Budsjettforslag - 2014-2017 - TILTAK MED AUKA KOSTNAD

Budsjettforslag - 2014-2017 - TILTAK MED AUKA KOSTNAD POSITIVE DRIFTSTILTAK: UTVAL FOR KULTUR OG LEVEKÅR AVD. 27 - GOL SKULE Kode-tiltak: Avdeling: Tekst: 2014 2015 2016 2017 D3111-001-POS Avd. 27 - Gol skule og SFO Innkjøp av IKT-utstyr - årleg 260000 260000 260000 260000 D3111-002-POS Avd. 27 - Gol skule og SFO Tilleggsmodul - skuleadm.system 10000 - - - D3111-003-POS Avd. 27 - Gol skule og SFO Naturfagutstyr 20000 20000 - - D3111-004-POS Avd. 27 - Gol skule og SFO 3 kontaktlærarar på alle trinn 258000 258000 258000 258000 D3111-005-POS Avd. 27 - Gol skule og SFO Auka timeressurs for betre tilpassa opplæring 1300000 1300000 1300000 1300000 D3111-006-POS Avd. 27 - Gol skule og SFO Leksehjelp - 5-7. klasse 25000 25000 25000 25000 D3111-007-POS Avd. 27 - Gol skule og SFO Timer til spesialundervisning 500000 500000 500000 500000 D3111-008-POS Avd. 27 - Gol skule og SFO Vikarutgifter - Felles løft 20000 20000 20000 20000 AVD. 28 - HERAD SKULE Kode-tiltak: Avdeling: Tekst: 2014 2015 2016 2017 D3112-001-POS Avd. 28 - Herad skule Auka ressurs - 2013/2014 - finansiert K-38/2013 350000 - - - g) AVD. 29 - GOL UNGDOMSSKULE Kode-tiltak: Avdeling: Tekst: 2014 2015 2016 2017 D3114-001-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Diverse utstyr undervisning (IKT, valfag, realfag) 270000 270000 270000 270000 D3114-002-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Nye lærebøker i samband med kunnskapsløftet 100000 100000 80000 80000 D3114-003-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Oppgradering, vedlikehald skule - diverse 290000 240000 140000 110000 D3114-004-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Spes.ped. tiltak 1000000 1000000 1000000 1000000 D3114-005-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Innkjøp og oppgradering maskinvare 200000 200000 200000 200000 D3114-006-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Kompetanseheving 200000 200000 - - D3114-007-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Drift av IL@skolen 60000 60000 60000 60000 D3114-008-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Utviding av ekskursjosbudsjettet 100000 100000 100000 100000 D3114-009-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Utdanningsvalg 40000 40000 40000 40000 D3114-010-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Innføring av valfag - 8-10 trinn 150000 225000 225000 225000 D3114-011-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Forseringsprosjekt - 10. trinn 40000 - - - D3114-012-POS Avd. 29 - Gol ungdomsskule Drift av MOT 40000 - - -

AVD. 32 - HELSEAVDELINGA: Kode-tiltak: Avdeling: Tekst: 2014 2015 2016 2017 D3200-001-POS Avd. 32 - lege Nødnett og nasjonalt legevaktsnummer. 320000 200000 200000 200000 h) D3221-002-POS Avd. 32 - Fysioterapi Auka stillingsressurs 392000 392000 392000 392000 D3210-003-POS Avd. 32 - Miljøretta helsevern Auka stillingsressurs - Gol sin del av interkomm. 85000 85000 85000 85000 D3221-004-POS Avd. 32 - Fysioterapi Tredemølle 60000 - - - D3200-005-POS Avd. 32 - Helsenett Helsenett - 100000 100000 100000 evt. 0 D3221-006-POS Avd. 32 - Fysioterapi Behandlingsbenk - ekstra brei - 44000 - - D3220-007-POS Avd. 32 - lege Utskifting datautstyr - 120000 80000 - D3212-008-POS Avd. 32 - psykiatri Auka stillingsressurs 50-100% -psyk. sjukepleiar - 270000 270000 270000 D3220-009-POS Avd. 32 - lege Legekontor - sykepleier 20 % diabetesomsorg - 110000 110000 110000 D3211-010-POS Avd. 32 - Helsesøster Helsesøster - 100 % stilling - - 540000 540000 D3212-011-POS Avd. 32 - Psykisk helse Miljøarbeider - 100 % stilling - - 420000 420000 D3221-012-POS Avd. 32 - Fysioterapi Ergoterapeut - 50 % stilliing - - 282000 282000 D3220-013-POS Avd. 32 - lege Legekontor - fagstilling 100 % - - 420000 420000 D3212-014-POS Avd. 32 - Psykisk helse Psykisk helse - miljøarbeider - 420000 420000 420000 D3212-015-POS Avd. 32 - Psykisk helse Ruskonsulent - gjenopprette fra 50 % til 100 % - - - 270000 D3212-016-POS Avd. 32 - Psykisk helse Rusomsorgen - nye behov for driftsmidler 100000 100000 100000 100000 D3220-017-POS Avd. 32 - lege Legekontor - leasingbil - 72000 72000 72000 AVD. 34A - OMSORG - INSTITUSJON Kode-tiltak: Avdeling: Tekst: 2014 2015 2016 2017 D3420-001-POS Avd. 34A - Institusjon Auka stillingsressurs - 2 x 100 % sykepleiere 1500000 1500000 1500000 1500000 D3410-002-POS Avd. 34A - Institusjon Bemanningsauke - kjøkken 450000 450000 450000 450000 D3420-003-POS Avd. 34A - Institusjon Auka stillingsressurs - Gerica 55000 55000 55000 55000 AVD. 34B - OMSORG - HELSEHJELP I HEIMEN - OG FUNKSJONSHEMMA Kode-tiltak: Avdeling: Tekst: 2014 2015 2016 2017 D3430-001-POS Avd. 34B - Helsehj. i heim. Utvida tilbod om BPA, omsorgsløn m.v. 1150000 1150000 1150000 1150000 D3430-002-POS Avd. 34C - Funksjonshemma Auka stillingsressurs - aktivitør 20000 220000 220000 220000 D3430-003-POS Avd. 34B - Helsehj. i heim. Auka stillingsressurs - Gerica 2 x 10 % 100000 100000 100000 100000 D3430-004-POS Avd. 34B - Helsehj. i heim. Hjelpepleiar - 100 % stilling 400000 400000 400000 400000 D3430-005-POS Avd. 34B - Helsehj. i heim. Kreftsjukepleiar - 10 % stilling 50000 50000 50000 50000 UTVAL FOR KULTUR OG LEVEKÅR TOTALT - UKL 9 915 000 10 656 000 11 894 000 12 054 000

UTVAL FOR NATUR OG NÆRING AVD. 41 - UTBYGGINGSAVDELINGA Kode-tiltak: Avdeling: Tekst: 2014 2015 2016 2017 D4100-001-POS Avd. 41 - Geovekst Geovekst - karverkt, ortofoto - tilsyn 400000 150000 150000 400000 a) 43A - KOMMUNAL-TEKNISK AVD. - VEG: Kode-tiltak: Avdeling: Tekst: 2014 2015 2016 2017 D4350-001-POS Avd. 43A - veg Auka bevilgning - asfaltering og vedlikehald veg 800000 800000 800000 800000 b) D4350-002-POS Avd. 43A - veg Auka bevilgning - drift/vedlikehald veg/bru 400000 400000 400000 400000 c) D4350-003-POS Avd. 43A - veg Auka pris - vedlikehald vinter 300000 300000 300000 300000 d) D4350-004-POS Avd. 43A - gatelys Omlegging gatelys Heslabrua og omegen 50000 - - - e) D4350-005-POS Avd. 43A - veg Evt. utskifting vinterdekk og rep. traktor 106000 40000 40000 40000 f) UTVAL FOR NATUR OG NÆRING TOTALT - UNN 2 056 000 1 690 000 1 690 000 1 940 000 Kommentarar frå politisk behandling: a) UNN - 20131105 Utvalet vart orientert om Geovekst og Statens kartverk - 100.000 er finansiert frå 2013 b) UNN - 20131105 Utvalet vil peike på konsekvensane av å ikkje gjere noko med vegnettet i Gol kommune c) UNN - 20131105 Utvalet vil peike på konsekvensane av å ikkje gjere noko med vedlikehaldet d) UNN - 20131105 Tiltaket er allereie forhandla, prisen er 300.000 kronar dyrare (endra frå 200.000 i oppr. Framlegg) e) UNN - 20131105 Tiltaket er eit krav frå Statens vegvesen - administrasjonen blir bede å vurdere trafikk-sikringstiltak f) UNN - 20131105 Tiltaket blir berre aktuelt dersom det ikkje blir kjøpt inn ny traktor til kommunal-teknisk g) UKL - 20131106 Utvalet prioriterte allereie igongsett tiltak for spes.ped. Tiltak (vidareføring av løyving 2013) h) UKL - 20131106 Utvalet prioriterte allereie igongsett tiltak om nødnett og nasjonalt legevaktsnummer

Handlingsplan 2014 2017 AVDELING 20 Sekretariat ANSVAR: 1000 2100 1000: Kommunestyre, Formannskap, politiske utval, ordførar 1011: Kontrollutvalet 1012 Forliksrådet 1050: Gol kyrkjelege fellesråd 1059: Gravplassar, inntekter og utgifter 1100: Rådmannen 2100: Sekretariat

BUDSJETTSKJEMA NYE TILTAK/ENDRING AV TILTAK 2.1.3 SEKRETARIATET Mål 2014-2017 Leggje til rette for meir effektiv innbyggjardialog og tilgjengeleggjering av dokument. Nytte e-post framfor papirpost. Mål for 2014: 80% av all kommunikasjon med innbyggjarane skal gå føre seg elektronisk. Som vertskommune for Sak/arkiv i Hallingdal, vere pådrivar for å utnytte alle delar av sak/arkivsytemet, herunder halde seg oppdatert innan fagfeltet og ta initiativ til å ta i bruk nye moduler som forenklar rutiner for både arkivpersonale og saksbehandlarar. Fokus på krisehåndtering, herunder planverk, informasjonsflyt og strategisk ledelse. Tiltak: Investere i programvara elektronisk innbyggjardialog, ekspederin gsmodul i sak/arkivsystemet. Desse pengane må løyvast regionalt frå IKT-utvalet. M.a. omfattar det å ta i bruk den elektroniske tenesta KS-Svar ut. Oppgradere til nyaste versjon av sak/arkivsystemet Public 360. (Dette er avhengig av naudsynte bevilgningar frå regionalt hald). Implementere det elektroniske beredskapssystemet CIM i beredskapsarbeidet i kommunen. Vi har allereie lisens på systemet og det er viktig å få teke det i bruk og nyttiggjort seg det. Økonomiplan 2014-2016 INVESTERING sekretariatet ser ikkje behov for spesielle investeringstiltak i planperioden. DRIFT - sekretariatet sitt framlegg: På grunn av den økonomiske situasjonen vil ikkje sekretariatet gjere framlegg om auka midlar til drift. Vårt bidrag til innsparingar vil vere å ikkje tilsetje i ledig 70% stilling som spesialkonsulent og at servicetorget leggjast under sekretariatet. Konsekvensen kan bli noko dårlegare service, men fokus vil vere å jobbe smartare og ta i bruk elektroniske hjelpemiddel for å prøve å oppretthalde og om mogeleg auke servicen mot innbyggjarane. Dette er avhengig av løyvingar frå interkommunalt hald. Sekretariat - budsjettskjema nye og endra tiltak Side 1

BUDSJETTSKJEMA DRIFTSKONSEKVENSAR NYE DRIFTSTILTAK SOM EFFEKTIVISERAR BUDSJETTSKJEMA NYE TILTAK/ENDRING AV TILTAK Tiltaknr.: 1 Prioritetsnr. 1 innan avdelinga: Tiltak(beskriving Varig reduksjon av stillingsheimel nøkkelord):: Henvisning lovverk: Art/År 2014 2015 2016 2017 Totalt: DRIFT (BRUTTO): 10000 10999 11000 12999-316.000-316.000-350.000-350.000 13000 13999 14000 14999 16000 16999 17000 17999 18000 18999 Kort beskriving av tiltaket: Grunna overgang til pensjon blir 100% heimel som spesialkonsulent i sekretariatet redusert med 70% i 2014. Stillingsinnehavar skal halde fram i 30% stilling i 2014 og 2015. På kva for måte kan tiltaket få ekstern støtte kva med bindingar: På kva for måte kan tiltaket redusere driftsutgiftene (effektivisering): Sekretariatet gjer framlegg om at 70% av stillinga som spesialkonsulent går inn som avdelinga sitt bidrag til varig innsparing frå 2014. Frå 2016 aukast varig innsparing med ytterlegare 30% reduksjon av stillinga. Beskriv eventuelle konsekvensar for statlege målsettingar framlegg til endring: Beskriv eventuelle konsekvensar for målsettingane i samfunnsdelen framlegg til endring: Beskriv organisatoriske utfordringar og framlegg til korleis dei kan løysast: Ansvaret for overformynderiet har vore lagt til denne stillinga. Frå og med 1. juli 2013 tek Fylkesmannen over ansvaret for vergene og dei lokale overformynderia vert lagt ned. Nokre av dei attståande oppgåvene blir løyst innanfor den 30% stillinga som står att. Resterande oppgåvene frå stillinga må fordelast på dei andre tilsette i sekretariatet. Dette kan løysast ved å redusere noe på kvalitet og omfang på tjenester som sekretariatet yter internt i organisasjonen til andre avdelingar. Sekretariat - budsjettskjema nye og endra tiltak Side 2

BUDSJETTSKJEMA DRIFTSKONSEKVENSAR NYE DRIFTSTILTAK SOM EFFEKTIVISERAR BUDSJETTSKJEMA NYE TILTAK/ENDRING AV TILTAK Tiltaknr.: 2 Prioritetsnr. 1 innan avdelinga: Tiltak(beskriving nøkkelord):: Henvisning lovverk: Art/År 2014 2015 2016 2017 Totalt: DRIFT (BRUTTO): 10000 10999 11000 12999 Ikkje talfesta 13000 13999 14000 14999 16000 16999 17000 17999 18000 18999 Kort beskriving av tiltaket: Innsparing ved å legge personalansvar for 4 nye medarbeidarar og øvrig meiransvar for avdelingsleiar sekretariatet som fylgje av å leggje servicetorget under sekretariatet. På kva for måte kan tiltaket få ekstern støtte kva med bindingar: På kva for måte kan tiltaket redusere driftsutgiftene (effektivisering): Det er sett i gang ein prosess med målsetjing å leggje servicetorget under sekretariatet og sjå på oppgåver i dei to avdelingane. Dette arbeidet skal gå føre seg utover hausten 2013. Det er ikkje mogleg å talfeste innsparinga på noverande tidspunkt, men det er eit viktig bidrag for å kunne spare 50% stilling ved kulturavdelinga som er den avdelinga servicetorget ligg under i dag. Beskriv eventuelle konsekvensar for statlege målsettingar framlegg til endring: Beskriv eventuelle konsekvensar for målsettingane i samfunnsdelen framlegg til endring: Beskriv organisatoriske utfordringar og framlegg til korleis dei kan løysast: Dette tiltaket på toppen av at avdelinga reduserast med 70% sakshandsamarstilling vil heilt klart merkast ved avdelinga. Utfordringa blir å klare å oppretthalde same servicenivå i servicetorget og politisk og adminstrativt sekretariat med fleire oppgåver totalt sett og mindre bemanning. Prosessen vil vise om oppgåver kan utgå heilt eller flyttast til andre avdelingar og om ein kan snu steinar og jobbe smartare. Sekretariat - budsjettskjema nye og endra tiltak Side 3

BUDSJETTSKJEMA NYE TILTAK/ENDRING AV TILTAK Sekretariat - budsjettskjema nye og endra tiltak Side 4

Gol kommune Internt notat Til: Hege Mørk/Rådmannen Dato: 28.06.2013 Fra: Ingebjørg By Teigen Referanse: 13/01913-10 Kopi: Arne Fredriksen/Økonomiavdelinga Handlingsprogram og økonomiplan Gol skule og SFO Mål 2014-2017 Gol skule sine mål er identiske med Mål for skulen i Gol, vedtatt i Kommunestyret 22.11.11, K-sak 57/11 Handlingsprogram 2014 2017 FELLES FOR GRUNNSKULANE I GOL RESSURSBRUK FOR GRUNNSKULEN I GOL Tall frå statistisk sentralbyrå (Kostra-tall) viser at Gol kommune brukar relativt små ressursar på grunnskuleopplæring.i Kostra-systemet er kommunane delt inn i 16 grupper basert på folkemengde og økonomisk rammevilkår. Gol er i Kostragruppe 2. Følgjande nøkkeltal frå 2011 viser ressursbruk og elevgrunnlag i Gol samanlikna med snittet i kommunegruppe 2. Samanlikingsområde Grunnskulen i Gol Kommunegruppe 2 Brutto driftsutg. i kr per elev 83 062 kr 108 402 kr Netto driftsutg. i % av kommunens samla netto driftsutg. 22,2% 26,2% Delen av elevar som får spesialundervisning 8,7% 10,6% Elevar m. minoritetsspr. bakgrunn og behov for særskilt norskoppl. 12,9% 3,4% Gj.snittleg gruppestr 1.-10.trinn (dvs tal elevar per lærar) 13,7 elevar 11,6 elevar

SKULEBYGG OG SKULEANLEGG 2 Alle grunnskulane i Gol har behov for omfattande rehabilitering. Gol skule og Gol skule Glitrehaug har behov for rehabilitering og påbygg. Dette er beskrive og dokumentert i fleire politiske saker. Glitrehaug er mellombels løysing på tiande året. Arbeidtilsynet gjennomførte i september 2011 tilsyn vedrørande sikring av vedlikehald og tilfredsstillande inneklima på Gol skule og SFO og ungdomsskulen. Det vart avdekka mangelfull ventilasjon i kroppsøvingssal på Gol skule og på SFO.Dette er no utbetra. Vidare vart det påpeikt svært dårlege lærararbeidsplassar. Glitrehaug vart opplevd som dårleg tilpassa undervisningsformål Som heilheitleg vurdering skriv Arbeidstilsynet: Gol kommune har langt på vei tatt et viktig val for den fremtidige skolestrukturen. Arbeidet med en ny 1-10-skole er etter Arbeidstilsynets vurdering et stort løft, og vi legger dette arbeidet til grunn når vi har vurdert hvilke videre konklusjoner som trekkes etter dette tilsynet. Gol ungdomsskule manglar undervisningsrom og grupperom, ikkje minst til spesialundervisning. Skulen er ikkje tilfredsstillande tilrettelagt for funksjonshemma og har ikkje eige stellerom for elevar med spesielle behov. Rullestolbrukarar har ikkje tilgjenge til alle undervisningsrom. Spesialromma og personalrommet må rehabilterast. Skuleåret 2011/12 har skulen 3 klassar både på 8. og på 9.trinnet. Skulen er tilrettelagt for to klassar på kvart trinn. Herad skule manglar kroppsøvingssal, tilfredsstillande undervisningsrom i faget mat og helse, eitt klasserom og fleire grupperom. Læringssenteret Gol vaksenopplæring driv undervisning i det gamle kommunehuset på dispensasjon i påvente av avklaring om det ved bygging av ny skule blir frigjeve eigna lokale som kan takast i bruk. Dersom Gol kommune vel å ikkje byggje 1-10-skule i løpet av 1-2 år, må rehabiliterings- og utbyggingsarbeidet ved dei fire skulebygga setjast i gang, og det må skaffast ny og føremålstenleg tilhaldsstad for Gol vaksenopplæring med ein gong. Gol skule har om lag 325 elevar. Med auke i elevtal (60 elevar x 7 klassar) og arealnorm på 18 m 2 (erfaringstal ombygging) kan det bety ein kostnad på rundt 130 mill kroner. Då er behova ved Herad skule, Gol ungdomsskule og Gol vaksenopplæring ikkje løyste. I Økonomiplan 2013-2016 må det setjast av midlar både til planarbeid knytta til skuleanlegget og til arbeid knytta til pedagogisk plattform og organisering av den nye skulen. IKT Hausten 2012 vart IKT-skoleprosjektet iverksett i Gol kommune. Skulane får no ein felles standard å halde seg til når det gjeld maskinvare og infrastruktur/ teknisk løysing. Ei av målsetjingane for prosjektet er å få til ei meir rasjonell drift for IKT-Hallingdal. For dei tre grunnskulane i Gol kommune medfører dette store investeringar i fyrste rekke på maskinvare.

HANDLINGSPROGRAM GOL SKULE OG SFO 3 LÆRINGSUTBYTE INVESTERING God undervisning i naturfag krev god tilgang på utstyr til ei praktisk tilnærming til faget. Tidlegare naturfagrom er gjort om til klasserom og naturfagutstyr må fraktast rundt til klassane. Skulen ønskjer å kjøpe inn ferdige koffertar med utstyr i fysikk. Tidleg innsats for god språkutvikling og sosial utvikling må vera eitt av skulens satsingsområde. Felles Løft for tidleg innsats i Hallingdal er eit samarbeidsprosjekt for alle Hallingdalskommunane både når det gjeld barnehage og skule. Prosjektet starta med barnehagane i 2010 og vart vidareført til skulane frå hausten 2012. Vi er no inne i steg 2 i Felles Løft som handlar om overgang frå barnehage til skule. Prosjetet skal vidareførast og er tenkt avslutta i 2016. Digitalt utstyr er ein føresetnad for gode grunnleggjande ferdigheiter i bruk av digitale verktøy. Hallingdalskommunane har eit prosjekt for å samordne ressursar og kompetanse for IKT i skulen, og dette vil krevje ei standardisering av all maskin- og programvare. Det er realistisk å sjå for seg ei utskifting av 25 elevmaskiner og 5 lærarmaskiner årleg i ein 3-års-periode. Gol skule har framleis eit stort etterslep på innkjøp av maskinvare, sjølv om det har vorte kjøpt inn elevmaskiner både i 2012 og 2013. DRIFT Gode kunnskapar og ferdigheiter i norsk, matematikk og engelsk krev tilpassa opplæring. Det er store forskjellar i talet på elevtimar (lærartettleik) mellom Gol skule og kommunar i same kommunegruppe. 3- deling av kull frå 45 elevar og over i norsk, matematikk og engelsk vil gi ein høveleg gruppestorleik i desse faga og bidra til at kvar enkelt elev får tilfredsstillande fagleg oppfølgjing. Lærevanskar må møtast med tidleg innsats. Statlege midlar til dette må brukast til å styrke norsk- og matematikk-opplæringa frå 1.-4.årstrinn. Alle elevar bør gå på skulen 5 dagar i veka. Overgang frå 4 til 5-dagars-veke for 1. og 2 klasse vil medføre ei omlegging av fag-og timefordeling. I ein overgangsperiode på 5 år vil det føre til behov for høgare timeressurs.overgang til 5-dagars veke for alle trinn bør skje i samband med overgang til ny skule. Frå hausten 2010 vart det innført 1 ny elevtime som skal brukast til styrking av grunnleggjande ferdigheiter. Timen vart fordelt mellom 4.og 7.klasse og vart lagt til matematikkfaget. Dette medfører ein utgiftsauke som er lagt inn kommunens rammetilskot. Læringsutbytet til elevane i lesing og matematikk blir jamnleg kartlagt. Systematisk observasjon av lesing (SOL) vil framleis vera eit satsingsområde for skulen. Elevar med minoritetsspråkleg bakgrunn må få solide kunnskapar i grunnleggjande norsk. Timar til slik opplæring må aukast i samsvar med auken i elevtalet. Gol skule vil skuleåret 2013/2014 ha over 60 elevar med anna morsmål enn norsk. Det utgjer over 20 % av elevtalet. Elevar med spesial-pedagogiske behov må sikrast eit likeverding opplæringstilbod. Det må utarbeidast eit system for tildeling av ressursar til desse elevane. Ressursane må vera i samsvar med tilrådingane frå PPT. For å sikre eit kvalitativt godt tilbod for barn med spesial-pedagogiske behov, bør det leggjast til rette for eit stabilt fagmiljø. Ved ombygging eller bygging av ny skule må Gol skule organisere og finne rom for ei spesial-pedagogisk avdeling. Skulen må ha spesialkompetanse på IKT, både når det gjeld vanleg kontorbruk, pedagogisk programvare og opplæring i digitale verktøy for elevane. Prosjektplan 2 som er utarbeidd av prosjektgruppa for IKT i skule og barnehage i Hallingdal, tilrår at skular med 300 elevar og meir har ein ressurs tilsvarande ei halv stilling til dette.

4 Fysisk aktivitet vart forskriftsfesta for elevar på mellomtrinnet frå og med skuleåret 2009/2010. På Gol skule får alle elevar frå 3.-7.årstrinn dagleg fysisk aktivitet. Elevane skal ha tilgang til kulturelle opplevingar som til dømes konsertar, teaterframsyningar og utstillingar. Tilknytning til Den kulturelle skulesekken vil sikre elevane tilbod av høg kvalitet og samtidig gi ei god finansieringsordning. Elevane skal sjølve få vera med på skapande og kreative prosessar og få ta del i den lokale kulturarven. Midlar gjennom Den kulturelle skulesekken finansierer ulike prosjekt med lokale kulturformidlarar innan til dømes lausdans og teaterprosjekt. Musikkopplæringa i skulen er styrka gjennom innføring av samarbeidsprosjektet Korps i skulen på 4. trinn frå hausten 2011. Leirskule og ekskursjonar bør vera ein del av skulens undervisningstilbod. LÆRINGSSTRATEGIAR DRIFT Arbeidet med elevvurdering må halde fram. SOL (Systematisk observasjon av lesing) vil vera eit nyttig verktøy for tilbakemeldingar til elevar og foreldre om leseutviklinga. Elevsamtalar er eit viktig verktøy for elevvurdering og bevisstgjering om eiga læring. Store klassar gjer det tidkrevjande å ha hyppige elevsamtalar, og timeressursen strekk ikkje til. Klassar på maks. 20 elevar vil gjera det lettare å gjennomføre jamnlege elevsamtalar. 3 kontaktlærarar per trinn vil gjera det lettare å følgje opp vurdering og sosial-pedagogisk arbeid. Kultur for læring må styrkjast. Det bør vurderast å innføre formell elevvurdering frå og med 7.årstrinn når lovverket gjer dette mogleg. Lekser er eit viktig virkemiddel for å lære gode arbeidvanar. Lekser skal vera repetisjon av innlært lærestoff, utanåtlæring og ikkje minst lesetrening. Frå og med hausten 2010 vart det innført rett til leksehjelp for 1. 4.kl. Dette medfører ein utgiftsauke. Midlar til dette er lagt inn i rammetilskotet. Det bør også vera eit tilbod om leksehjelp til elevar på mellomtrinnet. Foreldresamtalar vil også vera vurderingssamtalar. Elevar og foreldre vil få tilbakemelding på måloppnåing i forhold til fagmål i læreplanen og i orden og oppførsel. Foreldremøte er ein viktig arena for samarbeidet mellom heim og skule. Det må arbeidast kontinuerleg for å heve deltakinga på alle trinn. Læringsplattformen It`s learning må vidareutviklast som kjelde for både informasjon og læring. LÆRINGSMILJØ INVESTERING Dusjanlegget i kroppsøvingsavdelinga har på nytt fått fuktskader og må ha ny overflatebehandling. Skulebygget på Glitrehaug krev stadige reparasjonar for ikkje å vera helseskadeleg for elevar og tilsette. Dette gjeld først og fremst reparasjonar av vass-lekkasjer og stadige reparasjonar på fyringsanlegg for å sikre ein leveleg temperatur om vinteren.

Administrasjonen må halde fram arbeidet med effektivisering og kvalitetssikring av det administrative arbeidet. Fagsystemet Oppad er no utvikla til å kunne handtere sensitive elev-opplysningar. Neste steg må vera å implementere timeplanleggjing i systemet. Godt kvalifiserte lærarar er grunnlaget for ein god skule. Kommunen må utvikle eit system for å sende lærarar på lønna vidareutdanning kvart år. 5 DRIFT Gol skule får stadig større elevkull. Ansvaret for kontaktlærarfunksjonen bør delast på 3 lærarar på kvart trinn, slik at ikkje byrdene med å følgje opp kvar enkelt elev blir for store. Dette bør gjerast for å behalde og rekruttere nye lærarar ved skulen. Dersom Glitrehaug skal oppretthaldast som avdeling for 1. og 2.klasse, må skulen tilførast ein administrasjonsressurs på min. 25 % til dette. Åtferdsprosjektet for Hallingdal vil halde fram som eit satsingsområde. Skulen arbeider med kompetanseheving for personalet (ART) og intensiverer arbeidet med haldningar for god åtferd blant elevane. Arbeidet er finansiert gjennom skjønnsmidlar frå Fylkesmannen. Kunnskapar om skikk og bruk på internett blir stadig viktigare for barn og ungdom. Skulemiljø-utvalet ynskjer å arbeide for å forbygge mobbing og dårleg språkbruk på internett og SMS. Gol skule har frå hausten 2011 innført Trivselsprogrammet. Programmet er eit verktøy for å styrke trivsel og aktivitet i friminutta. Arbeidet med rekruttering av godt kvalifiserte lærarar må halde fram. Gol kommune må vera ein pådrivar i arbeidet for ei desentralisert lærarutdanning. For å imøtekoma behovet for etter-og vidareutdanning blant lærarane må skulen sikrast tilstrekkelege vikarressursar. SFO INVESTERING SFO må ha eit forsvarleg varslingssystem for brann. Varmtvannsbereder for SFO og kulturskulen bør skiftast ut. DRIFT Alle barn som har behov for det, bør kunne gå på SFO. Satsar for foreldrebetaling bør vera omtrent på landsgjennomsnittet. SFO følgjer skuleåret med 190 opningsdagar. Dette er det lovpålagte tilbodet. Eit skulefritidstilbod i privat /frivillig regi, IFO, har ope i alle skuleferiane og dette tilbodet er også tilgjengeleg for SFO-barna. Barn med spsial-pedagogisk behov må ha ein ekstra vaksenperson som følgjer dei. SFO ynskjer å vidareutvikle samarbeidet med kulturskulen. Midlar frå Den kulturelle skulesekken vil kunne finansiere ulike samarbeidsprosjekt. Vedtektene for skulefritidsordninga i Gol bør reviderast med tanke på effektivisering.

Økonomiplan 2014 2017 6 VIDAREFØRING AV NOVERANDE RAMMER LØNN Tal frå Skoleporten.no viser tal over ressursenbruken til den enkelte skulen samanlikna med tal for heile kommunen, fylket og resten av landet. Talet på elevar per årsverk til undervisning Talet på elevar per assistentårsverk i undervisning Talet på assistentårsverk per hundre lærarårsverk Gol skule Gol kommune Buskerud Nasjonalt 13,6 12,1 12,8 12,3 58,5 67,9 65,1 72,6 21,2 16,7 17,4 14,9 Tala viser at Gol skule har store grupper /klassar samanlikna med andre Gol skule har utstrekt bruk av assistentar i opplæringa. Mykje av det spesialpedagogiske tilbodet blir løyst ved bruk av assistentar i oppgåver som omhandlar aktivisering og tilsyn. DRIFT Driftspostane omfattar alt som ikkje er lønn og som ikkje går på drift og vedlikehald av bygningar og uteanlegg. Dei samla driftspostane for skulen og SFO er på 1 014 000 kroner. Fordelt på 320 elevar utgjer dette 3170 kroner per elev. Denne summen skal dekkje alt frå lærebøker, forbruksmateriell til praktisk-estetiske fag, utstyr og inventar, datamaskiner og anna digitalt utstyr, kontormateriell og kompetanseheving for dei tilsette. Det skal også dekkje skyss til SFO for Herad-elevane og buss-skyss på skiturar. Skulen minnar om at midlar til ekskursjonar vart tatt ut ved innsparing i 2010, og har ikkje kome inn att. Skulen har vanskeleg for å halde seg innanfor budsjettsummane til drift. Ofte har auka utgifter her blitt saldert opp mot ledige lønnsmidlar når det ikkje har vore mogleg å skaffe vikar ved t.d. sjukdom. Post 13 500 Kjøp frå andre kommunar er ein uforutsigbar post. Det skal her posterast kostnader til skulegang for elevar frå Gol som er fosterheimsplassert i andre kommunar. Talet på desse elevane har auka i Gol som i resten av landet, og skulen må rekne med nye krav om refusjonar til desse elevane. Når det gjeld behov for midlar til investeringar som gjeld skulebygget, vil desse ikkje lenger vera blant dei prioriterte tiltaka frå Gol skule. Det blir vist til økonomiplan 2012-2015 for konkretisering av desse tiltaka. Det blir her forutsett at kommunen vedtar bygging av ny skule. Dersom dette ikkje skulle bli vedtatt, må det som tidlegare nemnt gjerast betydelege investeringar på skulebygget. Skulens prioriteringar for nye tiltak, vil derfor kun gjelde lønn og utstyr.

7 INVESTERING Gol skule sitt framlegg: Budsjettkapittel Nye tiltak og endringar 2014 2015 2016 2017 3111.2021 1. IKT 260 260 260 260 2 Innkjøp av tilleggsmodul til skuleadm. 10 system 3 Naturfagsutstyr 20 20 Kommentar til investeringstiltak i økonomiplanperioden 2012 2015 3111.2021 Grunnskuleopplæring 1. Det må skje ei årleg utskifting av IKT maskinvare.for å unngå å få eit etterslep som vi no opplever, må det kvart år kjøpast inn ca 30 nye maskiner. Det er då rekna med ei levetid på 3 år per bærbar PC og ein dekningsgrad på 1 PC per 3 elevar. Midlar til gradvis utskifting av bærbar PC for lærarar og supplering av utstyr som printerar og prosjektorar er også lagt inn i denne prisen. DRIFT - Gol skule sitt framlegg: Budsjettkapittel Nye tiltak 2014 2015 2016 2017 3111.2021 1 3 kontaktlærarar på alle trinn 258 258 258 258 2. Auka timeressurs for betre tilpassa opplæring: 1300 1300 1300 1300 3-deling i norsk, matematikk og engelsk for kull på 45 elevar og meir. 3 Leksehjelp 5.-7. kl. 25 25 25 25 4. Timar til spesialundervisning 500 500 500 500 5. Vikarutgifter i samband med Felles Løft 20 20 20 20 Kommentar til driftstiltak i økonomiplanperioden 2014-2017 3111.2021 Grunnskuleopplæring 1 Midlar til 3 kontaktlærarar på alle trinn er utrekna med utgangspunkt i følgjande: 6 nye kontaktlærarar ( 1. klasse har alt 3 ) 1 veketime à 25000 kroner til kontaktlærarfunksjonen til kvar av desse. 18 000 kroner i godtgjersle for kontaktlærarfunksjon i små klassar. 2 3-deling av store kull ( 45 elevar eller meir) i norsk, matematikk og engelsk medfører 52 lærartimar meir i veka ( 13 timar X 4 trinn). I vektime kostar i snitt 25 000 kroner årleg. 3 Leksehjelp for elevar på mellomtrinnet er tenkt løyst ved hjelp av 2 assistentar ein ettermiddag i veka. Dette vil gi hjelp med leksene til dei elevane som treng det aller mest. 4 Gol skule har store vanskar med å oppfylle dei sakkyndige tilrådingane om spesialundervisning frå PPT. For skuleåret 2014-2015 manglar skulen ca 20 veketimar for å oppfylle tilrådingane. Gapet mellom tilrådingar og skulens tilbod kan føre til klage på enkeltvedtak om spesialundervisning. 5 Felles Løft for tidleg innsats er eit felles satsingsområde for alle skulane i Hallingdal. Vikarutgifter i samband med satsinga vil vera på om lag 20 000 kroner.

3111.2151 SFO 8 SFO har per 1.juli 2013 53 påmeldte elevar. Som regel kjem det fleire påmeldingar i august. 5 av dei påmeldte er elevar med spesial-pedagogiske behov. Det må som regel vera 1 ekstra vaksen for kvar av desse barna. Til samanlikning har IFO 40 påmeldte frå skulestart. Ved å samanlikne gebyrsatsar for SFO med andre kommunar, finn ein at Gol ligg høgt samanlikna med andre Hallingdalskommunar, men at fleire andre kommunar i Buskerud ligg like høgt eller høgare. Kostra-tal for korrigerte brutto driftsutgifter til SFO per kommunal brukar viser at Gol kommune ligg høgt her, også samnlikna med andre Hallindalskommunar. Satsar for brukarbetaling med 4% auke vil bli. Alternativ I: 0 6 t/v aukar til 1100 kr/mnd ( 2013-1060 kr/mnd ) Alternativ II 7 10 t/v aukar til 1810 kr/mnd ( 2013-1740 kr/mnd ) Alternativ II 11 16 t/v aukar til 2080 kr/mnd (2013-2000 kr/mnd) Alternativ IV 17 25 t/v aukar til 2600 kr/mnd ( 2013-2500 kr/mnd ) Betalingssatsar for kjøp av enkeltdagar vil bli 230 kr. for heil dag. Betalingssatsar for kjøp av enkeltdagar vil bli 115 kr. for halv dag. For barn som ikkje har ordinær SFO-plass, vil satsen bli 270 kr for dagen. Ingebjørg By Teigen

BUDSJETTSKJEMA DRIFTSKONSEKVENSAR NYE DRIFTSTILTAK Tiltaknr.: D3111-001 Prioritetsnr. 1 innan avdelinga: Ansvar/teneste: 3111/2021 Tiltak(beskriving Gol skule innkjøp av IKT-utstyr nøkkelord): Henvisning lovverk: Art/År 2014 2015 2016 2017 Totalt: DRIFT (BRUTTO): 10000 10999 11000 12999 260.000 260.000 260.000 260.000 13000 13999 14000 14999 16000 16999 17000 17999 18000 18999 Kort beskriving av tiltaket: Det må skje ei årleg utskifting av IKT maskinvare.for å unngå å få eit etterslep som vi no opplever, må det kvart år kjøpast inn ca 30 nye maskiner. Det er då rekna med ei levetid på 3 år per bærbar PC og ein dekningsgrad på 1 PC per 3 elevar. Midlar til gradvis utskifting av bærbar PC for lærarar og supplering av utstyr som printerar og prosjektorar er også lagt inn i denne prisen. På kva for måte kan tiltaket få ekstern støtte kva med bindingar: På kva for måte kan tiltaket redusere driftsutgiftene (effektivisering): Beskriv eventuelle konsekvensar for statlege målsettingar framlegg til endring: Beskriv eventuelle konsekvensar for målsettingane i samfunnsdelen framlegg til endring: Beskriv organisatoriske utfordringar og framlegg til korleis dei kan løysast:

BUDSJETTSKJEMA DRIFTSKONSEKVENSAR NYE DRIFTSTILTAK Tiltaknr.: D3111-002-POS Prioritetsnr. 2 innan avdelinga: Ansvar/teneste: 3111/2021 Tiltak(beskriving Gol skule tilleggsmodul skuleadm.system nøkkelord): Henvisning lovverk: Art/År 2014 2015 2016 2017 Totalt: DRIFT (BRUTTO): 10000 10999 11000 12999 10.000 13000 13999 14000 14999 16000 16999 17000 17999 18000 18999 Kort beskriving av tiltaket: På kva for måte kan tiltaket få ekstern støtte kva med bindingar: På kva for måte kan tiltaket redusere driftsutgiftene (effektivisering): Beskriv eventuelle konsekvensar for statlege målsettingar framlegg til endring: Beskriv eventuelle konsekvensar for målsettingane i samfunnsdelen framlegg til endring: Beskriv organisatoriske utfordringar og framlegg til korleis dei kan løysast:

BUDSJETTSKJEMA DRIFTSKONSEKVENSAR NYE DRIFTSTILTAK Tiltaknr.: D3111-003-POS Prioritetsnr. 3 innan avdelinga: Ansvar/teneste: 3111/2021 Tiltak(beskriving Gol skule - Naturfagutstyr nøkkelord): Henvisning lovverk: Art/År 2014 2015 2016 2017 Totalt: DRIFT (BRUTTO): 10000 10999 11000 12999 20.000 20.000 13000 13999 14000 14999 16000 16999 17000 17999 18000 18999 Kort beskriving av tiltaket: På kva for måte kan tiltaket få ekstern støtte kva med bindingar: På kva for måte kan tiltaket redusere driftsutgiftene (effektivisering): Beskriv eventuelle konsekvensar for statlege målsettingar framlegg til endring: Beskriv eventuelle konsekvensar for målsettingane i samfunnsdelen framlegg til endring: Beskriv organisatoriske utfordringar og framlegg til korleis dei kan løysast:

BUDSJETTSKJEMA DRIFTSKONSEKVENSAR NYE DRIFTSTILTAK Tiltaknr.: D3111-004-POS Prioritetsnr. 4 innan avdelinga: Ansvar/teneste: 3111/2021 Tiltak(beskriving Gol skule 3 kontaktlærarar på alle trinn nøkkelord): Henvisning lovverk: Art/År 2014 2015 2016 2017 Totalt: DRIFT (BRUTTO): 10000 10999 258.000 258.000 258.000 258.000 11000 12999 13000 13999 14000 14999 16000 16999 17000 17999 18000 18999 Kort beskriving av tiltaket: Midlar til 3 kontaktlærarar på alle trinn er utrekna med utgangspunkt i følgjande: 6 nye kontaktlærarar ( 1. klasse har alt 3 ) 1 veketime à 25000 kroner til kontaktlærarfunksjonen til kvar av desse. 18 000 kroner i godtgjersle for kontaktlærarfunksjon i små klassar. På kva for måte kan tiltaket få ekstern støtte kva med bindingar: På kva for måte kan tiltaket redusere driftsutgiftene (effektivisering): Beskriv eventuelle konsekvensar for statlege målsettingar framlegg til endring: Beskriv eventuelle konsekvensar for målsettingane i samfunnsdelen framlegg til endring: Beskriv organisatoriske utfordringar og framlegg til korleis dei kan løysast: