Forskningsrapport Nysgjerrigper-konkurransen 2017 Korleis var det å vere born i gamle dagar og var det bedre før enn no? Forskere: 3.klasse ved Hornnes barneskule (Evje og Hornnes, Aust-Agder) Nysgjerrigper-konkurransen arrangeres av Norgesforskningsråd
Forord Vi lurer på korleis det var å vere barn i gamle dagar. Vi skal intervjue besteforeldre og foreldre til elevar i klassen og sjå kva som har endra seg for barn fram til i dag. Veileder Heidi Kjetså Deltagere Amalie B. R., Asbjørn S. Å., Daniel D., Emil A. L., Gaute G., Helene L., Johan D. S., Malin Lislevand M., Mathilde E. U., Runa W., Siri M. L., Sondre K. L., Thomas K. R., Thomas U. S., Torbjørn G. Side 2 av 20
Innhold Dette lurer jeg på - Korleis var det å vere barn i gamle dagar, og kva leikte dei eigentleg? Hvorfor er det slik - Det var skumlere i gamle dager - Det var gøy i gamle dager - Det var kjedelig å vere barn i gamle dagar Legg en plan - Intervju med foreldre - Intervju av besteforeldre - Tur til Kuben i Arendal - Utprøving; korleis er det å leve ein dag i "gamle dagar"? Ut å hente opplysninger - Snakke med mor far og besteforeldre. - Besøk på museum. - Utprøving. Dette har jeg funnet ut - Det var skumlare i gamle dagar - Det var gøy i gamle dagar - - - - - Det var kjedelig å vere barn i gamle dagar - - - - Konklusjon Fortell til andre - Open dag på skulen Vedlegg Side 3 av 20
Trinn 1 - Dette lurer jeg på Korleis var det å vere barn i gamle dagar, og kva leikte dei eigentleg? Vi lurer på korleis det var å vere barn da foreldra våre var barn, og når besteforeldra våre var barn. Vi vil finne ut litt kva dei leikte i gamle dagar, og om ting har endra seg mykje fra besteforeldra våre var små og til i dag. Vi trur at tng var veldig annleis då foreldra våre var små. Det var jo gamle dagar! og då besteforeldra våre var små, trur vi at det var krig i landet og veldig skummelt å vere barn. Side 4 av 20
Trinn 2 - Hvorfor er det slik? Det var skumlere i gamle dager Vi tror det var skumlere å vere barn i gamle dager, fordi da var det krig og da fikk barn straff på skolen dersom dei gjorde noko galt. Det var gøy i gamle dager Vi tror det var gøy å vere barn i gamle dager, for dei leika ute heile tida.dei spelte mykje kort og hadde gøyare leiker enn no. vi tror og det var gøyere å køyre buss, for dei hadde kule busser. Det var kjedelig å vere barn i gamle dagar Det var kjedeligare i gamle dagar, for da hadde dei ikkje ipad og Tv og telefon. Dei hadde lite barne-tv, og dei hadde ikkje internett til å finne uta av ting på skulen. Dei måtte skrive brev eller gå til nokon dersom dei skulle snakke med dei. Vi trur òg det var kjedelig fordi dei ikkje hadde så gøye leiker som vi har i dag og fordi dei hadde gammeldagse bilar. Side 5 av 20
Trinn 3 - Legg en plan Intervju med foreldre Alle elevane i klassen skal snakke med foreldra sine om kva dei leikte da dei var barn. Kva slags klede hadde dei? Hadde dei same slags skulesaker som dei vi har i dag? Intervju av besteforeldre Alle elevane som har moglegheit til det, skal snakke med besteforeldra sine og høyre korleis det var å vere barn då dei var små. Korleis klede hadde dei? Kva slags leiker hadde dei? Korleis var det på skulen? Kanskje vi kan få sjå bilete eller få sjå nokre leikar frå besteforeldra var små? Tur til Kuben i Arendal Vi vil søke Nysgjerrigperfondet om midler til busstur til Arendal. Der vil vi besøke ei utstilling som fortel om korleis det var å vere barn i Noreg i 1910, 1960 og 1980. Der håper vi å få sjå kva slags leiker dei hadde, og å lære litt om gamle dagar. Utprøving; korleis er det å leve ein dag i "gamle dagar"? Vil vil prøve å leve som i gamle dagar. Vil vil spørre foreldra våre om vi kan ha ein gamaldags kveld heime der vi skrur av TV, internett, telefonar og nettbrett. Kanskje vi kan leike gamaldagse leikar. Kanskje vi kan lage gamaldags mat? Vi vil og prøve å ha ein dag som i gamledagar på skulen. Vi vil prøve å klase oss utan smartboard, datamaskin og ipad. Kanskje vi kan leike gamaldagse leikar her òg? Side 6 av 20
Trinn 4 - Hent opplysninger Snakke med mor far og besteforeldre. Vi ble einige om at vi skulle gå hem og hente oplysnine frå mor, far og besteforeldre. Vi fikk eindel tid og mange fikk mye med å viste og fortelte. Besøk på museum. Vi skal på eit museum og se korleis det var i gamle dager. Utprøving. Vi skal ha litt tid der vi ikkje kan bruke ting frå nåtida og nyare ting. Vi skal ha 1 skoledag der vi ikkje bruker datamaskin, smartboard og ipad. Læraren skal vere streng slik som i gamle dagar. Vi skal ha skammekrok der dei som bråker må vere. Vi skal spele rollespel om korleis det var å vere born i gamle dagar. Side 7 av 20
Trinn 5 - Dette har jeg funnet ut Det var skumlare i gamle dagar På biletet ser vi Siri som prøver ut korleis det var å vere sjuk i gamle dagar då besteforeldra våre og olderforeldra våre var små. Då var det mykje tuberkolose i Noreg, og mange måtte reise på sjukehus langt vekk frå familien sin. Der måtte dei av og til vere i eit heilt år før dei kunne reise heim att. Biletet er frå 1910 utstillinga. Daniel fann ut at han sin bestefar ikkje blei piska på skulen, men at dei hadde ein skammekrok dei måtte stå i dersom dei hadde gjort noko gale. Thomas fann ut at han sine besteforeldre og papaen han sin kunne bli piska på skulen dersom dei hadde gjort noko gale. Dei kjem frå England og der var dei veldig strenge. Amalie har funne ut at farfar levde under krigen. Morfar levde også under krigen. Besta fekk straff når ho hadde gjort noko gale. Det var skummelt og flaut. Det var også skummelt å bli sjuk fordi då kunne du døy. Vi prøvde å leve som i gamle dagar ein heil dag på skulen. Då brukte vi ikkje smart tavla, datamaskin og ipad. Når vi skulle finne informasjon i naturfag, måtte vi slå opp i Atlas! Vi måtte reise oss for rektor då ho kom inn i klasserommet, og vi neia og bukka for lærarane våre kvar Side 8 av 20
reise oss for rektor då ho kom inn i klasserommet, og vi neia og bukka for lærarane våre kvar gong vi såg dei. Fleire gonger sprang vi andre vegen når vi såg lærarane, for vi ville ikkje bukke og neie for dei! Heidi prøvde å vere streng, men det klarte ho ikkje. Det var bare Helene som syntes det var litt skummelt. Torbjørn syntes det var gøy å i skammekroken. Vi trur likevel det var litt skummelt å vere elev i gamle dagar då besteforeldra våre var små. Det var gøy i gamle dagar Her lagar Runa ei gammaldags leike. Då vi var på besøk på Kuben i Arnedal fekk vi lage ei gammaldags leike. Det var gøy. Mathilde har funne ut at bestemor leika jeppe på pinne på plenen om sommaren. Ein anna elev fann ut at Mormor hadde mykje å leike med. Ho leika mykje butikk, og så fekk dei noko å selge av mammaen sin. Så hadde dei kongler og laga hytter i skogen. Amalie har funne ut at i Skottland gjekk besta på skule hvor dei hadde skuleuniformar. Besta likte å gå med uniform. På skulen lærte dei å spille hockey. Nokre gongar kunne ho høyre at nokon spelte sekkepipe. Det var ikkje krig då besta levde. Då var krigen over. Besta reiste med toetasjars buss. Besta og broren ho sin hadde dukker, dukkevogn, dukkehus, blad, byggesaker og mykje anna. Malin har funne ut at mormora budde på ein går med ein låve og att ho hjalp med dyrane og at dei hadde mange gøye leikar i gamle dager. Dei var mykje ute for det var ikkje like mye å gjere inne Side 9 av 20
hadde mange gøye leikar i gamle dager. Dei var mykje ute for det var ikkje like mye å gjere inne som nå. Dei hadde høner og kuer. Thomas har funne ut at mange hus som er i England i dag var like i gamledager. Og pappa elsket og leike der pappa budde rett ved sidan av skulen sin. Han måte kjøpe sin eigen sykkel. Han sykla nesten kvar dag.pappa kunne og sjå på TV og leike med naboer. Han likte og vere ute. På skulen var det trampoliner og mykje gøy og han spilte ofte fotball. Mathilde og familien prøvde å leve som i gamle dagar. Då lagde dei mat på bål og sov på gulvet ei natt. Ho syntes det var annleis enn sånn som vi har det nå, men litt gøy og. Men ho liker det best sånn som vi har det nå for det var vondt å sove på gulvet og det var litt kjedelig. Thomas U.S og mammen prøvde og å leve som i gamle dagar. Dei spelte spel og klarte seg utan TV og internett. Thomas syntes det var gøy for spelane var gøye og det var gøy å vere med mamma i stadenfor å sjå på TV. Emil og familein hans prøvde og å leve som i gamle dagar ein heil dag. Dei såg ikkje på TV og spelte gøye spel. Emil sov på madrass på golvet. Det var litt vndt for madrassa hadde harde klumper i seg. Det du ser på skjermen er trim for eldre. "Trim for eldre" var eit TV-program som dei viste på TV då foreldra våre var små. På biletet ser vi Helene og Malin som prøver ut gammeldags trim mens dei filmar seg sjølv. Side 10 av 20
Dette er eit spel som er forstørra ein heil haug. Slike leikte dei med då mamma og pappa var små. Dette er Bølle ape frå 1980. Slike selgast Side 11 av 20
fortsatt i Danmark der mammaen til Thomas voks opp. Dette er Frankis frå 1976. Han nliknar ganske mykje på bamsar ein finn i butikken i dag. Side 12 av 20
Dette er ei dukke som mammaen til Thomas leikte med då ho var lita. Det var kjedelig å vere barn i gamle dagar Side 13 av 20
Side 14 av 20
Ein elev har funne ut at dei hadde gamle ting og at dei hadde klede som klødde. Dei hadde heller ikkje telefon som dei kunne spele på. Ein anna elev fann ut at besteforeldra ikkje pleide å køyre bil, buss eller tog. Dei hadde svart-kvitt tv, og det var sikkert kjedeleg. På bileta ser vi gamle klede og ein skulesekk frå gamle dagar. Vi ser og Emil og Daniel som sit ved ein gammal skulepult. Denne hadde vi i klasserommet den dagen vi prøvde ut gamaldags skule. Side 15 av 20
Her er Amalie lærar og Malin og Helene er elevar. Slik såg pultane ut i gamledagar då besteforeldra våre var små. Side 16 av 20
Då besteforeldra våre var små, måtte dei hjelpe til i fjøset. For eksempel måtte dei halde lykta mens mammaen mjølka kua. Det var sikkert kaldt og kjedeleg. Dette biletet er frå 1910 utstillinga. Side 17 av 20
Her ser Thomas på ein gammal svart-kvit TV. Denne TV-en er frå 1960 utstillinga, og det var då besteforeldra våre var ganske unge. Konklusjon Vi trur ikkje det var skummelt å vere barn då foreldra våre var små. Vi fann ut at det var ganske likt som vi har det nå, bare at dei hadde ikkje Internett og telefon ein kunne spele på. Vi fann ut at det var skumlare å vere barn då besteforeldra våre var små. Særleg dersom dei var fødd under krigen. Lærarane var strengare på skulen, og dei hadde ikkje like gode medisinar som nå. Vi trur at det var ganske gøy å vere barn då foreldra våre var små. Til og med kanskje gøyare enn det er no. Då brukte dei ikkje så mykje tid på data og TV, og dei hadde gøyare skuledagar. Vi er fremdeles litt usikre på om det var gøyare eller kjedeligar å vere barn då besteforeldra våre var små. Vi trur dei hadde det gøy med å spele fotball og sånn akkurat som nå. Men dei måtte nok hjelpe til og jobbe meir heime enn det vi må nå. Og så var dei strengare heime og på skulen. Og så hadde ikkje Internett, TV med farge og telefon ein kunne spele på. Det har vore moro å forske på gamle dagar. Me har sett mykje av leikane og tinga som foreldra våre hadde då dei var små. Det var og veldig moro og lærerikt å reise til Kuben i Arendal og sjå på utstillinga om barn i 1910, 1960 og 1970. Side 18 av 20
Trinn 6 - Fortell til andre Open dag på skulen Siste skuledag før påske er det Open dag på skulen vår. Då kjem foreldre, besteforeldre og søsken på besøk. Denne dagen vil vi lage ei utstilling i klasserommet vårt med ting og leiker frå gamle dagar. Vi vil ha bilete på smartboarden, og vi vil lage plakater som fortel kva vi har funne ut. Vi vil og at folk skal kunne lage snurrebassar slik som vi gjorde når vi var på besøk på Kuben. Slik vil dei få sjå litt korleis vi har funne ut at det var å vere barn i gamle dagar. Side 19 av 20
Vedlegg Side 20 av 20