Forfall vert å melda til kundetorget på tlf 53 45 85 00, som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling.

Fitjar kommune Møteinnkalling Utval: Formannskapet Møtestad: Kommunestyresalen, Rådhuset Dato: 11.06.2014 Tid: 15:00 Forfall vert å melda til kundetorget på tlf 53 45 85 00, som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling. Innkalling er sendt til: Namn Funksjon Representerer Wenche Tislevoll Ordførar H Agnar Aarskog Varaordførar AP Arne Prestbø Medlem H Lars Ove Rimmereid Medlem SP Harald Rydland Medlem KRF Varamedlemar Funksjon Representerer Thoralf Åge Røen Varamedlem AP Frode Pletten Varamedlem H Sigurd Andre Maraas Varamedlem FRP Grete Marit Veka Maraas Varamedlem SP Dagfinn Brekke Varamedlem KRF Wenche Tislevoll Ordførar Bente Fitjar Møtesekretær Side1

Saksnr Innhald Lukket PS 62/14 PS 63/14 Godkjenning av protokoll Meldingar PS 64/14 Revidert budsjett 2014 PS 65/14 PS 66/14 PS 67/14 PS 68/14 PS 69/14 Kommunereform i Sunnhordland Høyring av lovframlegg om statleg godkjenning av kommunale låneopptak og leigeavtalar før iverksetjing av kommunereforma Utviklingsprogram for byregionar - Stord - lokomotiv for vekst og utvikling? Tariffoppgjeret 2014 - lokale forhandlingar Heilskapleg risiko- og sårbarheitsanalyse PS 70/14 Sommarfullmakt 2014 PS 71/14 Ymse Side2

Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2014/26 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: 30.05.2014 Godkjenning av protokoll SAKSFRAMLEGG Utval sak Utval Møtedato 62/14 Formannskapet 11.06.2014 Vedlegg: Protokoll frå møte i formannskapet 20.05.2014. Framlegg til vedtak: Formannskapet godkjenner protokoll frå møtet 20.05.2014. Atle Tornes Rådmann Side3

Side4

Side5

Side6

Side7

Side8

Side9

Side10

Side11

Side12

Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2014/26 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: 30.05.2014 SAKSFRAMLEGG Meldingar Utval sak Utval Møtedato 63/14 Formannskapet 11.06.2014 Vedlegg: Brev frå IMDI, Oppmoding om busetting av flyktningar i 2014 og 2015 Melding om skatteinngang mai 2014 Forskrift om distriktsretta investeringsstøtte og regional transportstøtte Samarbeid om eventuell ny båt til bruk i Fitjarøyane Notat Handsaming av søknad frå Fitjar Festivalforening om skjenkeløvye Etablering av interkommunal legevakt og ø-hjelpesenger i tilknytning til Stord sjukehus. Framlegg til vedtak: Formannskapet tek meldingssakene til vitande. Atle Tornes Rådmann Side13

Side14

Side15

Side16

Side17

Side18

Side19

Fitjar kommune Notat Dykkar dato: Dykkar ref: Vår dato: Vår ref: Sakshandsamar: 05.06.2014 2014/115-3564/2014, arkiv 232 Trond Salmo Til: Formannskapet Melding om skatteinngang mai 2014 Rapporten viser avvik i høve til opphavleg budsjett. Fitjar kommune har budsjettert med kr 79.667.000,- i skatteinntekter i 2014 (basert på 102,5 % av landsgjennomsnittet). Dette er ein auke på 10,8 % i høve faktisk skatteinngang i 2013. Satsar for skatteøyre i perioden rapporten omhandlar er 11,6%. Perioden januar-mai 2014: Samla skatteinngang (tal i heile 1000): Skatteinntekter 2014 Budsjett 2014 Skatteinntekter 2013 Kr 36 902 40 971 36 578 Avvik - 9,9 % 0,9 % Kommunen hadde om lag 4,1 mill. i mindreinntekter på skatt dei fire første månadane i 2014. I utgangspunktet vert 60% kompensert gjennom skatteutjamningsordninga. Skatteinngang i mai (tal i heile 1000): Skatteinntekter 2014 Budsjett 2014 Skatteinntekter 2013 Kr 14 067 16 101 13 709 På bakgrunn av svak skatteinngang november 2012 og november / desember 2013, er periodisering av skatteinntektene lagt tidlegare i året, sett i høve til tidlegare år. Målt opp mot føresetnadar i sak 39/14 I saka var det lagt til grunn at skatteinngangen for 2014 vil bli som 2013 med eit tillegg på 3,7%, korrigert for ekstraordinær innbetaling i januar på 870.000,-. I høve dette måltalet ligg kommunen 127.000,- under forventa skatteinngang per mai. Side20

Virksomhetens navn Side 2 av 2 Skatteinngang 2014 Budsjett 2014 2013 Innbetalt Samla innbet. Innbetalt Samla innbet. Innbetalt Samla innbet. januar kr 9459830 10865 636 kr 9917440 februar kr 200297 kr 9660127 369954 kr 11235 590 kr 356784 kr 10274 224 mars kr 12763650 kr 22423 777 13808 267 kr 25043 856 kr 11815734 kr 22089958 april kr 411209 kr 22834986-173978 kr 24869 878 kr 778993 kr 22868 951 mai kr 14067264 kr 36902250 16100 979 kr 40970 857 kr 13709192 kr 36578143 juni kr 36902250 363954 kr 41334812 kr 217550 kr 36795 693 juli kr 36902250 9824767 kr 51159578 kr 8777904 kr 45573597 august kr 36902250 1724784 kr 52884362 kr 1775884 kr 47349 481 september kr 36902250 13729277 kr 66613638 kr 12436779 kr 59786 260 oktober kr 36902250-292963 kr 66320675 kr -259749 kr 59526511 november kr 36902250 11998 494 kr 78319169 kr 11919148 kr 71445659 desember kr 36902250 1347831 kr 79667000 kr 446055 kr 71891715 Med helsing Trond Salmo Økonomisjef Side21

Side22

Side23

Side24

Side25

Side26

Side27

Side28

Side29

Side30

Side31

Meldingssak til formannskapet Samarbeid om eventuell ny båt til bruk i Fitjarøyane Friluftsrådet Vest og representantar frå brannvesenet har vendt seg til oss med spørsmål om Fitjar kommune vil vera med og bidra til at eksisterande arbeidsbåt i Fitjarøyane kan skiftast ut. Pr. i dag har Friluftsrådet Vest ein open båt som dei har finansiert og driftar, og som brannvesenet kan låna ved behov. Den har vist seg å vera litt for liten, og han er open, slik at den er uheldig å bruke i dårlig vær og om vinteren, til FV sin bruk. Båten blir nytta av kommunen til rednings- og brannoppdrag, samt tilfeldige oppdrag i øyane. Erfaring frå redningsoppdrag, t.d. i samband med at det velta ein båt ved Fitjar mekaniske tidlegare i år, viser at den eksisterande båten ikkje kan nyttast til oppdrag med for eksempel dykkarar utan stor risiko. Det er også andre ulemper med båten, som er litt for liten etter deira behov. Det er foreslått ein modell der ein ny båt framleis vert drifta av Friluftsrådet Vest, at friluftsrådet og Fitjar kommune går saman om å eiga båten og at det vert søkt ekstern finansiering. Dette vil i tilfelle friluftsrådet gjere. Ei mogeleg investering kan då koma i 2015. Vår eventuelle andel vil måtte takast som ei investering i budsjett 2015 når den tid kjem. Ein tenker seg ein båt med hus, stor fart og noko lasteevne. Denne har ein kostnad på omkring kr. 800 000,-. Salssum på eksisterande båt vil kunne nyttast som del av kjøpesummen. Slik finansieringsmodellen er tenkt kan det bli kring kr. 250 000,- i investering for Fitjar kommune sin del. Det er føreset eit eksternt tilskot på ein liknande sum som det Fitjar kommune går inn med. Før ein legg til mykje arbeid i eit prosjekt, så ber friluftsrådet Fitjar kommune om ei tilbakemelding om kor vidt ein kan tenkje seg å vere med på ei slik fellesinvestering. Rådmannen meiner at det vil vere tenleg å inngå eit slikt samvirke. Det vil styrka både bruken og drifta for dei som skal arbeida i øyane og i tillegg bidra til auka tryggleik også for utrykningspersonale og dei som har behov for hjelp. Side32

Side33

Helse Fonna - - Fremme helse o livskvalitet Stord kommune Postboks 304 5402 STORD Dykkar ref: Vår ref: 2011/2225- Leif Terje Alvestad, tlf 52732955 Haugesund, 13025/2014 26.05.2014 Etablering av interkommunal legevakt og o-hjelpssenger i tilknytning til Stord sjukehus Helse Fonna synar til Dykkar skriv datert 23. april 2014 kor det opplysast at kommunen er pålagt å ha på plass eit ø-hjelps døgntilbod innan 1. jan 2016. Stord, Fitjar og Bømlo har i den samanheng etablert eit interkommunalt samarbeid i eit forsøk på å finne fram til ein felles løysning med interkommunal legevakt, øh og observasjonssengar i nær tilknytning til Stord sjukehus. I skrivet kjem det fram at ein i denne saka ønskjer nokre avklaringar i frå Helse Fonna før ein kan kome vidare i prosessen. Dette gjeld følgjande: Har styret merknader til plassering av bygg på areal som vist på vedlagte kart. Kjøp eller leie/tomtefeste av areal for bygg og parkering. Omsyn til økonomiske konsekvensar for eksisterande avtale om interkommunal legevakt. Ev deltaking i utredning av 3. etasje i plan- og designkonkurranse. Avklara forholdet til Riksantikvar vedrørande ev krav til utforming av tilbygg/påbygg. Styret i Helse Fonna HF handsama saka den 21. mai 2014 i sak 42/14A, og følgjande ble vedteke: 1. Styret i Helse Fonna HF ber administrerande direktør førebu ein avtale med Sunnhordland Interkommunale Legevakt IKS om eit nybygg ved Stord sjukehus for ø.hj. senger og interkommunal legevakt. 2. Styret i Helse Fonna HF ber administrerande direktør leggje avtalen fram for styret for endeleg godkjenning. 3. Styret i Helse Fonna HF gjer administrerande direktør i oppdrag å avklara forholda rundt eit eventuelt tomtefeste ved Stord sjukehus med Helse Vest 4. Styret i Helse Fonna HF ber administrerande direktør ha dialog med Riksantikvaren om eit eventuelt nybygg ved Stord sjukehus. På bakgrunn av styrets vedtak i punkt 1 ønskjer føretaket å innleia forhandlingar med Sunnhordland Interkommunale Legevakt om etablering av eit nybygg ved Stord sjukehus med målsetjing om å få fram ein avtale. Forhandlet avtale må leggjast fram for styret for endeleg godkjenning. Helse Fonna Kontaktinfo: Fakturaadresse: P.Boks: 2170 Sentralbord: 05253 Helse Fonna HF 5504 Haugesund Telefaks: 52732002 Regnskap, P.Boks 64 Foret.nr: 983974694 post@helse-fonna.no 5751 Odda Bank. 5082.08.47218 www.helse-fonna.no Tlf: 05253 Side34

Helse Fonna Føretaket har sendt fram eit skriv til Helse Vest RHF kor ein ber om føringar for tomtefeste og korleis føretaket må handsama forholdet i den vidare prosess. Når det gjeld punkt 4 er føretaket allereie i dialog med Riksantikvaren for å få avklart kva krav som eventuelt vil bli stilt til utforming av eit framtidig tilbygg/påbygg. Det foreligg pr. dags dato ikkje noko attermelding frå Riksantikvaren. Helse Fonna HF L if Terje Alvestad Direktør Intern service Intern kopi: Reidun Rasmussen Mjør Olav Klausen Side35 Side 2 av 2

Fitjar kommune Arkivkode: 153 Saksmappe: 2014/241 Sakshandsamar: Trond Salmo Dato: 06.06.2014 Revidert budsjett 2014 SAKSFRAMLEGG Utval sak Utval Møtedato 64/14 Formannskapet 11.06.2014 Kommunestyret 18.06.2014 Samandrag: Revisjonen av budsjettet i år er relativt omfattande. Hovudårsakene er omtala mellom anna i sak 39/14 i Formannskapet. Det er i tillegg komme til fleire utfordringar som krev ressursar. Nokre er skildra i 39/14, andre er komme til i etterkant. Med så stor inntektssvikt, som vart forsterka i revidert nasjonalbudsjett, har ein hatt behov for å sjå på heile budsjettet for å komma fram til ein heilskap i framlegget. Opphavleg budsjett har eit mindreforbruk på 1.605.842,- sett av til skulefond. Føreslåtte endringar endrar budsjettbalansen til eit meirforbruk på 438.158,-. Mindreforbruk opphavleg budsjett - 1.605.842,- Reduksjon inntekter 2.492.000,- Reduksjon bevilling til drift - 448.000,- Manglande dekning før 438.158,- fondstransaksjonar Det var føresett at måling av Øvrebygda skule skulle utførast i 2013 på særskilde midlar. Ein fekk ikkje utført målinga, som då bidrog til det positive resultatet i 2013. Ein vil difor føreslå at meirforbruk 2014 vert dekka av disposisjonsfondet. Etter fondstransaksjonar vert budsjettet endra slik: Budsjettskjema 1A Budsjett KS 12/14 Endringar Rev. Budsjett Konto 2014 FS 13, 57, 60 i revidert 2014 Skatt på inntekt og formue -79 667 000 6 000 000-73 667 000 Inntektsutjamning 2 173 000-2 922 000-749 000 Eigedomsskatt -13 856 218-500 000-14 356 218 Ordinært rammetilskot -94 969 000-138 000-95 107 000 Sum frie disponible inntekter -186 319 218 0 2 440 000-183 879 218 Renteinntekter og utbytte -1 728 000-300 000-2 028 000 Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter 4 026 030 154 000 4 180 030 Tap finansielle instrument 999 750 999 750 Avdrag på lån 7 516 561 198 000 7 714 561 Netto finansinntekter/-utgifter 10 814 341 0 52 000 10 866 341 Til dekning av tidlegere års regnskapsmessige meirforbruk Til ubundne avsetjingar 0 0 Til bundne avsetjingar 1 617 759-1 605 842 11 917 Bruk av ubundne avsetjingar 0-100 000-478 301-578 301 Bruk av bundne avsetjingar -1 609 569-120 000-125 000-1 854 569 Netto avsetjingar 8 190-220 000-2 209 143-2 420 953 Til fordeling drift -175 496 687-220 000 282 857-175 433 830 Side36

Budsjettskjema 1B Budsjett KS 12/14 Endringar Rev. Budsjett Konto 2014 FS 13, 57, 60 i revidert 2014 Tilleggs- og nye løyvingar (A-1000) 3 525 000-200 000 3 325 000 Sum politisk leiing 3 110 081-179 000 2 931 081 Sum Administrasjon 11 215 579-569 000 10 646 579 Sum skule og oppvekst 66 788 531 150 000-486 000 66 452 531 Sum plan, utvikling og miljø 19 830 889 443 143 20 274 032 Sum VAR 469 067 469 067 Sum pleie- og omsorg 78 040 825-5 000 78 035 825 Sum kultur 2 466 579 270 000 20 000 2 756 579 Sum økonomisk forvaltning -9 949 864-163 000-10 112 864 Pensjon 656 000 656 000 SUM Forbruk i driftseiningane 175 496 687 220 000-282 857 175 433 830 Meir-/mindreforbruk 0 0 0 0 Saksopplysningar: Drift: Frie inntekter og finans Skattesvikt - 6.000.000,- Inntektsutjamning 2.922.000,- Eigedomsskatt 500.000,- Rammetilskot 138.000,- Renteutgifter 46.000,- Ta opp lån til investeringar tidleg 100.000,- Avdrag - 198.000,- Endring frie midlar og finans - 2.492.000,- Skattesvikt: Nytt estimat er skatteinngang 2013, korrigert for ekstraordinær innbetaling på 870.000,- i januar, + 3,7 %. Dette gjev kommunen 6 mill. mindre skatteinntekter enn opphavleg budsjettert. Konsekvensen av lågare skatteinngang, er meir inntektsutjamning. Sak 39/14 legg opp til 3,5 mill. meir i inntektsutjamning. I revidert nasjonalbudsjett vart anslaget på skatteinngangen på landsbasis justert ned til 3,0 %. Justeringa, og oppdaterte folketal, gjev kommunen 578.000,- mindre i inntektsutjamning i KS prognosemodell, sett i høve til sak 39/14. Framlegget for inntektsutjamning er i tråd med siste modell frå KS. Eigedomsskatt: Meirinntekter eigedomsskatt vert 500.000,- når ein ser på fakturert skatt, og korreksjonar for 1. kvartal. Rammetilskot: Rammetilskotet til Fitjar vert 138.000,- høgare enn budsjettert. Det er i tråd med utbetalingar so langt og KS prognosemodell. Finans: Rentekostnadar er budsjettert for høgt med 46.000,-, ut frå renter til no. Rentenivå er uendra frå opphavleg budsjett. Avdrag er budsjettert for lavt med 197.993,-. Kommunen har i dag betre rente på konsernkontoen, enn lånerente. Ein vil difor ta opp lån til investeringar før sommaren. På denne måten vil ein auke (netto) renteinntekter med 100.000,-. Felles for einingane / endringar det fleire enn ei eining vert råka: Forhandlingane om ny hovudavtale og hovudtariffavtale er no ferdige, og alle organisasjonane, med unnatak av Skolenes Landsforbund og Musikernes Fellesorganisasjon, har godteke riksmeklaren sin skisse til avtale. Det er uvisse om uravstemming i nokre arbeidstakarorganisasjonar vil gje fleirtal for avtalen. Totalt skal oppgjeret ha ei ramme for kommunesektoren på 3,3 prosent. Fitjar kommune har lagt til grunn ei ramme på 3,5 prosent i budsjettet. Resultatet indikerer eit mindreforbruk på Side37

denne posten, men det er for tidleg å seie kva det prosentmessige utfallet for Fitjar kommune blir. Formannskapet har i tillegg nytta kr 200.000,- til andre føremål frå budsjettposten. Rådmannen kjem difor ikkje med framlegg om å redusere posten i denne saka. Ny berekning av pensjonskostnadane KLP gjev meirkostnad på 575.000,-. Arbeidsgjevaravgift kjem i tillegg på 81.000,-. Internkostnadar Oppmåling. Dersom ein tek utgangspunkt i internkostnadar 2011 (siste heile år med oppmålar), er internkostnad oppmåling 81.179,- for høg (økonomi og administrasjon). Dette vert ein ekstrakostnad netto for kommunen (sjå administrasjon). I 2013 var internkostnadane belasta 80.412,- for høgt, medan 2012 var 40.269,- for lite. Resultat ført på disposisjonsfond er totalt 40.143,- og oppmålingsfond tilsvarande for lite. Planavdelinga: Ein har budsjettert plan, byggsak og oppmåling på nytt. Viktige føresetnadar i opphavleg budsjett ligg ikkje føre, som til dømes personell og ulovleg bygging. Det er teken omsyn til både adresseprosjekt og administrasjon. Ein ser at ein kan overføra nokre ressursar frå adresseprosjektet til planarbeid då det vart sett av bundne midlar i 2013 til prosjektet. Vidare føreset ein at byggsak leiger personell for 150.000,- frå kundetorget. Budsjetterte inntekter på plan er vesentleg auka på grunn av fleire store planar. Trass i redusert bemanning, er inntektene på byggsak behalde på grunn av fleire store prosjekt i 2014. Politisk leiing: Endring i pensjonsordninga for ordføraren gjev ei innsparing på 179.000,- (ref. sak 4/14 i Kommunestyret). Administrasjon: Sjukerefusjonar - 300.000,- Internkostnadar oppmåling (sjå over) 81.000,- Bruk av avsetjing til adresseprosjektet (sjå - 100.000,- over) Ressurs overført til byggesak (sjå over) - 150.000,- Auke refusjon SFLMK - 100.000,- Redusert bevilling administrasjon 569.000,- Kjent og forventa sjukefråvær vert om lag 300.000,- i 2014. Det er ikkje budsjetterte refusjonar på eininga i opphavleg budsjett. Lærling IKT vert dekka på eige budsjett. Skule og oppvekst: Utgiftsauke Auke 5-1 og 5-7 vedtak 190.000,- Kle- og telefongodtgjersle 27.000,- Sum utgiftsauke 217.000,- Innsparingar Meirinntekter 5-1 og 5-7 og barnehage 428.000,- Barnehageplassar i Stord 26.000,- Logopedi / PPT 130.000,- Tilskot til private barnehagar 144.000,- Sum innsparingar 728.000,- Redusert bevilling skule og oppvekst 511.000,- Godtgjersler vart forhandla lokalt i vår (fornying av lokal særavtale). Utgifter til logopedi og PPT-tenester er ny vurdering av forventa bruk i 2014. Side38

Ny berekning av tilskot til private barnehagar, når ein tek omsyn til redusert pensjonspremie og nytt anslag på lønstillegg, gjev ei innsparing på 144.000,- Ekstrautgifter til MOT-programmet vert finansiert på eige budsjett. Vidareutdanning for to lærarar på Kompetanse for kvalitet. Utgifter på 25.000,- vert finansiert av fondsmidlar. Plan, utvikling og miljø: Plan, byggsak og oppmåling 100.000,- Drift og vedlikehald - 197.000,- Stord Fitjar Landbruk og Miljøkontor 200.000,- Brann og beredskap 300.000,- Auke bevilling plan, utvikling og miljø 403.000,- Eining Plan, byggsak og oppmåling. Totalt får eininga tilført 100.000,- (sjå over). Drift og vedlikehald Utgiftsauke Leiande reinhaldar Rimbareid skule 20.000,- Måling Øvrebygda skule (auke) 100.000,- Sum utgiftsauke 120.000,- Innsparingar Leige Havnahuset 100.000,- Brøyting (39/14) 50.000,- Straum utbygging Rimbareid skule (ref. frå utbyggjar) 117.000,- Uspes. innsparing drift og vedlikehald 50.000,- Sum innsparingar 317.000,- Redusert bevilling drift og vedlikehald 197.000,- Leiande reinhaldar gjeld ei 5% stillingsauke. Dette var eit av tiltaka ein ville setje inn i samband med at ein tok reinhaldet ved Rimbareid skule ned med ei stilling, ei av reinhaldarane ved skulen har sagt seg villig til å ta denne funksjonen kostnad ca. 20.000,- Beste anbod på måling Øvrebygda skule var på 500.000,- som er 100.000,- meir enn budsjettert. Leige av Havnahuset for 2014 er no klar, og ein får redusert denne utgifta med 100.000,-. Under utbygginga av Rimbareid skule vart anleggsstraum teken frå kommunen sitt abonnement. Kommunen vil få desse utgiftene refundert. Stord Fitjar Landbruk og Miljøkontor. Føresetnadar om prosjektfinansiering av delstillingar og vakansar sett i opphavleg budsjett, klarer ein ikkje å oppnå. Kontoret har behov for å få tilført 200.000,- i midlar for 2014, dels finansiert av Stord (refusjonen er inntekt for eininga Administrasjon). Brann og beredskap Innan brann er det behov for styrking av budsjett, det var tidlegare tale om ei styrking på 200.000,-. Ser det vert behov for ytterligare 100.000,- grunna brann i Dåfjord; utgifter til bistand frå nabokommunar og flyplass, samt at ein truleg kjem i gang med deltidsopplæring for 2 mannskap til hausten. Vass og avlaup I 2014 er internrenta som kommunen belastar sjølvkostområda VAR valfri mellom - 3-års statsobligasjonar + 1 %-poeng (som tidlegare) Side39

- 5-års swaprente + 0,5 %-poeng. I første tertial var statsobligasjonsalternativet om lag 0,3 % lågare enn swaprentealternativet. Framlegget er at Fitjar vel 5-års swaprente + 0,5 %-poeng som internrente for 2014. Dette alternativet ligg noko høgare enn budsjettert internrente så langt, men usikkerheit med ny rente gjer at ein ikkje endrar budsjettet. Pleie og omsorg: Utgiftsauke Barnevern 800.000,- Sosialhjelp 400.000,- Refusjon anna kommune / lovendring 300.000,- Auke behov ressurskrevjande brukarar 200.000,- (1.000.000,- - 800.000,-) Sum utgiftsauke 1.700.000,- Innsparingstiltak Tilskot ressurskrevjande brukarar (39/14) 780.000,- Uspes. innsparing helse (39/14) 200.000,- Medfinansiering somatiske tenester 200.000,- Vakanse heimebasert (rus) 500.000,- Vakanse jordmor 25.000,- Auke i forventa sjukepengerefusjonar 100.000,- Sum innsparingar 1.805.000,- Redusert bevilling - 105.000,- Barnevern utanfor familien/omsorgsbarnevern, må styrkast med 800.000,- i forhold til dagens prognose. Desse tala kan verta større grunna saksomkostningar knytt mot ankesaker. Fitjar kommune har i år fått fleire tunge saker som gjev store kostnader. Sosialhjelp: frå kvartalsrapport: «Om utviklinga fortset vil ein gå på overforbruk på 700.000.-» Når det gjeld sosialhjelp vil ein etter ferien kunne starte opp med disponering av trygd og unngå mykje «naudhjelpssøknader» Ein vil også vurdera andre tiltak så som arbeid/aktivitetsplikt for sosialhjelp for unge som går på sosialhjelp. Ein burde sett av ressursar til ein person som kunne hatt ansvar for oppfølging i eit slikt prosjekt. Det er ei erkjenning frå NAV at manglande bustader til rusgruppa og har auka utgiftene monaleg. Ein vonar med tiltak at ein kan klare seg med ei styrking på kr 400.000.-. Elles har det oppstått nye uføresette kostnader. Lovendring/fortolking frå Helsedepartementet har ført til at kommunar ikkje lenger får refusjon hjå ein anna kommune for omsorgstenester. Dette var det adgang til i den gamle Sosialtenestelova i særlege høve. Ny lov om kommunale helse- og omsorgstenester frå 2012 (erstatta den gamle), opnar ikkje for dette sjølv om det var tidsubestemt. Kommunen taper kr 300.000,- jf. siste års tal. Vidare så er det oppstått behov for styrka tenester rundt brukarar i kategori med ressurskrevjande behov. Ein vil få om lag 1 mill. i utgiftsauke. Denne meirkostnaden vil utløyse statstilskot på 800.000,-. Nettokostnad vil bli om lag kr 200.000,-. Helse- og sosialsjefen vil opplyse om at det i seinare tid har vore svært mange avviksmeldingar frå demensgruppa på FBB. Dei varslar om tøffe arbeidstilhøve, grunna svært krevjande brukarar. Dei har eit behov for meir bemanning, styrke tenesta med fleire tilsette, og lage ein flyttbar vegg, få opp ei avdeling der ein kan skjerma dei mest urolege. Dette vil vera til stor nytte, og føra til mindre uro som og fører med seg utagerande åtferd. Tiltaket vil koste mellom 1 mill. (minimumsstyrking med 1,3 st.) til 2 mill. (ønska styrking). Rådmannen har ikkje funne rom for dette noverande tidspunkt. Kultur: Leige Seniorsenter 20.000,- årleg. Dette vart ikkje innarbeida i opphavleg budsjett. Side40

Økonomisk forvaltning: Som følgje av at regjeringa vedtok å setje opp renta i Husbanken med 0,5 %-poeng, vil kommunen få 163.000,- meir i rentekompensasjon. Då er og nytt kompensasjonsgrunnlag på kr 1.471.000,- teken omsyn til. Avsetjingar: Som følgje av at det ikkje er budsjettert med mindreforbruk, tek ein bort avsetjinga til skule-vindkraftfond. Årets meirforbruk på 438.158,- vert finansiert ved bruk av disposisjonsfond. For lite satt av på Oppmålingsfond 2012 og 2013 med kr 40.143,- vert overført frå disposisjonsfond. Skule bruker 25.000,- av bundne fond til «Kompetanse for kvalitet» til vidareutdanning av to lærarar. Bruk av bundne fond helse til kjøp av Motiview, som er eit treningskonsept (ergometersykkel med skjerm og lokalproduserte filmar) retta mot demensavdelingar med 100.000,- Investeringar: Det vert ikkje lagt fram endringar til investeringsbudsjettet. Framlegg til vedtak: Formannskapet rår kommunestyret til å gjera følgjande vedtak: Fitjar kommunestyre vedtek å endre budsjett for 2014 i tråd med saksutgreiing, til følgjande: Budsjettskjema 1A Rev. Budsjett Konto 2014 Skatt på inntekt og formue -73 667 000 Inntektsutjamning -749 000 Eigedomsskatt -14 356 218 Ordinært rammetilskot -95 107 000 Sum frie disponible inntekter -183 879 218 Renteinntekter og utbytte -2 028 000 Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter 4 180 030 Tap finansielle instrument 999 750 Avdrag på lån 7 714 561 Netto finansinntekter/-utgifter 10 866 341 Til dekning av tidlegere års regnskapsmessige meirforbruk Til ubundne avsetjingar 0 Til bundne avsetjingar 11 917 Bruk av ubundne avsetjingar -578 301 Bruk av bundne avsetjingar -1 854 569 Netto avsetjingar -2 420 953 Overf. til investeringsrekneskapen Til fordeling drift -175 433 830 Budsjettskjema 1B Rev. Budsjett Konto 2014 Tilleggs- og nye løyvingar (A-1000) 3 325 000 Sum politisk leiing 2 931 081 Sum Administrasjon 10 646 579 Side41

Sum skule og oppvekst 66 452 531 Sum plan, utvikling og miljø 20 274 032 Sum VAR 469 067 Sum pleie- og omsorg 78 035 825 Sum kultur 2 756 579 Sum økonomisk forvaltning -10 112 864 Pensjon 656 000 SUM Forbruk i driftseiningane 175 433 830 Meir-/mindreforbruk 0 Kommunestyret vel 5-års swaprente + 0,5 %-poeng som internrente for VAR. Kommunestyret vedtek å ikkje setje av noko til skulefondet. Kommunestyret vedtek å nytta: - 478.301,- av disposisjonsfondet. - 25.000,- av bunde skulefond. - 100.000,- av velferdsfond til sjukeheimen. Atle Tornes Rådmann Side42

Fitjar kommune Arkivkode: Saksmappe: 2014/333 Sakshandsamar: Andreas Moe Larsen Dato: 04.06.2014 SAKSFRAMLEGG Kommunereform i Sunnhordland Utval sak Utval Møtedato 65/14 Formannskapet 11.06.2014 Vedlegg: 1 Notat til fellesmøte formannskapa i Sunnhordland 2 Ekspertutvalet sine tilrådingar Samandrag: I løpet av 2013 og 2014 har Samarbeidsrådet for Sunnhordland ved fleire høve hatt kommunestruktur på sakskartet, der det mellom anna har vorte informert om andre regionar og kommunar si tilnærming til temaet. Prosessen i Samarbeidsrådet for Sunnhordland førte til følgjande vedtak 28.11.2013; Samarbeidsrådet for Sunnhordland går inn for at det vert gjennomført eit scenarioarbeid med fokus på ein eventuell ny kommunestruktur i Sunnhordland. Det vert sett ned ei arbeidsgruppe med representantar frå Bømlo, Stord og Fitjar, som skal utarbeida eit mandat for det vidare arbeidet. Finansiering av arbeidet kjem opp som ny sak når mandatet for arbeidet er vedteke. Administrasjonen i Samarbeidsrådet for Sunnhordland har laga ei felles saksutgreiing for alle kommunane, som kjem i neste avsnitt. Utgreiinga blei laga før regjeringa kom med kommuneproposisjonen, og det vil difor kunne vera nyanseskilnadar mellom utgreiinga og det løpet som er lagt frå sentralt hald. Rådmannen i Fitjar vil leggja til at det frå sentralt hald er lagt opp til diskusjonar i kommunane under leiing av fylkesmannembeta og med deltaking frå KS. Det må difor avklarast korleis samarbeidsrådet sin prosess kan samordnast med Regjeringa sitt opplegg. Saksutgreiing frå Samarbeidsrådet i Sunnhordland Bakgrunn «Regjeringen vil gjennomføre en kommunereform, hvor det sørges for at nødvendige vedtak blir fattet i perioden, jamf samarbeidsavtalen (Venstre og KrF). Regjeringen vil ha gjennomgang av oppgavene til fylkeskommunene, fylkesmennene og staten med sikte på å gi mer makt og myndighet til mer robuste kommuner.» (Regjeringa si Sundvollen-erklæring) Denne ambisjonen har regjeringa sett seg under målet om «å fornya, forenkla og forbetra offentleg sektor». I mai presenterte regjeringa si varsla kommunereform. I proposisjonen går regjeringa gjennom kvifor det er behov for ei reform, måla for reforma og ein plan for gjennomføring av reforma. Side43

Frå regjeringa si side er det ved mange høve vorte poengtert at det er særs viktig med lokal forankring for at ein skal få til ei vellukka reform, og at arbeidet med kommunereforma vert basert på kunnskap og fakta. Som eit bidrag til den faktabaserte arbeidsprosessen sette kommunal- og moderniseringsminister Jan Tore Sanner 3. januar 2014 ned eit ekspertutval. Utvalet skal bidra til ein kunnskapsbasert debatt og på eit fagleg grunnlag arbeida ut forslag til kriterium for ei god kommuneinndeling. Ifølge ministeren vil innspel frå dette utvalet få stor innverknad på regjeringa sitt vidare arbeid, og skal vera til nytte i lokale diskusjonar. 31. mars 2014 la ekspertutvalet fram sin delrapport Kriterier for god kommunestruktur. (Utvalet sine tilrådingar er lagt ved som vedlegg 2). I sitt arbeid har utvalet sett på kva kriterium som må vera på plass for at kommunane skal løysa kvar av dei rollane kommunane skal ta seg av; tenesteyting, mynde, samfunnsutvikling og demokrati. Kriterium for kommunane 1. Nok kapasitet 2. Relevant kompetanse 3. Nok distanse 4. Effektiv tenesteproduksjon 5. Økonomisk soliditet 6. Valfridom 7. Funksjonelle samfunnsutviklingsområder 8. Høg politisk deltaking 9. Lokal politisk styring 10.Lokal identitet På bakgrunn av gjennomgangen av desse kriteria rår utvalet til at; 1. For å sikra god oppgåveløysing bør kommunane i utgangspunktet ha minst 15 000 20 000 innbyggjarar. 2. Kommunestrukturen bør i større grad nærma seg funksjonelle samfunnsutviklingsområder. 3. Staten bør redusera detaljstyringa og ordningar for politisk deltaking bør vidareutviklast for å sikra gode og slagkraftige demokratiske arenaer. Regjeringa har vektlagt innhaldet i ovannemnde rapport i presentasjonen av kommunereforma i kommuneproposisjonen for 2015. Sluttrapport frå ekspertutvalet skal leggjast fram innan 31.12.14. I denne rapporten skal utvalet gå nærare inn på kriteria som skal liggja til grunn for at kommunane skal kunne få nye oppgåver og meir sjølvstyre. Aktuelle kriterium kan t.d. vera knytt til økonomi, bu- og arbeidsmarknadsregionar og andre føresetnader for god oppgåveløysing, som kapasitet, effektivitet, kompetanse og storleik på fagmiljø. Utvalet skal også vurdera geografiske og lokale tilhøve, som avstandar, busetjing og kultur. 3. februar 2014 oppnemnde kommunal- og moderniseringsministeren ei referansegruppe for ekspertutvalet. Referansegruppa skal gje innspel til ekspertutvalet, som m.a. kan vera å formidla synspunkt på om forslag til kriterium vert opplevd som relevante og om dei kan brukast av kommunar i sitt arbeid med kommunereforma. Gruppa er sett saman av ordførarar frå alle parti og med representasjon frå alle delar av landet. I løpet av 2013 og 2014 har Samarbeidsrådet for Sunnhordland ved fleire høve hatt kommunestruktur på sakskartet, der det mellom anna har vorte informert om andre regionar og kommunar si tilnærming til temaet. Prosessen i Samarbeidsrådet for Sunnhordland førte til følgjande vedtak 28.11.2013: Side44

Samarbeidsrådet for Sunnhordland går inn for at det vert gjennomført eit scenarioarbeid med fokus på ein eventuell ny kommunestruktur i Sunnhordland Det vert sett ned ei arbeidsgruppe med representantar frå Bømlo, Stord og Fitjar, som skal utarbeida eit mandat for det vidare arbeidet. Finansiering av arbeidet kjem opp som ny sak når mandatet for arbeidet er vedteke. Kommunane peika ut følgjande medlemmer til arbeidsgruppa; Ordførar Odd Harald Hovland, Bømlo Ordførar Wenche Tislevoll, Fitjar Formannskapsmedlem Harry Herstad, Stord. Arbeidet til denne gruppa enda opp i eit dokument, Ny kommunestruktur Demokratireform eller meir sentralstyring. Kritisk gjennomgang av Ekspertutvalget sitt mandat, som blei lagt til grunn for eit felles møte mellom formannskapa i dei 8 kommunane i Sunnhordland 7. mars 2014. I dette møte blei formannskapa einige om å senda følgjande framlegg til mandat til godkjenning i kommunane: 1. Kommunane i Sunnhordland er positive til at det i regi av Samarbeidsrådet vert henta inn kompetanse som kan gjennomføra eit scenario som skal vera vedtaksgrunnlag for val av vidare prosess knytt til kommunestruktur. 2. Arbeidet må ta for seg ulike sider ved ny kommunestruktur slik at det gjev eit grunnlag til å gå vidare med ei utgreiing av ei eller fleire kommunesamanslåingar, eller å fortsetje som sjølvstendige kommunar med auka interkommunalt samarbeid. 3. Det må takast kontakt med kompetansemiljø som kan gjennomføra dette arbeidet. 4. Samarbeidsrådet vil venda seg til fylkesmann, KS og andre instansar for å be om tilskot til å gjennomføra ei slik utgreiing. I tillegg til eigne midlar vil ein be om at kvar kommune skyter inn kr 10.000,- til utgreiinga. Som eit ledd i det å få organisert arbeidet med å utarbeidd eit felles saksframlegg for dei 8 kommunane i Sunnhordland fatta Samarbeidsrådet for Sunnhordland følgjande vedtak i sitt møte 14. mars 2014; 1. Samarbeidsrådet for Sunnhordland ber rådmennene laga eit felles saksframlegg som går til kommunane for endeleg godkjenning. 2. Administrasjonen vert sekretariat. 3. Saksframlegget vert å leggja fram for politisk handsaming ultimo september. Vurdering Den kommunestruktur vi har i dag er i hovudsak eit resultat av Schei-komiteen sitt arbeid, eit arbeid som hadde noko av sin bakgrunn i innføringa av ni-årig skule. Debatten om ny kommunestruktur gjekk føre seg på 50-talet og samanslåingane blei gjennomførte på 60-talet. Etter den tid er mange reformar gjennomførte i kommunane, reformar som; nedlegging av spesialskular og integrering av desse elevane i vanleg skule lov om sosial omsorg frå 1964 sjukeheimsreforma i 1988 HVPU-reforma i 1991 Samhandlingsreforma eldrereforma I tillegg har me hatt ei utvikling i retning av eit stadig meir avansert helsevesen, fleire brukarar med behov for ressurskrevjande tenester, særlover og rettar for den einskilde innbyggjar har vokse fram. Det meste av den velferd som vert produsert i dag er det kommunane som står for. Slik Stortinget er sett saman no, er det stor tverrpolitisk semje om at det og i framtida bør vera slik at velferdstenestene i hovudsak vert produsert i kommunane. Sett i lys av denne ambisjonen er det då kanskje ikkje så merkeleg at det i debatten rundt kommunereform er eit hovudfokus på robuste kommunar. Argumentasjonen i retning av å få etablert enno meir robuste kommunar knytter seg til dei krav til kompetanse og kapasitet som ligg i pågåande reformar. Side45

Mange meiner på generelt grunnlag at oppgåvefordeling mellom forvaltningsnivå og kommunestruktur må sjåast i samanheng. Fordeling av oppgåver og mynde i eit samfunn vert påverka av mange faktorar, som kan vera både situasjonsbestemte og representera meir varige verdiar. Av dei meir situasjonsbestemte drivarane, gjerne knytt til aktuelle utviklingstrekk og situasjonsoppfatningar, kan nemnast: auka spesialisering og kompetansekrav store velferdsstatlege reformar nedlegging av fylkeskommunen lovfesta rettar og rettsleggjering økonomiske rammer demografiske endringar (endra flyttemønster, «eldrebølgen») Meir varige prinsipp og verdiar kan vera; dei tradisjonelle verdiane i det lokale sjølvstyre dei omsyn som legitimerer nasjonal, statleg styring over kommunenivå prinsipp som til ein viss grad regulerer balansen mellom verdiane ovanfor (rammestyring, fullfinansieringsprinsippet, nærleiksprinsippet) den norske modellen (partssamarbeidet) Etter rådmannen si vurdering bør ein prosess, også i vår region, starta med ei politisk drøfting av dei drivarane som verkar inn på plassering av oppgåver og mynde i det offentlege Noreg. Er det berekraftig å ha den oppgåvefordelinga ein har i dag eller bør ein fordela oppgåver og mynde på ein annan måte? Deretter vil ein evt sjå behov for å endre talet/storleik på kommunar. I tillegg til å få fram eit mest mogeleg faktabasert vurderingsgrunnlag for ei avgjerd om endring av kommunestruktur, ligg det og i ein slik framgangsmåte at det vert skapt eit sterkt lokalt eigarskap til vurderingsgrunnlaget. Dette er hevda, både av regjeringa og av dei med erfaring frå kommunestrukturutgreiingar, å vera særs viktig i slike prosessar. I møtet i Samarbeidsrådet for Sunnhordland 14. mars 2014 blei det frå fleire hald og poengtert at det var ønskjeleg med prosjektleiing rekruttert internt frå dei kommunane som deltek i prosjektet. Gjennom eit slikt grep vil ein vera tryggare på at kompetanse tileigna gjennom prosjektet blir verande att i regionen etter at prosjektet er avslutta. Med bakgrunn i semje i felles møte med formannskapa i samarbeidsrådskommunane 7. mars 2014 vert det rådd til at alle 8 kommunar i Sunnhordland går saman i eit prosjekt for å få utarbeidd eit faktabasert grunnlag, som i neste omgang skal gjera interesserte kommunar i stand til å vedta framtidig kommunestruktur i Sunnhordland. Prosjektorganisering Styringsgruppe: Prosjektgruppe: Prosjektleiar: Referansegrupper: Samarbeidsrådet 1 representant frå kvar kommune Internt rekruttert Ei gruppe for kvar kommune (samansetting og storleik avgjer kommunen sjølv) Mandat Få utarbeidd eit faktabasert grunnlag, som i neste omgang skal gjera interesserte kommunar i stand til å vedta framtidig kommunestruktur i Sunnhordland. Framdriftsplan her kan det verta justeringar 2014 Oppgåve Anvar Juni Rekruttering av Styringsgruppa prosjektleiar September/oktober Oppstartsmøte prosjektgruppe Prosjektleiar 2015 Oppgåve Anvar Januar Fellesmøte styringsgruppe og prosjektgruppe Side46

Februar-mai Kommunevise prosessar Prosjektleiar Juni-september Prosjektgruppa utarbeider Prosjektleiar rapport Budsjett Kostnadar Prosjektleiar/prosessleiar Kr 230 000 Møter/reiser Kr 50 000 Eigeninnsats kommunar Kr 427 000 Administrasjon Kr 20 000 Sum Kr 727 000 Finansiering Fylkesmannen i Hordaland Kr 300 000 Eigeninnsats kommunar Kr 427 000 Sum Kr 727 000 6 møte i prosjektgruppa (8 pers x 6 møter x 500,- x 8 kommunar) Kr 192 000 1 felles formannskapsmøte (70 pers x 5 t. x 500,-) Kr 175 000 3 møte i referansegruppa (5 pers x 3 møter. x 500,- x 8 kommunar) Kr 60 000 Sum kr 427 000 I møte 23 mai vart saksframlegget frå rådmennene lagt fram for Samarbeidsrådet og det vart fatta følgjande vedtak: 1. Samarbeidsrådet for Sunnhordland er positiv til saksframlegget med forslag til nytt budsjett. 2. Frist for kommunane (for å gje tilbakemelding) er sett til ultimo september. 3. Arbeidet med å engasjere prosjektleiar og sende søknad til fylkesmannen om finansiering vert sett i gong umiddelbart. Rådmannen vil rå til at Fitjar deltek i prosjektet Kommunereform i Sunnhordland slik det er presentert i saksutgreiinga. Framlegg til vedtak: 1. Fitjar kommune vedtek å delta i prosjektet «Kommunereform i Sunnhordland». 2. Prosjektet vert vedteke med mandat, organisering, framdriftsplan og budsjett som det går fram av saksutgreiinga. Atle Tornes Rådmann Side47

Side48

Side49

Side50

Side51

Side52

Side53

Side54

Side55

Side56

Side57

Side58

Side59

Side60

Side61

Side62

Side63

Fitjar kommune Arkivkode: Saksmappe: 2014/346 Sakshandsamar: Atle Tornes Dato: 05.06.2014 SAKSFRAMLEGG Høyring av lovframlegg om statleg godkjenning av kommunale låneopptak og leigeavtalar før iverksetjing av kommunereforma Utval sak Utval Møtedato 66/14 Formannskapet 11.06.2014 Vedlegg: Høyringsdokument frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet dagsett 14. mai 2014 med vedlegg. Samandrag: Føremålet med framlegget til lovendring er å sikra at kommunane ikkje gjennomfører uheldige økonomiske disposisjonar og strategiske tilpassingar i forkant av kommunereforma. Framlegget til lovendring går ut på at kommunale vedtak om låneopptak og langsiktige leigeavtalar ikkje er gyldige før dei er godkjende av fylkesmannen. Departementet vil leggje opp til ei effektiv og ubyråkratisk handsaming av søknader om godkjenning av låneopptak osb. Departementet ber om synspunkt på framlegget til lovendring. Høyringsfristen er 25. juni 2014. Framlegget til lovendring gjeld for budsjettåra 2015 2017. Departementet tek sikte på at lovendringa skal gjelde for vedtak om budsjettet for 2015 som blir gjort etter dagen då høyringsnotatet blei sendt ut, dvs 14. mai 2014. Saksopplysningar: Me har «saksa» fylgjande(noko forkorta) frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet si saksutgreiing: 2. GJELDANDE RETT 2.1 Kontroll etter kommunelova Med heimel i kommunelova fører departementet kontroll med enkelte økonomiske disposisjonar i dei kommunane som er underlagde vilkårsbunden kontroll og godkjenning. Dei mest sentrale kontrollområda er kontroll med den økonomiske balansen i årsbudsjetta og godkjenning av lån og garantiar. Kontrollen kan vere generell og gjelde for alle kommunar (på bokmål kalla ubetinget kontroll ) eller vere vilkårsbunden (på bokmål kalla betinget kontroll ). Den statlege kontrollen kan variere ut frå kva type vedtak det er tale om. Lovlegkontroll Kommunelova har ein generell regel om lovlegkontroll i 59. Etter 59 nr. 5 kan departementet på eige initiativ ta ei avgjerd opp til lovlegkontroll. Departementet kan lovlegkontrollere både vedtak om årsbudsjett, låneopptak og andre økonomiske disposisjonar. Lovlegkontroll er ein etterfølgjande kontroll, som inneber at vedtaket kan bli kjent ugyldig av statlege styresmakter dersom vedtaket strir mot lov. Dette inneber til dømes at eit budsjett-vedtak kan setjast i verk før lovlegkontrollen er gjennomført. Side64

Kommunelova har ein særregel om lovlegkontroll av vedtak om årsbudsjett for kommunane som er registrert i Register om vilkårsbunden godkjenning og kontroll (ROBEK). I 60 nr. 2 heiter det at departementet skal føre kontroll med at vedtaket i kommunestyret om årsbudsjett er lovleg for kommunane som er registrert i ROBEK. Kommunelova 46 slår fast at årsbudsjettet skal vere i økonomisk balanse og at det skal vere realistisk. Ein lovlegkontroll inneber at i dei tilfella der årsbudsjettet ikkje er i økonomisk balanse og/eller inntekts- og utgiftssida ikkje kan seiast å vere realistisk budsjettert, skal departementet oppheve budsjettvedtaket. Då er vedtaket ikkje lenger gyldig, og kommunestyret må gjere eit nytt budsjettvedtak. Fullmakta til å føre kontroll med primærkommunane er delegert til fylkesmannen. Godkjenning Statleg godkjenning av kommunale vedtak er eit sterkare verkemiddel enn lovlegkontroll. Krav om statleg godkjenning inneber at eit vedtak i kommunestyret ikkje er gyldig før det har blitt godkjent av statlege styresmakter. Ei godkjenning av eit vedtak inneber både ein lovleg-kontroll og ein kontroll av realiteten i vedtaket, det vil seie om vedtaket er tenleg. Statleg godkjenning blir nytta i samband med to typar økonomiske disposisjonar: lån og garantiar. 2.2 Kontroll etter inndelingslova når utgreiing om samanslåing er sett i gang Når utgreiing om samanslåing eller deling (inndelingslova 3 andre ledd bokstav b) er sett i gang, kan departementet føre kontroll med om budsjettvedtaka i dei aktuelle kommunane er lovlege. Lovlegkontrollen går ut på å vurdere om budsjettvedtaket er i samsvar med krava i kommunelova 46 om at budsjettet skal vere realistisk og i økonomisk balanse. 3. DEPARTEMENTET SINE VURDERINGAR Per mai 2014 er 51 kommunar registrerte i ROBEK. Dei aller fleste kommunane er dermed frie til å ta opp lån så lenge låneopptaket knyter seg til eit lovleg låneføremål. I forkant av samanslåingar kan lånegjelda auke fordi det sitjande kommunestyret kan investere og velte kostnadane over på den nye, større kommunen. Departementet ser behov for sterkare statleg kontroll med kva for økonomiske forpliktingar den enkelte kommunen tek på seg i forkant av kommunereforma. Kravet om statleg godkjenning skal førebyggje at lån, investeringar eller lokaliseringar lokalt skaper usemje mellom kommunar som kan vere aktuelle kandidatar for samanslåing. For å nå måla i kommunereforma, kan det vise seg vesentleg å unngå at investeringar og lokaliseringar dei komande åra snevrar inn kva for inndelingsendringar som lokalt blir oppfatta som aktuelle. For at dei samanslåtte kommunane etter reforma ikkje skal få svekka handlefridomen sin, er det vesentleg å unngå auka opplåning i forkant av reforma og å sørgje for at nye bygg osb. ikkje får ei lokalisering som gjer drifta av den nye kommunen vanskelegare. I dei tilfella der investeringane til dømes har karakter av strategiske tilpassingar i forkant av kommunereforma, vil departementet kunne la vere å godkjenne, heilt eller delvis, at kommunen tek opp lån eller inngår ein langsiktig leigeavtale, sjølv om føremålet isolert sett skulle vere lovleg. Kravet om statleg godkjenning av lån osb. er meint å hindre reint strategiske tilpassingar i forkant av kommunereforma. Det er ikkje tenleg å legge avgrensingar på investeringsnivået i seg sjølv. Dersom ein kommune er i økonomisk balanse, skal fylkesmannen ikkje nekte eit lån utifrå ei rein økonomisk vurdering. Denne styrkinga av den statlege kontrollen krev ei endring i kommunelova. Endringane vil innebere at også dei kommunane som ikkje er registrerte i ROBEK etter kommunelova 60 nr. 1, vil bli underlagde lånegodkjenning. For kommunane vil dermed denne statlege, økonomiske kontrollen gjelde utan vilkår for budsjettåra 2015 2017. Side65

Kravet om statleg godkjenning av låneopptak og langsiktige leigeavtalar vil vere knytt til kommunestyret sine vedtak. Ved handsaminga av investeringsdelen i årsbudsjettet skal kommunestyret vedta investeringane som skal gjennomførast og korleis investeringsporteføljen skal finansierast. I samband med dette gjer kommunestyret vedtak om eventuelle låneopptak, det vil ofte seie ei endring av låneramma. Leigeavtalar der alt det vesentlege av økonomisk risiko og kontroll med det underliggjande leigeobjektet er gått over på leigetakar (finansiell leasing), skal etter god kommunal rekneskapsskikk handsamast som ei låne-finansiert investering i budsjett og rekneskap. Det inneber at slike avtalar vil bli handsama av kommunestyret og vil bli omfatta av eit krav om godkjenning. Leigeavtalar som er inngått på administrativt nivå som ei disponering av budsjettet, vil ikkje vere omfatta av eit krav om godkjenning. For dei fleste kommunane vil framlegget til lovendring i praksis innebere at eitt vedtak per år må ha statleg godkjenning. I tillegg kjem eventuelle budsjettrevisjonar i løpet av året der kommunen gjer vedtak om å ta opp nye lån. Kompetansen til å godkjenne kommunale låneopptak osb. er i framlegget til lovendring lagt til fylkesmannen. Departementet legg til grunn rask sakshandsaming og svar innan rimeleg tid. Framlegget til lovendring gjeld vedtak om lån som skal takast opp i budsjettåra 2015, 2016 og 2017. Departementet tek sikte på at ein eventuell proposisjon til Stortinget blir fremja raskt etter sommaren 2014 med sikte på vedtak hausten 2014. For å unngå tilpassingar for å kome rundt kravet om statleg godkjenning, tek departementet sikte på at lovendringa etter vedtaket skal gjelde frå og med dagen då høyringsnotatet blei sendt ut. Dette inneber at framlegget vil gjelde for vedtak som blir gjort etter 14. mai 2014. Framlegget til lovendring gjeld ikkje fylkeskommunale vedtak. 4. ØKONOMISKE OG ADMINISTRATIVE KONSEKVENSAR For kommunane vil dei administrative konsekvensane vere svært avgrensa, men det vil måtte gjerast nytt vedtak i kommunen dersom fylkesmannen ikkje godkjenner låneopptaket eller leigeavtalen. 5. FRAMLEGG TIL LOVENDRINGAR I lov 25. september 1992 nr. 107 om kommuner og fylkeskommuner (kommuneloven) skal 60 nytt nr. 6 lyde (Berre dei relevante endringane for kommunen er referert): 6. Også for kommuner som ikke er underlagt statlig godkjenning etter nr. 1, er vedtak i kommunestyret for budsjettårene 2015 til og med 2017 om opptak av lån eller om langsiktig avtale om leie av bygninger, anlegg og varige driftsmidler som kan påføre kommunen utgifter ut over fire budsjettår, ikke gyldig før det er godkjent av fylkesmannen. Kommuner som inngår kontrakter som krever godkjenning, må orientere sine medkontrahenter om kravet om godkjenning. Lova tek til å gjelde straks, med verknad frå og med 14. mai 2014. Vurdering: Rådmannen ser behovet for ei slik regulering. Sjølv om dei aller fleste kommunane vil vera lojale mot intensjonane i forslaget utan ei lovregulering, kan regulering bli naudsynt i einskildtilfelle. Då er det greitt å ha avklart regelverket på førehand. Ordninga gir elles ikkje særleg mykje meirarbeid, og me er vel vande med ei slik ordning etter mange år i ROBEK. Godkjenningsordninga gjeld frå 14. mai 2014. Dvs at me kan setja i verk låneopptak som er vedtekne før denne datoen, dvs det ordinære budsjettvedtaket på 32,37 mill, og Side66

ekstra vedtak i februar på 4,5 mill (sak 7/14). Me vil såleis ha ein portefølje på kring 36,9 mill for 2014 som kan takast opp. Det vil vera tilstrekkjeleg. Det kan vera eit spørsmål om ordlyden dekkjer ei eventuell omdisponering av føremåla med gamle låneopptak, slik at endringar skal godkjennast. Etter ordlyden i forslaget gjer det ikkje det, og ein føreset at me innanfor ramma kan omdisponera lån. Når det gjeld kor vidt kommunen skal akseptera eit inngrep i den kommunale sjølvråderetten av eit slikt omfang som det her vert lagt opp til, så er det eit reint politisk spørsmål, som rådmannen ikkje vil ha meiningar om. Saka vert difor lagt fram utan tilråding. Formannskapet bør og vurdera kor vidt spørsmålet bør leggjast fram for kommunestyret. Framlegg til vedtak: Saka vert lagt føre utan tilråding. Atle Tornes Rådmann Side67

Side68

Side69

Side70

Side71

Side72

Side73

Side74

Fitjar kommune Arkivkode: L04 Saksmappe: 2013/302 Sakshandsamar: Atle Tornes Dato: 05.06.2014 SAKSFRAMLEGG Utviklingsprogram for byregionar - Stord - lokomotiv for vekst og utvikling? Utval sak Utval Møtedato 67/14 Formannskapet 11.06.2014 Vedlegg: Søknadsdokument Samandrag: Kommunal- og moderniseringsdepartementet (KMD) sitt utviklingsprogram for byregionar har som målsetting å medverka til auka samspel mellom by og omland; å styrka desse områda sin regionale vekstkraft, med sikte på utvikling i heile regionen. På bakgrunn av drøfting/vedtak i Arbeidsutvalet i Samarbeidsrådet søkte og fekk Stord kommune og Sunnhordland opptak i programmet. Vedtaket i Samarbeidsrådet lydde slik: «Samarbeidsrådet for Sunnhordland meiner at Stord kommune må vera A-eigar til prosjektet. Samarbeidsrådet si rolle i prosjektet skal avklarast i søknadsprosessen.» Stord kommune har vidare gjort følgjande vedtak: 1. Formannskapet løyver kr 50 000 til prosjektet «Stord lokomotiv for vekst og utvikling?». Løyvinga vert finansiert over formannskapet sin løyvingskonto. 2. Samarbeidsrådet for Sunnhordland får som styringsgruppe fullmakt til å gjennomføra prosjektet. 3. Formannskapet ber om å verta helde orientert om framdrifta i prosjektet. Føremålet med denne saka er å få tilslutnad til/forankra prosjektet i kommunane i Sunnhordland. Det blir såleis ei likelydande sak i alle dei 8 kommunane i Sunnhordland. Saksopplysningar: Departementet skildrar prosjektet slik på sine nettsider: «Bakgrunn Departementet ønsker å legge til rette for positiv utvikling i byregioner i hele landet. Ingen byer og byregioner er like, og hver region må analyseres for seg. En måte å bedre rekrutteringen av arbeidskraft til virksomhetene på, og samtidig spre veksten i et større omland, er å koble sammen byene og områdene omkring. Utviklingsprogrammet for byregioner skal gi økt kunnskap om byenes funksjon for omlandet og regionens næringsmessige potensial. Kunnskapen skal danne grunnlag for regionalt forankrete strategier og tiltak som kan bidra til å styrke rollen som byregioner har for regional utvikling. Formål Side75