Økonomiplan

Sogndal kommune Bli med på laget Økonomiplan 2013-2016 med årsbudsjett 2013 Innhald Utkast til formannskapsmøtet 22.11.12. Innleiing og samandrag 10 på topp Nasjonale rammevilkår Økonomisk status og utfordringar Analyse og utfordringar Politiske resultatmål Driftsbudsjett Investeringar

Visjon og verdiar. Det er gjennom ei årrekkje utvikla ein Sogndalsmodell som legg ramme for kommunen som samfunn og som organisasjon. Den seier noko om visjonen kva vi vil. Den seier noko om grunnleggjande verdiar og strategiar for å søkje å nå visjonen. Kommune sin visjon er fleire innbyggarar og auka trivsel i Sogndal. Vi ønskjer å byggje vidare på verdien «gjennom samarbeid får vi ting til». Dette ønskjer vi å kommunisere gjennom kortforma bli med på laget! WWW.SOGNDAL.KOMMUNE.NO 1

Innhald 1. Innleiing og samandrag 2. Økonomisk status og samandrag 3. Driftsbudsjett hovudtal 4. Driftsbudsjett og resultatmål for tenestene 4.1. Felles 4.2. Oppvekst 4.3. Omsorg, helse og sosiale tenester 4.4. Tekniske tenester 5. Investeringar 2

1. Innleiing og samandrag Grunnlaget for økonomiplanen er samfunnsdelen av kommuneplanen. Kommuneplanen trekk opp visjon og verdiar for kommunen og rammer for kommunen som organisasjon. Visjonen for kommunen er: Fleire innbyggjarar og auka trivsel i Sogndal. Sentrale verdiar er at: Gjennom samarbeid får vi ting til. For kommunen som organisasjon vert det lagt vekt på å vere endringsvillige og endringsdyktige, slik at vi er i forkant av utviklinga. Det inneber at: tenestene vi yter, skal best mogleg tilpassast brukarane sine behov administrasjon og drift skal vere effektive, slik at ressursar vert frigjort til utviklingsarbeid kommunen skal ha ein sunn økonomi og halde oppe eit økonomisk handlingsrom vi skal vere opne og lyttande, demokratiske og avgjersleeffektive vi skal ha eit arbeidsmiljø prega av ansvar, respekt og omtanke. Kommunestyret legg vekt på å halde oppe eit endrings- og utviklingsarbeid i kommunen. Miljø og klimaomsyn er ein grunnleggjande premiss for kommunal verksemd og i utviklingsarbeidet til kommunen. Kommunestyret legg serleg vekt på å styrkje Sogndal sentrum som regionsenter, og ønskjer å gjennomføre fleire utviklingstiltak for å oppnå dette. Dei 10 høgast prioriterte utviklingsområda for Sogndal kommune i planperioden er følgjande: 1. Vi skal ta i bruk eit kvalitetssikringssystem for alle tenester og forvalting i heile kommunen og delta i det nasjonale programmet «Saman om ein betre kommune». 2. Vi skal følgje opp samhandlingsreforma ved å regulere og prosjektere utbygging av Sogndal lokalmedisinske senter og Sogndal omsorgssenter i løpet av 2013. 3. Vi skal byggje ut infrastruktur med veg, vatn og avløp til nytt hytteområde i Hodlekve og vedta ny reguleringsplan for å auke overnattingskapasiteten i Hodlekve. 4. Vi skal gjere strandsona i Sogndal sentrum tilgjengeleg for allmenta ved å leggje til rette for allmenn bruk av friluftsområda på Hagelinnesa og byggje ut fjordstien og elvepark i 2013 og 2014. 5. Vi skal i samband med ny skulebruksplan for vidaregåande opplæring arbeide for å styrke samhandlinga mellom Sogndal vidaregåande skule, Høgskulen i Sogn og Fjordane, Sogndal Fotball, kommunen og private verksemder på Fosshaugane Campus, særleg innan idrett og media. 3

6. Vi skal gjennomføre delar av plan for opprusting av Mundal sentrum i samarbeid med Bygdeutvalet i 2013. 7. Vi skal i samband med arbeidet med Nasjonal transportplan prioritere utbygging av sykkelvegnett langs riksveg i samsvar med sykkelplan, miljøtunell gjennom Sogndal sentrum og tunell Hagalandet Valeberg. 8. Vi skal før budsjettet for 2014 handsame forvaltningsrevisjon om kostnadsnivået innan pleie- og omsorgstenesta. 9. Vi skal vedta ny arealdel av kommuneplanen i løpet av 2013. 10. Vi skal i løpet av 2014 vedta plan for barnehageutbygging i kommunen. 11. Vi skal delta i Husbanken sitt bustadsosiale program og i løpet av 2013 politisk handsame prosjektplan med mål og tiltak for programmet. 12. Sogndal kommune skal satse på kvalitet i skule gjennom å delta i Sogn regionråd sitt skule og barnehagesamarbeid med vekt på styrka opplæring. 13. Sogndal kommune skal vurdere å etablere eit tomteselskap med kommunen som hovudaksjonær der føremålet er å regulere og selje byggeklare tomter i heile kommunen. 14. Vi skal i samband med revisjon av arealdelen lage plan for utviding av industriområdet på Kaupanger og vi skal planlegge ny veg til industriområdet i Fjærland. Desse utviklingsområda vil bli prioritert av formannskapet, administrasjonen og for bruken av utviklingsmidlar i planperioden. Kommunestyret vil bli orientert om arbeidet knytt til desse 10 høgast prioriterte områda. Investeringsramma i planperioden er på om lag 315 mill. kroner. Det er i 2013-2015 sett av 170 mill. kroner til utbygging av SOS, der 34 mill. kroner vert finansiert med statlege løyvingar. Med ei så omfattande investering må investeringsnivået på andre område vere moderate. Andre investeringar vert finansiert innafor sjølvkost, ved eksterne løyvingar, ved bruk av parkeringsfond eller ved overføring frå drifta, eller ved tilsvarande reduserte driftskostnader. I 2013 er investeringsramma på 71 mill. kroner. Dei største prosjekta er knytt til utbygging av veg, vatn og avlaup (VVA) på Kjørnes bustadfelt (11 mill.), VVA i Hodlekve (33 mill.) og vatn og avlaup i kombinasjon med fjordsti/elvepark (33,5 mill. i 2013 og 2014). Investeringsnivået som følgje av SOS-utbygginga vil auke kapitalkostnadene for kommunen monaleg. Driftsnivået til kommunen må tilpassast dette. I 2013 er driftsnivået vidareført innafor dei fleste områda. Helse og sosiale tenester og pleie og omsorg har fått auka løyvingar som følgje av samhandlingsreforma, og nye brukarar. 4

Løyvingane til plan og næring er auka både innafor plan og oppmåling, finansiert gjennom auka inntekter frå betalingstenester. For å halde dei samla utgiftene til kommunen innafor inntektene til kommunen, er det gjort nokre mindre reduksjonar i budsjettløyvingane, m. innan skule og administrasjon. Vi ligg monaleg over ut kostnadsnivået innan pleie og omsorgstenestene samanlikna med samanliknbare kommunar i Kostragruppe 8. Kommunestyret har vedteke å gjennomføre ein forvaltningsrevisjon for å få auka kunnskap om kvifor vi har eit høgare kostnadsnivå innafor desse tenestene før arbeidet med budsjettet for 2014 tek til. Innhaldet i styringssystemet i Sogndal kommune går fram av årshjulet til kommunen, vedteke i kommunestyret. Styringssystemet byggjer på følgjande element: Kommuneplanen trekk opp visjon, verdiar og overordna strategiar for kommunen som samfunn og som organisasjon. Samfunnsdelen av kommuneplanen vart vedteken i oktober 2010. Økonomiplanen er det viktigaste styringsdokumentet i Sogndal kommune. Dei 10 viktigaste arbeidsområda i planperioden vert presentert i kapittel 1. Økonomiplanen gir rammene for drifta og plan for investeringane. Den inneheld dei forventningane kommunestyret har til administrasjonen, uttrykt gjennom konkrete resultatmål. Dei politiske resultatmåla er sortert etter: økonomi, brukarar, medarbeidarar og samfunnsutvikling. Vi nyttar brukarundersøkingar og medarbeidarkartlegging for å skaffe oss informasjon frå brukarane og medarbeidarane som grunnlag for utvikling av tenestene og arbeidsmiljøet og for fastsetjing av mål og vurdering av måloppnåing. Tal frå KOSTRA vert nytta for å vise utvikling i ressursbruk innafor ulike tenesteområde. Årsmeldinga vert nytta for å analysere ressursbruk, tenestekvalitet og måloppnåing. Dersom det vert lagd fram temaplanar (m.a. lovpålagd planar), skal dei økonomiske disposisjonane takast stilling til i påfølgjande økonomiplan. 5

2. Økonomomisk status og utfordringar Nasjonale rammevilkår Staten sitt overordna mål med inntektssystemet er at kommunane skal kunne gje eit likeverdig tenestetilbod til innbyggjarane. For å oppnå dette vert det i rammetilskotet teke omsyn til ulikheiter i kommunane sine kostnader (utgiftsutjamning) og til ulikheiter i kommunane sine skatteinntekter (inntektsutjamning). Det vert ikkje teke omsyn til andre kommunale inntekter. Statsbudsjettet for 2013 vart lagt fram 8 oktober. Anslag på den nominelle veksten i frie inntekter (rammetilskot og skatt) for landet frå 2012 til 2013 er på 4,1%. Veksten er rekna ut frå anslag rekneskap 2012 til framlagt statsbudsjett 2013. For kommunane i Sogn og Fjordane er anslaget samla sett ein nominell vekst på 3,4% og for Sogndal kommune 3,1%. Skjønn Samanlikna med 2012 er fylkesramma for skjønnsmidlar redusert med 1,4 mill. kroner, til 77,4 mill. kroner. Kompensasjon for bortfall av differensiert arbeidsgjevaravgift til kommunane Flora, Førde og Sogndal er i 2013 ikkje justert for lønsauke, og er dermed den same som i 2012. I tillegg til midlane som er fordelt, har fylkesmannen avsett 11,35 mill. kroner til seinare fordeling. Av dette er 5 mill. kroner fornyingsmidlar og 6,35 mill. kroner som vert fordelt i 3 kvartal og som er knytt til særlege hendingar og utvikling. Skatteøre Det kommunale skatteøre for personlege skatteytarar er 11,6% og er uendra frå 2012. Skattane sin del av samla inntekter er rekna til å bli 39,5%. Pris og kostnadsvekst for kommunal tenesteyting Lønsvekst 4,0% Prisvekst varer og tenester 2,0% Deflator (vekta løns- og prisvekst) 3,3% Rentekompensasjon for skule- og symjeanlegg Ordninga vert vidareført gjennom å fase inn ytterlegare 1 mrd. Kroner i 2013. Framlegget har ein budsjetteffekt på 20 mill. kroner. Ordninga vert forvalta av Husbanken. Resten av dette dokumentet vert ferdigstilt, når budsjett tala er klare. 6

3. Driftsbudsjett hovudtal Dette kapitlet omhandlar generelle inntekter og utgifter som ikkje er knytt til ei særskilt teneste- eller støtteeining, jf. rekneskapsskjema 1A. Løn og pensjon som er fordelt på einingane vil likevel få ein kort omtale her. Skatt og rammetilskot For kommunen er veksten i skatt og rammeoverføring på 3,1%, som er lågare enn gjennomsnittet for fylket. I kroner utgjer dette 10,3 mill. kroner. Veksten er rekna ut frå anslag rekneskap for 2012 som vart lagt til grunn i revidert nasjonalbudsjett. I høve til opphavleg budsjett for 2012 er det ein auke i frie inntekter på 19,87 mill. kroner. Bud 2012 Endr. 2013 Endr. 2014 Endr. 2015 Endr. 2016 Rammetilskot inkl. inntektsutjamning -175 139 000-5 326 000-5 326 000-5 326 000-5 326 000 Skatt på formue og inntekt -144 639 000-14 547 000-14 547 000-14 547 000-14 547 000 Eigedomsskatt Det er lagt inn ein auke i budsjettet på kr 300 000. Dette er gjort ut i frå faktiske inntekter i rekneskapen for 2012. Erfaringsmessig vil inntekta frå eigedomsskatt auke moderat kvart år som følgje av nybygg. Dette vil bli vurdert når nybygga er taksert, i samband med tertialrapportane. Frå og med 2015 er inntekta frå eigedomsskatt auke med kr.2,2 mill. kroner ut over 2013 nivå. Denne auken knyter seg mot vedteken utbygging av infrastruktur for straumforsyning (m.a. ny Sogndal trafostasjon og ny 420 kv kraftleidning Sogndal Ørskog). Bud 2012 Endr. 2013 Endr. 2014 Endr. 2015 Endr. 2016 Eigedomsskatt -19 291 000-300 000-300 000-2 500 000-2 500 000 Investeringstilskot og rentekompensasjon Investeringstilskot sjukeheimar og omsorgsbustader og rentekompensasjon skule- og kyrkjebygg er budsjettert ut frå prognose frå Husbanken. Rentekompensasjon Reform 97 er budsjettert ut frå prognose frå Utdanningsdirektoratet. Budsjetterte inntekter vert redusert som følgje av lågare rentenivå og reduksjon i berekningsgrunnlag. Stor reduksjon i budsjettet for rentekompensasjon skulebygg skuldast at berekningsgrunnlaget for 2012 var for høgt. 7

Bud 2012 Endr. 2013 Endr. 2014 Endr. 2015 Endr. 2016 Inv.tilskot sjukeheimar og omsorgsbust. -2 651 000 240 000 276 000 313 000 349 000 Rentekompensasjon skulebygg -1 063 000 324 000 352 000 379 000 406 000 Rentekompensasjon kyrkjebygg -87 000 18 000 19 000 20 000 20 000 Rentekompensasjon reform 97-638 000 16 000 32 000 48 000 64 000 Statstilskot flyktningar og asylantar Statstilskotet er budsjettert etter følgjande føresetnadar: Busetjing i samsvar med vedtak for tal busette tala for år 3, 4 og 5 er dei tala på busette, IMDI operer med i år. Vi buset 20 personar i 2012 og er oppmoda om å busette 35 personar i 2013. Ingen flyttar i perioden vi får integreringstilskot (dei 5 første åra). Inga endring i retningslinene for utbetaling det vi seie at vi får full sats for år 1 uavhengig av når på året busetjinga skjer. Familiesameining kjem i tillegg (vil til ein viss grad kompensere for mogleg flytting). Statstilskot asylantar er budsjettert med ein auke på kr.50 000. Bud 2012 Endr. 2013 Endr. 2014 Endr. 2015 Endr. 2016 Statstilskot flyktningar -13 347 000-3 080 500-3 080 500-3 080 500-3 080 500 Statstilskot asylantar -1 250 000-50 000-50 000-50 000-50 000 Konsesjonsavgift Budsjettet frå 2012 vert vidareførd i økonomiplanperioden med kr 314 549. Renteinntekter Renter på bankinnskot og renter på utlån er budsjettert ut frå prognose frå Kommunalbanken. Rentesats er 3,% for 2013, 3,5% for 2014, 4% for 2014 og 2016. Renter på utlån SIL-tribuna er budsjettert etter nedbetalingsplan med dagens rentesats. Renter ansvarleg lån Sognekraft fell bort som følgje av at lånet er konverter til aksjekapital i 2012. Dette vil auke utbyte frå Sognekraft med eit tilsvarande beløp. Renteinntekter startlån aukar betydeleg som følgje av store utlån i 2012 og forventa utlån i 2013. 8

Bud 2012 Endr. 2013 Endr.2014 Endr. 2015 Endr.2016 Renteinntekter bankinnskot -1 218 750-650 000-961 750-1 273 250-1 273 250 Renteinntekter av fond som skal avsetjast -1 218 750 687 750 599 250 510 750 510 750 Renteinntekter på utlån SIL-tribuna -510 000-30 000-30 000-30 000-30 000 Renter av ansvarleg lån Sognekraft -440 000 440 000 440 000 440 000 440 000 Renteinntekter startlån -70 000-530 000-530 000-530 000-530 000 Renter og avdrag på lån Renter og avdrag er budsjettert ut frå dagens nedbetalingsplan på lån og nye låneopptak som følgje av investeringsplan for perioden. For renteutgifter er det brukt same satsar som renteinntekter. Bud 2012 Endr. 2013 Endr.2014 Endr. 2015 Endr.2016 Renteutgifter lån 9 837 478 293 430 2 359 677 5 099 907 4 370 549 Avdrag på lån 18 691 860 3 239 117 5 425 784 8 625 784 8 979 317 Aksjeutbyte og avkastning verdipapirfond Det er budsjettert med eit aksjeutbyte frå Sognekraft på kr. 3 733 200. Det er lagt til grunn føresetnad om eit samla utbyte på 34 mill. kroner, der Sogndal sin del utgjer 10,98%. Som følgje av at ansvarleg lån er konvertert til aksjekapital vert samla utbyte i 2013 auka frå 30 til 34 mill. kroner. Utbyte frå Sentrumsbygg AS er budsjettert med kr. 200 000 og er uendra. Det budsjettert med ei forventa avkastning verdipapirfond på 6%. Bud 2012 Endr. 2013 Endr.2014 Endr. 2015 Endr.2016 Aksjeutbyte 3 823 400-109 800-109 800-109 800-109 800 Avkasting verdipapir -780 000-27 000-75 420-126 745-181 150 Avsetjing og bruk av fond Nedanfor følgjer ei spesifisert oppstilling over budsjettert avsetjing og bruk av fond. Avsetjing og bruk av fond som er budsjettert på dei enkelte tenesteområda er ikkje med i oppstillinga. 9

Avsetjing disposisjonsfond Spesifikasjon 2013 2014 2015 2016 Disposisjonsfond 1 708 915 2 263 238 1 200 000 1 200 000 Vedlikehaldsfond 650 000 650 000 650 000 650 000 Flyktningfond 17 727 500 17 727 500 17 727 500 17 727 500 Avkastningsfond Kraftfond Renter av bankinnskot fondsmidlar 165 000 192 500 220 000 220 000 Renter på utlån SIL tribuna 540 000 540 000 540 000 540 000 Avkastning verdipapirfond 807 000 855 420 906 745 961 150 Sum 21 598 415 22 228 658 21 144 500 21 298 650 Avsetjing bundne driftsfond Konsesjonsavgiftsfond 314 549 314 549 314 549 314 549 Konsesjonsavgiftsfond renter 225 000 262 500 300 000 300 000 Næringsfond renter 15 000 17 500 20 000 20 000 VAR-fond 126 000 147 250 168 000 168 000 Sum 680 549 741 799 802 549 802 549 Bruk av disposisjonsfond Disposisjonsfond -2 091 706 --1 061 511 Avkastningsfond Kraftfond Sogndal kulturhus-ref lånekostn. -500 000 0 0 0 Sogndal kulturhus-forsk. Spelemidl. -2 200 000 0 0 0 Parkeringsfondet Renter av lån parkeringskjellar/sentrumspark -940 220-962 664-978 450-951 820 Sum -3 640 220-962 664-3 070 156-2 013 331 Dette gir følgjande endringar i budsjettet frå 2012: Bud 2012 Endr. 2013 Endr.2014 Endr. 2015 Endr.2016 Avsetjing disposisjonsfond 18 418 100 3 180 315 4 337 558 2 826 145 2 880 550 Avsetjing bundne driftsfond 834 549-154 000-93 000-32 000-32 000 Bruk av disposisjonsfond -1 290 000-2 350 220 327 336-1 253 156-196 331 MVA-kompensasjon frå investeringar og overføring til investeringsrekneskapen MVA-kompensasjon investeringar vert førd i driftsrekneskapen og er rekna ut frå investeringsplanen for perioden. For 2013 skal minst 80% av mva-kompensasjonen 10

overførast til investeringsrekneskapen. Frå og med 2014 skal mva-kompensasjon frå investeringar førast direkte i investeringsrekneskapen. For Sogndal sin del har praksisen vore at all mva-kompensasjon frå investeringar har vorte overførde og brukt til å finansiere investeringar. Overføring frå drift til finansiering av investeringar er budsjettert som vist i tabellen nedanfor. For 2013 er beløpet 8,75 mill kroner og er inklusiv mva-kompensasjon. Bud 2012 Endr. 2013 Endr.2014 Endr. 2015 Endr.2016 Mva-kompensasjon investeringar -2 370 000-1 940 000 2 370 000 2 370 000 2 370 000 Overføring til investeringsrekneskapen 4 670 000 4 075 000 2150 000 2 970 000 2 970 000 Andre budsjettpostar som er fordelt på einingane eller som er avsett til seinare fordeling. Løn og sosial utgifter Løn vert budsjettert etter heimelsbudsjettet, det vil seie eit oversyn over alle oppretta stillingar i kommunen med stillingsstorleik og årslønn. Dette gjeld med unnatak av skulane som vert budsjettert etter minstetimetalsmodellen. For tenesteeiningane pleie og omsorg og kommunalteknikk er ikkje heimelsbudsjettet gjennomgått, og heimelsbudsjettet er difor ikkje eit godt nok grunnlag for lønsbudsjetteringa. For desse einingane er det lagt til ein lønsvekst på 4,2% frå 2012 budsjettet. Lønsveksten for dei fleste kommunetilsette (gruppe 4) på landsbasis er eit generelt tillegg på 2,7% i 2012, men minimum kr. 12 000 i tillegg for full stilling. Det er lagt inn heilårsverknad for 2013 med ein lønsvekst på 4%. For lønsoppgjeret i 2013 er er det avsett ein samla pott til fordeling på kr. 3 980 000. Pensjon er budsjettert etter prognosar frå KLP og Statens pensjonskasse (SPK). I forhold til budsjettet for 2012 og er det lagd inn ein auke i pensjonsutgiftene på om lag (vert lagt inn seinare) Amortiseringstid premieavvik vart frå og med rekneskapsåret 2012 redusert frå 15 til 10 år. 11

Avsetjingar til seinare fordeling går fram av tabellen nedanfor. Bud 2012 Endr. 2013 Endr.2014 Endr. 2015 Endr.2016 Avsetjing til lønsoppgjer 6 630 638-2 120 000-2 120 000-2 120 000-2 120 000 Til fordeling lærlingeplassar 570 000 0 0 0 0 Til fordeling bruk av bil i teneste 120 000 0 0 0 0 Til fordeling bruk av avkastningsfond (går ut) 50 000-50 000-50 000-50 000-50 000 12

4. Driftsbudsjett og resultatmål for tenestene Budsjettet er delt inn i 4 område felles, oppvekst, omsorg, helse og sosiale tenester og tekniske tenester. Fellesområdet omfattar oppgåver som gjeld heile organisasjonen, politisk arbeid og kyrkjeleg fellesråd. Oppvekstområdet omfattar delområda barn og unge, barnehagar, grunnskule, norskopplæringa og kultur. Området helse og omsorg omfattar delområda helse og sosial og pleie og omsorg. Tekniske tenester omfattar delområda plan og næring og kommunalteknikk. Analyse, utfordringar og politiske resultatmål er presentert samla for kvart delområde. Folketalsutvikling og nøkkeltal Kostra er dei viktigaste data for analysen. Når det gjeld folketalsutvikling har vi nytta SSB sine prognosar, der vi har vald mellomalternativet. Det vil sjølvsagt vere uvisse knytt til folketalsutviklinga nasjonalt og ikkje minst lokalt, men tala frå SSB er det beste planleggingsgrunnlaget vi har når det gjeld folketalsutvikling. Samla budsjettramme er presentert for kvar tenesteeining. Her er det og teke med eit oversyn over administrative oppgåver som vil verte gjennomført i 2013. Kakediagram som syner dei ulike einingane sin del av det totale driftsbudsjettet 4.1 FELLES Innhald Området omfattar oppgåver som gjeld heile organisasjonen som økonomi- og personalforvaltning, kvalitetsutvikling, ikt, arkiv, forvaltning, drift og vedlikehald,, beredskap, lokalt folkehelsearbeid og frivillig arbeid. Området omfattar òg støtteeiningane økonomi og personal, tenestetorg og ikt og fag og utvikling med budsjettrammer og administrative tiltak for desse. Området omfattar vidare den politiske verksemda i kommunestyret, formannskapet, forvaltningsutvalet og sakskomiteane, samt arbeid knytt til ulike råd som regionrådet, overformynderiet, forliksrådet, eldrerådet, ungdomsrådet, rådet for funksjonshemma og kyrkjeleg fellesråd. Analyse og utfordringar for fellesområdet Nøkkeltal Kostra Sogndal Brutto driftsutgifter politisk styring i kr. pr. innbyggjar Brutto driftsutgifter til kontroll og revisjon i kr. pr. innbyggjar Brutto driftsutgifter til administrasjon i kr. pr. innbyggjar Sogndal Sogndal Gruppe 8 2009 2010 2011 2011 396 361 381 362 105 111 80 66 2 086 1 973 2 100 2 916 13

Vi nyttar meir enn Kostra gruppa til politisk styring, kontroll og revisjon, og vi nyttar vesentleg mindre til administrasjon. Utgifter til politisk styring vart redusert frå 2009 til 2010 men har auka att i 2011. Differansen mellom kommunen og Kostra gruppa når det gjeld administrasjon utgjer om lag 5,8 millionar kroner. Personalforvaltning Dei tilsette er kommunen sin viktigaste ressurs, og god helse og eit godt miljø er avgjerande for folk sin trivsel og effektivitet. Helse, miljø og tryggleik er difor viktige faktorar i kommunen si personalforvaltning. Kommunen er IA verksemd, det er inngått avtale med bedriftshelsetenesta, og vi har ei lang rekke interne tiltak. Viktige nøkkeltal for HMT arbeidet er sjukefråvær, medarbeidartilfredsheit og tal medarbeidarsamtalar, og det vert utarbeidd politiske resultatmål for desse områda. Nøkkeltal for helse, miljø og tryggleik Sogndal 2009 Sogndal 2010 Sogndal 2011 Sjukefråværet i % 5,5 4,9 6,3 9,4 Medarbeidartilfredsheit 4,5 4,5 4.5 Gjennomført medarbeidarsamtale 80% 80% 68% Landet 2011 Gjennomsnittlig sjukefråvær ligg under landsnittet, men det har vore ein auke frå 2010 til 2011. Tala for 1. halvår 2012 er om lag på same nivå som 1. halvår 2011. Vi gjennomfører medarbeidarkartlegging anna kvart år. Her ligg vi på landsnittet i samla resultat for kommunen. Vi har som mål å gjennomføre medarbeidarsamtale med alle tilsette i minst 20% stilling. Det er kvart år nokre arbeidstakarar som ikkje ønskjer medarbeidarsamtale, og både i 2009 og 2010 hadde vi eit resultat på 80%. Hovudgrunnen til lågare omfang av medarbeidarsamtalar i 2011 var at tenesteeining pleie og omsorg gjennomførte medarbeidarsamtale med 20 av 172 tilsette. I følgje likestillingslova 1 a har alle kommunar plikt til å arbeide aktivt, målretta og planmessing for likestilling innanfor si verksemd. Viktige element i kommunen sitt arbeid har vore tilrettelegging for personar med nedsett funksjonsevne, integrering av innvandrarar og reduksjon i omfanget av uønska deltid. Vi har hatt fleire tiltak på desse områda. Kommunen manglar ein overordna strategi for arbeidet, noko òg likestillings- og diskrimineringsombodet har peika på. Politiske resultatmål personalforvaltning Fokusområde Resultatmål Medarbeidar/interne 1. Vi skal halde fristane i årshjulet. prosessar 2. Vi skal ha gjennomført medarbeidarsamtale for alle tilsette i meir enn 20% stilling. 3. Sjukefråværet på einingane skal liggje under gjennomsnittleg sjukefråvær for kommunane. 4. Vi skal gjennomføre medarbeidarkartlegging i 2013 og 2015. 14

Økonomiforvaltning Vi har teke i bruk nytt økonomi-, løns- og personalsystem. Her står det att noko arbeid når det gjeld integrasjon mot fagsystem. I tillegg er det behov for gjennomgang av alle prosedyrane og overordna styringsdokument. Vi skal fortsatt fokusere på kvalitetssikring av Kostra rapportering. Rett data frå rekneskap og frå lønssystemet er i tillegg til tenestedata avgjerande for at nøkkeltal og grunnlagsdata skal gje eit rett bilete av kommunen sin ressursbruk. Dette vil vere ein del av kvalitetsarbeidet. Vi skal gå gjennom alle fond i balansen og vurdere desse. Frå 2014 kan kommunane nytte «utrekna marknadsverdi» som utgangspunkt for å fastsetje grunnlagt for eigedomsskatt for bustad. «Berekna marknadsverdi» er det same grunnlaget som vert nytta for å fastsetje likningsverdi. Vi vil vurdere verknadene av overgang til takst etter utrekna marknadsverdi i 2013. Politiske resultatmål økonomiforvaltning Fokusområde Resultatmål Økonomi Vi skal ikkje ha avvik i høve til budsjettet. Kvalitetsutvikling Kommunen er i ferd med å få på plass eit heilskapleg kvalitetssystem som skal sikre god internkontroll i kommunen. Føremålet med internkontroll er å sikre kvalitet og effektivitet i tenesteproduksjonen heilskapleg styring og riktig utvikling godt omdøme og legitimitet at vi følgjer lover og reglar. Viktige element i eit internkontrollsystem er dokumentstyring, avvikshandtering og risikoanalyse. Det elektroniske kvalitetssystemet har modular for desse prosessane, og arbeidet i 2012 har vore konsentrert om å få dette på plass. Det står framleis att ein god del arbeid når det gjeld kvalitetssikring og implementering. I dette arbeidet er det viktig å ha med eit læringsperspektiv for å kunne utvikle og forbetre dei kommunale tenestene. Vi er kome lengst når det gjeld den tenestespesifikke internkontrollen, det vil seie internkontroll med utgangspunkt i det som er spesielt for den einskilde teneste. I 2013 vil vi spesielt arbeide med systemovergripande internkontroll og internkontroll i støtteprosessar. Systemovergripande internkontroll omfattar overordna område som gjeld heile kommunen som overordna økonomi- og personalforvaltning, HMT arbeidet, beredskap og arbeidet med kvalitetsutvikling. Støtteprosessane omfattar støtte til tenesteeiningane innan område som fdv, ikt, arkiv, innkjøp og økonomi- og 15

personalforvaltning. Overordna internkontroll føreset at vi har ein del overordna styringsdokument på plass, og kommunen manglar følgjande dokument: Økonomireglement, oppdatert administrativt delegasjonsreglement og arkivplan. Arbeidet med desse dokumenta vil ha prioritet i 2013. For å kunne etablere ein heilskapleg og effektiv internkontroll, er det viktig å ha kunnskap om kommunen sitt risikobilete kva kan gå galt, og kor alvorleg er det, dersom det går galt. Kartlegging av kommunen sitt risikobilete er difor ein viktig del av internkontrollen. Overordna risikoområde vil vere der det er fare for liv og helse, situasjonar som kan gje oss store økonomiske tap og alvorlege situasjonar for medarbeidarane i kommunen. Vi nyttar brukarundersøkingar og deltaking i effektiviseringsnettverk for å få informasjon om kvaliteten i tenesteproduksjonen, og som ein del av grunnlaget for internkontroll. I 2013 skal vi gjennomføre medarbeidarkartlegging og brukargransking mellom foreldra i barnehagen. I løpet av 2013 vil vi og ha ein gjennomgang av omfanget av brukarkartleggingar og lage ein plan for dette. Politisk resultatmål - kvalitetsutvikling Fokusområde Resultatmål Utviklingsoppgåver Vi skal ta i bruk eit kvalitetssystem for alle tenester og forvaltning i heile kommunen. IKT Kommunane Balestrand, Leikanger, Luster og Sogndal har etablert ei felles ikt stilling og vedteke ein felles ikt strategi. Denne er grunnlag for kommunen sitt ikt-arbeid. Konkrete tiltak for 2013 går fram av oversynet over administrative tiltak under støtteeining fag og utvikling. I nokre av samarbeidstiltaka som t.d. val av saks/arkivsystem har vi òg samarbeidsavtalar med fylkeskommunen og felles framdriftsplanar. Forvaltning/drift og vedlikehald (FDV Ein tilstandsanalyse på nær all kommunal byggmasse i 2005 synte at etterslepet var 25 millionar kroner, og at det var behov for om lag 4 millionar i årlege vedlikehaldsmidlar. Det er etter 2005 gjort nokre større oppgraderingar av m.a. 6 millionar kroner i samband med krisepakka, opprusting av bustader, og i 2012 er det nytta betydelege midlar til opprusting av skulane først og fremst Trudvang og Kvåle skule. Med utgangspunkt i tilstandsanalysen er det utarbeidd prioritert vedlikehaldsplan innanfor den ramma som kvart år er til disposisjon. Vedlikehaldsetterslepet og stadig nyare og strengare krav og pålegg frå Arbeidstilsynet og Miljøretta helsevern gjer vedlikehaldet vanskeleg å planlegge. Følgjande tiltak vil bli gjennomført i 2013 innanfor driftsbudsjettet på kr. 650 000. 16

Vi skal undersøkje moglegheitene for bygging av ny idrettshall på Kvåle. I den samanheng vil kommunen vurdere å innføre leige for bruk av kommunale idrettshallar. Desse er i dag gratis for barn og unge. Politisk resultatmål FDV Fokusområde Resultatmål Brukar Vi skal vurdere å innføre leige for bruk av kommunale idrettshallar. Beredskap Hovudføremålet med beredskapsarbeidet er å o skape tryggleik for kommunen sine innbyggjarar når det gjeld liv, helse og eigedom o redusere risikoen for at krisesituasjonar kan oppstå ved å få fram kor sannsynleg det er at ei uønskt hending kan skje og konsekvensane av ei slik hending o førebyggje uønskte hendingar ved å ta omsyn til slike tilhøve i planprosessar. Rådmannen har det formelle ansvaret for at beredskapen i kommunen er i samsvar med lovverket. Styringshjulet er eit verktøy for Sogndal kommune for planlegging og styring. Styringshjulet for beredskapsarbeidet skal samordnast med budsjetthjulet. Vi vil også gjennomføre opplæring for alle som har ei rolle i kommunal krisehandtering. Dette gjeld m.a. opplæring i bruk av verktøy, utstyr og varslingsrutinar knytt til det å setje kriseleiing. Beredskapsrådet er eit forum for gjensidig orientering om beredskapsarbeid og nødvendig avklaring av ansvarsforhold og fordeling av oppgåver. Beredskapsrådet er eit forum der politisk og administrativ leiing deltek i tillegg til sentrale samarbeidspartar. Rådet skal ha minst eitt årleg møte. Lokalt folkehelsearbeid Folkehelsearbeidet er samfunnet sin samla innsats for å oppretthalde, betre og fremje folk si helse og redusere faktorar som medfører helserisiko. Lov om folkehelse vart sett i verk frå 1.1.2012. Føremålet med lova er å bidra til ei samfunnsutvikling som fremjar folkehelse, inkl. utjamnar sosiale skilnader Folkehelsearbeidet skal fremje helse, trivsel, gode sosiale og miljømessige tilhøve i befolkninga og vere med å førebyggje psykisk og somatisk sjukdom. Forskrift om oversikt over folkehelsa er gjeldande frå 1.7.2012. Forskrifta skal leggje til rette for systematisk og kunnskapsbasert folkehelsearbeid, og bidra til samordning og standardisering av arbeidet med oversikt over helsetilstanden i befolkninga og dei positive og negative faktorane som kan verke inn på folkehelsa. Folkehelseinstituttet produserer statistikk som er utvikla for å støtte kommunane med data om folkehelseutfordringar. Informasjonen er presentert i fem temaområde som er valde ut frå eit førebyggingspotensial. 17

Folkehelsebarometer for Sogndal kommune Folkehelseprofil for Sogndal, trykk her eller gå til http://khp.fhi.no/pdfvindu.aspx?nr=1420&sp=2 Merknader (vert lagt inn seinare) 18

Vi vil nytte fakta om folkehelse som grunnlag for kommunalt planarbeid. Vi vil også som del av prosjektet folkehelse i Sogn, eit samarbeid med kommunane Leikanger og Luster, vurdere samarbeidstiltak mellom kommunane for å styrkje folkehelsa. Frivillig arbeid Det gode liv i eit lokalsamfunn vert skapt i samarbeid mellom kommunen og innbyggjarane. Dette er viktig at dette mangfaldet vert oppretthalde og at vi kan utvikle nye former for samhandling mellom offentleg og frivillig sektor. Velferdssamfunnet står overfor nye utfordringa, og haldningar og verdiar knytt til samfunnsansvar og frivillig arbeid er i endring. Kommunen sin strategi for frivillig sektor legg til grunn at frivillig innsats skal bidra til å leggje til rette for sosial integrasjon, styrkje tilknyting til lokalmiljøet og vedlikehalde og utvikle demokratiet. Frivillig arbeid skal vere ein ressurs for og eit tillegg til den kommunale tenestytinga. Samarbeid med frivillig sektor gjeld alle tenesteområda. Frivilligsentralen skal vere koordinator og fungere som ein kunnskaps- og informasjonsbase for frivillig arbeid. Strategi for kommunen si samhandling med frivillig sektor vart vedteken i desember 2012. Konkretisering og implementering vil verte gjennomført i 2013. Utviklingsprosjekt Kommunen har søkt om deltaking i KS sitt utviklingsprosjekt «Saman om ein betre kommune», der vårt val av tema er styrka rekruttering og tilflytting gjennom eit godt omdøme. Vi manglar ein heilskapleg strategi for omdømebygging og kopling til rekruttering og ønskjer å utvikle denne. Mål for arbeidet er å kartlegge alle kommunale område, der vi har rekrutteringsutfordringar, vurdere «omdømestatus» til områda og tiltak som kan styrkje rekrutteringa på kort og lang sikt. Vi vil ha eit særleg fokus på ungdom, innvandrarar og rekruttering til helse- og omsorgssektoren. Politisk resultatmål utviklingsprosjekt Fokusområde Resultatmål Utviklingsoppgåver Vi skal delta i KS sitt utviklingsprosjekt «Saman om ein betre kommune og utarbeide prosjektplan med delmål og tiltak i løpet av 1. halvår 2013. Budsjettramme for einingane og eigne administrative tiltak Støtteeining økonomi og personal Nye tiltak/budsjettendringar: Merknader: Endring i internsal gjeld generell prisvekst på inntekter frå tenesteyting til diverse kommunale samarbeid. 19

Eininga arrangerer tilsettedag for alle i kommunen annakvart år, sist i 2011. For 2013 og 2015 er det lagt inn ein budsjettpost på kr. 200 000. Budsjettramme: 2012 2013 2014 2015 2016 Eigne administrative tiltak i 2013 1. Vi skal utarbeide økonomiplanreglement som ein del av arbeidet med kvalitetsutvikling. 2. Vi skal utarbeide ein strategi for likestilling. 3. Vi skal nå resultatkrav knytt til skatteinnkrevjing og ha utført arbeidsgjevarkontrollar på 5% av leverandørane. Kravet til arbeidsgjevarkontroll er 5% av leverandørane sine løns- og trekkoppgåver, det vil seie om lag 17 kontrollar kvart år. 4. Vi skal utarbeide rutinar for finansforvaltning i samsvar med krav frå departementet. 5. Vi skal vurdere aktiverte tomter i balansen etter pålegg frå revisor. Støtteeining tenestetorg og ikt Nye tiltak/budsjettendringar: Merknader: Budsjettramme: 2012 2013 2014 2015 2016 Eigne administrative tiltak i 2013 1. Vi skal ferdigstille arkivplanen som ein del av arbeidet med kvalitetsutvikling. 2. Vi skal gjennomføre regional ikt strategi med vekt på: a. Vurdere skifte av e-post system og intranett b. Oppgradere eller kjøpe nytt saks/arkivsystem i samarbeid med fylkeskommunen c. Leggje til rette for å gjennomføre Meldingsløftet og eresept d. Ta i bruk nytt elektronisk valadministrasjonssystem e. Implementere styringssystem for informasjonstryggleik f. Delta i læringsnettverk for skule, nettsider og kvalitetssystem. 3. Alle nytilsette skal få tilbod om opplæring i relevante dataprogram innan 3 månader. 4. Vi skal flytte arkivmaterialet inn i nye lokale i kommunehuset i løpet av 2013. Arkivmaterialet er i dag lagra i mellombelse ueigna lokale. 5. Vi skal planlegge for elektronisk sakshandsaming og fullelektronisk arkiv, i første rekke for sentralarkivet. Fullelektronisk arkiv er eitt av punkta i regional ikt strategi. 20

Støtteeining fag og utvikling Nye tiltak/budsjettendringar: Merknader: Ansvar 710 (skule) og 715 (norskopplæringa) ligg under område oppvekst Budsjettramme: 2012 2013 2014 2015 2016 Eigne administrative tiltak i 2013 1. Vi skal oppdatere administrativt delegasjonsreglement som ein del av arbeidet med kvalitetsutvikling. 2. Vi skal gjennomføre og konkretisere kommunal strategi for frivillig sektor. Politisk arbeid Nye tiltak/budsjettendringar: Merknader: Budsjettramme: 2012 2013 2014 2015 2016 Det er i 2012 sett i gang eit sakskomitearbeid for revisjon av kommunal plan for idrett, friluftsliv, fysisk aktivitet og folkehelse. Arbeidet vil halde fram i 2013. Aktuelle tema for sakskomitearbeid, arbeidsgrupper og andre former for politisk arbeid i 2013 er: Revisjon av strategisk skuleplan Utarbeide helse- og omsorgsplan Arbeidsseminar og temadagar i samband med revisjon av kommuneplanen sin arealdel. Kommunestyret har vedteke plan for forvaltningsrevisjon på følgjande prioriterte område: 1. Pleie og omsorg årsak til avvik mot budsjett og Kostra tal. 2. Kvaliteten på tenestetilbodet til brukarar med store pleie- og omsorgsbehov. 3. Openheit og offentlegheit. 4. Internkontroll i kommuneorganisasjonen. 5. Samhandlingsreforma. 21

Kyrkjeleg fellesråd Nye tiltak/budsjettendringar: Merknader: Budsjettramme: 2012 2013 2014 2015 2016 Sogndal og Leikanger kyrkjelege fellesråd er felles for dei to kommunane. Fellesrådet har ansvaret for drift av kyrkja i Sogndal: drift av fire kyrkjer, fire kapell/bårehus og fire kyrkjegardar, administrasjon og prestetenesta. Fellesråd har eigen økonomi, der størstedelen av inntektene er tilskot frå Sogndal kommune. Fellesrådet utviklar eigne mål og handlingsplanar for kvart år. 4.2 OPPVEKST Innhald Oppvekst omfattar følgjande tenesteeiningar/tenesteområde: Barn og unge, barnehage, Kvåle skule, Trudvang skule, Kaupanger skule, Norane oppvekstsenter, Fjærland oppvekstsenter, norskopplæringa og kultur. Analyse og utfordringar for oppvekst Barn og unge Folketalsutvikling for Sogndal kommune for aldersgruppa 0-19 år, tal personar År 2012 2020 2025 2030 2040 0 73 121 125 122 118 1-5 469 577 647 651 614 6-12 678 715 823 929 919 13-15 279 304 308 363 416 16-19 412 415 430 431 566 Prognosane syner at talet på fødslar aukar med 48 fram mot 2020. Aldersgruppa 1-5 år aukar med 108 fram mot 2020 og aldersgruppa 6 15 år aukar med 63. Gruppa 16-19 år har berre ein liten auka. Samla auke for aldersgruppa 0-19 år fram mot 2020 er 221. Vi legg til grunn at folketalsauken kan handterast innanfor eksisterande tenestetilbod. 22

Nøkkeltal Kostra Barn og unge Sogndal 2009 Sogndal 2010 Sogndal 2011 Gruppe 8 2011 Netto driftsutgifter pr. innbyggjar 0-17 år, barnevernstenesta 3 998 3 895 4 080 5 836 Barn med undersøking eller tiltak pr. årsverk 17,1 19,5 20,4 20,7 Netto driftsutgifter til førebyggande helsestasjonsog skulehelsetenesta pr. innbyggjar 0-5 år. 6 576 6732 7094 6067 Netto driftsutgifter til aktivitetstilbod til barn og unge pr. innbyggjar 191 211 194 129 Netto driftsutgifter til aktivitetstilbod barn og unge pr. innbyggjar 6-18 år 1 079 1 219 1 132 725 Netto driftsutgifter pr. innbyggjar 0-17 år i barnevernstenesta ligg under Kostra gruppa. Vi ligg litt under Kostra gruppa når det gjeld barn pr. årsverk. Det kan tyde på at vi har ei effektiv drift, men tala fangar ikkje opp kompleksiteten i sakene. Vi ligg over Kostra gruppa for netto driftsutgifter til førebyggande helsestasjons- og skulehelsetenesta. Auka aktivitet gjennom ungdomsbasen, partnarskapsavtalane og «Ungdomsrøra» er bakgrunnen for barn og unge sin del av netto driftsutgifter til kultur. Tilskot til lag og organisasjonar for barn og unge (del av kulturmidlane) og ungdomsstipend ligg òg inne i desse tala. Satsing på gode oppvekstkår, å førebyggje problem og sikre god helse hjå barn, er eit av samfunnet sine viktigaste ansvarsområde. Fylkesmannen har invitert kommunane til eit felles løft for å setje barn og unge sine oppvekstkår på dagsorden gjennom «Sjumilssteget til det beste for barn og unge». Dette er eit felles løft for å gjennomføre FN sin barnekonvensjon ute i kommunen. Gjennom «Sjumilssteget» skal kommunane gjennomføre ein analyse av kommunen sine samla tenester til barn og unge. Resultata av analysen kan kommunen nytte for å sette i gang tiltak som sikrar at dei oppfyller krava i barnekonvensjonen. Kommunen har dei to siste åra fokusert på samordna tenester til barn og unge gjennom deltaking i KS prosjektet «Flink med folk i første rekke». «Sjumilssteget» vil og kunne vere ei evaluering av kva vi har oppnådd gjennom KS prosjektet. Arbeidet med «Sjumilssteget» starta opp i hausten 2012 og vil verte gjennomført i løpet av 2013. Regjeringa vurderer omlegging av oppgåvedelinga mellom kommunen og det statlege barnevernet (Bufetat). Sogn barnevern har ein samarbeidsavtale med Bufetat som på kort sikt vil verte redusert, og som vil føre til at kommunane sjølv vil måtte finne lokale løysingar på tiltak. Barnevernstenesta har tidlegare fått bistand frå barne- og ungdomspsykiatrien til rettleiing av fosterforeldre, men denne ressursen er no delvis teke vekk. Dette vil auke behovet for eigne ressursar og kompetanse. Ordninga med øyremerka tilskot til barnevernet vert i statsbudsjettet vidareført og auka i 2013. Dette er midlar kommunen vil søkje på. 23

Vi opplever ein auke i talet på saker som resulterer i omsorgsovertaking, noko som medfører auka kommunale kostnader. Denne auken ser ut til å halde fram i 2013, og vi kan ikkje rekne med at tidlegare plasseringar vert avslutta i løpet av 2013. Sjølv om barn sin fysiske helse generelt er betre, er det framleis mange utfordringar i det førebyggjande helsearbeidet, med samansette problem som krev samhandling mellom kommunale tenester og andrelinetenesta. I det førebyggande psykiske helsearbeidet har helsestasjonen ei sentral rolle med å fange opp og følgje opp. Helsestasjonen må ha kompetanse og ressursar for å følgje opp dette arbeidet. Dette er òg i tråd med sentrale føringar mellom anna i samhandlingsreforma, der større ansvar for å følgje opp, vert lagt til primærhelsetenesta. Vi vil halde fram med satsing på førebyggande barne- og ungdomsarbeidet gjennom Ungdomsbasen, MOT og politirådet for å vidareføre den gode dialogen med ungdom, føresette og samarbeidspartar. Dette er tverrfaglege tiltak som omfattar heile oppvekstsektoren. Vi vil syte for at alle som leiger kommunale lokale til trening, skal underteikne ein antidoping avtale i samsvar med Ruspolitisk handlingsplan. Solhov vert nytta til både musikk og dans som ein del av ungdomsbasen, og på sikt vil det vere behov for å avklare ein meir permanent framtidig bruk av Solhov og behovet for vedlikehald av bygget. Politiske resultatmål barn og unge Fokusområde Resultatmål Brukar 1. Alle utanlandske barn m/foreldre skal få tilbod om utvida helsekontrollar med tolk. 2. Vi skal ikkje ha fristbrot i barnevernet. 3. Alle som leiger kommunale lokale til trening, skal underteikne antidoping avtale. Barnehage Folketalsutvikling for Sogndal kommune for aldersgruppa 0 5 år, tal personar År 2012 2020 2025 2030 2040 0 73 121 125 122 118 1-5 469 577 647 651 614 Vi ser at barn mellom 1 og 5 år aukar med 108 fram til 2020 og med 178 fram til 2025. Etter det er barnetalet stabilt eller går noko ned. SSB sin modell syner ingen eller svært liten vekst i denne aldersgruppa fram til 2015/2016. Etter dette er det ein årleg vekst på 20 til 25 barn. Gjer vi denne veksten om til behov for barnehageplassar, vil det utgjere om lag 1,5 ny avdeling kvart år frå 2015 til 2025, eller om lag to 5-avdelingsbarnehagar i denne perioden. 24

Nøkkeltal Kostra Barnehage Sogndal 2009 Sogndal 2010 Sogndal 2011 Gruppe 8 2011 Netto driftsutgifter barnehagesektoren i % av kommunen sine totale netto driftsutgifter 2,8 1,5 15,2 15,4 Del barn 1-5 år med barnehageplass 92,5 91,5 93,5 90,8 Korrigerte brutto driftsutgifter i kroner pr. barn i kommunal barnehage 121 740 128 875 132 433 147 997 Kommune har ein høgare del barn med barnehageplass enn Kostra gruppa, og vi nyttar om lag same ressursar. Kommunen yter 100% tilskot til ikkje-kommunale barnehagar. Kommunen ligg under Kostra gruppa på brutto driftsutgifter pr. barn i kommunale barnehagar. Auken i kostnadene er truleg ein følgje av vekst i barnehageplassar for barn under 3 år. Desse er dobbelt som dyre som for barn over 3 år. Kommunen kan forvente eit auka behov for barnehageplassar fram mot 2020. Avvikliga av kontantstøtte for toåringar frå 01.08.12 vil truleg forsterke dette. Kommunen har pr. i dag nok barnehageplassar til dei som vi pliktar å tilby plass etter lova. På dialogmøtet vart det peika på at kommunen på sikt skal kunne tilby barnehageplass til alle som søkjer om plass ved hovudopptak eller flyttar til kommunen, noko som har vore situasjonen i 2012. Regjeringa har som mål på sikt å innføre 2 opptak i året. Det spesialpedagogiske arbeidet i barnehagen er eit område som er vanskeleg å kostnadsrekne. Forsking syner at tidleg innsats vil kunne redusere behovet for ekstra innsats seinare i livet. Å setje inn tiltak for barn med særskilde behov alt i barnehagealder, kan vere eit tenleg og effektivt tiltak både for barnet og samfunnet. Vi nyttar brukargranskingar for å få informasjon om kvaliteten på tenestene, og i 2013 skal vi gjennomføre brukargransking mellom foreldra i barnehagane. I framlegg til ny barehagelov er det gjort framlegg om sterkare nasjonal regulering av mellom anna grunnbemanninga og den pedagogiske bemanninga. I følgje barnehagelova 14 skal kommunen yte tilskot til ikkje kommunale barnehagar. Dersom kommunen vel fleire teljetidspunkt for tal barn i barnehagen, skal dett gjerast i forskriftsform. Vi har i dag avtalar med dei private barnehagane, men det er ikkje handsama som ei forskrift. Vi vil syte for at det vert gjort i løpet av 2013. Kommunen yter 100% tilskot til dei ikkje kommunale barnehagane. Kravet er 94% som er ein auke på 2% frå 2012. Dette gir følgjande satsar for tilskot til dei ikkje kommunale barnehagane: 25

0-2 år 3-5 år Tilskot pr. heiltidsplass 167 134 82 487 Tilskot pr. opphaldstime 77,38 38,19 Delkostnadsnøkkelen for barnehage er justert for å ta omsyn til endringa i ordninga med kontantstøtte frå august 2012. Kompensasjon for omlegging av kontantstøtte er lagt inn i rammetilskotet. Nominell vidareføring av foreldrebetaling i barnehagane er og lagt inn i rammetilskotet. Politiske resultatmål barnehage Fokusområde Resultatmål Brukar Gjennomsnittlege resultat frå brukarundersøkinga for kor nøgde foreldra er, skal minst liggje på landsnittet. Grunnskulen og SFO Folketalsutvikling for Sogndal kommune for aldersgruppa 5 15 år, tal personar År 2012 2020 2025 2030 2040 6-12 678 715 823 929 919 13-15 279 304 308 363 416 Tal innbyggjarar i skulepliktig alder (6-15 år) vil auke med 63 fram til 2020 og med 174 fram til 2025. Veksten vil halde fram etter 2025. Elevtalet er rimeleg stabilt fram til 2015 med ein svak auke fram mot 2020. I gjennomsnitt vert det årleg 7,6 fleire elevar i året i perioden 2012 2020. Mellom 2020 og 2025 er veksten noko større, i gjennomsnitt 22,4 elev i året. Det inneber at det fram til 2020 i gjennomsnitt vil kome snautt 1 ny elev pr. trinn i grunnskulen, noko som vil gje noko større klassar og eventuelt kassedeling for nokre trinn. SSB sine prognosar for folketalsutvikling syner at elevtalet vil auke med gjennomsnittleg 1 elev pr. trinn pr. år fram mot 2020. Det vil ikkje vere trong for å utvide skulearealet i denne perioden. Det vil verte fleire klassar med høgare elevtal, noko som innebere behov for større klasserom. Etter 2020 kjem det i gjennomsnitt 2 nye elevar pr. år pr. klassetrinn, noko som vi gje ein ytterlegare auke i tal elevar pr. klasse og truleg fleire parallellar for nokre årskull. Med bakgrunn i den folketalsutviklinga som har vore, er det grunn til å rekne med at store delar av denne elevveksten vil kome i sentrum. Kommunen har tilgjengeleg utbyggingsareal både ved Trudvang og Kvåle skule til å dekke behovet for skuleareal for ein slik auke i elevtalet. 26

Nøkkeltal Kostra Grunnskule Sogndal 2009 Sogndal 2010 Sogndal 2011 Gruppe 8 Korrigerte brutto driftsutgifter grunnskuleundervisning pr. elev ( inkl. lokale/skyss) 85 157 91 705 93 633 90 680 Gjennomsnittleg gruppestorleik 1-4 årstrinn 11,8 11,9 13,1 13,5 Gjennomsnittleg gruppestorleik 5-7 årstrinn 12,7 12,5 13,2 12,8 Gjennomsnittleg gruppestorleik 8-10 årstrinn 12,1 13,4 15,1 15,1 Grunnskulepoeng 41,3 41,4 42,6 39,6 Gjennomsnittleg grunnskulepoeng er eit mål for samla læringsutbyte og bygger på avslutta karakterar. Grunnskulepoeng gjeld for skuleåra 08/09, 09/10 og 10/11 og ikkje for kalenderåret. Sogndal kommune nyttar i dag over gjennomsnittet i Kostra gruppa i korrigerte brutto driftsutgifter til grunnskuleundervisning pr. elev. Dette gjorde vi også i 2010. I 2009 låg vi om lag på gjennomsnittet, medan vi åra før låg under gjennomsnittskostnad i Kostra gruppa. Det vil seie at ressursbruken i skulane har auka noko. Differansen mellom kommunen og Kostra gruppa utgjer om lag 2,6 mill. kroner. Indikatorane «gruppestorleik» er eit uttrykk for lærartetteik (elevtimar/lærartimar). Vi har noko høgare lærartettelik enn Kostra gruppa 1.- 4. årstrinn, noko lågare på 5.-7. årstrinn og på same nivå som Kostra gruppa på 8.-10. årstrinn. Av gjennomsnittleg grunnskulepoeng for kommunen ser vi at vi får gode resultat. Her ligg vi over Kostra gruppa. Spesialpedagogikk nøkkeltal Kostra År Sogndal Fylket Kostra gr. 8 Land 2009 14,7 8,6 8,1 7,8 2010 14,5 9,1 8,4 8,2 2011 12,8 9,1 9,0 8,6 Del elevar (%)i grunnskulen som får spesialundervisning. Del elevar i grunnskulen som får spesialundervisning har gått noko ned, medan det har vore stabilt i fylket og har gått opp i Kostra gruppa og på landsbasis. Men vi ligg høgare enn både Kostra gruppa og landsnittet. Det er ein liten nedgang frå 2010 til 2011, men det kan sjå ut til at det vert auke frå 2011 til 2012. Konsekvensen av den høge andelen spesialundervisning er at det blir mindre midlar/lærartettleik til den ordinære undervisninga, og vanskeleg å prioritere tidleg innsats og digital kompetanse i samsvar med strategisk skuleplan. Kommunen har slutta seg til etablering av eit varig regionalt barnehage- og skulesamarbeid frå 01.01.13 i regi av Sogn regionråd. Samarbeidet vil omfatte fleire delprogram, og kommunen har peika på at utviklingsarbeid innan spesialundervisning bør vere det viktigaste arbeidsfeltet. Både skulane og barnehagane i kommunen er med i dette samarbeidet, der målet er å meisle ut ein langsiktig utviklingsprosess for å styrke opplæringskvaliteten for alle og med det redusere bruken av spesialundervisning. Statsped Vest er ein del av dette samarbeidet. 27