KDP Fastlandssambandet Sotra Bergen, parsell Kolltveit Storavatnet

Statens vegvesen KDP Fastlandssambandet Sotra Bergen, parsell Kolltveit Storavatnet Høyring av framlegg til kommunedelplan og konsekvensutgreiing oppsummering med kommentarar frå Statens vegvesen Dato 04.06.2012 1 INNLEIING... 2 2 VIDARE VURDERINGAR SOM FØLGJE AV PUNKT I VEDTAK OM UTLEGGING OG INNKOMNE UTTALE OG MERKNADER... 2 2.1 KOLLEKTIVTRANSPORT PÅ STREKNINGA STRAUME STORAVATNET... 2 2.1.1 Løysing med buss som kollektivtransportmiddel... 3 2.1.2 Løysing med bybane som kollektivtransportmiddel... 4 3 OPPSUMMERING AV UTGREIDDE LØYSINGAR OG TILRÅDING FRÅ STATENS VEGVESEN... 5 3.1 TILRÅDING AV KONSEPT FOR HEILE STREKNINGA KOLLTVEIT STORAVATNET... 5 3.2 TILRÅDING AV ALTERNATIV... 7 4 ENDRINGAR I PLANDOKUMENTA SOM FØLGJA AV HØYRINGA... 9 5 SAMANDRAG AV INNKOMNE UTTALE OG MERKNADER INKL. KOMMENTARAR FRÅ STATENS VEGVESEN 10 5.1 UTTALE FRÅ OFFENTLEGE ETATAR OG ANDRE ORGANISASJONAR... 11 5.1.1 Statlege og fylkeskommunale etatar... 11 5.1.2 Tilgrensande kommunar... 15 5.1.3 Infrastruktur som vert berørt av sambandet... 17 5.1.4 Beredskap og utrykning... 18 5.1.5 Miljøorganisasjonar... 18 5.1.6 Næringsliv og brukarorganisasjonar... 20 5.2 MERKNADER FRÅ PRIVATE GRUNNEIGARAR, NABOAR, INTERESSEORGANISASJONAR, M.FL... 22 5.2.1 Strekninga Kolltveit Bildøy... 22 5.2.2 Strekninga Bildøy Straume... 23 5.2.3 Strekninga Straume Arefjord... 27 5.2.4 Strekninga Søre Drotningsvik brufeste tunnelinnslag i alt C7 og C7/C9... 28 5.2.5 Strekninga Drotningsvik Storavatnet... 31 5.2.6 Kryssområdet Storavatnet tilhøve til Askøytrafikken... 34 1

1 Innleiing Framlegg til kommunedelplan med konsekvensutgreiing låg ute til høyring i perioden 26. mars 20120 til 14. mai 2010. I høyringsperioden kom det inn 18 uttale frå offentlege etatar og andre organisasjonar og 23 merknader for private grunneigarar, naboar, velforeiningar, interesseorganisasjonar m.fl. Dette er ein oppsummering av alle uttale og merknader som kom inn, sjå kapittel 5. Statens vegvesen har kommentert dei fortløpande, men laga felles kommentar til merknader som har omtalt dei same problemstillingane. Det har kome inn 2 motsegn til planframlegget. 1. Askøy kommune har kome med motsegn til alt C7 mellom Arefjord og Storavatnet dersom kryss i tunnel mellom Drotningsvik og ny hovudveg ikkje vert godkjent. Søknad om fråvik for kryss i tunnel er godkjent i fråviksnemnda i Region vest møte 22.05.12. Dei har lagt saka fram for Vegdirektoratet og vi ventar ikkje noko endring derifrå. Grunnlaget for Askøy kommune si motsegn fell derfor bort. 2. Fylkesmannen kom først med motsegn mot val av løysing med ny 4 felts veg i konsept F, men modererte seg i seinare brev der dei skriv at motsegn er knytt til at ved ein eventuell ny firefeltsbru skal to av felta reserverast bybane. Med ein slik føring for ny firefeltsbro kan Fylkesmannen trekke motsegna til kommunedelplan for Sotrasambandet, delstrekning Kolltveit Storvatnet. Det var møte mellom Statens vegvesen og Fylkesmannen fredag 25. mai 2012. Resultatet av møtet vart at Fylkesmannen i nytt brev datert 01.06.12 trekkjer si motsegn på bestemte vilkår. Som følgje av vilkåra Fylkesmannen set for å trekkje motsegna, har Statens vegvesen teke eit punkt om kollektivfelt på ny hovudveg inn i reviderte føresegner både for Bergen kommune og Fjell kommune. Det er og teke inn i retningslinjer for vidare planlegging at det skal utførast ein vurdering av teknisk/økonomiske konsekvensar av å legge til rette for bybane på ny 4 felts bru. Arbeidet skal og inkludere korleis bybane kan førast inn på brua. Statens vegvesen har i tillegg gjort ein vurdering av løysing for kollektivfelt med busstransport på ny hovudveg i alternativ C7 med lang tunnel mellom Søre Drotningsvik og Storavatnet, i samsvar med pkt 2 i Byrådets vedtak om utlegging av saka, sjå pkt 2.2.1. Løysing med bybane er kommentert i pkt 2.1.2. Kapittel 3 inneheld ein oppsummering av konsept og traséalternativ og ein tilråding frå Statens vegvesen. Kapittel 4 omtaler dei endringar som er gjort i føresegnene til planen. Det er ikkje gjort endringar i plankarta. 2 Vidare vurderingar som følgje av punkt i vedtak om utlegging og innkomne uttale og merknader 2.1 Kollektivtransport på strekninga Straume Storavatnet I byrådet i Bergen kommune sitt vedtak i samband med utlegginga av saka til høyring (vedtak av 20.03.12 sak 1128 12), står det i pkt 2: 2

«Alternativene i F konseptet må bearbeides for å styrke kollektivtransportens konkurranseevne. I alternativ C7 og C7/C9 må to av feltene reserveres for kollektivtransport. Kollektivtransporten i området ved Drotningsvik kan eventuelt organiseres med et rutetilbud på lokalvegnettet og omstigning på terminalen ved Storavatnet.» Både Hordaland fylkeskommune og Fylkesmannen i Hordaland skriv sine uttale at det bør leggjast til rette for framtidig bybane til Straume i det nye sambandet. Fylkesmannen set det som føresetnad for å unngå motsegn til planane. Med bakgrunn i byrådets vedtak og innkomne uttale, har Statens vegvesen vurdert korleis ein kan løyse kollektivtransport på eigne felt i planlagt nytt samband i alt C7 og C7/C9. Det gjeld i første rekke buss som kollektivtransportmiddel. Ein vil og vise til kapittel 9.3 i planrapporten der kollektivtransport er nærare omtalt. 2.1.1 Løysing med buss som kollektivtransportmiddel Alternativ C7/C9 I alternativ C7/C9 har det heile tida vore ein føresetnad at to av dei nye felta skal reserverast for kollektivtransport og at det vert bygd eit nytt felt for annan trafikk i kvar retning i tillegg til at en kan ha lokaltrafikk og lokalbussar i blanda trafikk i dagens samband. Prinsippskisse for løysing av kollektivfelt (raud strek) på nytt fastlandssamband i alternativ C7/C9. Her vert det samanhengande kollektivfelt på heile strekninga frå Arefjord til Storavatnet bortsett frå i kryssområda i Knarrvika og i Drotningsvik der ein må oppheve bussfelta på grunn av på og avkøyringsfelta for av og påkøyrande trafikk (som på Flyplassvegen i dag). Kollektivtrafikken vert ført direkte inn på ny kollektivterminal i Storavatnområdet via ny kollektivtunnel gjennom Harafjellet (av og pårampingar frå/til hovudvegen i dagsona mellom Kipletunnelen og Harafjelltunnelen). Mellom kollektivterminalen på Straume og krysset i Arefjord kan kollektivtransporten anten løysast med kollektivfelt langs lokalvegen mellom Straume og Arefjord eller ved å bygge ny kollektivveg på sørsida av Stovevatnet frå terminalen til Arefjordkrysset. Dette vert endeleg avklart i det vidare reguleringsarbeidet. I tillegg til hovudstoppeplassane på Straume og ved Storavatnet, er det mogleg å opparbeide haldeplassar i Knarrvika og i Drotningsvikområdet der folk kan få tilkomst til raskt busstilbod mellom Sotra og Bergen. Detaljer i løysinga vert vidare vurdert og optimalisert i reguleringsarbeidet. Alternativ C7 Statens vegvesen har på bakgrunn i byrådets vedtak, pkt 2, vurdert løysing med kollektivtransport på eigne felt i nytt samband i alternativ C7 i staden for kollektivfelt på dagens rv 555 slik framlegget var opphaveleg. Det er mogleg å løyse kollektivtransport med buss i nytt samband slik prinsippskissa under syner. 3

Prinsippskisse for løysing av kollektivfelt (raud strek) på nytt fastlandssamband i alternativ C7. På Litlesotra og over brua er det same løysing som omtalt for C7/C9. På Bergenssida vert det kollektivfelt i den lange tunnelen fram til på og avkøyringsfelta for rampene til krysset i Drotningsvik. Vidare mot Storavatnet vert bussfelt oppheva. Dette er grunna i at det er kort avstand mellom rampene til og frå Drotningsvik og krysset på Storavatnet. Det vil vere behov for fleksibilitet i dei to felta i kvar retning for feltskifte og riktig posisjonering i høve til kryssområda på denne strekninga. På grunn av den lange tunnelen og rampene til/frå krysset i Drotningsvik, er det ikkje mogleg å i tillegg etablere eigne av og påkøyringsrampar for kollektivtrafikk direkte inn mot kollektivterminalen i krysset ved Storavatnet. Kollektivtrafikken må derfor følgje vegrampene i kryssområdet før den kan ta av på eigne felt inn mot ny kollektivterminal. Det same gjeld frå kollektivterminal inn i tunnelen. Statens vegvesen meiner at løysing med kollektivtransport på eigne felt i alt. C7 er mogleg å få til, men løysinga gir dårlegare tilkomst til og frå kollektivterminal ved Storavatnet enn alt. C7/C9. Når det gjeld mogleg etablering av haldeplassar, er haldeplass mellom Knarrvika og Storavatnet ikkje mogleg på nytt samband. Løysinga krev at det i tillegg må etablerast lokalbuss/matebuss på dagens samband/lokalvegett for å gi bebuarane i Drotningsvik eit kollektivtilbod. Statens vegvesen vil ikkje motsette seg ein slik løysing, men peikar på dei avgrensingar og ulemper som er omtalt. 2.1.2 Løysing med bybane som kollektivtransportmiddel Det finst pr i dag ikkje noko forpliktande vedtak om bybaneutbygging mot vest og heller ikkje kor endepunktet for ein slik bybane eventuelt skal vere. Til no ligg det føre berre ein studie for mogleg bybane mot vest der det vert tilrådd å stoppe i Fyllingsdalen og bruke buss som kollektivtransportmiddel til Bergen vest og Sotra. På fylkestinget i Hordaland fylke, 9.juni 2010, vart det lagt fram sak om utvikling av eit framtidig bybanenett i Bergensområdet. Det vart gjort slikt vedtak: 1. Fylkestinget legg til grunn at utgreiinga om bybanenett inngår som ein sentral del av det pågåande arbeidet med ei konseptvalutgreiing (KVU) for Regionpakke Bergen. 2. Fylkestinget prioriterer følgjande korridorar for å halde fram med kontinuerleg utbygging av bybana: Rådal Bergen lufthamn Flesland Bergen sentrum Åsane Bergen sentrum Haukeland sjukehus Mindemyren Fyllingsdalen Bergen Loddefjord Straume» 4

KVU for transportsystemet i Bergen tilrår bybane mot vest til Storavatnet. Dette vert støtta av mellom anna Bergen kommune i deira uttale til KVU for transportsystemet i Bergen. Men heller ikkje her ligg det føre nokon endeleg avklaring pr i dag. Statens vegvesen kan ikkje tilrå at det nye sambandet vert førebudd for bybane no på så uvisst grunnlag. Dessutan viser førebelse vurderingar at dagens brutrasé, kan vere vel så godt eigna som del av eit framtidig transportsystem med bybane. Det vil vere mogleg å ta spørsmålet om førebuing for bybane opp att i det vidare reguleringsarbeidet. Det arbeidet vil vere lettare dersom Hordaland fylkeskommune og kommunane har kome lenger med avklaring av framtidig kollektivtransportsystem mot vest. Hordaland fylkeskommune har ansvar for kollektivtransporten og bør vere ein pådrivar i det vidare arbeidet med bybane mot vest. For å få ein oversikt over kva ei førebuing for bybane på ny 4 felts bru betyr, vil Statens vegvesen uansett utføre ei vurdering av teknisk/økonomiske konsekvensar av bybane på ny 4 felts bru som del av det vidare reguleringsarbeidet. Arbeidet skal og inkludere korleis bybane kan førast inn på brua. 3 Oppsummering av utgreidde løysingar og tilråding frå Statens vegvesen 3.1 Tilråding av konsept for heile strekninga Kolltveit Storavatnet Statens vegvesen har vurdert konsept F og konsept J i høve til alle tema som vart utgreidd i kommunedelplanen med KU; sjå kapittel 15 og 16 i planrapporten. I tabellen under er det sett inn ein samanlikning av konsepta. Tabell 3.1. Vurdering av konsept J og konsept F Tema Trafikk- og transportsystem Bruk av dagens Sotrabru ROS Ikkje prissette konsekvensar Konsept J Alternativ: J101 / J102 Alt J101 har god framkomst for all transport, men ingen prioritering av kollektivtransport. Ikkje mogleg med framtidig bybane Alt J102 har ingen auke i vegkapasitet som gir avgrensa framkomst for biltrafikk og dårleg løysing for all for nyttetransport. Men gir god framkomst for kollektiv på eigne felt og mogleg med framtidig bybane på ny bru til Sotra. Begge har god g/s løysing på heile strekninga. Del av ny hovudveg. Tilfredsstiller ikkje krav til nyttelast for køyretøy eller krav til tryggleik for rekkverk på brua. Anten behov for vesentleg ombygging av brua eller ny bru. Sårbart, høgt risikonivå, dårleg m.o.t. beredskap. J102 noko høgare risikonivå enn J101 Alt J101 er dårlegast i høve til nærmiljø. Alt J102 noko betre i høve til nærmiljø 5 Konsept F Alternative kombinasjonar: C101 / C7/C9, C101 / C7, C102 / C7/C9, C102 / C7 Alle alternativ har svært god framkomst for all transport. Det er mogleg med kollektivtransport på eigne felt og mogleg med framtidig bybane til Sotra. Alle har god g/s løysing, men alt C7/C9 og C7 har litt mindre god i Søre Drotningsvik for gåande og syklande (C7). Del av lokalvegnett / kollektivtrasé. Krev berre vanleg vedlikehald Robust, lågt risikonivå, god m.o.t. beredskap. Noko betre enn konsept J. Størst skilnad mellom alternativ med lange dagsoner og

(landskap, nærmiljø og friluftsliv, natur og kulturmiljø, naturresursar, ) Prissette konsekvensar, anleggskostnad i mrd. Netto nytte Lokal og regional utvikling Klimautslepp CO2 auka utslepp i alle alt i høve til 0- alt Måloppnåing pga. mindre trafikk. Vesentleg inngrep i kulturmiljøet i Knarrvikaområdet. Best i høve til landskap alternativ med lange tunnelar. Alt C101 / C7 best, alt C102 / C7/C9 dårlegast. Alle alternativ gir vesentleg inngrep i nærmiljø rundt brufestet lokalt i Søre Drotningsvik. Større landskapsinngrep enn konsept J. 3, 27 mrd. kr (begge alt om lag like) Mellom 5,06 mrd. kr (C102 / C7/C9) og 5,63 mrd. kr (C101 / C7) Stor skilnad mellom alternativa Alt J101 Om lag som 0-alternativet Alt J102 Størst negativ netto nytte pga. svært låg trafikantnytte Alt J101 er god for vidare utvikling i mange år, men er meir uviss i lengre tidsperspektiv m.o.t. vegkapasitet. Alt J102 Har dårleg kapasitet og er ikkje i samsvar med regionale/lokale mål om vekst og utvikling. Alle alternativ negativ netto nytte. Kombinasjonen C102 / C7/C9 minst negativ Kombinasjonen C101 / C7 størst negativ Alle alternativ svært god og fleksibel for vidare for vidare utvikling 19 700 21 100 tonn 19 700 21 600 tonn Alt J101 Samsvar, men uviss på svært lang sikt Alt J102 Berre godt samsvar i høve til kollektiv og g/s elles uvisse og lite / ikkje samsvar Alternativ med lange dagsoner er betre enn alternativ med lange tunnelar Godt samsvar Alternativ i konsept J er billegast å bygge. Statens vegvesen har likevel vurdert konsept J som vesentleg dårlegare enn konsept F med omsyn til trafikk og transportsystem, bruk av dagens Sotrabru, risiko og sårbarhet, lokal og regional utvikling og måloppnåing. For tema Ikkje prissette konsekvensar og klimautslepp er skilnaden liten og vil berre i liten grad påverke val av konsept. I tillegg krev løysingar i konsept F flytting av dagens høgspentleidningar over sundet mellom Sotra og Bergen. I konsept F er det i samarbeid med BKK, lagt inn kostnader til kabling (jord og sjøkabel) av høgspentleidningane mellom Breivik trafostasjon ved Alvøyvegen og Litlesotra trafostasjon i Arefjord. Denne kablinga vil frigjere dagens byggeforbudsone langs høgspentleidningen til mogleg utbyggingsareal i Drotningsvikområdet (ca 35 daa), og redusere dei visuelle ulempene knytt til dagens høgspentanlegg. Konklusjon Statens vegvesen tilrår i hovudsak at traséalternativa i konsept F vert valt. Statens vegvesen meiner at konsept J ikkje gir tilfredsstillande løysing for transportbehov i regionen Sotra/Øygarden Bergen dersom ein vil oppnå den utviklinga kommunane ønskjer. Det gjeld spesielt betra transportkapasitet, god og sikker framkomst for alle transportgrupper og eit meir robust og fleksibelt transportsystem. Statens vegvesen vil derfor generelt rå frå traséalternativ i konsept J. På strekninga Kolltveit Bildøy meiner Statens vegvesen at konsept J er ei akseptabel løysing. På denne strekninga har ein lokalveg via Bildebakken dersom hovudsambandet må stengast for vedlikehald eller ved hendingar i sambandet. Inngrepet vert mindre og kostnadene er lågare enn i konsept F. 6

3.2 Tilråding av alternativ Innanfor konsept F har traséalternativa noko ulik verknad i høve til dei ulike tema. Det gjeld spesielt Ikkje prissette tema og kostnad. Skilnaden er større på Bergenssida enn på Sotrasida. Kolltveit Arefjord På Sotrasida mellom Kolltveit og Arefjord får alt C101 og C102 en ganske lik totalvurdering. Men dei har lokale skilnader. Begge alternativ vert ført nær verna fornminne (gravrøyser frå jarnalderen) ved tunnelinnslaget på Kolltveitsida av Bildøystraumen (Alebakkane). Alt C101 med tunnel under Straume, gir vesentlege terrenginngrep på Bildøy og inngrep bustadmiljø i samband med ny bru over Straumsundet. Tunnelen har liten overdekking eit par stader og dei geologiske vurderingane viser at fjellkvaliteten er dårleg på delar av strekninga, jf. pkt. 10.1.2. Men C101 gir lite inngrep i Straume sentrum og Stovevatnet. Dagens Rv 555 vert lokalveg mellom Bildøy, Straume og Arefjord. Alt C102 som samlar inngrepa langs dagens vegkorridor, gir inngrep i bustadmiljø i vestre del av Straume sentrum og inngrep i naturmiljø ved utfylling i Stovevatnet. Det er planlagt ca. 400 m lang miljøtunnel gjennom Straume sentrum som avbøtande tiltak i C102. Det må etablerast ny lokalveg mellom Bildøy og Straume. Det er stilt rekkeføljekrav i føresegnene til kommunedelplanen ( 4 2.1) om at denne lokalvegen skal vere vedteken før endeleg vedtak av reguleringsplanen for Rv 555 Fastlandssambandet Sotra Bergen. Statens vegvesen meiner at begge alternativa er om lag like i høve til trafikk og transportsystem, anleggskostnader og nytte. Men Statens vegvesen vil peike på at i miljøtunnelen i alternativ C102 slepp ein uvissa knytt til fjellkvalitet. Tunnelen er kortare, noko som gir mindre drifts og vedlikehaldskostnader. Miljøtunnelen i sentrum kan gi starten på ei byutvikling i Straume sentrum som kan binde handelsområdet i sør betre saman med området for offentlege tenester i nord. Statens vegvesen meiner at alternativ C102 er den beste løysinga for strekninga Kolltveit Arefjord. Men på strekninga Kolltveit Bildøy er alternativ innanfor konsept J med parallell tunnel til dagens Kolltveittunnel ei akseptabel løysing. Det fører og med seg at veganlegga vert liggjande lengre unna gravrøysane i Alebakkane og vil ha liten eller ingen innverknad på dei. I tillegg vert inngrep i Bildøystraumen og bustadområde på Kolltveitsida mindre. Arefjord-Storavatnet På Sotrasida er alternativ C7 og C7/C9 like. På Bergenssida står det mellom val av alternativ med ca. 2 km lang tunnel frå Søre Drotningsvik til kryssområdet ved Storavatnet, alternativ C7, og eit alternativ med tre korte tunnelar og strekningar med veg i dagen, alternativ C7/C9. Mellom krysset i Drotningsvik og krysset i Storavatnet er ny hovudveg ei utviding av dagens trasé for Rv 555. Begge alternativ har same løysing for ny 4 felts bru over sundet Sotra Bergen og same løysing i Søre Drotningsvik. Konsekvensane for omgjevnadene i Søre Drotningsvik vert dei same for begge alternativ. Samanlikning mellom alternativa: Alternativ C7 Anleggskostnad ca. 600 mill. kr høgare enn alt C7/C9 hovudsaklig pga. mer tunnel og kryss i tunnel 7

Dårlegare netto nytte enn alternativ C7/C9 Kollektivtrasé på eigne felt på ny hovudveg. På grunn av den lange tunnelen og rampene til/frå krysset i Drotningsvik, er det ikkje mogleg å i tillegg etablere eigne av og påkøyringsrampar for kollektivtrafikk direkte inn mot kollektivterminalen i krysset ved Storavatnet slik som i C7/C9. Kollektivtrafikken må derfor følgje vegrampene i kryssområdet før den kan ta av på eigne felt inn mot ny kollektivterminal. Det same gjeld frå kollektivterminal inn i tunnelen. Haldeplass mellom Knarrvika og Storavatnet er ikkje mogleg med kollektivtransport på nytt samband i tunnel. For å få kollektivtilbod på denne strekninga, må det i tillegg gå lokalbussar i blanda trafikk på dagens rv 555 som vert lokalveg i C7. Lokalveg på dagens veg fram til Harafjellet. Vidare må det byggast ny lokalvegtunnel gjennom Harafjellet til lokalvegkrysset ved Storavatnet. Totalt minst negative konsekvensar for nærmiljø pga. tunnel utanom dei tettbygde områda. God trafikkavlastning av dagens Rv 555. Størst utslepp av klimagassar pga. noko større veglengde og større høgdeskilnader på vegen enn alt C7/C9. Fordel at nytt veganlegg kan byggast mens trafikken kan gå uavhengig på dagens Rv 555 bortsett frå ein kort strekning i kryssområdet ved Storavatnet. Alternativ C7/C9 Lågast anleggskostnad og best netto nytte Kollektivtrasé på eigne felt på ny hovudveg. Betre tilkomst til rask og effektiv kollektivtransport på ny hovudveg i Drotningsvikområdet enn C7. Det vert etablert eigne av og påkøyringsrampar for kollektivtrafikk direkte inn mot kollektivterminalen i krysset ved Storavatnet. Det er og mogleg med kollektivtransport i blanda trafikk på dagens Rv 555 mellom Arefjord og Drotningsvik. Fleksibelt i høve til ruteopplegg Lokalveg mellom Drotningsvik og Storavatnet via Janaflaten og Godviksvingane. For å få samanhengande lokalveg, må det byggast ny lokalveg som bind Janaflaten og Godviksvingane saman via dagens vegkulvert i Breivikkrysset. Breivikrysset vert fjerna. Dårlegast i høve til inngrep i tettbygd nærmiljø langs vegstrekninga Drotningsvik Storavatnet. Krev avbøtande tiltak for å redusere miljøulempene mest mogleg. Minst utslepp av klimagassar Ulempe at mykje av dagens veg vert berørt i anleggsperioden og at det krev mykje mellombelse vegløysingar for å avvikle den store trafikkmengda i anleggsperioden. Alternativ C7 er best med omsyn til nærmiljøet på strekninga Drotningsvik Storavatnet og trafikkavviklinga i anleggsperioden. Dette må vegast opp mot at alternativ C7 har kostnad på rundt 600 mill. kr meir enn alternativ C7/C9 og dårlegare løysing for kollektivtransporten enn C7/C9. Konklusjon: Kolltveit Arefjord Statens vegvesen tilrår generelt alternativ C102 som den beste løysinga for strekninga Kolltveit Arefjord. Men på strekninga Kolltveit Bildøy er alternativ innanfor konsept J med ny tunnel parallell med dagens Kolltveittunnel ei akseptabel løysing og Statens vegvesen vil tilrå dette. Arefjord Storavatnet Statens vegvesen tilrår C7/C9 fordi alternativet har lågast kostnad av konsept F alternativa, har best tilkomst til raskt og effektivt kollektivtransport på eigne felt på ny hovudveg og best og mest direkte løysing for kollektivtransporten inn på ny kollektivterminal ved Storavatnet. Statens vegvesen meiner at miljøulempene med avbøtande tiltak ikkje vert så store at dei veg tyngre enn fordelane i denne løysinga. 8

4 Endringar i plandokumenta som følgja av høyringa Som følgje av høyringa av kommunedelplanane for fastlandssambandet og dei uttale og merknader som har kome inn, er det gjort nokre mindre endringar både i plankart og i føresegnene til planane. Det er berre gjort endring i plankartet for Bergen kommune, alternativ C7, teikning nr 02: Kollektivtrasé er endra frå dagens rv 555 til to av felta på nytt samband. Alle plankart både for Fjell og Bergen kommune er påført dato for 1. gangs handsaming av planframlegget og periode for offentleg ettersyn. Alle plankart har revisjonsdato 04.06.12. Det er utarbeidd ein versjon av føresegnene for kvart traséalternativ både i Fjell og Bergen kommune. Revisjonsdato er 04.06.12. Føljande endringar er gjort: Plan ID 20050021 Fjell kommune Føresegner Ny 2 1.6 Kollektivtransport på eigne felt Mellom Straume og kryssområdet Arefjord skal det etablerast eigne kollektivfelt. Endeleg løysing vert fastsett i reguleringsplanen. Mellom kryssområdet i Arefjord og kommunegrensa mot Bergen kommune skal det etablerast kollektivfelt på to av dei fire felta i nytt fastlandssamband. Endeleg løysing vert fastsett i reguleringsplanen. Nytt punkt i Retningsliner for vidare planlegging Førebuing for eventuell bybane Teknisk/økonomiske konsekvensar av førebuing for bybane på ny 4 felts bru skal vurderast som del av det vidare reguleringsarbeidet. Arbeidet skal og inkludere korleis bybane kan førast inn på brua. Plan Id 19920000 Bergen kommune Føresegner Ny 2 1.6 Kollektivtransport på egne felt Mellom kommunegrensen mot Fjell kommune og Storavatnet skal det etableres kollektivfelt på to av de fire feltene i nytt fastlandssamband. Endelig løsning skal fastsettes i reguleringsplanen. Nytt / revidert punkt i Retningslinjer for videre planlegging Kollektivløsninger innfartsparkering 9

Prioritere gode og effektive løsninger for kollektivtransport slik at den har minst like god framkommelighet som annen trafikk. To av de fire feltene på nytt hovedsamband skal reserveres for kollektivtransport, jf 2 1.6. Løsninger for innfartsparkering og kollektivterminaler skal utformes i samarbeid med berørte kommuner, Hordaland fylkeskommune og Skyss Forberedelse for eventuell bybane Teknisk/økonomiske konsekvenser av forberedelse for bybane på ny 4 felts bro skal vurderes som del av det videre reguleringsarbeidet. Arbeidet skal også inkludere hvordan bybane kan føres inn på broen. Plankart Teikning nr 02, alternativ C7. Kollektivtrasé er endra frå dagens rv 555 til ny 4 felts hovudveg mellom kommunegrensa mot Fjell og Storavatnet. 5 Samandrag av innkomne uttale og merknader inkl. kommentarar frå Statens vegvesen I høyringsperioden 26. mars 20120 til 14. mai 2010 kom det inn 18 uttale frå offentlege etatar og andre organisasjonar og 23 merknader for private grunneigarar, naboar, velforeiningar, interesseorganisasjonar m.fl. Uttale frå offentlege etatar og andre organisasjonar 1 Fylkesmannen i Hordaland med tilleggsuttale 2 Hordaland Fylkeskommune 3 Fiskeridirektoratet 4 Forsvarsbygg 5 NVE 6 Sund kommune 7 Øygarden kommune 8 Askøy kommune 9 FjellVAR 10 BKK Nett 11 Bergen brannvesen 12 Norges miljøvernforbund 13 Natur og ungdom 14 Naturvernforbundet i Hordaland 15 Vest næringsråd 16 Norges lastebileigarforbund avdeling Hordaland (NLF) 17 NHO Hordaland 18 Bergens Næringsråd Private merknader 19 Audhild og Arne Martin Engelsen, Kolltveit, 20 Kobbeltveit Golf og Naturpark v/olaug og Bjørn Evanger, Kolltveit 21. Olav Kobbeltveit, Kolltveit 22. Storhilderen Velforening v/arnold Solsvik, Straume 10

23. Liegruppen AS v/roy Eddy Lie 24. Straume Consult AS v/raymond Fyllingen, Straume 25. Bildøy Hyttelag v/jan Steinar Erichsen 26. Seks hyttegrunneigarar på Nordre Bildøy v/tor S Johannesen 27. Idun Århus og Per Øystein Mikalsen, Tyttebærbrekko 64 Straume 28. Margrethe og Jan Bjorøy, Svartaberje 19 Straume 29. Roald Sæterdal, gnr 36, bnr 32, 415 Arefjord 30. Mildrid Fenstad, gnr 36, bnr 75 Arefjord 31. Per Arne Jacobsen, Drotningsvik 32. Janaveien beboere v/torgrim Alterskjær, Janaveien 33. «Ja til Sotratunnel» v/per Tore Bø, på vegne av 35 velforeiningar, sameige, burettslag m. m. 34. Helen Nordeide Johansen og Mary Nordeide, Alvøyveien 35. Synnøve B Husebø, Jan N Husebø, Gunnar Husebø, familien Breivik, Drotningsvikvn 36. Gisle Hildershavn, Hauglandshella Askøy 37. StorBergen Boligbyggerlag v/tom Arne Olsen 38. JM Norge AS v/tor Stensaker 39. Norconsult AS v/ragne Rommetveit 40. Åse Karin Spjeld på vegne av 12 grunneigarar i området Fagerdalen, Ørjebekk (kryssområdet ved Storavatnet) 41. Åse Karin Spjeld på vegne av 4 bustadeigedomar i kryssområdet ved Storavatnet 5.1 Uttale frå offentlege etatar og andre organisasjonar 5.1.1 Statlege og fylkeskommunale etatar 1 Fylkesmannen i Hordaland, datert 10.05.12 og tilleggsuttale datert 14.05.12 I si første uttalebrev trekk Fylkesmannen fram utdrag frå målsettingar for fastlandssambandet, omtale av mål for transportsystemet generelt og for fastlandssambandet spesielt i konseptvalutgreiinga for transportsystemet i Bergensområdet (rapport datert 13.05.2011) og Bergen kommune sine merknader i tidligare sakshandsaming i planprosessen for sambandet som går på trafikkavvikling og trafikkmengder, prioritering av kollektivtransporten samt konkurransetilhøve mellom bil og kollektivtransport i fastlandssambandet. Fylkesmannen peikar på mangel i planarbeidet med omsyn til at effektane for kollektivtransporten i dei ulike prinsippløysingane ikkje er nærmare utgreidd. Han peikar og på at bompengar og innkrevjing av desse vil påverke trafikkmengda og tilhøve mellom behovet for auka vegkapasitet og behovet for auka kapasitet for kollektivtransport. Han viser og til fylkeskommunens klimaplan og Stortingsmelding om klima som må leggast til grunn for val av framtidige samferdselsløysingar i vår region. Med bakrunn i desse vurderingane, fremmer Fylkesmannen motsegn mot konsept F der det er planlagt for eit heilt nytt 4 felts veganlegg, og skriv følgjande: «Fylkesmannen fremmer innsigelse til kommunedelplan for Sotrasambandet knyttet til konsept F. Konseptet representerer en samferdselsplanlegging som ikke er i samsvar med statlig samferdselspolitikk og heller ikke statlig og regional klimapolitikk. Konseptet bryter også med anbefalingene i direktoratenes forslag til NTP for byområdene. Det bryter også med prinsippene 11

nedfelt i KVU for Bergensregionen. Konseptet åpner for en veikapasitet som ensidig fremmer økt biltrafikk, samtidig som konsekvensene for kollektivtransporten kan bli negative.» I tilleggsuttala datert 14.05.12 presiserer Fylkesmannen følgjande: «Vi viser til brev datert 23.03.12 med melding om offentlig ettersyn av kommunedelplan for Sotrasambandet, delstrekning Kolltveit Storvatnet. Vi viser til vår uttalelse i brev datert 10.05.12 hvor det fremmes innsigelse til konsept F. Da det synes å ha oppstått misforståelser i tilknytning til denne uttalelsen, finner vi behov for å presisere at Fylkesmannen har innsigelse til ny firefeltsbro hvor samtlige kjørefelt er reservert for biltrafikk. Fylkesmannens innsigelse er altså knyttet til at ved en eventuell ny firefeltsbro skal to av feltene forbeholdes bybane. Med en slik føring for ny firefeltsbro kan Fylkesmannen trekke innsigelsen til kommunedelplan for Sotrasambandet, delstrekning Kolltveit Storvatnet.» Det var møte mellom Statens vegvesen og Fylkesmannen fredag 25. mai 2012 for å avklare føresetnadene for å kunne trekkje motsegna. Resultatet av møtet vart at Fylkesmannen i nytt brev datert 01.06.12 trekk motsegna på følgjande vilkår: «I prinsipp F (ny firefeltsbro) skal to av feltene reserveres kollektivtransport. Dette må tas inn i bestemmelsene til kommunedelplanen. Disse feltene skal dimensjoneres for bybane dersom nærmere utredninger viser at det er teknisk/økonomisk gjennomførbart. Utredningen kan begrenses til vurdering av tekniske/økonomiske konsekvenser av å legge til rette for bybane på ny 4 felts bro. Arbeidet må også inkludere hvordan bybanen kan føres inn på broen. Utredningen må foreligge før utarbeidelse av reguleringsplan. Dersom en slik løsning ikke er gjennomførbar, må det i den nærmere detaljplanleggingen (reguleringsplan) legges rammer for den totale veikapasiteten mellom Straume og Storavatnet slik at denne ikke økes utover den kapasitet to ekstra felt gir biltrafikken. Dagens Sotravei må således reelt bli en lokalvei og opprettholdes som busstrase for lokaltrafikk, og ikke blir et reelt alternativ for biltrafikk til den nye hovedveien via ny firefelts bro. Fylkesmannen vil kunne fremme innsigelse til reguleringsplan for sambandet dersom disse vilkår ikke er oppfylt. For øvrig legger Fylkesmannen til grunn at overordnet myndighet (departement/storting) kan ta stilling til bybanedimensjonering av ny firefelts bro i den videre beslutningsprosessen knyttet til veiprosjektet dersom utredningen viser at dette er teknisk/økonomisk gjennomførbart «Kommentar frå Statens vegvesen Statens vegvesen tek uttala frå Fylkesmanen og føresetnadene for å trekkje motsegn til etterretning. Som følgje av dette, har Statens vegvesen teke eit nytt punkt inn i føresegnene om at det mellom Arefjord og Storavatnet skal etablerast kollektivfelt på to av dei fire felta i nytt fastlandssamband. Endelig løysing skal fastsettast i reguleringsplanen. Føresegnene for begge planane (både for Bergen kommune og Fjell kommune) er reviderte på dette punktet. Det er og teke inn i retningslinjer for vidare planlegging at det skal utførast ein vurdering av teknisk/økonomiske konsekvensar av å legge til rette for bybane på ny 4 felts bru. Arbeidet skal og inkludere korleis bybane kan førast inn på brua. 12

2 Hordaland Fylkeskommune, datert 15.05.12 Kultur og ressursutvalet i Hordaland fylkeskommune handsama saka i møte 15.05.12 og fatta følgjande vedtak til uttale: 1. Kommunedelplan for Sotrasambandet er utarbeida i tråd med planprogrammet og konsekvensutgreiinga er av tilfredsstillande kvalitet. 2. Kultur og ressursutvalet tilrår til at konsept F (ny firefelts bru) blir vidareført i planlegginga. For strekninga Kolltveit Arefjord tilrår kultur og ressursutvalet alternativ C102 (Miljøtunnel forbi Straume) For strekninga Arefjord Storavatnet tilrår kultur og ressursutvalet alternativ C7/C9 (Kombinert korte tunneller og lange dagsoner) 3. Kulturminne Kultur og ressursutvalet ber om at Fjell kommune i samråd med Statens Vegvesen vurderer mogelegheitene for å kombinere alternativ C102 med alternativ J102 frå krysset på Bildøy og vidare vestover. 9 i kulturminnelova må oppfyllast og eventuell konflikt med automatisk freda eller andre verneverdige kulturminne må avklarast i samband med reguleringsplan. Ved utarbeiding av reguleringsplan bør automatisk freda eller andre verneverdige kulturminne i tilstøytande areal inkluderast i planområdet med omsynssoner. 4. Det er viktig at det i den vidare detaljplanlegginga av sambandet blir lagt stor vekt på framkomst for gåande og syklande. Det er naudsynt at det etablerast eit samanhengande og godt gang og sykkelnett langs heile traseen Kolltveit Storavatnet. 5. I eit langtidsperspektiv vil Straume som kollektivknutepunkt få ei viktig rolle. Dette inneber at framføring av bybane til Straume vil vere eit naturlig prosjekt i framtida, og brua og sambandet forøvrig må dimensjonerast for å tole ei slik belastning. Kommentar frå Statens vegvesen Statens vegvesen tek uttalevedtaket til Hordaland fylkeskommune og er samd hovudtrekka i uttalen. Tilhøve til kulturminne og kulturmiljø og oppfylling av 9 i kulturminnelova er viktig og krav om dette er teke inn i føresegnene for kommunedelplanen som grunnlag for vidare planarbeid. Med omsyn til strekninga Kolltveit Bildøy, vil Statens vegvesen tilrå at alternativ i konsept J med oppgradering av dagens veg og med utviding til 4 felt kan gje nok vegkapasitet og god nok vegstandard i lang tid. Bildøybakken og tilhøyrande bru over Bildøysundet vil gi akseptabel lokalveg og omkøyringsveg ved evt. hendingar i hovudsambandet. Vegvesenet er samd i at det er viktig at det vert opparbeid eit samanhengande gang og sykkelvegnett på heile strekninga. Det vil vere ein viktig del av det vidare detaljplanarbeidet. Om det vert bybane til Storavatnet og evt. forlenga til Staume, er førebels uvisst. Det ligg pr i dag ikkje føre noko forpliktande vedtak om val av bybane som kollektivtransportsystem mot vest. Statens vegvesen kan ikkje tilråd at det nye sambandet vert førebudd for bybane no på så uvisst grunnlag. Dessutan viser førebelse vurderingar at dagens brutrasé, kan vere vel så godt eigna som del av eit framtidig transportsystem med bybane. 13

Det vil vere mogleg å ta spørsmålet om førebuing for bybane opp att i det vidare reguleringsarbeidet. Det arbeidet vil vere lettare dersom Hordaland fylkeskommune og kommunane har kome lenger med avklaring av framtidig kollektivtransportsystem mot vest. Hordaland fylkeskommune har ansvar for kollektivtransporten og bør vere ein pådrivar i det vidare arbeidet med bybane mot vest. For å få ein oversikt over kva ei førebuing for bybane på ny 4 felts bru betyr, vil Statens vegvesen uansett utføre ei vurdering av teknisk/økonomiske konsekvensar av bybane på ny 4 felts bru som del av det vidare reguleringsarbeidet. Arbeidet skal og inkludere korleis bybane kan førast inn på brua. 3 Fiskeridirektoratet, datert 14.05.12 Dei viser til tidlegere uttale i saka. Med omsyn til låssettingsplassar opprettheld dei merknaden frå 2008 der dei kom med merknad om at fiskeplassen i første rekke vert nytta av lokale fiskarar, og at på grunnlag av slik bruk vert ikkje fiskeplassen rekna for å vere av regional eller nasjonal verdi. Fiskeridirektoratet region Vest vil såleis ikkje sette seg i mot planar om brubygging som kan representere konflikt med bruk av sjøområde til fiske, men dei rår samstundes til at ein tek kontakt med lokale fiskarlag for å vurdere eventuelle avbøtande tiltak. Når det gjeld gytefelt for kysttorsk i Kolltveitosen Straumeosen, vil dei minne om at dette er ein viktig naturressurs fordi bestanden av kysttorsk har vorte redusert. Regionkontoret har såleis ei føre var haldning i høve til tiltak som kan representere ein trussel mot fisken sin gytesuksess. Fiskeridirektoratet Region Vest ser det som positivt at Statens vegvesen vil avklare tilhøva til gyteområde i Kolltveitosen samt vurdere avbøtande tiltak i anleggsfasen. Dei tek det for gitt at dette òg gjeld delen av gyteområdet som strekk seg inn i Straumeosen Straumsundet. Fiskeridirektoratet Region Vest krev at planmynda konsulterer Havforskingsinstituttet i Bergen for betre dokumentasjon om gyteområdet i Kolltveitosen og Straumeosen Straumsundet og for å få vite kva påverknaden frå vegutbygginga vil ha å seie for torsken sin gytesuksess. Kommentar frå Statens vegvesen Krav om avklaring av tilhøve til gyteområda og låssettingsplassane i det vidare detaljplanarbeidet er teke inn i føresegnene for kommunedelplanen for fastlandssambandet i Fjell kommune. Havforskningsinstituttet i Bergen vil vere ein naturleg samarbeidspart i dette avklaringsarbeidet. 4 Forsvarsbygg, datert 10.05.12 Dei viser til merknad frå Forsvarsbygg sendt inn i samband med høring av planprogram for KDP med konsekvensutgreiing, datert 22.08.2011. Dei viser til Forsvarets kabler i området som kan verte berørt. Dei ber om å verte orientert i den vidare planprosessen, spesielt i høve til seglingsleder og seglingshøgder under bruer som kan verke inn på Forsvarets aktivitet i området. Kommentar frå Statens vegvesen Statens vegvesen tek uttala til etterretning og vil kontakte Forsvarsbygg i den vidare detaljplanprosessen når meir detaljerte planløysingar ligg føre. 5 NVE, datert 14.05.12 Generelt legg NVE vekt på at ein i størst mogeleg grad bør unngå alternativ som medfører inngrep i vassdrag og vassressursar. Vassdraga i planområdet er små, og små inngrep kan gi betydelege 14

konsekvensar for vassdragsmiljøet. Særleg kan det vere grunn til å halde avstand til vassdrag som er forholdsvis urørde. NVE vil rå frå å velje alternativet C102 som går gjennom, og delvis midt i, Stovevatnet. I høve til inngrep i vassdrag ser dei på alternativet C101 som det beste. Kommentar frå Statens vegvesen Statens vegvesen tek uttala til etterretning. Statens vegvesen vil peike på at det allereie er gjort inngrep i delar av vassdraget og strandsona til Stovevatnet i samband med utbygging av eksisterande veganlegg og andre tekniske anlegg, slik at verdien som urørt naturområde er redusert. Statens vegvesen meiner at i dette tilfellet må omsyn til andre tilhøve vege tyngre enn omsynet til Stovevatnet. 5.1.2 Tilgrensande kommunar 6 Sund kommune, datert 02.02.12 Sund kommunestyre fatta 17.04.12 følgjande vedtak til uttale: «Sund kommunestyre registrerer at Statens vegvesen ikkje ser konsept J som ei anbefalt løysing. Dei peikar blant anna på at konseptet ikkje vil vera like robust, langsiktig og kapasitetssterkt som konsept F. Dette blant anna fordi eksisterande bru framleis må ta unna mykje av trafikken og det vil krevje tillegg i anleggskostnaden å forsterke denne. Sund kommunestyre ser likevel konsept J som eit aktuelt alternativ som eit ledd i utbygging av eit større ringvegsystem med eit samband i sør på sikt. Dette fordi Bergen vest og Bergen sentrum treng avlastning i trafikkmengde ikkje auke. På kort sikt vil dette gje stor prioritet for kollektivtransport. Med eit ringvegløysing sør på Sotra vil dette gje ei betydeleg betre tilrettelegging for næringstransport. Sund kommunestyre registrerer også at Bergen framleis held døra open for alternativ Jl02, fordi konsept F ikkje tilfredsstiller dei krava bystyret har sett for eit nytt fastlandssamband til Sotra. Det kjem fram av byrådet si saksutgreiing i samband med at planen vart lagt ut på høring. Sund kommunestyre er uansett svært innstilt på at det skal koma på plass eit betre vegsystem mellom Kolltveit og Storavatnet og vil av den grunn akseptera det alternativet som Fjell og Bergen landar på.» Kommentar frå Statens vegvesen Statens vegvesen tek uttala til etterretning og viser til generell omtale av konsept og traséalternativ i kapittel 3. 7 Øygarden kommune, datert 14.05.12 Dei har ikkje gjeve noko formell uttale no, men ordføraren opplyser at Øygarden si haldning vil vere at dei støtter tilrådinga frå Fjell kommune. Kommentar frå Statens vegvesen Statens vegvesen tek opplysninga til etterretning. 8 Askøy kommune, oversendt 14.05.12 Askøy kommune har handsama saka i Utval for Teknikk og miljø 09.05.12. 15

Vedr kryss i Drotningsvik I høyringsuttala kjem det fram at for Askøy sitt vedkommande er dei ulike alternativa i Drotningsvikområdet viktig. Ein har her jobba med 2 ulike alternativ; C7 og C7/C9. Begge har kryss mellom hovudveg og lokalområde i Drotningsvik. Alt C7 har løysing med kryss i tunnel. Dette er ikkje i samsvar med vegnormalane og krev fråvikshandsaming av Vegdirektoratet. Dei skriv som del av uttalen: «For Askøy kommune er det særdeles viktig at en bare tar med de kryssløsningene som sikrer tilfredsstillende trafikkflyt mellom Drotningsvik og Bergen. Dette for å unngå en sammenblanding av lokaltrafikken til/fra Drotningsvik med trafikken til/fra Askøy. Med bakgrunn i ovennevnte ber Askøy kommune om at alternativ C7/C9 med kryss i dagen i Drotningsvik velges. Dette er å anse som en innsigelse. Dersom Vegdirektoratet i alternativ C7 godkjenner den foreslåtte kryssløsningen i Drotningsvik, vil innsigelsen bli vurdert trukket. Askøy kommune ber om å bli orientert om Vegdirektoratets avgjørelse.» Vedr kryss ved Storavatnet Når det gjeld krysset ved Storavatnet skriv Askøy kommune i høyringsuttala mellom anna: «Det er viktig at det prinsipp og alternativ som velges, sikrer at en har nødvendig fleksibilitet for løsningsvalg til/fra Askøy. Det er utarbeidet tre foreløpige forslag til utforming av kollektivterminal, som alle viser at det er mulig å etablere en god kollektivterminal innenfor det vegsystemet som er vist i området for de ulike trasealternativene. Askøy kommune mener at det ikke må etableres en løsning som i vesentlig grad prioriterer trafikken til/fra Sotrakommunene, foran trafikken til/fra Askøy. Det er også viktig å sikre kollektivtrafikken til/fra Askøy prioritet.» Askøy kommune ber om å verte invitert med i utforming av reguleringsplanane. Vedr trafikkprioriteringar I høyringsuttala står det vidare: «Det må ikke etableres en kryssløsning basert på innfletting som medfører oppstuing av biler i den ene trafikkåren på bekostning av den/de andre. Trafikken til/fra Askøy bør prioriteres med eget felt, og dette må strekke seg helt til/fra Liavatnet i neste planarbeid». Vedr kryssløysing i Olsvik Askøy kjem og med følgjande innspel til KDP for Storavatnet Liavatnet: «Kryss i Olsvik området må opprettholdes, og gang /sykkelveg til/fra Askøy må hensyntas i det videre planarbeid.» Vedr kollektivløysingar Askøy kommune føreset at løysingane for kollektivtransport vert optimalisert uavhengig av kva for alternativ som vert valt. Det er viktig at kollektivtrafikken til/fra Askøy vert prioritert på Storavatnet og ikkje må flettast med lokaltrafikken. Askøy kommune ønskjer at det vert lagt til rette for løysingar som tar høgde for en eventuell framtidig endring i kollektivreisemønsteret slik at samband mellom Askøy, Sotra og Ringveg vest kan verte styrka. Askøy kommune oppmodar til utstrakt bruk av sambruksfelt for heile sambandet, som eit alternativ til eigne kollektivfelt. 16

Kommentarar frå Statens vegvesen Søknad om fråvik for kryss i tunnel er godkjent i fråviksnemnda i Region vest møte 22.05.12. Dei har lagt saka fram for Vegdirektoratet og vi ventar ikkje noko endring derifrå. Grunnlaget for Askøy kommune si motsegn fell derfor bort. Når det gjeld utforming av krysset og terminalen ved Storavatnet, vil og bil og kollektivtrafikken til/frå Askøy verte teke omsyn til på lik linje med Sotratrafikken. Askøy kommune vert invitert med i den vidare reguleringsplanlegginga saman med Fjell og Bergen kommune. For å gi kollektivtrafikken til/frå Askøy best mogleg tilhøve kan det mellom anna verte aktuelt å vurdere å utvide Askøyvegen med eigne kollektivfelt mellom Olsviktunnelen og ny kryss / terminal ved Storavatnet i det vidare reguleringsarbeidet. Del av uttale som går på strekninga Storavatnet Liavatnet, vert teke inn i vurderingane for KDP Storavatnet Liavatnet. 5.1.3 Infrastruktur som vert berørt av sambandet 9 FjellVAR, oversendt 09.05.12 Dei opplyser at dei og VA etaten i Bergen kommune har diskutert gjensidig levering av reservevatn. Dei ønskjer at det vert vurdert løysing med ny vassleidning i brua og nye vass og avlaupsleidningar langs vegtraséen i Fjell kommune. Dei ber og om at dagens vassforsyning til Knarrvika, Hjelteryggen og Valen må takast omsyn til. Kommentar frå Statens vegvesen Spørsmålet om vassleidning i brua, leidningsanlegg langs vegtraséen og lokal vassforsyning vert teke opp i samband med detaljplanlegginga i reguleringsfasen. 10 BKK Nett, datert 09.05.12 Konsept F med ny 4 felts bru, kjem i konflikt med BKK sitt høgspentanlegg som både leverer strøm lokalt og til oljeterminalen på Kollsnes. Det planlagde veganlegget kryssar sundet mellom Sotra og Bergen i same trasé som kraftleidningane, og løysinga føreset jord/sjøkabling av høgspentanlegget. BKK viser til tidlegare utgreiingar dei har gjort for dei tekniske og økonomiske konsekvensane av denne kablinga. BKK Nett har vurdert at det er teknisk mogleg å flytte leidningane, og tilrår kombinasjon av sjøkabel og jordkabel eller ny luftleidningstrase som moglege alternativ. Forsyningstryggleiken til Kollsnes er viktig å ta omsyn til ved omlegging av kraftleidningane. Omkopling frå dagens anlegg til nytt anlegg kan ikkje skje før ny 300 (420) kv leidning mellom Mongstad og Kollsnes er på plass. Omkopling bør gjerast på sumaren når lastuttaket er lågast. Når det gjeld lokal forsyningstryggleik, vil veganlegget kreve noko omlegging av eksisterande 132 kv leidningar mellom trafostasjonen på Litlesotra og nettet på Sotra. Utkopling i omleggingsperioden bør skje på sumaren når lasten er låg. BKK Nett opplyser at endringar i kraftleidningstrasé krev søknad om konsesjon til NVE. Dei tek atterhald om godkjenning. Dei skriv til slutt at alle kostnader som BKK vert påført i samband med omlegging av linjenettet som følgje av vegtiltaket, må dekkast av tiltakshavar. 17

Kommentarar frå Statens vegvesen Statens vegvesen har gjennom heile planprosessen hatt eit godt samarbeid med BKK Nett. I kostnadsoverslaga for traséalternativ i konsept F er BKK sitt kostnadsoppsett for kabling frå Breivik trafostasjon ved Alvøyveien til Litlesotra trafostasjon lagt til grunn. Etter kontakt med BKK Nett opplyser dei følgjande om dei nye leidningsprosjekta som har innverknad på strømforsyninga til Kollsnes: «300(420) kv leidning Mongstad Kollsnes ble konsesjonssøkt i 2007. Dei siste tilleggsutgreiingane vart sendt i september 2010. Søknaden ligg no hos OED. BKK Nett ventar at ein rettskraftig konsesjon vert gjeve i løpet av 2012. BKK Nett sendte i september 2010 konsesjonssøknad for 300 (420)kV samband Modalen Matre Mongstad. Det er venta ein innstilling frå NVE ved årsskiftet 2012/13. Tek ein utgangspunkt i normal sakshandsamartid hos OED, kan ein rettskraftig konsesjon ligge føre i 2014. BKK Nett reknar med 3 års byggetid for kvar av leidningane Mongstad Kollsnes og Modalen Matre Mongstad etter at rettskraftig konsesjon er gjeve. Dei seier at det hadde vore ein fordel å vere ferdig med omlegginga av 300 kv Fana Litlesotra og Litlesotra Kollsnes før lasta på Kollsnes aukar ytterligare rundt 2018. Auking i lastuttaket skyldast auka last på Troll A, som er konsesjonsgitt, og det er søkt om tilknyting av plattformen Hild.» 5.1.4 Beredskap og utrykning 11 Bergen brannvesen, datert 11.05.12 Dei skriv i sin uttale: «Lange tunneler kan være vanskeligere for brannvesenet å gjøre innsats i, p.g.a. lange strekninger med mye røyk og koordinering av ressurser. Lange tunneler har også potensiale for ulykker med større konsekvens, særlig i forbindelse med kødannelse og transport av farlig gods. Det er viktig at brannvesenet har god tilgang til alle tunnelmunninger. Det bør derfor opprettes egen tilkomstvei på fastlandssiden der trafikken går fra ny bru og inn i tunnelen. Det må opprettes kryssing av midtdeler / beredskapsnisjer ved alle tunnelmunninger.» Kommentarar frå Statens vegvesen Statens vegvesen tek uttala til etterretning og vil ta merknadene med i den vidare detaljplanlegginga av veganlegget. I reguleringsfasen vil det verte utarbeidd meir detaljerte risikoanalyser og analyser for beredskap og tilkomst for utrykkingspersonell mellom anna i samarbeid med brannvesenet. Alle tunnelløysingar for tunnelar over 500m skal sikkerheitsgodkjennast. 5.1.5 Miljøorganisasjonar 12. Norges miljøvernforbund, datert 20.04.12 I innleiinga krev Norges miljøvernforbund at en ny bru Bergen Sotra må ha felt for skinnegåande trafikk. Å legge til rette for meir biltrafikk er ikkje forsvarleg av omsyn til både trafikkøar, areal, klima og havforsuring. Dei peikar på at strekninga Bergen sentrum Loddefjord Straume og vidare til Ågotnes er godt egna for jernbane/bybane helst jernbane slik at traséen og kan nyttast til godstransport og ein kan flytte godsterminalen til Ågotnes. 18

Dei peikar vidare på at kostnadene knytt til dei samfunnsmessige kostnadene ved auka biltrafikk, må inn i det totale kostnadsregnskapet for bygging av nytt samband. Dei konkluderer slik: «Samfunnet vårt er ikke tjent med å legge til rette for økt biltrafikk av hensyn til arealbehov, luftforurensning, klima og havforsuring. Det er heller ingen god logistikkmessig framtidig løsning. Fram til en eventuell ny broløsning bør det iverksettes tiltak for å få folk til å velge buss framfor bil i Bergen. En fullsatt buss har like stor kapasitet som en flere hundre meter lang bilkø. Det er også verdt å merke seg at det i snitt er bare rundt regnet 1,1 person pr bil. Ved å legge til rette for f.eks samkjøringsløsninger via smarttelefoner bør det være mulig å koordinere slik at flere kan kjøre sammen. At personbilene utnytter mindre enn en tredjedel av setene i snitt viser at dette ikke er en effektiv utnyttelse av veienes transportkapasitet. Basert på ovennevnte har Norges Miljøvernforbund følgende krav: NMF krever følgelig at konsept J102 som best legger til rette for bybane/jernbane velges, hvis det skal bygges ny bro. Ny bro mellom Bergen og Sotra skal ikke ha nye felt for biltrafikk. Ny bro skal kun baseres på sykkelsti, gangsti og bybane/jernbane. «13. Natur og ungdom, datert 13.05.12 Natur og ungdom meiner at uansett kva for traséalternativ som vert valt, må det leggast til grunn at det nye sambandet vert reservert for kollektivtrafikk, gåande og syklande. Privatbilar og lastebilar kan nytte dagens bru. Dei skriv at det må vere eit overordna mål at kollektivtransporten må ta venta trafikkvekst til/frå Sotra. Eit slikt mål vil være i tråd med høyringsframlegg til Regional Transportplan Hordaland 2013 2024 med mål om auke i kollektivreiser og sykkelreiser, og Klimaplan for Hordaland 2010 2020 med mål om reduksjon av klimagassar Det er viktig med eit tett samarbeid mellom berørte kommunar og fylkeskommunen, slik at målsettingane stemmer overeins. 14. Naturvernforbundet i Hordaland Naturvernforbundet minner om at det er ein uttalt, brei politisk støtte til målet om at all trafikkvekst i Bergensområdet skal skje med kollektivtrafikk, sykkel og gange. Konseptvalutgreiinga frå Statens Vegvesen i 2011 om transportsystemet i Bergensområdet fram mot 2040, har den talande tittelen «Kjuagutt og stril mindre bil». Naturvernforbundet meiner det bør vere full framkomst for kollektivtrafikk Kolltveit Storavatnet, utrykingskøyetøy må kome forbi køane, det må vere trygg gang og sykkeltrafikk mellom Sotra og Bergen, biltrafikken må reduserast. For å få til dette foreslår dei følgjande tiltak: a) Ny, brei bru nært dagens bru med følgjande felt: kollektivfelt i begge retningar, som kan gjørast om til bybanespor i framtida breitt sykkelfelt som kan nyttast av utrykkingskøyretøy ved behov gangfelt b) Kollektivfelt heile vegen Storavatnet Kolltveit, med trasé som er stiv nok til å bli bybane i framtida. I tillegg kjem dei med framlegg om rushtidsavgift, innfartsparkering, fleire direktebussar i rushtida, sambruksfelt/kameratkøyring på to av fire felt Storavatnet Puddefjordbrua. Dei avsluttar med utsagn om at dagens Sotrabru skal utgjere øvre grense for kor stor biltrafikken skal vere mellom Sotra og Bergen og viser til overordna mål om kutt i CO2 utslipp. 19

Felles kommentar frå Statens vegvesen Statens vegvesen viser til generell vurdering og tilråding av konsept og traséalternativ i kapittel 3 og evt. framtidig bybane i pkt. 2.1.2. Miljøorganisasjonane har mange gode argument og framlegg til tiltak for å redusere bilvekst og fremme kollektivtransport. Statens vegvesen meiner at dei overordna måla om auka bruk av kollektivtransport og sykkel, og reduksjon av klimautslepp kan nåast sjølv om det vert bygd ny 4 felts bru mellom Sotra og Bergen. Nytt samband vil ha kollektivtransport på to av dei fire felta og ha eige felt for gang og sykkeltrafikk. Dette vil gjere det mogleg å etablere eit raskt og effektivt ekspressbuss system mellom Sotra og Bergen med full framkomst samstundes som det kan gå lokalbussar i dagens samband saman med avgrensa lokaltrafikk. Løysinga gir berre ein avgrensa kapasitetsauke for annan trafikk. Dersom Hordaland fylke i samarbeid med kommunane i tillegg gjer tiltak som aukar attraktiviteten til kollektivtransporten (betre kapasitet, auka rutefrekvens, låg billettpris m.m.) og gjer det mindre attraktivt å køyre privatbil, vil det vere ytterligare hjelp til å nå måla. Ein ny 4 felts veg har mykje å seie for å oppnå målet om eit meir robust og mindre sårbart samband mellom Sotra og Bergen enn vi har i dag. Samstundes får vi ei moderne bru som kan tilfredsstille alle lastkrav og tryggleikskrav som gjeld no. Dagens bru vart bygd med grunnlag i dei krava som var gjeldane i slutten av sekstiåra, og tilfredsstiller ikkje dagens lastkrav. Rekkverket tilfredsstiller heller ikkje dagens krav til tryggleik. Å oppgradere dagens bru til å tilfredsstille dagens krav er ikkje mogleg utan ein omfattande og dyr ombygging. Om det vert bybane til Storavatnet og evt.forlenga til Staume, er førebels uvisst. Det ligg pr i dag ikkje føre noko forpliktande vedtak om val av bybane som kollektivtransportsystem mot vest. Statens vegvesen kan ikkje tilråd at det nye sambandet vert førebudd for bybane no på så uvisst grunnlag. Dessutan viser førebelse vurderingar at dagens brutrasé, kan vere best eigna som del av eit framtidig transportsystem med bybane. Det vil vere mogleg å ta spørsmålet om førebuing for bybane opp att i det vidare reguleringsarbeidet, sjå og generell omtale i pkt 2.1.2. Spørsmålet om jernbane til Sotra vart teke opp i samband med arbeidet med konseptvalutgreiing og KS 1 for Sotrasambande i 2008. I det arbeidet vart det konkludert med at jernbane ikkje er aktuelt til Sotra i samband med bygging av nytt fastlandssamband. Dette vart stadfesta ved regjeringa si avgjerd i KS 1 for Sotrasambandet den 17. august 2009. 5.1.6 Næringsliv og brukarorganisasjonar 15 Vest næringsråd, datert 10.05.12 Vest næringsråd skriv at det er svert viktig å få på plass eit nytt samband raskt og viser til store ulemper for næringstransport, næringslivet og samfunnet generelt på Sotra i samband med stenging av vegen, beredskap når det gjeld utrykking m.m. Dei skriv vidare at det er særs viktig at Riksveg 555, parsell Kolltveit Storavatnet får dei nødvendige løyver og finansieringsløysingar som sikrar oppstart i første del av planperioden frå 2014 2017. Eit nytt Sotrasamband bør medføre at det vert etablert eit framtidsretta og robust transportsystem mellom Sotra/Øygarden og Bergen med auka trafikktryggleik, eigen kollektivtrasé og nytt gang/sykkelsamband som ikkje eksisterer i dag. Ut frå dei alternativ som ligg føre, vil Vest næringsråd tilrå konsept F (ny firefelts hovudveg med ny firefelts bru) som vil gi best framkomst for alle trafikkgrupper. Dei meiner og at konsept F er best når det gjeld framføring av mogleg skinnegåande kollektivtrafikk til Sotra Kystby. 20