Møteinnkalling Utval: Arbeidsutvalet Møtestad: Telefonmøte Dato: 29.1.2014 Tidspunkt: 09.00 Side 1
Saksliste Utval s- saksnr Innha ld Lukka Ar kiv - saksnr AU 1/14 Godkjenning av saksliste og innkalling 2003/2670 AU 2/14 Val av eitt AU-medlem til å skrive under protokollen 2003/2670 AU 3/14 Orienteringssaker 2003/2670 AU 4/14 AU 5/14 AU 6/14 AU 7/14 AU 8/14 AU 9/14 AU 10/14 AU 11/14 AU 12/14 AU 13/14 AU 14/14 Søknad frå Kristiansand Røde Kors om dispensasjon til øvingskøyring i SVR Søknad frå Mandal Røde Kors om øvingskøyring i SVR Søknad frå Søgne Røde Kors om dispensasjon til øvingskøyring i SVR Svar på øvingsplan/søknad om snøskuterkjøring i Setesdal Vesthei- Ryfylkeheiane landskapsvernområde- Sandnes Røde Kors Hjelpekorps Svar på søknad/øvingsplan angående motoriert ferdsel i Setesdal Vesthei og Ryfylkeheiane landskapsvernområde, Rovernes Beredskapsgruppe Rogaland Norsk Folkehjelp Strand og Forsand - Søknad om dispensasjon til motorferdsle til øvingskjøring i Lusaheia og landskapsvernområde og Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde Norsk Folkehjelp Strand og Forsand - Søknad om dispensasjon til motorferdsle til øvingskjøring i Frafjordheiane landskapsvernområde Stavanger Røde Kors Hjelpekorps - Søknad om dispensasjon til motorferdsle til øvingskjøring i Frafjordheiane landskapsvernområde Søknad om dispensasjon til rivning av gammel fritidshytte og bygging av ny på samme stølstun i Udal i SVR - Åseral kommune, Edgar Sundbø Søknad om dispensasjon fra verneforskriften til utvidelse av driftshytte på Røddaugshommen i Åseral kommune - Tove Forgard og Bjarne Haugstad Søknad om dispensasjon til motorferdsel i samband med Sesilåmi 2014 2014/50 2013/5778 2014/151 2013/5789 2014/167 2014/168 2014/168 2014/469 2013/4441 2013/4908 2014/448 AU 15/14 Eventuelt 2003/2670 Side 2
VERNEOMRÅDESTYRET FOR SETESDAL VESTHEI, RYFYLKEHEI ANE OG FRAFJORDHEI ANE Saksframlegg Arkivsaksnr: 2014/50-0 Saksahndsamar: Tarjei Haugen Dato: 16.1.2014 Utval Utvalgssak Møtedato Arbeidsutvalget 4/14 29.01.2014 Søknad frå Kristiansand Røde Kors om dispensasjon til øvingskøy ring i SVR Forslag til vedtak I medhald av 48 i Naturmangfaldlova får Kristiansand Røde Kors dispensasjon til kjentmannsturar med snøskuter i Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde. Løyvet gjeld for inntil to årlege kjentmannsturar etter løypa Hovden - Sloaros - Holmevassbu. Løyvet vert gjeve med desse vilkåra: Kjentmannsturane skal gå etter stikka vinterløyper. Ut over dette er patruljering av dei stikka løypene ikkje tillete. For å unngå konfliktar med brukarane av skiløypene mellom turisthyttane bør ein så langt det er mogleg unngå at kjentmannsturane blir gjennomført i vinterferien eller påskeferien. Kjentmannsturane skal varslast, gjennomførast og rapporterast etter retningslinjene frå Miljødepartementet. Alle kjentmannsturane må gjennomførast seinast 24. april kvart år. Andre vilkår går fram av standard løyve. Løyvet gjeld til 24. april 2015. Saksopply sningar Bakgrunn for søknaden Kristiansand Røde Kors søker om løyve til kjentmannsturar i SVR. Søknaden gjeld køyring i Sloaros i Bykle kommune og til Holmevasshytta som ligg i Vinje kommune. Dei søkjer og om å køyre vidare til Haukeli (-seter) i Telemark. Kristiansand Røde Kors er stasjonert på Hovden. Dei søkjer om to kjentmannsturar i SVR. Aktuelt tidsrom er frå februar til april, og det er kalkulert med at inntil 10 personar på seks snøskuterar skal deltake på kvar øving. Dei søker om løyve til øvingskøyring 2014 2015. Kart med køyreruter er lagt ved søknaden. Side 3
I søknaden skrivar dei at dei har øvingane vil bli gjennomførde utanom vinterferie og påske og i størst muleg grad når det er lite turgåarar i dette området. Øvingane vil og bli gjennomførde før villreinen byrjar på kalvingstrekka. Det er og lagt ved søknaden ein meir omfattande øvingsplan som viser kva hjelpekorpset vil trene på. Det aller meste av dette vil bli gjennomført utanfor verneområdet, men når det er naturleg vil enkelte øvingar og bli lagt inn under kjentmannsturane. Punktsøk, løypesøk, nattøving, spadeprøve og transportøving er nemnde som aktuelle øvingar. Ei øving vil normalt bli gjennomført kvar helg og nokre fleire i løpet av vinterferien og påska då fleire medlemmer har høve til å vere med. I øvingsplanen står det og at øvingane skal gjennomførast utanfor skiløyper og i så stor avstand frå desse at ein ikkje forstyrrar skigåarar. Når ein likevel må køyre tett ved skiløyper, skal det køyrast i låg hastigheit og førar bør snakke med folk og forklare at det er ei øving som er i gang. Ein generell grunngjeving for øvingsplanen er tidlegare sendt verneområdestyret frå Norges Røde Kors sentralt. Side 4
Formell bakgrunn for vurdering og vedtak Forskrift om vern av Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde, 28.4.00. Naturmangfaldlova. Retningslinjer om redningstjenestens bruk av snøskuter i utmark og i verneområder. Rundskriv frå Miljøverndepartementet, datert 31.1. 2013. Heimelsgrunnlag Verneforskrift Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde vart verna ved Kronprinsregentens resolusjon av 28. april 2000. Føremålet med vernet går fram av kapittel III i Forskrift om vern av Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde: 1. Å ta vare på eit samanhengande, særmerkt og vakkert naturområde med urørte fjell, hei og fjellskogsområde med eit særmerkt plante- og dyreliv, stølsområde, Side 5
beitelandskap og kulturminne. 2. Å ta vare på eit samanhengande fjellområde som leveområde for den sørlegaste villreinstamma i Europa. Motorisert ferdsel i verneområdet vert regulert av verneforskrifta kapittel IV, punkt 5. Motorisert ferdsel på land er forbode i landskapsvernområdet - med ein del unntak. Forvaltingsmyndigheita kan gi dispensasjonar til enkelte typar transportar og kan og gjere unntak i særskilde tilfelle etter kapittel VI. Etter at Naturmangfaldlova vart vedteken i 2011, er dette kapittelet i verneforskrifta erstatta av 48 i Naturmangfaldlova og dispensasjon i særskilde tilfelle må difor vurderast etter denne paragrafen. Naturmangfaldlova Etter 7 i Naturmangfaldlova skal dei miljørettslege prinsippa i 8-12 leggast til grunn som retningsliner ved utøving av offentleg myndigheit. Forvaltingsmyndigheita må i alle tiltak som vedkjem naturmangfaldet, vurdere søknadane etter desse paragrafane. 48 opnar for at forvaltingsmyndigheita i særskilde tilfelle kan gi dispensasjon dersom tiltaket ikkje er i strid med formålet for vernet og heller ikkje kan påverke verneverdiane nemneverdig. Søknaden om kjentmannsturar kjem ikkje inn under dei unntaka som er nemnde i punkt 5.3 i verneforskrifta, og det kan heller ikkje gjevast dispensasjon til denne typen motorferdsle etter punkt 5.4. Dispensasjonssøknaden må difor handsamast som eit unntak i særskilde høve og må vurderast etter 48 i Naturmangfaldslova sidan denne paragrafen har erstatta kapittel VI i verneforskrifta. Dette er og understreka i rundskrivet frå Miljødepartementet 48 i Naturmangfaldlova har med denne formuleringa: Forvaltningsmyndigheten kan gjøre unntak fra et vernevedtak dersom det ikke strider mot vernevedtakets formål og ikke kan påvirke verneverdiene nevneverdig, eller dersom sikkerhetshensyn eller hensynet til vesentlige samfunnsinteresser gjør det nødvendig. Rundskrivet Forvaltning av verneforskrifter (Direktoratet for naturforvalting nov. 2001, revidert 2009) gir i kapittel 6 føringar for dispensasjonshandsaming etter 48. I følgje rundskrivet må to vilkår vere oppfylte for å kunne gi dispensasjon: - Tiltaket vil ikkje påverke verneverdiane nemneverdig. - Tiltaket er ikkje i strid med formålet for vernet. Det går fram av dei same retningslinjene at forvaltingsmyndigheita særlig bør vurdere presedensverknaden av ein dispensasjon. Retningsliner frå Miljøverndepartementet om øvingskøyringa til hjelpekorpsa Rundskrivet gjev eit detaljert oversyn over retningslinene for slik øvingskøyring etter Motorferdsellova og verneforskrifter, understrekar rammene for øvingane til hjelpekorpsa og gjev også detaljerte retningsliner for utforminga av øvingsplanar og korleis øvingane skal varslast og gjennomførast. Rundskrivet legg vekt på at all øvingskøyring inne i eit verneområde er søknadspliktig, øvingar som kan leggast utanfor verneområdet skal leggast utanfor verneområdet og at øvingane skal vere strengt nødvendige. Side 6
Forvaltingssekretariatet har saman med SNO og politiet i både Agder og Rogaland gått gjennom rundskrivet på fleire møte med dei lokale hjelpekorpsa. Det er og utarbeidd regionale retningslinjer for øvingane i samarbeid med politiet og SNO. Desse er sendt alle hjelpekorpsa saman med skjema for øvingsplanar, rapportskjema og rutineskriv for gjennomføring av øvingane. Forvaltingsmyndigheit Styret for verneområda i Setesdal Vesthei, Ryfylkeheiane og Frafjordheiane har forvaltingsmyndigheit for alle Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde. Vurdering Vurdering av søknaden etter retningslinjene for øvingskøyring Retningslinjene frå Miljøverndepartementet for øvingskøyringa i verneområde set klare grenser for køyringa. Med bakgrunn i dette rundskrivet har Politiet i Agder, Politiet i Rogaland, lokalt SNO og forvaltingssekretariatet utarbeidd regionale og meir konkrete retningslinjer for øvingskøyringa i våre verneområde. Kristiansand Røde Kors har fått desse retningslinjene tilsendt, og dei er også grundig gjennomgått med organisasjonen på eit eige møte for hjelpekorpsa, grunneigarane, fjellredningsgruppene og Bykle kommune. Dei regionale retningslinjene understrekar dei same reglane som går fram av rundskrivet frå departementet: Alle øvingskøyringsomkanleggastutanforverneområdet,skalleggastutanforverneområdet. Redningstenestakanlikevel habehovfor øvingarinnei verneområdet,særlegfor å bli kjent. Slik køyringskal verestrengtnødvendig. Det er ikkje behovfor ståandeberedskapinn i verneområdet,og fastpatruljeringav løypenettet medsnøskuterer ikkje tillete. Ved akuttebehovfor merkingog sikring kanpolitiet settei gangtiltak utansøknad,mendetskal meldastfrå til oppsynog forvaltingsmyndigheit. --------------- Verneområdestyret skalsåsantdeter rådgi løyve til øvingskøyringfor ein fireårsperiode Redningsgruppener sjølveansvarlegefor å innhentegodkjenningtil øvingafrå alle aktuelle grunneigarar. Om omfanget av øvingane har retningslinjene med desse formuleringane: Dei frivillige redningsgruppenekansøkeom inntil to øvingarinnei verneområdet. Søknadenkangjeldedei kommunanederredningsgruppener stasjonert eller ogsåtilgrensande kommunar. Dersomdeter stasjonertfleire redningsgrupper i ein kommune,måøvinganekoordinerast mellomredningsgruppene. I Sirdalkandetsøkastom inntil to øvingari kvar av desseområda: o Hunnedalen:StavangerRødeKors o Sinnes:SandnesRøde Kors o Ådneram:Roverspeiderane o Solheimsdalen:NorskFolkehjelp Redningsgruppene i Sirdalblir oppfordratil å koordinereøvinganesåsantdetlar seg gjere. Påøvinganekandetveremedinntil 10 snøskuterar. Dersomdetvert søktom meir ennto øvingareller meir enn10 snøskuterar,mådette grunngjevastsærskilt. Side 7
Politiet i Agder har hatt øvingsplanen/søknaden frå Mandal Røde Kors til vurdering. I uttalen sin skrivar dei dette om erfaringane sine med motorferdsla til hjelpekorpsa i verneområdet: «Dei strengerestriksjonanesomgjeldfor ferdslei verneområdetgjeratålmentafølgjer nøye medpåall ferdslei verneområdet,og politiet hargjenteknegongermottekeklager påredningsorganisasjonane si ferdslei verneområdet,derdetfor publikumverkarsomat organisasjonaneharmeintå havidarefullmakterenndeter grunnlagfor. Ogsåslike omsyn gjer at all ferdslei verneområdetmåverenøyevurdertog prioritert.» Politiet skrivar vidare: «Somdetgårframi brevav14.12.2011erdenprimæreberedskapeni SetesdalVesthei verneområdevinterstidbasertpålokalefjellredningsgrupper.detteer basertpåat desse er tilgjengeligeogsåutanomhelgerog feriar,at dei harvesentligstørrekapasitetil å mønstremannskapog skuterarmednødvendigkompetansepåkort varsel,og at dei har størrelokalkjennskapi dei aktuelleleiteområda.» Ein svært viktig grunn til at politiet har desse vurderingane er med andre ord dei kommunale fjellredningsgruppene som er organisert i Sirdal, Setesdal og Åseral. I Bykle er det to slike fjellredningsgrupper. Desse gruppene er sett saman av lommekjende byklarar som ofte brukar snøskuter i næringssamanheng. Dette mannskapet er tilgjengeleg også utanom feriar og i helger og kan stille med mykje mannskap på kort varsel og med ein heilt annan kompetanse enn det hjelpekorpsa nokon gong vil kunne få. Desse to fjellredningsgruppene har fått dispensasjon til to årlege kjentmannsturar i verneområdet. Politiet understrekar at hjelpekorpsa likevel er eit viktig supplement til fjellredningsgruppene sidan dei disponerer anna type materiell og også er ein svært nyttig ressurs på reine henteoppdrag når folk har skada seg i fjellet og at dei på denne måten støttar helsetenesta på ein god måte. Køyreruta Hovden Sloaros vurderer politiet som svært relevant sidan det er ei av dei rutene der det opp gjennom åra har vore flest redningsaksjonar. Når det gjeld ynskjer om å forlenge kjentmannsturane til Haukeli, er derimot politiet skeptisk. På denne strekninga er det mest naturleg å be om bistand frå Telemark der det også er organisert fjellredningsgrupper og stasjonert hjelpekorps. Skulle likevel Kristiansand hjelpekorps bli bedne om å køyre Holmevassbu Haukeli (-seter) vil det bare bli aktuelt når det er gode vêrtilhøve og løypa er stikka. Politiet oppsummerer uttalen sin i denne konklusjonen: «Politiet anbefalerat søkarenfår innvilga kjentmannsturaretterrutahovden-sloaros- Holmevassbu,menikkje vidaretil Turistskaretog Haukeli(seter). Forvaltingssekretariatet deler alle desse vurderingane til Politiet i Agder. Vurdering av søknaden etter verneforskrift og Naturmangfaldlova Føremålet med vernet av Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde går fram av verneforskrifta. For vårt verneområde er det særleg lagt vekt på at vi skal ta vare på eit samanhengande leveområde for Europas sørlegaste villreinstamme. I følgje registreringar av villreintrekk og kalvings- og beiteområde til villreinen er det i det i Bykle merka av fleire område der ein må ta særleg omsyn til villreinen. I samband Side 8
med utarbeidinga av Heieplanen vart det utarbeidd eigne kart over leveområda, trekkog kalvingsområde og trekkvegar/trekksoner. Desse karta viser at køyring til Sloaros og Holmevassbu kryssar fleire viktige trekkvegar for villreinen og også vil kome i berøring med viktige kalvingsområde. Det er difor ferdselsforbod i delar av dette området frå 25. april. 48 i Naturmangfaldlova strekar under at det to vilkår må vere oppfylte for å kunne gi dispensasjon til motorferdsel i særskilde tilfelle: - Tiltaket vil ikkje påverke verneverdiane nemneverdig. - Tiltaket må ikkje vere i strid med formålet for vernet. Ei øvingskøyring vil i seg sjølv ikkje påverke verneverdiane nemneverdig, men sett under eitt er omfanget av motorisert ferdsle i SVR betydeleg. Det er ei målsetting for forvaltingsmyndigheita å halde motorferdsla så låg som råd og ikkje tillate køyring som ikkje er nødvendig. Dette er og understreka i rundskrivet frå Miljøverndepartementet der ein poengterer at slik øvingskøyring skal vere strengt nødvendig. Dersom det skal gjevast dispensasjon til øvingskøyring i eit slikt omfang som det er søkt om, vil køyringa krysse viktige trekkvegar og trekkområde for villreinen. Det må difor berre gjevast løyve til køyring i eit omfang som er heilt nødvendig. I denne vurderinga må ein og legge vekt på at Bykle kommune har svært oppegåande og aktive fjellredningsgrupper som tar seg av dei aller viktigaste redningsoppdraga. Det er såleis typisk at hjelpekorpsa ofte ber om assistanse frå fjellredningsgruppene dersom dei vert sendt ut på oppdrag når vêrforholda er litt vanskelege. Omfanget av køyrerutene bør difor reduserast i tråd med uttalen frå politiet. Så langt forvaltningsmyndigheita kjenner til etter søk i Naturbase, er det ikkje registrert andre sårbare arter eller økosystem i det aktuelle området som kan ta nemneverdig skade av ei slik motorferdsle. Kunnskapsgrunnlaget må difor vurderast som relativt godt for å kunne vurdere i kva grad transportane det er søkt om vil ha innverknad på verneverdiar og verneformål ( 8 i Naturmangfaldlova). Øvingskøyring medfører i seg sjølv liten risiko for alvorlege og irreversible skadar på naturmangfaldet. Transport med snøskuter vil i svært liten grad etterlate seg kjørespor. Forstyrringane er avgrensa i tid og dreier seg i hovudsak om støy ( 9 i Naturmangfaldlova). Det er likevel viktig at en ikkje berre ser på den aktuelle køyringa isolert sett, men har eit langsiktig og heilskapleg perspektiv på motorferdsla i område jf. det som er skriva tidlegare i denne saksutgreiing. Faren for forverring av naturmiljøet blir vurdert som liten dersom køyringa kan avgrensast i omfang ( 11 i Naturmangfaldlova). Det er ikkje mange private buer i denne delen av verneområdet, men det er viktige DNT-hytter i denne delen av heia og desse har mykje trafikk i vinterferien og i påska. Dette vert forsterka av at det er store hytteområde på Hovden. Turisttrafikken er difor omfattande særleg til Sloaros. Etter forvaltingsmyndigheita sitt syn vil motorferdsla i liten grad føre til større belastning på økosystemet i området dersom den vert avgrensa i omfang ( 10 i Naturmangfaldlova). I høve til køyringa som er skissert i søknaden, vurderer forvaltningsmyndigheita bruk av snøskuter som det einaste alternativet ( 12 i Naturmangfaldlova). Side 9
Konklusjon Det bør gjevast løyve til kjentmannsturar i verneområdet, men talet på turar og omfanget av turarane må avgrensast til det som er strengt nødvendig. I denne vurderinga må ein særleg legge vekt på at det frå før er organisert lokale fjellredningsgrupper som tar seg av alle større leiteaksjonar. Røde Kors si oppgåve vil vere å supplere arbeidet til desse fjellredningsgruppene og ta seg av enkle oppdrag etter stikka løyper og under greie vêrforhold. Forvaltingssekretariatet er i stor grad samd i vurderingane til Politiet i Agder og har lagt desse til grunn i sakshandsaminga. Vedlegg Søknad frå Kristiansand Røde Kors Generell merknad frå Norges Røde Kors til søknaden Retningslinjer om redningstjenestens bruk av snøskuter i utmark og i verneområder. Rundskriv frå Miljøverndepartementet, datert 31.1. 2013. Retningslinjer for øvingsplanane til fjellredningsgruppene og den frivillige redningstenesta i SVR. Utarbeidd av Politiet i Agder, Politiet i Rogaland, SNO og forvaltingssekretariatet, datert 16. september 2013. Uttale frå Politiet i Agder til søknaden frå Kristiansand Røde Kors. Side 10
VERNEOMRÅDESTYRET FOR SETESDAL VESTHEI, RYFYLKEHEI ANE OG FRAFJORDHEI ANE Saksframlegg Arkivsaksnr: 2013/5778-0 Saksbehandler: Tarjei Haugen Dato: 14.1.2014 Utval Utval ssak Møtedato Arbeidsutvalget 5/14 29.01.2014 Søknad frå Mandal Røde Kors om øvingskøy ring i SVR Forslag til vedtak I medhald av 48 i Naturmangfaldlova får Mandal Røde Kors dispensasjon til kjentmannsturar med snøskuter i Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde. Løyvet gjeld for to årlege kjentmannsturar etter kvar av desse løypene: Ljosland Lordehytta Knaben Ljosland Lakkenstova Ljosland Pytten Gaukhei - Josephsbu Løyvet vert gjeve med desse vilkåra: Kjentmannsturane til Lakkenstova, Pytten, Gaukhei og Josephsbu skal gå etter stikka vinterløyper. Kjentmannsturane til Lordehytta Knaben skal samordnast med hjelpekorpset som er stasjonert på Knaben og må gjennomførast på same tid som desse har øving. Kjentmannsturane til Pytten Gaukhei Josephsbu skal samordnast med Søgne Røde Kors som er stasjonert på Bortelid og må gjennomførast på same tid som dei har øving. Ut over dette er patruljering av dei stikka løypene ikkje tillete. Kjentmannsturane skal varslast, gjennomførast og rapporterast etter retningslinjene frå Miljødepartementet. For å unngå konfliktar med brukarane av skiløypene bør ein så langt det er mogleg unngå at kjentmannsturane blir gjennomført i vinterferien eller påskeferien. Alle kjentmannsturane må avsluttast seinast 30. april kvart år. Andre vilkår går fram av standard løyve. Løyvet gjeld til 30. april 2015. Side 11
Saksopply sning ar Bakgrunn for søknaden Mandal Røde Kors søker om løyve til kjentmannsturar i SVR. Søknaden gjeld køyring i desse fem kommunane: Åseral, Bygland, Kvinesdal, Valle og Sirdal. Under kjentmannsturane vil dei dessutan kartlegge sambandspunkt (internt samband i Røde Kors og nødnett) og vurdere snøforhold, skredfare og isen etter rutene. Mandal Røde Kors er stasjonert på Ljosland i Åseral. Dei søkjer om til saman 12 kjentmannsturar i SVR. Etter øvingsplanen skal dei køyre desse rutene: Ljosland Gaukhei Kvinen. Ljosland Josephsbu Kvinen. Ljosland Pytten Josephsbu. Ljosland Øyuvsbu. Ljosland Lakkenstova. Ljosland Lordehytta Knaben. Aktuelt tidsrom er frå desember til påske, og det er kalkulert med at inntil 10 personar på fem snøskuterar skal deltake på kvar øving. Dei søker om løyve til øvingskøyring 2014 2015. Kart med køyreruter er lagt ved søknaden. Side 12
I søknaden skrivar dei at dei har 15 aktive skuterførarar som dei meiner det er hensiktsmessig at er kjende etter køyrerutene. Dei skrivar at dei har hatt fleire turar for AMK dei siste åra i verneområdet mellom anna til Lakkenstova fleire gonger i året. Dei skrivar og at dei har vore på Gaukhei og Kvinen og har delteke i ein større leiteaksjon til Josephsbu. Ein generell grunngjeving for øvingsplanen er tidlegare sendt verneområdestyret frå Norges Røde Kors sentralt. Formell bakgrunn for vurdering og vedtak Forskrift om vern av Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde, 28.4.00. Naturmangfaldlova. Retningslinjer om redningstjenestens bruk av snøskuter i utmark og i verneområder. Rundskriv frå Miljøverndepartementet, datert 31.1. 2013. Heimelsgrunnlag Verneforskrift Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde vart verna ved Kronprinsregentens resolusjon av 28. april 2000. Side 13
Føremålet med vernet går fram av kapittel III i Forskrift om vern av Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde: 1. Å ta vare på eit samanhengande, særmerkt og vakkert naturområde med urørte fjell, hei og fjellskogsområde med eit særmerkt plante- og dyreliv, stølsområde, beitelandskap og kulturminne. 2. Å ta vare på eit samanhengande fjellområde som leveområde for den sørlegaste villreinstamma i Europa. Motorisert ferdsel i verneområdet vert regulert av verneforskrifta kapittel IV, punkt 5. Motorisert ferdsel på land er forbode i landskapsvernområdet - med ein del unntak. Forvaltingsmyndigheita kan gi dispensasjonar til enkelte typar transportar og kan og gjere unntak i særskilde tilfelle etter kapittel VI. Etter at Naturmangfaldlova vart vedteken i 2011, er dette kapittelet i verneforskrifta erstatta av 48 i Naturmangfaldlova og dispensasjon i særskilde tilfelle må difor vurderast etter denne paragrafen. Naturmangfaldlova Etter 7 i Naturmangfaldlova skal dei miljørettslege prinsippa i 8-12 leggast til grunn som retningsliner ved utøving av offentleg myndigheit. Forvaltingsmyndigheita må i alle tiltak som vedkjem naturmangfaldet, vurdere søknadane etter desse paragrafane. 48 opnar for at forvaltingsmyndigheita i særskilde tilfelle kan gi dispensasjon dersom tiltaket ikkje er i strid med formålet for vernet og heller ikkje kan påverke verneverdiane nemneverdig. Søknaden om kjentmannsturar kjem ikkje inn under dei unntaka som er nemnde i punkt 5.3 i verneforskrifta, og det kan heller ikkje gjevast dispensasjon til denne typen motorferdsle etter punkt 5.4. Dispensasjonssøknaden må difor handsamast som eit unntak i særskilde høve og må vurderast etter 48 i Naturmangfaldslova sidan denne paragrafen har erstatta kapittel VI i verneforskrifta. Dette er og understreka i rundskrivet frå Miljødepartementet 48 i Naturmangfaldlova har med denne formuleringa: Forvaltningsmyndigheten kan gjøre unntak fra et vernevedtak dersom det ikke strider mot vernevedtakets formål og ikke kan påvirke verneverdiene nevneverdig, eller dersom sikkerhetshensyn eller hensynet til vesentlige samfunnsinteresser gjør det nødvendig. Rundskrivet Forvaltning av verneforskrifter (Direktoratet for naturforvalting nov. 2001, revidert 2009) gir i kapittel 6 føringar for dispensasjonshandsaming etter 48. I følgje rundskrivet må to vilkår vere oppfylte for å kunne gi dispensasjon: - Tiltaket vil ikkje påverke verneverdiane nemneverdig. - Tiltaket er ikkje i strid med formålet for vernet. Det går fram av dei same retningslinjene at forvaltingsmyndigheita særlig bør vurdere presedensverknaden av ein dispensasjon. Retningsliner frå Miljøverndepartementet om øvingskøyringa til hjelpekorpsa Rundskrivet gjev eit detaljert oversyn over retningslinene for slik øvingskøyring etter Motorferdsellova og verneforskrifter, understrekar rammene for øvingane til hjelpekorpsa og gjev også detaljerte retningsliner for utforminga av øvingsplanar og korleis øvingane skal varslast, gjennomførast og rapporterast. Rundskrivet legg vekt på Side 14
at all øvingskøyring inne i eit verneområde er søknadspliktig. Øvingar som kan leggast utanfor verneområdet, skal leggast utanfor verneområdet og øvingane skal vere strengt nødvendige. Forvaltingssekretariatet har saman med SNO og politiet i både Agder og Rogaland gått gjennom rundskrivet på fleire møte med dei lokale hjelpekorpsa. Det er og utarbeidd regionale retningslinjer for øvingane i samarbeid med politiet og SNO. Desse er sendt alle hjelpekorpsa saman med skjema for øvingsplanar, rapportskjema og rutineskriv for gjennomføring av øvingane. Forvaltingsmyndigheit Styret for verneområda i Setesdal Vesthei, Ryfylkeheiane og Frafjordheiane har forvaltingsmyndigheit for alle Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde. Vurdering Vurdering av søknaden etter retningslinjene for øvingskøyring Retningslinjene frå Miljøverndepartementet set klare grenser for øvingskøyringa. Med bakgrunn i dette rundskrivet, har Politiet i Agder, Politiet i Rogaland, lokalt SNO og forvaltingssekretariatet utarbeidd regionale og meir konkrete retningslinjer for øvingskøyringa i våre verneområde. Mandal Røde Kors har fått desse retningslinjene tilsendt, og dei er også grundig gjennomgått med organisasjonen på eit eige møte for hjelpekorpsa, grunneigarane, fjellredningsgruppene, Bygland kommune og Åseral kommune. Dei regionale retningslinjene understrekar dei same reglane som går fram av rundskrivet frå departementet: Alle øvingskøyringsomkanleggastutanforverneområdet,skalleggastutanforverneområdet. Redningstenestakanlikevel habehovfor øvingarinnei verneområdet,særlegfor å bli kjent. Slik køyringskalverestrengtnødvendig. Det er ikkje behovfor ståandeberedskapinn i verneområdet,og fastpatruljeringav løypenettet medsnøskuterer ikkje tillete. Ved akuttebehovfor merkingog sikring kanpolitiet settei gangtiltak utansøknad,mendetskal meldastfrå til oppsynog forvaltingsmyndigheit. --------------- Verneområdestyret skalsåsantdeter rådgi løyve til øvingskøyringfor ein fireårsperiode Redningsgruppener sjølveansvarlegefor å innhentegodkjenningtil øvingafrå alle aktuelle grunneigarar. Om omfanget av øvingane har retningslinjene med desse formuleringane: Dei frivillige redningsgruppenekansøkeom inntil to øvingarinnei verneområdet. Søknadenkangjeldedei kommunanederredningsgruppener stasjonert eller ogsåtilgrensande kommunar. Dersomdeter stasjonertfleire redningsgrupper i ein kommune,måøvinganekoordinerast mellomredningsgruppene. I Sirdalkandetsøkastom inntil to øvingari kvar av desseområda: o Hunnedalen:StavangerRødeKors o Sinnes:SandnesRødeKors o Ådneram:Roverspeiderane o Solheimsdalen:NorskFolkehjelp Redningsgruppene i Sirdalblir oppfordratil å koordinereøvinganesåsantdetlar seg gjere. Påøvinganekandetveremedinntil 10 snøskuterar. Side 15
Dersomdetvert søktom meir ennto øvingareller meir enn10 snøskuterar,mådette grunngjevastsærskilt. Politiet i Agder har hatt øvingsplanen/søknaden frå Mandal Røde Kors til vurdering. I uttalen sin skrivar dei dette om erfaringane sine med motorferdsla til hjelpekorpsa i verneområdet: «Dei strengerestriksjonanesomgjeld for ferdslei verneområdetgjer at ålmentafølgjer nøye medpåall ferdslei verneområdet,og politiet hargjenteknegongermottekeklager påredningsorganisasjonane si ferdslei verneområdet,derdetfor publikumverkarsomat organisasjonaneharmeintå havidarefullmakterenndeter grunnlagfor. Ogsåslike omsyn gjer at all ferdslei verneområdetmåverenøyevurdertog prioritert.» Politiet skrivar vidare at det ut frå søknaden ikkje verkar som hjelpekorpset har tatt inn over seg dei strenge restriksjonane som gjeld for ferdsel i verneområdet sidan det er søkt om mange kjentmannsturar etter ruter som i mange tilfelle er samanfallande. Det er og eit poeng at dei aller fleste av desse rutene er stikka av DNT og i eitt tilfelle også køyrt opp med tråkkemaskin slik at dei normalt vil vere lette å ta seg fram etter. I tillegg kjem at mannskap vil få kjennskap til rutene gjennom reelle oppdrag. Politiet meiner det må vere muleg å lage eit øvingsopplegg som er meir effektivt slik at ein får ned talet på turar. Dei peikar og på at øvingskøyring til område som ligg lang unna Ljosland er lite aktuelt. Til dømes gjeld det køyring til Øyuvsbu i Valle kommune der hjelpekorpset berre vil bli bedne om å køyre etter stikka rute og under gode vêrtilhøve. Ein svært viktig grunn til at politiet har desse vurderingane er utan tvil dei kommunale fjellredningsgruppene som er organisert i Sirdal, Setesdal og Åseral. I Åseral er det to slike fjellredningsgrupper. Desse gruppene er sett saman av lommekjende åsdølar som ofte brukar snøskuter i næringssamanheng. Dette mannskapet er tilgjengeleg også utanom feriar og i helger og kan stille med mykje mannskap på kort varsel og med ein heilt annan kompetanse enn det hjelpekorpsa nokon gong vil kunne få. Desse to fjellredningsgruppene har fått dispensasjon til to årlege kjentmannsturar i verneområdet. Hjelpekorpsa er likevel eit viktig supplement til fjellredningsgruppene sidan dei disponerer anna type materiell og også er ein svært nyttig ressurs på reine henteoppdrag når folk har skada seg i fjellet. Politiet påpeikar difor at det frå deira side hadde vore ynskjeleg at hjelpekorpsa reindyrka denne kompetansen framfor å satse på kjentmannsturar. Politiet oppsummerer uttalen sin i denne konklusjonen: «Politiet anbefalerat søkarenfår innvilga kjentmannsturari verneområdet,meni eit mindreomfangenndeter søktom, bådenårdetgjeld tal påturarog strekningpåturane, slik detgårfram ovanfor.» Forvaltingssekretariatet deler alle desse vurderingane til Politiet i Agder. Vurdering av søknaden etter verneforskrift og Naturmangfaldlova Føremålet med vernet av Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde går fram av verneforskrifta. For vårt verneområde er det særleg lagt vekt på at vi skal ta vare på eit samanhengande leveområde for Europas sørlegaste villreinstamme. Side 16
I følgje registreringar av villreintrekk og kalvings- og beiteområde til villreinen er det i det i alle dei aktuelle kommunane merka av fleire område der ein må ta særleg omsyn. I samband med utarbeidinga av Heieplanen vart det utarbeidd eigne kart over leveområda, trekk- og kalvingsområde og trekkvegar/trekksoner. Desse karta viser at med unntak av køyring til Pytten og Lordehytta/Knaben vil køyring til alle dei andre hyttene krysse trekkvegar for villreinen og/eller også kome i berøring med viktige og større trekkområde. Registreringar gjennom det pågåande GPS-prosjektet og gjennom SNO personell og lokale grunneigarar viser at det har vore lite villrein i Åseral dei siste åra. Hovudsak til dette er at heile stamma sør for Blåsjø er kraftig redusert. Det vert no arbeidd målretta for å auke stamma i sør både gjennom endring av avskytingsplanar og gjennom tiltak for å auke trekket nord - sør. Dette arbeidet er svært viktig og vert aktivt støtta av kommunen, Villreinlaget og Villreinnemnda. For å gjere det lettare for villreinen å trekke nord-sør i Åseral er mellom anna vinterløypa mellom Gaukhei og Josphsbu lagt om. 48 i Naturmangfaldlova strekar under at to vilkår må vere oppfylte for å kunne gi dispensasjon til motorferdsel i særskilde tilfelle: - Tiltaket vil ikkje påverke verneverdiane nemneverdig. - Tiltaket er ikkje i strid med formålet for vernet. Ei øvingskøyring vil i seg sjølv ikkje påverke verneverdiane nemneverdig, men sett under eitt er omfanget av motorisert ferdsel i både Åseral og Bygland betydeleg. Det er ei målsetting for forvaltingsmyndigheita å halde motorferdsla så låg som råd og ikkje tillate køyring som ikkje er nødvendig. Dette er og understreka i rundskrivet frå Miljøverndepartementet der ein poengterer at øvingskøyring skal vere strengt nødvendig. Dersom det skal gjevast dispensasjon til øvingskøyring i eit slikt omfang som det er søkt om, vil køyringa krysse viktige trekkvegar og trekkområde for villreinen. Det må difor berre gjevast løyve til køyring i eit omfang som er heilt nødvendig. I denne vurderinga må ein og legge vekt på at alle dei kommunane det gjeld har svært oppegåande og aktive fjellredningsgrupper som tar seg av dei aller viktigaste redningsoppdraga. Det er såleis typisk at hjelpekorpsa som oftast ber om assistanse frå fjellredningsgruppene dersom dei vert sendt ut på oppdrag når vêrforholda er litt vanskelege. Talet på øvingskøyringar og omfanget av køyrerutene bør difor reduserast i tråd med uttalen frå politiet. Så langt forvaltningsmyndigheita kjenner til etter søk i Naturbase, er det ikkje registrert andre sårbare arter eller økosystem i det aktuelle området som kan ta nemneverdig skade av ei slik motorferdsle dersom omfanget er avgrensa til det som er heilt nødvendig, Kunnskapsgrunnlaget må difor vurderast som relativt godt for å kunne vurdere i kva grad kjentmannsturane vil ha innverknad på verneverdiar og verneføremål ( 8 i Naturmangfaldlova). Øvingskøyring medfører i seg sjølv liten risiko for alvorlege og irreversible skadar på naturmangfaldet. Transport med snøskuter vil i svært liten grad etterlate seg kjørespor. Ein snøskuter vil normalt heller ikkje medføre vesentlig skade eller ulempe. Forstyrringane er avgrensa i tid og dreier seg i hovudsak om støy ( 9 i Naturmangfaldlova). Det er likevel viktig at en ikkje berre ser på den aktuelle køyringa Side 17
isolert sett, men har eit langsiktig og heilskapleg perspektiv på motorferdsla i område - jf. gjennomgang og vurdering tidlegare i saksutgreiinga. Faren for forverring av naturmiljøet blir vurdert som liten dersom køyringa vert avgrensa både i talet på turar og kvar det kan køyrast ( 11 i Naturmangfaldlova). Det er ikkje mange private buer i denne delen av verneområdet, men det er fleire DNThytter som har mykje trafikk særleg i vinterferien og i påska. Dette vert forsterka av at det er store hytteområde både i Ljosland og på Borteli. Turisttrafikken er difor omfattande ut frå desse områda særleg i vinterferien og i påska. Løypa frå Ljosland til Lakkenstova vert også køyrt opp av løypemaskin på grunn av stor ferdsle. Etter forvaltingsmyndigheita sitt syn vil motorferdsla i liten grad føre til større belastning på økosystemet i området dersom den vert avgrensa i omfang ( 10 i Naturmangfaldlova). I høve til køyringa som er skissert i søknaden, vurderer forvaltningsmyndigheita bruk av snøskuter som det einaste alternativet ( 12 i Naturmangfaldlova). Konklusjon Det bør gjevast løyve til kjentmannsturar i verneområdet, men talet på turar og omfanget av turarane må avgrensast til det som er strengt nødvendig. I denne vurderinga må ein særleg legge vekt på at det frå før er organisert lokale fjellredningsgrupper som tar seg av alle større leiteaksjonar. Røde Kors si oppgåve vil vere å supplere arbeidet til desse fjellredningsgruppene og ta seg av enkle oppdrag etter stikka løyper og under greie vêrforhold. Forvaltingssekretariatet er i stor grad samd i vurderingane til Politiet i Agder og har lagt desse til grunn i sakshandsaminga. Vedlegg Søknad frå Mandal Røde Kors Generell merknad frå Norges Røde Kors til søknaden Retningslinjer om redningstjenestens bruk av snøskuter i utmark og i verneområder. Rundskriv frå Miljøverndepartementet, datert 31.1. 2013. Retningslinjer for øvingsplanane til fjellredningsgruppene og den frivillige redningstenesta i SVR. Utarbeidd av Politiet i Agder, Politiet i Rogaland, SNO og forvaltingssekretariatet, datert 16. september 2013. Uttale frå Politiet i Agder til søknaden frå Mandal Røde Kors. Side 18
VERNEOMRÅDESTYRET FOR SETESDAL VESTHEI, RYFYLKEHEI ANE OG FRAFJORDHEI ANE Saksframlegg Arkivsaksnr: 2014/151-0 Sakshandsamar: Tarjei Haugen Dato: 16.1.2014 Utval Utvalgssak Møtedato Arbeidsutvalget 6/14 29.01.2014 Søknad frå Søgne Røde Kors om dispensasjon SVR til øvingskøy ring i Forslag til vedtak I medhald av 48 i Naturmangfaldlova får Søgne Røde Kors dispensasjon til kjentmannsturar med snøskuter i Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde. Løyvet gjeld for inntil to årlege kjentmannsturar etter løypa Bortelid Gaukhei - Josephsbu - Pytten. Løyvet vert gjeve med desse vilkåra: Kjentmannsturane skal gå etter stikka vinterløyper. Kjentmannsturane skal samordnast med Mandal Røde Kors og må gjennomførast på same tid som dei har øving. Ut over dette er patruljering av dei stikka løypene ikkje tillete. For å unngå konfliktar med brukarane av skiløypene bør ein så langt det er mogleg unngå at kjentmannsturane blir gjennomført i vinterferien eller påskeferien. Kjentmannsturane skal varslast, gjennomførast og rapporterast etter retningslinjene frå Miljødepartementet. Alle kjentmannsturane må avsluttast seinast 30. april kvart år. Andre vilkår går fram av standard løyve. Løyvet gjeld til 30. april 2015. Saksopply sningar Bakgrunn for søknaden Søgne Røde Kors søker om løyve til kjentmannsturar i SVR. Søknaden gjeld køyring i Åseral kommune og Bygland kommune. Dei søker om kjentmannsturar til Finndalen, Side 19
Pytten og Gaukhei sidan dei får oppdrag frå AMK når folk har skada seg i desse områda. Dei deltek og i eit lite mindretal leiteaksjonar. Søgne Røde Kors er stasjonert på Bortelid i Åseral. Dei søkjer om til saman fem kjentmannsturar i SVR. Aktuelt tidsrom er frå januar til april, og det er kalkulert med at inntil 15 personar på fem snøskuterar skal deltake på kvar øving. Kart med køyreruter er lagt ved søknaden. Ein generell grunngjeving for øvingsplanen er tidlegare sendt verneområdestyret frå Norges Røde Kors sentralt. Formell bakgrunn for vurdering og vedtak Forskrift om vern av Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde, 28.4.00. Naturmangfaldlova. Retningslinjer om redningstjenestens bruk av snøskuter i utmark og i verneområder. Rundskriv frå Miljøverndepartementet, dater 31.1.2013. Heimelsgrunnlag Verneforskrift Side 20
Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde vart verna ved Kronprinsregentens resolusjon av 28. april 2000. Føremålet med vernet går fram av kapittel III i Forskrift om vern av Setesdal Vesthei - Ryfylkeheiane landskapsvernområde: 1. Å ta vare på eit samanhengande, særmerkt og vakkert naturområde med urørte fjell, hei og fjellskogsområde med eit særmerkt plante- og dyreliv, stølsområde, beitelandskap og kulturminne. 2. Å ta vare på eit samanhengande fjellområde som leveområde for den sørlegaste villreinstamma i Europa. Motorisert ferdsel i verneområdet vert regulert av verneforskrifta kapittel IV, punkt 5. Motorisert ferdsel på land er forbode i landskapsvernområdet - med ein del unntak. Forvaltingsmyndigheita kan gi dispensasjonar til enkelte typar transportar og kan og gjere unntak i særskilde tilfelle etter kapittel VI. Etter at Naturmangfaldlova vart vedteken i 2011, er dette kapittelet i verneforskrifta erstatta av 48 i Naturmangfaldlova og dispensasjon i særskilde tilfelle må difor vurderast etter denne paragrafen. Naturmangfaldlova Etter 7 i Naturmangfaldlova skal dei miljørettslege prinsippa i 8-12 leggast til grunn som retningsliner ved utøving av offentleg myndigheit. Forvaltingsmyndigheita må i alle tiltak som vedkjem naturmangfaldet, vurdere søknadane etter desse paragrafane. 48 opnar for at forvaltingsmyndigheita i særskilde tilfelle kan gi dispensasjon dersom tiltaket ikkje er i strid med formålet for vernet og heller ikkje kan påverke verneverdiane nemneverdig. Søknaden om kjentmannsturar kjem ikkje inn under dei unntaka som er nemnde i punkt 5.3 i verneforskrifta, og det kan heller ikkje gjevast dispensasjon til denne typen motorferdsle etter punkt 5.4. Dispensasjonssøknaden må difor handsamast som eit unntak i særskilde høve og må vurderast etter 48 i Naturmangfaldslova sidan denne paragrafen har erstatta kapittel VI i verneforskrifta. Dette er og understreka i rundskrivet frå Miljødepartementet. 48 i Naturmangfaldlova har med denne formuleringa: Forvaltningsmyndigheten kan gjøre unntak fra et vernevedtak dersom det ikke strider mot vernevedtakets formål og ikke kan påvirke verneverdiene nevneverdig, eller dersom sikkerhetshensyn eller hensynet til vesentlige samfunnsinteresser gjør det nødvendig. Rundskrivet Forvaltning av verneforskrifter (Direktoratet for naturforvalting nov. 2001, revidert 2009) gir i kapittel 6 føringar for dispensasjonshandsaming etter 48. I følgje rundskrivet må to vilkår vere oppfylte for å kunne gi dispensasjon: - Tiltaket vil ikkje påverke verneverdiane nemneverdig. - Tiltaket er ikkje i strid med formålet for vernet. Det går fram av dei same retningslinjene at forvaltingsmyndigheita særlig bør vurdere presedensverknaden av ein dispensasjon. Retningsliner frå Miljøverndepartementet om øvingskøyringa til hjelpekorpsa Rundskrivet gjev eit detaljert oversyn over retningslinene for slik øvingskøyring etter Motorferdsellova og verneforskrifter, understrekar rammene for øvingane til Side 21
hjelpekorpsa og gjev også detaljerte retningsliner for utforminga av øvingsplanar og korleis øvingane skal varslast og gjennomførast. Rundskrivet legg vekt på at all øvingskøyring inne i eit verneområde er søknadspliktig, øvingar som kan leggast utanfor verneområdet skal leggast utanfor verneområdet og at øvingane skal vere strengt nødvendige. Forvaltingssekretariatet har saman med SNO og politiet i både Agder og Rogaland gått gjennom rundskrivet på fleire møte med dei lokale hjelpekorpsa. Det er og utarbeidd regionale retningslinjer for øvingane i samarbeid med politiet og SNO. Desse er sendt alle hjelpekorpsa saman med skjema for øvingsplanar, rapportskjema og rutineskriv for gjennomføring av øvingane. Forvaltingsmyndigheit Styret for verneområda i Setesdal Vesthei, Ryfylkeheiane og Frafjordheiane har forvaltingsmyndigheit for alle Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde. Vurdering Vurdering av søknaden etter retningslinjene for øvingskøyring Retningslinjene frå Miljøverndepartementet set klare grenser for øvingskøyringa. Med bakgrunn i dette rundskrivet, har Politiet i Agder, Politiet i Rogaland, lokalt SNO og forvaltingssekretariatet utarbeidd regionale og meir konkrete retningslinjer for øvingskøyringa i våre verneområde. Mandal Røde Kors har fått desse retningslinjene tilsendt, og dei er også grundig gjennomgått med organisasjonen på eit eige møte for hjelpekorpsa, grunneigarane, fjellredningsgruppene, Bygland kommune og Åseral kommune. Dei regionale retningslinjene understrekar dei same reglane som går fram av rundskrivet frå departementet: Alle øvingskøyringsomkanleggastutanforverneområdet,skalleggastutanforverneområdet. Redningstenestakanlikevel habehovfor øvingarinnei verneområdet,særlegfor å bli kjent. Slik køyringskalverestrengtnødvendig. Det er ikkje behovfor ståandeberedskapinn i verneområdet,og fastpatruljeringav løypenettet medsnøskuterer ikkje tillete. Ved akuttebehovfor merkingog sikring kanpolitiet settei gangtiltak utansøknad,mendetskal meldastfrå til oppsynog forvaltingsmyndigheit. --------------- Verneområdestyret skalsåsantdeter rådgi løyve til øvingskøyringfor ein fireårsperiode Redningsgruppener sjølveansvarlegefor å innhentegodkjenningtil øvingafrå alle aktuelle grunneigarar. Om omfanget av øvingane har retningslinjene med desse formuleringane: Dei frivillige redningsgruppenekansøkeom inntil to øvingarinnei verneområdet. Søknadenkangjeldedei kommunanederredningsgruppener stasjonert eller ogsåtilgrensande kommunar. Dersomdeter stasjonertfleire redningsgrupper i ein kommune,måøvinganekoordinerast mellomredningsgruppene. I Sirdalkandetsøkastom inntil to øvingari kvar av desseområda: o Hunnedalen:StavangerRødeKors o Sinnes:SandnesRødeKors o Ådneram:Roverspeiderane o Solheimsdalen:NorskFolkehjelp Redningsgruppene i Sirdalblir oppfordratil å koordinereøvinganesåsantdetlar seg gjere. Påøvinganekandetveremedinntil 10 snøskuterar. Side 22
Dersomdetvert søktom meir ennto øvingareller meir enn10 snøskuterar,mådette grunngjevastsærskilt. Politiet i Agder har hatt øvingsplanen/søknaden frå Søgne Røde Kors til vurdering. I uttalen sin skrivar dei dette om erfaringane sine med motorferdsla til hjelpekorpsa i verneområdet: «Dei strengerestriksjonanesomgjeld for ferdsle i verneområdetgjer at ålmentafølgjer nøye medpåall ferdslei verneområdet,og politiet hargjenteknegongermottekeklager påredningsorganisasjonane si ferdslei verneområdet,derdetfor publikumverkarsomat organisasjonaneharmeintå havidarefullmakterenndeter grunnlagfor. Ogsåslike omsyn gjer at all ferdslei verneområdetmåverenøyevurdertog prioritert.» Politiet skrivar vidare: «Søknadenfrå SøgneRødekorsframstårsomlitt mangelfullbådenårdetgjeld beskrivelseav øvingsområde/traseog grunngjevingav omfanget.ettervår oppfatning børdetøvingsområdetsomer oppgjevegreit kunnedekkastpåein enkelttur, og i samsvarmeddetsomer tidligareavtalti møtemedorganisasjonaneog grunneigerar,bør søkarenkunneklare segmed2 turarpr. sesong.detteharogsåi fleire år vorepraksisfor dei lokalefjellredningsgruppene. I dennevurderingaligg ogsåat deti hovedsaker snakk om ferdsleettermerkaløyper.» Ein svært viktig grunn til at politiet gjer desse vurderingane, er utan tvil dei kommunale fjellredningsgruppene som er organisert i Sirdal, Setesdal og Åseral. I Åseral er det to slike fjellredningsgrupper. Desse gruppene er sett saman av lommekjende åsdølar som ofte brukar snøskuter i næringssamanheng. Dette mannskapet er tilgjengeleg også utanom feriar og i helger og kan stille med mykje mannskap på kort varsel og med ein heilt annan kompetanse enn det hjelpekorpsa nokon gong vil kunne få. Desse to fjellredningsgruppene har fått dispensasjon til to årlege kjentmannsturar i verneområdet. Hjelpekorpsa er likevel eit viktig supplement til fjellredningsgruppene sidan dei disponerer anna type materiell og også er ein svært nyttig ressurs på reine henteoppdrag når folk har skada seg i fjellet. Politiet oppsummerer uttalen sin i denne konklusjonen: «Politiet anbefalerat søkarenfår innvilga inntil 2 kjentmannsturaretterrutafinndalen- Pytten-Gaukhei.» Forvaltingssekretariatet deler alle desse vurderingane til Politiet i Agder. Vurdering av søknaden etter verneforskrift og Naturmangfaldlova Føremålet med vernet av Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde går fram av verneforskrifta. For vårt verneområde er det særleg lagt vekt på at vi skal ta vare på eit samanhengande leveområde for Europas sørlegaste villreinstamme. I følgje registreringar av villreintrekk og kalvings- og beiteområde til villreinen er det i det i både Åseral og Bygland merka av fleire område der ein må ta særlege omsyn. I samband med utarbeidinga av Heieplanen vart det utarbeidd eigne kart over leveområda, trekk- og kalvingsområde og trekkvegar/trekksoner. Desse karta viser at køyring til Gaukhei og Josephsbu kryssar trekkvegar for villreinen. Side 23
Registreringar gjennom det pågåande GPS-prosjektet og gjennom SNO personell og lokale grunneigarar viser at det har vore like villrein i Åseral dei siste åra. Hovudsak til dette er at heile stamma sør for Blåsjø er kraftig redusert. Det vert no arbeidd målretta for å auke stamma i sør både gjennom endring av avskytingsplanar og gjennom tiltak for å auke trekket nord - sør. Dette arbeidet er svært viktig og vert aktivt støtta av kommunen, Villreinlaget og Villreinnemnda. For å gjere det lettare for villreinen å trekke nord-sør i Åseral er mellom anna vinterløypa mellom Gaukhei og Josephsbu lagt om. 48 i Naturmangfaldlova strekar under at to vilkår må vere oppfylte for å kunne gi dispensasjon til motorferdsel i særskilde tilfelle: - Tiltaket vil ikkje påverke verneverdiane nemneverdig. - Tiltaket er ikkje strid med formålet for vernet. Ei øvingskøyring vil i seg sjølv ikkje påverke verneverdiane nemneverdig, men samla sett er omfanget av motorisert ferdsel i både Åseral og Bygland betydeleg. Det er ei målsetting for forvaltingsmyndigheita å halde motorferdsla så låg som råd og ikkje tillate køyring som ikkje er nødvendig. Dette er og understreka i rundskrivet frå Miljøverndepartementet der ein poengterer at øvingskøyring skal vere strengt nødvendig. Dersom det skal gjevast dispensasjon til øvingskøyring i eit slikt omfang som det er søkt om, vil køyringa krysse viktige trekkvegar for villreinen. Det må difor berre gjevast løyve til køyring i eit omfang som er heilt nødvendig. I denne vurderinga må ein og legge vekt på at alle dei kommunane det gjeld har svært oppegåande og aktive fjellredningsgrupper som tar seg av dei aller viktigaste redningsoppdraga. Det er såleis typisk at hjelpekorpsa ber om assistanse frå fjellredningsgruppene dersom dei vert sendt ut på oppdrag når vêrforholda er litt vanskelege. Talet på øvingskøyringar bør difor reduserast i tråd med uttalen frå politiet. I denne vurderinga er det lagt vekt på at det heile tida er snakk om køyring etter godt stikka vinterløyper. Søgne Røde Kors har søkt om køyring til Finndalen, Pytten og Gaukhei. Løypekartet til DNT Sør viser at det går stikka vinterløyper frå Bortelid til Gaukhei og vidare til Josephsbu, Pytten og Ljosland. Mandal Røde Kors har søkt om løyve til øvingskøyring til Pytten, Gaukhei og Josephsbu. Det må vere heilt naturleg å koordinere kjentmannsturane til desse to hjelpekorpsa slik at dei kan køyre store delar av ruta saman. Dette vil og gjere det muleg å få større fagleg utbyte av øvingane. For å få ei slik koordinering mest muleg effektiv, bør det opnast for at Søgne Røde kors også får køyre til Josephsbu. Rute dei får køyre vert då Bortelid Gaukhei Josephsbu Pytten. Så langt forvaltningsmyndigheita kjenner til etter søk i Naturbase, er det ikkje registrert andre sårbare arter eller økosystem i det aktuelle området som kan ta nemneverdig skade av ei slik motorferdsle dersom omfanget er avgrensa. Kunnskapsgrunnlaget må difor vurderast som relativt godt for å kunne vurdere i kva grad kjentmannsturane vil ha innverknad på verneverdiar og verneføremål ( 8 i Naturmangfaldlova). Øvingskøyring medfører i seg sjølv liten risiko for alvorlege og irreversible skadar på naturmangfaldet. Transport med snøskuter vil i svært liten grad etterlate seg køyrespor. Ein snøskuter vil normalt ikkje medføre vesentlig skade eller ulempe. Forstyrringane er avgrensa i tid og dreier seg i hovudsak om støy ( 9 i Side 24