Notat Til: Kopi: Frå: Rådmann Livsfasegruppa Arkivkode Arkivsaknr. Løpenr. Dato 450 07/1506 8741/07 06.09.2007 LIVSFASEORIENTERT PERSONALPOLITIKK Seniordel Arbeidsgruppa har hatt 2 samlingar. I tillegg har ein føreteke spørjeundersøking for alle over 55 år for å få kartlagt kva som kan vere viktig for at ein utset pensjonstida. 1. 14.06.07. På dette møtet var KLP tilstade og orienterte om KLP sin rolle i arbeidet med livsfasetilpassing i kommunane. Faktaopplysningar for kommunen, presentasjon av talmaterial, antal tilsette, aldersfordeling, kostnader m.m. Det har vore gjennomført spørjeundersøking for tilsette over 55 år, der målsetjinga var å få svar på kva som er av størst interesse for den tilsette. 2. 20.08.07. Vik kommune v/conrad Aksnes orienterte om arbeid og erfaringane sine i samband med at dei innførte tiltak frå 01.01.2006. Eit av hovudmåla for kommunen som IA-verksemd er å auke den reelle pensjonsalderen. Det syner seg at mange eldre arbeidstakarar sluttar å jobbe før dei når pensjonsalder. Desse går for det meste over på avtalefesta pensjon (AFP) heilt eller delvis, og ein del vert uføretrygda. Det er eit sterkt ønskje frå alle tilsette at det vert utarbeida retningsliner for livsfasepolitikk i kommunen. Dette medfører at kommunen må arbeide meir aktivt med å leggje til rette for og tilpasse individuelle behov på arbeidsplassen, slik at det kan vere eit gode for begge partar. Ein må og sjå arbeidet i samanheng med reduksjon av sjukefråveret, som i dag er aukande. Tilsette startar tidleg å planlegge si pensjonstid, og for arbeidsgivar er det difor viktig å markedsføre sine tilbud på eit tidleg tidspunkt, og aktivt vise den tilsette at det er behov for deira arbeidskraft. Ønskjeleg resultat:
Seniorane føler seg verdsett Motivasjon til arbeid utover 62 år Kommunen held på kompetanse Mindre arbeidsbyrde fører til mindre sjukefråvær (unngår unødig slitasje) FAKTAOPPLYSNINGAR Tabellen viser tal tilsette med antal årsverk i aldersgruppa frå 58 67 år. I 2007 er det hittil 6 tilsette som har teke ut AFP. Tilsaman 4,4 årsverk. Det utgjorde ca. 66% av dei tilsette over 62 år. I 2006 var det 8 tilsette som tok ut AFP, 5,15 årsverk. Det utgjorde 57% av 62-åringane. alder 67 år 66 år 65 år 64 år 63 år 62 år 61 år 60 år 59 år 58 år årsverk 0,6 0,9 6,1 1,6 9,5 7,2 12,5 15 11,7 9,1 74,2 antal 1 2 8 2 14 9 16 19 15 11 97 Fordeling alder / årsverk /sjukefråvær aldersgruppe årsverk % av sjukefråværet totalt 20-29 år 22,8 7,0
30-39 år 94,3 18,9 40-49 år 124,2 26,2 50-59 år 100 32,2 60-69 år 57,1 16,1 Som de ser i tabellen på forrige side har ein 97 tilsette i aldersgruppa 58 67 år og desse utgjer 74,2 årsverk. Av desse er 70 tilsette i alderen 58 til 62 år og denne gruppa utgjer 55,5 årsverk. Ser vi på sjukefråværet i aldersgruppa 50 59 år står denne gruppa for 32,2% av det totale sjukefråværet, aldersgruppa over 60 år utgjer 16,1%. TILTAK FOR Å BEHALDE ARBEIDSTAKARAR I SOGNDAL KOMMUNE: Ved gjennomgang av spørjeundersøkinga og referansar frå andre kommunar om kva som har vore vellukka vil livsfasegruppa leggja fram fylgjande forslag til tiltak: Forslag til tiltak nedanfor har som mål at kommunen - vil beholde dyktige og erfarne arbeidstakarar - i kampen om arbeidskraft, leggja til rette forholda på arbeidsplassen, arbeidstida og arbeidsoppgåvene slik at arbeidskrafta kan nyttast og arbeidstakarane utset tidspunktet for pensjonering lengst mogleg. 1. Tilskot for tilrettelegging for arbeidstakarar som vel å halde fram i 100 stilling. Einingane får eit tilskot til kvar medarbeidar frå fylte 62 år eller meir. Summen vert sett til kr. 20.000 (pr.2007) for kvart årsverk der aktuelle medarbeidarar ikkje tek ut AFPpensjon etter fylte 62 år. For medarbeidarar som har eller vil ta ut delvis AFP-pensjon vert utbetalt tilskot ned til 50% stilling, og summen vert redusert forholdsmessig tilsvarande. Lærarar har sentral avtale som gjev rett til å få redusert årsramma for undervisning med 5,8 % og 12,5 % frå skulestart det året dei fyl hhv 55 og 60 år. Årsrammereduksjonen innebær ei omfordeling av arbeidsoppgaver innanfor det ordinære årsverket. Den omfordelte tida nyttast til pedagogisk arbeid og skal medføre ei lette i læraren sin arbeidssituasjon.reduksjon i årsramma for for undervisnig for seniorlærarar fører til ekstrautgifter for skulen som må kompenserast. Døme på aktuelle tiltak: - kortare arbeidsdagar (meir fleksibel arbeidstid) - ta inn ekstrahjelp - tildeling av ekstra fridagar - arbeid med færre helge-/kvelds-/nattevakter, - mindre reingjeringsareal innanfor same stillingsstorleik, - ansvar for færre brukarar
- kurs/opplæring - nedsett leseplikt - trening i arbeidstida Gjennom samtale mellom leiar og den aktuelle medarbeidar vert ein samd om kva for tiltak som er aktuelle i kvart konkret tilfelle. Tilrettelegginga og bruken av tilskot skal dokumenterast i skriftleg avtale mellom arbeidstakarar og arbeidsgjevar. Avtalen gjeld for 1 år av gangen. Den enkelte sektorleiar skriv under slik avtale. Kopi skal sendast rådmannen v/personalkonsulenten. Ubrukte midlar for tilrettelegging vil bli tilbakeført. 2. Sluttgodtgjersle Alle medarbeidarar som først tek ut AFP-pensjon etter fylte 63 år får ei sluttgodtgjersle når dei sluttar eller pensjonerer seg. Godtgjersla vert utrekna slik pr. årsverk: - ved fylte 63år - 12 000 kr. for 100% stilling. - ved fylte 64 år - 24 000 kr. for 100% stilling - ved fylte 65 år eller meir - 36 000 kr. for 100% stilling Medarbeidarar som tek ut delvis AFP-pensjon, eller går over i deltidsstilling får sluttgodtsjersla avkorta forholdsmessig. Sluttgodtgjersla vert utrekna i forhold til sluttdato mellom dei ovannemnde åra. Godtgjersla er ikkje pensjonsgivande, men vert rekna som skattepliktig inntekt. Avtale om seniortiltak må liggje føre sjølv om medarbeidaren ikkje ynskjer å inngå avtale om særskilt tilrettelegging. Dette må gjerast for at arbeidsgivar skal ha oversikt over framtidige utbetalingar av sluttgodtgjersle. Aktuelle medarbeidarar får denne godgjersla utbetalt når arbeidsforholdet tek slutt. Utbetaling vert gjort når kopi av avtalen saman med sluttmelding vert sendt lønskontoret. 3. Redusert stilling, 20% arbeidsreduksjon utan redusert inntekt. Arbeidstakarar mellom 50 100% stilling får høve til inntil 20% reduksjon av stillinga utan lønsreduksjon. I slike høve vert det ikkje gjeve tilskot til tilrettelegging eller sluttoppgjer. Arbeidstakar og arbeidsgjevar inngår ein skriftleg avtale om gjennomføringa av stillingsreduksjonen. Dersom det skulle vere ynskjeleg med ei slik ordning i staden for delvis AFP, stiller ein same vilkår som AFP (jfr. Vedtekter AFP 5). Arbeidstakaren må ha vore tilsett i same stillingsprosent i siste 2 to åra før avtale om stillingsreduksjon kan nyttast (karantene). Stillingsreduksjonen med full lønn kan vere eit godt alternativ til AFP der arbeidsgivar og arbeidstakar i fellesskap kjem fram til den ordninga som er best for begge partar. 4. AFP med angrefrist. Med avtalefesta pensjon AFP meiner ein den pensjon ein arbeidstakar har rett til i samsvar med tariffavtale og dei til kvar tid gjeldande vedtekter for avtalefesta pensjon i KS sitt tariffområde. Vedtektene er vedtekne med heimel i dette kapittel og er teke inn som vedlegg til Hovedtariffavtalen.
Forslaget går ut på å tilbakeføre til arbeidslivet AFP-pensjonistar som ønskjer det. Arbeidstakarar som tek ut AFP ved fylte 62 år eller seinare vil kunne ha ein rett til å kome tilbake til sitt ordinære arbeid helt eller delvis innan 12 mnd. ved at arbeidstakaren si stilling mellombels vert fylt i tilsvarande periode. Hovudårsaka er at målsetjinga i første omgang er å auke gjennomsnittleg pensjonsalder innan utgangen av 2008. Ein fjerdedel av dei som har gått av med avtalefesta pensjon (AFP) seier at dei gjerne ville ha halde fram i arbeidslivet dersom dei sjølv fekk avgjere når dei kan gå av. I alderen 40-55 år er det 35-40 prosent av pensjonistar og trygda som ønskjer arbeid. Omtrent halvparten av dei ønskjer heiltid. I alderen 55 66 år er det imidlertid færre som ønskjer heiltid, men samla ca. 15 20 prosent som ønskjer arbeid. I tillegg kan det vere mange personar som tek ut AFP og som opplever at tilvære som pensjonist ikkje var slik dei hadde tenkt seg, eller at dei fekk tilbake arbeidsgløden etter ei tid fråvær. 5. Leiaropplæring For at personalpolitikk skal verte vellukka, er det ein føresetnad at den vert forankra i leiinga og at leiinga får eit eigarforhold til temaet. Dette kan gjerast på fleire måtar, men i første rekke er motivasjonsarbeidet retta mot leiarane og tilsette. Det er og viktig å sjå dette temaet i samanheng med IA-arbeidet, der livsfasepolitikk og IA skal vere ein naturleg del av leiinga. Det bør gjennomførast ei samling i året med leiarar og mellomleiarar der målsetjinga er å tilføre kompetanse innan dette området. Dette for at leiarar kan verte trygge på å gjennomføre god prosessar i det å behalde arbeidstakarar i jobb eller i omstillingar. 6. ORGANISERING OG FINANSIERING Økonomiske konsekvensar ved dei ulike ordningane for 2008. Tilretteleggingstilskot 12 årsverk * 20 000 = 240 000 Sluttoppgjer: 12 årsverk * 36 000 = 432 000 Stillingsreduksjon: 12 årsverk * 60 000 = 720 000 ( årsløn 100% 300 000) Her vil innsparingen på AFP spele ein vesentleg rolle, slik vi ser AFP-kostnadane vil ein i dette tiltaket kome ut med pluss. Jfr. Vedlagt oversikt som viser døme på kostnadane. Kostnad AFP 100 % utjamning (KLP) Kostnad AFP 50% utjamning denne har kommunen i dag og dette er nytta i utrekningane som er gjort nedanfor. (KLP). Når det gjeld sluttoppgjeret vil dette ikkje kome til utbetaling før etter tidlegast 3 år. ØKONOMI 50/50 - deling Døme 1: Sjukepleiar 60% stilling.
Årsløn 201.240 Tek ut AFP + nytilsetjing årskost ant. år sum Kostnad AFP 62-64 år : 70700 3 212100 Nytilsett i perioden 201240 3 603720 Ved uttak AFP 815820 Kommunen sitt tilbod om 20% arbeidsreduksjon Same løn 201240 3 603720 Vikar 20% 40248 3 120744 Ved tilbod om 20% arbeidsreduksjon 724464 Kommunen sparar med sitt tilbod 91356 Døme 2: Assistent 80% stilling - årsløn kr.224.800,-. årskost sum Tek ut AFP + nytilsetjing Kostnad AFP 62-64: 153.000 76500 3 229500 Nytilsett i 3 år 224800 3 674400 903900 Kommunen sitt tilbod om 20% arbeidsreduksjon Same løn 224800 3 674400 Vikar 20% 44960 3 134880 Ved tilbod om 20% arbeidsreduksjon 809280 Kommunen sparar med sitt tilbod 94620 ant år
Døme 3: Ingeniør 100% stilling -årslån kr.360.000 årskost sum Tek ut AFP 50% + nytilsetjing Kostnad AFP 62-64: 51200 3 153600 Nytilsett i 3 år 180000 3 540000 693600 Kommunen sitt tilbod om 20% arbeidsreduksjon Same løn 180000 3 540000 Vikar 20% 36000 3 108000 Ved tilbod om 20% arbeidsreduksjon 648000 Kommunen sparar med sitt tilbod 45600 ant år På 3 stillingar med tilbod om 20% arbeidsreduksjon vil kommunen spare 231576 Det er i ikkje teke med noko oppstilling frå læraryrket, desse har ordninga i Statens Pensjonskasse og der Fellesordninga regulerer dette og påfører ikkje kommunane kostnader ved uttak av AFP. Spørjeundersøkinga gjennomført for gruppa 55 til 67 år. Livfasegruppa Svar på spørjeundersøkinga 2prio. 3prio. 4prio. 5prio. Det kom inn 55 svar av utsending på 150. 1.prio Klare signal frå leiaren din at det er ønskjeleg at du held fram i stillinga 10 5 9 6 1 1 2 Betre muligheit for permiasjon utan løn 2 0 6 11 9 3 Redusert stilling - 80% utan redusert inntekt 31 8 6 0 3 4 Tilretteleggingstilskot til avdelinga. 13 14 6 6 4 5 Meir fleksibel arbeidstid 4 4 11 9 5 6 Lønsutvikling utover ordinær lønsutvikling frå 62 år og framover 12 16 5 7 9 Sosiale arrangement / Fysik trening retta mot arb.takar over 62 år 1 3 1 4 6 7 8 Årleg seniorsamtale med leiar 5 2 2 2 3 9 Andre tiltak som vil vere viktig for deg. 0 0 1 0 2 1. prioritet er redusert stilling - 80% utan red.løn, 2. prioritet er Lønsutvikling utover ordinær lønsutvikling 3. prioritet tilretteleggingstilskot til avdelinga.