Nynorsk fakta-ark 1 Økt 1; Festen 1. Norsk drikkemønster. Den norske drikkekulturen er prega av at ein drikk for å bli berusa. Fordi ein drikk på denne måten, vil ein også oppleva ein del skadar som følgje av høg promille. Kvar fjerde ungdom har opplevd uvenskap og krangling. Mange har opplevd nærleik, kjærleik, sterkt venskap og god sex under alkoholrus. 2. Kor tid byrjar ungdom å drikka alkohol? Di tidlegare ein debuterer, di meir vil ein drikka seinare. Debutalderen i Noreg er gjennomsnittleg rundt 15 år. 3. Alkoholkjelder. Dei fleste får eldre kjenningar til å kjøpa alkohol for dei, stel heime, eller dei kjøper ulovleg sprit. 4. Kor mykje drikk norske ungdomar? I Noreg ligg totalkonsumet mellom 5 og 6 liter rein sprit i året. 5 liter rein alkohol er i overkant av 220 boksar med øl. Ein femtenåring som drikk alkohol drikk 2,97 liter i året og ein nittenåring 5,18 liter. Me registrerer også at det er ein markert skilnad mellom det gutar og jenter drikk.
Nynorsk fakta-ark 2a Økt 2; Vennskap 1. Korfor drikk menn så mykje meir? Når gutar er aleine drikk dei mykje meir enn viss det er jenter tilstades. Med jentene er det motsett, dei drikk meir når gutane kjem inn i bildet. Me trur at gutar drikk fordi dei kjekkar seg og konkurrerer med kvarandre. Jentene konkurrerer ikkje med kvarandre, dei samarbeider. Jenter i dag drikk over dobbelt så mykje som mødrene deira gjorde. 2. Kor mykje alkohol toler gutar og jenter. Viss du er stor har du meir kroppsvæske og vil få ein lågare alkoholkonsentrasjon. Det er først og fremst derfor gutar toler meir alkohol enn jenter. Gutar har fleire alkoholnedbrytande enzym enn jenter. Derfor toler jenter mykje mindre alkohol enn gutane.
Nynorsk fakta-ark 2b Økt 2; Venskap 3. Om å drikka i lag med andre. Me finn tre hovudgrupper av ungdom når det gjeld alkohol. 1. Dei som drikk og som har vener som drikk. 2. Dei som ikkje drikk fordi dei har tatt eit fråhaldsstandpunkt og som har vener som også har tatt eit fråhaldsstandpunkt. 3. Dei som ikkje drikk, men som heller ikkje har tatt eit fråhaldsstandpunkt. Denne gruppa har få vener. 4. Fleirtalsmisforståinga. Dei fleste trur at det er fleire enn det faktisk er som har debutert med alkohol.
Nynorsk fakta-ark 3 Økt 4; Reisa Promilleregning. Gram alkohol drukke 65 % av kroppsvekt - 0,15 x timer sidan første inntak = En standardenhet er 13 gram ren alkohol. Mengde Alkoholeining 1/2 flaske pils (33 cl) 1,0 1/2 liter pils 1,5 1/2 flaske eksport (33 cl) 1,5 1/1 flaske bordvin 6,0 1 glas bordvin 1,0 1/1 flaske hetvin 8,0 1 lite glas hetvin (7 cl) 1,0 1/1 flaske 40% sprit 20,0 1 drink sprit (4 cl) 1,0 1/1 flaske 60 % sprit 30,0
Nynorsk fakta-ark 4 Økt 4; Reisa Alkoholfarar Ein som har drukke mykje, kan sovna og kasta opp i søvne. Ein som har sovna, kan ha falle i koma grunna alkoholforgifting. Viss du ikkje greier å vekkja ein som har sovna, kan det vera nødvendig å få han til legevakta for pumping. Ein som er full kan kjenna seg varm sjølv om han er kald. Mange døyr ved å leggja seg nedpå i snøen. Mange druknar med buksemekken open.
Nynorsk fakta-ark 5 Økt 5; Effekt Promille og menstruasjon Premens Mens Mellom Promille v/0,66 g pr. kg
Nynorsk fakta-ark 6 Økt 5; Effekt Promilleutvikling etter 0,3 g alkohol pr. kg etter feit mat og på tom mage
Nynorsk fakta-ark 7 Økt 5; Effekt Beruselse; 0,2 Svak alkoholeffekt, lett varmekjensle, ein kjenner seg litt avslappa og roleg. 0,5 Redusert presisjon i rørsler, ein kjenner seg lett opprømt, noko mindre hemningar. 0,8 Overdrivne rørsler, ofte litt høgare volum når ein snakkar. 1,0 Snøvlar lett når ein snakkar, forlenga reaksjonstid, mindre kontroll over musklar, vanskelegare å kontrollera kjensler. Mange vil ikkje drikke meir enn dette. 1,5 Problem med balanse og grovmotoriske rørsler, faller lettare, er klart rusa. 2,0 Problematisk å snakke, snøvlar, finn ikkje ord, vanskelig å gå støtt, mange vil sjå dobbelt. 3,0 Oppfattar ikkje det som hender rundt seg, ofte søvnig og tung, mange mister medvitet. 4,0 Medvitstap, langsam pusterytme, folk kan omkomme på slik promille. 5,0 Død, om ein ikkje har utvikla toleranse.
Nynorsk fakta-ark 8 Økt 5; Effekt Dopamin/GABA-aktivitet og promille GABA Dopamin Promille