Forslag. Har de nokon gong lurt på kva som gjer at ein fest nærast lever sitt eige liv, at du kan planlegga éin ting, men så skjer ein heilt annan?

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "Forslag. Har de nokon gong lurt på kva som gjer at ein fest nærast lever sitt eige liv, at du kan planlegga éin ting, men så skjer ein heilt annan?"

Bjørge Børresen
8 år siden
Visninger:

Introduksjon av økta Bildet: Klokka er 21.00, kva hender, kven er på bildet og kva er bra? Gruppe: Kva tenkte dei klokka 15.00? Fakta-ark med tilbakemeldingar Gruppe: Det er blitt seint og korleis kan det enda?

1 Introduksjon av økta Bildet: Klokka er 21.00, kva hender, kven er på bildet og kva er bra? Gruppe: Kva tenkte dei klokka 15.00? Fakta-ark med tilbakemeldingar Gruppe: Det er blitt seint og korleis kan det enda? Gruppe: Kva gjer me for at det skal bli bra?

2 Festen Festen kan vera overalt. Det kan vera fest når ei gruppe vener samlar seg i strandkanten, eller det kan vera ein større og organisert klassefest der alle er oppstasa og fine. Poenget med festen er at det er drikking som ser ut til å vera hovudaktiviteten. Men her er det mykje meir. Me veit at festen i stor grad er styrt av forventingar om kva som kan skje. Likevel er det no og då eit sprang mellom det ein forventar skal skje, det ein ønskjer skal skje, og det som reint faktisk skjer. Det uventa er nok ofte noko av det som er viktig med ein slik kveld. Men det er ikkje alltid at det uventa er positivt. Ofte kan gutar bli konfrontert med valdelege hendingar, og ofte kan jenter oppleva å delta i seksuelle samkvem dei ikkje treng. Noko av poenget med økta er at ting skjer ikkje bare, det er nokon som skjer dei. Denne økta skal handla om kor viktige forventingane er for dei vala me gjer, men òg om korleis eins eigne forventingar ofte ikkje slår til. Me ønskjer at elevane skal ha størst mogleg kontroll og oversikt over eigne forventingar og over sine eigne val. Vidare håpar og trur me at elevane sjølve vil problematisera kjønnsleiken, fordi denne har med motivasjon for drikking å gjera. Forslag Har de nokon gong lurt på kva som gjer at ein fest nærast lever sitt eige liv, at du kan planlegga éin ting, men så skjer ein heilt annan? I denne økta skal me sjå nærare på kva ein fest handlar om. Ein fest er ein situasjon der ungdom treffest og der dei gjerne drikk alkohol. Det som er spennande med ein fest er å treffa nye folk, gjera nye ting saman med kjente folk eller kanskje å bli meir kjent med ein heilt spesiell. Me skal sjå litt på kva forventingar me har til ein kveld, og me skal sjå korleis alkohol kan hjelpa til. 9

3 Første del Del tilfeldig i grupper (ikkje la gruppene danna seg sjølve), la til dømes elevane telja til det antal grupper klassen skal delast i. La så einarane, toarane og så vidare sitta saman. Ein av elevane skal vera sekretær, den som fører i pennen og som har ansvaret for å leggja fram gruppas synspunkt i plenum. Vis bildet, og la elevane arbeida med følgjande spørsmål. 1. Kva er det som hender på dette bildet? 2. Kven er desse personane i forhold til kvarandre? 3. Kva er det som er bra på denne festen? Her vil det komme ei rekke svar som handlar om alkoholen og festens positive og glamorøse sider. Det er viktig å ta i mot innspel frå gruppene og møta dei med respekt. Samla saman i stikkordsform det sekretærane presenterer frå gruppediskusjonane. Det er fullt mogleg for andre enn sekretærane å koma med synspunkt. Be dei om å fokusera på det som er bra. Skriv dette saman i ei kolonne midt på tavla. Over kolonna skriv du klokka

4 Andre del I denne delen vil me sjå nærare på det som motiverar elevane til å drikka. Det vil seia dei forventningane elevane har til kva alkohol kan tilføra, eller hjelpa til med på ein fest. Desse forventningane er i regelen (ofte urealistisk) positive og optimistiske. Forslag Alle desse festdeltakarane hadde tankar om festen før han byrja. Mange av dei hadde også tankar om kva alkohol skulle gjere med dei, eller for dei, på festen. Dei fleste har gledd seg til festen og til det dei håpa skulle hende. Mange håpar nok å treffa nokon, bli kjent med nokon, kanskje også flørta, rote eller til og med liggja med nokon på festen. Deltakarane på festen hadde det me kallar forventningar til festen og til alkoholen. Mens de nå sit i grupper, bruk fantasien og forsøk å tenkja dykk inn i kva desse folka på bildet tenkte om festen klokka same dag. 1. Kva forventningar hadde dei til kva alkoholen skulle gjera med dei eller for dei? 2. Kva trur de desse folka tenkte skulle henda på festen i aller aller beste fall? La elevane drøfta dette i gruppene. Til venstre for kolonnen klokka skriv du ei ny kolonne med overskrift klokka Deretter oppsummerar du elevane sine bidrag. Skriv ned det elevane produserer under klokka 15.00, husk at forventningar i hovudsak er positive. Også fokus på alkohol er positivt. 11

5 Tredje del No skal du introdusera fakta-arket. Dette er ei samling med nøktern og relevant kunnskap frå forskingsfronten. Meininga er at elevane skal sjå at forsking handlar om kvardagen vår, og at forskingsbasert kunnskap faktisk kan hjelpa oss. Vidare ønskjer me at elevane skal få lov til å diskutera, eventuelt vera usamde i det fakta-arket fortel. Også det er ei viktig erfaring; at det er mogleg å vera usamd med forskarar. Vis fakta-ark 1. Det er viktig å gi elevane rom for å koma med reaksjonar og tilbakemeldingar. Forslag Det me no har snakka om er det andre som har forska på. Hadde det vore spennande å sjå om det forskaren kjem fram til og det som de har kome fram til stemmer med kvarandre? 12

6 Fakta -ark 1. Norsk drikkemønster Den norske drikkekulturen er prega av at ein drikk for å bli berusa. I andre delar av verda er alkohol meir ein del av dietten. Fordi ein drikk på denne måten, vil ein også oppleva ein del skadar som følgje av høg promille. Kvar fjerde ungdom har opplevd uvenskap og krangling i samband med alkohol. I ei undersøking gjort av ungdomsmagasinet Spirit, framgjekk det òg at mange har opplevd nærleik, kjærleik, sterkt venskap og god sex under alkoholrus. Økt 1; Festen. 2. Kor tid byrjar ungdom å drikka alkohol? Kor gammal var du den første gongen du drakk ei flaske øl, eit glas vin, eller ein dram utan at det var vaksne folk tilstades? Det er debutalderen din. Forskarar er opptekne av debutalderen, fordi det syner seg at di tidlegare ein debuterer, di meir vil ein drikka seinare. Derfor er det ein fordel å venta lengst mogleg med å drikka alkohol. Debutalderen i Noreg er gjennomsnittleg rundt 15 år. Det betyr at mange har debutert før 15 år og mange har enno ikkje debutert. 3. Alkoholkjelder Sidan me har ei aldersgrense på 18 og 20 år for å kjøpa alkohol i Noreg, må mindreårige skaffa seg alkohol gjennom andre. Det er ikkje så mange som får alkohol frå foreldra, men nokre gjer det. Dei fleste får eldre kjenningar til å kjøpa alkohol for dei, stel heime eller dei kjøper ulovleg sprit. 4. Kor mykje drikk norske ungdomar? Når forskarar skal finna ut kor mykje alkohol som blir drukke i eit land, tar dei den totale mengda alkohol som er registrert og reknar denne om til liter rein alkohol, 96%. Deretter deler dei desse litrane på antalet menneskje over 18 år. Då vil du finna totalkonsumet. I Noreg ligg totalkonsumet mellom 5 og 6 liter rein sprit i året. Også her er det verd å merkja seg at me snakkar om gjennomsnittet. Det betyr at det er nokre få som drikk svært mykje av totalkonsumet, nokre som drikk lite og nokre som ikkje drikk. For å gjera det enklare å skjøna kan me dela totalkonsumet opp i antal halvliterboksar med øl og då vil me sjå at 5 liter rein alkohol er i overkant av 220 boksar. Viss me ser på tal over kor mykje norsk ungdom drikk, så vil me sjå at det er ei ganske bratt stigning frå 15 år og til dei er 19 år. Ein femtenåring som drikk alkohol drikk 2,97 liter i året og ein nittenåring 5,18 liter. Me registrerer også at det er ein markert skilnad mellom det gutar og jenter drikk. 13

7 Fjerde del I denne delen vil me knyta saman elevane sine tankar om forventningar særleg til alkohol, motivasjonen og mulige konsekvensar av å drikke alkohol. Me vil sjå på tre ulike utfall av ein fest: 1. At festen blir like bra som ein forventa seg, og at alkoholen gjorde den nytten ein hadde håpa på før ein drakk. 2. At festen vart som han bruka å bli, litt bra på noko område og litt dårleg på andre områder. 3. At festen regelrett havarerer. Forslag No spolar me liksom filmen fram tre-fire timar frå når dette bildet blei tatt. Klokka er no blitt rundt midnatt. Festen har vart ei stund og er snart over. Me tenkjer oss tre mulige sluttar på denne festen: 1. At alt blei som forventa pluss litt til. 2. At festen blei som den brukar å bli; bra på nokon måtar, dårleg på andre. 3. At festen vart dårleg. Kva hender? Korleis har deltakarane det? Oppsummer under symbola: 14

8 Femte del Til slutt lar me elevane få summa rundt eigne idear for korleis ein kan få mest muleg ut av ein fest. Her har me no to utgangspunkt som me kan bruka: Slik elevane vil det skal bli (forventningar og motivasjon) og slik det ofte blir (erfaringar og konsekvensar). Korleis sørgja for at ein fest endar med eit for flest mogleg av deltakarane. Det er viktig at du styrer litt realisme inn i diskusjonen, og at du dreier diskusjonen i konstruktiv retning. Ei konstruktiv retning er elevar som meiner noko om moderasjon og kontroll. Dersom du har lita tid, kan du ta dette i plenum utan gruppediskusjonar. 1. Korleis kan ein sørgja for at festen blir best mogleg for flest mogleg? 2. Kva kan det vera viktig å passa på før festen byrjar (klokka 15.00)? 3. Kva treng ein å passa på når festen byrjar og undervegs? Samanfatt og avslutt økta. 15

Like dokumenter

Nynorsk fakta-ark 1 Økt 1; Festen

Nynorsk fakta-ark 1 Økt 1; Festen 1. Norsk drikkemønster. Den norske drikkekulturen er prega av at ein drikk for å bli berusa. Fordi ein drikk på denne måten, vil ein også oppleva ein del skadar som følgje