PÅBYGG TIL GENERELL STUDIEKOMPETANSE - ALTERNATIVE VEGAR

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Opplæringsavdelinga Arkivsak Arkivnr. 522 Saksh. Krüger, Ragnhild Hvoslef Saksgang Yrkesopplæringsnemda Opplærings- og helseutvalet Møtedato PÅBYGG TIL GENERELL STUDIEKOMPETANSE - ALTERNATIVE VEGAR SAMANDRAG Fylkesrådmannen viser til sak 41/12, handsama i møte i Opplærings- og helseutvalet der følgjande vedtak blei fatta: 1. Opplærings- og helseutvalet vedtek ei prøveordning med utvida opplæringsrett for elevar og lærlingar på helsearbeidarfaget. Prøveordninga gjeld for elevar som begynner på VG2 Helsearbeidarfag hausten 2012 eller som begynner si læretid hausten Prøveordninga gjeld til og med juni Opplærings- og helseutvalet sluttar seg til dei føreslegne tiltaka for å styrkje rekrutteringa til og gjennomføringa i helse og oppvekstfaget 3. Opplærings- og helseutvalet ber om at det vert gitt ei årleg rapportering om status for prøveordninga Det blei i tillegg oversendt følgjande forslag: OPHE ber om ei sak kor ein går gjennom kva for nokre andre fag som kan gjennomføre prøveordninga med opplæringsrett. I lys av at det i oversendinga blir bedt om utviding av høvet til å ta påbygg etter fullført fagbrev, blir det, i denne saka, foreslått ei anna løysing enn utvida opplæringsrett og inntak i ordinære påbyggsklassar. Det blir foreslått å opprette eigne påbyggsklassar for elevar med fagkompetanse, etter modell av tilbodet i Rogaland, den såkalla Rogalandsretten. Det ein ønskjer å oppnå med dette forslaget er å auke talet på elevar frå yrkesfag som fullfører fagbrev og samstundes å behalde fleksibiliteten som gjer det mogleg for elevane å oppnå både fagbrev og studiekompetanse.

2 FORSLAG TIL VEDTAK 1. Frå og med hausten 2014 vert det oppretta fire påbyggsklassar for elevar med fagbrev. 2. Det blir vurdert om det skal opprettast påbyggsklassar for elevar med fagbrev der undervisninga går over internett. Paul M. Nilsen fylkesrådmann Svein Heggheim opplæringsdirektør 2

3 FYLKESRÅDMANNEN, : 1. Dagens situasjon for påbyggingskurs til generell studiekompetanse og framlegga i skolebruksplanen Påbyggingskurs til generell studiekompetanse er eit alternativ for elevar som har gått to år på yrkesfagleg utdanningsprogram og som ønskjer å få studiekompetanse i staden for å ta fagbrev. Det er ikkje slik at elevar som ikkje får tilbod om lærlingeplass blir plassert på påbygg. Elevar som går på påbygg har sjølve søkt om dette. NIFU-rapporten Påbygg et gode eller en nødløsning 1, viser at 92% av elevane på påbygg hadde dette som førsteval etter VG2 2. Tre av fire elevar har gjort valet om å ta påbygg etter at dei har begynt på vidaregåande, 18% hadde bestemt seg for å ta påbygg før dei begynte på vidaregåande 3. Skoleåret 2011/2012 er det tilbod om påbyggingskurs på 24 skolar i Hordaland og samla elevtal er 1102 elevar. Tilbodet har høg strykprosent og i framlegget til skolebruksplan 4 er det sagt klart at talet på plassar bør reduserast for å auke nivået på gjennomføringa. I framlegget til skolebruksplan 5 er det foreslått at talet på plassar på VG3 påbygg skal reduserast frå 7% av det totale elevtalet til 3%, altså ei halvering av talet skoleplassar på dette tilbodet. Det vert lagt opp til at fleire skal fullføre fagopplæring som lærlingar. Med ein så stor reduksjon i talet på plassar bør det også vurderast kva alternativ som finst for elevar som ønskjer ein kombinasjon av yrkesfag (med fagbrev) og studiekompetanse. 2. «Rogalandsretten» Ordinære påbyggsklassar har rett til 30 undervisningstimar i veka. Elevar med ferdig fagbrev har rett til fritak frå kroppsøving og programfag og vil berre trenge 23 timar i veka. Det er difor ikkje naudsynt at dei får det fulle 30 timars tilbodet. I Rogaland har ein, frå og med hausten 2010 hatt eit eige tilbod til elevar som har tatt fagbrev og som kan ta påbygg med 23 timars undervisning i veka. Det å opprette eigne klassar for denne gruppa er då billegare og gir elevane høve til å ta påbygg på deltid slik at det kan kombinerast med arbeid. Ein elevplass på ordinært påbyggskurs kostar om lag kr i året. Ein elevplass på påbyggkurs etter fagbrev vil koste om lag kr i året. Det er føresett at undervisninga på påbyggskurset blir gitt på dagtid. Om det skal gis undervisning på kveldstid, vil kurset bli dyrare, men også lettare å kombinere med arbeid. Skoleåret 2012/2013 tilbyr Rogaland fylkeskommune sju slike klassar. Ein av desse har undervisning på kveldstid og ein har undervisning over internett slik at dei kan kombinerast med arbeid. Eit tilbod om å ta påbygg etter at ein er ferdig med fagbrevet kan redusere ønskja om påbygg som alternativ til læretida og kan vere eit svar på samfunnets behov for ein arbeidsstyrke med breiare kompetanse NIFU rapporten om påbygg viser også til at strykprosenten er lågare blant elevane som tar påbygg etter ferdig fagbrev enn blant elevane som tar påbygg i staden for fagbrev 6. 1 NIFU-rapport 2/2012 av Eifred Markussen og Silje Kristin Gloppen. Rapporten er basert på fem fylker: Akershus, Østfold, Buskerud, Rogaland og Nord-Trøndelag 2 6,2 % hadde læreplass som førsteprioritet og valde sannsynligvis påbygg fordi dei ikkje fekk den læreplassen dei ønskja. 3 NIFU rapport 2/2012 s s S S. 16 3

4 3. Påbygg i læretida Bergen og Fjell kommune tilbyr no sine lærlingar å ta påbygg på kveldstid i læretida. Dei dekkjer kursavgift og gir noko lette i arbeidet for å gjere det mogleg å kombinere. Fleire større bedrifter som tilset lærlingar (som til dømes Statoil) gjer det same. Tilbodet om påbyggsfag blir gitt av AOF og er eit betalingskurs. Om Hordaland fylkeskommune vel å gje eit tilbod om påbyggsklassar etter fullført fagbrev, kan dette føre til at det blir ein diskusjon om å betale for eit tilsvarande tilbod også i læretida. Påbygg i læretida vil vere ein meir krevjande modell for elevane, men for fagleg sterke elevar kan dette vere ei god løysing. 4. Kombinasjonar av studiespesialisering og modular frå yrkesfag NIFU-rapporten «Yrkesfagutdanning eller allmennutdanning for sektoren» 7 viser at ein stor del av dei som startar på Helse- og oppvekstfag aldri har hatt planar om å ta fagbrevet, men ønskjer den praktiske opplæringa i helsefag som ein veg mot sjukepleiaryrket. Dei har allereie frå starten av vidaregåande planar om å ta påbygg tredje året. Dette kan medføre at elevar som ønskjer seg eit fullt fagløp på Helse- og oppvekstfag ikkje får plass, eller må flytte for å kunne oppfylle sitt ønskje. Det kan vurderast om det finst alternative vegar til studiekompetanse med yrkeskunnskap. Sotra vidaregåande skule har frå og med hausten 2006 hatt tilbod på studiespesialiserande om ei «teknologilinje» der elevane i tillegg til studiespesialisering med fordjuping i realfag får ta modular frå Teknikk og industriell produksjon og frå Elektrofag. Elevane får og noko praksis frå bedrifter i lokalmiljøet. Denne typen samarbeid mellom studiespesialiserande og yrkesfaglege tilbod kan svare på nokre av ønskja til elevane utan at desse tar opp plassar på yrkesfag. Sotra vidaregåande søkte i 2010 om å få modular frå yrkesfag godkjent som programfag på studiespesialiserande slik at elevane på teknologilinja kunne få ein lågare timebelastning. Søknaden blei avslått av Utdanningsdirektoratet fordi det resultatet ein ville oppnå allereie var mogleg å oppnå innan gjeldande studieplan og fordi: Søknader om forsøk innen videregående opplæring som medfører at elevene eller lærlingene får annen sluttkompetanse enn den som går fram av vedkommende læreplan, normalt ikke skal innvilges, jf. rundskriv Udir Avslaget har ført til at Sotra vidaregåande ikkje har gått vidare med tanken om ei helselinje på lik linje med teknologilinja. Dei har vidareført teknologilinja, og denne linja har god søking og høg gjennomføringsprosent. I ei vurdering av korleis ein kan skape større fleksibilitet for elevar som ønskjer både yrkespraksis og studiekompetanse, vil det også vere interessant å sjå nærare på teknologilinja og liknande modellar. 5. Avslutning Utfordringane med påbyggingskurs til generell studiekompetanse er mange og det er viktig at ein ikkje let ei god løysing stå i vegen for å finne fleire gode løysingar. Realiteten er at strykprosenten på påbygg er på 12,5%, og det er høgt. I enkeltfag, særleg matematikk, er strykprosenten høgare. Delvis grunna dei dårlege resultata på påbygg, er det eit klart forslag i skolebruksplanen at talet på påbyggklassar skal reduserast og at ein skal prøve å få fleire elevar på yrkesfag til å gå vidare som lærlingar og til fagbrev. 7 NIFU rapport 30/2012 4

5 For å halde på den fleksibiliteten som påbyggskursa gir, blir det foreslått at det i tillegg til vanlege påbyggsklassar blir oppretta eigne påbyggsklassar for elevar som har tatt fagbrev. 5