Sogndal, 13. mars 2011

Dagmar Ølnes Lotsberg Vedlegjerdet 6856 Sogndal Sogndal, 13. mars 2011 Postmottak@sogndal.kommune.no Klage på vedtak i forvaltningsutvalet i Sogndal kommune i sak nr. 22/11 10/3906-5 Søknad om deling av eigedomen, gbnr. 1/10. Søkjar Indre Sogn Jordskifterett Eg viser til brevet frå Sogndal kommune til Indre Sogn jordskifterett av 9.3.2011 med melding om forvaltningsutvalet sitt vedtak i sak nr. 22/11. Eg viser også til brevet mitt til Sogndal kommune av 6.01.2011 der eg kommenterte skuldingane som Johannes Idsø sette fram i brev til kommunen av 27.12.2010. Eg innleia brevet med dette avsnittet: Eg viser til brevet frå Johannes Idsø der han nok ein gong påstår at eg har misforstått både saksgangen og kva saka dreiar seg om. Dette har eg kommentert tidlegare og viser til brevet mitt til Sogndal kommune av 24.2.2010 og brevet frå Sogndal kommune til Johannes Idsø av 22.3.2010. Eg ber om at begge desse breva blir tekne med i den vidare handsaminga. For ordens skuld legg eg ved pdf-kopiar av dei to breva frå 2010 som ligg på sak nr. 10/327 i arkivet til Sogndal kommune. Sogndal kommune har enno ikkje svart på brevet mitt. Sidan spørsmålet om deling ikkje vart lagt fram for forvaltningsutvalet på møtet den 3.2.2011, hadde eg venta at den ugyldige delingssøknaden var avvist av administrasjonen. Eg vart derfor svært forundra over å finne ein liten notis om saka i Sogn Avis den 10. mars. Det viser seg at rådmannen la saka fram som siste sak på møtet i forvaltningsutvalet den 3. mars. Han har brukt over to månader på å førebu saka, men har likevel ikkje teke seg tid til å følgje reglane om saksførebuing i 16 18 i forvaltningslova. Forvaltningsutvalet vedtok rådmannen si tilråding samrøystes i sak 0022/11: Fredag 11. mars fekk eg kopi av brev frå Sogndal kommune med orientering om vedtaket. I brevet mangla den vanlege orienteringa om rett til å klage over forvaltningsvedtak. Dette kan sjølvsagt vere eit arbeidsuhell, men det er neppe tilfeldig at det skjedde i akkurat denne saka. Etter å ha lese rådmannen si saksutgreiing på Internett, kan eg ikkje sjå at han har lagt breva mine frå desember og januar fram for forvaltningsutvalet. Rådmannen har heller ikkje kommentert innhaldet i dei to breva mine. Dette er klart i strid med god forvaltningsskikk. Det ser ut til rådmannen ønskte at politikarane ikkje skulle få kjennskap til dei faktiske tilhøva i denne saka. Etter meir enn tre års fartstid, burde også dei faste medlemmene i forvaltningsutvalet ha

lært aldri så lite om kva som står i 24 25 i forvaltningslova om grunngjeving av enkeltvedtak. Rådmannen er kjend med at delingssøknaden av 14.12.2010 vart ekspedert vidare til sakshandsamaren utan at eg fekk tilsendt kopi av søknaden med spørsmål om eg hadde merknader, jf. 16 i forvaltningslova. Administrasjonen i Sogndal kommune fann ingen grunn til å orientere meg om at søknaden var motteken eller å spørje om mitt standpunkt i saka før rådmannen skreiv saksutgreiing og tilråding til forvaltningsutvalet. Det var meir eller mindre tilfeldig at eg oppdaga søknaden i den offentlege postjournalen like før jul i 2010 slik at eg kunne skrive brev til kommunen den 20. desember. I brevet gjorde eg greie for mitt syn på delingssøknaden og la ved dokumentasjon frå Miljøverndepartementet som viser at jordskifteretten ikkje har heimel til å utføre deling av eigedomen. Til orientering tek eg med eit utdrag av eit foredrag på kurset Praktisk bruk av matrikkelloven for landmålere - Fra delingsvedtak til matrikkelenhet som vart halde på Gardermoen i september 2010: Sogndal kommune har motteke søknader om deling frå Johannes Idsø og Hans Ruud, men ingen av søkjarane har lagt ved fullmakt frå heimelshavarane som gjev dei rett til å søkje. Brevet mitt vart journalført som dokument nr. 2 i sak nr. 10/3906 den 21.12.2010 med tittelen Merknader til søknad om deling av gbnr 1/10 og levert vidare til sakshandsamar Arvid Haukereid den same dagen. Sogndal kommune har ikkje svart på brevet. Johannes Idsø fekk brevet mitt til gjennomsyn og kommenterte det i brev til kommunen den 27.12.2010. Brevet frå motparten vart journalført som dokument nr. 3 i sak nr. 10/3906 og levert til Arvid Haukereid. Eg såg meg nok ein gong nøydd til å korrigere dei misvisande opplysningane frå Johannes Idsø i eit nytt brev til kommunen den 6.01.2011. Denne gongen følgde ikkje kommunen normal praksis og utsette journalføringa. Derfor sende eg kopi til postmottaket den 11.01.2011 og tok kontakt med Reidun S. Hågvar i kommuneadministrasjonen. Ho stadfesta at brevet mitt av 6. januar var motteke, men sa ikkje noko om grunnen til at rådmannen hadde halde det unna den offentlege journalen så lenge. For å unngå at brevet skulle forsvinne ein gong til frå kontoret til sakshandsamaren, sende eg kopi direkte til Side 2 av 18

tenesteleiar Einar Nedrelo og jordbrukssjef Jens Øyrehagen på E-post den 13. januar klokka 17:02 med denne kommentaren: Eg ser at brevet frå 6. januar enno ikkje er journalført. Derfor sender eg det direkte til avdelinga slik at de får god tid til å studere det før delingssøknaden skal handsamast. Klokka 17.03 fekk eg tilbakemelding om feil i adressa til Jens Øyrehagen. Derfor sende eg meldinga til jordbrukssjefen på nytt den 13.01.2011 klokka 21:38. I tida etterpå har eg følgt godt med i den offentlege postjournalen, og kan slå fast at brevet framleis ikkje er gjort offentleg kjent. Dette er eit nytt eksempel på at kommunen bryt både arkivforskrifta og offentleglova for å hindre innsyn i sentrale saksdokument. Eg har inntrykk av at dette blir gjort for å unngå at politikarane får den informasjonen dei har krav på før dei blir inviterte til å gjere vedtak i konfliktfylte saker. Eg viser til at Forskrift om offentlege arkiv stiller fleire enkle og greie krav både til rådmann og tenesteleiar i Sogndal kommune: Side 3 av 18

1-1. Arkivansvaret i offentlege organ Offentlege organ pliktar å halde arkiv i samsvar med føresegnene i forskrifta her. Som offentleg organ blir rekna statleg, fylkeskommunal eller kommunal institusjon eller eining, jf. arkivlova 2. Den enkelte kommune og fylkeskommune skal fastsetje kva for institusjonar og einingar som eventuelt skal reknast som eigne organ etter forskrifta her. Det overordna ansvaret for arkivarbeidet i eit offentleg organ tilligg den øvste leiinga i organet. I kommunar og fylkeskommunar er arkivansvaret ein del av det overordna administrative ansvaret som er tillagt administrasjonssjefen, jf. kommunelova 23. 2-6. Journalføring og anna registrering Eit offentleg organ skal ha ein eller fleire journalar for registrering av dokument i dei sakene organet opprettar. I journalen skal ein registrere alle inngåande og utgåande dokument som etter offentleglova 4 må reknast som saksdokument for organet, dersom dei er gjenstand for saksbehandling og har verdi som dokumentasjon. Organinterne dokument, jf. 1-1 til 1-3, registrerer organet i journalen så langt organet finn det tenleg. Desse organinterne dokumenta skal likevel alltid journalførast: a) dokument som omtalt i offentleglova 14 andre ledd b) dokument som omtalt i offentleglova 16 fyrste ledd bokstav a til d, 16 andre ledd og 16 tredje ledd første punktum c) dokument som omtalt i offentlegforskrifta 8. 3-1. Mottak og opning av vanleg post Inngåande post skal leverast til arkivtenesta. Dersom arkivfunksjonane er desentraliserte, i delarkiv eller eigne journalførande einingar, må ein fastsetje kva for eining av arkivtenesta som skal motta post som er adressert til organet utan nærmare spesifikasjon. Personleg adressert post, dvs. brev der personnamnet er nemnt før namnet på organet, skal leverast uopna til adressaten, med mindre organet har inngått avtale med adressaten om at arkivtenesta kan opne slik post. Dersom brevet viser seg å vere eit saksdokument for organet, skal det straks returnerast til arkivtenesta og behandlast som post til organet. Dette gjeld også post som er adressert til den politiske leiinga i eit organ. 3-2. Behandling av telefaks og elektronisk post Dokument som blir avsende eller mottekne via telefaks og e-post, og som etter form eller innhald må reknast som saksdokument for organet, skal arkivmessig behandlast som andre saksdokument etter denne forskrifta, jf. særleg 2-6, 3-1 og 3-8. Organ som nyttar e-post, skal ha eit sentralt e-postmottak for post til organet. E-post til det sentrale postmottaket skal opnast av arkivtenesta. 3-6. Behandling av dokument som tilhøyrer den same saka Arkivtenesta må sørgje for at nye saksdokument blir knytte til eventuelle tidlegare dokument i den same saka og arkivlagde saman med desse. Dette bør gjerast ved at ein finn fram tidlegare dokument i saka frå arkivet og legg desse ved det nye saksdokumentet (bilegging) før det går til saksbehandling. Dersom ein ikkje praktiserer bilegging, må dokumenta i ei sak samlast seinast ved arkivlegging, jf. likevel 2-5 tredje ledd. Saksbehandlar er ansvarleg for at saksdokumenta blir haldne samla så lenge saka er til behandling. Side 4 av 18

Ut frå 2-6 er det ingen tvil om at brevet mitt av 6.01.2011 skulle ha vore journalført med ein gong, og rådmannen hadde ingen lovleg heimel til å fjerne det frå den offentlege journalen på kommunen si heimeside. 3-6 slær fast at det også kviler eit stort ansvar på tenesteleiaren som fekk kopi av brevet mitt på E-post den 13. januar. Han hadde også plikt til å syte for at brevet vart journalført og at dei dokumenta eg viste til, vart henta fram frå arkivet og lagde ved saka før det vart skrive saksutgreiing til forvaltningsutvalet. Han kan ikkje skulde på tidspress eller ferieavvikling denne gongen sidan saka ikkje kom opp på møtet den 3. februar. 3-2 viser at dei same reglane gjeld elektronisk post. Manglande datakunnskap er dermed ikkje gyldig grunn til å rote bort post sjølv om sakshandsamaren mislikar innhaldet. Denne saka starta med eit brev frå advokat Louis Anda av 12.09.2008 der han sette fram krav om deling av eigedomen og truga meg med offentleg skifte dersom eg ikkje straks aksepterte dei nye grensene han trekte opp. I brevet presiserte han at eigedomen ikkje kan nyttast til landbruksdrift. I det 4. avsnitt i brevet står det m.a.: «Det fremstår som åpenbart at eiendommen i Vikane ikke er odlingsjord, og derfor ikke kan odles, jfr. Odelslovens 2 ----- Dessutan kan eiendommen under enhver omstendighet ikke nyttes til landbruksdrift, jfr. Odelsl. 1, og er derfor ikke odlingsjord.» Advokat Louis Anda var ikkje interessert i ei minneleg løysing og svarte ikkje på tilbodet mitt om å overta heile eigedomen etter takst. Eg fekk til slutt ein frist på 4 dagar til å godta dei nye grensene som Johannes Idsø hadde trekt opp, eller la saka gå til offentleg skifte. Advokaten nemnde ingen ting om at fristen for å krevje offentleg skifte gjekk ut i 2003! Side 5 av 18

Nedanfor har eg teke med eit utdrag av orienteringa som Johannes Idsø leverte til advokat Louis Anda i samband med krav om jordskifte i 2009. (Vedlegg til brev frå Louis Anda til jordskifteretten av 2.3.3009). Brevet gjev informasjon om bakgrunnen for konflikten om gnr. 1, bnr. 10 i Sogndal kommune. Dette delingsforslaget var fullstendig uakseptabelt for meg, og eg fann ingen grunn til å forhandle med Johannes Idsø om arveoppgjeret etter far min som vart ordna med privat skifte og ein minneleg avtale med Aud Jorun i år 2000. Eg viser til ei grundigare orientering om bakgrunnen for saka i det vedlagde brevet mitt til Sogndal kommune av 24.2.2010. Side 6 av 18

Den formelle søknaden frå Johannes Idsø om deling av eigedomen, vart registrert som dokument nr. 1 i sak nr. 10/327 i den offentlege postjournalen til Sogndal kommune. Dette saksnummeret vart brukt fram til 15.12.2010. Søknad om deling av eigedom gbnr 1/10 Sakstittel: Søknad om deling av eigedom gbnr 1/10 Arkivsaksnr.: 10/00327-001 I Løpenr.:001409/10 Fra/Til: Johannes Idsø Saksbehandler: Einar Nedrelo(PLN/TE) Datert: 02.02.2010 Side 7 av 18

Jordbrukssjefen sende meg kopi av søknaden den 5.2.2010 og spurde om eg hadde merknader eller innspel: Side 8 av 18

Då eg fekk dette spørsmålet, rekna eg med at svaret mitt ville følgje med saka ved ei eventuell handsaming av søknaden i forvaltningsutvalet. Til orientering legg eg ved kopi av brevet mitt av 24.2.2010 der eg orienterte om bakgrunnen for saka og tilbakeviste mange av dei usanne påstandane til Johannes Idsø. Det var aldri problem med sameige før Johannes Idsø kom inn og tok kontroll over halve eigedomen hausten 2008. Brevet mitt har 19 vedlegg som dokumentasjon på det taktiske spelet til Johannes Idsø og advokat Louis Anda i samband med heimelsoverføring og krav om jordskifte. Svaret frå Sogndal kommune til Johannes Idsø og Aud Jorun Ølnes av 22.03.2010, viser at kommunen ikkje ønskte å involvere seg i privatrettslege tilhøve på dette tidspunktet. Men i saksutgreiinga til møte i forvaltningsutvalet i sak nr. 22/11, vart ikkje brevet frå landbrukssjefen nemnt. Ved å skifte saksnummer 15. desember 2010 og la vere å ta med eldre dokument ved skriving av saksutgreiinga, såg rådmannen bort frå gode råd frå jordbrukssjefen. Han valde å fjerne alle innvendingane mot eigedomsdeling før delingssøknaden vart lagd fram for forvaltningsutvalet på møte den 3. mars 2011. Side 9 av 18

Det er ingen tvil om at den detaljerte delingssøknaden frå Johannes Idsø av 30.1.2010 og dei seks andre breva i sak nr. 10/00327, gjev viktig bakgrunnsinformasjon for delingssøknaden. Dermed skulle breva mine ha vore lagde ved saksutgreiinga. Sjølv om rådmannen er usamd med jordbrukssjefen om innblanding i privatrettslege tilhøve, har han ingen rett til å fjerne saksdokument, eller la vere å kommentere innvendingane mine mot delingssøknaden. Dette er ein alvorleg sakshandsamingsfeil som gjer at fylkesmannen må oppheve forvaltningsutvalet sitt vedtak i sak nr. 22/11. Fylkesmannen bør også vurdere å gje Sogndal kommune ei enkel orientering om forvaltningslova, offentleglova og arkivføresegnene. I rådmannen si saksutgreiing er det fleire feil i avsnittet Bakgrunn. Dette har eg kommentert i tidlegare brev. Rådmannen har fjerna opplysninga om at heile eigedomen er regulert til jordbruk. Han meiner kanskje at det er lettare å dele eit LNF-område når han skriv dette: I saksframstillinga si skulle rådmannen ha vurdert delingssøknadene frå Johannes Idsø og Hans Ruud opp mot 9 i jordlova, fordi lova set eit generelt forbod mot omdisponering av dyrka og dyrkbar jord som kan vere eigna til jordbruksproduksjon ein gong i framtida: 9. Bruk av dyrka og dyrkbar jord Dyrka jord må ikkje brukast til føremål som ikkje tek sikte på jordbruksproduksjon. Dyrkbar jord må ikkje disponerast slik at ho ikkje vert eigna til jordbruksproduksjon i framtida. Departementet kan i særlege høve gi dispensasjon dersom det etter ei samla vurdering av tilhøva finn at jordbruksinteressene bør vika. Ved avgjerd skal det mellom anna takast omsyn til godkjende planar etter plan- og bygningslova, drifts- eller miljømessige ulemper for landbruket i området, kulturlandskapet og det samfunnsgagnet ei omdisponering vil gi. Det skal òg takast omsyn til om arealet kan førast attende til jordbruksproduksjon. Det kan krevjast lagt fram alternative løysingar. Samtykke til omdisponering kan givast på slike vilkår som er nødvendige av omsyn til dei føremåla lova skal fremja. Dispensasjonen fell bort dersom arbeid for å nytta jorda til det aktuelle føremålet ikkje er sett igang innan tre år etter at vedtaket er gjort. Departementet kan påby at ulovlege anlegg eller byggverk vert tekne bort. I vedlegg til brevet mitt til Sogndal kommune av 24.2.2010, viste eg til planane om bruksendring og siterte frå advokat Louis Anda sin søknad til jordskifteretten: Dessutan kan eiendommen under enhver omstendighet ikke nyttes til landbruksdrift, jfr. Odelsl. 1, og er derfor ikke odlingsjord.» I delingssøknaden påstod økonomen Johannes Idsø at det er umogleg å få til økonomisk forsvarleg landbruksdrift fordi det dyrka arealet er spreidd på fire mindre jordstykke. Likevel greidde han å overtyde den lokale jordskifteretten om at ei deling i enda mindre teigar, ville gje økonomiske fordelar for begge brukarane! Rådmannen har ingen merknader til desse sjølvmotseiande påstandane i delingssøknaden. Ved samanlikning med andre saksutgreiingar frå jordbrukssjefen i Sogndal kommune dei to siste åra, kan ein ikkje unngå å leggje merke til den lettvinte vurderinga i denne saka. Saksframstillinga er prega av at det meste av sakleg informasjon mot deling rett og slett vart fjerna før dokumentet vart godkjent av rådmannen. Side 10 av 18

Rådmannen har sitert ein mindre del av 12 i jordlova enn det som er vanleg i andre frådelingssaker, og han har blanda saman sitat frå lova med sine eigne vurderingar og kommentarar i dette avsnittet: Dei to siste setningane i dette avsnittet er ikkje ein del av lovgrunnlaget, men truleg lagt inn for å lure lesaren. For ordens skuld tek eg med kopi av heile 12 i jordlova: 12. Deling Eigedom som er nytta eller kan nyttast til jordbruk eller skogbruk kan ikkje delast utan samtykke frå departementet. Med eigedom meiner ein òg rettar som ligg til eigedomen og partar i sameige. Forbodet mot deling gjeld òg forpakting, tomtefeste og liknande leige eller bruksrett til del av eigedom når retten er stifta for lengre tid enn 10 år eller ikkje kan seiast opp av eigaren (utleigaren). Departementet kan gi samtykke dersom samfunnsinteresser av stor vekt taler for det, eller deling er forsvarleg ut frå omsynet til den avkasting eigedomen kan gi. Ved avgjerd skal det mellom anna takast omsyn til om deling kan føre til drifts- eller miljømessige ulemper for landbruket i området. Det skal òg takast omsyn til godkjende planer som ligg føre for arealbruken etter plan- og bygningslova og omsynet til kulturlandskapet. Samtykke til deling kan givast på slike vilkår som er nødvendige av omsyn til dei føremåla som lova skal fremja. Føresegnene gjeld utan omsyn til om ein eigedom har fleire registernemningar når eigedomen eller ideell del av han er på same eigarhand og etter departementet sitt skjønn må reknast som ei driftseining. Samtykke til deling er ikkje nødvendig når særskild registrert del av eigedom vert seld på tvangssal. Det same gjeld dersom det i samband med offentleg jordskifte er nødvendig å dela eigedom. Dersom deling ikkje er rekvirert innan tre år etter at samtykke til deling er gitt, fell samtykket bort. I saksutgreiinga er det ikkje nemnt eit einaste moment frå brevet mitt av 6.01.2011. Der skreiv eg dette om jordskifteskravet frå Johannes Idsø og delingsforbodet i jordlova: Delingsforbodet etter 12 i Jordlova skal hindre at eit bruk vert oppstykka i mindre einingar eller får redusert ressursgrunnlaget på annan måte. Etter at Sogndal kommune kjøpte ein stor del av utmarksarealet til bustadfelt i 1986, har ikkje denne eigedomen meir areal enn det som må til for å vere eit småbruk som det kan vere naturleg å drive. Ei oppdeling av det dyrka arealet, vil svekkje ressursgrunnlaget og hindre at det vert landbruksdrift på eigedomen i framtida. Eg er sjølvsagt fullt klar over dei økonomiske vurderingane til Johannes Idsø som tilseier at tomteverdien i dag er langt større enn landbruksverdien. Dette kom også godt fram under handsaminga i jordskifteretten. I hovudinnlegget sitt la Johannes Idsø langt større vekt på utsikt og lengde av strandline enn boniteten på den dyrka jorda. Dermed er det lett å forstå kvifor han søkjer om frådeling av parsellar til bustadhus i staden for deling av ein landbrukseigedom ved å krysse av i rubrikken for landbruk/fiske i søknadsskjemaet. Side 11 av 18

I rådmannen si saksutgreiing er det vist til ein søknad om deling frå Indre Sogn jordskifterett, men det er ikkje nemnt at jordskifteretten har avgrensa fullmakt i slike saker. Dette går klart fram av høyringsnotatet til ny jordskiftelov som vart levert 21. august 2009 av ei arbeidsgruppe nedsett av Landbruks- og matdepartementet. På side 21 i notatet står det m.a.: Jordskifteretten har ikkje fullmakt til å utføre tvangsoppløysing av ei sameige eller dele ein eigedom når eigarane ikkje er samde om deling. Dette blir regulert av sameigelova. Eg tek med eit utdrag frå brevet mitt til Sogndal kommune av 24.2.2010: I brevet mitt av 24.2.2010 viste eg til at kommunen skal handsame søknader om unntak frå delingsforbodet i jordlova i samsvar med rundskriv nr. 4/2003 frå Landbruksdepartementet. Sidan rådmannen har oversett også dette punktet, tek eg med to utsnitt av brevet mitt her: Side 12 av 18

Eg minner også om kva Johannes Idsø og Louis Anda skreiv i søknadene om deling: Ingen av de to nåværende eierne har noen gang drevet landbruk på eiendommen og ingen av eierne har lagt fram planer for landbruksdrift. Dessutan kan eiendommen under enhver omstendighet ikke nyttes til landbruksdrift Indre Sogn jordskifterett har foreslege å dele frå ei lita tomt rundt det gamle bustadhuset på eigedomen i strid med gjeldande reguleringsplan. Det er heilt uvanleg at eit gammalt gardstun blir oppdelt på denne måten. I merknaden min av 20.12.2010 la eg ved ei orientering frå Miljøverndepartementet om praktisering av 2g i jordskiftelova og frådeling av gardstun m.m. Departementet trekkjer følgjande konklusjon: Miljøverndepartementet legger til grunn at fradeling av bolig- og hyttetomter, der dette er i strid med bindende arealplan, ikke kan gjennomføres uten at kommunen eventuelt har gitt dispensasjon fra plan, jf plan- og bygningsloven 7, eller vedtatt ny bindende arealplan. En viser også til jordskifteloven 20 a 2. punktum. I saksutgreiinga har ikkje rådmannen nemnt at søknaden om eigedomsdeling skal handsamast som ei dispensasjonssak etter 7 i plan- og bygningslova. I 2009 vedtok Stortinget endringar i jordlova, men delingsbestemmelsane i 12 vart ikkje endra. Den 25.6.2010 skreiv statsråden i Landbruks og matdepartementet eit brev til kom- Side 13 av 18

munane, fylkesmennene og Statens landbruksforvaltning der han orienterte om korleis 12 i jordlova skulle praktiserast. Rådmannen har ikkje nemnt dette brevet i saksframstillinga si. I brevet frå statsråden er det presisert at det skal stillast krav om sal av jord, skog og utmark ved oppdeling av ein eigedom: Kårhus som ligg i tunområdet skal normalt ikkje frådelast. Dette punktet har heller ikkje rådmannen teke omsyn til i saksutgreiinga si sjølv om han veit at huset som Aud Jorun Ølnes disponerer i dag, har status som kårhus. Etter vurderinga av saka, har rådmannen lagt til ei setning om at delinga ikkje må føre til endra arealbruk. Dette gjev ingen fornuftig meining. Formålet med ei deling er nettopp endra arealbruk for å oppnå økonomisk vinning. I søknadsskjemaet er det avkryssa for bustadføremål, og det er heller ingen tvil om at frådeling av tomt rundt det gamle bustadhuset er ei Side 14 av 18

bruksendring frå landbruk til bustad. Jordskifteretten har verdsett denne tomta som byggjegrunn. Eg tek med eit utdrag av eit foredrag på kurset Praktisk bruk av matrikkelloven for landmålere - Fra delingsvedtak til matrikkelenhet som vart halde på Gardermoen i september 2010, for å vise at kommunen bør stille same krav til innhaldet i ein delingssøknad som til ein byggjesøknad. Årsaka er at eit delingsløyve kan sidestillast med eit prinsippvedtak om utbygging: I saksutgreiinga har rådmannen prestert fleire grove faktafeil: I det kommunale arkivet ligg det dokumentasjon på at eg bygde nytt våningshus i utmark på eigedomen i 1978. I brevet mitt av 24.2.2010 kunne rådmannen lese dette avsnittet: I 1994 søkte far min om løyve til å byggje hus på innmarka mellom det gamle bustadhuset og uthuset. Han fekk byggjeløyve utan frådeling fordi kommunen aksepterte dette som kårhus eller eit hus i landbruket. Eg viser til brev frå Kommunal- og regionaldepartementet av 22.12.2010 der det blir presisert at kårhuset ligg i sameiga i dag. Side 15 av 18

Eg forstår ikkje kvifor rådmannen skriv at det eine bustadhuset i utgangspunktet burde vore frådelt landbrukseigedomen. Han er sjølvsagt klar over at dersom far min hadde søkt om frådeling av tomt for å byggje kårhus midt i tunet i 1994, så ville han ha fått avslag etter jordlova! Eg minner om at tenesteleiar Einar Nedrelo er oppført som sakshandsar i sak nr. BY 94/0052 der Henrik Ølnes fekk løyve til å byggje kårhuset. Eg går ut frå at tenesteleiaren har orientert rådmannen om den historiske bakgrunnen for dette vedtaket. Sjå kopi av brev frå Sogndal kommune av 6.7.2010 med stadfesting av at far min var byggherre i 1994 95. I sak nr. 0043-09 opplevde eg at eit samrøystes forvaltningsutval avviste klagen min utan å stille eit einaste kritisk spørsmål til rådmannen si mangelfulle saksutgreiing. Deretter klarte rådmannen å hindre at saka gjekk vidare til klageinstansen før byggjearbeidet var kome i gang. I eit personleg brev til ordføraren av 17.9.2009 oppmoda eg om at han måtte sjå nærare på arbeidsrutinane i kommuneadministrasjonen. Ordføraren nekta å hjelpe meg og forsvarte rådmannen sin framgangsmåte i eit arrogant og upersonleg notat av 7.10.2010. Han utfordra meg til å reise sak for domstolen for å stoppe byggjearbeidet. Eg vonar at ordføraren vil lese brevet frå Kommunal- og regionaldepartementet av 22.12.2010 slik at han innser at han gav meg eit dårleg råd. Han bør snart gje meg ei offentleg orsaking for både administrasjonen og politikarane sine handlingar. Side 16 av 18

Eg reknar med at rådmannen vil avvise klagen min med det vanlege argumentet om at det ikkje er kome fram nye opplysningar i saka. Dette har han sjølvsagt rett til. Dette brevet inneheld ingen opplysningar som ikkje var kjende for rådmannen då han skreiv saksutgreiinga til forvaltningsutvalet. Men eg vil likevel oppmode rådmannen om å syte for at all informasjon som han sit på, blir gjort kjend for medlemmene i forvaltningsutvalet i samband med handsaminga av denne klagesaka. Eg finn grunn til å minne om den endelege avgjerda i sak nr. 0043-09 der rådmannen la opp til eit ulovleg vedtak og klarte å hindre forvaltningsutvalet i å få kjennskap til dei faktiske tilhøva. Eg viser til brevet mitt av 26. mai 2009 der eg skreiv dette avsnittet: Det er feil når rådmannen påstår at eg er nabo til Johannes Idsø. Heimelen for halve eigedomen vart overført til Aud Jorun den 8. januar 2009. Deretter fekk eg overført heimel til den andre halvdelen av gnr. 1 bnr. 10 den 6. februar i år. Etter dette ligg eigedomen i sameige mellom to likeverdige partar. Eg er altså heimelshavar til det omsøkte bygget og kan ikkje vere min eigen nabo! Dette er sjølvsagt Sogndal kommune kjend med. Derfor reagerer eg på at rådmannen legg til grunn eit tenkt eigedomstilhøve ein gong etter 2010 som er basert på at eg tapar saka som Johannes Idsø har sett i gang i lag med advokat Louis Anda. Det er utidig at rådmannen på denne måten blandar seg inn i det han sjølv kallar private rettstilhøve! Side 17 av 18

Eg registrerer at det har teke lang tid for rådmannen å akseptere nederlaget i byggjesaka frå mai 2009. Brevet frå Kommunal- og regionaldepartementet av 22.12.2010 skulle ha vore lagt fram som informasjonssak på møtet i forvaltningsutvalet den 3. februar 2011. Rådmannen valde å leggje brevet til side til etter at spørsmålet om eigedomsdeling var avgjort. Desse to sakene heng nøye saman, og det er ingen tvil om at rådmannen her har prøvd å rette eit ulovleg vedtak om byggjeløyve frå 2009 med eit nytt ulovleg vedtak om eigedomsdeling. Eg er også skuffa over at medlemmene i forvaltningsutvalet nok ein gong har vist så lite interesse for å setje seg inn i saksdokumenta. Til slutt vil eg nemne at dersom Johannes Idsø skulle få gjennom kravet sitt om frådeling av tomt til kårhuset, kan han søkje om nytt byggjeløyve for glasbygget og unngå riving av det skjemmande tilbygget frå 2009. Dette vil gje grunnlag for å ta opp igjen mange gamle saker i der grunneigaren har fått avslag på søknad om frådeling eller omdisponering. Dersom vedtaket i sak nr. 22/11 ikkje blir oppheva, vil det vere nesten fritt fram for eigedomsdeling og bygging i Sogndal kommune. For å unngå at dette brevet skal bli liggjande i månadsvis før det blir handsama og sendt over til klageinstansen, sender eg kopi til fylkesmann og ordførar med ei ny oppmoding om at dei følgjer nøye med på sakshandsaminga til rådmannen i Sogndal kommune i tida framover. Med helsing Dagmar Ølnes Lotsberg Vedlegg: Brev til Sogndal kommune av 6.1.2011 Brev til Sogndal kommune av 20.12.2010 m/vedlegg Brev til Sogndal kommune av 24.2.2010 m/vedlegg Brev frå Sogndal kommune til Indre Sogn jordskifterett av 9.3.2011 Rådmannen si saksutgreiing til møte i forvaltningsutvalet i sak nr. 22/11 Kopi m/vedlegg til: Ordføraren i Sogndal kommune Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Side 18 av 18

Dagmar Ølnes Lotsberg Vedlegjerdet 6856 Sogndal Sogndal, 6. januar 2011 Postmottak@sogndal.kommune.no Kommentar til brev frå Johannes Idsø av 27.12.2010 i sak nr. 10/3906 og sak nr. 10/327 om deling av gnr. 1, bnr. 10 i Sogndal kommune Eg viser til brevet frå Johannes Idsø der han nok ein gong påstår at eg har misforstått både saksgangen og kva saka dreiar seg om. Dette har eg kommentert tidlegare og viser til brevet mitt til Sogndal kommune av 24.2.2010 og brevet frå Sogndal kommune til Johannes Idsø av 22.3.2010. Eg ber om at begge desse breva blir tekne med i den vidare handsaminga. For ordens skuld legg eg ved pdf-kopiar av dei to breva frå 2010 som ligg på sak nr. 10/327 i arkivet til Sogndal kommune. Johannes Idsø bør lære seg å lese før han gjentek skuldingane om at eg har misforstått søknaden frå Hans Ruud om frådeling av tomter. På side 2 i søknadsskjemaet er det sett kryss i ruta for Bustadhus under overskrifta: Parsell(ar) det er søkt om frådeling for Lenger nede på sida er ordet frådeling brukt på nytt: Spesifikasjon av parsell det er søkt om frådeling for Dette tolkar herr Idsø slik: For det første dreier ikke saken seg om frådeling. -- For det andre er det ikke søkt om noen bruksendring. Eg viser til kommunen si handsaming av byggjesøknaden frå Henrik Ølnes i 1994. Der går det klart fram at far min fekk løyve til eit bygg i landbruket utan at det vart frådelt tomt. Dette er sjølvsagt Johannes Idsø klar over, men han forstår likevel ikkje at ei eventuell frådeling av bustadtomter medfører bruksendring! Det er merkeleg at han går omvegen via Indre Jordskifterett for å få delt ein landbrukseigedom etter at advokaten til kona hans gjorde det klinkande klart at det ikkje var aktuelt å nytte eigedomen til landbruksdrift. Sjå brevet frå advokat Louis Anda av 12.09.2008 i vedlegg 1 til brevet mitt til Sogndal kommune av 24.2.2010. Delingsforbodet etter 12 i Jordlova skal hindre at eit bruk vert oppstykka i mindre einingar eller får redusert ressursgrunnlaget på annan måte. Etter at Sogndal kommune kjøpte ein stor del av utmarksarealet til bustadfelt i 1986, har ikkje denne eigedomen meir areal enn det som må til for å vere eit småbruk som det kan vere naturleg å drive. Ei oppdeling av det dyrka arealet, vil svekkje ressursgrunnlaget og hindre at det vert landbruksdrift på eigedomen i framtida. Eg er sjølvsagt fullt klar over dei økonomiske vurderingane til Johannes Idsø som tilseier at tomteverdien i dag er langt større enn landbruksverdien. Dette kom også godt fram

under handsaminga i jordskifteretten. I hovudinnlegget sitt la Johannes Idsø langt større vekt på utsikt og lengde av strandline enn boniteten på den dyrka jorda. Dermed er det lett å forstå kvifor han søkjer om frådeling av parsellar til bustadhus i staden for deling av ein landbrukseigedom ved å krysse av i rubrikken for landbruk/fiske i søknadsskjemaet. I 1983 vart heile eigedomen mellom bustadfeltet og Eidsfjorden regulert til jordbruk i forståing med grunneigarane på strekninga. Ved revisjon av planen for Kjørnes III i 1997, heldt kommunen fast ved denne reguleringa av omsyn til jordvern og kulturlandskap. Då far min døydde i 1999, vart vi einige om å vente med heimelsoverføring til neste generasjon. Medan far min levde var det aldri tvil om kven som skulle overta eigedomen. Aud Jorun hadde ikkje hatt interesse av å drive med landbruk, og stilte ingen nye krav frå 1999 til 2008 sjølv om odelslova vart endra i 2001. Ho nemnde heller ikkje at ho kunne tenkje seg å overta halve eigedomen før delingskravet vart sett fram av Louis Anda 12.9.2008. I det private skiftet som vart avslutta i 2000, fekk Aud Jorun bruke husa på eigedomen som før inntil vidare. Ho har også disponert det meste av hagen til far min i over 10 år utan hindringar frå mi side. Der har ho stått fritt til å dyrke både frukt, bær og grønsaker. Dette er Johannes Idsø kjend med. Det er derfor svært utidig at han strør om seg med falske påstandar om manglande fridom for å prøve å skape inntrykk av at eg skal ha lagt hindringar i vegen for dei nye planane hans om landbruksdrift. Indre Sogn jordskifterett har ikkje utført deling av eigedomen, men tvert i mot presisert at jordskifteretten har laga eit delingsforslag etter krav frå advokat Louis Anda. Spørsmålet om deling må handsamast etter gjeldande lovverk slik kommunen orienterte om i brevet til Johannes Idsø den 22.03.2010. Dersom kommunen seier nei, kan jordskifteretten sjølvsagt ikkje utføre den omsøkte delinga av gnr. 1, bnr. 10 i Sogndal kommune. Eg registrerer med undring at Johannes Idsø vil starte med potetdyrking dersom han får frådelt dei nye strandtomtene. Han har ikkje lagt fram dokumentasjon som viser at mange små teigar gjev større potetavling enn ein stor! Planane om potetdyrking talar tvert om for at kravet om eigedomsdeling bør avvisast fordi dei samla driftskostnadene blir større ved drift av to eigedomar som er oppdelte i fleire små teigar og tomter. Eg ber om at kommunen held meg orientert om vidare utvikling i saka. Med helsing Dagmar Ølnes Lotsberg 2

Dagmar Ølnes Lotsberg Vedlegjerdet 6856 Sogndal Sogndal, 20. desember 2010 Sogndal kommune v/rådmannen Postmottak@sogndal.kommune.no Merknad til søknad om deling av gnr. 1, bnr. 10 i Sogndal kommune Eg viser til søknad om deling av grunneigedom frå Indre Sogn jordskifterett av 14.12.2010. Eg gjer merksam på at Hans Ruud ikkje har motteke fullmakt frå meg til å skrive under denne søknaden. Han gav heller ingen orientering til meg som heimelshavar om at han hadde sendt søknaden til kommunen. Eg fann informasjon om denne saka i den offentlege postjournalen og har fått kopi frå kommunen i dag. Eg gjer merksam på at i tillegg til ugyldig underskrift, er det fleire feil i skjemaet Rekvisisjon av kartforretning. Hans Ruud har søkt om frådeling av i alt 6 parsellar som skal nyttast til bustadhus. Dette omfattar heile det dyrka arealet på eigedomen. Eg viser til den godkjende reguleringsplanen for Kjørnes III der dette arealet er regulert til jordbruk og ligg innafor 100 meters-beltet frå Eidsfjorden. Arealet har grense mot den kommunale badeplassen i Vikane. Eg gjer merksam på at eg ikkje har ytra ønskje om å dele opp landbrukseigedomen til eit nytt tomtefelt med strandline. Forslaget til skifteplan er i strid med reguleringsplanen. Eg viser til Ot.prp. nr. 57 (1997-98) om endringar i jordskifteloven, kapittel 7.3. som handlar om forholdet mellom forvaltninga og jordskifteretten sine arbeidsoppgåver. Der står det m.a.: Ein skifteplan som byggjer på føresetnader som er i strid med offentlege reguleringar i området, vil vere ein bortkasta skifteplan. Eg vil oppmode kommunen om å sende søknaden i retur utan handsaming på grunn av manglande underskrift frå heimelshavarane og feil og manglar i søknaden. Eg betalar sjølvsagt ikkje handsamingsgebyr for ein søknad som er send utan mi godkjenning! Til orientering legg eg ved kopi frå Miljøverndepartementet si heimeside som viser at jordskifteretten ikkje har heimel i jordskiftelova til å gjennomføre deling av gnr. 1, bnr. 10 i Sogndal kommune. Med helsing Dagmar Ølnes Lotsberg Vedlegg: http://www.regjeringen.no/nb/dep/md/dok/tidsskrift_nyhetsbrev/planjuss/t-1416-planjuss-22002- /5.html?id=279548 00/3658 260202

Sammendrag: Kommunen reiser spørsmål om jordskifteretten kan fradele hyttetomter/boligtomter etter jordskifteloven i strid med bindende arealplan. Miljøverndepartementet legger til grunn at fradeling av bolig- og hyttetomter, der dette er i strid med bindende arealplan, ikke kan gjennomføres uten at kommunen eventuelt har gitt dispensasjon fra plan, jf plan- og bygningslovens 7, eller vedtatt ny bindende arealplan. Fra en kommune har Miljøverndepartementet fått spørsmål om jordskifteretten med hjemmel i jordskifteloven kan etablere nye boligtomter og hyttetomter uten samtykke/godkjennelse fra kommunen etter plan- og bygningsloven, jf vedlagte brev. Kommunen har pr. telefon opplyst at opprettelse av nye bolig- og fritidseiendommer skjer som ledd i jordskiftesak, der deler av landbrukseiendommen skal fradeles og overføres til andre driftsenheter som tilleggsjord. Dette skjer i LNF-områder der det etter plan- og bygningsloven ikke er tillatt å fradele tomter eller oppføre bygninger som ikke er nødvendig for landbruksdriften. Da jordskifteloven hører inn under Landbruksdepartementet ber vi om at Landbruksdepartementet vurderer henvendelsen og svarer direkte til kommunen. Miljøverndepartementets merknad: Spørsmålet om fradeling av tilleggsjord etter jordskifteloven har vært vurdert tidligere, i forhold til daværende bestemmelse i jordloven 2 g nr.2. I brev av 9. mai 1996 (vedlagt) til kommunen, fremgår at Miljøverndepartementet og Landbruksdepartementet var enige om at samtlige delingsprodukter måtte fremstå som selvstendige driftsenheter, eller bli tilknyttet andre driftsenheter, jf daværende bestemmelse. Jordskifteloven ble endret i 1998 slik at det ikke lenger skulle være til hinder for jordskifterettens kompetanse, at bebyggelsen (tunet) etter fradelingen ikke lenger utgjorde en driftsenhet, forutsatt at øvrige delingsprodukter skulle overføres til andre driftsenheter i landbruket i samsvar med formålet i jordloven. For å oppnå dette ble jskl 2g nr. 2 slettet, og ordet «dele» ble istedenfor inntatt i jskl 2 f. På denne bakgrunn kan ikke Miljøverndepartementet se at det er hjemmel i jordskifteloven for å fradele rene bolig- og hyttetomter i slik sak. Når det generelt gjelder andre sakstyper etter jordskifteloven viser Miljøverndepartementet til Ot.prp. nr. 57 (1997-98) om endringer i jordskifteloven, kapittel 7.3. som omhandler forholdet mellom forvaltningen og jordskifteretten sin arbeidsoppgaver, der det heter : «Offentlege styresmaktar si rolle er å regulere tilhøvet mellom private og offentlege interesser jordskifterettens rolle er, under omsyn til kva det offentlege til einkvar tid har bestemt om arealbruken i området, å regulere tilhøvet mellom dei private interessene i området med sikte på optimalisering av eigedoms- og bruksrettstilhøve. Skilet mellom kva jordskifteretten har kompetanse til og kva forvaltninga har kompetanse til er i så måte heilt klårt...ein konsekvens av større eller mindre grad av offentlege reguleringar i eit skiftefelt, er at jordskifteretten må få på det reine kva som gjeld og ikkje gjeld, eventuelt kva som vil koma til å gjelde i overskueleg framtid. Ein skifteplan som byggjer på føresetnader som er i strid med offentlege reguleringar i området, vil vere ein bortkasta skifteplan. Det er dette som gjer at ein har samrådingsregelen i gjeldande 20 tredje ledd, som etter proposisjonen vil verte ny 20 a.» Miljøverndepartementet legger til grunn at fradeling av bolig- og hyttetomter, der dette er i strid med bindende arealplan, ikke kan gjennomføres uten at kommunen eventuelt har gitt dispensasjon fra plan, jf plan- og bygningsloven 7, eller vedtatt ny bindende arealplan. En viser også til jordskifteloven 20 a 2. punktum. Kommunen har tidligere fått tilsendt kopi av brevet fra 1996 og forarbeidene til endring av jordskifteloven vedrørende 2g nr.2 og ny 2 f. Da det fremdeles hersker uklarhet om disse spørsmål ber vi Landbruksdepartementet vurdere spørsmålene etter jordskifteloven. Miljøverndepartementet ber om kopi av svaret til kommunen. (Miljøverndepartementet gjør oppmerksom på at Landbruksdepartementet i ettertid ikke har hatt merknader til Miljøverndepartementets generelle vurdering av spørsmålet.)

Dagmar Ølnes Lotsberg Vedlegjerdet 6856 Sogndal Sogndal, 24.2.2010 Sogndal kommune Postboks 153 6851 Sogndal Merknader til søknad om deling av eigedom 1/10 i Sogndal kommune Eg viser til brev frå Sogndal kommune av 5.2.2010 med kopi av brev frå Johannes Idsø av 30.1.2010. Brevet frå Johannes Idsø inneheld mange misvisande opplysningar og til dels grove feil og usanne påstandar. Han held også tilbake avgjerande opplysningar som til dømes kartet med forslag til nye grenser og andre detaljar som Aud Jorun Ølnes tidlegare har lagt fram for jordskifteretten i samarbeid med advokat Louis Anda. For ordens skuld gjer eg merksam på at Johannes Idsø aldri har vore part i arveoppgjeret etter far min. I 1999 var han gift med ei anna Aud og vart ikkje lovleg skild før i 2004, lenge etter at arveoppgjeret etter far min var avslutta. Johannes Idsø er i dag heller ikkje part i sameiga på gnr. 1 bnr. 10 i Sogndal kommune. Eg gjer merksam på at Johannes Idsø leverte søknaden på E-post utan signatur og utan fullmakt. Det er ingen signatur eller andre opplysningar som viser at Aud Jorun har godkjent søknaden. Eg viser til at Johannes Idsø tidlegare har brukt ei tilbakedatert fullmakt i samband med byggjesaka om hagestove på eigedomen vår. Eg finn det naudsynt å leggje ved kopiar av brevveksling som viser tidlegare saksgang og å gjere greie for den faktiske bakgrunnen for denne saka: Odelsrett/arverett Då far min døydde i 1999, var det odelsrett på eigedomen. Arealgrensa i odelslova vart endra i 2001. Eg brukte ikkje retten min til å overta eigedomen med ein gong, men vart einig med syster mi om å vente med heimelsoverføring til neste generasjon når dei to jentene mine vart ferdige med utdanninga si. Aud Jorun var ugift på dette tidspunktet og hadde ingen livsarvingar. Ho hadde heller ikkje ønskje om å drive med landbruk. I innleiinga på side 2 i brevet, går det fram at Johannes Idsø ikkje forstår at ei sameige kan oppløysast på andre måtar enn ved deling av eigedomen. Dette er stikk i strid med innarbeidd praksis ved heimelsoverføring av tilsvarande eigedomar. Det normale er at den eine arvingen overtek eigedomen og gjev ein økonomisk kompensasjon til den andre. Det er utruleg at ein person som underviser i økonomi på høgskulenivå, nektar å forstå dette! Krav frå Johannes Idsø om oppheving av det private skiftet frå 1999 Den 30.12.2009 skreiv Johannes Idsø dette i ein E-post til fylkesmannen med kopi til Sogndal kommune:

I kommunens stadfesting (jfr ref. 06/982-5) står det at Henrik Ølnes var oppført som formell eigar. Det er korrekt i følge grunnboka, men på det tidspunktet hadde Henrik Ølnes vært død i mange år. Han døde i 1999 slik at på det tidspunktet da Lotsberg bygde garasjen er eiendommen å betrakte som et sameie som tilhørte de to arvingene. En død mann kan ikke eie noe. Grunnen er enkel: Med eiendomsrett følger det ansvar og døde menn kan ikke gis ansvar. (I følge advokat Louis Anda går et dødsbo over til å bli et sameie etter 2 3 år dersom ingen av arvingane foretar seg noen.) Motivet til Johannes Idsø var truleg å så tvil om fylkesmannen sin juridiske kompetanse i slike saker. I eit brev til fylkesmannen av 17.1.2010 avviste Johannes Idsø at han hadde prøvd å ta kontroll over eigedomen: Det er feil å påstå at jeg har prøvd å ta kontroll over eiendommen. Det eneste jeg har gjort, er å gjøre Aud Jorun Ølnes oppmerksom på at hennes far Henrik Ølnes hadde to livsarvingar og at disse arvingane er likestilte. Det er utruleg at det går an å setje fram ein slik påstand om mi eiga syster. Ho hadde ingen problem med å lese og forstå desse opplysningane på skifteattesten i 1999: Påstanden frå Johannes Idsø om at ho ikkje forstod at ho hadde arverett, seier det meste om Johannes Idsø sitt primitive kvinnesyn! Eg gjer merksam på at Johannes Idsø la ved kopi av skifteattesten i eit brev til fylkesmannen av 11.01.2010 som dokumentasjon på den tøvete påstanden sin om at Aud Jorun ikkje forstod at ho hadde arverett før han gjorde henne merksam på det og lokka/pressa henne til å oppsøkje advokat Louis Anda i september 2008! (Sjå side 1 i vedlegget). Skifteattesten gjeld heile buet og er datert 16. august 1999. Det private skiftet vart avslutta med ei minneleg avtale som også Johannes Idsø må akseptere! Nytt våningshus i 1978 I møteboka til Sogndal jordstyre står dette under sak 3/78: Ein forstår det slik at Dagmar Solfrid med tid og stund skal få skjøte på heile eigedomen. Tomta som ligg i utmarka, var ei gåve frå far min og vart sjølvsagt ikkje frådelt sidan det var klart for alle partar at eg skulle overta eigedomen seinare. Det er ingen tvil om at eg eig huset mitt, og at dette i dag har status som våningshus på garden. Dette kan dokumenterast med byggjeløyve frå Sogndal kommune av 14.7.1978. Eg har hevdvunnen rett til hus, tomt og tilkomstveg m.m. etter å ha budd her i over 30 år. Det er sjølvsagt ikkje aktuelt med ei oppdeling av bruket der fjøs/uthus hamnar på den andre sida av grensa! Nytt kårhus i 1994 I 1994 søkte far min om løyve til å byggje nytt bustadhus, og fekk godkjent eit bygg i landbruket, det vil seie kårhus, utan frådeling av tomt. Huset vart plassert i frukthagen mellom det gamle våningshuset og uthuset på garden. I dag bur Aud Jorun i dette huset, men med ei slik plassering, er det sjølvsagt uaktuelt å tenkje på frådeling av eigen tomt i dag. Ho 2

vil heller ikkje kunne hevde eigedomsrett etter 20 år, sidan ho er kjend med at det var far som fekk byggjeløyve utan at det vart frådelt eigen tomt, jf. 4 i lov om hevd: 4. Den som veit at han ikkje eig tingen, hevdar ikkje. Det same gjeld den som ikkje veit det avdi han ikkje har vore så aktsam som han burde etter tilhøva. Heller ikkje kan nokon hevda når verja eller ein annan som styrer med tingen for han, har kunnskap som nemnt eller ikkje er aktsam nok. Krav om deling av eigedomen frå advokat Louis Anda av 12.09.2008 Ni år etter at det private skiftet etter far min var avslutta utan konflikt av noko slag, engasjerte Aud Jorun Ølnes advokat Louis Anda til å ta opp igjen skiftesaka. Advokaten sette fram krav om deling av eigedomen og truga med offentleg skifte dersom eg ikkje straks aksepterte dei nye grensene han trekte opp. I brevet av 12.09.2008 presiserte han at eigedomen ikkje kan nyttast til landbruksdrift. Eg viser til 4. avsnitt i brevet: «Det fremstår som åpenbart at eiendommen i Vikane ikke er odlingsjord, og derfor ikke kan odles, jfr. Odelslovens 2 ----- Dessutan kan eiendommen under enhver omstendighet ikke nyttes til landbruksdrift, jfr. Odelsl. 1, og er derfor ikke odlingsjord.» Advokat Louis Anda var ikkje interessert i ei minneleg løysing og svarte ikkje på tilbodet mitt om å overta heile eigedomen etter takst. Eg fekk til slutt ein frist på 4 dagar til å godta dei nye grensene eller la saka gå til offentleg skifte. Ein seriøs advokat burde ha visst at fristen for å krevje offentleg skifte var gått ut for mange år sidan, jf. lov om skifte: 85. Når det er gått mer enn 3 år siden arvelateren døde, bortfaller retten til å kreve offentlig skifte. Når gjenlevende ektefelle har sittet i uskiftet bo, løper fristen fra det tidspunkt retten til uskifte opphørte. Hvis sterke rimelighetsgrunner taler for det, kan retten ta et bo til offentlig skifte selv om treårsfristen er utløpt. Advokaten har ikkje funne ein einaste rimeleg grunn til å ta opp igjen skiftesaka som vart avslutta i 1999. Eg viser også til 2 i foreldeldingslova: 2. (Fristens lengde.) Den alminnelige foreldelsesfrist er 3 år. Brev frå advokat Louis Anda til Indre Sogn jordskifterett av 2.3.2009 Eg legg ved kopi av brev frå advokat Louis Anda av 2. mars 2009 med vedlegg Krav om sak ved jordskifteretten. Eg viser spesielt til kartvedlegget som viser ei oppdeling av eigedomen i mange små teigar. Dette er det einaste delingsalternativet advokaten til Aud Jorun Ølnes kunne akseptere i 2009. Derfor finne eg det merkeleg at Johannes Idsø no har fjerna advokaten sine grenser ved oversending av saka til kommunen. Dersom Johannes Idsø verkeleg ønskjer at landbrukskontoret skal vere med å fastsetje grensene, er han fullstendig i utakt med krava frå Aud Jorun sin advokat! Eg viser til krava frå advokaten på side 2, 12 og 13 i vedlegget. Det er vanskeleg å ta brevet frå Johannes Idsø på alvor når han ikkje ein gong aksepterer det som står i breva frå Aud Jorun sin advokat. Advokaten har kravd oppløysing av sameiga etter 2 a i jordskiftelova og deling av eigedomen etter 2 g. 3

2. Jordskifte kan gå ut på å: a) løyse opp sameigetilstanden når grunn eller rettar ligg i sameige mellom bruk. g) dele ein eigedom med tilhøyrande rettar etter eit bestemt verdiforhold. 2 a gjev ikkje heimel til å dele gnr. 1 bruk nr. 10 i Sogndal kommune fordi det ikkje er snakk om sameige mellom bruk i dette tilfellet. 2 g i jordskiftelova gjev heller ikkje heimel til å dele eigedomen. Då jordskifteretten fekk denne spesialheimelen i jordskiftelova, var det ein klar føresetnad at dei nye eigedomane skulle nyttast til landbruksføremål. I Ot.prp. nr. 59 (1987-88) s. 3, vart det presisert at jordskifteretten ikkje skal utføre tomtefrådelingar og liknande, men berre delingar der delingsprodukta blir sjølvstendige driftseiningar eller knytte til andre bruk. Advokat Louis Anda si presisering Dessutan kan eiendommen under enhver omstendighet ikke nyttes til landbruksdrift, betyr at jordskifteretten ikkje har fullmakt til å dele denne eigedomen. Eg viser elles til 3 i Jordskiftelova som stiller krav om ei vurdering av nytte og ulemper ved ei deling med tanke på vidare drift som jordbrukseigedomar: 3. Jordskifte kan ikkje fremmast: a) dersom kostnadene og ulempene blir større enn nytten for kvar einskild eigedom. Advokat Louis Anda har ikkje lagt fram dokumentasjon av eventuell nytte for nokon av partane ved ei deling av eigedomen. Kravet om deling gjeld ein eigedom på totalt 41 dekar. Dette er så pass lite at grunnlaget for vidare landbruksdrift vil falle bort etter ei deling. I dette tilfelle er det ikkje tvil om at kostnaden og ulempene blir langt større enn nytten, og jordskiftelova slær fast at jordskifte kan ikkje fremjast. Delingsforbodet i Jordlova 12 i Jordlova inneheld eit generelt forbod mot deling av jordbrukseigedomar. I desember 2003 sende Landbruksdepartmentet ut eit rundskriv i samband med overføring av avgjerdsmynde til kommunane frå 1. april 2004 (M-4/2003). I innleiinga til rundskrivet står det: «Det er ikke gjort endringer i forbudet mot omdisponering av dyrka jord mv., jf. jordloven 9, eller forbudet mot deling av eiendom som er eller kan nyttes til jordbruk eller skogbruk, jf. jordloven 12. Bestemmelsene gjelder uendret for å ivareta viktige nasjonale hensyn som jordvern og hensynet til en tjenlig bruksstruktur.» I 2005 sende Regjeringa ut eit forslag om å oppheve forbodet, men forslaget vart avvist av eit stor fleirtal av høyringsinstansane. Av 143 kommunar som svarte, var det berre 17 som gjekk inn for oppheving. Fylkesmennene og Fylkeslandbruksstyra gjekk imot. Den 23.11.2006 vedtok Stortinget fleire endringar i jordlova, men delingsforbodet i 12 vart ståande uendra: 12. Deling Eigedom som er nytta eller kan nyttast til jordbruk eller skogbruk kan ikkje delast utan samtykke frå departementet. Med eigedom meiner ein òg rettar som ligg til eigedomen og partar i sameige. Forbodet mot deling gjeld òg forpakting, tomtefeste og liknande leige eller bruksrett til del av eigedom når retten er stifta for lengre tid enn 10 år eller ikkje kan seiast opp av eigaren (utleigaren). Departementet kan gi samtykke dersom samfunnsinteresser av stor vekt taler for det, eller deling er forsvarleg ut frå omsynet til den avkasting eigedomen kan gi. Ved avgjerd skal det mellom anna takast omsyn til om deling kan føre til drifts- eller miljømessige ulemper for 4