarbeid med aktørane i Norge digitalt. Fylkesgeodatautvalet i Rogaland vil ha følgjande satsingsområde i planperioden: Sluttføre vegadresser i heile Rogaland Få kommuneplanar og alle relevante detaljplanar over på digitalt vektorformat Auke tilgjenget til oppdaterte kartdata gjennom sentral forvaltning av FKB-data (geosynkronisering) Gjennomføre regionsvise møte med kommunane som samarbeider 5

6 2 Norge digitalt-samarbeidet i Rogaland fylke 2.1 Bakgrunn Norge digitalt er eit breitt samarbeid mellom kommunale, regionale og nasjonale verksemder som har ansvar for framstille geodata, eller er store brukarar av slike data. Samarbeidet er etablert for å byggje og drive ein nasjonal geografisk infrastruktur som skal sikre alle brukargruppene i samfunnet tilgang til gode geodata. Norge digitalt-samarbeidet er basert på gjensidig forpliktande avtaler, der partane binders eg til ei todelt løysing som har inneber ei andelsfinansiering av basis geodata, og ei plikt til leveranse av eigen temainformasjon. For øvrig kan ein vise til informasjon på Sentrale lover for Norge digitalt-samarbeidet Det følgjande kapittelet gjev ei oversikt over lover som er sentrale for Norge digitalt-samarbeidet; geodatalova, plan- og bygningslova og matrikkellova Geodatalova Lov om infrastruktur for geografisk informasjon (geodatalova) vart sett i verk frå 1. mai Lova skal sikre tilgang til geodata nasjonalt og over landegrensene. Forskrifta til geodatalova blei vedteken av Miljøverndepartementet 8. august 2012, og tok til å gjelde same dagen. Lova skal bidra til gode og effektiv tilgang til offentleg geografisk informasjon (geodata) for offentlege og private formål. For å nå dette målet er det nødvendig å styrke samarbeidet om deling av geodata mellom verksemder med offentlege oppgåver og å sikre vidare utvikling og drift av den nasjonale infrastrukturen for geografisk informasjon Norge digitalt. Geodatalova gjennomfører også europaparlaments- og rådsdirektiv 2007/2/EF av 14. mars 2007 om etablering av ein infrastruktur for geografisk informasjon i Det Europeiske fellesskapet (INSPIRE). Direktivet er teke inn i EØS-avtalen gjennom godkjenning i Stortinget Plan og bygningslova Plandelen i lov om planlegging og byggesaksbehandling (plan- og bygningsloven) av 27. juni 2008 nr. 71 tredde i kraft1. juli I plan- og bygningslova er det stilt krav om at kvar kommune skal ha eit planregister som gjev opplysningar om gjeldande arealplanar og andre føresegner som legg slår fast korleis areala skal utnyttast. Dette kravet er utdjupa i forskrift om kart, stadfesta informasjon, arealformål og kommunalt planregister (kart og planforskrifta) av 26. juni 2009 nr.861. Kart- og planforskrifta tok til å gjelde den 1. juli 2009, og krev at alle vedtekne arealplanar skal førast i ein planoversikt i følgje forskrifta 13. Frå 1. januar 2010, skal kommunen ha eit digitalt planregister. Det digitale planregisteret skal i følgje forskrifta 12 innehalde alle nye digitale arealplanar, dispensasjonar, mindre endringar m.m. Endeleg vedtekne arealplanar skal framstillast i følgje reglande i kart- og planforskrifta 9 til 11, og Nasjonal produktspesifikasjon for arealplana og digitalt planregister (NPAD). Krava til framstilling skal sikre at alle arealplanar berre blir utarbeidde med arealformål og omsynssoner som er heimla i plan- og bygningslova, og med det sikre einsarta bruk av areal i heile landet. Dette gjev derfor høve til å lage 6

7 statistikk om bruk og vern av areala våre. Plandata kan til dømes brukast i samband med KOSTRArapportering og ulike analyseformål. Vidare vil ein kunne dele plandata slik det blir føresett at det skal gjerast i geodatalova Matrikkellova Lov om eigedomsregistrering (matrikkellova) vart sett i verk 1. januar Nokre av føresegnene i lova tredde i kraft kommunevis med implementeringa (installeringa) av matrikkelen i perioden desember 2007 til april Per oktober 2015 er ikkje matrikkelova 7 sett i verk. Overgangsordninga i matrikkellova 51 med tilhøyrande føresegner galdt ut Matrikkelforskrifta tok til å gjelde samtidig med lova. Det har vore gjennomført endringar i både lov og forskrift etter iverksetjinga. 2.3 med planen Geodataplanen skal vere ein sentral reiskap i arbeidet med å realisere Norge digitalt-samarbeidet i Rogaland. gruppa for geodataplanen er Norge digitalt-partane i fylket. Geodataplanen skal bidra til å betre den offentlege saksbehandlinga ved bruk av geografisk informasjon at etablering, ajourføring, tilrettelegging, forvaltning og distribusjon av data blir gjort på ein effektiv og fornuftig måte å organisere geodataarbeidet på ein gagnleg og god samfunnsøkonomisk måte, både administrativt og teknologisk, på regionalt, interkommunalt og kommunalt nivå eit tettare samarbeid mellom kommunane i regionane som samarbeider Geodataplanen skal vere ein konkret og handlingsretta plan prega av klare prioriteringar, realistiske mål, fornuftige tiltak og konkrete resultatmål 2.4 Geovekst-samarbeidets plass i Norge digitalt Geovekst er eit samarbeid om felles etablering, forvaltning, drift, vedlikehald og bruk av geografisk informasjon. Samarbeidet blei etablert i 1992 gjennom inngåing av ein avtale mellom følgjande sentrale aktørar innanfor geodataområdet: Norges Energiverksforbund, Kommunenes Sentralforbund, Landbruksdepartementet, Statens Vegvesen, Kartverket og Televerket. Formålet med Geovekst-samarbeidet er å gjennomføre samordna kartleggingsprosjekt, og å etablere og halde ved like felles sett av geografiske data som tilfredsstiller eit vidt spekter av brukarbehov. Partane er i fellesskap rettigheitshavarar slik det er skildra i Generelle vilkår for Norge digitalt. Alle partar i Norge digitalt som ikkje er Geovekst-partar betaler ei årleg avgift for bruksretten. 7

8 2.5 Organisering av Norge digitalt i Rogaland fylke Fylkesgeodatautvalet i Rogaland fylke Alle fylke skal organisere Norge digitalt-arbeidet gjennom eit Fylkesgeodatautval (FGU) med underutval. FGU må ha god forankring, og det skal leggast vinn på å ha representasjon på beslutningsnivå. Samansetnaden av Fylkesgeodatautvalet Organisasjon Representantar Fylkesmannen 1 Fylkeskommunen 1 Kartverket 1 Statens vegvesen 1 Kommunar 3 Andre statsetatar 1 Selskap: Telenor og energiforsyninga 2 Fylkeskommunen, Fylkesmannen, Kartverket, Statens vegvesen, Telenor og Energiforsyninga er faste medlemer, og peikar sjølv ut representantane sine. Elles blir representantane frå kommunane utnemnde for to år om gongen av sine organisasjonar. Medlemer i Fylkesgeodatautvalet i Rogaland Organisasjon Representerande etat Representant Vararepresentant etat Vararepresentant (personleg) Fylkesmannen (FM) Landbruksavdelinga Knut Harald Dobbe Miljøvernavdelinga May Brit Jensen Fylkeskommunen (FK) Planseksjonen Torbjørn Rathe Planseksjonen Sigrid Maléne Peterson Statens Kartverk Kartverket Stavanger Steinar Wergeland Kartverket Stavanger Ole Lunden (SK) Statens vegvesen Statens vegvesen Region Lena Johansen Statens vegvesen Arild Bergstrøm (SVV) vest Region Vest Kommunar (K) Sandnes kommune Hå kommune Sauda kommune Åge Einar Djuve Sigmund Langerak Torkel Risvoll Haugesund kommune Eigersund kommune Vindafjord kommune Kjell Olsen Johnny Monsen Marianne S. Rørtveit Andre statsetatar 1 (AE) Selskap (SE) Kystverket John M. Klingsheim Politiet Trygve Ravndal Telenor Norge AS Dalane Energi IKS Tove Røkke Molnes John Kapstad Telenor Norge AS Lyse Energi AS Geir Bjørnsen Sigve Hamran FGU er styringsgruppe for følgjande underutval med tyngre fagleg representasjon. basisdatautvalet plan- og temadatautvalet 1 Andre statsetatar (AE) omfattar dei følgjande etatane: Kystverket, Forsvarsbygg, Domstoladministrasjonen eining for jordskifte, Haugaland og Sunnhordland jordskifterett, Domstoladministrasjonen eining for jordskifte Sør-Rogaland jordskifterett, Mattilsynet, Riksantikvaren, Avinor, Veterinærinstituttet v/statens veterinære senter, Rogaland sivilforsvarsdistrikt, HV08, UiS, Høgskolen Stord/Haugesund, Politiet, Fiskeridirektoratet og Helse Vest. 8

9 Desse utvala bør vere sette saman med brei representasjon av fagpersonell. Dersom ikkje anna er bestemt skal Kartverket vere representert i alle utval og ha anten leiar- eller sekretærfunksjonen. Representantane til utvala skal peikast ut av rettigheitshavarane. Eventuelle representantar for andre partar kan delta der det er naturleg Basisdatautvalet i Rogaland fylke Samansetnaden av basisdatautvalet Kommunerepresentantar Representantar for andre Geovekst-partar Eventuelle andre relevante representantar Medlemer i basisdatautvalet i 2015 Namn Tonje Fjermestad Aase Gerd Karin Espedal Sigve Hamran Oddny Haugland Jan Reidar Huse Lena B. Johansen John Kapstad Jan Ståle Lund Tove Røkke Molnes Hilde Bergjord Morten Svanes Otto Ødegård Organisasjon Fylkesmannen i Rogaland Gjesdal kommune Lyse Kartverket Stavanger Tysvær kommune Statens vegvesen Region vest Dalane Energi Haugaland Kraft Telenor Suldal kommune Fylkesmannen i Rogaland Sandnes kommune Plan- og temadatautvalet i Rogaland fylke Samansetnaden av plan- og temadatautvalet Kommunerepresentantar Representantar frå Geovekst-partane Fylkeskommunen Fylkesmannen Eventuelle andre relevante representantar, t.d. frå andre statsetatar Medlemer av plan- og temadatautvalet i 2015 Namn Tonje Fjermestad Aase Lena B. Johansen Gry Evensen Monica Ediassen Ingeborg Westersjø Ketil Hognestad Arne Møller John Morten Klingsheim Organisasjon Fylkesmannen i Rogaland Statens vegvesen Region vest Fylkesmannen i Rogaland Sandnes kommune Hjelmeland kommune Klepp kommune Fiskeridirektoratet Kystverket Vest 9

10 Stine Helen Marken Sigrid Maléne Peterson Kristian Solberg Audun Steinnes James Stott Vindafjord kommune Rogaland fylkeskommune Fylkesmannen i Rogaland Fylkesmannen i Rogaland Fylkesmannen i Rogaland Det skal organiserast ei fast rapportering frå alle plan- og temadatautval til Temadataforum. Fokuset skal vere på tiltak, kurs, informasjon og teknisk/innhaldsfaglege utfordringar Mal for rapportering vil bli lagt på nettsidene til Norge digitalt Årlege regionale møte Etter vedtak i Fylkesgeodatautvalet 23. juni 2015 blir frå og med 2016 dei regionale møta den viktigaste møteplassen for partane i Norge digitalt i Rogaland. Mens det tidlegare var eit felles årsmøte for heile Rogaland vil det heretter bli arrangert tre regionale møte i fylket. Endringa kjem m.a. fordi ein ønskjer eit betre samarbeid kommunane i mellom t.d. når det gjeld kartleggingsprosjekt. Kommunane Sauda og Suldal, som til no har vore ein del av region aust går i lag med kommunane i region nord, dvs. Vindafjord, Tysvær, Haugesund, Utsira, Karmøy og Bokn. Dei fire resterande kommunane i region aust, Finnøy, Hjelmeland, Strand og Forsand går i lag med Sandnes, Sola, Stavanger, Randaberg, Rennesøy og Kvitsøy i region midt. Region sør blir som før med kommunane Klepp, Time, Hå, Gjesdal, Bjerkreim, Lund, Sokndal og Eigersund kommunar. Dei regionale møta skal sikre at samarbeidet i fylket blir drive etter formåla i høve til sentrale og lokale retningslinjer. På møta vil normalt slike saker bli behandla; melding om arbeidet føregåande år, årsrekneskap for prosjekta, presentasjon av årets geodataplan, innmelde saker, presentasjon av nye medlemer og varamedlemer til utvala. Dei regionale møta skal ha ein representant per samarbeidspart i Norge digitalt Årssyklusen til geodataplanen Utvala sine aktivitetar vil i stor grad vere knytt opp til geodataplanen sin årssyklus, og vil derfor ha to-tre naturlege møtetidspunkt i løpet av året. 10

11 Årsmelding fjorårets plan (N -1) Behandle ny geodataplan år N Høring neste års geodataplan FGU møte Vinter Årlig ND-møte i fylket Første utkast til neste års plan Alternatet FGU møte Høst Nasjonalt Regionalt FGU møte Vår Invitasjon til neste års prosjekter Nye ND rammer (framforhandlet N -1) Regionale møter med neste års prosjektkandidater FGU = FylkesGeodataUtvalg Figur 1 Årshjulet for Rogaland fylke med kopling til nasjonale arbeidsprosessar Standardisert planprosess Planfase Periode Aktivitet Revisjonsfase 1. mai 1. september Kartkontoret gjennomfører revisjon av innhaldet i planen, basert på innspel og dialog med partane. Revisjonsfasen blir Beslutningsfase 1. september 1. november Iverksetjingsfase 1. november 1. mai Figur 2 Standardisert planprosess ofte innleia med møte i Fylkesgeodatautvalet Utkast til revidert plan skal vere klart innan 1. september. Planen skal behandlast i Fylkesgeodatautvalet, eventuelt i eit par omgangar og vere ferdig vedteken i Fylkesgeodatautvalet 15. oktober. Seinast 1. november skal planen (tekstdel og handlingsplan) gjerast tilgjengeleg på internett. Behandling i fellesmøte kan skje etter 15. oktober. Framlegg til endringar som kjem her blir «avvik frå planen» og gjenstand for neste års revisjon. I denne fasen blir planen forsøkt sett i verk.. Avtaler skal inngåast mellom partane, og avtalte prosjekt skal startast opp. Rapport om kva som er gjennomført skal leggast fram for Fylkesgeodatautvalet I tråd med vedtak i Geovekst-forum skal ferdig godkjent geodataplan ligge føre seinast 1. november. 2.6 Geodatasamarbeid i fylket /skildring av situasjonen no Kommunane i Rogaland er delt inn i fire regionar med til saman åtte vedlikehaldspuljer for å effektivisere prosjekt- og forvaltningssamarbeid i fylket, jf. figur. 11

12 I fylka har dei ulike partane ulike roller. Som figuren ovanfor viser har dei ulike fagetatane på regionalt nivå ei fagleg rettleiingsrolle i forhold til kommunane innanfor sine fagfelt. Dei initierer derfor etableringsog forbetringsprosjekt og er katalysator innanfor desse felta. Kartverket har ei viktig rettleiingsrolle i forhold til dei regionale partane, samtidig som dei rettleier kommunane teknisk i forhold til gjennomføring av etableringsprosjekt og arbeid knytt til FDV-avtalane. Kartverket styrer normalt desse arbeidsprosessane. Kommunane deltek i utførande oppgåver og rapporterer feil og manglar til regionale og nasjonale fagetatar. Partane i fylket sørgjer for at forvaltninga og finansieringa er sikra. et er å få det enkelte datasettet inkludert i forvaltning-, drift- og vedlikehaldsavtalen (FDV-avtalen). Eit anna mål er prosjektfinansiert etablering og drift av verkty for internettbasert innsyn for sluttbrukarar av basis og tematiske geodata. Ein publikumsversjon av verktøyet og ein lukka del for prosjektdeltakarane skal tilbydast Interkommunalt geodatasamarbeid Rogaland fylke Temakart Rogaland Eit prosjekt under plan- og temadatautvalet er Alle Norge digitalt i Rogalandpartar har høve til å delta i prosjektet gjennom ein abonnementsavtale med ei rimeleg årsavgift. Det er for tida 25 partar i prosjektet, som blir leia av Fylkesmannen sin GIS-koordinator. Portalen blir vidareutvikla takka vere ekstra bidrag frå Fylkesmannen i Rogaland, Rogaland Fylkeskommune og Kartverket Stavanger. Løysinga baserer seg på Adaptive II frå Avinet. Temakartportalen tilbyr ein samla oversikt over datasett og tenester innan plan- og temadata, i tillegg til at portalen inneheld ei rekkje skreddarsydde verkty. Avinet har lansert Adaptive III, og den nye løysinga vart lansert våren 2015 med påfølgjande kurs for kommunane. Statistikkmodulen fylkeskommunen arbeider med skal knytast til temakart-rogaland når den er klar, kanskje innan

13 Figur 3 Utsnitt frå Temakartportalen Med digitaliseringsverkty i temakartportalen har kommunane registrert spreieareal i landbruket. Det er registrert meir enn 6000 spreiearealpolygon totalt i fylket, fordelt på 1730 unike landbruks-id-ar. Ved hjelp av eit script blir det oppretta 2 x 1730 pdf-filer som i dømet over. Ein for kvar landbrukseigedom Smart-kommune SmartKommune er ein felles informasjons- og tenesteportal for plan- og byggesaker. Følgjande kommunar deltek; Sauda, Suldal, Hjelmeland, Strand, Forsand, Kvitsøy, Finnøy, Rennesøy, Randaberg, Stavanger, Sola, Gjesdal, Klepp og Time. SmartKommune har lagt til rette for å ivareta krava i den nye planlova. Det betyr at reguleringsplanar blir presenterte i gjeldande SOSI-versjon, med visning av vertikalnivå. Dessutan er det eigne kartlag for kommuneplanar og reguleringsplanar under arbeid. Plandialog frå 12K er vidareutvikla til e-byggweb (plan- og byggesaksdialog) Automatisk generering av situasjonskart til byggesak med løysing basert på GI-standard Fonnakart er ein felles kartportal for nitten kommunar. Det er mange som allereie kjenner til og er flittige brukarar av Fonnakart. Kartportalen gjev grunnkart, plankart og flyfoto saumlaust i heile kommunen. 13

14 Fonnakart er komen i ny versjon og med to nye karttypar, reguleringsplanar og kommuneplanar. Karttype reguleringsplannar viser alle vedtekne planar og planar som er under arbeid i kommunen. Karttypen Kommuneplan viser den nyleg vedtekne kommuneplanen. Fonnakartløysinga gjev etter oppgradering mykje raskare informasjon. 14

15 3 Tilgang og bruk av geodata 3.1 Bruk av geodata Rammeverksdokumentet i Norge digitalt trekkjer opp viktige prinsipp som skal ligge til grunn for den tekniske tilrettelegginga og utvikling i regi av partane. Geodata som blir produserte skal leggast best mogleg til rette for at dei skal vere enkle å ta i bruk. 3.2 Tilgang til geodata for Norge digitalt-partar For å kunne gje tilgang til data til alle Norge digitalt-partane finst det ein felles nasjonal portal for formidling av kartdata og annan geografisk stadfest informasjon, sjå Geonorge. Portalen blir drifta av Kartverket på vegner av partane. Her kan du søkje etter, få vite meir om og få tilgang til det som er tilgjengeleg av slik informasjon. Ein del av det som blir tilbode her er ope for alle, mens andre data krev at ein er Norge digitalt-part. For å handheve dette er det etablert eit verkty kalla BAAT. Her må Norge digitalt-partane registrere seg for å kunne laste ned data og for å kunne bruke WMS og andre tenester som berre er tilgjengelege for dei. 3.3 Det offentlege kartgrunnlaget Plan- og bygningslova 2-1 og kart- og planforskrifta 5 føreset at kommunane i samarbeid med staten skal organisere tilgang til eit offentleg kartgrunnlag for dei formåla som er omtala i lova. Det offentlege kartgrunnlaget (DOK) er offentlege og kvalitetssikra data som skal gje eit nødvendig geografisk informasjonsgrunnlag for oppgåver etter plan og bygningslova. Det offentlege kartgrunnlaget (DOK) var ute på offentleg høyring sommaren 2012 basert på ein rapport utarbeidd av Kartverket. 1. juli 2014 Publiserte departementet ein revidert rettleiar til forskrift om kart, stadfesta informasjon, arealformål og digitalt planregister (kartforskrifta). Dei viktigaste endringane er knytte til DOK. 1. januar 2015 blei det offisielle innhaldet i DOK publisert for første gong. Vidare vil godkjende DOKdata bli offentleggjort av Kommunal- og moderniseringsdepartementet (KMD) kvart år. Lista viser alle datasett som er føreslått som ein del av DOK, og er gruppert som «godkjent», «i prosess» og «ikkje godkjent». Oversikta over datasett i det offentlege kartgrunnlaget er også å finne i den nasjonale geoportalen. Det er viktig å peike på at arbeidet som er starta opp no vil vere ein prosess som går over fleire år, med stadig fleire godkjende datasett. Arbeidet vil vere i stadig utvikling. Det er KMD som har ansvar for å vurdere og godkjenne datasetta som skal inngå i DOK. Vurderinga blir basert på eit sett av tekniske, innhaldsmessige og oppfølgingsmessige kriterium. Kartverket som nasjonal geodatakoordinator går departementet til hende i dette arbeidet. Det er viktig at datasetta tilfredsstiller vedtekne spesifikasjonar, og at alle metadat som høyrer til omtalar m.a. dekningsområde, kvalitet og fullsteindigheita til det enkelte datasettet på ein måte som set brukarane i stand til å forstå og bruke dataene. Kartverket har ulike oppgåver knytt til det offentlege kartgrunnlaget: 15

16 Oppfølging av nasjonale etatar. Blir samordna med Norge digitalt/oppfølging av geodatalova Oppfølging av kommunane. Blir samordna med oppfølginga av Geovekst og Norge digitalt. Fylkeskartkontora samordnar dette med oppfølginga av FDV-arbeidet gjennom FDV-avtalen Revisjon av liste med datasett som er del av DOK. Revisjonen byggjer mellom anna på innspel gjennom nasjonale og regionale Norge digitalt-utval. Frist for innsending av framlegg til revidert kandidatliste og krav til KMD er 1. november. Dataeigarar og geodatautval må sende sine innspel til Kartverket innan 1. oktober. 3.4 Formidling av geodata til den kommersielle marknaden Frå og med 1. januar 2011 har Kartverket etablert ei eiga formidlingsteneste, og overteke formidlinga av eigne data, data frå Geovekst-samarbeidet og andre felles datasett. Dataene blir primært formidla til sluttbrukar gjennom forhandlarar. Data frå Geovekst-samarbeidet kan også seljast av den einskilde kommunen. 3.5 Metadata Ein viktig faktor for å medverke til auka bruk av geografiske data er dei ulike brukarane sin tilgang til metadata. Kommunevise metadata over FKB-basane og FKB-produkta finn du i Metadatakatalogen. 16

17 4 Geodatagrunnlaget 4.1 Standardar og produktspesifikasjonar Geovekst-forum har ansvar for utarbeiding og revisjon av produktspesifikasjonar for FKB-data og ortofoto. Produktspesifikasjonane baserer seg på SOSI-standarden. Det blir føresett at alle data og produkt utarbeidd i regi av Geovekst-samarbeidet til ei kvar tid følgjer gjeldande standard og spesifikasjonar. 4.2 Geodetisk grunnlag Horisontalt grunnlag EUREF89 UTM (Universal Transversal Mercator-projeksjon) vart i 1994 vedteke å vere Norges offisielle, horisontale grunnlag. UTM-projeksjonen har ein målestokksfaktor på 0,9996 i sentralmeridianen. Dette inneber at ein avstand som er målt i terrenget, må korrigerast med inntil 400 ppm eller 4 cm/100 meter, avhengig av avstanden frå sentralmeridianen, for å kunne blir omrekna til ein avstand i kartplanet. I nokre samanhengar kan dette vere eit praktisk problem For å bøte på dei praktiske problema har ein etablert EUREF89 NTM (Norsk Transversal Mercator) med sonene Projeksjonen EUREF89 NTM har en maksimal målestokkskorreksjon på innanfor sonebreidda på 11 ppm i Sør-Norge, noko som vil bli redusert til 5 ppm lengst nord. Dette tilfredsstiller dei fleste praktiske formål der konvensjonelt måleutstyr skal brukast. Dersom kartdata i NTM blir brukt under prosjekteringa, går ein ut frå at dei fleste utfordringane knytt til denne problemstillinga vil vere løyste Vertikalt grunnlag Kartverket, i samarbeid med Geovekst, innførte det nye høgdesystemet NN2000 i Alle målingar som blir brukte til å realisere systemet er korrigerte til år Det er dermed innført eit høgdesystem som vil vare i mange år utan behov for endringar. pr. 15. april 2015 Overgangen frå det gamle til det nye systemet gjekk føre seg i perioden frå 1. desember 2014 då ein starta med kommunane i nordre del av fylket til og med 1. juli 2015, då også dei siste rogalandskommunane var komne over i det nye høgdesystemet. I nokre få område har private utbyggjarar, t.d. Titania, etablert høgdefastmerke utan god tilknyting til NN1954. Inkludere eigarar av privat etablerte nett i prosjekta (jf. status vedrørande private fastmerke) Leggje til rette for at det kan lagast transformasjonsformlar mellom lokale og landsdekkjande nett. 17

18 4.2.3 Posisjonstenester Kartverkets posisjonstenester er retta mot profesjonelle brukarar som har behov for posisjonsbestemmelse med stor nøyaktigheit. CPOS er den mest brukte posisjonstenesta, der posisjonen kan bestemmast med centimeters nøyaktigheit. Det er etablert ei operativ CPOS-teneste i Rogaland. Heile fylket er dekka av åtte basestasjonar i og utanfor fylket. Tenesta tilbyr løysingar med signal både frå GPS og Glonass. Det er også mogleg å laste ned geoidemodell. Alle kommunane er dekka gjennom basestasjonar i Rogaland., Hordaland og Vest- Agder. Kartverket sette opp ein ny sendar i Gjesdal kommune, som var operativ rett etter påske i Det er også etablert ei tilsvarande teneste gjennom ein privat operatør for deler av fylket. 4.3 Basis geodata Basis geodata er data som ei rekkje brukarar har behov for til mange ulike formål, blant anna til hovudkartserien for norskekysten, topografisk hovudkartserie for Norge (Norge 1:50 000), detaljerte FKB-data, i tillegg til ein oversikt over eigedommar, eigedomsgrenser, adresser og bygningar (matrikkelen). Til basis geodata høyrer også data som gjev grunnlag for nøyaktig posisjonsbestemmelse. Basis geodata er ein nødvendig bakgrunn for behandling og presentasjon av alle andre former for geodata. Norgeskart.no er Kartverkets innsynsløysing for kartdata Geovekst I Geovekst-samarbeidet blir FKB-data, ortofoto og terrengdata i Norge etablerte og forvalta. Etablering og periodisk ajourføring blir gjennomført i eigne prosjekt, mens det kontinuerlege vedlikehaldet blir regulert gjennom FDV-avtalen (sjå kap. 5) FKB-prosjekt Alt landareal i fylket er kartlagt. Storleiken på det kartlagde arealet i Rogaland fordelar seg slik på dei ulike standardane (omtrentleg areal i kvadratkilometer Standard Areal (km 2 ) FKB-A 164 FKB-B 2792 FKB-C 7248 FKB-D

19 Figur 4 FKB-status i Rogaland pr. 05. august 2015 Alle datasett er etter siste gjeldande SOSI-standard. Dei fleste FKB-basane vart konverterte til SOSIversjon 4.5 i løpet av Konverteringa blei føreteken av Kartverket sentralt. Enkelte basar skal ikkje konverterast, fordi ein heller vil vente på neste versjon. FKB-prosjekt i fleire kommunar blei sette i gang i løpet av 2015; Suldal og Sauda som var utsette frå 2014, Hjelmeland, Finnøy, Forsand, Sandnes, Gjesdal og Bjerkreim. I tillegg skal det også kartleggast ein E39- korridor mellom Ålgård og Vest-Agder grense. I samband med det kjem deler av Lund og Eigersund med i

20 Data skal leverast til partane i løpet av et er å ha FKB-prosjekt i kvar kommune minst kvart femte år. I kommunar med stor aktivitet vil det vere behov for å ha prosjekt oftare. Gjennomføre FKB-prosjekt i ulike kommunar i følgje handlingsplanen i planperioden (sjå handlingsplan for årstal og aktuelle kommunar) Bruke omløpsbilde til nykonstruksjon i FKB-C- og -D-område. Dette vil vere aktuelt i fleire kommunar, sidan det mange stader er svært gamle data. I spreiddbygde område kan også bilda brukast til ajourføring av FKB-B-data. Halde god kontakt mellom Kartverket og Geovekstpartane om behov for nye prosjekt Andre geodatabrukarar enn kommunar og dei landsdekkjande partane skal inviterast til å delta i nye etableringsprosjekt Arealressurskart (AR5) Geovekstpartane er rettigheitshavarar til FKB-AR5 på lik linje med andre FKB-datasett. Norsk institutt for bioøkonomi (NIBIO) har det faglege ansvaret for datasettet. Forvaltning av FKB-AR5 blir regulert i FDV-avtalen. Kvaliteten på AR5 i jordbruksområde har vorte vesentleg forbetra gjennom gardskartprosessen. Originalbasen for AR5 finst hos den enkelte kommunen, som også er ansvarleg for det kontinuerlege vedlikehaldet i sin kommune. NIBIO har det faglege ansvaret, mens Kartverket er forvaltar av ein landsdekkjande saumlaus AR5. Periodisk ajourhald av AR5 blir føreteke i samband med kartleggings- /ortofotoprosjekt, og bør gjennomførast med fire til sju års mellomrom. NIBIO presenterer oversikt over pågåande og framtidige prosjekt i fylket. Alle kommunar skal ha rutinar for kontinuerleg ajourhald av AR5 i løpet av perioden, og levere data i samsvar med FDV-avtalen Periodisk ajourføring av AR5 i fylket og ei harmonisering av AR5 mot veg og bygningar skal sjåast i samanheng og skal utførast av NIBIO på grunnlag av ortofoto og eksisterande kartdata Ein eller fleire av våre kommunar i fylket skal vere i stand til å forvalte direkte mot sentral AR5 så snart den tekniske løysinga er på plass. Gjennomføre kurs i ajourhald av AR5 i kommunar der det er behov for det 20

21 Andregongs periodisk ajourhald av AR5 i fylket skal fullførast i planperioden. NIBIO skal kontaktast ved endringar i handlingsplanen Figur 5 AR5 pr. 25. september Bygg Alle 26 kommunar er originaldatavert for Bygg. Byggbasane blir oppdaterte på BAAT ein gong i året. Dei fleste kommunar leverer data til det årlege ajourhaldet og kvaliteten på leveransane er bra. Forbetre kvaliteten på ajourhald for dei kommunane som slit Oppdatere i BAAT minimum to gonger i året Partane krev «som bygt»-data levertav utbyggjar Fleire av kommunane i fylket skal vere i stand til å forvalte direkte (geosynkronisering) så snart den tekniske løysinga er på plass. Kompetanseheving, kurs Prioritering av ressursar internt hos partane Lage endringsanalyse for Bygg og gjere den tilgjengeleg på BAAT FKB-Vegnett (Vbase) Vegnett blir forvalta i Nasjonal vegdatabank (NVDB) som blir drifta av Statens vegvesen. Vegvesenet føretek oppdatering av hovudvegnette (Europa-, riks- og fylkesvegar). Ajourføring av øvrige vegar (kommunale-, private- og skogsbilvegar) er regulert i FDV-avtalen. Normalt er det kommunane som gjennom saksbehandling registrerer endringar i desse vegane og sender manus til Kartverket som oppdaterer NVDB. 21

22 I FKB-prosjekt får firmaene med ein kopi av vegnettet og dei skal konstruere ny geometri når eksisterande geometri avvik frå gjeldande kvalitetsmål. Forbetre ajourhaldet slik at endringane kjem raskare ut til brukarane Gå over til hendingsbasert ajourføring, vegnette skal vere oppdatert i NVDB innan tre månader etter at vegen opna Gå gjennom dataflytrutinar og kartlegge oppdateringrutinane hos alle partane Meir fokus på restriksjonar/fagdata Meir fokus på feilmeldingar Arrangere kurs i NVDB 123 om føring av fagdata/restriksjonar Arrangere nye kurs i føring av FKB-Vegnett Dokumentere kor lang tid det tek frå endringer sendt inn til dei er på plass i NVDB Følgje opp kommunar som ikkje har levert data i tide Vidareføring av Vegadresseprosjektet Få inn meir data frå kommunane Vurdere å ta i bruk Kartverkets feilmeldingsteneste, «rett i kartet» og/eller statens vegvesen si teneste «Fiksvegdata» Vurdere å ta i bruk ny vegnettseditor frå Novapoint TraktorvegSti Bakgrunn Frå 2014 inngjekk Nasjonal traktorvegdatabase, som tidlegare låg under Temadata, i FKB-TraktorvegSti. Det er eit nyt landsdekkjande FKB-datasett som inneheld traktorvegar og stiar (med senterlinjegeometri). Objekta vart tidlegare forvalta som ein del av FKB-Veg, men vart flytte til eit eige datasett. I FKB- TraktorvegSti vil desse objekta forvaltast vidare i eit landsdekkjande datasett som inneheld fleire eigenskapar enn tidlegare. Ein viktig del av dette er å leggje til rette for å handtere geometridelen av forvaltningsopplegget for landbruksvegar Ortofotoprosjekt I Rogaland er ortofoto med minst 10 cm oppløysing ferdig etablert i sentrale strøk for dei aller fleste kommunane. I FKB-prosjekta har det frå og med 2009 vore vanleg å produsere ortofoto av flybilda. I byane har det vore eigne ortofotoprosjekt. Resterande område vart i 2012/2013 dekka av den nasjonale omløpsfotograferinga, som har ei oppløysing på 25 cm. Alle ortofoto blir lagra og forvalta i, og formidla frå Norge i bilder. 22

23 Produsere ortofoto med 10 cm oppløysing eller betre av bilda i FKB-prosjekta Gjennomføre eigne ortofotoprosjekt i byar og tettstadar med oppløysing på 10 cm eller betre Ortofotoprosjekt i byar og tettstader blir tekne med i handlingsplanen Etablere avtale mellom partane om fordelinga av kostnader ved omløpsfotograferinga Laserskanningsprosjekt Frå og med har laserskanning blitt nesten einerådande når det gjeld innsamling av detaljerte høgdedata. Det blir arbeidd for eit nasjonalt program for ein landsdekkjande detaljert høgdemodell. Inntil finansieringa av denne eventuelt er på plass vil det vere behov for lokale prosjekt. I 2015 blir det starta opp eit pilotprosjekt for ein nasjonal detaljert høgdemodell med skanning av fire geografiske område i landet; Østfold/Akershus, Møre og Romsdal, Sør-Trøndelag med Værnes og Nord- Norge. Ein reknar med at prosjektet skal vere avslutta innan utgangen av mars Per i dag finst det ikkje noko nasjonal forvaltningsløysing (lagring, forvaltning eller formidling) for laserdata. Det er eit stort behov for dette og Kartverket, i samarbeid med dei største brukarane har starta opp prosjektet Føniks for å få dette på plass. Laserskanning er den metoden som blir brukt for etablering av terrengform i dag. Slik kan ein få etablert terrengmodell, overflatemodell, punktsky og data til bruk i skogtaksering, i tillegg til meterskurver. Ved utgangen av 2012 er ein del FKB-C og dei aller fleste FKB-B områda i fylke dekka av laserdata. Laserdata har truleg òg eit stort potensial for ei rekkje tolkingstema nytta saman med digitale multispektralopptak (sjå under omløpsfotografering). Bidra til at mest mogleg av all ny terrengforminformasjon blir etablert ved hjelp av laserskanning, og at eksisterande terrengformskildringar blir erstatta med data som er skaffa fram gjennom laserskanning og med ei oppløysing og ein presisjon som er tilpassa brukarane sine behov La terrengdata i form av punktskyer inngå i standardleveransen til Geovekstpartane Ved endringar i terrenget skal høgdedatabasen ajourførast med laserdata Få opp bruken av laserdata for skogtaksering i fylket og anna tolking av vegetasjonen Gjere nykonstruksjon av laserbaserte høgdekurver etter over gang til NN2000 i område der dette er nødvendig Etablere høgdedata på nytt i område der terrengdata ikkje lenger er à jour Ved behov, etablere høgdedata i område der det ikkje er laserskanna data 23

24 I Geovekst-prosjekt skal det samlast inn laserdata på nytt der det har skjedd endringar i terrenget Der det er overlappande laserprosjekt skal det vurderast samkopiering av laserdata Produsere laserdata av alt som blir skanna, så sant det held mål kvalitetsmessig Få med interessante skogområd/fkb-c/-d i laserskanningsprosjekt? Infrastruktur Vegsituasjon, jernbane og lufthamn Det er problem med å få levert ferdige vegdata til det årlege vedlikehaldet Få levert ajourhaldsdata frå plan eller «som bygd»-data på alle nye anlegg til vedlikehaldet Få levert endringsdata ved utbygging av flyplassar og jernbaneområde Lage oversikt over pågåande anlegg Krevje «som bygd»-data levert frå entreprenørar Invitere Jernbaneverket og Avinor til å delta i etableringsprosjekt i Geovekst Lage endringsanalyse for Veg og leggje ut på BAAT Leidningar Leidningar og tilhøyrande anlegg over bakken inngår i FKB. Dei mest detaljerte dataene blir forvalta av leidningseigar i spesialsystem. Det blir konstruerte stolpar og høgspentlinjer ved nykartlegging, men desse blir sjeldan tekne i bruk av leidningseigarane. Ved ajourhald blir endringar leverte til FKB-data. Nokre systemeigarar har eit perifert forhold til Norge digitalt, og dei tekniske løysingane følgjer derfor ikkje standardane for SOSI og WMS. Nettbasane til leidningseigarane skal takast i bruk ved nykonstruksjon av FKB-data Ta vare på kopling mellom data i FKB-base og originaldata Ved ajourhald skal de leverast endringsdata til FKB 24

25 Leidningsselskapa skal levere leidningsbasar til planlagde Geovekstprosjekt og ved konstruksjonen skal posisjonen på stolpar/leidningar forbetrast når avviket overstig nøyaktigheitskravet i FKB. Eigenskapane skal behaldast FKB-Vegnett (Vbase) Vegnett blir forvalta i Nasjonal vegdatabank (NVDB) som blir forvalta av Statens vegvesen. Statens vegvesen føretek oppdatering av hovudvegnettet (Europa-, riks- og fylkesveger). Ajourføring av øvrige vegar (kommunale, private og skogsbilvegar) er regulert i FDV-avtalen. Normalt er det kommunane som gjennom saksbehandling registrerer endringar i desse vegane og sender «manus» til Kartverket som oppdaterer NVDB. I FKB-prosjekt får firma med ein kopi av vegnettet og skal konstruere ny geometri når eksisterande geometri avviker frå gjeldande kvalitetsmål. Stavanger kommune har sidan hausten 2011 vore testkommune for innlegg- og uttrekk av data frå NVDB. Prosjektet blei evaluert hausten Det er behov for å gå gjennom alle rutinar med omsyn til datafly. Vidare er det behov for å kartlegge oppdateringsrutinane hos alle partane. Forbetre ajourhaldet slik at endringane kjem raskare ut til brukarane Gå over til hendingsbasert ajourføring, vegnettet skal vere oppdatert i NVDB innan tre månader etter at vegen er opna. Lage kursopplegg for NVDB 123 og å lage betre manus til vegnettsoppdatering Arrangere kurs i føring av manus på Vegnettet for resten av kommunane Dokumentere kor lang tid det tek frå endringar er sendt inn til dei er på plass i NVDB Lage kontrollrutinar for sjekk av adresser mot vegnett Avtale med Vbaseteam om at Rogaland kan vere prøvefylke og teste ut hendingsbasert ajourføring på heile eller deler av fylket Omløpsfoto Omløpsfoto er eit kontinuerleg program for fotografering av heile landet om lag kvart femte år. Programmet blir finansiert av NIBIO, KMD på vegne av fylkesmennene, i tillegg til Kartverket (rettigheitshavarar) og Norge digitalt-partane. Frå og med 2012 er all fotografering bestilt med 25 cm oppløysing (tidlegare 35 cm), i tillegg til signalering av eit tal passpunkt for betre nøyaktigheit. Ekstrakostnaden ved betre oppløysing og nøyaktigheit blir finansiert av Geovekst-partane (kr. 40/km 2 netto landareal ved siste fotografering). 25

26 Den største utfordringa for omløpsfotograferinga er vêret. Feil vêrforhold gjer det vanskeleg å fotografere relativt store samanhengande område. Omløpsfoto har mange bruksområde, mellom anna ajourføring av FKB-C, FKB- AR5 og framskaffing av høgdedata ved hjelp av matching. Kostnadene for matching er mykje lågare enn laserskanning. Det er stort behov for å nytte nyare digitale multispektralopptak med nær IR-kanal, m.a. omløpsfoto, til tolking av tilstand og endringar av overflater, eventuelt i saman med laserdata og satelittdata. Døme er utbreiing og endring av kystlynghei og andre naturtypar, omfang av bartreplantingar, beitetrykk i fjell og lågland, tilgroing og oppgjødsling av kulturlandskapet og oppdatering av AR5. Det trengst då arealrette digitaldata separat for kvar av dei fire kanalane. Det har vist seg ganskeleg å få levert slike data. Det vil lette ein slik bruk dersom produksjonsløypa frå kamera til WMS-ortofoto kunne strukturerast slik at dette produktet kunne leverast. Heile Rogaland blei fotografert i 2012 og Bilda er lagt ut på Norge i bilder, og kan lastast ned av etatar som er medlemmer av Norge digitalt Matrikkelen Kartverket er sentral matrikkelstyresmakt. Kommunane som er lokal matrikkelstyresmakt har ansvar for å utføre oppmålingsforretningar og føre matrikkelen i kommunen. Som sentral matrikkelstyresmakt skal Kartverket sørgje for ordning, drift og forvaltning av matrikkelen. Kartverket rettleiar kommunane i arbeidet med å føre matrikkelen, og fører tilsyn med kommunane sitt arbeid etter matrikkellova. I dei fleste kommunane i fylket går arbeidet med matrikkelen greitt. Men for nokre er det eit problem at matrikkelen er ufullstendig og inneheld feil som har følgt med over frå GAB og DEK. Dette fører med seg problem når nye matrikkeleiningar, bygg og adresser skal registrerest. Alle kommunane har tilgang på kvalifiserte matrikkelførarar. Dei som ikkje fører sjølv har inngått avtale med nabokommunar eller private landmålarar. I enkelte tilfelle kan det framleis sjå ut som at kommunikasjonen mellom kommunen sine saksbehandlarar og den/dei som skal føre i matrikkelen er for dårleg. Arbeidet med å kvalitetssikre innhaldet i matrikkelen burde vore kome lenger, men dette er i dag svært ressurskrevjande. Gje kommunane tilstrekkeleg kompetanse slik at dei er i stand til å føre i matrikkelen Styrke matrikkelen sitt truverde ved at alle nye saker blir ført fortløpande Legge til rette for at kommunane framleis kan gjennomføre kvalitetsheving av innhaldet i matrikkelen 26

27 Etter at brukarstøtta vart sentralisert er kontakten mellom fylkeskartkontoret og kommunane blitt betrakteleg redusert. Det bør arbeidast for å gjenopprette god kontakt med kommunane sjølv om dagens brukarstøttesystem blir vidareført Oppretthalde og styrke brukarstøtta lokalt Oppmode mindre kommunar til å inngå samarbeid om matrikkelføring Matrikkeleiningar Kartverket har for tida fokus på fullføring av midlertidige forretningar (MF) etter delingslova, og matrikkelføring utan fullført oppmåling (MUF) etter matrikkellova. Kartverket formidlar statusrapportar over ikkje-fullførte midlertidige forretningar til kommunane og fylkesmannen. Restansar skal følgjast opp etter føresegnene i matrikkelforskrifta 26. Talet på midlertidige forretningar etter delingslova som ikkje blei fullførte før overgangsperioden gjekk ut er 74 pr. 5. august Talet på matrikkelføringar utan fullført oppmåling i Rogaland pr. 5. august 2015 er 1121, og av desse har 221overskride toårsfristen for fullføring. Kommunane arbeider med desse sakene. Det er viktig å fokusere på arbeid med kontinuerleg kvalitetsheving i matrikkelen arbeidet med fullføring av ikkje fullførte forretningar i matrikkelen, både etter delingslova og matrikkellova Følgje opp kommunane i kvalitetshevingsarbeidet og arbeidet med ikkje fullførte fullførte forretningar i matrikkelen Adresser Kommunen er adressestyresmakt og fastset offisielle adresser etter regelverket i matrikkellova og lov om stadnamn med forskrifter. Kommunen skal tildele vegadresse til bygningar som blir planlagt brukt til bustadføremål, fritidsføremål, næringsverksemd, eller offentleg eller publikumsretta verksemd. Oppdaterte tabellar for heile landet ligg til ei kvar tid på Kartverket sine adressesider. 27

28 Per 1. juli 2015 er 93,95 % av alle adresser i Rogaland vegadresser. Kommune Adresser totalt Vegadresser % Matrikkeladresser % 1101 EIGERSUND , , SANDNES , , STAVANGER , , HAUGESUND , , SOKNDAL , , LUND , , BJERKREIM , , HÅ , , KLEPP ,94 4 0, TIME , , GJESDAL , , SOLA , , RANDABERG ,97 1 0, FORSAND , , STRAND ,96 3 0, HJELMELAND , , SULDAL , , SAUDA , , FINNØY , , RENNESØY , , KVITSØY , , BOKN ,3 40 5, TYSVÆR , , KARMØY UTSIRA VINDAFJORD , ,85 Figur 6 Oversikt over tal på adressetypar i kommunane i Rogaland per 1. juli 2015 Heile Rogaland skal vere ferdig adressert innan Kartkontoret følgjer opp dei kommunane som har meir enn 30 % matrikkeladresser. Per 1. juli 2015 er dette kommunane: Sokndal, Bjerkreim, Suldal, Sauda, Finnøy og Utsira Bygning Etterslep i byggføringa, dvs. byggesaker som blir matrikkelførte seinare enn femdagarsfristen etter matrikkellova er eit gjennomgåande problem i kommunar over heile landet. Kartverket sentralt har sett seg som mål at etterslepstala skal reduserast med 6 % på landsbasis. Med bakgrunn i dette blir det publisert etterslepsoversikt på kommunenivå på Kartverket sine nettsider. 28

29 For fjerde kvartal 2014 var snittet for Rogaland 43 %, dvs. at litt under halvparten av byggesakene blei førte meir enn fem (arbeids)dagar etter at vedtaket er fatta. Spriket mellom kommunane er imidlertid stort. Vi har kommunar som fører 95 % innan fristen, og til og med enkelte som nesten ikkje fører i matrikkelen i det heile. Det er også eit stort sprik i når dei ulike sakene der fristen har gått ut blir førte. Ein stor del av sakene ligg tett opp til føringsfristen på fem dagar, mens andre kan ha eit større etterslep. Få alle tiltak registrerte innan fristen Arbeide for at kommunane forbetrar rutinane sine Arbeide for å forbetre kommunikasjonen mellom byggesaksavdelingane og dei som fører byggesakene i dei kommunane der det ikkje er byggesaksbehandlarane som fører sjølv Forsyne kommunane med rapportar som kan indikere manglande føring og setje frist for tilbakemelding Ta temaet opp under dialogmøte Avklare om det er rutinar eller ulik forståing av korleis ulike saker skal førast som kan vere medverkande til at fleire kommunar er registrerte med stort etterslep, tras i at ein veit a desse fører aktivt i matrikkelen, mens kommunar som ikkje fører i matrikkelen ikkje får etterslep i oversikten Kvalitetsheving Det går for tida føre seg eit prosjekt for kvalitetsheving av bygg i matrikkelen. I følgje feillistene som kom ved oppstart av prosjektet er situasjonen i Rogaland forholdsvis god. På den andre sida ser det ut til å vere vanskeleg å få kommunane til å engasjere seg i prosjektet og gå i gang med ytterlegare forbetringar. Det må samtidig seiast at det kan sjå ut som lokal og sentral matrikkelstyresmakt har ulik fokus på kva for typar kvalitetsheving som bør prioriterast. Særleg opplever kommunane regelverket knytt til varsling om retting i matrikkelen som eit hinder for å gjere kvalitetsheving av kjende feil i matrikkelen på ein effektiv måte Administrative grenser (Riks-, fylkes- og kommunegrenser) Når kommunane skal føre inn i matrikkelen opplysningar om grenser som også utgjer administrative grenser må det takast særskilt omsyn. Dei administrative grensene er regulerte av inndelingslova, og endringar i eigedomsgrenser som samtidig er administrative grenser kan berre gjerast etter dette lovverket. Det er for tida ikkje kjende feil/manglar ved dei administrative grensene i Rogaland. 29

30 Oppretthalde kvaliteten på dei administrative grensene ved at føring blir gjort på korrekt måte. Kommunane skal gjerast kjende med rutinar for endring av grenser som også utgjer administrativ grense og utføre endringar i tråd med desse Gjere kjende rutinar for korrekt forvaltning av administrative grenser i matrikkelen Krinsgrenser (Grunnkrins, kyrkjesokn, skulekrins, valkrins, postnummerområde og tettstad) Arbeidet med oppdatering av krinsar for å effektivisere forvaltning av adressedata i matrikkelen er fullført i Rogaland. Det føregår no berre oppdatering og vedlikehaldsarbeid med dei ulike krinsane ein gong i månaden. Dersom regjeringa gjer alvor av den varsla kommunereformen vil dette sjølvsagt føre til meirarbeid på dette feltet. Få dei fire nemne krinsdata frå kommunane til oppdatering i Matrikkelen ein gong i månaden Sikre at alle offisielle adresser er oppdatert med korrekte krinsopplysningar i Matrikkelen Gjere kjende rutinar for korrekt forvaltning av krinsar i Matrikkelen Stadnamn Lov om stadnamn, som vart sett i verk regulerer arbeidet med stadnamn. Lova gjeld først og fremst skrivemåten for bruk av stadnamn i offentleg samanheng, ikkje sjølve namnsetjinga. Kartverket ved fylkeskartkontora er vedtaksstyresmakt for skrivemåten av størstedelen av stadnamna, og med det naturnamn, nedarva gards- og bruksnamn, og namn i statleg verksemd dersom ikkje anna er fastsett i lov og forskrift. Kommunane har vedtaksrett for namn på tettstader, grender, bustadfelt, bydelar, kommunale anlegg, gater, vegar og adresser (med unnatak av gardsnamn og bruksnamn). Fylkeskommunen har vedtaksretten for fylkeskommunale anlegg. Sentralt stadnamnregister (SSR) blir forvalta av Kartverket på vegner av Kulturdepartementet. Det er eit nært samarbeid mellom Kartverket, kommunane og Stadnamntenesta (SNT) i Språkrådet. Ei aukande grad av tilbakemeldingar (mellom anna via Rett i kartet og yr.no) har vist at det er behov for å avklare skrivemåten til atskillege stadnamn gjennom formell namnesak. I tillegg er det mykje kontroll og retting som skulle vore gjort i SSR. Dette er det i liten grad kapasitet til, særleg sidan det pågåande 30

31 adresseprosjektet legg ytterlegare press på saksbehandlingskapasiteten. Inntil vidare bør ein i offentleg bruk velje den godkjende skrivemåten 2 på den såkalla namneeiningsplassen i SSR. SSR inneheld no alle namna frå Norge 1: og dei fleste namn frå økonomisk kartverk, i tillegg til ei rekkje andre offentlege kartprodukt. Det er automatisk vasking av namn mellom SSR og mange av Kartverkets databasar, og arbeid pågår for å få dette komplett. Det ligg føre såkalla djupinnsamla namn for nokre kommunar (innsamla gjennom historielag og liknande). Rogaland er eitt av fylka der registreringa av stadnamn frå ØK i SSR ennå ikkje er heilt ferdig. Dei fleste kommunane er ferdige, men per 15. september 2015 det står det att registreringar i deler av dei følgjande kommunane: Sauda, Suldal, Vindafjord (hovudsakleg gamle Ølen kommune), Karmøy og Bokn. et er at registreringa i dei resterande kommunane skal bli fullført før inngangen til Arbeide for auka fullstendigheit i SSR SSR-registeret skal til ei kvar tid vere oppdatert Arbeide for å få samordna skrivemåten av stadnamn mellom dei ulike offentlege kartseriane. Inngå samarbeid med lokale lag og organisasjonar som driv namneinnsamling i fylket Kommunane skal ta i bruk SSRSak i saksbehandling av vegnamn og innsamling av stadnamn Fullføre registrering av stadnamn frå ØK i SSR Nasjonale kartseriar Kartserien 1: og dei digitale kartseriane N50 og mindre er heildekkande og blir haldne ved like fortløpande for Rogaland fylke. Vedlikehaldet blir utført av Kartverket. N250 Kartdata er eitt av Kartverkets offisielle basisdatasett, og skal dekkje behovet for topografiske kartdata i målestokksområdet 1: til 1: N50 Kartdata og N250 Kartdata skal i samspel med andre datakjelder kunne tilferdsstille behovet for digitalt kartgrunlag for planleggings- og overvakingsformål Oppdatere stadnamn for N50 2 Eit namneeiningsnamn er eit namn som utgjer eit eige namn, t.d. Stortinden, som viser til eit namneobjekt (fysisk objekt). Dette namnet kan ha to skrivemåtar, t.d. både Stortinden og Stortindan, men dei to skrivemåtane referer til det same namneeiningsnamnet. Dersom det finst eit samisk parallellnamn Stuorravàrri, vil det samiske namnet utgjere ei eiga namneeining under det same namneobjektet. 31

32 4.3.9 Sjøkart og djupneinformasjon Statens Kartverk Sjø har ansvaret for vedlikehald av sjøkart i Norge. I lag med andre ND-partarsamlar dei også inn informasjon om forholda under overflata. Deler av Rogalandskysten er nymålt med multistråledjupnedata i samband med kvalitetssikringa av landets, sjøkartdata (sjå figur nedanfor). For dei kvite områda finst det enkeltstrålemålingar som hovudsakleg er gjort på og 1980-talet. Utdrag av dataene blir publiserte gjennom N50, som alle partar i Norge digitalt har fri tilgang til. Gjennom BAAT har alle partar tilgang til ei teneste som viser detaljert innhald i eit sjøkart og som også eignar seg som bakgrunnskart med sjøinformasjon, sjå for full oversikt over dekning og tilgjengelege skalaer. Trygg seglas med offisielle sjøkart Bidra til at relevant sjøbotnsinformasjon blir teken i bruk som ein del av det kommunale kartgrunnlaget Få i gang samfinansieringsprosjekt på djupn/sjøtemakartlegging i fylket Figur 7 Djupnemålingar i Rogaland Etablere eit forprosjekt for kystsoneforvaltning mellom Sjø, Fylkeskartkontoret og andre partar Kystkontur Frå og med 2012 er det etablert ein felles kystkontur som skal brukast i både land- og sjøkart. Det er etablert to versjonar av kystkonturen, primærdatabasen (dei mest detaljerte dataene) og generalisert kystkontur (blir brukt i sjøkart og i N50). Det pågår arbeid med å ta inn felles kystkontur for store område i produkta på land og sjø. For landprodukta (FKB og N50) blir felles kystkontur brukt for store område, mens for sjøkart vil utskiftinga av eksisterande kystkontur med ny felles kystkontur bli utført i åra som kjem. Kystlinja i Rogaland er av varierande kvalitet når det gjeld samsvar mellom kystkontur og primærkyst. Manglande samsvar mellom «sjøkartkyst» og «landkartkyst» skaper problem ved produksjon av sjøkart. Nye sjøkart kan få kystlinjer som er både mangelfulle og opptil fleire meter feil. På bakgrunn av dette ønskjer Sjødivisjonen at alle område med dårleg kvalitet på kystkonturen blir prioritert i planperioden, uavhengig av om det er snakk om kyst i tettbygde byområde eller på den «ytterste nøgne ø». Det finst mest 32

33 gode data i tettbygde område, og Sjødivisjonen ønskjer derfor at også ytre strøk og mindre tettbygde strøk blir prioriterte i geodataplanen. Det er ikkje planlagt produksjon av hovudkart i Rogaland dei næraste åra, men hamnekart for både Stavanger og Haugesund er planlagt produsert i perioden Det er også planlagt produksjon av kart over Kårstø og Karmsundet i denne perioden. I tilfelle der nye Geovekst-prosjekt ikkje kan prioriterast er det ønske om at kystkonturen blir konstruert frå omløpsfoto i område der den eksisterande kystkonturen er av dårleg kvalitet. Kommunane Haugesund, Finnøy, Kvitsøy, Forsand, Gjesdal og Eigersund skil seg ut med ein del kystkontur av dårleg kvalitet. Endringar i konturen for kyst og vassdrag skal registrerast. Data skal leverast saman med øvrige vedlikehaldsdata Kystkonturen skal haldast à jour kontinuerleg. Periodisk ved flyfotografering eller sjømåling. Kontinuerleg gjennom saksbehandling i kommunen, Kystverket og Kartverket. Skaffe oversikt over kva for styresmakter som handterer anlegg/endringar i kystkontur og inkludere dei i vedlikehaldsavtalen Sikre at kommunane varslar om endringar i kystkonturen, t.d. ved nye moloar og nye kaiar Fylkesspesifikke tiltak Flyfoto og satelittbilde Kartverket har skanna alle flybilde som er fotograferte før Vidare skal utvalde bildeseriar frå åra skannast. Det er mogleg å lage ortofoto av desse, men desse må gjennomførast som prosjekt slik at kostnadene blir dekka av dei berørte kommunane og andre partar. I Rogaland er det skanna ca historiske flybilde for produksjon av historiske ortofoto. 33

34 Figur 8 Dekningsoversikt historiske flybilde for 2015-prosjektet Definere og gjennomføre ortofotoproduksjon av eitt eller fleire større område i fylket. Av gamle ortofoto er dei i farge best. Verneområde og landbruksområde er veldig viktige sett frå Fylkesmannen sin ståstad Etablere ortofoto av historiske flybilde og gjennomføre prosjekta som Geovekstprosjekt Kontakte aktuelle partar for finansiering av prosjekta Historiske ortofoto frå ca talet skal ferdigstillast tidleg i 2015 Setje i gang prosjekt med historiske ortofoto frå 1980-talet 34

35 Skråfoto Temakartportalen i Rogaland distribuerer deler av Fylkesmannens bildedatabase, sjå Skråfoto er eit av dei viktigaste og mest brukte datasetta i temakartportalen, og det er ønske om å hente inn bilde frå andre partar. Tilfredsstille partane sine behov for effektiv tilgang til skråfoto Felles etablering og felles distribusjon av skråfoto i fylket Supplere bildebasen med skråfoto over nye område fotografert i 2015 Undersøke kostnader i samband med kjøp av bruksrettar til «Rogaland frå luften» (Stavanger Aftenblad.) Vurdere kjøp etter kostnad. Undersøke om ein kan bruke foto frå Stavanger kommune en tidsreise i farger Plandata Fram til 2017 er det ein målsetnad i Norge digitalt-samarbeidet at alle relevante arealplanar etter plan- og bygningsloven skal vere etablerte i kommunale planregister i samsvar med Nasjonal produktspesifikasjon for arealplan og digitalt planregister, sjå Plankartsida. Denne målsetnaden går ut over det som er krav til kommunane gjennom Forskrift om kart, stedfestet informasjon, arealformål og kommunalt planregister (kart- og planforskrifta), som ikkje stiller krav til at dei eldre, vedtekne planane skal førast inn i det digitale, kommunale planregisteret. I Norge digitalt er det imidlertid semje om at plandata skal vere obligatorisk datasett for partane i perioden , der målsetnaden er å få ein komplett, nasjonal planportal over gjeldande og planlagt arealbruk. I geodataplanperioden skal arbeidet følgje desse prioriteringane ved tilgjengeleggjering av plandata i Norge digitalt: 1. Planområde reguleringsplanar 2. kommuneplanens arealdel 3. Reguleringsplanar fullt planinnhald Det inneber at Norge digitalt satsar på at det først skal etablerast eit landsdekkjande datasett over gjeldande planområde. Dernest ønskjer ein å få på plass eit komplett, nasjonalt datasett over gjeldande kommuneplanar. Så følgjer arbeidet med det nasjonale datalaget over reguleringsplandata med fullt planinnhald. 35

36 Leveransenivå Det er utvikla ein leveransemodell for plandata inn i Norge digitalt som baserer seg på tre nivå for plandataleveransar: Leveransenivå 1: planområde (utan dokument) Leveransenivå 2: komplette plandata med hovuddokument Leveransenivå 3: komplett planregister med alle dokument tilgjengeleggjort Ei vidare skildring av leveransenivåa er tilgjengeleg på plandataområdet på Norge digitalt-sidene: Leveransenivå Kommunalt planregister Kart- og planforskrifta stiller krav om at digital arealplan som kommunen har hatt ansvar for å framstille eller som kommunen har kravd levert inn i digital form skal førast inn i digitalt planregister. Vidare skal plandata frå digitalt planregister vere tilgjengeleg som tenester og nedlastbare via den nasjonale planportalen til Norge digitalt. Oversikten i figur 10 viser kva for kommunar i Rogaland som har digitalt planregister (sjå krava i kart- og planforskrifta 12) eller planregister med planoversikt (sjå krava i kart- og planforskriften 13). Dei rosa kommunane viser kommunar utan planregister, eventuelt at status er ukjent. Kommunale planregister skal vere etablerte på ein standardisert måte i alle kommunar i Rogaland innan Det blir stilt krav til at: Kommunane skal ha ei teknisk løysing for planregisteret med: o Kopling til sak/arkiv basert på geointegrasjonsstandarden, alternativt proprietært grensesnitt o Innsynsmodul på Internett med søkje- og visningsfunksjonalitet Kommunen leverer komplette plandatapå ale plannivå til Norge digitalt Kommunane har etablert rutinar for forvaltning av planregisteret knytt til o Kartdelen o Dokumentdelen o Dokument som skal georefererast o Det er eit ønske å legge ut plandata som er ute på høyring, som det er gjort i andre fylke 36

37 Figur 9 Planstatus i Rogaland pr. 5. august 2015 a som er knytte til kommunale planregister vil binde seg til å få planregistera etablerte, dernest sikre gode rutinar for forvaltning, drift og vedlikehald av dei digitale planregistera. Etablering For eit meir fullstendig innhald i kommunane sine digitale planregister vil det bli sett i gang samfinansieringsprosjekt for vektorisering/kvalitetsheving av eldre planar for dei kommunane som melder behov og interesse for det. Slike etableringsprosjekt skal gå fram av handlingsplanen. Detaljar går fram av kapittel om reguleringsplanar. Forvaltning For ei god og effektiv forvaltning av dei kommunale planregistera er det viktig å sikre at planframlegg er i samsvar md Nasjonal produktspesifikasjon for arealplan og digitale planregister. for å sikre ei god forvaltning. Kartverket og Fylkesmannen rettleier kommunane i å stille krav til plandata gjennom planprosessen. Få fram kor viktig det er å stille tekniske krav til reguleringsplanar både ved planoppstart og ved første gongs behandling Oppsetjing av samarbeidsavtalar mellom fylkeskommunen, Fylkesmannen og Kartverket med tilbod til kommunane om å få føreteke ein teknisk kontroll i samband med offentleg ettersyn 37

38 Kartverket kontrollerer kvaliteten på aktuelle plandatalag (reguleringsplanar og kommuneplanar). Det kan vere nødvendig med fleire kontrollrundar før plandataene har ein kvalitet som samsvarer med gjeldande SOSI-versjon. Der plandatalaga inneheld feil og avvik må kommunane ta ansvar for at data blir retta opp i samsvar med gjeldande versjon av SOSI-plan Etablering av høyringsbase i samarbeid med Fylkesmannen og Kartverket. Høyringsbasen er eit verkty for Fylkesmannen for å kunne gjere analysar av arealbruken opp mot andre datasett i samband med offentleg ettersyn Kommuneplanar og kommunedelplanar (arealdelen) Kommuneplanen er styrande for all planlegging i dei norske kommunane. Arealdelen i kommuneplanen er eit juridisk bindande dokument (kart) som viser framtidig arealbruk i heile eller deler av kommunen., Arealdelen i kommuneplanen er heimla i plan- og bygningslova, og han skal takast opp til vurdering kvart fjerde år. Kommunar med store ubebygde område, kan nøye seg med å utarbeide delplanar for dei bebygde områda. Dei ubebygde områda som ikkje inngår i ein delplan vil då bli sett på som avsett til landbruks-, natur- og friluftsformål og til reindrift. Kommune(del)planar skal sendast inn til Kartverket for teknisk kontroll mot gjeldande standard, og blir deretter lasta opp som kopidata til ein nasjonal plandatabase. Innlemme kommuneplandata i Norge digitalt gjennom FDV-avtalen Etablere forvaltningsrutinar for kommuneplandata som er innlemma i FDV-avtale. Føreoversikt over forventa rullering av fylkets kommuneplanar Kommuneplanane skal leggjast inn i Norge digitalt si forvaltningsløysing, og gjerast tilgjengelege gjennom WMS/WFS-tenester og som nedlastbare data Reguleringsplanar Reguleringsplanen viser framtidig grunnutnytting på eit meir detlajert nivå enn kommuneplanen. I arbeidet med å gjere reguleringsplanar tilgjengelege i Norge digitalt vil prioriteten vere på planområde, mens datalaget over reguleringsplanar med komplett planinnhald vil byggje seg opp fram til Reguleringsplanar blir sende inn til Kartverket for teknisk kontroll opp mot gjeldande standard, og blir deretter lasta opp som kopidata til ein nasjonal plandatabase. 6 av 26 kommunar er tilgjengelege med reguleringsplandata i den nasjonale planportalen 38

39 Innan 2015 skal alle reguleringsplanar vere tilgjengelege med planområde i Rogaland Innan 2015 skal alle relevante reguleringsplanar vere tilgjengelege i vektorisert form i Rogaland Hente inn planområde frå kommunar som har etablert planområde som eit datalag. Gjennom at kommunen tilbyr sine plandata gjennom Norge digitalt, vil kommunen bli godskriven økonomisk for leveransen gjennom FDV-avtalen Starte opp og gjennomføre etableringsprosjekt i samsvar med handlingsplanen til geodataplanen. Kartverket skal bidra til å koordinere og organisere etableringsprosjekt Innlemme komplette reguleringsplandata frå digitale planregister som leveranse til Norge digitalt. Arbeidet knyter seg til å inngå avtalar for leveranse til Norge digitalt. Plandataene skal tilfredsstille gjeldande SOSI-standard 4.5 Temadata Bruk av temadata er grunnleggjande for å kunne løyse viktige samfunnsoppgåver knytt til miljø, klima, risiko og beredskap, planlegging og forvaltning. Auka satsing på bruk av temadata vil gje store samfunnsmessige gevinstar. Dei overordna måla i ei slik satsing i Rogaland vil dreie seg om å Auke kunnskapen om dei mest sentrale temadatasetta innanfor saksbehandlinga, spesielt i kommunale planleggingsprosessar Betre tilgangen til tematiske geodata gjennom at viktige, lokale datasett blir etablert og forvalta systematisk Supplere nasjonale temadatasett med detaljerte, lokale registreringar der dette er nødvendig for at regionen skal ha eit best mogleg kunnskapsgrunnlag i vedtaksprosessane sine Temadata i Det offentlege kartgrunnlaget Eit utval temadatasett inngår i Det offentlege kartgrunnlaget (DOK) i Rogaland. Geodataplanen skildrar spesifikk status, mål og tiltak knytt til datasett som fylket ønskjer spesiell oppfølging på i samsvar med krav og tilrådingar i Det offentlege kartgrunnlaget. I Rogaland vil det for planperioden vere følgjande datasett i Det offentlege kartgrunnlaget som det blir knytt forbetringstiltak til Kompetanseheving datasett Tema Biologisk mangfald Oversikt over framande artar og trua artar frå Artsdatabanken er tilgjengeleg i temakartportalen 39

40 Art/viltområde Det er innført eit nytt tema i Naturbase som er del av DOK, «Arter av nasjonal forvaltningsmessig interesse». Dette er samansett av ei lang rekkje underkategoriar, m.a. raudlista (trua) artar, ansvars artar og framande artar. Det meste er punktdata henta frå Artskart, men ein del flater frå det gamle viltområdetemaet i Naturbase er også med. Det er så langt vanskeleg å vurdere om dette fungerer som ein tenleg reiskap for å ta vare på det biologiske mangfaldet i Rogaland, eller vil kunne utviklast til å dekke ein slik funksjon innan rimeleg tid. Fylkesmannen ønskjer derfor at det fylkesdekkande datasettet Art/viltområde framleis skal vere tilgjengeleg i Temakart Rogaland, og brukast i saksbehandlinga. Mykje av desse dataene er av eldre dato, og metadataene er ikkje detaljerte nok. Data frå Artsdatabanken for trua- og framande artar er som nemnt over tilgjengelege på Temakart Rogaland Naturtypar Kvaliteten Etter at Stortinget behandla framtidig naturkartlegging i januar 2015, har Miljødirektoratet stoppa arbeidet med ein revisjon av Handbok 13 og ny naturtypekartlegging etter denne. Vidare naturkartlegging skal gjerast etter annan metodikk (NIN-Natur i Norge). Fylkesmannen har ikkje oversyn over kva verknader dette vil ha for naturdatastoda i fylket. Datasettet «Naturtypar på land» i fylket som byggjer på DNhandbok 13 vil likevel truleg vere heilt sentralt i mange år framover, sidan det er rimeleg heildekkande for låglandet. Det vil ta lang tid før NIN-data får ei dekning som gjer det like aktuelt å bruke i arealforvaltninga. Naturtypedatasettet har blitt vesentleg forbetra dei siste ni åra gjennom årlege kartleggingar i regi av fylkesmannen, men er framleis for ujamt og mangelfullt i deler av fylket. Dette datasettet er det viktigaste i samband med å oppfylle måla i Naturmangfaldlova, mellom anna arbeid med utvalde naturtypar, frivillig skogvern, oppfylling av landbrukets ansvar for biologisk mangfald gjennom landbrukets tilskotsordningar. «Naturtypar på land» vil vere heilt sentralt i framlegg til «Regionalplan for naturforvaltning og friluftsliv» gjennom revisjon av FINK. Rogaland fylkeskommune og nokre kommunar bidrog i med midlar i tillegg til statlege midlar slik at kartlegginga fekk eit større omfang. Kystlynghei er i 2015 vedteken som utvald naturtype. Det blir gjennomført ny kartlegging etter handbok 13 av 23 kystlyngheiområde som hadde for dårlege data, kartlegging i Nord-Rogaland og av utvalde skogområde. Fylkesmannen arbeider dessutan med å heve kvaliteten på datasette utan nye registreringar. Marin naturtypekartlegging blei starta opp i 2012, og er no gjennomført og tilgjengeleg i Naturbasen. Tida mellom levering av datasett etter avtalen og innlasting av data i Naturbase er no akseptabel. 40

41 Tilby naturtypedata til eit breitt spekter av brukarar som gjev eit godt grunnlag for kunnskapsbasert forvaltning gjennom kvalitetsheving på det eksisterande naturtypedatasettet, og å gjere tilgjengeleg nye NIN-data på ein lettfatteleg måte Skaffe oversikt og meir konkrete metadata for artstemaet i Naturbase (vilt) og tilby særleg viktige artsdata frå Artsdatabanken i temakartportalen Prosjekt for å heve kvaliteten i datasettet Tema Forureining Det er ønske om å setje saman og visualisere utsleppspunkt frå punktkjelder og meir diffuse områdeutslepp Lage eit datasett over utsleppsløyve Løfte bruken av GIS i forureiningsarbeidet Vurdere å velje ut fleire tema om forureining og vasskvalitet som kan hentast ut frå underliggande databasar for formidling i temakartportalen. Originaldata finst i databasen Forurensing som Miljødirektoratet eig og driv. Ein del tema visualisert på Miljøstatus bør vurderast Tema Friluftsområde Berre statleg sikra friluftsområde ligg i Naturbasen. Fylkesmannen har ansvar for å representere Staten som grunneigar i desse friluftsområda. Elles er det regionale ansvaret for friluftsliv overført til fylkeskommunen, som fordeling av tilskot og kartlegging av eigna område for friluftsliv. Eit regionalt datasett som svarer til friluftstemaet i FINK bør leggast inn i Naturbasen. FINK er i Temakart. Leggje inn kommunalt sikra-, planlagt sikra- og andre viktige friluftsområde (FINK) i Naturbase Oppdatere statleg sikra friluftsområde Leggje inn kommunalt sikra-, planlagt sikra- og andre viktige friluftsområde (FINK) i Naturbase Ansvarleg etat oppdaterer «sine» data 41

42 4.5.5 Tema Kyst og vassdrag Datasettet Fredingssoner anadrom fisk er ferdig etablert. Datasettet ph-status vassdrag blir rullert kvart tiande år. et er å følgje utviklinga over tid. Siste runde med analysar blei gjennomført i Lakseførande del av vassdrag og Renseparkar på Jæren er også to lokale datasett som er tilgjengelege i temakartportalen. Karakteriseringa vassdrag etter vassforskrifta er ein pågåande prosess der nye data og oppdateringar er aktuelt Velje ut fleire tema om forureining og vasskvalitet som kan hentast ut frå underliggande databasar for formidling i temakartportalen Velje ut fleire tema om forureining og vasskvalitet som kan hentast ut frå underliggande databasar for formidling i temakartportalen Tema Kulturminne Kulturminne er datasett frå RA som blir formidla som WMS/WFS gjennom temakartportalen. Få oppdaterte kulturminnedata tilgjengelig i lokale løysingar Få oppdaterte kulturminne data inn i BAAT Tema Landbruk Bruk som får SLF-tilskot Datasett med registreringar av bruk som får ulike produksjonstilskot frå Fylkesmannen er tilgjengelege på Temakart-Rogaland. Desse datasetta kan vere nyttige i ulike situasjonar, t.d. var datasette «Bruk med fjørfe» viktig for beredskap i samband med fugleinfluensaviruset. Halde datasetta oppdaterte kvart år 42

43 Bruke kart for å illustrere landbrukets utvikling Etablere dataflyt hos fylkesmannen for å få på plass årlege oppdateringar Sjå på høve til å illustrere endringar innan ulike produksjonar basert på tidsseriar med søknad om produksjonstilskot Regionalt Miljøprogram (RMP) RMP-karta er overtekne av SLF/NIBIO, gjennom estil Ta inn nye digitale datasett i temakartportalen som følgje av omlegging av RMP Generere eventuelle nye datasett for RMP Spreieareal Innsamling av data skjer ved hjelp av verkty i temakartportalen. Datainnsamling er på gang i alle landbrukskommunar. Vi tilbyr kommunen tilgang via web til PDF-filer med alle spreiingsareala i kommunen. Kurs i registrering av spreieareal i ny temakart-rogaland finn stad i september Sjå til at alle vidare oppdateringar på datasettet skjer via Temakart Rogaland Få kommunane og landbrukarane til å bruke systemet aktivt Sjekke spreieareal mot RMP-data (regionalt miljøprogram) AR-skog Det er ønske om meir detalj på AR5-data frå utmark og skog. NIBIO har begynt eit nytt prosjekt, skogsressurskart (SR16) i Trøndelag og skal kartlegge bolkar. Det er ønske om at Rogaland blir prioritert, men kartlegginga er basert på omløpsbilde. 43

44 4.5.8 Tema Landskap Regionale kulturlandskap og Vakre landskap er ferdige datasett som ikkje blir ajourførte Tema Naturvernområde Fylkesmannen har sendt inn nye oppdaterte grenser for Jærstrendene landskapsvernområde til Miljøverndirektoratet, desse er ikkje importerte i Naturbasen. Grensa for to nye naturvernområde, Eikebakka og Tveitaneset, er sendt til Miljødirektoratet. Dei er importert i Naturbase. Få Miljødirektoratet til å importere i Naturbase Sjå til at kommunane brukar dei nye grensene Tett dialog mot Miljødirektoratet Informere om at grensene ligg i Temakart Rogaland og finst for nedlasting via ND/BAAT når Miljødirektoratet har importert dataene Tema Samfunn og tryggleik Når det gjeld samfunn og tryggleik bør det vere eit mål at kommunane samarbeider når det gjeld geodata. Spesielt mindre kommunar kan ha mykje å hente gjennom auka geodatasamarbeid. Kommunen bør også inkludere geodatapersonell i kommunen sitt beredskapsarbeid. Miljømessig sårbarheit (MOB) (sårbarheit/marin oljevernberedskap) inneheld ei vektig av marine og landbaserte miljøressursar i forureiningssamanheng. Brannvesenet ønskjer datasett Brannkummar etablert. Temakart-rogaland har tatt inn både radonkart frå NGU og drikkevasskjelder. Ha mest mogleg oppdaterte kart over tema innan samfunnstryggleik og beredskap. Mykje er tilgjengeleg i BAAT og frå fagetatar som NVE, DSB og NGU Få oppdaterte kart frå Vegvesenet/Vegdirektoratet for årsdøgntrafikk, Ulykkespunkt og Transport av farleg gods Havnivåstigning; i samband med forventa havnivåstigning er det ønskjeleg med kart som viser område som er sårbare for dette i Rogaland. Vi treng derfor ein god høgdemodell 44

45 Miljømessig sårbarheit (eigentleg Marin oljevernberedskap MOB) treng oppdatering. Det eksisterande er frå 2002., Få kartlagt Rogaland for risiko for fjellskred Få kartlagt Rogaland for risiko for flaum Følgje opp NVE/NGU for å bli prioritert i skredfarekartlegginga Nasjonale etatar utarbeider omsynssonekart for bruk i kommuneplan? Tema Stiar og løyper I 2013 ble idet starta opp ei arbeidsgruppe som jobba med å etablere eit fylkesdekkande datasett over stiar, løyper og turvegar som omfattar trasser som får tilskot i RMP. Alt som blir registrert blir gjort ut frå produktspesifikasjonane for nasjonal database for tur- og friluftsruter som er utarbeidd av Kartverket. Etablere eit fylkesdekkande datasett over stiar og løyper Oppmode kommunar til å engasjere barna til å registrere «digitale barnetråkk» (Plannytt 1, 1/2012, s. 22) For å få RMP-støtte for turstiar er det ein føresetnad at kommunane kartfester stiane Kommunale/regionale turvegar og turstiar skal samanstillast Tema Universell utforming I samband med regjeringa sin handlingsplan for universell utforming og auka tilgjengelegheit (2009) vart Kartverket utnemnt av Miljøverndepartementet til å skaffe fram data om tilgjengelegheit på veg og transport for byar, tettstader og andre område. Til no har Kartverket registrert tilgjengelegheit i 148 kommunar i heile landet, og 100 av desse oppdaterte kartlegginga i I 2014 ble fleire byar i Rogaland kartlagde. Det blei også utført registreringar i ein del friluftsområde. Kartverket har utvikla kartklienten Norgeskart tilgjengelegheit, som skal vise tilgjengelegheita for heile landet. Rogaland fylkeskommune har utvikla nettportalen som viser tilgjengelegheita på bygg og anlegg, og uteområde i Rogaland. Fylkeskommunen har motteke ein førespurnad frå Kartverket om samarbeid, som tar sikte på at Kartverkets registrereingar skal kombinerast med Rogaland fylkeskommune sine registreringar i eit felles kartsystem. Dersom ein får til ei slik løysing vil verdien av begge nettsidene auke, og nettsida vil bli interessant for fleire aktørar med ei mogleg nasjonal oppkopling. 45

46 Få til interaksjon mellom nettsida og Kartverket sin kartportal Norgeskart tilgjengelighet Kartverket og Rogaland fylkeskommune utarbeider prosjektskildring Opprette forprosjektgruppe Tema Fiskeridata Fiskeriregistreringar Fiskeridirektoratet har bestemt at regionkontora skal registrere og digitalisere areal i kystsona av interesse for yrkesfiskarane ved hjelp av intervjuundersøkingar. Fiskeridirektoratet region Sør har sidan 2007 intervjua yrkesfiskarar og samla inn kystnære fiskeridata. Grensa for kystnære fiskeridata blir rekna frå kystlinja ut til grunnlinja. Innsamla data blir inndelte i fire hovudkategoriar av fiskeria sin arealbruk: 01 Gytefelt 02 Låssetjing/mellomlagring 03 Passiv reiskap, (t.d. teiner, ruser, garn, liner, jukse og dorg) 04 Aktiv reiskap (t.d. landnot, snurpenot, snurrevad og trål) Tema Akvakulturdata Fiskeridirektoratet gjev i si offentlege kartløysing ei oversikt over godkjende lokalitetar for akvakultur i sjø og på land. For den enkelte lokaliteten kan ein hente fram namn på lokalitet, inehavar, løyvenummer, produksjonsform og art. For lokalitetar i sjø kan ein også hente fram klarert bruk av overflateareal. Kartverktyet gjev også oversikt over publisert sjukdom i akvakulturanlegg (PD og ILA). Kartverktyet er kopla til Fiskeridirektoratet sitt register over akvakulturløyve (akvakulturregisteret) og Veterinærinstituttet sitt sjukdomsregister, og blir oppdatert kvart døgn. Meir detaljerte opplysningar om akvakulturløyve, og om kartverktøyet kan hentast ut via Fiskeridirektoratet si heimeside: (Hjelp til bruk av kartet: Bruk knappen «Meny» til høgre over kartbildet og vel «Hjelp».) 46

47 5 Forvaltning, drift og vedlikehald 5.1 FDV-avtalane Det ligg føre FDV-avtalar i alle kommunar med unnatak av Stavanger kommune. For dei andre kommunane i Rogaland er det inngått FDV-avtalar via Norge digitalt. Det skal haldast årsmøte der vedlegga til FDV-avtalane blir reviderte. Av vedlegga går det fram aktuelle datasett, rettigheiter, tilgang og økonomi for kvar part. Elles skjer arbeidet gjennom ei løpande, meir uformell kontakt så langt det gjeld forståinga av avtalen. 5.2 Vedlikehald Vedlikehald og distribusjon i fylket blir i dag organisert slik: ** Stavanger er ikkje med i Geovekst og har eigne FDV-rutinar, men leverer data to gonger i året Figur 10 Organisering av vedlikehald og distribusjon i Rogaland fylke Originaldatavert skal ta i mot endringsdata frå ajourhaldsansvarleg seks veker tidlegare enn distribusjonsdatoane. Byggje opp forståing for og kunnskap om standardar og produktspesifikasjonar for kontroll og tilrettelegging av dataene Bidra i samarbeid med Fylkesmannen i Rogaland og Rogaland fylkeskommune til ein felles rettleiingsteneste for etablering, forvaltning, drit og vedlikehald av plandata Hyppigare ajourhald Rapport over status på det enkelte datasett som blir gjeve til kommune ved leveranse og tettare oppfølging ved kommunebesøk etter avtale 47