Vedtak i klagesak som gjeld dispensasjon or ra e1tit av parse frå eigedomen gbnr 163/1, Varaldsøy i Kvinnherad kommune

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE Sakshandsamar: Astrid Terese Aam Telefon: 57643185 E-post: fmsfata@fylkesmannen.no Vår dato 01.07.20 Dykkar d K Vår referanse 2011/1359 42371 i 1Dy'kkarr'eferanse'41)'E Georg Johan Øyerhamn 5636 VARALDSØY H!, I V Ar- " Vedtak i klagesak som gjeld dispensasjon or ra e1tit av parse frå eigedomen gbnr 163/1, Varaldsøy i Kvinnherad kommune Fylkesmannen i Sogn og Fjordane er i brev av 31.03.2011 frå Fornyings-, administrasjonsog kyrkjedepartementet oppnemnt som setjefylkesmann for å handsame klagesaka. Saka kom inn til oss den 01.04.2011. Det er klaga innanfor fristen, og vilkåra for å handsame klagen er til stades. Klagen frå Fylkesmannen i Hordaland vert teken til følgje. Fylkesmannen gjer om vedtaket frå Forvaltningskomiteen i Kvinnherad kommune av 10.11.2010, slik at det ikkje vert gjeve dispensasjon for frådeling av parsell frå eigedomen gbnr 16311, Varaldsøy i Kvinnherad kommune. Bakgrunn for saka Du har saman med Mary Anne Hauge søkt om frådeling av parsell til bustadformål frå eigedomen gbnr 163/1, Varaldsøy i Kvinnherad kommune. Søknaden er dagsett 18.05.2010. I søknaden vert det vist til at tomta grensar til området som i forslag til ny kommuneplan er disponert til fritidsbygging. Tiltaket er i strid med arealdisponeringa i kommuneplanen der området er sett av til LNFformål. Sidan tiltaket delvis er innanfor strandsona er det også i strid med det generelle deleog byggjeforbodet i 100-metersbeltet mot sjø, jf. plan- og bygningslova 1-8. Tiltaket er derfor avhengig av dispensasjon for å kunne gjennomførast. Søknaden vart handsama av Forvaltningskomiteen den 10.11.2010, etter negativ innstilling frå administrasjonen. Det vart gjeve følgjande vedtak: Kvinnherad forvaltningskomite gjev tilsegn om dispensasjon frå aralføremålet LNF i gjeldande kommunedelplan samt pb1 1-8 om forbod mot tiltak mv. langs sjø og vassdrag slik at ei tomt kan frådelast til bustadhus som omsøkt. Tilsegn om dispensasjon er heimla i pb1 19-2. Forvaltningskomiteen meiner at omsynet bak planen og strandvernet ikkje vert vesentleg tilsidesett då det allereie er planlagt eit område for fritidsbustader i den nye kommunedelplanen og den omsøkte tomta ligg tett inntil dette. Kommunen er i tillegg positiv til spreidd utbygging i utkantane og forvaltningskomiteen meiner at dei positive verknadane av dispensasjonen er større enn dei negative. Før tiltaket eventuelt kan igangsetjast, må det liggja føre søknad og løyve etter plan og bygningslova kap 20. Hovudkontor Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Telefon: 57 64 30 00 Telefaks: 57 65 33 02 Org.nr 974 763 907 Landbruksavdelinga Fjellvegen 11, 6800 Førde Postboks 14, 6801 Førde Telefon: 57 64 30 00 Telefaks: 57 82 17 77 E-post: fmsfpost@fylkesmannen.no Internett: www.fylkesmannen.no/sfi

2/6 Før det kan gjerast endeleg vedtak må det liggja føre uttale frå regionale og statlege styresmakter i samsvar med pb1 19-2. Saka vart ikkje sendt på høyring hjå Fylkesmannen i Hordaland. Det er heller ikkje sendt nabovarsel i saka. Fylkesmannen i Hordaland fekk melding om vedtaket den 29.11.2010 og klaga på det den 20.12.2010. Vedtaket er klaga på ut frå følgjande omsyn: Fylkesmannen viser til administrasjonens vurdering: "Administrasjonen kan ikkje sjå at det i denne saka vil vera større føremon enn ulemper ved å dispensere frå gjeldande kommunedelplan. Det er særleg omsyna til strandvernet som her gjer seg gjeldande, og byggjing av bustadhus på dette arealet vil etter administrasjonen si vurdering føre til auka grad av privatisering i området. Det er sett av eit større areal til spreidd bustadbyggjing ved Bygdavågen på Varaldsøy i ny kommunedelplan for området." Fylkesmannen er einig i administrasjonens grunngjeving. Fråskilling av grunneigedom til bustadføremål er i strid med kommuneplanens arealføremål LNF og byggeforbodet innanfor 100- metersbeltet langs sjø. Fylkesmannen peiker på at området har fine landskapskvalitetar, og viser til lovkommentaren til plandelen til ny plan- og bygningslov 1-8 side 13: "Det skal tas særlig hensyn til natur- kulturmiljø, friluftsliv, landskap og andre allmenne interesser ved spørsmål om utbygging av standsonen langs sjøen og langs viktige vassdrag." Fylkesmannen er redd for at å gje dispensasjon i denne saka kan gje presedensverknader, og på sikt undergrave kommuneplanen som styringsverktøy og informasjonskjelde. Miljøverndepartementet har dei seinare åra ved fleire høve oppmoda kommunane til å føra ein streng praksis ved handsaming av plansaker og dispensasjonar i strandsona. Fylkesmannen kan ikkje sjå at omsyna som taler for å gje dispensasjon er klart større enn ulempene. Forvaltningskomiteen handsama klagen den 26.01.2011, med innstilling frå administrasjonen om å ta den til følgje. Det vart gjort følgjande vedtak: Kvinnherad forvaltningskomite tek ikkje klagen til følgje og opprettheld sitt vedtak av 10.11.2010 som følgjer: Kvinnherad kommune gjev dispensasjon ft-å aralføremålet LNF i gjeldande kommunedelplan samt pb1 1-8 om forbod mot tiltak mv. langs sjø og vassdrag slik at ei tomt kan frådelast til bustadhus som omsøkt. Dispensasjon er heimla i pb1 19-2. Forvaltningskomiteen meiner at omsynet bak planen og strandvernet ikkje vert vesentleg tilsidesett då det allereie er planlagt eit område for fritidsbustader i den nye kommunedelplanen og den omsøkte tomta ligg tett inntil dette. Forvaltningskomiteen meiner at dei positive verknadane av dispensasjonen er større enn dei negative. Før tiltaket eventuelt kan igangsetjast, må det liggja føre søknad og løyve etter plan og bygningslova kap 20.

3/6 Saka vart sendt til Fylkesmannen for endeleg avgjerd. Regelverk Fylkesmannen skal som klageinstans sjå til at kommunen under handsaming av saka har følgt dei lovene, forskriftene og sakshandsamingsreglane som gjeld på området. Fylkesmannen kan stadfeste eller endre kommunen sitt vedtak, eller oppheve det og sende saka til heilt eller delvis ny handsaming hos kommunen. Fylkesmannen kan under handsaminga prøve alle sider av vedtaket, også den skjønnsmessige vurderinga som kommunen har gjort, jf. forvaltningslova 34. Ved prøving av det kommunale skjønnet skal vi vektleggje omsynet til det lokale sjølvstyret. Søknaden er dagsett den 18.05.2010, og vert derfor vurdert etter plan- og bygningslova 2008, jf. samvirkeforskrifta av 15.06.2009 nr. 669, 13. Frådeling av parsell til bustadføremål krev løyve av kommunen etter plan- og bygningslova 1985 93. Før eit slikt løyve vert gjeve må det sikrast at tiltaket ikkje er i strid med reglar som er gjeve i eller i samsvar av lova, jf. plan- og bygningslova 1985 95 nr. 2. Dersom tiltaket er i strid med reglar som er gjeve i eller i samsvar med lova, er dispensasjon ein føresetnad for at det vert gjeve løyve til tiltaket. I arealdelen til kommuneplanen er området sett av til LNF-formål. Frådelinga er i strid med denne arealdisponeringa. Tiltaket er vidare i strid med det generelle byggje og deleforbodet i strandsona, jf. plan- og bygningslova 1-8. Tiltaket krev derfor dispensasjon etter plan- og bygningslova 2008 19-2. Dispensasjonsregelen i plan- og bygningslova 2008 klargjer og innskrenkar høvet til å dispensere samanlikna med plan- og bygningslova 1985 7. Det følgjer no av plan- og bygningslova 19-2 at kommunen ikkje kan gje dispensasjon dersom omsynet bak den aktuelle regelen, eller formålet med regelen, vert vesentleg sett til sides. I tillegg må fordelane ved å dispensere etter ei samla vurdering vere klårt større enn ulempene. Ved vurderinga av om det skal dispenserast frå planar skal statlege og regionale rammer og mål særleg vektleggjast. Grunngjevinga for å dispensere skal vere spesiell og gjelde særleg i høve til det konkrete tiltaket. Det skal ikkje gjevast dispensasjon ut frå meir generelle vurderingar. Normalt bør kommunen heller ikkje gje dispensasjon frå planar, når statlege eller regionale mynde har uttala seg negativt om dispensasjonssøknaden, jf. plan- og bygningslova 19-2 fjerde ledd. Fylkesmannen si vurdering Det går fram av saksutgreiinga til kommunen at aktuelle naboar ikkje er varsla. Etter planog bygningslova 19-1 andre punktum skal naboar ha varsel i tråd med reglane i 21-3. Det går fram av 21-3 at Før søknad sendes inn, skal naboer og gjenboere varsles av søker hvis ikke disse skriftlig har meddelt at de ikke har merknader til søknaden. I varselet skal det gis melding om at mulige merknader må være kommet til søker innen en frist på minst 2 uker etter at varselet er sendt og grunnlagsmaterialet for søknaden er gjort tilgjengelig. At kommunen har gjort vedtak om dispensasjon trass i at dei aktuelle naboane ikkje er varsla er ein klar sakshandsamingsfeil etter plan- og bygningslova 19-1 andre punktum.

4/6 Vidare kan det ikkje utelukkast at feilen kan ha verka bestemmande på innhaldet i vedtaket, jf. forvaltningslova 41. Det går også fram av klagen frå Fylkesmannen i Hordaland at dei ikkje har fått saka til høyring. At Fylkesmannen i Hordaland ikkje har fått saka til uttale er ein sakshandsamingsfeil etter plan- og bygningslova 19-2 fjerde ledd, som heller ikkje kan utelukkast å ha verka bestemmande på innhaldet i vedtaket, jf. forvaltningslova 41. Desse sakshandsamingsfeila kan på sjølvstendig grunnlag føre til oppheving av kommunen sitt vedtak. Fylkesmannen i Hordaland har ikkje påpeika den manglande nabovarslinga. Vidare har Fylkesmannen i Hordaland klaga på vedtaket trass i at dei, som dei peikar på, ikkje har fått saka til høyring. Dette tilseier at Fylkesmannen i Hordaland har vurdert at saka er godt nok opplyst, trass i manglande nabovarsling og høyring hjå sektormynda. Vi støttar denne vurderinga, og har derfor valt å ta saka til realitetshandsaming trass i sakshandsamingsfeila. Den sentrale problemstillinga vert etter dette om omsyna bak arealdisponeringa i kommuneplanen og strandsonevernet vert vesentleg sett til side ved dispensasjonen. I tillegg må det vurderast om fordelane med å dispensere etter ei samla vurdering er klårt større enn ulempene. I vurderinga er det først og fremst areal og ressursmessige omsyn som kan vektleggjast. Etter dei nye statlege retningslinene for ei differensiert forvaltning av strandsona er Kvinnherad kommune rekna for å vere område med mindre press på areala i strandsona. Retningslinene vart vedtatt 25.03.2011 og vart straks gjort gjeldande. Etter retningslinene kan det for mindre tiltak gjevast dispensasjon etter ei konkret vurdering, på bakgrunn av plan- og bygningslova kapittel 19. At det vert vist til reglane i plan- og bygningslova inneber at den konkrete dispensasjonsvurderinga vert avgjerande for resultatet i saka. Tiltaket er i strid med det generelle byggje- og delingsforbodet i 100-metersbeltet mot sjø, jf. plan- og bygningslova 1-8. I tillegg er tiltaket strid med arealdisponeringa av området til LNF-formål. At tiltaket er i strid med fleire reglar medfører ein høgare terskel for å gje dispensasjon. Eigedomen gbnr. 163/1 er avsett til LNF-formål i gjeldande kommunedelplan for Varaldsøy. Planen vart vedteken i 1989. Vern av landbruk,- natur- og friluftslivsinteresser er formålet med arealdisponeringa av eit område til LNF-formål. I denne konkrete saka er det først og fremst vern av natur og friluftslivsinteresser som står i fokus. Det omsøkte området verkar å vere relativt urørt med fine landskapskvalitetar. Ei etterfølging av arealdisponeringa i kommuneplanen vil innebere at området ikkje vert endra. Som utgangspunkt meiner Fylkesmannen at kommuneplanen må vektleggjast i stor grad. Som overordna plan er kommuneplanen styrande for arealdisponeringa i kommunen. Sakshandsamingsreglane som gjeld ved vedtaking av ein kommuneplan er laga for å sikre demokratiske omsyn som medverknad, offentlegheit og samvirke med dei planen får følgjer for. Gjennom dei grundige planprosessane vert det sikra at offentlege og private stand punkt kjem fram, slik at planane vert fastsett ut frå eit best mogeleg grunnlag. Planen som styringsdokument må derfor få stor vekt ved vurderinga av om det skal gjevast dispensasjon.

5/6 Gjeldande reguleringsplan er frå 1989. Kommunen er i ferd med å utarbeide ein ny kommunedelplan for blant anna Varaldsøy. Det nye planforslaget har vore ute til offentleg ettersyn. På bakgrunn av merknadane og motsegna som kom fram under offentleg ettersyn er det gjort endringar i planforslaget. I følgje det endra planforslaget er det planlagt å setje av eit større areal til spreidd bustadbygging ved Bygdavågen. Parsellen du ønskjer å dele frå ligg like i nærleiken av området som er planlagt avsett til spreidd bustadbygging. Dette viser at kommunen nyleg har gjort ei vurdering av arealdisponeringa på Varaldsøy. Gjennom ei grundig vurdering har kommunen kome fram til at den omsøkte parsellen framleis bør inngå i eit LNF-område. Dersom kommunen hadde meint at parsellen kunne delast frå til bustadføremål, ville parsellen vorte inkludert i området som er planlagt avsett til spreidd bustadbygging. At kommunen gjennom eit grundig planarbeid i nyare tid har vurdert kva utvikling som er ønskjeleg i området må få stor vekt. Ein praksis for dispensasjonar i samsvar med ditt ønskje vil undergrave både den gjeldande og framtidige kommuneplanen som styringsdokument, i tillegg til intensjonane som ligg til grunn for planane. Avgjerda av ei dispensasjonssak er heller ikkje basert på ein like omfattande prosess som den som førte til at området vart satt av til LNF-formål. Frådeling av parsell til bustadføremål i eit LNF-område bør derfor skje gjennom ei planendring, og ikkje gjennom ein enkeltståande dispensasjon. Ei slik endring er ikkje gjort i framtidig plan. Tiltaket er også i strid med byggje- og deleforbodet i 100-metersbeltet mot sjø, jf. plan- og bygningslova 1-8. Strandsonevernet skal ivareta mange av dei same interessene som arealdisponeringa til LNF- og NF-formål, slik som ferdsel, biologisk mangfald, landskap og estetikk. Også vernet av strandsona tilseier at området framleis skal vere urørt. Frådeling av ein parsell til bustadføremål opnar for bygging av bustadhus på eigedomen. Dette er eit omfattande tiltak, som medfører irreversible inngrep i naturen. I tillegg til at fine landskapskvalitetar vert øydelagde medfører tiltaket ei vesentlig nedbygging av strandsona. Dette gjer at strandsona vert privatisert i større grad. Det er nettopp ei slik utvikling det generelle byggje- og deleforbodet i 100-metersbeltet mot sjø er meint å hindre. I dispensasjonsvurderinga må vi også leggje vekt på at Fylkesmannen i Hordaland gjennom klagen har vurdert at sektormynda vert råka av tiltaket. Vidare kan ein dispensasjon i saka få negative presedensverkander i form av at det kan opnast for liknande tiltak i kommunen. Det er viktig at det vert utøvd ein streng praksis for dispensasjonar, nettopp fordi ein dispensasjon kan få konsekvensar utover tiltaket det dispenserast for, og utover området der tiltaket er lokalisert. Vi legg etter ei konkret vurdering til grunn at omsyna bak arealdisponeringa i kommuneplanen og strandsonevernet vert vesentleg sett til side ved dispensasjonen. Fylkesmannen kan etter ei samla vurdering ikkje sjå at fordelane med å dispensere er større enn ulempene. Vedtak Klagen frå Fylkesmannen i Hordaland vert teken til følgje. Fylkesmannen gjer om vedtaket frå Forvaltningskomiteen i Kvinnherad kommune av 10.11.2010, slik at det ikkje vert gjeve dispensasjon for frådeling av parsell frå eigedomen gbnr 163/1, Varaldsøy i Kvinnherad kommune.

6/6 Vedtaket er endeleg og kan ikkje klagast på, jf. forvaltningslova 28, tredje ledd. Med helsing -hk4'cq Ove Midtbø Astrid Terese Aam fung. juridisk sjef rådgjevar Dokument som vert sendt elektronisk er godkjent og signert elektronisk av Fylkesmannen i Sogn og Fjordane. Kopi til Kvinnherad kommune Rosendalsvegen 10 5470 ROSENDAL Fylkesmannen i Hordaland Postboks 7310 5020 Bergen Mary Anne Hauge Volden 5470 ROSENDAL