SAKSFRAMLEGG Sakshandsamar: Arne Abrahamsen Arkiv: 026 Arkivsaksnr.: 10/881 VURDERING AV INTERKOMMUNALT SAMARBEID OM BARNEVERN Vedlegg: Bakgrunn: Lovheimel: Samarbeidsavtale om felles barnevernteneste Sogn barnevern Sogn barnevern framlegg til budsjett drift for 2011-02-25, og fordeling av kostnader der Balestrand kommune er med. Referat frå møte 18.02.2011 og 20.08.2010 Notat oppsummering frå møte med Høyanger kommune 08.12,2011. E-post vedk utgreiing av felles barnevern i SIS, 19.01.2011 SAKSOPPLYSNINGAR Status for barnevernstenesta Barneverntenesta i Balestrand kommune er i dag på 1,5 årsverk. Det er 1,0 årsverk som barnevernsleiar og 0,5 årsverk som barnevernkonsulent. Kontoret er ei sjølvstendig eining og er lokalisert på rådhuset som og har då ansvar for å handtere dei sakene som gjeld Balestrand kommune. Pr i dag har kontoret kring 20 opne saker. I tillegg til bruk av eigen kompetanse og kapasitet vert det nytta bistand frå private/advokat i einskilde saker. Slik bistand må kommunen betale for. Ut over dette har barneverntilsette fagleg vegleiing frå BUF-etat som er den statlege delen av barnevernet. Fylkesmannen er tilsyns- og klageinstans. I tillegg skal barnevernet samarbeide med andre instansar i kommunen som jobbar med tilgrensande fagområde, samt delta i BUT-teamet. Sidan i haust har personalsituasjonen vore krevjande. Sidan september 2010 har barnevernleiar vore heilt eller dels sjukemeld. I denne perioden har det vore variabel dekking av personalressursar på kontoret både med omsyn på kompetanse og kapasitet. Barnevernleiar har no gjeve melding til arbeidsgjevar om at situasjonen framover truleg vil vere full eller nesten full sjukemelding fram til sommaren, og då med overgang til svangerskapspermisjon. Det er ut over dette tilsett assistent i 0,5 stilling som vikariat fram til 01.09.2011. Då vil ny assistent etter planen ta til i 0,5 fast stilling etter tidlegare tilsetjingsvedtak. For å oppsummere kort har denne situasjonen gjort til at kontoret har hatt utfordringar med å følgje opp saker på ein god måte og innanfor dei fristar som er sette. Ein har heller ikkje klart å gjennomføre overgang til sakshandsamingsprogrammet Familia som føresett i inngått kontrakt. Hovudfokus i eit kortsiktig perspektiv, og fram til konklusjon i denne saka, er å ta vare på dei tilsette som er att på best mogeleg måte, handsame dei viktigaste sakene og ha ein beredskap for nye potensielle kritiske situasjonar som krev umiddelbar handling.
Alternative løysingar Den situasjonen Balestrand kommune har vore i, og dels er i framleis, gjer at ein finn det naudsynt å ta opp til politisk drøfting organisering og innretning av barneverntenesta. Saka har også vore drøfta i formannskapet som har bede om slik sak til politisk handsaming. Slik situasjonen er i Balestrand kommune og nabokommunane ser det ut til at Balestrand kommune har følgjande alternative løysingar for framtidig drift av barnevernstenesta: 1. Halde fram med eige kontor 2. Gå inn i Sogn barnevern 3. Gå inn i utgreiingssamarbeid med kommunane Førde, Flora, Naustdal, Jølster, Gaular og Høyanger Det er i det følgjande sett opp faktaopplysningar så langt ein kjenner dei og gjort ei vurdering for kvart einskild alternativ: 1. Halde fram med eige kontor Det vert vist til innleiande skildring av status for kontoret. Det er her gjort greie for stillingsressursar, instansar kontoret samarbeider med og den særskilde situasjonen som har vore den siste tida med ustabile tilhøve på personalsida. Det er budsjettert med eit driftsbudsjett på kr 855.000 i 2011. I tillegg kjem kostnader med konkrete tiltak i heim og utanfor heim. Kostnadene med drift av kontoret har dei siste åra vore ein del høgre enn budsjettert, samt at dei varierer ein del få år til år. Dette skuldast mellom anna auka bruk av advokatbistand og kjøp av tenester frå private: 2010 2009 2008 2007 Rekneskapstal for netto kostnad 1.071.000 1.088.000 1.230.00 620.000 Erfaringane siste år har vist at det har vore vanskeleg å rekruttere fagpersonar med tilstrekkeleg kompetanse og erfaring til å drifte eit lite sjølvstendig barnevernkontor. Det kan sjølvsagt gå ut over kvaliteten i oppfølging av konkrete saker. Barneverntenesta er også ei teneste som må vere løpande tilgjengeleg. Dette både på grunn av tidsfristar ved oppfølging av saker som er opne, og ikkje minst at kontoret må vere tilgjengeleg dersom krisesituasjonar innan barnevernet sitt ansvarsområde oppstår. Med berre to tilsette vert det ikkje til å komme forbi at dette kan bli sårbart, og at det kan oppstå situasjonar der kommunen ikkje kan stille med barneverntenester i det heile. Erfaringane frå dei siste månadene har vist dette. Kommunen har i dag heller ikkje avtale med andre barnevernkontor som kan bistå ved slike høve. Vel ein å gå vidare som eige kontor må ein slik fast samarbeidsavtale bli etablert, og det bør og bli vurdert om det bør vere tre tilsette i staden for to i kontoret, både for å skape eit breiare fagmiljø og ei meir robust eining. Kostnadene med å drive eit eige kontor har vore vesentleg høgre enn føresett dei siste åra. Dette heng saman med at mangel på kompetanse og kapasitet har ført til at ein har måtte kjøpe dyre tenester frå private. Ut i frå personellsituasjonen er det all grunn til å tru at nivået også i åra som kjem vil ligge over budsjett og meir i tråd med rekneskapstala dei siste åra.
2. Gå inn i Sogn barnevern Sogn barnevern er ein etablert regional barnevernteneste for kommunane Leikanger, Luster, og Sogndal kommunar etter vertskommunemodellen. Sogndal kommune er vertskommune. Det er laga ein samarbeidsavtale som set rammer for organisasjonsmodellen, mynde, økonomi, rapportering, arkiv og IKT, avtaleperiode, oppseiing og tvistar. Det vert vist til denne avtalen (vedlegg). Som det går fram av denne kan dei andre kommunane i regionrådet slutte seg til ordninga på eit seinare tidspunkt eller kjøpe tenester frå vertskommunen. Rådmannen i Vik kommune har opplyst at Vik kommune i løpet av året også vil ta stilling til å gå inn i Sogn barnevern. Deltakarkommunane gjennomfører no ei evaluering av samarbeidet. Det vert vist til referat frå møte 20.08.2010 og 18.02.2011 mellom rådmenn i deltakarkommunane og tenesteleiar for barn og unge i vertskommunen (vedlegg). Så langt ser det ut som deltakarkommunane gjennomgåande er godt nøgde. Det er i tillegg sett i gang ein eigen forvaltningsrevisjon, samt at det vert lagt opp til ei intern evaluering som vert politisk handsama i deltakarkommunane løpet av mars/april. Så langt ein får tilgang til desse vurderingane vil dei bli lagt fram i samband med denne saka. Vel Balestrand kommune å gå inn i Sogn barnevern vil dei tilsette følgje med og bli tilsett i ny verstkommune som ved verksemdsoverdraging. På bakgrunn av tal tilsette og avløning av desse, har vi fått eit oppsett over kostnader med å vere med i Sogn barnevern (vedlegg). Denne viser at Balestrand kommune ville få ein basiskostnad på ca kr 870.000 for heile 2011. I tilegg må kommunen betale for alle reiser i samband med klientbesøk i Balestrand. Desse vil bli samla opp til einskilde dagar. På den andre sida vil ein få leigeinntekter for kontor som vert stilt til disposisjon for Sogn barnevern her på rådhuset. For Balestrand vil med andre ord kostnadene ligge om lag på same nivå eller litt i overkant av det som er budsjettert for 2011. I motsetning til Balestrand nytter Sogn barnevern erfaringsmessig lite kostnader til privat bistand, då dei har bygd opp eigen kompetanse til også å handtere meir komplekse saker. Slik sett vil ein fort unngå dei ikkje budsjetterte ekstrakostnadene som erfaringsvis har kome i Balestrand dei siste åra. Alle kostnader med konkrete tiltak i og utanfor heim, kjem i tilegg slik som det også er i dag når vi har eige barnevernkontor. Sogn barnevern har også kjøpt inn og etablert Familia som sakshandsamingsprogram for barnevernet. Dette gjer at ein enkelt kan etablere ein del av databasen i Sogn barnevern sitt system for Balestrand sine saker, innanfor den kontrakten Balestrand kommune allereie har inngått og betalt for. Dersom Balestrand kommune gjer vedtak i løpet av mars om å gå inn i Sogn barnevern vil vi kunne ha etablert ordninga innan 01.06.2011. Sogn barnevern er eit barnevernkontor som er etablert og som har funne ei form. Sjølv om eigarkommunane er midt inne i ein evalueringsprosess, er signala så langt positive til samarbeidet. Kontoret er robust og handterer ansvaret kommunane har på området til ein kvar tid. Det vert trekt fram som ein fordel at ein kan drøfte og samarbeide om saker i eit større fagmiljø. Det kan også vere ein fordel i konkrete saker at ein kan skifte sakshandsamar dersom forholdet mellom ein sakshandsamar og ein familie fungerer dårleg eller at relasjonane blir for nære. Økonomisk ser det ut til at kostnadene for Balestrand kommune vert om lag på same nivå som budsjettert i 2011. Dette er ein del mindre enn dei faktiske kostnadene Balestrand kommune har hatt dei siste åra. Skal kommunen halde fram med eige kontor, må vi nok pårekne ein del slike uføresett kostnader også i tida som kjem, alternativt vurdere ytterlegare bemanning for å gjere kontoret meir robust i seg sjølv.
3. Gå inn i utgreiingssamarbeid med kommunane Førde, Flora, Naustdal, Jølster, Gaular og Høyanger Rådmannen i Balestrand hadde møte med representantar for Høyanger kommune 08.12.2010 om mogeleg samarbeid om barneverntenestene. Det vert vist til vedlagt notat 28.12.2010 der det frå Høyanger kommune si side ikkje var sett som aktuelt med felles barnevernteneste, men skissert ei form for samarbeidsavtale der Gaular kommune om mogeleg også kunne inngå. Etter det ein kjenner til har Høyanger kommune no slutta seg til eit utgreiingsprosjekt om interkommunalt barnevern mellom SIS-kommunane; Førde, Flora, Naustdal, Jølster og Gaular. Det er opna for at Balestrand kommune også kan inngå i dette utgreiingsarbeidet. Pr i dag har ein frå Balestrand kommune ikkje teke stilling til dette, men ser det som ei naturleg at dette vert avklart i denne saka. Utgreiingsarbeidet er i følgje Kjell Skaflestad i Naustdal kommune som har fått eit koordineringsansvar, no i heilt i startfasen. Prosjektet vil, føresett at dei får prosjektstøtte frå fylkesmannen, etter planen bli gjennomført med ei kartlegging av situasjonen i barnevernkontora i første halvdel av 2011. Det er vidare lagt opp at det i løpet av hausten 2011 vil bli vurdert ulike modellar og omfang for eit eventuelt samarbeid. Dei einskilde kommunane vil etter dette ta stilling til om, og korleis, eit samarbeid eller interkommunal løysing skal etablerast. Det er ikkje fastsett nokon tidsplan for oppstart av eit slikt nytt samarbeid eller interkommunalt barnevernkontor. Då utgreiingsarbeidet er i ein tidleg fase er det naturleg nok lite som er konkret og avklart på noverande tidspunkt. Dette gjeld både omfang og form og kostnader med samarbeidet. Det kan derimot kanskje vere grunn til å tru at dette barnevernkontoret ikkje vil bli vesentleg forskjellig frå Sogn barnevern dersom det først vert etablert ei samarbeidsløysing. Føreset ein at dette barnevernkontoret vert etablert med base i Førde, kan ein ikkje sjå at det vil vere korkje store fordelar eller ulemper med å vere med i eit interkommunalt barnevernkontor her, sett opp i mot Sogn barnevern. Det vil i alle høve vere ei tid fram før eit samarbeid eller interkommunalt barnevernkontor i denne regionen er etablert. Dette vi bety at Balestrand kommune må handtere ein situasjon med eige barnevernkontor minimum 1-2 år fram i tid. Dette er noko ein vurderer som uheldig og som fort kan bli ein kritisk utfordring for kommunen. Vi må då også etablere det nye sakshandsamingsprogrammet Familia på eigenhand, med oppbygging av eigen ny database og opplæring av dei tilsette. VURDERING Samla sett vurderer ein situasjonen slik at Balestrand kommune har for store utfordringar, og at det er for stor risiko, med å drifte barneverntenesta som eige kontor slik det er lagt opp i dag. Skal vi gå vidare med eige kontor bør vi styrke bemanninga og etablere samarbeidsavtale som sikrar ei meir robust drift. Ei interkommunal løysing har nokre mindre ulemper med avstand og tilgjenge, men har mange fordelar med omsyn på fagleg kvalitet og robust drift. Så langt ser ein berre Sogn barnevern som eit reelt alternativ til ei interkommunal løysing. Ein vil difor tilrå at Balestrand kommune gjer vedtak om å slutte seg til Sogn barnevern no. Dersom det skulle vise seg at dette ikkje svarer til forventningane, er det ikkje verre enn at Balestrand kommune kan gå ut av samarbeidet i Sogn barnevern, og eventuelt gå inn i eit anna samarbeid i Sunnfjord om det skulle framstå som eit betre og meir naturleg alternativ på sikt.
Rådmannen si tilråding Balestrand kommune sluttar seg til samarbeidsavtalen mellom kommunane Leikanger, Luster og Sogndal om felles barnevernteneste etter vertskommunemodellen og går med dette inn deltakar i samarbeidet med Sogn barnevern. Balestrand kommunestyre gjev rådmannen fullmakt til å vidaredelegere mynde etter Lov om barneverntenester som ligg til kommunen til Sogn barnevern frå det tidspunkt kommunen inngår i samarbeidet. Rådmannen får vidare fullmakt til å inngå avtalen og gjennomføre alle praktiske sider ved verkesmdsoverdraginga.